장음표시 사용
201쪽
aoa TRACT. III. DE LEGIBUS niter. Nos autem dicimus. dum sola datur' similitudo ratationis . semper hahere locum aliquam disparitatem . Ulterius dicatur ex praelata regula non intelligi legem extendendam
esse ad casum in ea non expressum ob similitudinem rationis, sed solum quod quando ius non disponit de aliquo casu particulari delint iudex de eo judicare juxta alias leges. in quibus similitudo rationis reperitur: nam cum hae iustae repulandae sint. et ipse iuste judicabit illas attenden
n. II. Ubi eadem est prorsus ratio, eadem est juris dispositio, ut habet summarium in leg. Illud F ad I. Aquiliam, et caρ. Inter cor Oralia de translat. Disc. unde si interveniat identilas rationis . lex extenditur etiam ad casum in ea non expressum. Et ratio est . quia ratio legis dieii uranima legis, et ex ea quam maxime comprehenditur mens legislatoris; unde dicendum est sua lege comi rehendere etiam voluisse omnes casus. ubi eadem adaequata ratio repetitur . qua motus suit ad aliquam legem statuendam. Prae interea non fuisset justa, et prudens intentio legislatoris . si noluisset sua lege comprehemiere omnes casus. in quibus adesi eadem adaequata ratio, et ideo praesumendum est voluisse. Tune proinde dicitur adesse eadem lex non extensive, sed comprehensive . Barbos. Ga ιom. 197. n. 8. Suar. de leg. I. s. ca'. 3. n. I 6. Lam. tr. c. ca '. 18. n. 9. Ο- portet tamen in omnibus casibus esse eamdem rationem adaequatam . quod sola nempe eadem ratio possit ipsis apiarii si etenim uni casui non solum eadem ratio, sed altera aliquanto dispar possit convenire, dici posset legislatorem ex
hac alia ratione noluisse casum non expressum comprehendere , et quod expressisset, si comprehendere voluisset: cv. a. de translat. Disc. Plura habemus exempla, in quibus ex eadem adaequata ratione intelliguntur alii casus in lege comprehensi. Primo id constat in correlativis, unde si vir non tenetur reddere debitum uxori. si sit adultera; idem dicendum de uxore respectu viri adulteri. Item si ob sponsi absentiam sine licentia simnsae dissolvuntur sponsaliat idem dicendum ob absentiam sponsae, quamvis caρ. De illis de sponsal. sermo solum sit de sponso . Idem valet in aequiparatis in ea ratione, in qua Sunt aequiparata, quia proinde in lege aequiparantur electio. Postulatio, possessio. et praesentatio. quod dispositum est de una, de alia pariter dispositum censetur. Diuili od by Coo le
202쪽
QUAESTIO IV. CAPUT II. IOIIdem demum dicas in connexis, et ita cui lex conredii sacere testamentum, concedit pariter sacere codicillum ii . Q. V. Quomodo interpretandae sint leges poenales ei odi saei et an extendendae ob identitatem rationis. R. I. Si verba legis poenalis adeo sint clara et expressa. ut nullam emollientem interpretationem possint admittere, tunc illae leges sunt omnino observandae; nam ex verbis Dullam admittentibus interpretationem, salis constat de mente legislatoris: Ieg. Provexit f qui, et a quibus manumiss. Quod si ex circumstantiis casus et qualitate Personae temperari possit rigor iuris, omnino est temperandus ex statim dicendis. R. II. Leges poenales et odiosae in dubio semper sunt stricte interpretandae. adeoque non extendendae ad casus et personas non expressas. Hinc jura volunt in interpretalione legum poenas esse emolliendas leg. a. st. de poen. in poenis lienignorem interpretationem sequendam reg. 49. de reg. jur. in G. odia esse restringenda: reg. ι5. ibidem, ac denique in omnibus. super quibus jus non invenitur expressum. declinandum esse in partem humaniorem: cap. ult. de transact. Et hic etiam habere potest ii cum illa regula, quod in omnibus casibus potior debet esse ratio aequi talis. quam stricti iuris, quae tamen intelligenda est de aequitate scripta. et hac deficiente , de aequitate etiam non scripta. Barbos. aiiom. I 5. n. r. et seq. Porro haec aequilas
importat justitiam misericordia temperatain . Hinc leges Paenales . generaliter loquendo, nisi aliud expresse in eis exprimatur, semper intelliguntur Poenam itia iacere, non
solum altentato, sed re vera sequuto esseCtu. quem prohibent: can. IIaec. autem νerba de ρoenit. dist. r. Hinc etiam revocatio. Vel correctio legum, utpote odiosa.
debet quantum seri potest evitari: cv. cum expediat a9. de eleci. in s. Idem di endum de legibus exorbilantibus a
iure communi: unde exorbitantia ala eodem iure nequaquam ad Consequentiam sunt trahenda, ut dicitur reg. 7 . in s. sed tam luani odiosa sunt restringenda: cv. Is qui destiis Praesbi. in s. Difficilius nihilominus extenditur ius
correctorium, quod jus commune in totum corrigit. quam ius exorbitans, quod non in loium , sed iii partem idem ius corrigit: arg. cv. Auditis juncta Glossa ν. Iure minoris dein istegri realit. - Et in judiciis , nam de rimitibus idem est juilicitim .
203쪽
II. III. Leges poenales non extendendae sunt de casu ad casum . neque etiam ex identilate rationis. Id non admittunt plures Canon istae, qui nonnullos ex iure casus adducunt ad probandum in soro saltem externo ex identitate rationis dari extensionem legis de casu ad casum. Verum pro soro intemo luto sequimur contrariam sententiam. non solum ex illa generali regula: quod Poenae non sunt extendendae, sed restringendae: Sed etiam quia . cum non expediat multa praecipere, seu prohibere ; maxime adjuncta poena , bene legislator potuit unum casum sub Poena praecipere Seu Prohibere, non Vero casum non expressum. Mipso autem quod non sit Poena extendenda . neque est extendenda obligatio obediendi, si lex poenalis sit praeceptiva : poena enim datur Dangenti obligationem : unde si poena non extenditur, neque etiam obligatior Laym. tr. c. c. 18. niam. a. et s. Suar. l. G. M leg. cv. 3. num. 5. San-ch. I. io. de matri div. c. num. 3. Hinc quamvis aequi- parentur in iure facientes, mandantes . et consulentes . nihilominus communis opinio est. Paenam e. g. excommunicalionis latae contra tacientes, non afficere caeteros . si non exprimantur. Item eadem omnino ratio est de monialibus nubentibus, et monachis matrimonium ineuntibus. et nihilominus ea excommunicatione, qua ex Clem. unic. de aspin. et consang. innodantur moniales, non innodantur monachi.
Sancti. I. s. do matr. disp. o. n. a. ia . Q. V. Quomodo interpretandae sint leges lavorabiles. R. Favores sunt ampliandi ex illa iam celei,ri regularodia restringi. et Doores conoenit an liGri: reg. IS. iuri in s. idque semiter verum est, dummodo illusio statuti. seu disiκ,sitionis no in sequatur : cv. Si sententis 16. et caρ. Si cioitas de sent. comm. λ 6. Hac ratione nomine filii in materia odiosa non venit adoptivus, sed solus naturalis.
secus in savorabili. Suh nomine nobilis in favorabili venit etiam qui talis est beneficio Principis, non iure sangGnisi
secus in odiosa. Suar. I. 5. cv. a. n. 6. Sancti. in Decalog. lib. G. caρ. 55. num. 37. Item in materia favorabili nomine
Cleri veniunt Episcopi, Canonici. aliique in dignitate Ecclesia-
Errat Auetor dum doeet ex Clem. tintc. de a n. et musanm Ex-e mmunieatione iura dari qri idem moniaIes nubentes , non autem monachos matrimonium ineuntes, nam ex supra enunciata Clem. I eo citato , decretorie sancitur ipso iacto excomnaunieaticinis sententiae subjacere Beligiosos , Moitiales ae Clericos in saeria ordinibus conscitulos matrimonium coeatrahentes , Prout eam legetati manifestum est .
204쪽
stica constituli, et Religiosi utriusque sexus, non vero in materia Odiosa. ut videre est cuia Quis Periculosum ι. de sent. mcomm. in s. cap. Sedes Ai'Ostolica I 5. de rescript. cap. statutum aa. de eleel. In 6. et Glossa in Clement. t. desumi. neglig. Praelat. V. Clericus r. num. I. Pariter in favorabilibus Domine populi venit etiam Clerus , non vero in odiosis: cap. Si sententia cil. . Inter ea, quae plenissime interpretanda sunt, veniunt beneficiat cap. Ciam dilecti de donat. ubi dicitur quod in contractibus plena, in testamentis plenior. in beneficiis plenissima est interpretatio facienda: et constat etiam ex caρ. olim de vere. sign. Idem tamen intelligendum est de beneficio stricte sumpto, quod distinguitur a rescripto, quia hocst secundum ius commune, a privilegio, quia hoc est contra ius commune. Beneficium vero neque est iuxta, neque contra ius commune. sed praeter illud, eoque exercet Princeps suam liberalitatem; ac proinde illi solum potest diei
praeiudicialis. Hoc solum beneficium stricte sumptum lati sime debet interpretari, ut observat Fagnanus in cit. cv. Olim num. G. seqq. Excipienda nihilominus sunt rescripia ad beneficia ecclesiastica obtinenda, nam haec sunt strictae interpretationis; cv. Quamois de ρraeb. iri 6.
Sed quid agendum, quando leges Partim lavorabiles sunt, partim odiosae; vel quando dubium est, an lex principaliter intenderit favorem, vel odiumῖ Primo videndum, an
lavor et odium possint separari; et tunc odia sunt restringenda. et lavores ampliandi, iuxta regulas saepe citatas et tradit Glossa in I. Onia ν. liberis C. de in jus νocando. Si non possint separari, et leges principaliter sint favorabiles, quia ex primario motivo intento a legislatore respiciunt beneficium alicuius. licet de secundario aliis odiosae rema- Dearit . tunc sunt extendendae etiam quoad odia. Si vero motiviam principale illarum fuit onus imponere, quamvis
secundarici cedant in favorem alicujus, tunc restringendae sunt ei iam quoad favores. Suar. de legib. I. 6. cv. 3. num. c. Satich. de matri I. I. disput. I. num. 5. Et ratio omnium
est . quia accessorium sequi debet principale. Si demum non appareat, an lex principaliter respiciat Potius favorem quam odium . tunc Potius attendendus est lavor quam odium . cum in dubiis semper benigniora sint Praeserenda: le g. semper 57. f de regulis tum adeoque Potius lata iacienda est interpretatio. Regulae pro praxi appo-rientur in particularibus materiis. Duili rod by Cooste
205쪽
sos NACT. III. DE LEGIBUS' Regulae pro correctione legum vid. ap. Reissensi . in I. Decret. ar. I. g. I9. Leur. ibid. '
De mi eja, et praesumptione licentiae
n. I. Quid sit epihyia seu epitata. et quando habeat locum. II. I. Epikeja nil aliud est, quam benigna interpretatio
secundum aequum et bonum mentis legislatoris. qua iudicatur ob aliquas particulares circumstantias noluisse casum particularem comprehendere. Cum igitur iura communem
utilitatem respiciant. adeoque quod ut plurimum accidit . hinc est non δisponere de iis, quae sorte in uno vel altero casu accidere solent: leg. 4. et seqq. f de Ieg. adeoque in talibus casibus priorem debere esse rationem aequitatis. quam
strieti iuris. ut dicitur lv. Placuit c. de judic. Constat ex
dictis epikejam ab interpretatione disserre, prout interpretatio confunditur cum declaratione: nam liaec consistit in explicandis verbis legis. qualido sunt ambigua, vel habent sensum obscurum. epiheia vero in explicanda mente legislatoris in aliquo casu particulari. n. II. Si mere dubium sit, an legislator voluisset aliquem particularem casum comprehendere, tum potius standum esset pro lege, ut docet s. a b. I. a. q. m. a 6. ad a. Si vero ratione vere Probabili probetur hunc. vel illum casum non censendum esse comprehensum a legislatore: vel quia datur circumstantia, quae non potuit ab ipso praeviderii vel quia datur aliqua Particularis ratio. quae non est Communis caeteris casibus ejusdem speciei: vel quia melius oblinetur sinis intentus a legislalore diversimode agendo. ac
ille praescripserit et c. tunc potest habere locum epikeia. Secundo habet locum epikeja , si finis legis deficiat contrarie , quia nempe ipsius observantia esset damnosa communitati, vel alicui particulari, ut ex iurisconsulto observat s. Th. I. a. q. 96. a. 6. nam lunc iniquum esset praesumere legislatorem voluisse suam legem observari.
Tertio locum habet epihela. quando observatio legis redditur onerosa, et valde dissicilis: nam leges, ut dicium e tq. I. caρ. L. debent esse accomodatae communi hominum
conditioni. adeoque non valde dissiciles et onerosae. Si reddantur proinde valde dissiciles et onerosae. non intelligi ititur comprehensae in mente legislatoris: et ita in similibus casibus particularibus licite contra verba legis operamur. Duili do by Cooste
206쪽
Q. II. An epikeja locum habeat respectu omnium legum. n. l. tarium est epikeiam locum habere respectu legum humanarum; cum etenim humanus legislator non possit omnes casus particulares praevidere, et solum respiciat quod commii niter accidit. remanet locus. ut aliqui casus particulares non dicantur inclusi in ipsius mente . adeoque nec in lege . R. II. Epikeia potest habere locum etiam respectu legis naturalis et divinae . Et quidem rest e tu legis divinae constat i quia quamvis divinus Legislator sit omniscius, nihilominus ad vitandam prolixitatem et confusionem noluit omnes casus Particulares ex Primere. D. Th. 1. a. q. m. G6. Ita David per epihelam iudicavit sibi licere in casu necessitatis contra legem divinam comedere panes propositionis r . Iteg. c. a I. et Maesiabaei Per epiheiam interpretati sunt Don obligari ad observantiam sabbathi: I. Machal. a. U. III. Quid sit praesumptio licentiae superioris, et quando ex ea licite operemur. n. I. Praesumptio licentiae dissert ab epiheia, quia Perepikejam interpretamur legislatorem noluisse aliquos casus Particulares comprehendere . per praesumptionem vero licentiae inducimur ad operandum , non quia iudicemus illum casum Don comprehendi a lege, sed quia praesumimus prudenter legislatorem tacite colasentire. R. II. Quando ad valore in actus requiritur actualis licentia, sicuti requiritur actualis approbatio Pro iacultate excipiendi Gansessiones. tunc certum est non sufficere licentiam Praesumptam. Lugo do iust. div. 3. num. I 3 . Si vero certo conflet sui, eriorem Coraces,urum licentiam, nec commode possit adiri. tunc licite operamur in iis, quorum valor non pendeti ab actuali ipsius voluntate: dum enim non sit commodum illum adire, bene creditur licentiam in re justa iacile saltem concedere. Si vero non certum sit, sed mere probabile superiorem licentiam Cran essuriam . tura . saltem lociuendo de superiore regulari. puto non de facili esse praesumendam ipsius licentiam : nam si semper ex ali- stia probabili ratione praesumenda foret licentia superioris. facillime rueret dependentia subditorum; quia unusquisque
sibi facillime blandiretur de tali ratione probabili. Idem puto dicendum . dum lacile adiri potest superior, etiam dum
certum est licentiam coracessurum; Ham tunc aequius praesumitur . si dicatur velle ab Eo expresse licentiam exposlutari, ei vinci illam erubescentiam, Seu humanum respectum, Diuitigod by Coos e
207쪽
ite regularis ruat observantia. Lugo de just. div. 3. num. xa . aliique. Advertendum etiam non semper ex silentio superioris praesumi ipsius licentiam, si e. g. taceat ad vitanda maiora iii Ommoda. dissensiones, multiplicatas querelas ele. Ρalaustr. 16. d. 3. P. 23. Regulae in pra xi obseroandae
. Usus epihriae valde prodesse potest docto Consessario.
M tamen ea cum grano salis utatur. Demus e. g. Parochum absentem a civitate non posse disserre matrimonium
sine periculo imminenti gravis scandali, iam si per epikeiam
non interpretetur in tali casu cessare obligationem denunciationuin faciendarum ante matrimonium . nec aliam posse esse mentem Episcopi. ad quem non adest tempus recurrendi . certe ex ipsius ignorantia multa scandala poterunt evenire. Item si per epikejam non reputet cessare obligati nem serendi M. Vialicum cum ordinaria luminum associatione , quoties Periculum est in mora, evenire facile poterit plures absque tanto auxilio obire. Non per hoc tamen intelligo serri posse cum indecentia. Ex his plura alia inserat, et in iis, quae non sunt intrinsece mala. non resu-giat uti epikeia. quoties ex observantia legum videt vel sibi vel aliis proximum periculum gravis damni imminere.
Hine. ut id etiam pro praxi non desinam adnotare, qu ' lies videt ex materiali integritate consessionis. vel infirmo grave periculum salutis imminere. vel scrupuloso intolerabilem conscientiae perplexitatem . iudicet ex epiheia non habere locum plenam observantiam legis divinae de materiali integritate consessionis . Idem dicas de obligatione recitandi horas canonicas. quoties ex ipsius recitatione ita quis
scrupulis angeretur, ut ipsarum recitatio esset illi onus gravissimum . ob quietem tamen majorem scrupulosi. melius est recurrere ad superiorem ecclesiaticiam pro dispensatione. II. Notet Consessarius Regularium nimis permittere operari ex praesumpta superioris licentia esse januam , unde laxitates et corruptelae monasteria invadant Begularium . Non sit nimis ergo indulgens erga eos, qui ex Praesumpta licentia operantur, quoties patet aditus ad superiorem; vel si solum sibi probabiliter Persuadeant Superiorem concessurum, maxime si non sil aliqualis necessitas operandi. Disitiroo by Cooste
208쪽
Q. I. Quid sit dispensatio. et quotuplex.
R. I. Si dispensatio generaliter accipiatur Pro omni an, quod eximit ab obligatione legis. potest confundi cum interpretatione . declaratione legis . seu etiam epikeia, quo pacto de ea videtur loquutus s. Thomas 1. a. q. 97. ari. c. et q. 3oo. a. 8. Si vero stricte sumatur . non deuotat Praecise declarationem et interpretationem legis, quae etiam fieri possunt a quocumque viro docto , sed relaxationem Obligationis legis factam auctoritate superioris. Hinc solet ea definiri: juris alicujus rei alio facta ab habante legitimam ροtestatem. Quae vero causae requirantur vel ad validam , vel ad licitam dispensationem. videbimus capite sequenti. Quia dispensatio juris relaxationem importat, ideo vulnus iuris nuncupatur, can. lasa Pietas 23. qu. c. unde dispensationes. ut te odiosae, stricte sunt interpretandae: cv. 1. g. sn. M II. presbrt. in s. nec attendendum in illis argumentum a majori ad minus, vel ad simile. Barbos. p. a. de o sc. et potest. Disc. allegat. 23. num. 7. et seqq. Fag. in caρ. Quia in Iantum num. α6. da praebend. Extenditur solum ad ea, quae accessoria sunt . sive connexa, vel consecutiva ex illa re. super qua obtenta est dispensatio. Badi S. cit. num. 8. et Fq. num. 23. Si quis proinde suerit dispensatus super pluralitate beneficiorum . quae exposcant residentiam, super eadem residentia intelligitur etiam di-
E contra, cum potestas dispensandi sit beneficium Principis . lavorabilis reputatur, adeoque late est interpretanda. Ita ex communi Fagni in caρ. Mandato 46. de Simon. num. 33. Id est tamen intelligendiim . quai do potestas dispensandi non est circa rem . ex cuius dispensatione tertii praeiudicium resulicti nam tunc redditur odiosa et striciae inter-Prelationis . Fagn. n. 37.
209쪽
ato TRACT. III. DE LEGIBUS R. II. Omissis variis divisionibus dispensationὶs, cum vel ex ipsis terminis pateant. vel parum conducant ad directio
nem conscientiae. duas tantummodo ipsius divisiones asseram. Primo ergo dividitur dispensatio in necessariam . seu debitam et permissam . Necessaria tunc datur, quando ex ipsius negatione scandalum resultaret, adeoque est concedenda . Idem dicas, si dispensationem exposcat non exigua utilitas , vel gravis necessitas : can. Constitueretur So. dias. Pem missa est, quando dispensatur in lege cum causa, sed noti
adeo gravi. ut non posset Praetermitti. Secundo dividitur in tacitam et expressam. Haec intervenit, quando Superior evidentibus signis . vel verbis demonstrat in lege dispensare: neque enim ad impertiendam dispensationem aliqua verborum formula est necessaria. quamvis si in iure caveatur. ut in scriptis sit impertienda. tunc necessario scriptura sit
adhibenda. Tacita dispensatio intervenit, quando ex aliquare constat Superiorem relaxare legem, et eximere ab ipsius obligatione. ut si alicui, quem scit a lege impeditum, concedat aliquid cum eadem lege incompossibile, dando e. g. literas dimissorias ad ordinem illi. quem scit esse irregularem . Laym. tract. c. cv. a a. num. a. Sanch. l. 8. de matri d. c. num. a. etc. Palaus divul. 6. P. II. num. I.
Induet etiam videtur tacita dispensatio per silentium Superioris, si videat subditum agere contra legem. et nihilominus taceat. dummodo faciliter loqui posset, et subditum corrigere. Ratio est, quia si tunc non haberet voluntatem
dispensandi. Peccaret tacendo, cum non removeret subditi trangressionem: Peccatum autem non est praesumendum insuperiore. Sanch. cι v. nu. 26. Palaus num. 3. Suar. de lex l. 6. cv. 13. nu. 21., et ita tunc obtinet locum regula O.
juris in 6. qua dicitur, quod qui tacet, consentire Midetur. Verum in praxi ex silentio Superioris non de facile praesumi debet dispensatio: nam ut plurimum latet vel ex humano respectu, vel ex timore ne subditi exasperentur, et fiant deteriores.
Caeterum non inducitur dispensatio . ex eo quod prude ter posset judicari Superiorem ratiliabiturum, vel lubenti
sime dispensaturum . si sciret . natio est . quia sicut ad imponendam legis obligationem necessaria est praesens voluntas Superioris . ita ad relaxandam obligationem legis requiritur eadem praesens Voluntas; nec sufficit sutura. quia sutura voluntas significat quidem quod relaxasset. si scivisset. non vero quod de facto relaxaverit vinculum legis, ut ex-Diuili od by Cooste
210쪽
poscit dispensatio. Sic ad contrahendum matrimonium. non satis est dignoscere Papam libentissime dispensaturum. si scivisset: nec ad audiendas consessiones Episcopum rati ha
Sanc. I. 8. de Matr. d. G. Q. Venit proinde hic adnotandum discrimen inter dispensationem . et simplicem licentiam in lege . Simplex ergo licentia non importat vulnerationem . seu relaxationem legis,
sed potius est implementum legis: cum licentia non prolii-heat absolute actum. sed potius ipsum concedat, dum accedit licentia Superioriis . Ita negularibus non prohibetur absolute aliquam pecuniam retinere, sed ne id faciant absque licentia: unde cum Superior concedit licentiam. non dispensat . seu relaxat legem de voto paupertatis, cum haec concedat lacultatem retinendi obtenta licentia . Cum proinde simplex licentia non vulneret legem, sed sit implementum legis. late est interpretanda: et ita quandociue licite operamur ex praesumptione talis licentiae. ut dictum est capite superiori. Ri dispensatio proprie dicta, cum sit vulneratio legis, strictam exigit interpretationem, ademite non licite
operamur ex sola praesumpta dispensatione.
Q. I l. An sit in aliquo facultas disperuandi in lege naturali . R. Cum dispensatio proprie sumpta importet, ut Perseverante obligatione legis. ipsius vinculum relaxetur. sequitur proprie non habere locum di spensationem in lege naturali , quando nulla intervenit circumstantia, unde cesset imsius obligatio . Ratio est quia si lex naturalis sit praeceptiva. iam est intrinsece et essentialiter consormis rectae rationi. adeoque legi aeternaei sicuti est intrinsece et essentialiter dissormis rectae rationi et legi aeternae, quod lex naturalis prohibet. Si ergo perseverante obligatione legis Deus per dispensationem concederet . quod lex naturalis Prohibet. concederet aliquid contrarium suae legi. adeoque sibimet dissorme; et si concederet non observari legem Praecipientem in circumstantiis. quibus obligat, concederet non seri . quod lex aeterna, adeoque ipsemet Deus vult esse faciendum. Non habet proinde locum in lege naturali dispensatio proprie dicta. D. Th: I. I. g. I . a. 8. Solum ergo potest Deus sacere, ut cesset obligalio legis naturalis, mutando materiam praecepti. Sic faciendo proprias Hebraeorum illas res, quae pertinebant ad AEgyptios . secit etiam quod Hebraei furtum non committerent, ipsorum sub-Diuili od by Cooste