장음표시 사용
151쪽
limus dicere quodammodo habere veram proprietatem legum i quia licet non obligent sub culpa ad actum imper tum, obligant sub culpa ad sustinendam poenam post tran
Sed dices non posse respectu harum legum poenam habere locvm i nam haec est correlativa culpae, quae SuPPinnitur non dari in ipsarum transgressione. Contra tamen est. quod licet non interveniat culpa theologica, intervenit tamen
culpa legalis, seu politica, et expedit bono publico, ut hujusmodi culpae puniantur. Suar. l. de in. cap. 4. Sanch. l. 4. Moria. c v. c. Caeterum advertendum . quod quamvis plura statuta maxime regularium non obligent nisi ad poenam . nihilominus in praxi in ipsorum transgressione difficile est non intervenire culpam saltem levem . et id vel propter scandalum. vel propter aliorum Perturbationem . vel quia imminuitur in
communitate observantia. vel propter passionem et negligentiam, qua transgrediuntur . vel Propter otiositatem ete. Immo si ex frequenti regularum transgressione religiosi valde destritant regularem observantiam, non possunt excusaria gravi culpa propter gravem perturbationem et damnum, quod inserunt religioni. Sanch. in Decal. l. 6. c. n. 37.
Q. II. Unde dignoscantur leges mere Poenales. n. I. Si lex lata sit cum gravi poena spirituali, nempe
cum censura, vel degradatione . vel privatione ecclesiasticae sepulturae . semper Supponitur obligare etiam ad culpam gravem : nam hae poenae nonnisi ob gravem culpam solent inferri r can. Nemo II. q. 3. Quod si tamen censurae sint serendae sententiae . plures asserunt per adjectionem ipsius censurae non sufficienter colligi legem obligare sub gravi. ni scirie diceretur censuram incurrendam esse sine alia minnitione i sed de hac re in tractatu de censuris . R. II. Ex adiectione gravis poenae temporalis non sumincienter colligitur . legem non esse mere poenalem. natio est, quia expedit multoties bono communi, ut poenis gravissimis animadvertatur etiam in eos, qui sine culpa ille logica aliquam legem violant. Ita Theologi communiter admittunt posse reum sine culpa theologica evingere carcerem . ad mortem e g. Vitandam. quod tamen gravissime puniunt leges civilest unde ex talibus poenis non susscienter colligitur intentio legislatoris obligandi ad culpam meologicam . Ita contra alios Nauar. in sum. cv. 23. num. 55.
et alii. Potest nihilominus in transgressione harum legum Diuili od by Cooste
152쪽
intervenire peccatum propter periculum mortis. amissionis honorum etc. cui aliquis se exponati tunc etenim peccat vel contra praeceptum Charitatis erga se ipsum . vel propter damnum . quod potest incurrere familia. si legem quis non ita secreto transgrediatur. ut transgressio non possit innotescere. R. III. Si legislator non exprimat velle simul ad culpam et ad poenam obligare. vel ad solam poenam. tunc verba legis consideranda sunt: nam a verbis legis recedendum non est. nisi aperte constet aliud sensisse legi latorem: arx. caρ. ηd audientiam de Decim. et Ieg. Non aliter st. de Im. Porro haec verba molumus, decernimus, non videntur sufficienter exprimere intentionem legislatoris esse obligandi ad cul-Pam : nam eum bene Possint explicari de sola obligatione ad poenam . et aliunde verha legis debeant in mitiorem partem interpretari, possunt bene intelligi de sola obligatione ad poenam. Idem dicas. si lex contineat verba solam menam imponentia transgressori. non vero verba Praecipientia vel prohibentia. ut si diceret: qui hoc, set illud sic rit, tiali mena puniatur, vel tantum ρecuniam sonat. Id tamen non esset verum . si ipsa materia legis demonstraret legem esse praeceptivam: ut si e . g. imi onatur altilliod tributum Principi praestandum: quod videtur in conscientia deberi iuxta illud Apostoli ad Rom. 33. Reddi e ergo Omnibus dreitar cui tributum, tributum, cui Nectigal, NectigFl. Bene ergo etiam ex ipsa materia legis argui potest . an levsimul obliget ad culpam . et ad poenam . vel ad solam Poenam. D. I h. I. a. q. Io8. G. c. Suar. l. 5. de leg. cv. 1ι. nu. II. Fagri. in cap. Si quis n. 58. de Regulari Sed altendendum etiam est, quod statim dieam. Si verha legis clare exprimant praeceptum, important Obligationem etiam quoad culpam. nisi adsit consuetudo iraeo irarium. Illa igitur verba: praecipimus, julemus, mandamus. ειρeramus etc. cum clare exprimatat Praeceptum. et iusto praecepto Superioris sit in conscientia obediendum. consequens est. importare obligationem etiam quoad culpam . Dixi, nisi adsit consuetudo in contrarium, nam ut observat Layman, I. I. tr. c. ex Suar. l. 7. de leg. cv. I9. num. II. lex de sua natura Praeceptiva. si non recepta sit nisi quoad Poenam . potuit contraria consuetudine transire in pure poenalem: et ita evenisse credunt
multis legibus civilibus imponentibus aliquoit onus, prohibentibus . ne ultra territorium aliquid extrahatur: eo maxime quia et ipsi Principes videntur non curare de Obbliga. Diqiligod by Cooste
153쪽
tione imponenda in foro conscientiae, sed solum ut trans- ressores Puniantur, et fraudantes vectigalia amittant mer
Q. III. Unde colligatur poenam esse latae, vel serendae
n. I. Poena latae sententiae ea est, quae posito delicto statim incurritur . et irrogatur vi legis. Tunc autem primo intelligitur esse latae sententiae . quando legislator utitur ve bis modi indicativi. seu denotantibus praesens tempus. aut Praeteritum. Ut quando dicit: Excommunicamus, suvendimus . nooerit siavensionem, seu excommunicationem incurrisse
etc. Suareg I. 5. de leg. cap. 6. iamdem Poenam latae sententiae important ea verba: Ipso iure, ipso facis etc. emtunc, Mico sit excommuniastus etc. Idem demum dicendum. dum legislator pronunciat sua auctoritate transgressorem intelligendum esse poena innodatumi ut dum dicitur auctoritate nostra, ωirtute praesentium sit mcommunicatus, seu n Merit se esse suspensum, communicatum etc. Ratio horum
omnium est . quia nisi aliud suadeat aliquod ius, seu su jecta materia, praelatae omnes expressiones sufficienter indicant legislatorem velle transgressores incurrere Poenam. absque eo quod interveniat nova iudicis sententia quoad qualitatem ipsius poenae: et ita verificatur importare latam.
duod si aliquando in iure imponitur irritatio illius. quod
ipso jure irritum est: cv. vlt. de postuI. Praelat. et c P. Ecclesia vestra ι8. de eleci. sicut et decernitur privari heneficio illum, qui ipso iure erat privatus: cap. I. et 3. de Ger. conivg. lior ita intelligendum est. non quod debeat intervenire nova irritatio aut privatio. sed solum quod iudex declarare debeat aliquid esse irritum, aut aliquem esse privatum ete. h. II. Poena serendae sententiae unc intervenit . quando legislator non imponit per se. et vi suae legis aliquam menam . sed decemit imponendam esse transgressori a iudice. Primo igitur verba suturi temporis important poenam serendae sententiae, ut dum dicitur actus esse irritandus, aliquis excommunicandus ele. Glossa in cap. cim tu, N. ymorandus de usuris, et Glossa in Gem. Same si irritandus de Mera. signis. Et quidem, si poena postmodum sit imponenda . necessaria est sententia iudicis quoad ipsam Poenam. Idem dicendum . si verba legis designent novam sententiam judicis, qua aliqvis ad poenam damnetur, ut si dicatur; Dissiligod by Corale
154쪽
QUAESTIO II. CAPUT II. i5 Ssuvendiatur, e ommunicetur, strii etur bene is etc. Item interpretandum est legem esse serendae sententiae, quoties omnibus consideratis. dubium est an sit latae, vel serendae sententiae . Id suadent illa principia iuris, quibus dicitur in poenis benigniorem faciendam esse interpretationem: Reg. 49. jur. in 6. Ieg. Inter rotatione ιa. f de poenis.
et odia esse restringenda: cv. odia de reg. juris in s. Intervenit autem dubium . quando in lege leguntur ea verba: Suh poena e communicationis, sub poena prioationis bene ia
Pariter puto intervenire dubium, an poena sit latae, vel serendae sententiae . adeoque dicendum esse ex dictis non esse latae sententiae, quando legislator utitur verbis modi imperativi, ut quando dicitur: Incurrat excommunicationem, maneat svvensus, subiaceot interdicto. anathema sit. Quamquam igitur multi in contrarium opinentur . nihilominus praefata verba solum importare sententiam serendam docet
Glossa sin. capit. de sor. commi. IXRVar. cv. 27. Man. num. ra. Sanch. l. 7. de Matrim. div. II. num. 2. Lam. I. I. tra ct. 5. P. I. cv. a. num. 3. At non solum intervenit dubium
propter DD. diversas opiniones, sed propter ipsam etiam rationem; nam ly sit interdictus et anathema sit, commode explicari potest per verbum sat cum Gloss. sin. cap. Si quisem cleri λ ωit. et honest. cleric. Addendum praesumi posse , quod si legislator voluisset imponere poenam latae sententiae, clare id expressisset dicendo: Ipso jure . ipso facto
etc. arg. ev. Inter corporalia g. Sed neque de transi. Dise. Non est tamen negandum aliquando praedicta verba imperativi modi importare latam sententiam. tunc nem . quando alia adjecta verba, vel iura id declarant. In eanonee. g. Si quis suadente etc. 17. q. c. dicitur quod percussor clerici anathematis ωinculo subjaceat. Ibi haec verba denotant poenam latae sententiae: nam cum statim subiungatur ipsius absolutionem reservari Romano Pontifici. haec adjecta verba designant ibi sermonem esse de excommunicationestatim incurrenda, cum non habeat locum absolutio, dum nondum sit innodalus excommunicatione. Pariter quando eadem verba pronunciantur in aliquem. qui iam a iure est illa poena innodatus. sunt certe latae sententiae. Ita dum Tridentinuin dicit anathema su in eos, qui sentiunt contraria definitionibus silet ibidem lactis. significat ipso iure esse
excommunicatos: omnes enim haeretici iam a jure suerant excommunieali: can. Achatius, et can. M Ores a . q. I. Diuitiam by Coos e
155쪽
156 TRACT. III. DE LEGIBDA Q. IV. Λn lex poenalis obliget ad poenam subeundam
ante iudicis sententiam. B. I. Poenae ecclesiasticae privatae ex se non requirentes
externam actionem . seu executionem . si sint latae sententiae.
obligant ante judicis sententiam. Ita se habent censurae, et irregularitas. quas incurri ante iudicis sententiam non solum docet praxis, sed et ipsi sacri canones cv. Non δε-bium de sent. excomm. cv. a. de clario. non Ordinis ministricv. Sseni asti da homicid. Et quidem conveniens erat, ut clesia pro coercendis fidelibus ab aliquibus precatis etiam occultis haberet potestatem incutiendi poenas illico inflige das . Idem de impedimentis Matrimonii dicatur, quae habent locum, etiamsi nullam iudex Proserat sententiam: et ha ex copula quantumvis occulta consurgit statim impedimentum affinitatis. seu criminis etc. Eadem pariter doctrina applicatur omnibus poenis privativis. quae impediunt translati nem dominii, seu iuris acquirendi. Hinc ex ev. Licet
canon. de eleel. iri 6., tenetur dimittere beneficium par chiale, qui intra annum ex sua culpa non ordinetur sacerdos. Haec omnia tamen, ut notavi. verificantur de praelatis poenis, quando sunt latae, non vero si sint serendae sententiae: nam tune lex non intendit obligare ad poenam statim subeundam. Ita sex volens aliquem esse excommunicandum. si aliquod crimen committat, non intendis ut statim post ipsum patratum se gerat ut excommunicatum, sed quod a judice sit excommunicandusi usque dum igitur non exeo- municetur . exercere poterit omnes actus sui ossicir et benesin. R. II. Poenae, quae requirunt externam executionem, ut
dum quis expoliare se deberet suis bonis, dominio. M scio. aut officio. etiamsi sint latae sententiae, non habent locum . nisi post sententiam declaratoriam super admisso crimine. Ego quidem non nego potuisse legislatorem obligare reum ad exequendam contra se poenam moderatam etiam ante talem sententiam: nam semper cum esset moderata, non diei posset naturae humanae non aecomodata:
ac proinde lex cum justa. et possibilis esset . ut si obligaret ad levem multam pecuniae, ad poenam levem amictivam. obligare etiam posset in conscientia. Secus si imperaret . ut
quis exequeretur contra se poenam gravem . rimar. cap. 23. num. 3. et ca . 25. n. ID. Palaus d. a. ρ. I. n. c.
Nihilominus cum consuetudo ex utroque iure sit optima gum interpres: cap. cum. dilectus de consura. et Ieg. Si de inter ret. ν. Iem, eaque serat neminem exequi poenam Diuitiam by Corale
156쪽
contra seipsum quantumvis levem, nisi saliem accedat sententia declaratoria iudicis super crimine admisso, hinc est communiter . et sine limitatione DD. docere, poenam non habere locum, nisi post talem sententiam. Sanch. l. a. in
6. Menoch. de arbitr. Iudic. cas. 416. n. 6a. Desumitur etiam ex cap. Cum secundum is do haeret. in 6. . ubi non solum non obligantur haeretici ad consignanda fisco sua bona. quamvis statim a commisso crimine ipso iure incu rant Poenam confiscationis bonorum. sed etiam prohibentur occupari, usque dum judex declaret tale crimen suisse commissum. Idem ergo disendum in aliis casibus . cum de similibus idem judicium habendum sit: cap. Inter cOγOralia de translat. Disc. Postquani vero intervenit sententia declaratoria, haec retrotrahitur ad tempus coinmissi criminis. quia poena ipso jure imposila erat; et ita, cum ab eo tem Pore t Oena debeatur, si poena erat confiscationis bonorum
consignanda sunt fisco omnia bona, quae tunc extabant. 'erum tamen est judicem non solum declarare debere commissum suisse crimen, quod a lege hac, vel illa poena Punitur . sed etiam curare executionem i nam durissimum e Set, quod quis e. g. nemine exigente deberet se suis bonis expoliare. Sanch. l. a. in Decal. cv. a a. num. 8. et 33. vi cap. a6. num. 7. Et quod talis executio debeat intervenire , innuitur etiam cap. Cum secundum de haeret. in 6.
Multi limitant praelatam doctrinam, it aut non habeat i cum . quando lex non solum imponit poenam ipso facio incurrendam , sed iusuper vult esse incurrendam. alia etiam declaratione non sequutia . Verum non desunt, qui in contrarium opinentur; Observando ea verba absque alia declaratione , et signis 'are Posse absque alia declaratione, et executione de commisso criminei vel absque declaratione Poenae , ita ut legislator ea apposuerit ad magis declarandum se velle poenam imo sacre, et ipso jure esse incurrendam ac proinde non esse in arbitrio judicis circa poenam judicare . Cum autem simus in odiosis, et in iis benignior interpretatio facienda sit . ut supra dictum est, videntur ea verba absque alia declariatione non excludere declarationem commissi criminis, ut detur obligatio ad poenam subeundam . sed solummodo ni Vam declarationem poenae. Palaus disρ. a. P. a num. 8. Salinarit. de leg. caρ. a. num. 6 .
I eque huic doctrinae obstat Alexandrum II. sub num. ao. hanc damnasse Propositionem : Restitutio imposita a Pio Dissiliaco by Cooste
157쪽
V. benesciatis non recitantibus non debetur in conscientsa ante seritentiam declaratoriam iudicis, eo quod sit mena . Contra etenim primo est . quod legislator, nisi poena sit valde acerba ut dixi supra. velle potest ipso tacto esse incurrendam etiam ante sententiam declaratoriam criminis. Ita autem voluisse concilium Lateranense sub ILeone X. 3ess. 9. et s. Pium in sua constitutione aperte convincitur quia dixerunt post omissam recitationem fructus injuste detineri . ac proinde ante quamqvmque sententiam restituendum . quod injuste retinetur. Contra secundo, quia bene potest dici legem istam non esse poenalem, sed conditionalem, ita ut velit beneficiarium non acquirere fructus. si horas non recitet. Ad eum modum. quo legatum relictum
mulieri, si caste νDat . est ab illa haeredibus restituendum si non adimpleat hane conditionemr dependenter enim ab ea legataria suit instituta. Molin. de Iust. disp. 96. Sarach.
I. 7. de Matrim. d. 9 . num. 2. etc.
Q. V. An post iudicis sententiam transgressor legis teneatur in conscientia menam subire. n. Reus post latam sententiam justam' tenetur non resistere iudici, sive ministris iustitiae, eo enim ipso quod iudex iuste exigat ab ipso poenam, ipse tenetur se subdere, ut te, quia punitur a legitima potestate. S. I h. a. a. qu. . ari. 4. ad a. Debet etiam, mandante judice, in se exequi poenam moderatam et leviorem, ut quod pergat adrarcerem. Pecuniam solvat etc. nam haec omnia potest facile Praestare, nec mandatum, seu sententia esset supra' conilitionem naturae humanae . Caeteriam . ex dictis, non potest iudex mandare reo, ut in se exequatur Poenas acer biores. Quod si imperaret . ut in se exequeretur Poenam mutilationis, aut mortis, non solum non teneretur . sed neCposset obedire: cum etenim nemo dominus sit suae vitae. suorumque membrorum, non potest directe concurrere ad se mutilandum , occidendum etc. An vero reus Possit sugere e carcere . an possint alii illi opitulari, ut fugiat. an judex debeat sententiam pronuntiare iuxta leges, dicam inexplicatione octavi Decalogi praecepti g. 3. cv. a. q. 8. et
Regulae in praeti obseroandae . I. Quamquam lex, cui adjecta sit poena, etiam sit clarissime praeceptiva. ego. salvo semper meliori judicio, suaderem Consessario, iton facile judicandum aliquem peccati Duili rod by Coosli
158쪽
reum praecise ex ipsius transgressione . quando lex sit pure civilis. Opinor ut plurimum Principes saeculares non curare de obligandis subditis quoad culpam coram Deo. sed solum de inducenda externa politia. et publica tranquillitate . Item credo consuetudinem esse Penes populum, considerare easdem leges. non veluti inducentes obligationem in soro animae. sed solum externe obligantes ad earum executionem, maximae si praecepto poena adjecta sit. Adhaererem proinde illis Theologis, qui dicunt raras esse leges
civiles quae per se, Obligent in conscientia. Dixi per se nam G,nsessarius debet observare ex alio rapite multoties ipsarum transgressioni adjunctum esse peccatum . Id constat ex legibus civilibus iuste laxantibus pretium : nam cum tunc ex justitia solvendum sit, transgredi non possunt sine peccato. Quid dicendum de legibus civilibus praescribentibus aliqua observanda circa contractus sub hac vel illa poena, dicam suo loco. Constat etiam intervenire Peccatum. dum transgressio legis evenire non posset sine gravi infamia redundante in familiam, vel sine gravi iactura bonorum . unde eadem familia grave damnum pateretur . vel si adesset periculum. ut quis ad gravem I --
Dam condemnaretur : nam tunc saltem Peccaret contra cliaritatem erga seipsum . Dum haec, et similia adnexa sint legi sive praeceptivae, sive etiam mere Poenali, constat non Posse transgredi sine peccato. II. Observet Consessarius ex ea doctrina legem privantem ipso tacto aliquem re jam acquisita. non habere locuti nisi post sententiam declarativam commissi criminis, et postquam iudex instat pro executione, Posse aliquando me deri conscientiae sui poenitentis, qua in re aliquando plures vidi errasse. Demus e. g. aliquem. Vel Propter excommunicationem . in qua suit electus . vel propter aliud crimen expoliari a lege. ipso facto, beneficio iam obtento. Poterit huic Gnsessarius dicere, quod obtenta absolutione
Pro foro conscientiae quoad peccatum commiSSum ac censuram, acquiescat, usque dum judex declaret ab eo tale crimen suisse commissum . Interim autem ejus acta erunt valida, saltem propter errorem communem et titulum col ratum . Ex hoc inserat quomodo se gerere debeat in aliis similibus casibus . Haec autem doctrina non haberet locum. si lex declararet poenam ab ea impositam subeundam esse in foro conscientiae. etiam ante sententiam declarativam super commisso crimine, vel rem acquisitam non posse in
159쪽
rolis ieritia, seu sine dispendio antri ae retineri, ut dicam infra agendo de lege irritante, quaesito tertio. Non desunt quidem docentes in dubio, an poena sit latae. Vel serendae sententiae, in benigniorem partem esse declinandum, et standum pro opinione esse serendae sententiae
ex notissimis iuris principiis, et reg. 4 9. Reg. Iuri in
6. et cv. odia eod. tit. Dubium autem tunc intervenire dicunt . quando legislator verbis utitur imperativi modi ex . gr. incustae excommunicationem r incurrat inha/ili atem, nulla adjecta sormula. vel alia circumstantia latae sententiae Poenam indicante Gloss. sn. in eis. Nullus de Dr. co etent. Ravarr. in Manual. cap. 27. n. II. Sancto de Matrim.
lib. 7. div. II. n. a. At ex alia parte plures Theologi. et magni nominis Canonistae distinguentes inter Poenas, quas Positivas vocant. quaeque actione indigent, et Privativas. importantes scilicet vel inhabilitationein ad aliquod jus acquiret dum . vel cessationem a quodam iure iam acquisito, tradunt ad priores incurrendas requiri iudicis sententiam, non Vero ad secundas, ut evenit in clericis beneficiatis non recitantibus Post primos sex menses horas canonicas, in Episcopis. Canonicis et Parochis non residentibus. qui omnes iidiabilitantur ad percipiendos fructus, et ad restituendos jam lierceptos obligantur juxta omissionis rationem ex concit.
Iaalerari . sub Leone X. s. Pio V. in sua constit. Ex proximo Laterianens. et ex Concit. Trident. Sin. 23. cap. 1.
de Reformat. nec non in matrimonii impedimentia ex erimine contractis, et inhabilitate ad serendum suffragium. quam et si Sanchea lib. 9. de Matrim. div. 3o. n. a. cum aliis neget incurri ante Judicis sententiam. tamen affirmat Suarea de Legib. cv. 9. Laym. lib. I. Tract. c 3. 15.
n. 5. Palaus Tract. 3. div. a. ρ. I. n. 1. Salmant. de Legib. cv. a. n. 62. Reitissensi. in Theolog. Nor I. triace. a. dist. a. n. O. Viva de Legis. q. c. a. n. c. laeuoen. de For. Benesciat. tom. I. seci. 3. cv. 1. q. 389. n. 3.
Ex his videre poterit Consessarius, quin do se gerere debeat in casibus occurrentibus. Sententia ista magis confirmatur. si poena similibus verbis concipiatur: incurrant, assciantur: haec enim poenam latae. Tu n ferendae sententiae important, ut bene notant, et late probant Monacaeli. in Aimendic. ad Tom. I. pag. mihi cr3. n. 3. Matthaeuc. in sulat. Cur. cv. 35. Ventrigl. in praxi Annot. Q. n. 33. . Dissiligod by GO le
160쪽
Da legiaua fundatu in praesumtione, et sectiona
Q I. Quid sit lex in praesumptione landata, et quo uPlex.
R. I. Tum lex dicitur in praesumptione sucidata. quando.
cum non habeantur sufficientes probationes ad demonstramdam veritatem, eadem lex ex rationalibus argumentis et indiciis aliquid tactum censet, seu praesumit; adeoque ex eadem praesumptione. maxime si sit violenta, vult pronum ciandam esse sententiam definitivam: cv. I. et a. etc. do
R. II. Duplex est praesumptio. ut etiam innuit s. Thomas 2. a. q. 6o. a. ad 3. Prima dicitur praesu tio pra aureositionis, sive ρmesu tio periculi, sive praeau tio juris . Haec intervenit, quando legislator non praesumit in quocumque facto damnum. Daudem. aut dolum, sed prudenter judicat frequentissime in similibus casibus acciderei et proinde movetur ad serendam legem prohibentem omnes similes casus, vel in iis detur fraus et damnum, vel non detur: quia semper prudenter in illis potest dari periculum fraudis. ex quo movetur ad serendam legem. Exemplum hujus praesumptionis habemus ex Τridentino. irritante matrimonia clandestina, quae semper invalida sunt, quamvis in aliquo nulla interveniret fraus et .i nam Gncilium ideo talem legem sancivit, non quia crederet in unoquoque tali matrimonio fraudem intervenire, sed quia de sua natura in talibus matrimoniis semper adest periculum fraudis etc. Altera praesumptio dicitur de itionis, scis facti, dum scilicet legislator legem ali tuam promulgat, quia in hoc, vel in illo casu, sive in generali, sive in Particulari: suP-
ponit fraudem et dolum etc. adesse, et haec est stricta et rigorosa Praesumptio.
Q. II. Quomota obligei lex fundata in praesumptione . R. I. Lex fundata in praesumptione periculi sive iuris. obligat in conscientia, etiamsi in aliquo particulari facto
non interveniat fraus, vel dolus. Ratio constat eat dictis. cum talis lex non intendat obligare. quatenus supponat in hoc, vel illo casu semper intervenire fraudem etc.. sed quia in easibus. quos prohibet. supponit ex ipsorum natura P. rieulum fraudis etc. adesset unde semper cum casus sint naturae a lege expressae, sub ipsa lege comprehenduntur.