장음표시 사용
71쪽
vi lapis deletus supra coluna, trahet. n. forma, qua c52Π Ε csse medi si nec plenii nee vacusi, et ita diaetatione me
. tur grauitas, i est pncipiti mouedi deorsum,& tsi Ipedito extrinsees detines.s in ignis est in potetia actuali ad ea latii bone,ua actu habet sorinai qua psit calesaeet: sed impedit nextrinsecti,ut calefactibile. Tune dieedii ad Gnῆ, , , si loquamur de potetiaeentiali tu e grauia oc latita inaiata mouenε a generate. RG p mi. dans forma dataeentia e5se quoia forma, m Auei in isto. .eta ab e iudat forma gnati et oia aeentia sortias, ut das alam hossseris bile dat sed generans dat forma gnati,qm extrahitipam de potetia ad actu, sed motus est deaeentitis titib'sorma se stelligas de motu leuis sursum etdicit Com.s generat ex oleo ignis, ν fuit in potetia sutium, tue intumuerba dat s bi de forma ignis . laudat de motu sursum: oc qn eopleta suerit ignis in oleo tune eopletus est mo et ei se sursum. Et notadu, B lieet genetas qu reducit gratue de potetia essentiali ad assi moueat ipsum, nodii imeo diate sed mediate forma: qih Iter moti Es smediatii et in tuti 5 debet M ali ad me diu, sed generas mouet graue mediate forma qua pus induest, ut dicit Come. Nottas, cpCAme. mouet eorret amemptiti istius moi',aa iste motus habet hoe Ppris, qcra ipsum res moueἱ ex se, a non moue agitante extrinseco, nisi medicite pncipio intrinse eo ut forma via forma est pncipiti intrinsecta motus gra ' Dis,su qσmouet ab extrinseco nψmo tex':yt si lapis . pure moves ab extrinseco sursum no mouet a pncipio tri
3rinsecori se.R5 sedi. noue spinclusiota mediatu de het esse freti moto: et nullii debet ec mediu nee plenas nee vaeusi: sed graue actu pi moueri de potetia asualignante eoti upto vel adhuc excitesrsecu, ut O ns. . - . metallia pol este I mineris, et in ta mouet deorsum Iaete. nasones. η D rside moties debet eae &e. veru est ud mouet veta 1 re motu smediate. Et eu dr,generas er a.diceta in qndebet ee sir,vt patet.'. Phar.ec hoe e magnu Hildam eri seut dieit Com. ibide. sed remoues .phibe fecit Isit ali innute O grauticis mouet astu tu ad paries posteriores initio motus: qm pol distare mulsi, ut patet ad sensuimur si aliquis est superius re facit lapidem cadere remoue do eolumnam re ipse non cadit cum lapide.
sircu motota a pol esse eorruptur sed si mouet ex potet a. essentiali: tunc oportet messe usquequo totu factu est. 3c se mouet a generate ut saesens est smuleii facio de eotia Gnuti sibi re tie generans est smul sc in no mouet I mediate se,sed mediate forma neut qae ih et habet acentia pro pria mediante forma re se intelligitur de graui de jeuci
Mouet aute di quod a principio fecit Mimλ
pedimentum 1 emouens aut unde resiluit.
Q. V AESTIO XVlli. An Graue ex leue mouearitur a mouente prohibens.
remouete phibes. Arguitur ci, i 5. qn cii mobili
moues p pinqusi det ee sircu moto.' .l hys. sed remoues no est simul eu graui moto actu deor sum. quia potest multum distare ab ipso ut remoues eo luminam,quae detinet lapidem. ideo occior vos Tun vult Arist. in isto. . oc. s. Phy. gra uela ac tu,qn moues a descendete in aere, mouet a remo uente prohibens:& idem vult Commentator.
CONCLvs Io Gravia,er leuia mouentur a remouente prohibens in initio motus, i uero ad motus posteriores partes, non mae
quo ad xtes posteriores initio motus. Ne dicetu e ad q5ne, in graue in aestu inaIasii. qn descedit detetu lanius mouet a rem uel bibes uitu ad mittia mot'. sed odieedia in is ad n tes posteriores in illo motus n5 moueε a remouet e.pltibes suffieieter oc imediate. Ropiani. illud Eea mot' grauis,quo posJto et plate mε in tus, re quo remoto ec deficiet enoemot 'ua ex. 1. Phy. ea e q posta ponil esseALet 4 remota remouet esse istus. sed piate remouet ea iubes coluna lapis de laedit,& ii si prite remouete phibes lapis no delaedit. G Oec. Q sem. In . Ol motu move sa)pinquu det G Meu moto, Aa no de tius: tuerem ues phibes est simul cia moto: uatagit ipm remouendo impediens, sed quam ii ad partes posteriores initio motus non est simul eu moto quia se non est mo uens immediatum: vidi tum est in positione.
deteriminauim' i, nihil horusci piri mouet : ostqv. i itur causam fertur latorii Unii qum N ictri in sui ipsius locum quid insitaim est.
rili uirtute existente in loco. Onse intersim ἔ, tauer gratie Diatu movea avint utenditi loca, ita et hau i Viri ' sit pncipiti esse/.cituum ot' grauis deorsu:argui in sic. ua malis stu e graue actu motu deorsu, cruci pi' appropinquat ad locu mediu, rato velocius morte ἔ:aa mi naturalis velocior est in fine .pino laurire. sed hoe no eet iussviri' naturalis loci inera pncipiu essecti uia moly deorsu. Pros ITUM Vult Aron isto. .re. s. Physi. α ubi
iacis inquirit Aris. de movete, in mouet inanimata Era tua, Oc leuia, non inuenitur pure dicere princi ium eue et uum motus grauis& leuis virtutem naturalem loei, sed
dieit ipsa moueri a generante, Vel remouente prolubensis D CONCLVS lo. Grrae mamma m non mouetur a naturali virtute Dei.
tiaraa actuali, se mouei 3 virtute naturali deorsum
Sindieedsi est de ano tu leuis in actu sui suo. sitiem Baueriit; rone pus inducta se recurea; ibi sed multiori valetiqili H ee eo tra intelione Ari. qanun i inuenis ponere ubi loquiti de mouente prauiti ξ elisia Matoiu ,- tute natural E loci esse pncipissi ei editus motus gratini Mleuiti. sed dicit ubi Q, Qvel mouenε a Luith,vel a remo u Et phibes: vi de potetia ecntiali a gnante.& de acto aua removete,& hoe phat rooe.Si graue in aiatum alii qA mouet deorsum, si mouere ε a virtute naturali loci, tue sieet alius munit terra illius nasi di n5 moueret ad medii.
vi terra illius msidi mouerei ad mediu istius nitidi .eonseqti ita pateri qm virili, loci est virtus eorporea et mouertia deserminata diu alia: 5c se n5 mouere ad terra altera nitidi eis illa virtus si qua naturalia in suis olbibus. It moves Imediatu debet ee freti moto.'. Di iv. sed lapis destendes deorsum virius naturali loei no in syrii lapidei
in illa no est nis in loco naturali. ergo si taei si ea lapitae, Selapiseet in ioeo naturali es moues deo stim re senuitu: moueret deorsu nisi eu eet in loco nati eius, sed hoe est ridicula est uestat in loco nati eius. Ite illud est ecitia,COm. u dieit et graue moues a sua tara.vsi sora mouet ipsum in his sora oc moueε in uitii est forma I materia, qua sequitur virtus recepi tua materialis, qua est in materia AD argita graue in alatii oce, cedit: qui motus natis veloeior est I sne 5 cpto.ppinquior est loco lato vel ' moueε nisi si aliud phibes. Et cudr,hoe ndeo etc. hera tua hoe esset Pn hoe ut essectute mouei ci virtute loci: sed ua plures partes aeris insequunt lapide esto media n in alio loco,q partes aeris vel ius impellunt lapidem ibi ph hoe lapis velocius ibi mouetur. ideo non valet.
it monum Ioanni, Iandunt super libros Atistotelis de Certo & Mundo: Finiri.
72쪽
DE SVBs TANTIA URBIS AB soLv TusAC PER UTILIS SERMO
Caput Primum. Exsubstantia generabilium σ corruptibilium comparatione, substantiam coelis eius formam ac materiam, σ libri titulum inuestigat.
N hoc tractatu intendimus piscrutari de B
rebus ex quibus c, ponitur corpus co teste. Deci aratum est enim corpus coeloste componi ex naturis duabus,sicut cora
corruptibilia. Sed ta/tamen in istis suit declaratum has duas nati ras esse per generationem di corruptionem, ecesse inuentas in eis, in coelestibus autem pro
Iberiste,qui mittidatur de substantia Orbis, diuiditur in prooemium oc executiora , quae incipit Cihi, Pranti pium autem. Cito prooemium si e procediti quia primo pmittit Averro. quod deelaratum est ab Atti .in suist viris de natura eorporri ecelestis. Secu do in illis licit ea,de quibus determinaturus est in hoe libro ibi. In hoc tractatu. Cum primum duo facit,
modans intentionem suam generaliter, praemittit illud,
quod declaratum ess ab Arist de eorpore electit se meo tangit rationes, quibus illud fuit declaratu ibi. Quia enim deelaratum est. Primo dieit, in hoc traetatu in
tendimus inquii ere de rebus, ex quibus componitur na
tura ecelestis corporis:& quia supponit eorpus eoeleste esse eompositum, quod declaratum est ab Aristo. alibi. ex duabus naturis: seut eorpora generabilia re corruptibilia, sed diuersas viis re apparentibus suit inuenta re determinata composito generabilium oc eorruptibilium,oc ipsus eorporis ecclestis, Nam determinatum, est generabiliare corruptibilia habere duas naturas .materiam de formam in substantia sui esse per viam,qua dieitur ge
neratio Scorruptiorcorpora aut Gelestia habere duas Dnaturas, Lmotorem, re motum,suit deelaratum per mom
tum localem. Notandum, Q sicut apparet ex Primo Materia p Physeo. in natura materis primae innotuit per transmueransmutas rationem de forma in formam re ideo dicitur ibi, Q ma tion Io teria eognoscitur in analogia ad forma, serma vero inn 'titioria his tuit per operationem. Ut dicit Comment. auo Atei Di,inotuit. Phys. quia scut transmutatio facit scire materiam, ita operatio formam:eum igitur appareant sibi laecidere in meem diuersos actus: ει omnis actus est forma, seu i di
cis Themistius in tertio de Animatim a bile est transire de actu in actum, nisi subeunte potentia, quae deserat actum illunae ergo necesse est illa esse composia ex malo. ria& sorma, in quibus diuos albas sibi titulee succidua.. .m, Quia enim declaratum est,haec corpora mo
ueri ex se ec in loco amplitas autem illud,quod
mouetur ex se,componitur ex duabus naturis, scilicet recipiente agente quoniam declara
tum fuit omnem motum habere motorem.
Tangit rationes, quibus dictum est coctum componi ex duabus naturis:& primo tangit rationes, secundo eludit in letum ibi. Cum hoc inquam vasit. Ad hoe auctor tangit primo duas rationes. secunda ibi. Amplius aliquid. Primo dicit, eorpora eo testia moueri ex seromne autem quod mouetur ex se,copos tum est ex agente morum S recipiente euius declarationem subdit, ua omne motum habet motorem. Intest edum est seut apparet septimo Physico. omne quod mouetur, moue tur in alio.Item citra principium octaui Physicotti ostedimr, is omne, quod ni uetur ex se,diuiditur in n se nio Dens,& per se motum,& sicut apparet seeundo Cocli re Mundi, eo tum mouetur ex se,& ideo dicitur animatum ex quo concluditur, incolum diuiditur in per se mouena Be pse motu,& se compositum est ex duabus naturis.
Amplius aliquid motum esse di mouens in eodem impossibile est.
Tangit secundam rationem dicens,et aliquid esse mouem re motum est impossibile. Notandum, in moueas eundum Q huiusmodi est in actu, motum vero in potet laeti:siquid autem esse respectu eiusdem oc eodem modo actu simul α potetia est impossibile: quia actus Ze potentia sunt differentiae valde oppositae,ut dicit Comine.
in prooemio de Anima,& ideo,cum eo tum mouetur ex se,& supple motor oc motum snt diuersa, necesse est eo tum esse compositum ex diuersis naturis.
Cum hoc inquam sit declaratum est coelum
Concludit hie quod dictum est, oc apparet in Iltera. Deinde eum dicit.
In hoc ergo tractatu perscrutaturi sumus de his duabus naturis, ex quibus corpus coeleste
componitur, utrum sint similes illis naturis ex quibus generabilia componuntur quarum ab tera dicitur forma,altera materia, s. Utrum haec
materia N forma quae sunt hic, sint eaedem cuillis, aut diuersae fini magis ec minus. Sed si sint diuersae specie tunc equi uoce dicitur de eis corporeitas, aut Fin prius ec posterius.
Ex disis elicit ea, de quihus determinaturus est inhoe libro. seeundo, cuia aliqua de propos iis sunt quasi
manifesta,ea abhcit a sua perserutatione.Tertio conci dit ea, quae specialiter sunt hie determinanda tanqua mi nus mota: secunda ibi. Quoniam autem hae duae.) tertia ibI Quae ncli autem perscrutando. Primo dicit in serendo ex praemisis,et in hoe tra statu per serutabimus de istis duabus naturis,ex quibus coponitur corpus ece teste, utrum sint similes, ε. eiusdem generis eum illis dua hus naturis,ex quibus componuntur generabilia re eorruptibilia,qus sunt materia re forma, ta Φ sant eadem in genere oc in specie omnimode hie re ibi, aut istae naturae sunt diuersae in genere dc in specie in eoelo,oc in generabilibus fic corruptibilibus re hoe simpliciter, vel salte disserunt se eundum magis re minus. Nam multum referte quia, s istae naturae duae, scilicet materia re servia sunt ditiosae speciei in eoelo,re in istis inserioribus: corporenas dicitur aequi uoce de istis vel seeundum prius 8c posteriri quia eor rotas est quas petrias vel natura,in qua eouemunt istae dua naturae. Nota, secundum Q dicitur in ptidieamentis. metes eosque ue sunt sub genere, Maio tum ad hoc genus 5c ratio generis de ipsis squaliter pdLcatur,& ideo genus inquantum huius. est univocum ad suas species, modo,corpore tas P prius de de etalo ui de istis inferioribus: quia corporeitas emi est ea e potatis Q. Iand. de .C. N. ee istorum
73쪽
istorum in orum,&eum aliquid dicit de musa α - Ε de una dispositione ad aliam, A inuenit hane
sato, per prius dieitur de causa ui de causato,ut patet Primo Posteriorum .ec seeundo metaphysessi igitur nis teria θc forma coeli, ec istorum insertorum suetit diuersa in genere,eettum est, in corporeitas dieitur de eis squiuoce: quia ira nomen solum.Si autem suerim diuersae in specie,coueniunt in in hac naturaeommuni tanto in genore. quae est eo orditas: tune ergo dicetur de ipsis sis pus ec posterius. Aut esto istae duae naturae,ex quibus com ponitur eoelum,& ista inferiora non sunt eadem A. eiusdespecie ,aut eorporeitas de eis dieitur aequivore, vel saltεμ prius ec posterius eum non possunt esse diuersae spe dies sub eodem genere, re tota latio est,quia corpore lasper prius dieitur de coelo c. de istis inferioribus.
Quod aut hae duae naturae exilientes in his generabilibus ta cccleltibus corporibus non sint conuenientes specie manifestii est, posito corpore coelesti ingenerabili di incorruptibili, transmutationem duobus modis,aut transburtatione in dispositionibus extrinsecisa quiddi ratibus substantiarum existentium per se, quae non facit illa indiuidua disterentia illas dispositiones transmutari in nomine ec distinitione sicut sunt dispositiones,quae dicuntur quantita/tes N qualitates ec alia praedicamenta, qtis discuntur accidentia Aut transmutationem in dis
spositionibus quae laciunt indiuidua disserenitia ipsas trasmutari nomine di distinitione, qus transmutatio dicitur generatio ec corruptio.
Finito prooemio, Cominen. exequitur: re quia proposuit sedeterminatimi inde duabus naturis,m quibus coponitur eoelum, S de illis in quibus differunt & conue niunt a duabus naturis generabilium et corruptibilium,ta corporibus que sunt apud nos, uenerabilim' F dς sic procedit quia primo determinat de natura coeli
Non eadesunt intrinsiaca princiria genera Dilnis se corruptibiliu3
Deiunt incinullis codi. hic verba.
corruptibilibus .causas. n. corporis gnabilis corruptibilis N aeterni ee easdem impose est.
Ostendit manifestum esse istas duas naturas . mate mam θc formam generabilium oc eorruptibilium non eo se estisdem speciei cum duabus naturis,ex quibus copo nitur eorpus eoeleste, re hie abiicit a stia eo sideratione taquam notum dicem, hae duae naturae existentes in hiscuobus . in eoelo re in inferioribus non sunt conueniem tes in specie, i. no sunt riusdem speciei hoe est manifestii, si ponamus eorpus ealeste esse ingenitum re ineorrupti
hile: quod probatum est Primo Coeli de Non. Et, si ponamus corpora, quae sunt apud nos generabilia de eo traptibilia, quod probatur primo de generatione re seeudo: euius rationem etiam subdit, o generabilium de corruptibilium de etiam aeternorum impossibile est e se easde eas, cintrinseeas. Nota, ut seribitur Decimo Metaphysi. corruptibile ec incorruptibile plus disserunt ui genere: iquia differunt per habere materiam et non habere.Cum ergo cretum si incorruptibile, ista autem inseriora sunt sorruptibilia ut iam di tum est, disserunt genere Se ω'iquare impossibile est,. habeant easdem causas intrinse
cas,& dico eas intrinsecas,ex quibus res componitur.
Excitatum est ergo has duas na tura s,ex quibus coponitur corpus coeleste, non esse eius de spei, nem eiusdem generi scii duabus naturis, ex quibus componuntur generabilia.
Coneludit ea, de quibus hie intendit inquirere dieres ita, . excitatum est has duas naturas, ex quibus coponitur eo us emine, non esse eiusdem speciet, nee et ramus dem generis eum duabus naturis, ex quihus componunitur generabilia re corruptibilia: imo etia differunt pluia quam suo genere, α se non est inquirendum virum di serant, eum sit quas manifestum. seeundum Q componitur ex istis duabus naturis . ni tore Ac mobili ostendendo qualiter ista duae nat urs conueniunt S disserunt eum duabus naturis generabilium
re cori uptiti ilium .seeundo determinat de istis duabus naturis,l. motorere mobili in propria forma, de quoli bet eorum per se.ibi. Quia declaratum est cirra finem lihra. 'Primo facit duo primo ostendit qualis est formaee materia coeli, vel motor re mobile re qualis si forma generabilium oc eorruptibilium, re quomodo eo ueni ut re disserunt fim istas essentias. Seeundo ostendit inquiti conueniunt de disserunt quantum ad accidentia ibi. Remanet aut considerare. Circa primum duo facit. Primo ostendit quae 5 qualis est iuba coeli quantum ad mate mam re formam comparando ipsam sub eo uenientia redita ad silvam gnabilis. Scub ondit qualis est copo e liex materia Oc Hra,coparando ipsam ad componem ahidiu oc corruptibiliu ex sua ma oc sua forma ibi. Femserinadu.ὶEt ua natura gnabiliuec eorruptibili si est magis nota ci tu ad forma de Qtu ad materia i sit ipsum eo tu, ideo se peedit. qa primo ondit qlis sit materia re sora gnabili si oce. Seub qlis est materia et sora inli ibi. Cum igiε suerit declarata. Prima in duas: ua primo Deit dis si ueraeeundo remouet dubis Auleens. ibis Vn puta uti Aule. Cirea primu duo sarat: ua pmo olidit qualia est materia gnabiliu& eorruptibilu4.Sem qualis est sorma ibi. Et sa formi mobiles.) Cirta primum duo se est. Primo Ostedit qualis est materia generabilis recismse .seeudo ostendit qualis est in ordine ad reeipiendu forma ibi. Et eum inuenit Quales formas. 'Adhue eis primu duo facit. Primo ponit diuisone una per qua notiscatur natura materis generabilium Ac corruptibilium. Sorori hae diuisone eo ludit natura ipsus materie ibi. vii natura huius sit bieeb. Prima adhue in duas Di Ioponit diuisione. Seclo ostendit eonvenientia di differen tia inter membra diuisionis ibi. Cum autem eo se D
Restat igitur perscrutari de eis, de quibus lis H ut Primo dieit principium persertitationis in hoeli duae naturae, quae sunt in corte coelesti dint ab
eis,qus sunt in come generabili N corruptibili.
Remanet ergo perserutam de illis, in quibus hae duae naturi,quae sunt in corpore eoelesta, dii erunt a duabus naturis qus sunt in generabilibus et eorruptibilibus, hoe est inquirere, qua oc quales sunt istae duae naturae, ex quihus componitur corpus coeleste,ex quibus apparebit,in uitius disserunt a duabus naturis istorum generabiliare eorruptibilium,fc in quibus conueniunt. haee est senis tento lectionis prooemii.
Principium quide perscrutatiois est in hoc.
Atis .enini,cum inuenit Q indi uidua existentia
m se,haesiquae vocantur substa vitae, transierit
heogupple sit hoc: in Aminuenit indiuidua substantis,qsunt per se labiistentia, trasmutari de una dispostione in aliam,re vidit transmutationem fieri duobus modi aut supple in dispositionibus aeeidentalibus' quaru ti asma lintatione nec transmutatur nomen nee diuinitio rei: seut est transmutatio in quantitate,qualitate, ec in aliis ac dentibus vel praedicamentis,quae vocamur aecidentiar aut in dispositionibus d quarum transmutatione nomenec diffinitio illius indiuidui,euius sunt dispones, tra in tantur,oc haee transmutatio dicitur generatio ec eorru
ptio re se est duplex transmutatio. s. valis vel in lava, oc inaceidentibus. Ad euidentiam huius nota . die ε duplex tras quinto Aleta. de me.primo DIV. Ens dicii de lava re niurationis accidente: modo,ut dr primo Phys.ola transmutatio ad x . . aliquod ens itast: oc ideo necisse est duos modos eε tras,
74쪽
Ino cosmunia sunterari mutasticitii
ciderati eo munia prisino hiat eo mone subsiectum.
mutationis sm duos modos entium,s transmutationem substantialem oc transmutationem accidentalem. Ite nota transmutatio, quae mutat suum subiectum nomi
nere diffinitione,est transmutatio substantialis: qinno men re disi nitio eomprehendit totam subam rei:& talis transmutatio tendit ad substantiam primo.& ad aecidilam consequenti, ut Commen .dicit primo Phys. 5c quinto Metaphy. sed transmutatio, quae non mutat subiectu suum nomine re diffinitione, tendit solum ad aeens,& ici dieitur accidentalis, ut est transmutatio ad qualitatem. ec ad alia areidentia,υt hie dicit CAment .ec primo Phy.
Cum autem considerauit hos duos modos transmutationis inuenit in eis communia Nypria.Communia quidem sunt quin P, qu sin sunt trasmutationi substantiali Ac accidentali. Est enim commune eis duabus habere unum subiectum recipiens transmutationem.
Comparat me a dictae diuisonis sub eonuenientia et B differentia oc primo ostendit in quibus eonueniunt. eundo in quibus differunt ibi Differunt aute. 'Prima in quinoi,sm quino,quae ponit, in quibus conueniunt. seeuda itii Amplius neeessa tu.) tertia ibi similiter inuenituri quarta ibi Amplius inuenitur.)quinta ibi. Et hahere idem genus. 3 Primo dicit, o Aristo. eonsiderauit hos duos modos transmutationis substantialis re a idetalis et inuenitur in eis aliqua e5ia,in quibus conueni sit, oc aliqua propria in quibus differunt,oc subdit,qus sunt illa, in quibus conueniunt.α dicit ', sunt quinui . Primuest . in utra transmutatione, substantiali oc aeentali Meesse est visit aliquod unum subiectum quod re sinuratur de uno ad aliud fic quod sustentet transmutatione. Intelligendum,cr, sicut dicit Commen. octauo oc prio Phys .ccis conoptio citum philosophoru suit, ex nihi/lo nihil siti sed oe quod producit, oportet ex alio ferar uapotentia non radieatur m nihilo: similiter oportet aliud esse quod itasmutatione reeipia dc hoe idem dicit Tho Cm istius in tertio de Aia,c spossibile est transire de aptitudine in aetii non labhciente materia seu potentia , quae differat illia a istum,et troe est rationale. Deinde etia dieit.
Amplius necessariu est non esse 1 cedere esse Diabilis N corruptibilisi eis,N oino in habere eius ee qu st. Non .n .st,nis illud, quod no est.
Ponit stam in quo c5ueniunt,& est et, in ol factione et transmutatione non esse prs cedit esse eius quod fit vel generatur,& prseedit unec generaliter sis suum esse, uia non fit nisi quod non est. Intelligendum, Q sicut dicit primo Phyla. ν omnis motus est de ectrario in cotrarim, να est de eo trario puatiuo uanihil mouetur ad illud qQ habet re ideo, si aliqd fit siue sinaliter sive Meidetaliter, non esse vli praecedit suum esse. Deinde eum dicit.
Similiter autem inuenitur posse praecedere in subiecto esse necessarium in utrom modo sactionis quod enim est impossibile, non fit.
Ponit tertium in quo conueniunt, oc est posse prae/cedit esse eius quod tit: quia nihil fit nis qd pol esse. Notavi dieitur tertio Phys.& nono Aleta. nihil a se vadit ad actu,sed n aliquid existens in actu,& se simpla actus
piscedit potentiam,verumtti in eodem prius est aliquid in potentia ante ii sit in actu, 5c sie potentia pcedit actu: de se necessarium est,. posse praecidat esse in subiecto.
Amplius inuenitur ee necessario illud, ex qest factio illius rei N ad quod est esse contraria.
Ponit quartum, S est illud ex quo aliquid stire illud
quod fit sunt eontraria in utra ii transmutatione. No ia in s aliquid transmutaretur ab eodem in idem ita utatio esset frustra quod est impossbila.& ideo omitet insat transmutatio a contrario in contrarium: sed ista ponsunt esse persecta e5traria, vel n5 persecta, persecta visi quae maxime distant, ut album oc nigrum, dulee de amarum,& talia extrema, inter quae est transmutatio, non nisse sis sunt, quae habent aliquid contrarietatis, seut ali Ruid medium eum extremo, ut Commen .dicit Quinto
Plipseorum. α Quinto Μetaphys. Et habere ide genus,&villa cotrarietas res ducit ad c5trarietate prima. c. no esse & soram.
Ponit rem quintam quae est, in transmutationes debet habere idem genus subneihilere praedirabile, re in illaeontrarietas redueit ur ad primam,quae est non esse, hoe est priuationis ct habitus. Nota in omnia contraria habent idem genus praedirabile ad inuirem: quia omnibus contrariis est unu genus primu de suram, ad quod ola e5 trama redueunt, oc non solue5trarion est seu genus pdieabile, sed sub acibile quod est suum piamii disponum eo
traria iv,vi apparet quarto Aleta. Nota etia, et, omnia contraria reducunt ad prima cotraria.prima vero cotta
ria sunt, maxime distant: dc talia sunt puatiue cotrariarre ad ea ola alia redueunt vi appet pnio Phy.ec quarto Μelaena priuatio oc habitus est prima radiκ eo trario x.
Disserunt autem in hoc,qm inuenit trasmutatione indiuiduor una in suis substant ijs coges re subiecta non esse ens actu ec non habere Dirma, qua substantiatur. St. n. haberet forma, nubiam aliam reciperet nisi illa destructa: Una m. n.
forma habere nisi unu sulim impollibile est. Et si esset sicilia sinpliciter existens in actu tunc esset impassibile .ec non receptiuum. Quod .n .est actu non recipit aliquid, quod est in actu.
Ostendit in quibus differunt praedictae transmutatio nes,& primo ponit differentiamsseeundo probat ea. ibi si enim haberet se a. Primo dicit, in lieet ists transmutationes conuentant,vi iam dictum est, disserunt in. sa subiectum transmutationis stilialis non est ens actu.
sed solii in potetia.ita i, de se nulla habet forma, qua substantiat in actu,sc statim probat eu dicit. S .n. haberet sorma duabus rationibus,qua ις sed am ponit ibi. si eet Dbstantia smp .ὶ Primo dieit, si suum trasmutat i5is stivalis haberet forma de se in actu, nulla reciperet,euius deelatatio eaena impossibile est o vnu suum habeat nisi una forma subalem α δ eonuerso, na forma subalis n5 ea nis unius sudii. Notandu est hie, i, suum transmutationis Qualis oportet . sit res in potetia: quia, si t est in transmutatione a se tali, ita re in subali sed in acentali se est subm,q, qtitii stat sub uno aecate,q54 sub alto,et nuncii stat Iactu suo utrem esitrarion simul quare eodemo erit in subest, . subni quo stat sub una forma stitiali in actu, ad qua prius fuit in potenti et tia sub una in area existens est ad eius operatione in potetia re non in pol tias mul. Item notandum, Φ, si forma esset deesse ni teriae ec Q actu esset in ea, sequeretur, vel o dux formae substatiales essent in eodem aestu, ves Q, aliquid fieret ex nihilo quorum utrunm est salsum. quia, si forma esset deessentia materiae,riine non posset aliqua sernia sibi aduenire nis illa prima destructa: et si illa prima destrueretur, destrueretur esse materiae, α tune oportet aliam fieri ex nihilo,vel dare omnes smul aetu. Et si esset substantias inplex. Ponit seeundam rationem ad hoe dicens, Q, si illud subiectium,quod substentat transmutationem sui, stantialem esset substantia simplex in actu existens, tune
non pateretur aliquam transmutationem, nee esset rece
ptiuum: quia nihil quod est in actu recipit aliquid pin q, est in actu. Notandum, in scut dicitur Secundo de Generatione.& tertio de Auima. Vnumquodqi agitp MOmam, ec patitur per materiam,& recipit licet alia Κ aliareeeptio arguat aliam re aliam formam.
intum . Privatio et habui a pri
75쪽
Potetia est tillantia stis materit
Unde natura hianis subiecti recipientis sorὸ Ε
mas substantiales, sprime materis, necesse est esse natura potentie,s.ci, potentia est eius disterentia substantialis. Et ideo nullam habet forὰ
mam propriam et naturam existentem in actu,
sed eius substantia est in posse: ec ex hoc maioria recipit omnes formaS.
Cones udit ex dictis naturam materis p ims primo Deit ho stato remouet dubia ibi. sed posse hoe quo. Diei ex quo ita est v, subieetum transmutationis substantialis non est eris in actu, necesse est . natura huius subiecti, materis primae sit natura potentis,ita inpotentia est quas differentia substantiatis eius re ex hoe est nullam habet propriam formam, nee auidentalem de se. sed eius substantia est in potentia.vel in posset re ex hoe habet Q recipit omnes formas substantiales re accidentares,α hae est descriptio materis prinas. Nota, is licet pintellectus,& sensus, et materia prima sint naturs recepti Me,diuersimode in reeipiunt, ut dieit Commen. tertio de Ala,quia intellectus non recipit formas indiuidualis, me ut sensus:& materia prima: nee etiam recipit sormas citcorru Pilone contrarii, sicut materia prtina Aee sensus si
militer hoe iacit ideo istae receptiones sunt similes quatum ad aliquid,&dissimiles quantum ad alia. Ite no trivi dicit Comen. tertio Coe.& Nun. ex hoe in materia prima est ens soli in in potentia,ex hoe est q, recipit om nes formas de sua natura re ideo dieit Commen. abide, ,eum elementa sint aliquid de se in actu ideo de natura sua non sunt in potentia ad omnes formas, sed solii ad sormas mixtorum,qus sunt in eis in potentia solum, sed materia prima est in pura potentia ad oes formas, ita in pri mo reripit formas imperfectas, Lelementorum, deinde nsectas, substantialex mixtorum Tertiore vltimo aeci
det ales se etiam in testeistus si debet reripere omnes sormas intellectuales,debet esse denudatus ab omnibus, re cnullam habere apud se, ut dicitur tertio de Anima a phi Iosopho. Oc Commentatore.
Sed pollia hoc quo substantiatur hoc subi
ctum disteri a natura subiecti,ciuod substantia λtur per hoc posse in hoc, quod posse dicitur respectu formet hoc autem sibiecuina est viiii entium existen inim per se ec elementum Unum sternum existentium per se , quorum substans ita est in potentia per se.
Hie remouet dubium, prim lacit hoe, secundo ex diaetis inseri eorrelatium ibi Et ideo difficile γ primo, quia dixerat statim, in natura materiae primae est natura pote tis,ex hoc crederet aliquis Q materia& ipsa potentia essent esusdem essentiae primae eum natura potetiae,hoc re mouet, Oc didit,quod posse quo substantiatur hoe subieetum, potentia, quae accipitur quasi pro disserentia substantiali ipsus materiae primae, differt a materia prima: Hquia materia prima est substantia oc ens sin se, potentia vero est quida respectius Rhabituatio ad formas,8c se materia est de natura substantiae habitudo aut de natura accidulis oc telationis N ita differt materia prima 5c sua potentia. Notandum,Φ,cum dicit Commen. pote xia non est de natura materiae ratio huius est: quia sunt diuersorum praedicamentorum, vitia, substantiae est aliud attonis:&quia vitia eorrumpitur,ta aliud manet ma teria enim permanet, sed potentia semper corrumpitur. Alia autem ratio est ad hoe: quia illa differunt, quorum nuna multiplicatur se aliud non, modo potentia multi plieatur re diuersifieatur sin diuersitatem formae, mate ria autem prima semper est eadem ec una.
. Et ideo disti cile est intelligere, vel imaginari illud nisi in copatione ad alteru sicut dixit Ari.
Inseri eorrelarium ex dii lis dieres, o materia prima sit solum ens in pol Etui S ideo difficile est eam intelligore nisi in eomparatione ad aliquid, s.formam,vi dicit Comen. Notandum est, quia dicit hie Ome. α in primo Phys in natura materiae primae non est bene intellistra da fim se, ratio est,quia quiequid itelligitur primo vel est
o materia pria ea intelligibitis.
aestus vel inaistu: sed materia prima non est huiusmodia ideo non bene intelligitur sin se. Et est notulum in ipssa intelligitur per analogiam ad alterum s. ad forma: quia sicut in artibus forma intelligitur in eompararisie ad alia formam, quae iam est in actu. υel est aliquid quod est sub tali torma: sie in de intellectu materiae primae, quia iis intelligitur priorO,sed ex eonsequemn eo in de se non est in actu nec actus. Sie sunt illa,quae non hiat materiam, quae materia est impedimentum intellectionis,ut deus est,et serata a materiam sunt as puti, re de se maxIe intella
E cum inuenit substantiales formas diuidis in diuisionem huius subiecti diuisio aute non est huic subiectoris inqitantum habet quant bratem, sciuit Q primum eorum, quae existunt in hoc. sunt tres dimesones,qus dicuntur corpri
Postquam determinauit auctor de natura materis primae generabilium re corruptibilium im se,hie determ L. nat de ea in comparatione ad formas substantialest ocostendit in quo ordine ec respectu se habet ad formas qdidem est. eirea quod duo secit. Primo ostendit generaliter i, dimensiones interminatae praecedunt formam Vnam quam in materia sis individuum,& q, ditiaensiones ter minatae sequuntur formam in materia. secundo redit specialiter ad declarandum Q dimensiones interminals nisi, quam separantur a materia. ibi. Et quia inuenit oes sor. mas. Prima in duas. primo declarat generaliter Q, di melisones interminatae princedunt, secundo Q dimensiones terminat ae sequuntur formam in materia ibi. Et ta men inuenit in his dimensionibus. 3 Primo dicit, Φ, eum Ari. diuidi formas sua diuisonem subieeti,iquo sunt,di uiso autem substantiae non debetur ius per quantitate. cum ergo subiectium hoe et est materia sit substantia: ecprius naturaliter diuiditur Mi habeat formam, sequitur in prius naturaliter existunt in hoe subie to dimenso nestres, quae dicuntur corpus cis Arma,ct per consequens in aliquid aliorum, quae sequuntur forma re ideo dicit absolute, Rrimum eorum,quae existut in hoe subiecto, stitit dimensiones. Notandum,m Comen .dicit nono Met. Q in multitudine generabilium re corruptibiliti ab uno generante sindividuorum,est multiplicatio pet materiare diuiso in partes in quas agens agit, cum ergo sor non diuidam ut nisi per diuisonem materiae, re materia diuiditur per dimensones. ergo dimens oties prius aduemiunt materiae his forma vel illa,ct etiam dieit odia uo Physe. quantitas immediatius adhaeret materiae. Sed obseu,ua dimesiones,ex quo sunt acetiit n5 hiatesse nisi a fora eta ut de septimo Μeta.acessita no sunt entia nisi quia entis.quare non ur pcedant sorma in materia. Ad hoe dicat,in dimensiones vi sunt intermina is debet ee materis, ut aut sunt terminals dicunt fornas' 5c i5 dimensiones sunt in e5posito ter nais rone sor interminat s vero rons materis licit igit dimenso nes n5hiat esse extra aIam actualiter.put sunt interminatae, si tnee materia pria hetee extra alam sine sora,vt dicit Co me. r. Alet.eentia in materis est alia ab e entia sors Be ei5
posse se est dedimessotist ua licti sim se determina
in re extra alia tri est eentia sin q, dimessies. oc ut sunt di insones hiates termitios: Ia terminu recipi ui a sotm essentia in dimesionia nun* eorrumpit eu corruptione huius S illius termini: scut necessentia materis eorrumpiccum proeedit ad hane formam parti larem,et ad illam.
Eheu inuenit in his dimesonibus coicari formas oes, quarum qualibet habet propria quas
76쪽
titatem terminatam, sciti diuisiones termin, A natis: qm si denudaret,iunc corpus emet ex tiba ' tas,ultimo actu non posse esse,nisi po siqua forti, .c ι' ma substantialis existitiueo sicut est dispolitio
. x. de aliis accidentibus existentibus in actu.
4 rivisa. Ostendat, dimcnsones terminals eonsequuntur sor inciri se maira in materia:θc hoc declarat tribus rationibus, quam secram ponit ibi. Et etiam inuenit tertiam ibi. Et etiamaeeepit signum.) Primo dieit,l, cum Ari. nuenit ora
formas coitate in istis dimensionibus, quaelibet au te sorma habet quantitatem terminatam propriam, manifestusuit ei, Q dimensiones terminals non possunt in ultimo
actu Ac per se istione existere in subiecto, nisi post in forma substantialis in eo fuerit, sicut nee alia accidentia ina supersecto existunt nis sta sermas. Notandum ut Co me. dicit sexto Phy. Q se ut unaque forma habet qua
titates determinatas ita habet quantitatem determinata ad minimum re ad maximum:& hoe idem dicitur laeuodo de Aia.. omnium natura constantium terminus est magnitu duris S ideo,eii terminuq quantitatis si forma dimensonum manifestu in est, in uanensiones termina tae m Q actu fiat terminos proprios formaria, eonsequutur Memas substantiales tia materia. Item notandu ιν passiones & aeeidentia de se sunt interminata, ut habetur ex octauo Aleta. trerm nata vero sunt a format quia ominis terni us est a rurina, vi dicit Co. tertio Coe. 5c IIun.
Et inuenit etia subiecta omniti acclitium in diuidua substantiae, ita sunt m adiit, de quibus determinatum suilao eo esse competita ex formis N subiei'o qtiod est in potentia.
Deelarat hie sedam tonem dicens, o subie 'a omniuaecidentium sunt indiuidua substantiae, sed di nensiones sunt de numero aecidentium existentium actu in subie cto. ergo subiectum eorum vel siste Ra erunt indiuidua substanti sed indiuidua substantiae sunt camposita ex materia desernia: ergo dimensiones terminatae posteriores sunt sorma in matellae quia aeeidens est posterius sub Ciecto naturaliter. Notandum est seut dicit Comenta. tertio de Aia. . lieet forma substantialis fic aeeidentalis in hoe conueniant et latram subiecto' differtit ira, quia sorma substant alis non requirit in praeexistat suum subie istum actu, immo ipsa dat actum essendie forma vero a cidentalis non potest existere nisi subiectum sit in actu, quod eam in altu recipit, saltem natura prius , 5c ita est de dimensionibus terminatis: Ac hoe est quod dicit Commen. septimo Aletaphvs. c. individuum substatis prs cedit individuum accidetium octauo PhVseo. oc dieit Φvia substantiae ad esse praeeedit natura esse aecidentium.
Et accepit etiam signum ex lioc,*hoc sub/iectum recipit accidentia contingentia in eo. non est simplex,quoniam, si esset simplex actu, non posset recipere accidentia: pati enim con/trarium est ipli actui. corpore,& dimensio ex non dimensione.
Descendit ad declarandum specialiter,u, dimens es Di mensos interminatae nunquam separatur a materia oc primo do nes uermi
clarat ratione,secundo deelarat omnia supiadi si a s titi. I r. Nec exemplo ibi. Et hoc totum eontingit. Citra primum triet ''
ponit duas rationes deducentes ad ineonuenientia duo Deuda ibi. Et tune sorma corruptibilis. Primo dieit Q omnes formae eo leant in dimensonibus non termina tis. nam omnis forma materialis requirit qualitatem redimensionem: ec ideo manifestum est,u, materia nunis denudatur a dimensionibus non terminatis: quia si ita esset in denudaretur ab eis, tune dimenso fieret ex non di mensionibus, S eorpus ex non corpore, quod est impossibile,quate sequitur in non denudatur ab eis. Notan dum, , scut dicit Commen. Seeundo Coe.de Alund.Ex quo aliquid fit ex materia prima, oportet ipsum esse si tuatum in uniuerso,euius declaratio sit,quia ex materia non fit aliquid Oc maxime eorpus nisi per transmutatio
nem, nil ut autem transmutat materia nis eo us,ut CO
men. dicit septimo Meta. sed illud, quod trasmutatur ab age te eorporeo, debet habere stum determinatu in viii uerso ec idem dieit quarto Physicorum: re Phylosoph'Primo de Generatione,corpus agit per eonta. bam: quias aliquid fit ex materia ipsa debet ei te stuata in uniuer so si tamen non haberet stum non esset dimentionatat
ideo impossibile est aliquid fieri,scilicet aliquid eorpus amateria non dimensonata.
Et tunc formae corporales essent contrariae,
5c succedentes sibi in hoc subiecto, sicut est d,spositio de formis substantialibus.
Ostendit aliam ronem hie. d. Φ, si materia prima denudaretur a dimessonibus interminatis, tunc sequeretur informae eorruptibiles essent shi nutram eontrariae oc me Odenies sibi in eodem subiecto, hoc est Q corpore itas eo tramaretur corporeitati, ta et Mut una forma substati lis eontrariatur alteri saltem per qualitates 5c dispositio
nes proprias,& una corrumpit aliam, se una contrarie tas eorrumperet allanx hoe autem est falsum: quare sequitur, i, materia prima nunquam denudatur a dimensunthus interminatis. Notandum, Q corporeitas, quae est in materia,& forma corpore itatis non opponuntur adinuicem nee contrariae nee prauative.Non opponuntur priuatiue, quia opposito rutra pliatiue, si unum est psectum, reliquum imperfectu modo, corporeitates non sunt tales inquantum corporeitates.Nee opponuntur etiam ecit raris,quia contraria maxime a se inuicem distanti modo in dimensionibus vel ineorporeitatibus non est dare maximum vel minimum. Vt apparet primo Physeo. quare non erit maxima distantia, cte per consequens nee eentiarietas. ergo dimensiones re corporeitates non eorrum punt se ad inuicem , oc ita non succidunts bimuleemmeodem subiecto. Item quantitates non sunt de genere vir Declarat hoc idem tertio dices, . signu etia ad hoe. s. D utum amu M,Vx Commen.dicit quarto I hysieovi.
o T 2 ta re ita dimensiones non agunt in se inuleem. Ex quo er
ro materia prima nuncli est sine dimensionibus,seut nee ne formis.& si dimensiones no succidunt serae sudat si sequilo materia prima nun se denudetur a dime sonitis.
ut sunt interminals,quia termini bene suceedunt sibi in uie Oc eorrumpuntur: sed dimensones semst permanet.
Et hoc totum couenit sensui. Uidetur enim sorma caliditatis q5 agit in aqua,incipit aqua augerita crescere in dimensionibus, S uicin hi dimesonibus aeris cum igitur peruenerit ad maxima quantitate aquae tunc subiectum eius denudatur a forma aqvs N utitate dimenso nuaqus propria de recipit formam aeris, quam
Ganda.de lava orbis. ee iii titatem dimensones terminatae sequantur formam in materia est,. illud subiectum quod habet dimensones termina ras,requirit accidentia contraria re contingentia, ita in qn Unia, qtaui aliud ,modo illud subiectu qa qn reci pit unum qiim aliud non est subiectu sJmplex in aM existens quia recipere est quodda pati illud aute qa est simplex aestus est impassibile . oc non est passibile: quia pati Guarium est actui. ergo erit tale subiei' si eompos tu exsorina,q est actus,ec materia Q est in potetia: θc ita suum dimesonia terminatam est copositii ex materia et sorma: a iis , i, sire dimesones termia is sequent sorma subale I materia.
materi: a Et quia inuenit oes formas coicari in dimen
i. tali sonibus non terminatis, sciuit prima malori: . ria nunqua denudata dimesionibus no termi
77쪽
titate di messonu propriaru seims aeris.& similiter facit contrarium forma frigiditatis,in aere, stilicet Q dimensiones aeris no cessant diminui donec expoliet a sua fora ta recipiat foram a l.
Et hoe totum. declarat dictum suum exemplo. re pri mo deelarat hoe de dimensionibns terminaris di. Q hoe totum, quod dietum est,insinuatur sensu. nam videmugin ex aqua fit aer ab agente per caliditatem,sc aqua meirit augeri in dimetionibus et appropinquare dimesioni
us aeris,cum autem aqua Venerat ad maximam extem
sionem, quam aqua pol recipere,& tune Vlterius proeec serit actio agentis,corrumpitur, forma aquῖ,α subiectu
es denudatur a forma aqus,re a quantitate propria dimensonum aquae,& introducitur forma aeris in quantitate propria, Oc terminis propriis dimensionum aeris:&se est agens per sormam sufficiens,qn ex aere fit aqua, . dimensi nes aeris continue diminutatur donee subiecti impolietur sorma aeris, re introducetur forma aqus cum terminis aque proprijs. Deinde eum dicit.
Di mensiones aut simplices,quae appellatur
corpus simplex non denudantur a prima ma teria sicut nec alia accidentia communia omni hiis corporibus contrariis,aut duobus eorum,
aut plus: verbi gratia dyaphanitatem, in qua
Declarat dilium suum ex diniensionibus intermina tis dicens, et, dimensiones simpliees,quae appellantur corpus,nunquam separantur a materia prima, oc dicit sor
mas has non separari a materia prima, sicut nee alia aec .dentrum, quae sunt communia omnibus formis contia riis, vel aliquibus vel pluribus,quia tuc licet una forma corrumpatur per aduentum soridis cotrari accides tia, quod est eoe ambabus sormis, non eorrumpitur, ut apinparet in dyaphanitateran qua eoicat ignis oc aer quae nocorrumpitur quando ex igne fit aer se. conuerso,ut apo patet primo de Generatione. Notandum, , scut dicit CG meri 1 de Aia ignis habet raritate maximam,deinde aer, postea aquae ita in ignis est finis raritatis, sed cum raritate sua est latitudo ad maius et minus: ita et,si ex eo sit aqua vel aer,potest fieri minus rarus re magis,& se to ta transmutatio si in dimesionibus propinquis ignis, usque ad finem trasmutationis qn corrupitur forma ignis 5c introducitur torma aeris vel aqustita materia se
per est sub dimensonibus, sed non est semper sub eisdem terminis dimensionum. Nota in ista suecessio non stin forma substantiali sed magis in dimensionibus 5cqualitatibus formarum substantialium,& hoe est quod Comen. dicit Secundo dc sexto Phys. . forma indiuishili, transmutationis non est in rebus diuishilinu, Pito PhVseometia dicit, in in spemate apud generationem hoIs non cessant partes spermatis recedere et partes hois seri, donee forma humana perficiatur: si forma recipit parti t onem. Si aut non,illud nectigario sequit ut in aetibus prias serras generat Are hoe vltimum est verum, setit dicit ipse pinea seeundo, et sexto Phy. Ite nota, et, in geneiatione substantiali qualitas symbola non eorrumpitur. sed contraria eorrumpuntur, ut vult Phylosophus Diio
de Gene ec io dicit in Sem eiusde m in habentibus symbolu facilior est transitus. v.g. seut dicit Comen.in eodefeeudo,qo ex aere fit ignis, caliditas,quae est qualitas eo munis virica .no eorrumpitur, sed magis intenditur &e.
Et quia illa forma,s. sorma dimensionis non terminate existit in prima materia primitus, ta
succedit sibi in ea cum stim postibile hoc subie,
ehim recipere duas earum in existetia termina
is quantitatis ideo impossibile est a subiecto denudare formam,vel lubiectum denudati a fors ma,nisi per formi desinasionem. Nec est etiapossibile ipsam fieri in subiecto, nis per agens
extrahens illam de potentia in actu. Vnde neo cesse est has sormas esse contrarias,adeo Q altera corrumpet suam contra iam, di subiectum reciperet formam smilem.
Post* auctor determinauit de natura materiae gen rabilium oc eorruptibiliti, hie determinat de naturamaeiosorum,eirea quod duo saeit,quia primo saeit quod dictum est,saeundo ex his,quae determinata sunt de na tuta materiae oc formae generabilium oc corruptibilium concludit eausas generationis & eorruptionis ibi. Declaratum est igitur.) Adhue prima in duas: quia primo de terminat de natura formae, secundo ex hoc infert duas c5 Uufinnes ibi. Vnde sordis elementorum.) Primo dDeit in ista forma interminatae dimensionis,l. dimensiones
interminatae,quae appellantur ab aliquibus sordis eorpo reuatis,existunt pri in materia prima dime sicines aut
terminat s succidunt sibi inuicem in materia,eum impossibile sit formas substat tales,qus habent proprios termis nos &distinctos suais quantitatum smus existere in e dem portione materietio impossibile est una forma sub stantialem denudari a subiecto,vel subiectum denuda ἐά forma substantiali,nis per eorruptionem formae illius, cum qua ibi introdueitur . nec etiam possibile est fieri inhoe subiecto nis peragens extrahens illam de potentia in adium: 5c ideo necisse est formas substantiales esse ecitrarias, ita et altera eorrupit altera cui succedit,vel agens generans unam formam eorrumpit aliam prius existen
tem re tune subiectu recipit formam similem, ipsi agenti. Notandum est,. in materia prima sunt stimul diuersae formae pn hoc, i, in ipsa materia naturaliter prius existunt dimentiones, mediatibus quibus diuidit S reeipit in diuersis piibus suis diuersas formas sed in eadem por tione materis nuncii smul existunt diuerss formae suli
les,sed sueeeuiue, Lino vna,m 5 alia:& hoe ideo, ua unaeotrariat alteri,& eorrupit ea, sed subiectu est eoe ad om ianes ut infra patebit. Item nota,u, forma contraria n5 sit de nouo nis per noua astionem et dispositionem agentis contrarii: qnae erat in potentia aetitia,& etiam in m teria in potentia passiva:& hoe est quod Commen. dicit Duodecimo Metaphy. Q omnes formae,quae sunt in materia prima in potentia passiua, sunt in motore primo impotentia altiva. Item dieit Commen. Q necesse est, 'itas formae sint contraris,ut patet primo de Generatioe. generatio oc eorruptio sunt simul natura et eontraria: generatio unius est eorruptio alterius: re ideo per eadem aetionem per quam agens corrumpit viram formam,generat aliam: re 4 conuerso.Quod non aduertunt dicentes in omni generatione smpliciter semper oportet fieri rosolutionem ad materiam primam,ita omnia accidemtia, quae prius fuerant corrumpantur limpliciter, ec alia. 1 de nouo fim totum sant: quia tune generatio unius non
μ' esset corruptio alterius, sed motus essent distin L
Unde sormae elementorum sunt contrariae.
Nideo dicuntur passiua quodammodo esse cotraria di quodammodo esse similia.
Inseri duas cocius ones.seeunda ibi. Vnde s aliqua.
Primo dicit, ex hae apparet fornas elementorum sum contrariae,quia mutuo se eorrumpunt:& ideo passiua quodammodo dicuntur eontraria esse,& quod amo sinis tamam passiva sunt in principio eo trama agent ,in Q ne vero similia, ut apparet primo de gnatione,&.rq, e.
quae maxime distant sm proprias qualitates non solus in magis re minus. 5c ideo eu Alex. credidit qualitates
primas esse sermas Ihtot dixit elementa subaliter esse trana admine ut patet Se de gnatiociet 4.Μeteo
78쪽
rorum: sed hoe non est verum deformis substantialibus, , quia subitantis mitii est contrarium ed, si accipiatur eo traria improprie se large fim persectum oc imperfectu, tune elamenta ut se bene sunt contraria, α mutilo actoua re passiva per qualitates proprias: ut apparet pruno de Generatione capitulo de aetiuis oc pastuis.
Unde,si aliqua corpora simplicia sunt, quo
rum forma caret contrariis,contingit illsset mae sint nec generabiles, nec corruptibiles, nee habentes sudiectum commune.
Infert seeundam eo Delusionem dicitis, o,sistit aliqua ma simplicia, quoru Hrms earet taetra ijs,hmos foras no esse guabiles et corruptibiles, nec habere subieetia ecte contrarus, ut sunt sorms e testes. Notanta,q, gitatio vel corruptio, ves natura generabilis vel eorruptibilis non sunt ubi non est eontrarietas ves subiectu eoe,ut patet ex libro de Longitudine & nrei itate vita: quia natura non ponit aestiuum sine passuo, nee e conuerso: quia sse, tune aliquid fecisset otiosum 5c frustra: sed deus 5c natura nihil faciunt seu stra, ut dieitur in Primo C a Bee.
Declaratum est igitur, v causa corruptionisentium di factionis eorum est contrarietas exi,
fies in suis sormis N commune subieehim, qa nullam habet propriam formam sed est potentia recipiens numerum Fm sermas diuersas in specie,oc numerum sm formas diuersas numero di quae sit secundum maius & minus.
Ex omnibus praecedentitina eoncludit eausas genera tionis re eorruptionis istorum inferiorum. oc primo is est ho seeundo ex hoc elicit quadam conclusionem alia.
ibi Et quia istud,)Adhue circa prim si duo saei&pmo ex
dictis eoncludit eausas generationis. secudo ex dictis on dit quo praedicta eo usio insertur ibi. Et eausa huius totius. Dramo dicit, , ex praedictis declararum est. i. potest concludi ex dictis,u, causa eorruptionis enii seco factionis. . generationis ipsorum est duplex, si contrarie ras, quae est inter formas substantiales, re subiectum, qa est esie omnibus formis, materia prima, quae est inpoteria ad omnes formas nullam habens de se, sed est recipies numerum sim diuersas formas numero θc speciei Ac Fm diuersas formas seeundum magis Ac minu Lci, psa ma teria prima est reeipiens numerum persormas diuersas secundum magis persectum re minus persectum: euiuo modi sunt sortitae simplicium re mixtorum.
Et causa huius totius est, quia hoc stibiectum
recipit primitus dimensiones recipientes dimesionem terminata ira:& quia est multum in potentia quoniam si non haberet dimensionem, non reciperet insimul formas diuersas num a. l. addit, ro,nec formas diuersas specie sed in eodem te nisi iii pidi' pore nG inuenitur nisi una forma.& cum hoc.
q, eius materia est una numero,H noellet mul
ta in potentia, non denudaretur ab illa una forma,quam reciperet, di esset forma in substatia
illius subiecti di istud subiectu esset impossibi,
qui denudaretur a sua forma omnino,aut corrumperetur illa forma,ec fieret alia forma
Ostendit quo illud sequitur dicens, eausa huius, L. hoe subiectum est in potentia reeipiens formas diuersas in numero oc spe, est quia illud suum, s. materia prima recipit dimesiones interminatas, quae sunt in potetra addi uersos terminos re sunt reeipientes dimensones terminatas. Per has aut dimensiones interminatas est suum mul tu in potetia.Cuius ro est:quia si non haberet dimenso . ues,quihus diuideretur, non posset smul recipere diuer A sas soras nee spe, nec numero nis ἔ diuersa inibus Leees sue, sed in eode tae non esset nisi una forma in tota materia, quia materia fm se est una numero re si non haberet di nensiones non pollet diuidia ex quo sequeretur in non Meilet in ta in potentia nec denudaret ab illa forma. qua post reciperet,ec t une forma illa esset in substantia illius abiecti, .estit de essentia eius: ita et esset impos bese de nudari ab illa forma vino: quare illa forma nun4 eortu peretur, nee alia generaretur. Ex quo apparet in P di me sones interminatas materia prima est multu in potetia. Ad intesteistum huius nota . Cometator dicit, Q, mater a prima est Una numero,& etia Philosophus in mula νης iis locis,CEmentator septimo Meta.ostendit quo mate . t Tria prima est una numero:& quo unum numero potest metop priinueniri in pluribus. s. illud quod est in potetia. α tale di uatione icit eitur unum numero P priuationem driarum indiuidua, numminxtium per quas differunt sJngula abinuicem,oc per priua sui si M.tionem etiam so s, per quam res etiam dicitur elle una numero S ex hoe etiam quia earet forma qus dicit c5is B Ubiis formis, non igitur est ide numero ex hoe , sed quia 'earet differentiis formarum indiuidualium, ex hoc auteest eommunis pluribus, quia nulla forma habet in acturoc se materia prima est eois omnibus sortius Fin q, est solum inpotentia, ta . communicatio materiae prin s euoibus formis non intestietitiar nisi per priuationem orimi emam indiuidualiu θcita ista eo iratio est pura priua, .sed materia prima eu si quoddaens extra aiam: quia est subiectum indivisibile sensibilis, non habet esse extra alam sis o habet medium, sed est extra Mam sis in sentitur subsormis Ac passionibus, intelligitur autem essentia per priuationem citum formarum,cte hae e est vera imaginatio materiae primae, ut idem dicit Commentator.
Et quia istud subiectum non recipit multas subminia- formas insimul, vel succelliue, nisi ex hoc re larma te cicipit dimensiones tres primitus, manifestu est, o, si subiectum aliquod sit quod non recipit ni titi. nullam
C si unam formam semper.& eius subiectum est unum numero simpliciter.& quod multitudo tittidirieri non est in eo Oino,nec potentia in a BKN q, n5 diuidit fim forma, nec forma peius diuisione.
Ex praecedenti autem q5ne elicit quandam aliam eon elusionem .carea Q duo facit primo iacit quod di id est, secundo ostendit quomodo dicto eo nelusio sequitiir ex praediistis. ibi. Et causa in hoc) Primo dieit i, ide sub tectum, quod est materia prima, non recipit multas sor mas simul ideo propter hoc non recipit dimesones tres, se licet interminatas: igitur est manifestum ii sit aliquid subiectum, quod non recipit nisi unam sormam, quae saest in eo, tale subiectum est simpliciter unum in numero, ilieet in actu re in potentia, ita in non est aliqua multitia donec actu, nee potetia, nee diuiditur tale suum per sor mas nee forma eius diuiditur Fm eius dimensiones.
1, Et causa in hoc est, quia non recipit quantita
tem primo ante receptionem formarum, quia,
si reciperet, esset diuisibile secundum formam, ec forma diuisibilis secundum eius dimensio nes,ssecundu diuisionem subiecti: oc siniti essent actus fim finitatem illius quantitatis:& es, set postibile in ea formam recipere maius et minus,ec partemhtotum.
Dat eam huius qonis: vel osilit quo Cettur ex dictis. Ac primo facit hoe. seeundo ostendit eo uertam istius ibi. si igitur aliqua forma est.) Primo dicit,. caula hui' c. illud subiecitu, quod non recipit nisi unam formam,in
unu smpliciter nulla habens multitudinem nee actu nee potentia est diuisibile sin formas tota eausa est, quia non recipit quantitatem, post autem receptionem forinarum
79쪽
eeespit diuisonem . nam, si reeiperet quantitatem prius naturaliter, tune illud subiei tum viret diuisbile siti sorbnaam: quia ex hoe haberi per quod diuideretur, qualistitaem: oc in diuersis partibus eius ponent recipi diuti se sors in spe: et se illud subiectu diuideretur per formas: sorma etiam diuisibilis esset sm diuisionem eius, quia in diuersis partibus eius posset recipi sorma eadem sm spe elem: Ac sie diuideretur forma sua diuisonem subieeti. Adhue etia eum forma introducitur in subiecto dime sonato eadem forma indiuidualis ext ederetur sis extensonem subiecti re se actus essent limitati oc finiti Fm fi
nitatem quantitatis subiecti: ex quo sequeretur, Q talis
serma posset reeipere magis re minus, ita . I maiori eor pore esset maiori salte sis virtutem: Ac in minori minotetia haberent partem 5c totum:qitia esset diuisabilis sim diuisionem subiecti. Notandia, . scut apparet secun Diviso do cte quarto Aleta. in unoquom genere est uare primit, Pram pmo quodHeausa illorum in illo generet re etiam in genere . hii '' divisibilium est dare unum prineipiunt ec sie eum quan Ir' i ita ire substatis debetur diuisio, quatitati debetur paramo Sc per se,substatis vero per accidens:quia per quari titatem, ut apparet sexto Physeoru 5c primo a Cometi.
Si igitur aliqua sorma est,qus no recipit magis ec minus nec diuiditur per diuisionem sinuabiecti nec subiectum diuiditur per diuisione
formae, sper eius diuersitate, manifestu est, si,
in subiecto istius forms non existunt dimenso . nes primitus,sed post j sorma existit . Et ritebligo post,sin esse, non post sm tepus, sicut est
dispositio in omnibus accidetibus in prima materia. sq, non inueniuntur in ea,nis Fm Q ha het sor mam existentem in actu.
Ostendit eosequentiam di istae conelusionis dicens: qus est aliqua forma qus non recipit magis θc minus,ita supple, non diuidatur per diuisionem sui subiecti, tiee GDum subiectum diuiditur per formas diuersas specie vel numero, manifestum est, . in subiecto talis formae non existunt dimensiones primitus, i. prius in sorma substantialis, sed post cui forma substantialis in eo existit. Et sui dit ad intellectum huius, quod dieit, post in est forma:&dicit,4 intelligit ' dimesones existunt in tali subiecto potati forma substantialis extiterit in eo post sta esse, id est Fira naturam non post fim tepus: sieut est dispostio in
omnibus accidentibus existentibus in prima materia, cq, non inueniuntur in ea,sin actu, nisi sin Q habet sorma existentem in actu. Sicut igitur materia in qua dimensiones naturaliter prs cedunt hae Armam substantialem realiam, est multa in potentia: θc forma in ea est sm diuisionem subiecti, se adestructione ed sequetis se aliqua sorma non diuidit diuisonem subiecti, nee subiectum per
formas, tale subie istum non recipit prius naturaliter domen sones, i sormas nee formas per dimesones, sed magis i eonuerso dimentiones recipiunt per sermas. No, Hlandia est, et scut dicit Comen. 4. Cee.&Μun. ages trasmut iis ad formam substantiale transmutat ad acciden tia propria formae, ad quantitatem propriam re qualitatem simul tempore, sed non simul natura. nam causa potest natura simpliciter suo effectu,licet n5 fit por i e 5ce.
Vnde putauit Avicena , Q dispositio trium dimesonu existetium in materia simpliciter, snon terminatarum, est dispositio dimenso nuterminatam in ea: quapropter dixit necesse est primam formam existere in prima materia,am teu dimensiones existant in ea.
Post c9 CGmentator declarauit naturam materiae Acsormae generabilium re eorruptibilium, hie exeludit eisca hoe et rorem Auiccoc primo ponit errorem,secundo
ri ludit ibi. Ex quo accidunt. Di sum est prius. q, di
me sones terminatae sequuntur imam in materia quia prima accidentia nun is inueniuntur in actu perfecto in
materia nis posti Mima substantialis fuerit in ea. dicit modo,q, Avicen.ideo putauit in dimensiones simpliei
ter, dimensiones interminatae, qus existunt in materia,
existunt in ea seut dimensiones terminatae, post aliqua formam eGe et ideo dixit Aule .Q necesse est prima formam existere in prima materia ante ν dunensiones
existant in ea. Notandu est hie, i, sevi apparet ex pri Opio Aul. mo tractatu sussiciet ii, Aule. capro. seeudo : Opinio Atii. Forma corsuit, o in materia prima sit iarma cor iratis, per quasormam insunt in materia prima tres dimensiones. istae lati odi
autem tres dimensones variabiles sunt m Ueritate sub scit i. stantialium formarum .seulcera,cum inter digitos multiplieatur, inuoluitur,re complicatu multas liguras re cipit, psa tamen semper manet corpus per formam eor, ne talis e em omnibus illis figuris: oc ita dici bat in materia prima esse eorpus, per qua sermam coem eosequuntur dimensiones interminals liaee 'autem corpetias ρm se
vacua est ab hae serma in actu, re ab illa.& laeue eius aptitudo est reeipiendi formax speelseas ebhaeretes ei, ne
aptitudo eius recipiendi sermas specifieas est duplex, cum uersalis θc propria. uniuersalis est sm o eosderatur ipsa corpore tas absolute, ut cUmunis est omnibus.Pro pria vero, ut ista corporeitas per aliquas dispositiones appropriatur quibusdam formis oc non aliis, se ita diu pus in eo q, eorpus habet hoc pricipaliter, supple uniuersale, re tarmam eorporeitatis: haec suit Avicens. opinio.
Ex quo accidunt ei multa impol sibilia.quoorum primum est, formam non diuidi per diui. sionem imateriae quapropter non recipiet diuisionem.Nipsi me Testernam non diuisibilem per diuisionem sui subiecit. Nipsam non habe re contrarium succedens fibran eodem subie, isto: quod si ita esset, tunc materia nullam reci perci formam praeter istam sibi propriam.
Excludit istam opinionem dicens, a, ex ista opinione Aulee. accidunt multa inconuenient a. oc Ponit quatuor bilis. ine nuenientia, quae ad ea sequuntur. Vnum, Q illa Homa,quae prscedit dimensiones, non diuiditur sis diuisionem materiae re se nullo modo diuiditur: quia se ut ap,
paret ex primo Phys. diuisio non debetur alleui nisi per
quantitate primo. ex quo igitur serma corporeitatis na turaliter praecedit dimensiones re quantitatem, re ipsa forma siti se non diuiditur, nee materia in qua forma re
eipitur similiter fui se diuidit. Ex quo sequit impossi hileu, seu ira ipsa forma sit sterna. nam ex quo no ex tendustia exiesione subiecti, nee diuidit, nee subiectunea diuidit nee ex tedit, seatur in no corrumpit: quia no patitiar. ex quo sis ipsum no exteditur. Ex quo et sentur teritu ine ueniens, in illa forma no habeat cottariu sue
cedens sibi iii sublesto, eo in posset patia subiectu:de hs csunt absurda. supple. 4 eet aliqua forma materialis istoni serioria,quae no diuideret diuisione sublest ,et esset aterna, non habens contrarium Meeedens sibi in subiecto. Addit etiam quartu ineonueniens. si ita esset, L. ma teria nullam aliam tarmam reeiperet habendo illam tibi propriam. nam ex quo illa forma esset substantialis, qua sequerentur aeeidentia seu dimensones daret, ipsi m teriae aliquem actum essendi re eompletet 5c ideo aliam
formam non appeteret nee reciperet, saltem ad ellendum
in actu, sed si reciperet, hoe esset propter nobilius etiamtet tunc materia reperiretur vel posset repetiti in a stuli sine omni forma speeisiecit euius oppositum Phylo. phus declarat Primo de Generatione. Notandum, ex hoc, quod dieit Commentator, non est intelligenda, cti dimentiones interminatae praecedunt in esse actuali simpliciter oem sermur quia nee ipsa materia ita simpla praecedit
80쪽
temus ratioris est amateria corruptibiliu tignabili in primo co.
propria nat ura licitiastiam conferunt.
Nam, si formae eorum existerent in materia Forme lepraeredit formam, sed dimensiones absolutae cum sint ex Aparte materiae communes, sunt omnibus formis:& ideo praecedunt hae sotinam vel illam: Fm vero in habent de terminatam quantitatem, eo vistos terminos habent a formis propriis, vi se sequuntur formas proprias, Ut su pra deelaratum est.
Cum igitur fuerint declaram ab Aristot. ista propria rebus penerabilibus N corruptibili istius ex parte subie 'RN ex parte formae,ex quibus accidit istis entibus sensibilibus generatiota corruptio scilicet indiuiduis existetibus per se:N fuit declaratum etiam de corporibus celestibus,ipsa esse nee generabilia nec corruptibis ita,negatari ea habere subie ham recipiens nucl
inerum di diuisionem per existentiam simplis
cium dimensionum in eo primo ante existen
dimensionibus mediantibus, tune potentis eo Q hamarum essent finitae propter hoc,q, diuid titur per hiiosus, at diuisionem sui subiecti Cum igitur inuenit eo/ respiuia i
mma mones esse ins nitas cociust eorum soria materia di
mas non existere in subiecto mediantibus di
mensionibus scilicet eas non esse potentias in viit inferio corporibtis,&demonstrauit ex diuersitate po m Drma.
ten tiae totius N partis in sormis diuisibilibus ndiuisione sui subiecti impossibile est enim pos
tentiam infinitam esse in corpore sinito,quae υgat actionem instat tam aut potentiam finitam in corpore insnito. Neu Mebatur in istis prosportionibus inuenit potentias coelestes agere actionem infinitam, conclusi mediantibus di/tiam sorinnae N ipsum esse in potentia multa, N B mensionibus has virtutes non esse in corpore
unum numero. Et negauit formas corporum
celestium diuidi per diuisonem sui subiectio Neve finitarum actionum per finitatem eorum corporum quoniam potentia totius in sormis
diuisibilibus per diuisionem sui subiecti est maior quam potentia partis.
Ostendit modo quae 5c qualis si materia eorporum ecetistium .ec intino lacit hoe, seeundo coneludit intemtionem huius rapituli determinatam. ibi. Declaratum est in fine huius lib. ei rea primum duo tacite quia primo ostendit generaliter qualis est materia re forma eoelestia
corporum per negationem eorum, quae sunt propria ge
nerabilibus 5c eorruptibilibus. seeundo hoc idem decla rat per ea quae sunt propria ipsis eorporibus ecclestibus ihi. Nam ii formae exortim existerent in materia. Primo dieit quod, cum si ierit deelaratum ab Aristo. ea qus supta dicta sunt esse propria generabilibus 5ceorruptibilibus tam ex parte materiae,quam, ex parte sera rnae, ex quibus eontingit istis generabilibus S eorruptibilibus generatio Accorruptiotre suit etiam declaratum corpora eoelestia non esse generabilia re eorruptibilia. σῖitur negauit illa propria esse in eorporibus coelestibus. Et subdit recapitulando illa propria, quae supradicta sur, negauit corpora eoelestia habere subiectum recipiens numerum, . diuisonem, per hoc . non evistunt in eo dimensiones simpliees . interminatae prius ante illam sor mam substantialem: Shoe est, o subiectum eo orum coelestium non est diuis hile setit materia generabiliudiquia non existunt in eo primitus dimensones interminatae, qui hus fiat diuisibile ante rereptionein formae, et per eonsequens n5 est multum in potentia. sed est unum numero. ne uit etiam formas eorporum eoelestium diuidi per diuisionem subiecti ex hoe, quod ipsum non habet, Per quod diuidatur ante sustentionem formae naturali, Diomegauit etiam ex eodem formas eorpora coelestium esse sinitatum actionum per finitatem suorum subiecto rum potentia enim totius est maior potentia parcis , ocita finitantur formae per finitatem subiectorum, Oc uni uersaliter videtur se arguere,Subiectum, in quo primo existunt dimensones simplices.quae sunt potentia addiuersos terminos, mediantibus quibus dimensonibus recipit formas substatiales ale subiectum est multa potentia,&ex hoe est subiectum generalitas ct corruptionis ergo quod non est tale non recipit primo dimensones simpliees oc estera. Notandum est, ut dicitur in procemio de Aia,aeeidentia magna partem eoserunt &c. curgitur in eorporibus et lestibus vi in istis inferioribus re periamur diuersinode dimenscies se alia aecidentia, ex diue tata te aecidentium arguitur rationabiliter alia et a Ira natura tam formae vi materiae.
Omnino nec habere materiam recipietem eas mediantibus dimensionibus. nee materia multam in potentiam, nee recipere magnu N parauum,nee habere contrarium. N totum hoc soquitur ex hocvsornas eorum agiit actionem
infinitam N est omne hoc probatum in Natimeati Philosephia.
Ostendit naturam eorporum estestium per ea, quae sunt propria ipsa eorporibus eoelestibus:& primo ostendit sormas ecelestes non diuidi per diuisonem suoru subiectiorum, nee sua subiecta recipere formas mediantibus dimem son mus, re per consequens non recipiunt prio dimeusiones. Secundo ostendit quomo eas recipiunt, ibi. Et quia manifestum est sensui.)pria in duas, secundum , duabus rationibus probat corpora ecelestia non reci pete forma mediantibus dimens natius, nee habere materiam mutium in potentia ibi. Et quum periet utatus. Primo dieit,quod ductum est, in formae eoelestes non existent in materia per dimensiones praecedentes quia si se esset, tunc earum potentiae essent unitae,i.finitae virtutis,oc finitae actionis,eo quod diuiderentur seeundum diuisionem suorum subiectorum. eum ergo adtiones sor malum eoelestium sint infiniis in duratione, eoncluditur ipsas non esse in subiecto mediatibus dimensionibus: Nita non sunt potentiae in corporibus,nee formae materia les: se hoe demonstratur secundum Aristo. ex diuersia te totius 8c partis, quae est in formis diui ilibus per di uisonem suorum subiectorum. nam impossibile est, in in corpore finito existat potentia corporea, quae agat ac tionem infinitam vel eeonuerso . ex quo enim diuiditur m diuisionem subiecti, neeesse est ipsam finitari vel insinitari Fira finitationem vel infinitatioti m subiectiorum.
Et subdit, Neum Aristo. figebatur in istis propositionibus se euidentibus, ec vidit potentias vel formas eos
stes agere actionem infinita, concludit istas virtutes non esse in corpore nec habere materiam recipientem eas incidentibus dimensonibus: exqiioseutur, et, n5 habent materiam multum in potentia, nee ipsae recipiunt ma, gnum re paruum,idest non extendunt fim intentionem
subiecti, ita in in maiori parte subiecta sit maior pars inetutis , 5c in minori minor. nee etiam ista formae habent contrarium, quia non sunt passibiles, exquo non subs, stunt in subiecto. Et omnia illa sequuntur ex hoe, in istae formae agunt actione infinita,ut deelaratum est in Naturali Pltilosophia,stilicet in septimo Physeorum. α syl logismis istius rationis potest sie formari, ille motor vel illa serma non diuiditur diuisone sui subiecti, vel move tur,quae agit per tempus infinitum: motores ecisi vel Memae sunt huiusmodi: ergo oce. Item notandum, . sor mae natureses diuiduntur diuisione subiecti sui, ut albe do,quae