장음표시 사용
181쪽
t 8a TRACT. III. DE LEGIBUS Dioecesitia, pertinent tamen a i aliam echlesiasticam iurisdictionem, Sed etiam monasteria exempta. quidquid aliqui contradicant. Et quidem Tridentinum se . x . cv. 5. de resema. non solum Personas, Sed Eliam ipsa loca moriasteriorum appellat exempla. Bonae. q. I. P. 7. n. 66. Diari. P. 5. tr. 9. ωοI. 37. et 46. Q. V. An pueri et amentes obligentur legibus humanis. n. Gmmunior et vera sententia est pueros teneri ad observantiam legum statim ac Perveniunt ad usum rationisi quia legislator intendit obligare quotquot sunt capaces . et tales sunt qui habent usum rationis. Palaus tr. 3. div. r. P. ac. g. 2, n. 5. Laym. tr. 4. Io. n. 4. Quaedam vero praecepta requirunt ad sui observantiam persectiorem usum rationis. ut dicitur in tractatu de Eucharistia de obligatione praecepti Communionis. Ante usum vero rationis, iidem dic de amentibusὶ quia non sunt capaces . non ligantur legibus humanis; et quamvis comprehendantur sub iure naturali et divino. Ob desectum tamen usus rationis excusantur ab illius transgressione. Ea ratione, qua scilicet nec pueri ante usum rationis, nec amentes ligantur legibus humanis . licet cum eis concurrere ad opus alias talibus legibus prohibitum, ut esset illis carnes die jejunii subministrare etc. quia talia ideo sunt mala. quia prohibita, respectu vero illorum nullatenus sunt prohibita. At non licet cum eis concurrere, vel illos incitare ad opus ex natura sua malum. v. g. ad blasphemandum etc. nam cum sit ex natura sua malum, Semper est peccatum illud velle, vel illud quis velit in se. vel in auo. Laym tr. c. cv. I . n. 3. Palatis. tr. 3. div. 1. q. I P. 6. ia n. a.
Caeterum advertas quod etiamsi pueri post usum rationis ligentur legibus Ecclesiae, ita ut peccent eas transgrediendo; nihilominus ante pubertatem excusantur a poenis ab ipsis impositis. Quoad poenas ab homine latas, habetur expresse cap. I. de delici. pueri et cap. Referente, ibid. Extenditur etiam id ad poenas a iure generaliter latas, quia ita praesumitur esse benignam mentem Ecclesiae compatientis aetati infirmiori . ut cum pluribus docet Palaus de Leg. p. a c. g.
a. n. 8. Λihilominus ante pubertalem non excusantur a censura lata ob percussionem clerici, cast. Super eo. cv. Pueris, cap. Quiantius do sent. mcomm. I , quamvis semper
absolvi possint ab Episcopo, ut dicitur in tractatu de censuris.
3 Ligantur pueri, etsi ad ille ad pubertatem non perventis exeommunicatio, , qtiae lata est in ingredientea mo steria montalium ad pra-
182쪽
Regulae in praeti obseri andae
I. Si accidat aliquando Gnsessarium excipere consessionem alicujus, qui haeresim eiuraverit. puto in praxi non debere esse nimis sollicitum de ipso interrogando quoad transgressionem legum Ecclesiae. Verum utique est ab ipsis ligari:
sed quoadusque non cognovit suam haeresim esse culpabilem , laboravit etiam ilignorantia invincibili obligationis o
servandi leges ecclesiasticas. Videat ergo primo a quo tempore culpabiliter permanserit in sua haerest. Interroget postea an tunc adverterit se teneri ad observantiam legum Ecclesiae. Si non advertit, jam non peccavit. Si advertit, examinet an sciverit omnes leges. quibus nos obstringit riclesia. an vero solum aliquas, et magis notas, ut sunt leges ieiunii, de non comedenda came quibusdam diebus et temporibus . Ita facile deprehendet, quomodo peccaverit in transgressione legum ecclesiasticarum. II. Non tam facile est . advenam per unum vel plures dies in alieno territorio existentem, scandalum non asserre. si quaedam. quae magis ibi sub oculos cadunt, non observet. Ita se haberet comedere carnes, ubi viget obligatio jejunii, non audire missam, ubi est dies sestus. In praxi ergo Consessarius moneat istos advenas, ut se talibus legibus accommodent, ubi scandalum asserunt; vel saltem quam maxime sibi caveant, ne ab indoctis Observentur.
III. Advertant Parochi rurales aliquando, dum dies sestus est in propria Communitate, ipsorum parochianos peccare se credere, si et in alia Communitate laborent. Quamvis
ergo conveniens sit eos monere, ut sanctis operibus illum diem sanctificent: nihilominus, ne peccent ex conscientia erronea. illos etiam moneant extra propriam Communitatem posse
tuta conscientia laborare, nam obligatio particularis diei festi non excedit fines proprii territorii. IV. Consessarii habeant prae manibus illam doctrinam, qua dicitur, quod licet impuberes legibus Ecclesiae astringantur, nihilominus non assciuntur ipsius poenis. Id maxime necesse est advertere. dum agitur de casibus reservatis. et de censuris. ut etiam suo locra notabimus. Et quamvis
vnna finem : ligantur pariter irregularitate ex homicidio voluntario provenient. , dummodo eorum delicis ita sint persecis , ut si in pubere reperirentur , reservationi essent subieetae supra enunciatae Poenae . Insuper juxta nonnullos DD. incidunt etiam pueri in casum reservatum ob ae cusationem de salso erimine sonicitationis consessarium innocentem .
183쪽
dixerim ligari excommunicatione ob clerici percussionem, nihilominus, ultraquainquod sera per absolvi possint ab ordinario, multoties neque afficiuntur tali censura, quia actio externa. quidquid sit de prava interna voluntate, non reputatur gravis. Sed de his iterum in tractatu de Censuris.
De MIisatione Iesum Saecularium quoad Gericos '. I. An leges civiles nominatim disponentes de personis aut rebus ecclesiasticis obligent. R. Cum nulla possit oriri obligatio, si in legislatore deficiat jurisdictio. et hane deficere in legislatore saeculari respectu rerum et personarum ecclesiasticarum constet eae cv.
Quae in Eccles. 7. de Constu. ex ev. Rimis de jurejur. Mev. Quamquam de censib. in s. consequens est praelatis legibus ecclesiasticos non ligari. Et id procedit etiamsi aliquid disponerent in commodum et favorem personarum. vel rerum ecclesiasticarum : ev. Quae in Ecclesiarum a G. de Conatu. in s. Et quidem si in eis aliqua vis obligandi agnoscatur. oportet et agnoscere in legislatore aliquam iurisdicti nem . Hinc leges illae, quae habentur in codice tu. de S eros. Eccles. de Disc. et Clericis, et similibus . non obligant. nisi quatenus aliquae approbatae sunt ab Ecclesia. et tunc considerantur tamquam Canones . Fagn. cap. Inter alia n. a. et 6. de immunit. Eccles. vel dici potest aliquas considerari tamquam privilegia facta ab Imperatoribus riclesiis etc. privilegia autem conceduntur etiam exemptis, et non subditis. Considerare eliam oportet hujusmodi leges civiles.saventes rebus et Personis ecclesiasticis. Non esse ex alio capite inutiles. quatenus scilicet illis compesci possunt haerelici , aliique Ecclesiae inimici. qui quamvis leges ecclesiasticas parvipendant, compelluntur tamen observare leges civiles. Q. II. An cler i teneantur legibus civilibus, quae non praejndicam statui clericali. et aliquid disponunt, nulla
tacta expressione Personarum, aut rerum ecclesiasticarum. R. I. Certum est non teneri quoad vim coactivam: cv.
At Gerici c. cap. Gerici 8. . cap. Qualiter x7. de Iudic ev. Saeculares de foro eo ei. in 6. et favent ipsae leges civiles: Ieg. placet C. de Dis p. et Cleric. Ratio autem est . quia obligari quoad vim coactivam. idem est ac obligari ex vi ipsius legis. quod non datur, nisi agnoscatur ali Duili do by Cooste
184쪽
QUAESTIO III. CAPUT II. 185 qua iuris lictio in legislatore. et haec non datur in legislatore saeculari respectu Personarum et rerum ecclesiasticarum.
R. II. Clerici tenentur ad observandas praelatas leges quoad
vim directivam. Huic responsioni, quae est Suareg de Leg. I. 3. cap. 33. n. 6. Fagn. in cast. Ecclesia s. Mariae n. 13. Card. de Lue. disc. 8. Misceli. Eccles. n. 6., et communior tam inter Theologos, quam inter Canon las . nonnulli refragantur, sed meo videri ab omnibus admittenda est. si probe intelligatur. Clericos igitur debere observare tales leges sibi non praejudicantes quoad vim directivam, non significit ullatenus obstringi auctoritate talium legum, sed solum debere eas observare: vel quia, suppositis talibus legibus. dignoscitur iustitia alicujus rei, ut Potest accidere rein spectu legum, quae taxant pretia rerum i vel quia, oritur
grave scandalum. Si et a clericis non observentur; vel quia . eum etiam clerici sint membra reipublicae: ean. Duo sunt
genera a. q. I. aequitas expostulat. Ut Pars congruat cum
toto: can. Quae contra dist. 8. Hinc non desunt DD. qui asserant clericos talium legum transgressores, maxime simultum eo urant ad bonum commune. puniendos esse pro suo arbitrio a iudice ecclesiastico . Menoch. cona. Mo. n.
52. I. a. de jurisd. ev. c. et alii apud ipsum. Sed melius est similes leges. seu edicta Principum saecularium coadjuvari suis particularibus edictis a Praelatis Ecclesiae. et postea invigilare, ut a clericis observentur: ut saepius rescripsit s. Congregatio apud Sperellum: decis. II. for. GcI. n. a . et decis. 13. num. Ic., ubi etiam flari exemplum s. C roli Boreomaei. Q. III. An ad eleritos extendantur leges civiles, quae aliquid praescribunt circa contractus. aliasque res profanas.
A. His legibus frui possunt etiam clerici, si ipsis sint sa-
vorabiles. natio est . quia cum clerici sint membra praestantiora reipublicae , et subeant onera spiritualia ipsius. quamvis non temporalia, non convenit esse exclusos a lavoribus et praerogativis aliis civibus concessis, alias status
elericalis redderet eos deterioris conditionis. Extendi vem non possunt ad clericos . si ipsis sint praejudiciales: uti de
consuetudine, quae statuto aequiparatur, dicitur cv. de Consuet. quia tunc obstat favor Religionis. in cuius favoremmulla specialia sunt inducta: am. I. Sunt. personas f da Religios. et sv t. fore. Praeterea. ultraquamquod nomine populi in odiosis non veniunt clerici, Fagri. in cast. Ecclesias. Mariae n. 19. q. Quae tamen de constit., in legislatore Diuili od by Cooste
185쪽
186 TRACT. m. DE LEGIBUS saeculari deest iurisdictio obligandi clericos ad ea, quae ipsis
praeiudicant. Spereli. Dr. Eccl. decis. xo. et seq. Cardin. de Luca Miscet. Eccl. disc. 8. num. 6. et Io. Non est autem novum in iure aliqua habere valorem, quatenus sunt lavorabilia. non vero quatenus praejudicant; nam ex g. 1. Instit. de Auth. tutor. Pupillus contrahens siue, auctoritate tui oris potest sacere meliorem conditionem suam, non vero deteriorem. Porro ea lex dicitur praejudicialis, quae semper vel quasi semper asseri incommodum, non vero quae aliquando commodum, aliquando incommodum asserre potest. ut sunt leges disponentes de contractibus: nam quamvis aliquando possint nocere, multoties etiam possunt prodesse. Q. IV. An clerici attendere debeant leges insertas in codipore iuris civilis, quae statuunt aliquid circa contractus et modum succedendi ab intestato. R. Semper cum tales leges non adversentur M. Canonibus , extenduntur etiam ad res, et Personas ecclesiasticas. natio est quia tales leges Ecclesia acceptavit, et approbavit. cast. I. et 2. de noo. ver. nuntiat.; et ulterius iisdem legibus semper et ipsi Pontifices usi sunt, ut constat G cv. uti. de alteri. iudic. mutanssi cavs., cv. Dilectae , cv. Innotuit de Arbitri cap. Ecclesia 3. ut lite pendente, cap. Dialecta c. g. Nos igitur de confirm. vlt. Insuper istae leges non dici possunt praejudiciales Ecclesiae: nam si quandoque damnum asserunt succumbenti. alias commodum asserunt vincenti. Haec doctrina non aptatur legibus particu laribus locorum: nam hae nullibi dicuntur approbatae ab Ecclesia, immo praesumitur eas ignorare: cv. I. de constit. in 6. Videatur Sperellus decis. I 3. F . Eccles. num. a. Q. V. An dentur aliqui casus, in quibus quodcumque statutum laicorum extendatur etiam ad clericos. R. Plures sunt hi casus, ut constabit eos enumerando. Primus est, ubi agitur de statuto conserente aliquod privilegium Ecclesiis, vel personis ecclesiasticis, ut dictum est supra. Secundus. si inducta sit consuetudo inter clericos. ut etiam inter eos vigeat aliquod statutum laicale. Quamvis igitur solus Papa possit ex plenitudine potestatis concedere Iaicis potestatem condendi leges obligantes etiam clericos, Speret l. decis. Io. Dr. Eccles. n. 39. etc. nihilominus cum consuetudo oblineat vim legis. ut suo loco dicemus, si haec introducta sit inter clericos quoad observantiam statuti laicalis. illud erit observandum, ei habebit vim, quatenus inter clericos consuetudine est receptum . Diuili od by Coosl
186쪽
Tertio, sicut si causa laici vertatur coram iudice ecclesiastico, procedendum est secundum modum sori ecclesiastici: ita disponit ius canonicum, ut clericus actor contra lat- eum in foro laico procedat secundum modum talis sori: cv. Si clericis 5. et cap. Cum sit generale 8. de fori compet. Idem dicendum, si clericus contrahens cum laico Paciscatur, seu contrahat ad formam statuti laicalis. Neque id est clericum se submittere soro seu statuto laicali, sed solum sicut m sent contrahentes alias rationabiles conditiones adjicere, ita etiam potest clericus adiicere hoc Pactum , ut Velit contra here sub qualitatibus statuti laicalis: ac proinde solum vitalis pacti obligabitur, cum contractus accipere soleant legem ex conventione contrahentium, ut dicitur reg. 85. juriis 6. Hinc juxta normam conventionis esset postea iudicandum , sive lis intentaretur in foro civili, sive ecclesiastico . Card. de Luca tom. I. Miscellian. Eccles. disc. 8. n. 8. et de Cred. disc. II 6. n. 36. etc. Dicendum pariter . quod si clericus contrahat cum laico. qui ratione alicujus statuti lai calis non possit praestare valide consensum, nisi servata tali forma seu solemnitate, debeat haec etiam a clerico attendi. Balici est, quia alias consensus laici esset nullus, cum ipse
teneatur ad observantiam talis statuti. adeoque et contractust Speret l. decis. xo. Fori eccI. n. a. Marant a d. 8. qq. I
gala n. 33. et G. Eadem doctrina est attendenda. si clericus velit sibi vindicare rem existentem apud laicum. de qua, non tamen in fraudem libertatis ecclesiasticae, statutum laicale disposuisset non posse valide alienari, vel non posse alienari, nisi sub tali forma. Ratio est, quia tam pedisona cujus est, quam res legitime subest statuto laicali.
unde potuit de ea disponere: ut dum disponit mulierem non posse alienare praedium dotale: g. r. Instit. Quibus alienare licet, et simul annullat tales dispositiones: Ieg. Non dubium C. de Ieg. Quarto. Si clericus contra aliquem uti vult statuto laicali in sui favorem, debet etiam illud admittere, si ex eo aliquid contra ipsum iudicetur. Neque id est esse subditum
eidem statuto . cum,1 Ossit eo non uti. Sed solum servare
aequitatem. quae exposcit ut plene admittatur ius, quo aliquis agit contra alium: quo enim jure quis contra alium utitur, debet permittere ut eodem jure alter contra illum utatur: cv. Cum omnes de constit. M I. I. st. Quo quisque
juris. Spereli. decis. 11. n. 17. etc.
Quinio ipsi sacri canones subdunt aliquando clericos statutis laicalibus: et ita clericus exercens sibi illicitam nego-Diuili od by Cooste
187쪽
italionem. debet solvere gabellas: cv. secund. Ne curia. Fel. monac. Sic etiam clericus, qui non potest pascere alio iure quam civico, debet solvere quod pro pascuis statutum est esse solvendum. Card. de Luc. diu. 8. Misceti. Ecclas.
Demum statutum laicale asscit clericos. si eum alias non sit contra immunitatem et favorem religionis. eodem statuto ligabantur ante clericatum. Exemplificant id Canonistae respectu illius. qui statuto laicali, eo quod ex. gr. sit secundogenitus. exeluditur ab aliqua successione. eodem pacto excluditur si fiat clericus. Item si foemina excludatur a successione alicujus boni mobilis vel immobilis. excluditur pariter si fiat monialis. Aliud esset, si tale statutum inciperet obligare, postquam aliquis tactus fuerit clericus: quia tune nullam induceret obligationem; utpote quia persona esset tunc exempta a subjectione talis legis. Idem dicas de bonis, quae ex laicali statuto subjecta sunt alleui oneri. Et quidem nullus dubitat transire cum tali onere, si tale onus habebant bona propter pactum expressum inlium inter Principem et privatum a ut si dum erant ex
peculiari dominio Principis. illud transtulit in privatum, sibi
reservata aliqua Pensione, vel censu: nam talia Pacta. quae respiciunt eadem bona, continuantur in quibuscumque Pe
Loquendo autem generaliter de oneribus impositis praediis. videntur ea transire ad Ecclesias et ecclesiasticas pedisonas . si concurrant sequentia. Quod onera vera sint et realia, affixa ipsis fundis, seu imposita bonis propter bona. non vero personis propter bona. Quod sint Perpetua. certa. et invariabilia. non vero ex aliquibus urgentibus causis. unde iis cessantibus sint removenda. Positis his, videntur talia bona etiam sub dominio clerici, bene posse esse subjecta praelatis oneribus impositis statuto laicalii id enim non est solvere collectas thulo tributi. sed ob conationem bonis inhaerentem; sicut enim, si dum erant sub potestate laici subiecta suerint alicui censui vel hypothecae . transeunt cum eodem onere ad Ecclesias. vel clericu ν: idem videtur dicendum. si dum erant in potestate laici. Phineeps vel ex pacto, vel alia de causa. aliquod onus ipsis praediis infixit.
Videantur Canonistae scribentes in eap. v. de Immun. Eccla . in 6. Rota coram Penna decis. ro79. ει coram Merlino δε-cia. 9oa. o n. 55. Fagnan. in ca . Non minus da Immum n. 9. Ansald. de Iurisd. p. s. fit. 3. c. 3. n. 222.
188쪽
Regulae in praxi obseruandae Consessarius non sit tam tacilis erga clerii os non observantes lem civiles, maxime circa pretia rerum. et Circa ea. quae disponunt quoad communes necessitates. Verum quiadem est ex se non ligari talibus legibus, et posthabito pretio legali, posse velle attendere pretium naturale, quod admittit aliquam latitudi mr sed quam raro id eveniet sine scandaloy Demus e. g. Principem laxasse pretium olei, et Parocliuin illud vendere supra late pretium legale heu quot obmurmurationes in rudi populo de Parocho i atque ita fit ut ab ipso parvipendatur veluti iniusto lucro addictus, ipsius
correctiones detrectet audire. et concionantem irrideat. Videat ergo Consessarius, si conveniens sit hujusmodi ParOchum repreherulere. et ipsum cogere ad exiguum lucrum dimittendum, ut tot scandala removeat. Potiori etiam ratione deberet redarguere. si non observaret leges prohibentes extractionem frumenti etc. De inducatur penuria: iure etenuo naturali et divino tenetur praecavere gravia pericula suae patriae.
cESSATIOAEE , REUOCATIONE, INTERPRETATIONE LEGUAE. ET EPILEIA CAPUT I. De cessasione, et reoocatione legum
Q. L Quando intelligatur cessare lex, dum cessat eius
sinis. R. I. Quando lex intendii finem intrinsecum, si iste per severet. perseverat etiam lex, quamvis cesset finis extrinsecus. Finis igitur intrinsecus est ipsa honestas actus, qui Prescribitur a lege. quamvis dirigatur ad assequendum finem aliquem extrinsecum. Ita sinis intrinsecus legis praecipientis jejunium. est ipsa honestas ieiunii, quod dirigitur ad
alterum finem ex rinsecum assequendum. nempe mortificationem carnis. Quod Vero. Perseverante fine intrinseco . perseveret lex. quamvis non Perseveret extrinsecus, constat
quia ipsa honestas, et bonitas actus est finis intentus a legislatore: adeoque, eo non deficiente. nec deficere potest lex Iala propter talem finem. Ita perseverat lex de obligatione Disit jam by Cooste
189쪽
tso TRACT. III. DE LEGIBUS ieiunii, quamvis ex eo non sequatur mortificatio Camis, quia lex primo. et per se intendit honestatem jejunii. n. II. Si in omnibus, vel in pluribus cesset finis adaequatus legis, cessat etiam obligatio legis. non vero si talis finis cesset in aliquo casu particulari. Quod cesset lex cessante ipsius fine adeaquato in omnibus vel in pluribus. probatur. quia cum lex respiciat bonum communitatis, si illud non possit obtinere. quia deest finis totalis . ob quem lex lata est . iam lex redditur inutilis. et ipso iacto corruit:
D. Th. r. a. Io3. a. c. Suar. de leg. I. 6. cv. s. n. 5.
Exemplum sit in lege, qua prohiberetur extractio frumenti. ne penuria inducatur: si tanta superveniat frumenti copia, ut nullum sit periculum talis penuriae inducendae, corruet statitti talis lex. quia cessat ejus sinis totalis et adaequatus. Id etiam patet in voto, quo quis vovisset non ingredi talem domum, ut periculum lapsus vitaret, si tale Periculum
Hinc etiam advertendum quod si materia legis sit divisibilis. et solum secundum partem reddatur inutilis. quamvis cesset pro hac Parte . non cessat Pro alia, secundum quam est utilis: iuxta illam regulam satis notam: quod utile ρer
Quod vero adhuc perseveret obligatio legis, quamvis eius finis desit in aliquo casu. seu persona particulari. Probatur:
quia lex non respicit casus particulares. sed quae communiter accidunt: leg. Iura et seq. f de leg. adeoque, Pera verante ejus sine . seu causa . respectu communitatis remanet in suo rigore: et si remanet in suo vigore, non est cur albquis velit esse immunis ab ipsius obligatione. Confirmatur. quia adhuc. cessante ejus causa vel fine in aliquo particulari, potest legislator iuste velle ipsius obligationem perseverare: tum quia ex inobservantia alicujus facile est paul tiin inducere inobservantiam universalem legis: tum quia facillime multi sibi salso persuaderent finem legis respectu
ipsorum Cessasset tum quia conveniens est Partes communilati consentire. Cum ergo licet cessaret respectu alicujus finis, qui videtur primo intentus a lege, adhuc perseverent respectu cujuscumque plura alia iusta motiva. ex quibus velit legislator suam legem observari. consequens est legem in suo robore perseverare. Uno verbo dicam iam dictis iliae duo non posse simul convenire. quod nempe cesset finis adaequatus legis seu legislatoris respectu aliquorum particularium, et quod talis finis Perseveret respectu totius com-Diuili od by Cooste
190쪽
munitatis. Scio plures dissentire, sed Praelatae rationes nimis me persuadent. Videantur Suar. de Leg. I. 6. cap. 7:
Secus esset si finis legis cessaret non solum Privative. sed etiam contrarie . quia scilicet respectu alicuius materia
legis reddatur vel mala, vel nimis dura et difficilisi eum
etenim materia legis debeat esse accomodata communi hominum conditioni , jam desinit obligare, si sit nimis dura ei difficilis . U. II. Quid sit revocatio legis: et quando leges Possint
R. I. In iure disserunt derogatio. abrogatio. et irritatio
legis. Derogatio est removere legem solum ex Parte . quando unus nemi e vel alter illius legis articulus immutatur. aut a generali lege aliqui casus speciales excipiuntur. Abrogatio est dum lex totaliter tollitur: Ieg. Derogatur de νera. sig. Irritatio vero datur, dum ab auctoritate superiori removetur omnino lex lata ab inferiori, ut si Papa annullaret legem latam ab Episcopo. Revocatio igitur in rigore
idem est ac abrogatio: sed nihilominus saepe auctores illam confundunt cum derogatione et irritatione. R. II. Sine iusta causa leges non possunt licite revocari. ut G cv. Non debent de Consang. et assen. et cap. Alma mater de Sent. excomm . in s. Probatur etiam ratione D. Thomae I. a. q. 97. a. I. quia si lex non est expediens bono communi. iam ex se ipsa corruit, vel ut injusta, velut inutilis. Si vero sit expediens, iniquum est sine gravi aliqua causa communitatem tali bono privare. Observat autem idem s. Thomas, quod cum novitates semper asserant aliquid incomodi. adeo ut noVa, etiamsi leviora, graviora videantur, non debent leges revocari nisi ex maxima et evidentissima utilitate . quae ex novo statuto Perveniret vel quia ex mutatione temporum, et circumstantiarum lex vetus, vel sere inutilis, vel nimis gravis evaserit. Q. III. Quando lex vetus revocata censeatur. n. Lex nova generalis tollit priorem generalem, ut decisum habetur cv. I. de constit. in s. natio etiam est, quia cum lex pendeat a voluntate superioris, si aliquid de novo statuat incompatibile cum lege priori, censetur hanc revocare voluisse, ut dicitur etiam caρ. 1. de cv. Virit. leg. Non
est nooum s de Ieg. Sanch. l. 6. cap. 27. n. 3. Quod si leges possint conciliari, non est inducenda abrogatio, quia Diuili od by Cooste