장음표시 사용
221쪽
tute protinus essent e medio tollenda . Vnde subinde sacerdos fiue uerbi minister, ad ampliorem huius coire lationis auctionem, clamare precipitur, Clama , inquit, omnis caro foenuni, & omnis gloria eius quasi flos agri, exsiccatum est innum, & cecidit flos, quia spiritus Domini susilauit in eo. 'uere foenum est populus . Exsiccatuin est famum,& cecidit flos, uerbum autem Domini stabit in aetemum Insinuat hi erbis Deus , ex humanae fragilitatis miseria, neminem quidem saluari, in ' assibilemque ad desidet tam illam Hierusalein ex humanis uiribus, quae frequentissimo scriptu rarum schcmate per tanum intelliguntur sicut enim illud leui solis autumii exustione; ita haec leui L. sima tentatione marcescit regrcsium ostendit. Veriun quiam propriae uirtutis pote tia id impossibile dicebatur, ne spe potiundae inlicitatis deiectiέ animis eaderent , sta-iM. tim subiungitur, Super montem excelsum ascende tu, qui euangel retax Sion, exalta in sortitudine uocem tuam , qui euangeliras Hierusalem t exalta noli timere, die ciuitatubus Indae, Ecce Deus uester, ecce Dominus in sortitudine u et , α brachetum eius dominabitur, Ecce merces eius cum eo, & populus illius coram illos hsicut pastor gragem suum pascet, in brachio suo congregabit agnos, m n sim leuabit. tatas ipse porta bit . Ecce ad id, quod humanis uiribus praestandum, mortales quamlibet iusti aspirare non poterant , diuini adiutorij diuina promistio accedit, quae ne impossibilis uideatur confestim adiungitur, Quis mensius est pugillo aquas .caelos: palmo ponderau it Θ iis appendit tribus digitis molem terrae, dc libravit in pondere montes, ta collo in statera. Quis adiuuit spiritum Domini , aut quis consiliarius eius fuit., de ostendie illi pcum quo iniit consilium, d quis instruxit eum de docuit euin semitam iustitiae, Ner diuit eum scientia , Si uiam prudelitiae ostendit illi Z quasi innuat ynequesui potentiam, neque sapientiam ad iustos in patriam reducendos deesse, clim maiora praestiterit ιο In quam sententiam Christus, quaerentibus discipulis, negotii difficultate deterritis. quis saluus fieri posset, respondit, rama impossibilia sist apud homines ς possibilia 1 sunt apud Deum. Consolatur itaque Deus per diuini sermonis ministros iusto in moestiata , tiam , qui in hac uita , vel quod longas sipons moraς non patiantam, uel quod diuinam maiestatem offendcrint, lic crymas fundunt. Mid etiani spinare uidetur: ar g . lica phrasis, quae Spiritum sanctum δ qui EuangeIicae praedicationis eth auctor, paraci tum appellat. Paracletus autem Spiritus sanctus ait ad moerentes de sua profectione risu. t . Christus quem mittet Pater in nomine meo , ille uos docebit omnia , Be suggeret, u bis Omnia quaecunque dixero nobis. Et ibidem. Ego rogabo Patrem di alium pamcletum dabit uobis, qui maneat vobiscunt in alemum, Spiritum ueritatis, quem mundus non potest accipere, quia non uidet eum, nec scit eum. Est igitur diuinus Spiritus,
totius Euangelicae disciplinae doctor& auctor, de in ea omnium ῖdelium efficacissimus consolator, atque hoc illi inter uniuersa charismata, quae fidelibus i tribuit principaliter conuenit, sicut inter uniuersa epitheta, quae illi sancta scriptura donat csse paractetum, est maxime proprium. II lustrat quidem ministrorum uerbi Dei mento,& per eos, ignorantiae in caeterra fidelibus tenebras fugat, incendit in utrisque uoluntatis affectas: s sed haec omnia superat, quod in Evangelica praedicatione testimonium: de Christo perhibet , idest quis de qualisiit, de quantos diuitiarum thesauros nobis aggesserit, si carne
ac mundo calcatis, per ueram fidem Sc charitatem, ei adhaesertinus, dulcissime insinuat. 4. Prist 3. Hoc est prolacto munus eius praecipuum, huc contendit. uniuersa scriptura, quam se
Ran . 3s cto Spiritu inspirati, locuti runt sancti Dei homines. . Quaecunque scripta sunt, inqui Paulus, ad nostram utilitatem scripta sunt, ut per patientiam de consolationem per scripturarum spem habeamus. In hoc totius Euangelicae praedicationis pene cardo conuertitur ut per uerbi Dei ministros, iusti consolationem accipiant. ob hoc uniuersa noui testamenti praedicatio Euangelium uocatur, idest laetum & faustum nauium . quod extrusa mundi tristitia, quae eius persecutione consurgit, immenso quodam gaudio iustos exsaturet, uel dum deueniae coii secutione sipem concipiunt. uel dum de mundi laboribus, qui alioqui forent intolerabiles , Euangelici predicatoris ministerio consolationem recipiunt. Intalix , qui tam splendida consolationis mensa in praesentis mortalitatis exilio, non sevitur, quanuis nobilitatis splendore do oretur, quan ut dia regibus clarisque parentibus Originem traxerit, quavis ingentes auri, argenti, di Gmmarum aceruos avita hareditate possideat, qua Is plurimas pascat famulas , pedi L
222쪽
sequos, aequos, mulas,eanes, odorisequos, I porarios, molossos, accipitros, nyis , . . , astures, aquilas; quantiis armentorum greges terram depastant, quanuis magnificas domos lacunaribus auratis, atque picturis adornatas possideat, quavis latissilia os fuit dos, arbusta, uineta , ollucta, uoluptuosa uiridiaria, adde dignitates , honoris insi-- . , gnia, adde diademata. Enimueris si haec omnia uera possidentem consolatione do- .narent , nemo Regibus, ta his, qui illis assistunt Glicior: contra uero uidcinus ex media faece homines, quibus nec diuitiae, nec dignitatus, nec delitiae , ncc potentia consolacionem conciliant, tinnio quos λrdidissima paupertas depriniat, mundus abiiscit, continuae aduersit fortunae, & calamitates absorbent, sancia quadam animi laeti- ε, tia respergi, quam quod interius prae ubertate continere non possint, exterius placida uultus imagine praeserentes, ostendunt. Quam tamen eos, qui regi δ numerant, qui mundi domini uocantur , qui se hominibus mortalibus, genitos audire erubescunt, Possidere non uideo, ι Dicant illi quam parum ueradi conislationis, magnifica auleata aurata laquearia, concilient, inanis fateantur ipsis, quanto maiorzs laborvi vacet ut, qui ueris doloribus animos excrucient, ex his de cateri, similibus, quae mundu, sp .cae quadam dulcedinis delinita prona sitit, erumpant. Dicat hoc Carolus Quintus, dicant hoc ethnici iureiusque genti& Graecae N Latinae iamlai nobilis,lini principes, quos in .i tot regna, tot nobilissima imperia , tot diuitiarum thesines, tot delitiae, continet qnon potuerunt, quominus fatigati, sceptris dimissis, ueram' animi quietem in angulo exquirerent, Erminon diuitiae . non delitiae, non dignitates, non tituli in gnifici, non regna ipse, sed uera pietas, quae ex Euangelii lectione uel praedicatione concipitur,
ueram alumi consolationem conciliat. Vnde, quaeso, tanta animi tranquillitas in abie- .
ctis hominibus, contra in potentibus tam praefracti solicitudinum fluctus, in tam diu uersa ibrtuna Non aliunde prosecto, quam quod hi si quod ipsa res docet frequentissime 9 in Evangeliea praedicatione consolationis dulcedine fruantur, contra illi, i hoc eceleste manna, quod in praesentis peregrinationis exilio diuina munificentia nostbis tam assilienter indulget , contemnant . Attendad Christianus apud caeteras ora Gm his nationes pauperibus , afflictis, deprcssis, & humilibus, cum uel prouidentiam m- ρ- nc rit, uel alterius uitae statum: inficientur , nullum esse consolatiqnis perfugium:
omnia natura metiuntur', suorum Deorum amicit ne fiuctum, non in aliam uitam, sed in praesem in reiiciunt , poteritissim quosqu , morum amicissimos credunt', fi , altaque nullum miserandis hominibus solati j refugium'. hontra Euangesica prassi il reatio, eos docet scelicissimos, immo sitos charissimos, quos mundus spernit, quos
odit, quos lacerat, quos Deus inrita hau mortali castigis, quos opprimi sim , ita
ut nulliis sit talia' abiectus, tam mado 'invidiosus, qui noe coelesti Iacte, ab uberibus consolationis Dei noli fallet . immo quanto quis maioribus odiis, & persecutionibus angitur, lato taliciorem futurae talicitatis coronam, 'uam nec diaboli, nec mundi potestas praeripiat, certissime sperata fluxam huius mundi talicit tem -- a pridet tem rtunam, detrimentum existimat, oinnia ex uoto si dedere reprobati iis indiutium et in hoc tota laborat, in hoc suos milustros sudare iacit , in. hoc tota distringitur '' ut eos, quos mundus odit, quos a sacra baptismatis unda, diabolus, quasi coniurat 'saduersarios persequitur, cretestis spei consolatione retineat. Sed ais, ni ultotie sacris
concionibus interfui, nec taliam magnopere consolatus uxilii, sed frequenrer territus, dum uel mortis certissimae, uel extremi iudicij, uel acerbarum penasum , clua peccatores manent, memoria pulsabat : frequenter etiam tam aridus, tam telimus exiba, ut non multi amplius secerim interesse eoncionibus, sed potius lucrum non mediocro, Pr acatorum molestisimias uoces, auersari. Sed audi frater, calesiis uerbi solatium,
non omnibus, sed his, qui alterius uitae rationem habent, tribuitur , his inquam, qui quan uis ceciderint, re Aere tentant, his, qui se peregrinos, non ciues huius mundi νcognoscunt. Terrores audis & ignem inferni . sed Christum quoque audis pro tuis pe caris, patri suae uitae precium exsoluisse, ut quoties ad eum per iterum coi dis dolorem, et legitimam maenitentiam reuersus fueris, te summo gaudio di laetitia suscipiat. Iudicium audis districtum, quo peccatores tandem dignas poenas exoluant, sed in eodem audis Christum dicentem . Venite benedi sti patris mei, percipitu regnum dec. Nunquaigitur tam desolatus abibis, ut non tecum multum uera consolationis asportes. Quod
223쪽
,. i. r. si tristitia, quae secundum Deum est, & poenitentiam, in salutem stabilem operatur, ex concione pulseris, magnum est lucrum. Iam quod aridus S repidus exeas, non ueriabuni mi, sed tu facis. Delicata est diuina contolatio, nec in uasis sordidis unquam ..c. . ita recipitur, non potest simul Aegyptiacas capaS, S manna coeleste gustare: non potest Lm.. . mensae Domini S dannoniorum particeps fieri. purga prius mentem iniquitate, malicia fornicatione, auaritia, inuidia, homicidio, contentione, dolo, malignitate, susurris, obtrectatione, contumeliis, superbia, elatione, inobedientia, insipientia, incompositione morum immisericordia dcc. et dispeream, ni statim clim David cIames , vcl. g. Quam dulcia saucibus mella eloquia tua Domine, super mel ori meo .ct ad Ecclesiam, quae uberibus consolationis suae, per Euangelicos praedicatores te satiet, statim dico,
Coi . . Sonet uox tua in auribus mei S, uox enim tua dulcis, sicut uitta coccinea labia tua , de Cam. Uoquium tuum dulce. Depone omnem maliciam, di omnem dolum , di simulationest .Paria. N inuidias; re omnes detractiones, sicut modo genitus infans, rationabilis sine dolo, cordis desiderio calestis sermonis lac concupisce, gusta uel semel, quam suauis est D Gisi i . minus , disipeream nisi quasi sponsae pars, sponso dicas , Dulciora sunt ubera tua uino, fragrantia unguentis optimis. & rursus ad sponsam, quae uerbi coelestis semita 3. 4. Recunda te peperit, & ubere de c lo pleno te nutrit, Miam pulchrae sunt mamae
tuae, pulchriora sunt ubera tua uino, & odor unguentorum tuorum super Omnia aromata , fauus distillans labia tua, mel di lac sub lingua tua, de odor uestimentorum sicut odor thuris . Ascende uel semel per dignam animi contemplationem in altis simam palmam , quae nobis dulcem illum fructum Nostra redemptionis produxit, id isti . cst, meditare semel, saltem diuina mysteria, quae scilicet Deus tibi peculiariter, uesti niuerso humano generi sunmia charitate prastiterit, dum tantam habuit tui de litis rationem , ut filium suum unigenitum daret , & statim erunt tibi Ecclesiastica iis, 3. ubera, quae non sunt aliud quam Euangelici praedicatores, per quos coelestis sermo nis lac suauissimum paruulis in Christo propinatur, sicut botri uineae, & odor oris .- Π siponsae: quod os, coidem uerbi ministros significat, sicut odor malorum , di guttur eius, quod eosdem quoque denotat, quod uocis.Ecclesiasti sint instrumenta, sicut
uinum optimum, quod uniuersam animi tristitiam ab animo excludat, immo quod tam. iam animo tuo laetitiam insinuet, quantam nec mundus sua potentia tollat, cui ga --ris in dio aliunde comparata omnis iucunditas, m ror est, omnis suauitas dolor est, omnes I dulee amarum est, omne decorum foedum cst.
Ouod eius , cui Arequenter verbum Dei audit, unorantia ex , 'clinetur. Cap. VII.
Varius fructus Euangelicae auditionis, a quibusdam scribitur, Ignorantiae eulpabilis excusatio . multiplicem uero ignorantiam sapientes distinguunt, sed inter catera ignorantiae genera celebris habetur illa partitio, qua ignorantia in uiscibilam &inuincibilem, uel quod iuris prudentes usurpant) in probabilem N improbabilem distrahitur. Vincibilem appellarunt, quae a negligentia aut ignorandi uoluntate descendat, idest quae per eius, quod ignoratur, notitiam potuisset evinci: inuincibilem itero, quae quo uincatur per eum , qui ignorat, non stat, de quae negligentiam aut ignorandi propositum principium, no habet. Maatenus uero illa uincibilis, ista uero inuincibilis appellari debent, apud multos auctores latissime patet .Vincibilem ignorantiam deinde, pro duplici fontis a quo derivatur ratione, duplicem quoq; distinguunt Theologi. Nam,quae a certa
ignorandi uoluntate descendit, supinam aut attrectatam uocarunt, quae uero ex mera n
gligentia & intelligendi socordia derivatur, crassam dixerunt ..De priori intelligunt illud, quod Deo peccatores respondent, Viam scientiarum tuarum nolumus. De p steriori . illud accipitur, quod Isaias de prophetis,& sacerdotibus inquit, Sacerdos
de propheta nescierunt, prae ebrietate errauCrunt, absorpti sunt a uino, errauerunt in ebrietate, nescierunt uidentem, ignorauerunt iudicium Domini. Te bantur sacerdo-tcs Sc prophetae specialis cuiusdam sapientiae cognitione splenciscere, quod de manu. eius
224쪽
eius, qui angelus Domini exercituum, coelesti oraculo uocatur, populus legem & eiu intellectum requireret, sed uentris ingluuiae & uitae laxioris licentia, & Iegem & Iegis
cognitionem exuerant. notabantur ergo crassae ignorantiae, quod ea culpabilis ne lige aliae sundamentum haberet. Inter priorem illam ignorantia rationem, quam inuin--Wcibilem diximus, & hanc duplieem, uincibilis ignorantiae portionem , hanc uno animodisserentiam statuerunt theologi . ut illa nullo pacto peccatum, posterior uero, liue crassa, siue supina , aut affectata uocetur, pro quantitate & materiae grauitate , grauius aut minus graue peccatum inducat. Qui enim non uult intelligere ut bene agat, auti cum agere, aut scire teneatur, ignorat, omnium sapientium consensu delinquit. Nunc, fructum frequentis uerbi Dei auditionis aduerte. S i ia et duo, quorum unus Euangelicam praedicationem frequentet, alter non si e--'quentet, sed uel nolit audire, uel eo tempore, aliis rebus, quibus non tenetur, aut - quas maiori praecepto praestare non cogitur, tempus impendat. Prior omnium pecca-- torum, quorum in sacramentali confessione obliuiscitur , quod illa ignorct ignorantia
inuincibili quod enim in ipso erat, ad expellendam ignorantiam exhibuit remissio-- nem accipiet. Posteriori uero, quod praedicationem, in qua memoriae resticantur peccata, non frequentauerit, etiam si aequalem cum altero conscientiae discussionem habuerit , peccatorum, quorum fuerit oblitus, quod ea obliuio ex uincibili S culpabili ignorantia profluxerit, per sacramentalem confessionem remissio non dabitur. Immo uero si prior ille, eo quod tale esse ignoraret, aliquod peccatum mortale commisit, cuius in sacramentali confessione non meminit , quod scilicet adhuc ignoraret esse
peccatum mortale, eius etiam cum caeteris, eiusdem sacramenti uirtute, remissionem
accipiet: secit enim quod in se est, dum publicum doctrinae locum, ubi Christiana disciplina docetur frequentauit. Posteriori uero, siue quod praedicationes audire nolit, siue quod negligat, eiusdem peccati remissio non dabitur, eo scilicet, quod id, quod in
se erat, & quod tanquam remedium ordinarium expellendae ignorantiae colit Ecclesia, non praestiterit. Neque quicquam prosecto hac doctrina rationabilius. Cur enim illi homini non imputentur, quaecunque peccauit, qui pluris secit meretricem, alit aleam , aut hominum perditorum colloquia vanissima, qualia Euangelici concionatoris uerba, quae, ut docet Apostolus, uerE uerba sunt Dei, quibusque potuisset prorsus ignorantiam expellere, & eorum, quae propter licentiam peccandi multa de grauissinaa gessit peccatorum, quo saltem illa coram sacerdote euomeret, memoriam recipere Qui fieri possit, ut fruatur sacramenti uirtute, qui peccatorum mem riam , quae totius legitimae poenitentiae fundamentum existit, non habet Aut qui, huius sacramenti uirtute participet, qui de peccato non dolet aut qui doleat, q*i nescit esse peccatum Qui ergo commune gymnasium Christianae disciplinae conre milit , perpetuo dimidiandi consessionem se periculo exponit, atque adeo, uel ob hoc solum mortaliter peccat. Videas quosdam repletos omni iniquitate, malitia Iornicatione , adulteriis, auaritia, nequitia, plenos inuidia, homicidiis, contentione, d la , malignitate, susurrones, detractores, Deo odibiles, contumeliosos, superbos, elatos , inuentores malorum , inobedientes, insipientes, incompositos, absque foedere, sine misericordia, immo quosdam, qui mundo, cui omnino sese addixerunt, quasi se rum desideriorum idolo sacrificant, ne idololatras dixerim, molles, masculorum concubitores, surra, ebriosos, rapaces, maledicos, qui nullam denique Christianae uitae rationem omnino habeant, postremo quadragesimae dici, unius horulae spatio, uelle huic sacramento satisfacere. Hos sacramenti uirtutem participare credideris p immo uero hos tu confessionem non dimidiare non dixeris ρ Αt dormiendum est aiunt io utranque aurem , quod despumare salemum sufficiat; decoquenda est externa crapula , quam in mediam usque noctem extendimus, more aulico uiuimus, ex noctiabus, dies, ex diebus uero noctes faeientes. Sed audi, Christianis forsan & non hi ivlmodi aulicis loquebatur Apostolus, quando dicebat, Non sumus noctis neque tenebrarum, igitur non dormiamus , sicut & caeteri , sed uigilemus & sobrii simus. Qui enim dormiunt, nocte dormiunt, & qui ebrij fiunt, nocte ebrii sunt, nos autem, qa Dei sumus, sobrij sumus, induti loricam fidei & charitatis , & galearn spem s hiatis, quoniam non posuit nos Deus in iram, sed in acquisitionem salutis, per Do-c minum
225쪽
minum nostrum I Christum, qui mortuus est pro nobis, ut siue uigilemus, siue
dormiamus, simul cum illo uniamus. Et rursus Petrus, Sobrij estote& uigilate, quia aduersarius uester Diabolus, circuit quaerens quem deuoret, cui resistite fortes in fide . Sed nequc illud ad aulicae uitae cultores fortasse refertur, quod Christus monuit, Attendite uobis, ne sorte grauentur corda uestra crapula, & ebrietate,& curis huius uitae,& supcructuat in uos repentina dies illat Et rursus, Vigilate itaque omni tempore, orantes ut digni habeamina sugcre ista omnia , quae futuri sunt, di si a re ante
filium hominis Et rursus, Vigilate itaque quia nescitis diem neque horam. Si creto communi cum omnibus Christianis futurae De itatis huiushiodi homines spe eaudere
putant, communibus quoque legibus teneantur oportet. Quod si, dum alia coelesti uerbo fruuntur,& perciusdem uel bi illustrationem Dei uollantatem, Spincepta intelligere conantur, non somno, non ocio, non rei familiaris, quae maiorem excusationis speciem habet, in hac parte curae parcentes, ipsi altissimo somno Sc lecti mollioris delitus indulgere uelint,sipe futurorum bonorum , quae non ociolis& mollibus, rubidis ac uiolentis Operariis, sunt retribuenda, cadant oportet. Aulicos mores, in Christianos & Ecclesiasticos uertant, nisi malint aulae quam Christo seruire Parentum delicatam educationem non causentur , quoniam & si Christiani a parentibus carnalis geniturae uirtute culpam & carnem accipiunt, a Christo tamen spiritalis r venerationis beneficio, spiritum filiorum & gratiam acceperunt . Qui igitur Christum semel per baptisrarum induerunt, non parentes & ueteris homuris, quem exuimus auctores, moribuS exprimere, sed Christum moribus & uitae ratione decet praeferre. In hoc enim apparuit gratia Dei Saluatoris nostri omnibus hominibus , erudiens nos, ut abnegantes impietatem,& saecularia desideria, sobile N iuste, & piemanaus in hoc saeculo, expcictantes beatam fem,& aduentum gloriae magni Dei. N Saluatoris nostri l. i. Christi, qui dedit semetipsum pro nobis, ut nos redimerct ab omni Iniquitate, & mundaret sibi populum acceptabilem , sectatorem bonorum operum . Non igitur in comm cstationibus, & ebrietatibus, non in cubilibus, & impudicitiis, non in contentione N aemulatione, tempus, quod coelesti thesauro aggere do, nobis Indulgetur, insumamus, sed moribus ta actionibus, dominum Iesum Christum induamur, & carnis curam ne faciamus. Charissimam matrem Ecclesiam, quicunque sunt citis fili , imitentur, eius sanctam educationem attendant, ex eius praescri-
0.' VT undi paedagogia, quicunque se Christianos u
care non erubescunt. Attendant obsecro nobiles de illustres uiri, qui quanto diuitiisti maiorum claritate prassant caeteris , tanto Christianae uitae sudio & executione prastare tenentur, quantum sit pusilloruni scandalum, uidere templa concionis tempore sutoribus caementa fidest uulgo ac plebe, plena, cum ipsi interim ad medium usque Solem stellant , nisi forsan hoc ideo accidere ex diuina perniissione credamus, quod conciones audire, non horum , sed illorum intersit. Talium est enim regnum coelorum , & quae stulta sunt mundi, elegit Deus ut confundant sapientes, te infirma mundi Elegit Deus, ut confundat sortia, di ignobilia mundi elegit Deus, de quae non sunt, ut ca quae sunt destrueret, ut non glorietur omnis caro in conspectu eius. Princeps erat profecto David, Rex erat, diues erat, & tamen media nocte su gebat ad confitendum Domino,& mane oratio eius praeueniebat illum; Mane, inquit, astabo tibi, de uidebo quoniam non Deus uolens iniquitatem tu es. Et alibi. Exaltabo inane misericordiam tuam. Nec mirum, cum diuina sapientia non sestertentiabus, sed mane uigilantibus insundat, Ego, inquit, diligentes me diligo, sequi mane
uigil ni sed in , id eni t me . 9Sicilia lux; igitur illius consortes euici cupiunt, siue
nobiles, siue ignobiles, siue principes, siue plebei , oportet ut uigilent. Sed in hac parte profecto, opera Christiani principis magis quam uerba proficeret . nam pastorum cura de potentia, si non prorsus clanguit, est infirmissima. Erat olim in concilio C thaginensi salubrater institutum, ut qui sacerdote uerbum in Ecclesia faciente, egressu et de auditorio suisset, excomunicaretur, quod utinam nostrae memoriae pastores iiderent reuocare, ad perditorum quorundam hominum compesccndam procacitatem , qui cum omnium scandalo, & suae damnationis certisiimo indiciis, templa eerezuntur cauponaturi, meretricaturi, cum primum suggessum praedicator contenderit. Puto ego
226쪽
ero potissimam eeclesiasticae subuersionis scaturiginem fore, in audiendo Dei sermone
procerum reipub Christianae socordiam, a quibus agendae uitae Christianae tota ratio dependet. Qui enim Deum timcbunt, quorum aures & pectora Euangelici rigores deminae non quatiunt λ Aut quomodo Deum diligent, quem tamen amorem Christus a Petro, eidem traditurus ecclesiam, ter requisiuit, nisi frequenti repetitione, diuinitus accepta beneficia recolant Aut quomodo infirmos homines, de qui nullo saeculi splendore corruscant, non iudicet pecora, qui quotidie non audiat Christum dedisse se redemptionem pro omnibus , N pro paruulis suis nonnunquam coiripuis te Reges , dat ira Verum ista, nostri saeculi in salicissima principum hominum educatio, forsan ridebit, sed risus eorum scertissimo scias dolore miscebitur ,& extrema gaudij, quo per to- tam istam uitam, quasi uitulae consternantes lasciuiunt, aeternus luctus occupabit . et Mu ceti. alias utilitates & commoda, quae ex Dei uerbi auditione proueniunt, sancti & Ecclesiastiet auctores scribunt, nobis haec admonuisse sufficiat. quem enim haee non mouent, nec illa movebunt, nisi sorsan quod illa ad corporis, cuius plerunque maiorem, quam animae rationem iacimus, uitam & salutem pertineant, magis quis am-- plectatur; Malia sunt morborum expulsio, quos a multis uerbi Dei auditio fugauit. Α-ia ac
daemonis impotentia in nocendo, dum uerbum Dei auditur, quod quidam multis exe- Ruim .i . . His ac miraculis comprobant, rei familiaris augmentum, quae non tantum in ecclesia μ' Α-sticorum obseruatione fundamentum habet, sed in Christi promissione. uaerite, inquit, primum regnum Dei de iustitiam eius, & haec omnia. loquitur autem de his, quae ad uictum & uestitum sunt necessaria adiicientur vobis: quod auium S liliorum, quae 'hodie sunt, & cras in clibanum mittuntur, exemplo confirmat. Et in summa, ut Ani ninus Flor. praeter eximiam eruditionem , titulo etiam sanctitatis percelebris, inquit, Communiter ista differentia reperitur, inter eos, qui audiunt praedicationes frequenter, de eos, qui negligunt, idest, qui nolunt audire, quia non audientes eas, sunt homines serales, immodesti, diuersiis erroribus insecti; C contrario frequentantes praedicationes, sunt homines ciuiles, modesti, fidei Zelatores; de merito, quia doctrina Eccletiae, quae praedicatur, est tota ciuilis, ec secundum philosophiam moralem. Hactenus ille.
Quod chrissianus teneatur de necessitate silutis, frequenter i ire verbum Dei. Cap. VIII.
Olet inter doctos uiros in quaestionem conuerti, quare de re tam utili . 3t necessaria , nullum in Ecclesiasticis fanctionibus inueniatur praece pium , cum de pluribus minutioribus rcbus, & quae minus, cum ad Ecclesiae promotionem, tum ad singulorum hominum spiritualein salutem , uidentur conducere, sint altissinii praeceptorum de consi itutionum acer ui. Sed ei quaestioni, priorum saeculorum seruor, de audiendae euange licae praedicationis auiditas, qua tunc ob fidei dc charitatis integritatem, fideles aestuatabant, satis respondet. Costuebant undique longissimo itinere, prioribus saeculis, ad uer-hum Dei audiendum , quasi ad uerum animae pastum, de multis milliaribus, quasi adstestiuos ludos turmatim, rei familiaris cura contempta, properabant. Suscipiebantur
Euangelij ministri, quasi Dei angeli, de quasi coelestis regis legati Christiano a populo audiebantur. Benigne audiebant, deuote suscipiebant, solicite conseruabant quicquid
ad animarum salutem pertinebat, 3c non sicut uerbum hominum , sed, sicut uere erat, quod In
Dei uerbum, siue esset illud consolatorium, siue comminatorium , siue etiam increpatorium, quasi ab ore Dei audiebatur. Persuasum habebant totius spiritalis de christiaami aedificii fundamentum, in nulla re magis litum esse, quam in uerbi Dei auditione . atque a Deo nulli magis rei inhaerebant. Currebant uniuersi ad Euangelicas epulas, quod ex eis ingens animi robur ad proterendos hostes, se uiderent concipere. Currebant ad sanctae doctrinae sortissimum mustum, quo sancta quadam ebrietate, praesentis uitae solicitudines pellerent, Ze coelestis patriae gaudia praegustarent. Renuebant animae illorum eonsolari in falsis his de fluentibus gaudiis, quae mundus inferebat, conia iuertebantur ad coelestem sermonem, quo memores facti Dei, delectabantur. Cupie- N.I. 1ς. - Cc bant
227쪽
ιβ. t. hant scire uias Domini, S ccx'estis sapientiae illustratione persundi, atque adeo, nullo praecepto, nulla Ecclesiastica sanctione, eosdem ad uerbum Dei audiendum, constringi oportebat: cum lainen ad minutiora quaeque, in quibus spiritalis salutis cardinem conuerti non crodebant, praeceptis traherentur. Quanquam non omnino in hac parte, E in clesiasticas leges siluisse crediderim . Cum enim Episcopis & caeteris Ecclesiae pastoribus, ὐι- praeceptum docendi N praedicandi Euangelium , frequentissimis conciliis Ecclesia traditau laxis diderat, credenda est N subditis populis, illo eodem praecepto, legem imposuisse . Nam siquid ratiocinium Apostoli ualet, quo concludit fidem exauditu descendere, auditum uero ex Dei uerbo, quod a praedicatore docetur, ualebit etiam illud, quo ociosa lex ea probetur, qua praedicatori, Euangelici sermonis seminatio mandetur, sine auditore. R.....t Quomodo inquit ille, audient sine praedicante Quomodo, dicam ego, praedicabunt sine auditore Cum ergo ut inferius dicemus Euangelico ministro, potissime uero pastori , praeceptum praedicandi , Ecclesiasticis logibus imponatur , imponetur etiam perinde Christiano populo praeceptum audiendi. Quo loco potissime uim obtinere a
IA...e. Aς- bitror Ecclesiasticam regulam, non modo Pontificio, sed ciuili iure celebrem, qua san- ω' ' ctum ipsa ratione ad hortante , accessorium naturam sequi principalis, & illust, quod iuris prudentes magna concordia notarunt, quod nimirum, cum principale praecipitur, intelligitur&omne aliud, sine quo uel omnino, uel congrue praestari non positit, . s. fuisse praeceptum . Qua prosecto colligendi ratione, non admodum arduum esset probare, non tantum ecclesiastica constitutione, sed ex diuino praecepto, ad audiendum in. -' Dei uerbum, christianos uniuerssis constringi: quae forsan ratio, etiam priorum saeculorum ecclesiasticos patres retinuit, quominus prauorum hominum desidiam facta constitutione cauerent. Cum enim antea multo, in hoc Christi prouidentiam uigil alle cognoscerent, in re praesertim tam ardua, & in qua tantum auditoris negocium ageb tur, a nouae constitutionis labore, quasi a re penitus ociosa supersedere decreuerunt. Sed uiros Apostolicos, & in eis, qui iuxta ecclesiasticas leges,ad sanctae praedicationis onficium promouentur, praeceptum accepisse, non uno loco docet Euangelica historia; Praedicate, inquit, ad eos Christus, Euangelium omni creaturae, qui crediderit de bapti- ratus fuerit ,saluus erit, qui uero non crediderit, condemnabitur, &c. Et apud Matth. Euntes docete omnes getes, baptizantes eos in nomine patris, & fit ij, & Spiritus sancti, docentes eos seruare omnia quaecunque mandaui uobis. Miod praeceptum quantum
urgeret, ad Corin. scribens docet Apost. Si euangeliχauero inquit non est mihi gloria, necessitas enim mihi incumbit . uae enim mihi si non euangeliravero, si enim uolens hoc ago, mercedem habeo, si autem inuitus, dispensatio mihi credita est Vides nimiarum apostolicos uiros , di qui cis iuxta Ecclesiasticas leges, uel in pastorali regimine, uel in uerbi ministerio successerunt, praedicandi euangelium mandatum a Christo: ha buille Habuerunt igitur & gentes uerbi Dei audiendi praeceptum, nisi sine auditoriabus possit praedicari Euangelium: quo profecto alludit comminatio illa, in eos, qui
ncm crediderint & baptirati fuerint, aetcmae damnationis, adiuncta. Simili enim ratiocinio sacramentalem consessionem, ex Euangelico textu necessariam Catholici etiaciunt . Na quod Christus Apostolis dixerit, quorum remiseritis peccata, remissa erunt, Se quorum retinueritis,eIunt retenta, quo uerbo, non aliter nobis remitti delicta, quam ex sacerdotali remissione colligimus: cumque regnum Dei aut spiritalem salutem acquiri, sine peccatorum remissione, non posse persuasum habeamus, certa ill tione deducimus, nos diuino praecepto ad id genus confessionis teneri, nec aliter post ad millum peccatum posse remissionem recipere, quam sacerdotis officio. Similique
syllogismo suscipiendi baptismi necessitatem deducimus, ut solum quod Christus Apostolis dixerit , Euntes docete omnes gentes, baptiZantes eos Sc. intelligamus, non
modo Apostolis tradendi baptismi diuinitus praeceptum incumbere, sed di cunctos in
uniuersum mortales ad illum suscipiendum teneri. Cum igitur eodem loco & uerborum contextu dicat, docentes eos dec. imminebit etiam eisdem Christianr doctrinae suscipiendae praeceptum. Dices, uerum est ad Euangelicam doctrinam audiendam, eon qui nunquam audierunt, diuino praecepto constringi, non tamen inde recte concluditur, teneri eos, qui semel sunt illuminati, gustaveruntque semel bonum Dei uerbum, sciunt enim huiusmodi hominesequaecunque ad spiritualem salutem conducunt, unde noua ita lustratione
228쪽
lustratione non indigent. Audi, cofitendi peccata & suscipiendi baptismi necessitas, ex
eadem forma uerborum non uniformiter ligant, sed iuxta rei, quae praecipitur naturam& genium . Quoniam enim baptismus sacramentum est in iterabile, nec pluries quini semel ex diuina constitutione suscipitur, uerba illa Christi, quae Apostolos ad tradendum baptismum, directe constringunt, susceptores uero in directe, ad unicam tantum susceptionem, sicut de ad unam tantum traditionem, utrosque compestunt, contra quia poenitentia, sacramentum est iterabile, uerba quibus Apostoli ad remittenda peccata directe, peccatores uero, indirectὰ ligantur, non semel, sed quoties neces larium fuerit, uel illos ad tradendam remissionem , uel hos ad confitenda peccata constringunt. Eadem ergo loquendi rma, ex rei, quae praecipitur diuersa natura, diuerse obligat.
Illud ergo praeceptum, quo Apostolici uiri praedicare directe, gentes uero indirectὰ
eorum praedicationc audire, iubentur, cum doctrina non sit res in iterabilis, sed semper uel ad illustrandum intellectum, uel ad erigendum asseetiam, sit necessaria, non ad unam aut alteram Euangelij tanti, auditionem , sed ad frequentem, quoties nimirum uerbum Dei publice praHicetur, nisi necessitas obstet, astringet. Ridiculum uer6, quod cogitent quidam , quoniam docti fuerint, elementa exordii sermonum Dei, & inchoati nis Christi sermonem, iundamentum poenitentiae ab operibus mortuis, baptismatum H ι doctrinam, impositionis quoque manuum ac resurrectionis mortuorum, & iudicij aeter O6 ni, caeterosqile fidei articulos, aut diuina mandata ex tabella elementaria putiones di dicerint, quaecunque sunt ad salutem necessaria , iam se didicisse. Sunt multa alia, quae ad uitam Christiane agendam, sunt necessaria . iant haec etiam intelligenda. inuidenim memoriae mandasse prodestet, nisi etiam, quantum per ingenium tibi coelitus indultum , & Ecclesiasticam disciplinam N eruditionem licuerit, comprehendere tentes pSunt ista in prima Christianae uitae pueritia elementa quaedam, sunt aedificii Christiani fundamenta, sunt lac, quo Christiani hominis infantia nutritur. Omnis autem, qui Hibris. Iactis est particeps, expers est sermonis iustitiae, pamulus est enim, persectorii autem estselidus cibus, & eorum, qui pro consuetudine, exercitatos habent sensus ad discreti nem boni ac mali. Nutritur catechismo, quas lacte quodam, Christiana pueritia, sed adulta in Christo aetas, solido cibo . Porro sicut illud ad spiritalis hominis salutem &uitam est necessarium , ita ut sine illo non posset consisteret ita & sine hoc non posset ad lascere ad mensuram aetatis plenitudinis Christi. Propinabat Apostolus paruulis laetis t.Car. is.
liquorem, sed inter adultos in Christo , sapientiam fundebat. Quoniam, nimirum ι .c .a. utrunque pro diuersis aetatibus spiritus, necessarium credebat. Non tantum ueri Dei cognitio, quae utcunque per puerilem catechismum prasatur, nobis est necessaria, sed quotidie noua exhortatione , ad superanda uitia, ad uirtutum ossicia prastanda, ad mundi persecutiones & diaboli tentationes proculcandas, ad carnis illecebras uincendas egemus. Quotidie nos uitia quatiunt, quotidie nos mundus, nunc persecutionibus terret, nunc illecebris pellicit; quotidie nos caro nouo genere tentationis aggreditur. Semper igitur egemus sancta exhortationis medela; scmper diuini uerbi malagma, quo antiqui serperitis uirus revomamus, nobis in necessarium; semper Euangelise sis ..is. cum uerbum, quod nobis diuinitus mittitur, ut sanemur, quasi praesentissimum reme Us.los. dium oportet uuscipere . Est de in hanc sententiam alia ratio, qua communis Theologia S. s. i. nobis ministrat. fatentur scholastici auctores, non quan cunque Dei notitiam, sed expli b , catam quandam, maxime in statu Euangelico, ad salutem sussiceret cum enim duplicem notitiam Dei constituant, confusam unain , qualem Plato, Aristoteles ,& caeteri, '. qui tantum humanae rationis uirtute uiguerunt, habuiste creduntur, distininam & ex-' με
pressam alteram, de uniuersis articulis, quos ad uitam Christiane agendam necessarios, .E quos quasi Euangelicae disciplinae praecipua capita nobis Christus exhibuit illam concoria D '- sedi sentcntia ut in sequenti libro dicemus, in sussicientem dixerunt, istam autem sussicere 'crediderunt, quam tamen non aliunde quam ex Euangelica praedicatione acquiri posse, , O 'quis dubitet λ Fides, inquit Apost. Paulus, ex auditu, auditus autem per uerbum Dei. - Δ.Est tandem in hac parte non parua ratio, quam Augustini dictum, in quo Eucharistiae sacramentum cum uerbo Dei confert, nobis suggerit, Interrogo inquit, interrogo uos fratres & sorores, dicite mihi, quid plus uobis esse uidetur, corpus Christi, an uerbum Christit Si uerum uultis respondere, hoc dicere debetis, quod non minus sit uerbum
229쪽
Art in q-. Dei quam corpus Christi ;&ideo quanta solicitudine obseruamus, cum nobis eoi put Christi in inistratur, ne de manibus aliquid in terram cadat, tanta solicitudine obserus mus ne uerbum Dui, quod nobis crogatur, dum aliud cogitamus, aut loquimur, de corde puro depereat, quia non minus rem erit, qui uerbum Dei negligenter audierit. quam qui corpus Christi in terram, negligentia sua cadere perinliserit. In quae uel basie ait Archidiaconus, Augustinus non aequiparat uerbum Dei cuspori Clitisii quoad excellentiam & dignitatem, quia hoc modo corpus Christi est dignius, sed quo ad e caciam N utilitatem, quia non minorum fructum recipiet ille, qui attente uerbum Dei audit, quam ille, qui corpus Christi deuote assumit. Glossa uero , quam ordinariam uocant, Plus inquit, utile est audire uerbum Dei, quam sum e corpus Christi. Per commri, enim Christi, susceptionem, solum nobi S remittuntur umialiρ , de consec. i. 2.c. Iteratur . per auditionem autem uerbi Dei, semper aut quasi semper deuote illud audientitabus , acquiritur compunctio&contritio, per qum mortalia etiam remittuntur. In eandem etiam sententiam sanctu S Bemardinus benensis,vi aliquis, inquit, populus. sta tet per triginta annos sine missa, sed omni scito audiens uerbum Dei, & alius populus staret per alios triginta annos omni sesio audiens missis , sed nunquam audiens uerbum Dei, profecto ille, qui uerbum laci audisset, imici iretur milior quam audiens missimi, δὲ plura enormia peccata diuersi ςcnexi, inuenirentur meo, qui non audiuit praedicationem, quam in eo, qui non audiuit missam . Ex his uero non prorsus inutili ratiocinio colligimus, ingens esse peccatum, nolle uer bum Dςi audire, quando tantum peccatum est negligenter audire .grauius prosecto peccat, qui prorsus non audit, quam qui negligenter audit, cum igitur imgligenter audientem Augustinus, tam damnet quam eum, qui Christi sacrosanctum corpus in terram conculcandum demitteret, quid putamus eum dicturum de eo, qui nihil aeque fugit ac Dci uerbum Deinde, ad id ipsar tione naturali docente magis tenemur, quod nobis maiores fructi s de utilitates conelialiat , sed uel bi Dei auditio nobis niaiores fruetu SN utilitates conciliat, quam millae auditio, ad eam igitur magis tenebimur. Cum autem missae sacrificio, dominica die non tantum I cclesiastico, sed & diuino praecepto, ut libro tertio de praecepto & dispensati ne , ex Apostolica traditione & Obseruatione docuimus, uniuersi fideles interesse tensantur, tenebuntur perinde Euangesica pradicationi intercsse, si cappetat. nam sicut in Euchai istia dominicae passionis, ita in Evangelica praedicatione totius mysterij redem ptionis nostrae, di eorum, quae a mundo condito , humanum genus beneficia suscepit, qua Fides, Spes, & Charitas iner mentum accipiant, memoria recolitur . Non sunt haec, fateor, mathematicae de monstrationes, quaSquorundam crassi Limae argutiae, quῖ eredentes se esse sapientes, stulti facti sunt, non possitiat dilucre: sunt tamen Christianae, ' rationes, quae Christiane doctos, ad cohercendos populos, & ad uerbi Dci auditionem alliciendos, forsan permovebunt. Attendant qui in hac parte mitioribus opinionibus. gaudent, quantum nocumcnti christiano populo ingerant, dum eidem evagandi lice tiam indulgent, praesertim hi, tzmporibus, quibus continua pindicatione ne haeresum ai1aniae pululent, animi fidelium sunt excolenda. Non omnia sunt in uulgus spargenda non uniuei sa, quae sapientes uera esse cognoscunt, profundunt in nicbem, sed quae ad ean dem in officio uirtutis retinundam, conducant quantumuis aspera, quantum itis ristidai Caueant ne potius nobilium dc magnatum, gnatonian , quam Jheologorum officium exerceant: caueansne de ipsis Apostolus dixerit, Erit tempus cum sanam doctrinam,. ii--. non substinebunt, stit ad sua desideria coaceruabunt sibi magistrosi, prurientes auribus,& a ueritate quidem auditum aucrtent, ad fabulas autem conuertentur. Non substinent peccatores, prasertim, qui nobilitatis titulos cum diuitiarum thesauro aggesi . runt. sanam do ii inaria, idest quae corum ut incra, Euangelicae ueritatis aceto lota . potuisset sanare, sed non dc sunt, nec dcerunt diaboli ministri, qui diuinae sapientiae, quam nunquam degustarunt, titulis, apud COS praefigiteS, hanc, si ita libuerit, in omnem uitam licentiam indulgeant, quo prorius a ueri tate auditum auertciues, intereant: sed neque deerunt tormenta . quae hos pseudopropiactas, simul cum discipulis, in extremis inuata dant. Scio de audiendo Dei uzib affirmativum esse praeceptum, quod non semper obligare creditur, nisi cum Occurrat necessitas; sed scio etiam cum esse animae nostrae campum, qui si diuiniscimonis sarculo diligentissime non fuerit excultus, continuo in I. ii a pessimas
230쪽
pessimas S: uenenatas herbas luxuriet, & hircescat, aut saltem spinis, quas Christus mu-di huius solicitudines docuit , Euangelicum semen, quod fuerat antea conceptum, sus socet. Quemadmodum, inquit Cicero, ager quantumcunque fertilis, absque cultura friti tuosus esse non potest, ita sine disciplina amietus di doctrina. Et Ouidius. . Adde, quod ingenium longa rabigine Iesum, Torpet , es multo quam fuit ante minus,
Fertilis albiduo si non renovetur a ratro,
nisi eum stinis germen habebit ager. Cum igitur nunquam desit audiendi necessitas, neque unquam deerit in praecepto, de audiendo uerbo Dei praesertim hoc saeculo uis obligandi. Au ψεως sit moriale peccatum, tempore publicae praedicationis, uerbuni Dei sine rationabili causa dimittere, alia quaestio est. Et in illo quidem, qui, quae ad salutem A. sim
spiritalem necessario conducunt, cum ignoret, sperneret, nequaquam dubitandum aria eat
bitror; qui enim media ad salutum nccessaria spontaneus respueret; ipsam quoque salutem iu)icaretur spernere, quod est peccatorum grauissimum . De eo uero, qui cum sit 'Isis doctus, non.audiret, potissime si sanctae scripturae lectioni eo die uacaret, quo uerbi V. --ἡ Dei omissi, compensationem faceret, iudicare non audeo . nam etsi sciat quae ad salu- . tem consequendam sussciant, habet tamen ipsa uox praedicantis nescio quid latentis i . energiae, N in aures auditoris ipsa transfilia, fortius sonat. Ru; scit,an praedicatoris
actione &Spiritus sancti uirtute, qui in Euangelici uerbi ministris loquitur, det illi Do minus spiritum compunctionis N reuertatur, de sanetur λ Rui scit an etiam si iustus sibi uideatur, possit adhuc magis iustificari, dum uerbi coelestis uirtute in Christi amorem
uehementius accenditur λ magnae sunt praedicationis Euangelicae commoda, quae nunquam ex lectione, quamiis assidua Sc docta recipiet, praeter hoc quod hos publicos do Atinae congressus nunquam declinare sine scandalo poterit. Vidi ego saepe docti linos uiros, ignorantissimos praedicatores, attentissime audire, quo populo diuini sermonis audiendi praeberent exemplum . Neque ob hanc causam quicquam honoris illis dece sisse. Neque enim tam nominis nostri quam charitatis rationem habere Christiani praecipimur, sed in hac parte lectori Christiano liberum esto iudicium. .
Erum quoniam magni referre semper est creditum , quo sonte haurias As g. aquam, aut quo uase medicam potionem sumas, de Euangelicis mini- isti. ix. stris, qui sunt uasa electionis, ad portandum nomen Domini, idest Euan licam praedicationem, qua salus acquiritur, & qui sent sontes Saluatoris: de quibus in gaudio sunt aquae diuini sermonis, quo & uirtutum radicesi igantur, di peccata concupio dolore purgantur, hauriendae, nunc pauca dicamus. Neq; enim tantus est diuini sermonis & rerum coelestium audiendarum amor, ut a quocunque quasi a diuino instrumento sui par est in accipiantur, sed plurimum auita, plurimum ab auctoritate docentis, auditores dependent. In quo tamen maxime nostrae fragilitatis infirmitas deprehenditur, qui non tam quod nobis dicitur, quam quis dicat attendimus. Quis esset adeo demens, ut cum longissimo temporis spacio, patria exularet, a sordido S a paupere nuntio, nollet, quae hbi afferuntur, lati sit manucia sescipere λ Non est aliud Euangelicus sermo quam coelestis epistola, quae nobis, uel quo cito affututum diuinum furorem intelligamus, nisi malefacta poenitentia emende mus , uel quo diuina beneficia ad mentem reuocemus, uel quo ad coelestes diuitias aspiremus, diti initus mittitur . non igitur quis, aut qualis estet, qui portat, sed quid est aut quale, quod in ea nobis denuntiatur , debuissemus attendere .iDum sumus in corpore, Apostolo auctore, peregrinamur a domino, nullusq; hic permanentem habet ciuitatem, sed omneς suturam inquirimus. nihil ergo nos aut praedicatoris uita, aut auctoritatis defectus, nocere debuissent, sed simplici animo, quae diuinitus offeruntur,pcr quoscunquemininistros ad uitae spiritualis sementum, accipere oportuit. Eduxit olim Moles largis- ω- ita simas dulcissima sq: aquas de petra durissima, quae tam n no minus Israelitico populo,