장음표시 사용
241쪽
blimitatem prorsus inepta. Mallem prosecto decrepitum senem,quam elegantem & rcia
bustum iuuenem Euangelium tractare. Sunt tamen inter haec extrema aetates quaedam. quae cum vegeto intellectu de prudentia vigeant, sunt tamen senilis infirmitatis experies. in quibus de seria negotia, & in quibus magna retu momenta uertuntur, solent homines deligi. Variae sunt aetatcs, ut Cicero docet, & unicuique, quod suum erat, natura dorix vit infantiunt, puerorum & adolescentium , infirmitas, serocitas iuuenum, graui tasiam constantis aetatis, maturitas senum, senij autem labor & dolor peculiaria cre duntur . Inter lira uero aetates, quaedam sunt cxpertes prudentiae, ut infantia, pueritia decrepita aetas, quaedam consilia quidem habet, sed ea fragilia, & infirma, ut adole scentia, quaedam firma quidem, sed nec dum usu & experientia corroborata, ut iuuenistus, quaedam matura, solida multaque rerum cognitione, usu, & exercitatione firmata
ut media aetas. hanc ad Apostolicae uitae rationem, quasi ad rem omnium graui Limam. maiores Ecclesiae deberent eligere. hoc apud se cogitantes, quod supcrius dicebamus, non tam Euangelii promotionem in multitudine ministrorum sitam, quam in eorum auctoritate di opinione apud uulgus. Iuvenis erat Timotheus, fateor, sed Apostolico saeculo, ut antea diximus, messis multa, operarii pauci: uniuerso cnim mundo praedi candi Christum paucissimi homines praeceptum habebant, unde nec iuuenibus, praesertim in quibus tam siplendide relucebat di gratia Dei de Euangelica uirtus, quique nullum iuuenile desiderium praeseserebant, indecens erat Euangelium: nunc iam haec dies aliam uitam affert, alios mores postulat. Etiam si iuuentus ad tam seritura opus non pro ,rip. iaci moueretur, satis esset in Ecclesia doctrinae & forsan grauioris. Non iudicant iuuenesia u.e. 3. summi philosophi, moralis disciplinae idoneos auditores, quanto minus iudicas lent magistros, non iam moralis disciplinae, quae tantum in perituram quandam stelicitatis spe ciem per humanarum uirtutum culturam dirigit, sed coelestis doctrinae, quae prorsus ealtiores uirtutes uniuersos affectus humanos exterminat . ,
Η i. igitur Euangelicis armis munitus, uita, inquam , proba N inculpabili, persecta. Etate, sanctae scripturae& ecclesiasticorum dogmatum sufficienti cognitione, si eidem
mediocrem eloquentiam natura concesserit, immo etiam si non concesserit, Christi. N.i.t, seruuS munuS praedicationis considenter assumat. Dominus enim dabit uerbum Euan a. Tun 4. geliZanti uirtute multa, prxdicet,arguat opportund importune i sciens, quod qui absconre. .i t. dit frumenta, maledicetur in populis; benedictio autem super caput uendentium. stu
menta abscondere, est, ait Grego. praedicationis uerba apud se retinere: in populis au tem talis maledicitur, quia in solius culpa silentii, pro multis, quos corrigere potuit damnabitur. Sciat ingens esse discrimen, Dei tacere sermones, uel propter timorem, ueὶ propter pigritiam, uel propter adulationem. Vae illi si cum uiderit non esse,qui paruulis Mi. . . is Chi isti panem dispertiat, non Euangelietauerit. necessitas enim illi siue a fraterna charitate, siue a maiorum imperio, incumbit. est enim altera harum rationum, speculator
datus super populum Dei. Vae igitur illi si dicente Deo ad impium, Morte morieris.
V non continuo annunclauerit, ut conuertatur ab iniustitia sua. Frequentet autem, qui . . rum . huiusmodi est, praedicationis laborem e instet, ut Paulus discipulo praecipit, de sicut bonus niagister, continuo labore, sibi non parcens, discipulos sermet. nam ut quidam sari ipienter inquit, sicut faces ignem assidua concussione custodiunt, sic Ndocentis calordam. Ji. & erudientis intentio, continuatione seruatur. Et profecto sicut in unoquoque operexinb.d. A mater est constantia, sic uniuersae doctrinae nouerca est negligentia: opportune importa I sci , ne peccatorum uulneribus medicinam exhibeat. nam neque corporalis medicus, fletus ερ sauciorum renisus,& calcitrationes moratur, cum est examinandum per chirurgicam
seis luram tabidum uulnus: nihil infirmo invisius Chirurgo, cum debet uulnus adurere, sed nihil salubrius.Nutricis munus exercet uerbi minister, Facti sumus, inquit ad Thessalonicenses Paulus apostolus, tanquam si nutrix Queat filios suos. ergo licet infans bis aera ter cibum Ore resipuat, non continuo desperet, sed rursus in os paruuli uel reluctantis imponat. nam de si non totum, saltem uel succum traiiciet, qui mortem prohibeat. iCribrum, licet non retineat, a sordibus tamen, si in id aqua infundatur, abluitur. r. i. i. Quod si modo dum est in peccatis, auditori praedicatio non prodest, proderit postea, cum animus peccandi cessauerit, ad memoriam reducta . Quod si praui obsistant, neqtunc desinat . nam Rau obseruat uentum,non seminat, qui considerat nubes, non metet, . . lia Nubes
242쪽
Nubes ait Grego. quae a uento seruntur, sunt malorum hominum aduersitates, propter
Dist placere desiderat, summo opere obseruandum, u non quae sibi uidentur, aut humanae curiositati sunt placitura, sed quae populo Christiano sint necessaria, auditori mmm ' qua piosecto parte latissime patet, quorudam nostrae memoriae praedica
.graissimus error, qui, ue quod ita in albimiis, quae avita haereditate acceperimi, traditione receperint, uel nescio qua alia ratione, se omnium mortalium tali eic. i. c. it ni , non ni d 'cumuςl physicas quasdam uel methaph cas quaestiones, aut Scholast iras pugnas theologorum, utrinque iactiosis rati uculis prolatis, stupidis prorsus auditoribus uonaunt, sed di cum sumniae trinitatis, incarnationis, &c. ueneranda iuste- nec ipsi lintelligunt , ingenti uocis conatu rudi populo intorquent, & hoc sine ul- discritnine, cuni tamen paruulor, in Christo Iactaret Apostolus, inter. Os cap Ientian loquens , seplentiam inquam, non huius saeculis neque principum
i , qui dςst: Vu'tu , sed sapientiam in mysterio absconditam, quam praedesti- ω, inavit Deus ante faecula, in gloriam nostra. Hi in primi prudentia deficiunt, quae ut saepe docuimus, huius Euangelici muneris est fundamentum, unde uel ob hoc solum a maioribus hoc prudenti simio minasterio fuissent interdicendi. Aliquando in sancta scriptu ra, stillari dicitur serino propheticus, quod ueri praedicatores, non tam et fundant, quod i x.
fundant. Hoc est profecto panem partiri, non totum cur uis porrigere integrum, sed unicuique iuxta stomachi capacitatem & necessitatem , quod sibi est necessarium distri yy 'huere. Hac ratione Deus in nubibus suis aquas ligare, ne pariter erumpant, dicitur, . t quod scientiam Intra mentes praedicatorum contineat, ne totum id, quod stinitia asso ' quuntur, in uulgus essundant. unde Gregorius, de Iob loquens, Igitur uir iste prophe tico plenus spiritu, in hac locutione sua, ad laudem Dei initia nascentis Ecclesiae desi- C-I, i derat exordiri: studet eaus ordinem, ab Apostolorum praedicatione narrare, qui cura uerunt iamino opere rudibuS populis plana di capacibilia, non semina atque ardua prae dicare. nam si scientiam sanctam, quae hic aquae nomine designatur, ut hauriebant comde , ita ore sun tarent , Immensitate eius auditores mos opprimerent, potius quam rivarent. unde religata intrinsecus scientia ut non pariter deorsum erumperet, auditores suos distillatione uerborum nutriens, nubis illa loquebatur, dicens, Non potui loqui uo- his quasi spiritalibus, sed quasi carnalibus, tanquam paruulis in Christo lac uobis potum dedi, non estam . Quis enim serre potuisset, si raptus ad tertium calum, raptus an paradisuin , etiam arcana uerba audiens, quae loqui homini non liceret, tam immensos supernae scientiae sinus aperint, aut cuius non uirtutem auditoris opprimeret, si ea, quae intrinsecus, inquantum carnis lingua iusticeret, extrinsecus mundans, aquae huius tinmensitas emanasset Zut uero auditores rudes non innundatione scientiae, sed moderata praedicationis distillatione foueantur, ligat Deus aquas in nubibus, ut non erumpant par iter, deorsum, quia Dinorum praedicationem temperat, ut auditorum Infatmitas , doctorum rore nutrita conualescat. Hactenus Gregorius. Subdit autem in eandem sententiam. Quod adeo apud Lucaria nauiculam Petri ascendens, a ter
ra abduci pusillum rogauit , ut in ea sedens pradicaret, turbist quod innuere uellet, Euangelicum niserum, in naul sedentem, idest in ecclesiae fidei unitate manentem Nec terrena, nec rudibus populis, alta nimis, de coelestibus praedicare debere Hi ieitur' qui sebtilia, Ed quae uix in scholis, post magnum philosophiae cultum pollunt intelliui, stupido populo: imprudenter effundunt: sicut non sunt coelestes nubes, quibus Deus aquas ligat, ne pariter erumpant, ita se probant a Deo non mistbs, sed a propriae glorio- is , larsan studio ac desiderio. Praedicatoris Euangelici munus est, non Qbtiles quae- O- μ/ssiones dilicrere, sed aceto ueritatis, uulnera peccatorum abluere. praedicatoris Euam ' gelici munus est, non se populo sapientem ostendere, sed Christum auditoribus per uitatiorum profligationem infundere. praedicatoris Euangelici munus cst, non unius aut alia -.terius docti curiositati placere aut satisfacere, sed totius Christiam populi, in iis, quae ad .ialutem ne naria iudicantur, Ignorantiam excludcre. Prosecto nullus mihi minus est E e doctus
243쪽
doctus, quam qui in plana, & Euangelica doctrina communi illo Euangelii gymnasio,
se non continet. Qimna est enim lapicntia, omni iuxta temporis di loci conditiones
praestare. Si quis est sapiens, seorsum praedicatorem conueniat, in publica illa schola ubi uulgus est erudiendum, ubi lac praedicationis paruulis in Christo propinari solet,
altiora non quaeret. ibi tantam ea doctrina tractabitur , quae sapientes & insipientes con- uincet, de peccatis nimirum, de uitiis, de uirtutibus , de caeteris, quae uel credere , uel
exhibere tenemur, non subtili, sed populari modo, non exactissime,sed utilissime; D nec enim subtiles N admirandas quaestiones, sed peccata populi minister diuini sermo
nis an nunciare praecipitur. Annuntia, inquit, populo meo scelera eorum, di domui Israci peccata eorum. Dc illis itaque, qui non tam imperium Dei exsequi peccata de nuntiando, aut utilia docendo, quam inanem, di ieiunam quandam gloriolam ex sti tilium tractatione,sibi ab insano populo conciliare contendunt, de his inquam', qui non talia uulnera cauterio praedicationis adurere, quam adulationis oleo linire, aut, quod est peius, illa nullo medicamento attingere, apud se statuerunt, post sanctae urbis exci . Trim x. dium, quasi in illos tota culpa reiceta, per proplietam dicitur, I tophetae tui falsa uide runt tibi & it ulta, nec aperiebant tibi iniquitatem, ut te ad poenitentiam prouocarent, falsa uident prophetae, dum illo loco opiniuiaculas quasdam, quae etiam si uerae citent, non multum christiani hominis uitam iuuarent, quasi falsas explodunt, contra aestas . . quasi coelitus Oracssio accepto, uerissimas vendunt, ex quibus nullus alius Christiatio populo fructus accrcscit quam relus de contentio, dum alteri, quod illi scholae placue rit, arridct, alter putat a ueritate prorsus alienum: stulta uident, dum subtili suci
populo ingerunt. non quod omnia subtilia sint. Stulta absit sed quod in rude gymnasium stulte effundantur: alia enim cathedram, alia decenti suggestum . de qui ho, ruin nullum ponit discrimen, nondum cst limina praedicationis ingressus , quanuis magna sapientiae opinione sit turgidus, quanuis uocatissimi disputatoris fama sit c lebris. Hos sapientissimos uiros , qui os scio.praedicationis amimpto, non peccatorum chirurgos, sed disertissimos theologos agunt, quali in infideles ministros, apud Hieremiam diuina maledicito pexcutit, Malcdictus, inquit, qui opus facit fraudii I ura, 7 lenter. de rursuS, Maledictus, qui prohibet gladium domini a sanguine suo. opus Dei facit fraudulenter, qui munus Euangelicum, quod medendis peccatis a Christo destinatur, in curiosas quasdam disputationes, aut ad uitam christiane componendam
impertinentes deflactit. gladium Domini a suo sanguine prohibet, qui Dei uerbum quod est gladius spiritus, a peccatorum amputatione defraudat. Et, ut plane quode. . s. sentio dicam, hi summi Theologi, dum non ad Christum praedicandum, sed ad seipsos
mundo ostentandos, Osti t tum praedicationis conuertunt, dumque non tam quot animas a peccato auocauerint, quam quot in urbe admiratores intatuarim, procurant, se planissime uerbi Dei adulteratores demonstrant; quod tamen a se alienum dicebat Apost. i. eis. i. Non enim cait sumus sicut plurimi, adulterantes uerbum Dei, sed in sinceritate, sicut ex Deo, coram Deo, in Christo Iasu loquimur. Adultera profecto dicitur, mulier, quae relicto marito, alterius libidini S uoluptati subseruit . ita diuina sapientia, ab istis adultera redditur, dum no Dei sed propriae gloriae deseruire compellitur. Hi non pias nutrices, quae praemansum cibum, in infantium oribus placidissime collocent, sed crudeles nouercas, agunt quae scelestissimo lusu,cibum miseris paruulis in auribus ponant. Hi ta- tum abest, ut auditorum mentes in ampliorem religionem sua praedicatione prosi ueant, ut potius miseris,pedica, & scadala, quo ruant, & in barathrum perditionis praelites tendant obiiciat, Nihil magis cura fuit Apoll. Paulo, quam ab Euangelico minuit uiusmodi quastiones S subtilium tractationes arcere, Stultas, inquit, de sine discipliai. Tbilis. i. na quastiones deuita, sciens quod generant lites. seruum autem domini non oportet litigare, sed mansuetum esse, ad omnes, docibilem, patientem, cum modestia corripientem, eos, qui resistunt ueritati, ne quando det illis Deus poenitentiam ad c gnoscendam ueritatem , ta resipiscant a Diaboli laqueis, a quo captiui tenentur, ad Iti. a. ipsius uoluntatem. Et ad alium, Rogaui te ut remaneres Ephesi, cum irem in Maced niam, ut dununciβres quibusdam, ne aliter docerent, neq; intenderet fabulis, S gene logus, interminatis, quae quaestiones praestant magis quam aedificationem, finis autem
praecepti est charitas de corde puro, di consitientia bona, ta fide n5 ficta. Vides quas um
244쪽
cet Apostolus stultas quaestiones, quae scilicet sunt sine disciplina , idest quae uitia & pee
cata non corrigunt, aut uirtutes non promouent. Vides rursus, quam formam praediti candi Timotheo praescribat, nempe cum mansuetudine di patientia, homines de peccatis corripere, si forte illis Deus spiritum compunctionis insundat. Vides deinde hae sola ratione, genealogias interminatas damnari ab A solo, quod quaestiones, potius ruam aedificationein praestent, quae sola debet cile praedicationis Euagelicae scopus . Vides einde quid quasi totius legis certam epitomem uelit a veibi ministris doceri, nimirum charitatem de corde puro, costientia bona, de fide non ficta. Ergo hanc docendi ratione sectare, quicunque Pauli contendis imitari uestigia . nam curiosa S: subtilia, quae quidam delicata puncta uocant, semper sunt ad Christi negotium inutilia, aut quod frequentius euenire solet multum proficiunt ad subucrsionem audi eutium, cuius tu rationem reddes, latum abest,ut pro tua praedicatione mei cudem recipias. Sed iam audi Gregorium , Plerunque, inquit, si auditorum cor uerbi immensitate)corrumpitur, linia creet . ιλgua docentium indiscretionis poena mulctatur, unde scriptum est, Si quis aperuerit ci- 7 3 sternam S soderit, & non operuerit eam, cecideritq; , boS uel alinus in cam dominus cisemae reddet pretium iumentorum . Quid est enim aperire cisternam, nisi intellectu ualido, scripturae arcana penetrare quid autem per bovem & alimini, mundum scilicet i. di immundum animal, nisi fidelis quisque S infidelis accipitur Z qui ergo cisternam so-dit, operiat, ne illuc bos aut asinuS ruat, idest qui ino sacro eloquio iam alta intelligit, sublimes sensus coram non capientibus, per silentium tegat, ne per scandalum montis, aut fidelem paruulum aut infidelem, qui credere potui sici, interimat. Ex morte enim iumentorum debet precium , quia illud, scilicet admisiste conuincitur, unde ad agendam pamitentiam reus tenetur. Quisquis nanque ad alta scientiae fucnta perii eniens, cum hic apud bruta audientium corda . non contexerit, pcenae reus addicitur, si per ue tia eius in scandalum siue munda siue immunda capiantur. operienda est itaque cisterna, quia coram paruulis mentibus tegenda est alta scientia, ne unde cor docentium ad sumina attollitur, inde infirmitas auditorum ad ima dilabatur. Recte igitur dicit Iob, qui ligat aquas in nubibus , ut non erumpant pariter deorsunt: pariter nanque, aquae erum perent,si coram infirmis auditoribuS, quanta est scientia, ex ore loquctis emanarct, de si simul se Oinnis plenitudo praedicationis effunderet, de nil sibi cum proficiente leseruaret. dignum quippe est, ut qui praedicat, audientis modum consideret, quatenus ipsa prae- . , dicatio cum auditoris sui incrementis crescat. sic quippe agere unusquisque praedicator debet; sicut cum illo diuinitus agitur, ncquaquam uniuersa,quae sentit, infirmis insinuci, quia & quousque came immortalitatis infimam est, ea, quae superna sunt, cuncta non sentit. Praedicare ergo rudibus non debet quantum cognoscit , qui & ipse desupernis mysteriis cognoscere non ualet, quanta sunt. Hactenus Gregor. Cuius uerba prolixe produximus, quoniam in hac par te his meliora cogitare non possumus. id uero quod in calce inquit, summopere, ab his, qui contraria ratione officiu praedicationis exercent,
uelim animaduerti. Nam cum ipsi non humanarum disciplinarum expertes, sed post prolixam grammaticae, dialecticae . rhetoricae, & totius philosophiae tractationem post metaphysicos apices, post aliarum scientiarum diligentem discursum , uix theologicag illas subtilitates intelligant, qui fieri posse iudicant, ut ea, stupida plebs, quae nihil unquam disciplinarum hausit, sed rerum temporalium infatigabili solicitudine fluctuat,
quae humanarum passionum, quae alioqui ualidas mentes pessundant, continua concusiasone turbatur, intelligat Z Hinc fit ut miseri auditores, non aliud quam uerborum furibundum torrentem, in praedicatore considerent, nihil ad animarum salutem domum secum ducentes, & nihilo quam antea meliores effecti: nisi quod uirum illum admiraculum sapientem, doctum, eruditum, facundum, plenis buccis collaudant, qui sibi ingentes sapientiae thesauros effoderit. ad quos tamen propter sciuntiae eminentiam aspirare non possint: quo tandem laudis rumore beatulus ille. mentis ec statin passus, labi summopere placens , immo sui admirabundus impotentis, iure tumet, Illumque populi fraor attonitum, Fluctuque magis mobile uulgus
. Aura tu dum, voluit mam. n. in
. Ad eum confestim quas Herculis Gallici habenis tracti proceres coctuunt, caeteros logia H li.
245쪽
rimos Euangelii ministros , quod uitia carpant, quod plano & placido sermone utra tutes commendent, quod Christum non scipsos, hominibus ingerant, quod Dei gloriam non propriam uenentur , indoctos , insipientes , stupidos, fungos, truncos adipellant : idque illos agere causiantur, quod egregia illa sapientia & admiranda eruditione destituantur, & non habeant aliud quod populo obtrudant, quam humilem illam ac rusticorum doctrinam : cum re uera ita agere non ignorantia, sed summa sapientia & ex Euangelici ministerii, ratione constituant. Non semper, quae uulgus commendat, uera laude sunt digna, plerunque laudat, quae non intelligit, di ea solum ad miratur, quae mentis capacitatem exsuperant, nullumque est meo quidem iuditio) uehementius argumentum insipientiae N Omnium , quae illam comitari solent , quam
uulgi publica acclamatio & applausus. Multitudini, qui placuerit, inquit Plutarchus, is capientibus displiceat oportebit, qui peritis contemptui sunt , ij ad perorandum
in multitudine magis idonei habentur. quod & Euripidis testimonio confirmat. Itaque non si quid etiam turbidum uulgus eleuet, statim est accedendum, exameisue improbum in illa Populi castigandum trutina . Sume autem propudiosum est, Christi praedicatori, cui, si legitimς gerat officium, non aliud est a mundo praemium expectandum quam quod olim uel prophetae uel Apostolici uiri acceperunt, infamia scilicet, persecutio, maledicta, perpetuum odium, S tandem exitium, si a uulgo , quae mundi insanior est pars, & minus rationis regulae subiecta, publico clamore laudetur . nescit uulgus eos, qui in ipsum digna castigatione inuehuntur, amare, nemo melior Apostolicis uiris, qui tamen odio suerunt mundo, non igitur uerus Christi semus &, qui no ad suam gloriam, sed Christi, uerbi ministerium suscepit, continuo desperet, si garrulos quosdam & fusos, quod Euangelij institutum non prosequantur, publica accIamatione commendari uideat, seipsum uero, quod rem agat Euangelij, uituperio mulctari. Attendat nunc maxime illud tempus adesse, de quo Paul. admonuit, Erit tempus, cum sanam doctrinam non sustinebunt, sed ad sua desideria coaceruabunt sibi magistros prurientes auribus,
di a ueritate quidem auditum auertent, ad fabulas autem conuertentur. sanam doctri
nam uocat Apost. non curiosa & subtilia, sed eorum, quae homines uel diuino uel naturali iure, aut alia quavis necessaria ratione praestare tenentur. Tu autem, inquit ad Titum, loquere, quae decent sanam doctrinam. Et ne admirandas illas subtilitates, quae post longa studia, ut diximus, uix utq; inuenisti, multis euolutis libris, intelligas, protinus
subdit, senes ut sobrij sint, pudici, prudentes, sani in fide, in dilectione, in patientia.
anus similiter in habitu sancto, non criminatrices, non multo uino seruientes, bene d centes, ut prudentiam doceant. adolescentulas, ut uiros suos ament, filios suos diligant, prudentes, castas, sobrias, domus curam habentes, benignas, subditas, uiris suis. iuuenes similiter hortare, ut sobrij sint. seruos dominis suis subditos esse, in omniabus placentes, non contradicentes, non fraudantes, sed id omnibus fidem bonam os lenia dentes, ut doctrinam Saluatoris nostri ornent in omnibus. Ecce quam uocet Aposto.
sanam doctrinam : in qua, qui sit ad exhortandum homines potens, ad sacerdotium, ab eodem iudicatur idoneus. Ut potens , inquit, sit exhortari in doctrina sana, di eos, qui contradicunt arguere, quae duo in episcopo quaerutur a Paulo: quod & sana doctrina populum pascere, & ad reddendam fidei rationem debet esse paratus. Non tamen debet utrunque in suggesto praestare, potissime ubi nulla est haereticae infectionis suspitio, aut ubi iam fides radices egit: est enim utique horum suus locus idoneus. In turbis planam ac sanam doctrinam spargat, contra haereticos certet altiori sapientia, omnia autem suo pondere ac mensura, idest prudentia metiatur. Qui enim apud Germanos aut Anglos Euangelicae praedicationis munus exercet, ubi quaestiones controuersae, ab omnibus prope sciuntur, oportet ut de illis ad plebem catholicam sententiam pronuncia, contrariam, digno pondere rationum exterminet. qui uero sine hac necessitate aut in hareticos aut in philosophos inuecti uas declamant, praeter hoc quod plerunque sunt in ptissimi fle apud paulo liberaliora ingeni risu dignissimi, ingentes aculeos tentationum miserae plebis conscientiis infigunt. Vnde plerunque Satanica opera, uel uehenientissimEdubitant, uel fidem abiurant di tandem in barathrum desperationis immedicabiliter tuunt. I taq; , ut uerbis Nicolai Pont. utamur; obseri re debet sacerdos aut praedicator, ne indignis di non intelligentibus secreta mysteria, sua praedicatione reserare incipiat.
246쪽
qui enim ea docent, quae ab auditoribus non ualent intelligi, non ad eorum utilitate, sed sui ostentationem faciunt. Vitium enim animi est, indignis secreta uulgare, quod fit uel loquacitate incauta, dum sine iudicio uolat irrevocabile uerbum, uel adulatione, ut ci laceat, cui secreta reuelat,uel iactatione scientiae, ut plura scire uideatur. Quod si quis cire cupiat, quam praedicandi formam seruare debeat, eam, quam sanctiss. pater noster F a uel, eus suis praedicatoribus breuem , sed eleganti istinam normam praedicandi praescribit, quamq; qui seruarunt, ingentes fructus in Ecclesia fecerunt, oportet obse uet, Praedicent, inquit, uitia&uirtutes, poenain& gloriam, cum breuitate sermonis, is inuquia uerbum abbreviatum fecit Dominus super terram. nemo profecto doctiori me- ωρ s. thodo sormam Euangelicae concionis, in qua animarum tantum salus requiritur, potuisset praescribere. Gloria finis est, ad quem cuncti, qui Christiano nomine & uita censemur, aspiramus; ad hanc uirtutus,ex quibus frugi derivantur actiones, sunt certissima media . debet ergo Euangelicus praedicator, stelicitatis Christianae, eo pacto, quo nobis est possibile, quo eius desiderio mortales afficiantur, bona proponere, delici Ninedia, quibus ad scelicitatem peruenitur, idest uirtutes exponere. rursus Chennae grauissimas&.interminabiles poenas, qud earum horror & terror hominibus ingruat, in medium adducat, in eas itero certissimo tramite praecipitem dari, qui uitiis ac peccatis dissoluitur comprobet. In commendanda gloria, di poenis exprimendis, ea portio
eloquentiae,quam demonstrativam uocarunt,tota occupatur,in suadenda uirtute S uitio disiuadendo, altera, quadeliberativa dicitur, tota uersatur, quae tantum partes eloquentiae christianae declamationi deseruiunt .:Sed de his satis, iam ad alia pergamus. I . o uigilanter obseruare debet, qui cum fructu Evangelium praedicare desiderat.
ne uitia carpens aut uirtutes commendans, generali tantum sermone loquatur: tanatummodo superbiam, auaritiam, ambitionem, luxuriam, intemperantiam, iniustitiam ι sis udi caetera uitia in generali condemnans, sicut e contrario neque generali sermone com
mendare debet iustitiam, temperantiam, sortitudinem, liberalitatem , dcc. Sermones Dati. eruniuersales, de uirtutibus, inquit Aristoteles, sapientiores quidem sunt, sed minus utita uu Ies. Locus autem ille non ostentandae sapientiae sed Christianorum utilitati de animaiarum saluti conquirendae, decemitura .,Descendat Itaque ad particularia, uitiorum & gari Mati uirtutum conditiones Exponat, formam tribuat huius aut illius peccati cauendi, re
gulam doceat, istius'aut illius promouendae uirtutis. Non hunc aut illuni hominum statam, sed cunctos pulset Euangelico plectro, ut eratam harmoniam Christo reddat. Quid sunt, inquit Gregorius, intentae mentes auditorum, nisi quasi quaedam in cithara tensiones stratae chordarum, quas tangendi arti sex, ut non sibimetipsis dissimile canticum faciant,dissimiliter pulsat. Et idcirco, chordae con iram modulationem reddunt, quia uno quidem plectro, sed non uno impulsu feriuntur. unde doctor quisque, ut in una cunctos uirtute charitatis aediticet, ex una doctrina, non una eademque cxhortatione . tangere corda audientium debet ., Aliter namq; uiri, aliter admonendae sunt foeminae, aliter iuuenes, aliter senes, aliter inopes, aliter locupletes, aliter laeti, aliter tristes, allia ter subditi, aliter praelati, aliter serui, aliter domini, aliter patientes, aliter impatieniates , aliter benevoli, aliter inuidi, aliter mundi sapientes, aliter hebetes, aliter imprudentes , aliter uerecundi, aliter protervi, aliter pusillanimes, aliter impatientes, aliter patientes, aliter simplices, aliter impuri, aliter incolumes, aliter aegri , aliter quis gella memunt ,& propter ea innocenter uiuunt , aliter qui sic in iniquitate duruerunt; ut nec per flagella corrigantur, aliter nimis tacitis, aliter multiloquio uacantes, aliter timidi, aliter audaces, aliter pigri, aliter praecipites, aliter mansueti, aliter iracunde, in aliter humiles, aliter elati, aliter pertinaces, aliter inconstantes, aliter gulae dediti, . 3 aliter abstinentes, aliter qui sua iam misericorditer tribuunt, aliter qui aliena rapere contendunt, aliter qui nec aliena rapiunt nec sua largiuntur, aliter & qui ea, quae habent, sua tribuunt, & aliena rapere non desistunt, aliter discordes, aliter pacati, aliter seminantes iurgia, aliter pacifici, aliter admonendi sunt , qui secrae legis uerba non recte intelligunt, aliter qui recte quidem intelligunt, sed haec humiliter non loquuntur, aliter qui cum praedicare digna ualeant, prae nimia humilitate formidant, aliter quos a praedicatione imperfectio uel aetas prohibet, & tamen praecipitatio non impellit, aliter qui in hoc, quod temporaliter appetunt, prosperantur, aliter qui quidem, quae mundi sunt
247쪽
concupiscunt, sed tamen aduersitatis labore fatigantur, aliter coniugiis obligati, aliter a coniugii nexibus liberi , aliter commissionem carnis experti , aliter ignorant , aliter qui peccata dcplorant operum, aliter qui cogitationum, aliter qui commilia plangunt, nec tamen deserunt, aliter qui dcscrunt, nec tamen plangunt, aliter, qui illicita, quae faciunt, etiam laudant, aliter, qui accusant praua, nec tamen euitant, aliter qui repentina concupiscentia superantur, aliter qui in culpa ex consilio ligantur, aliter, qui Iicci minima, crebro tamen illicita iaciunt, atque, aliter, qui se a paruis custodit, sed . aliquando grauibus demergitur, aliter cui bona, nec inchoant, aliter qui inchoata minimc consummant , allicr, qui mala occulte habent & bona publicc, aliter qui bona, quae faciunt abscondunt, de tamen quibusdam factis publice, male de se Opinari permit tunt. Haetcnus Grego. In quibus, quam magna in Luangelico praedicatore prudenti exigatur, qua singula peccata di singulorum peccatorum medicinas sapienter aduertat, manifeste cognoscitur. Atque haec est prosecto huius sancti ministerij sublimitas, ut qui illud obierit, omnium spiritalium morborum, omniumque malagmatum, quibus illis subuenitur genia Se naturas persecte cognoscat: omnium ordinum', quibus solent,iati mortal contineri, immo aliquando singuloru hominum personas induerit. Perdissicit ' negotium est, inquit Gregorius Napianzenus, in multitudine permista atque diuersa, ubi aetas N institutio uaria est, de talibus disputantem, & uelut multarum chordarum quandam citharam serientem, inuenire & proserre aptum ad omnis praedicatio, nis uerbum, dc ita uelut plectrum singulis admouere , ut nusquam sonus ostendat audiutum . Haec LircgΟ. Thcologus . iniae uerba grauissimam habent sententiam, Squae uel sola commouere dcbent maiores, ut non quoscunque ad hoc sanctum ministerium a mitterent. Non est profecto omnibus personis, ordinibus, temporibus, nationibus, gentibus , di urbibus, utilis eadem aut doctrina aut docendi ratio, sed in diuersa uitia , min diuersos ordines, in diuersis locis, diuersa, ex fanetae scripturae promptuario, est hau- , rieiula doctrina . Vnde Grego. Theologo in hae parte consentiens Gregorius Pontifex, Vt longe inquinante reuerendae memoriae Gregorius Naaiau E. edocuit, non una δέ C . dem exhortatio cunctis congruit, quia nec cunctos par morum qualitas astringit, saepς nanque aliis ossiciunt , quae aliis prosunt, quia picturaque herbae , quae alia nutriunt, alia occidunt, & lenis sibilus equos mitigat, bd catulos instigat, & medicamentum , quod hunc morbum curat, alteri uires iungit, & pastus, qui uitam Qrtium roborat, paruulorum necat. Pro qualitate igitur audientium tamari debet sermo doctorum , ut sua singulis congruant, S tamen a communis aed uicationis arte nusquam recedat. liticiisq; Gregorius Pontifex. Non itaque in uniuersum debet Euangelicus concionator uitia traducere, sed singulari morsu, cuncta sugillet. medicum agit spiritus, medicum ergoi corporis imitetur, non ille hominem in uniuersum, sed hunc aut illum hominem curat, i. ' sed neque generali praecepto frigida calidis aut calida Digidis, siccis humentia, de humentia siccis, cum ad aegrum accersitur, curanda docet, scd uitium corporis, quo hurniore scilicet peccet, in particulari considerat, adiungitque subinde , hoc aut illud
pharmacum , cuius est iani dudum uirtutem expcrtus. Mimum agit praedicator qui ui tutem dc uitiorum naturam, de genium ad uiuum exprimat, quo uel illarum amore auditores inflammentur, uel his omnino reddantur insensi. ergo non satis habeat, ea sermone generali describere, sed singulorum naturas coram populo expendat, quemadmodum , S: ille quempiam derisurus, singula eius, & corporis de animi uitia exprimit , Hanc enim uero praedicandi rationem perpetua constantia conservarunt Apostoli , unde Paulus ad Ephes. scribens, mulieribus uirorum obedientiam, contra, uiris uxo- .s 3. Ium amorem, filii S parentum Obedientiam de honorem, contra , parentibus mansu tudinem dc bonam educationem , seruis carnalium dominorum subiectionem, contra, domini, clemcntiam commendat. uno nimirum eodemque sermone multis ordinibus doctrinana inapartiens. Ad Coloss. etiam , Mulieres, inquit, subdita estote, sicut oportet in domino. uiri diligite uxores, di nolite amari esse ad illas: si ij obedite parentibus
per omnia , hoc enim placitum est in domino : patres nolite ad indignationem prou care filios uestros, ut non pusillo animo fiant: serui obedite per omnia dominis carnalibus, non ad oculum seruientcs, quasi hominibus placentes, sed in simplicitate cordisii mentes Deum &c. Atque ita Euadgelium praedicandum duobus discipulis Timotheo
248쪽
& Tito, quos in hoc opus legarat, ut antea ex epistolis quae ad eos directa sunt , attuli .mus, idem Apostolus tradidit. Petrus etiam hoc genus docendi prolixius prosequitur. nimirum.quod spiritu duce, uiri sancti cognoscerent, fructuosiorein esse eam docendi rationem,quae singuli S statibus de ordinibus prouidet, quam Cain, quae generali sermone l. x. uitia uituperat, aut uirtutem commendat. Sed in hac parte praeter Apostolicos uiros, exemplum habemus in uirorum Ecclesiasticorum concionibus, qui speciali sanctitate floruill e legutur, Chrysostomi, Augustini, Gregorii, Bemardi, &c. in quibus hanc rationem docendi luculenter inuenies. Sunt ei ergo, qui serio Christi negotium cupit age
re, de animarum salutem sitibundus desiderat, cum ad urbem aut gentem primum d 'praeiuuenerit, non aliena aut antiquorum laborum scrinia, sed peccata, quae potissima in ciuitate grassentur, secreto scrutinio exploranda, ut quasi coelectis imperatoris dux stre- -. ''nuus, in eam partem aciem praedicationis conuertat, ubi impetus liostium irrumpeiare aduerterit. Habet dux, fidelissimos milites, quos alterius exercitus potentiam, aut contrariae ciuitatis munitioneS exploraturos praemittat, habeat de coeles his regis dux, qui Christianum exercitum, cui non est aduersus carnem dc sanguinem collucta- h. 6.tio , sed aduersus principes de potestates, aduersus mundi rectores tenebrarum harum, contra spiritalia nequitiae, in coelestib is, armatura fidei munitum, firmam stationem, contra insidias diaboli custodire, desiderat fidelissimos uiros, non inuidia, non ullius odio suspectos, non suapte natura susurrones, de detraetionis infamia insignes,qui pei nitiosissima quaeque peccatorum capita, quae in ciuitatem . desaeuiunt linealiorum lcan dato fidelissime suggerant ; hoc profecto pacto,inon quod quibusdam frequentissimei accidit, sine ullo fructu aerem uerberabit, sine ulla ratione in phantastica uitia, uerba profundens, sed ipsa hominum peccata, fideli ictu transfodiet .i In mandatis habemus, inquit Origenes, de praedica toribus loquens, ut uenientes ad ciuitate, disica S, qu is in Dint.. ca dignus sit, ut apud eam cibum sumamus, quanto magis noste oportet, quis qualisve e. insit, is, cui immortalitatis uerba credeta sunt. soliciti enim debemus esse, ne margaritas nostras immitamus ante porcos. Sed de ob alias causas utile est uiri liuiusmodi habere notitia:si enim scia quia in his,de quibus no potest dubitari quod bona sunt,emenclatus est, de inculpabilis, hoc est,.s sobrius, si misericors, si iustus. i mitis de humanus cst, quae
utiqste bona esse nullus ambigit, tunc consequens uidebitur, ut ei, qui obtinet bona uirtutum, etiam quod scieritiae N fidei,conseratur, S in quibus maculari uita eius uidebatur , quae est in reliquis probabilis, emendetur, si uero in his, quae palam sunt, peccatis inuolutus, permanet inquinatus, non me oportet aliquid de secretioribus de remoti
diuinae scientiae proloqui, sed magis protellari & conuenire illum, ut peccare desistat& actus suos a uitiisjemendet. Mi ou si ingesserit se de prouoca rit nos dicere ea, quae
cum minus recte agentem, non oporteat audire, prudenter eum debemus eludere. nam nihil omnino respondere auditorum causa, utile non uidctur, ne sorte aestinaeiat nos responsionis penuria declinare certamen, &Edes eorum laedatur, non intelligentium propositum nostrum . liactenus Origenes. Cuius uerba quid Euangelico praedicatori sit agendum, insinuant, cum primum in urbem aut prouinciam peruenerit, nisi quod id quod ille de uno singulari ciue docet, Euangelicus minister de urbe debet accipere , quod eadem per omnia sit ratio. Ceu autem peccata deprehenderit, aduertat se Christi coelestis ac potentissimi regis, Auut antea diximus,legatum esse, nullum ergo formidet,nulluin timeat, quoniam,cuius legatione fungitur, maior est omnibus . aduertat se speculatorem in Dei populum datum, a quo,si tacuerit, arctissima ab hostibus fusi sanguinis, ratio sit reposcenda. Non reum reatur uultum potentium, ne sermidet a facie eorum, nec enim timere faciet illum D se
minuS uultum eorum. uerba ergo eorum ne timeat, id uultus eorum ne formidet nobi- ε .et
lem, in pauperum peccata,diuitum sceleribus silentio contectis,ne inuehantur ut quidam faciunt, de quibas cGregorius, Saepe rectores improuidi, humanam amittere gratiamJe -- sormidantes, loqui liber erecta pertimescunt, & iuxta ueritatis uocem , nequaquam, gregis studio, sed mercenariorum uice deseruiunt, quia ueniente lupo sugiunt, dum sic sub silentio abscondunt, Hinc euenit plerunq; ut qui deberent esse generosae aquilae tyrannos aggredientes, in degeneres miluos conuersi, in pullos irruant, & qui deberent esse stroces leones, qui ad nullius pauerent aspectum, fiant canes muti, qui uel ad umbram ita. . ensis
249쪽
ensis Iairars non ualeant. quantiis de potentibus & magnatibus in eorum absentia, pecsime loquantur, quasi canes degeneres, qui cum in praesentia trement & cauda adulentur, cum hostis recesierit serocissime allatrant. Non sic Esaias, qui χelo accensus Iudaeorum proceres, principeS & duces Gomorreorum & principes Sodomorum appellat: non sic Micheas , qui quan uis a rege praeuentus per nutium, ut sibi grata nuntiaret, consta
tissime aiebat , vivit Dominus, quia quodcunque dixerit mihi Dominus, hoc loquar, quod postea, tristissimo uaticinio declarato, compleuit. Non sic Helias, qui post diui num praeceptum, ad Achab Samariae regem ingressus, Occidisti, inquit, di insuper possedisti, haec dicit Dominus, in hoc loco, in quo tinxerunt canes sanguinem Naboth,
lambent quoque sanguinem tuum, cui, cum rex mitissmie & amice respondisset, Nuntinuenisti me inimicum, tibi Z non tamen sanctissimi uiri masculum animum frangere potuit, quo minus homini peccatori, Domini sententiam denuntiaret, & diceret. Inia ueni, quod uenundatus sis ut faceres malum in conspuetia Domini, ecce ego inducam super te, & demetam posteriora tua, & interficiam de domo Achab mingentem ad parietem, & clausum di ultimum in Israel, di dabo domum tuam sicut domum Hieroboam
filij Nabath, di sicut domum Baassa slij Ahiae, quia egisti ut me ad iracundiam prou cares di peccare secissi Israel. Non sic Ioannes Baptista, qui non homini plebeio N pri
uato sed potentissimo regi , clara uoce dicebat, Non licet tibi habere uxorem fratris tui: genimina viperarum Pharisaeos & reliquos totius Israelitici populi principes uocans. Non sic denique Paulus, qui sciens denunciandae ueritatis sibi praeceptuin impoli tum, ut ministerium suum implesse protestaretur, quibusdam, quibus Euangelium
nunciarat, diccbat, Et nunc ecce ego Icio quia amplius non uidebitis faciem meam uox omnes, per quos transiui praedicans regnum, quapropter contestor uos hodierna die οῦ quia mundus sum a sanguine omnium, non enim subterfugi, quo minus annutiarem uoia bis omne consilium Dei . in quae uerba Gregorius, si cnim non annunciasset mundus a
sanguine non fuisset, sed quibus omne consilium Dei annuntiare studuit, ab eorum sat
m eorum Praedicatorum, qui in curiis Principum versantur of cio, easque obligatione. ' Cap. I. in 1a inuatia
T, denuntianda solidae ueritatis mandatum, cum uniuersos praedicatores constrinsat, maxime tamen eos, qui in principum curiis, officium prae
dicationis exercent, a quibus haud dubium ) totius prouinciae salus uel pemicies descendit, sicut & eisdem totius prouinciae salus pleruq; quasi auctoribus accepta refertur. Hi ergo, praesertim, qui prouinciae aut regni cOsuetudine pro Euangelio praedicando stipendium accipiunt, si quod ad
reipub. salutem aut Dei gloriam pertinere crediderint, re capta reru N temporis oportu nitate non continuo annuntiauerint, acerbissima illos damnationis sententiam manere A. 3. non dubitent. dati enim sunt peculiari quadam ratione speculatores in populo Dei, ergo si dicente Deo per eos ad impium, Morte morieris, non denuntiauerint, neque loquuti fuerint ut auertatur a uia sua mala, sanguinem eius de manu eoru requiret. Hi sunt, qui
Euangelij colendi in curiis, quoniam susceperut stipendiu, suscepcrunt praeceptuin . Neq; uero aliorsum detulerim nostroru saeculorum miseriam, quam quod no multos habeamus Nathanes, Micheas, Isaias, Hieremias, Baptistas &c. qui uirili uirtute regibus, & principibus malefacta dentitient, quo Dei timore, qui solus principum animos potest cope se re, a peccando desinant. Subuerendu est tamen, ne id praedicatorum silentium perniti sum, ideo ac dat quod no habeamus Dauid ,Erechias, Iosaphates &c. quos diuina clementia per prophetas illuminet. Vidit Micheas filius lenita, dominum sedente super si lium suum, di omnem exercitu coeli assistentem ei a dextris & sinistris, & ait dominus. Quis decipiet Acab rege Israel ut ascendat, & cadat in Ramoth Galaad Z Et dixit unus uerba huiuscemodi, , alius aliter . egressus est autem spiritus, S stetit coram domino;& ait, Ego decipiam illii, cui loquutus cst dominus, in quo S ait, Egrediar, & ero spiria tus mendax In ore omnium prophetarii eius. & dixit dominus, decipies N praeualebis,l egredere,
250쪽
egredere,& fac ita. In qua uisione certissime deprehenditur, peccatorum principum mentes, per salibs plerianque prophetas, diuinitus decipi, tantum abest ut ueros prophetas & qui nudam ueritatem proponant, accipere mereantur. Eam ob rem Acab inscelicis
simo Regi, cum non ibidem defuerint quadringenti falli prophetae, qui placentia quasi ex
ore Domini denunciarent, nimirum ut in Ramoth Galaad . ea prospere poticisurus ascem deret, deerat tamen uel unus salte u rus propheta, qui prophetica liborate duram uerit
tem ediceret. Nequaqua enim sanctus propheta Michaeas ad pessimum Rege misset asce sutus, nisi sanctu regem Iosaphat adesse cognouitiet, quod ex alio loco deprehendere possumus. Congregati sunt enim, ut contra Moabitas pugnarent, ad repetendum tributum, quod avita obligatione regi Samariae, ii de Moabitae rependere sciebant, rex ide Samariae di tex Edon, quibus sanctus rcx Iosaphat tertius fuerat adiunctus, qui cum siti grauisiima totum illum exercitum periclitari uidisset, Rege Israel peccati conscientia eiulante, omnes simul in manus Moabitarum traditos esse, Est, inquit Iosaphat, hic propheta Do- 3. D. mini, ut deprecemur Dominum per eum Z Cui cum esset responsum, ad ei se Elisaeum Eliae quondam prophetae Domini seruum, continuoque ad eum cum rege I fraci Ioram, d minum per illis consulturus descendisset, uidens Elisaeus regem Ioram, quem Deo infensum non tantum propria, sed paterna peccata secerant, Quid, inquit. mihi & tibi ess Vade ad prophetas patris & matris tuae . a quo cum quaesisset Ioram quare Dominus tres illos exercitus S reges congregasset, rursus respondit, Vivit Dominus exercituum, in cuius conspectu sto, quod si non uultum Iosaphat erubescerem, non attedissem quidem te, neque respexiisein. Vides nimirum, sanctos prophetas, qui ingenue ueritatem denuntiarent , non nisi sanctis Regibus, solitos mitti Z Est prosecto apertissimum diuinae pietatis indicium, de sceleribus corripi, Q em enim diligit dominus, castigat: ni halq; Oria tum in Israelitica, tum in Ecclesiastica historia fiequentius deprehendimus, quam Optam is quibusque regibus S principibus Dei honoris & gloriae EeIosissimos uiros, qui tum sibi, tum populo sincere ueritatem denunctarent, tribui diuinitus; sicut nihiI contra si
quentius ; quam principibus, qui Dei timore exuti, in peccata decIinant si non spiritus mendax diuinitus detur, qui illos per faliss prophetas in certae perditionis labyrinthum
detrudant ora prophetarum tamen, & praedicatorum occludi, quo eorum silent io lice tiose peccant , mcnsuram tandem peccatorum impicant. Insceli rosecto principum aut regum conditio, qui ciun sal Brum prophetarti greges Diaboli munere immensos pos.sideant, una tamen uerum , qui uitae sanctitate diuinam clementiam flectat, aut qui mortis pavore contempto, ipsam rotundam ueritatem uel inuitis intorqueat, non habeant:
nullumque hoc ultionis impendentis manites ius indicium, meo quidem iudicio existimari potest. Ingens est igitur illis necessitas probitatis imposita, matnaque egent profecto prudentia ac circuspectione, ut falsos prophetas a ueras discernant. sessi prophriae ori . a sunt quicunq; aut falsa denuntiant, aut qui cum loqui debuistent, aut principis gratiae, aut
dignitatis, quam ambiunt, aut uitae amittcndae, quae omnia plusquam Christum amant, sacrilego timore, fiunt sicut canes muti, non ualentra latrare. Ueri prophetae sunt, qui finceram omnibus, prout a ratione ipsa aut a sancta scriptura comonentur, quant uuis principibus, quantumuis regibus, quant uuis pontificibus, cum summa tamen prudentia & urabanitatc Christiana, ueritatem exponunt: nulli parcentes, quia huius osse ii omnibus post Euangelicum munus acceptum, sunt debitores, & omnium a se sanguis repetendus est. Q o D s I in Principes & Reges totam causam cur careamus prophetico illo deuere H polita ico acio, id est, cur careamus sincera ueritate, de iam non sit propheta, dc non iam dirigat Dominus opera nostra in manibus prophetae sanct , -Iimus reiicere, certa prv Maest contra nos diuina sententia , Erit sicut popuIus sic sacerdos. Ingens est beneficium, ueritatis illustratio, de inter inunera diuina in prinus numeratur. Ergo cum exuto Deo, i. Peccato seruimus, lumen subtrahit, ueritate repetit. Quondam profecto peccatis ste mure mlestis lima urbis, quae ueritatem Dei in mendacium commutarat, exagitatus Deus, ita illiminatur, Ecce dominator dominus cxercituum auferet a Hierusalem ualidum & sorte, omne robur panis, & omne robur aquae, fortem, & uirum bollatorem , iudicem N pr Phetam , de ariolum de senem, principem super quinquaginta, de honorabilem uultu de consiliarium, ta sapientiam, & prudentiam eloqui j mystici, di dabo pueros principes eo Fura, da cst minati dominabuntur eis. ergo Prophctia, macria sapientia , prud tra,