장음표시 사용
311쪽
ORDINIs MINO RUM, REGULARIS OBSERVANTIAE,
Α, quae ad fidei causas ,& origines pertinere uidebantur, qu tuor praecedentibus libris, Christiane lector, utcunque tria dimus , exactiorem earum rerum tractationem illis permittentes, qui de his integros tractatus scribunt. Nunc iam ipse relarum ordo postulare uidetur, ut qua ratione quolae pacto, in eadem excolenda fide , Christianus homo gerere se debeat deodem uerborum& tractationis compendio, subinde dicamu&ὼ Parum nanque prosecto prodesset , fidem comparare , nisi ea ipsa ab eius corruptoribus inuiolata seruetur. Est autem in ter Christianos multiplex ordo: sunt qui & intellectus acumine, Nisanctarum stritapturarum cognitione , non modo in generali , sed in particulari quoque haereticis technas deprahendere norunt; atque iis quidem, nihil scribimus. Sunt &qui meiadiocrem , tum ab ipsa natura , tum a literario exercitio, nacti sunt cruditionem, quibus regulas quasilam tradimus, ad quas, quasi ad quaedam ipsius fidei axiom ta , ac prima principia , quaecunque proponuntur , exigere possint: ae quasi lapide Lydio uerae fidei aurum, achymico illo haereticorum cupro, prudenti attactu, sole ter discernant. Sunt demum, qui N intellectus, di eruditionis expertes, neque in particulari , neque in generali , haereticam doctrinam a uerae fidei professione disti guant, sed sola maiorum auctoritate ducantur, quibus non regulas, di generalia principia, ex quibus uerum esse aut falsum quod offertur, sibi rationali discursu suadeant, sed notas quasdam ac signa, donabimus, quibus falsos magistros ac uerae fidei co ruptores, a ueris & Euangelicae doctrinae cultoribus, prudenter dignoscant, ut iuxtat Christi praeceptum cum columbina simplicitate , ad haereticos dolos depraehende clos , prudentia quoque serpentina proficiant. O uoniam uero de ij sunt plures, dc praesentiori antidoto, pro sui maiori discrimine indigent, eis prius, deinde illis, nostra in hac parto commentatio deseruiri. Trademus itaque hoc libro, auctore Deo, quae in deligendis uerae doctrinae magistris, salsae notae esse potuissenti deinde quae sintillat notae aut signa , quibus homo catholicus quas certissimis, uti debeat: tandem certissimam methodum quandam discernendi haeretica & catholica dogmata , quα non soliun mediocribus, sed citam plebi possit esse utilis, exhibebimus. Nam ex ctiores, catholicae de haereticae doctrinae discernendi rationes, & quae ampliorem er ditionem requirunt, sequentibus libris reseruauimus. l
312쪽
Quod crebra sanctarum scripturarum iactario, Uinfrequens, non fit
verae docIrviae certum indicium. Sap. I.
Rgo ut ad primum accedamus, Euangelici praedicatoris & fidelis uerbi
ministri certum indicium uideri potuistet, uel in concionibus, uel in dogmatibus confirmandis, crebra sanctarum scripturarum iactatio, atq; usus. Nam cum Christiani omnes, compertum habeamus , Christianam religionem , sanctarum scripturarum fundamento conniti, ille mal res profectus in ea secisse, a uulgaribus creditur, qui ampliorem eius co mitionem , adeptus suisse uideatur. Et alioqui, quis cum Euangelicum ministrum non habeat, cui semper sancta' scriptura, Euangelium, Paulus, di demum uerbum Dei, sunt in ore ὶ aut quotusquisque, ei se doctrinae committere dubitet, quae non humano ingenio.humanisque inuentionibus, sed diuinae ueritati, prorsus inniti uideatur λVerum hic dolus, Christiano homini in primis cauendus. multo enim nocentiora sunt mellita, aut deaurata uenena, quam quae uel ipso gustu, uel coloris horror , mortem intus delitescentem praetendunt. Nudum hamum piscis non deglutiet, sic neque Christianus haeretici erroris aconitum , animo excipiet, niti Euangelica elca, quam ab Euanetelicis piscatotibus assuetus est sumere, fiterit circumlitum . Solent aucupes herbarum em tito colore, casses inscere, quo simplices aviculas mox occidendas, in captiuitatem illiciant.. mos est quoque haereticis hominibus, simplicissimos quoique, diuini sermonis specie circumuentos, in suos laqueos latenter iniicere, quo in pristinam filiorum Dei libertatem remigrare non ualentes, in diaboli protinus potestatem 1.T-Δ- concedant. In qua re Vincentij Lyrinen. non tam prolixus quam utilis sermo nobiscit audiendus. Fortasse aliquis interroeet inquit) An haretici diuinae scripturae testimoniis utantur λ Utuntur plane di uehementer; nam uideas eos uol re per ungula quae-Que sanctae legis uolumina, per Mosis, per Regnorum libros,per Psalmos, per Aposto-Ios , per Euangelia, per Prophetas. Sive enim apud suos, siue a d alienos, siue priuatim, siue publice, siue in sermonibus, siue in libris, siue in conmuus, sige in plateis, nihil unquam penὰ de suo proserunt, quod non etiam scripturae uerbis adumbrare conentur . Lege Pauli Samosateni opuscula, Prisciliani, Eunomii, ac reliquarum pestium,
cernes infinitam exemplorum congeriem , prope nullam omitti paginam, quae noui acueteris testamenti sententiis sucata,& colorata non sit. Sed tanto magis cauendi ac pertimescendi sunt, quanto occultius sub diuinae legis umbraculis latitant. Sciunt enim foetores suos nulli sore cito placituros, iccirco coelesti eloquio, ueluti quodam aromate aspergunt: ut ille, qui humanum errorem despiceret, diuina non facile contemnat oracula. Itaque faciunt, quod ij solent, qui paruulis austera quaedam temperaturi pocula, prius ora melle circumliniunt, ut incauta aetas cum dulcedinem prasenserit, amaritudinem non reformidet. Quod etiam iis curae est, qui mala gramina & noxios succos medicaminum uocabulis praecolorant, ut nemo ubi supra i l ni erit rem dium , suspicetur uenenum. Idemove & Saluator clamat, Attendite uobis a pseud prophetis , qui ueniunt ad uos in uestitu ovium: intus autem sunt lupi rapaces . Q 3 id est uestitus ovium, nisi prophetarum &Apostolorum proloquia, quae iidem ouili quadam sinceritate, agno illi immaculato, qui tollit peccata mundi, tanquam uellera qu dam texuerunt λ qui sunt lupi rapaces, nisi sensus haereticorum lari S rabidi, qui caulas
Ecclesiae semper infestant, di gregem Christiquaqua possunt dilacerant Sed ut salta-cius incautis ovibus obrepant, manente luporum ferocia , deponunt lupinam speciem,& sese ueluti quibusdam uelleribus obuoluunt, ut cum quisque lanarum molliclem praesenserit, nequaquam aculeos dentium pertimescat. Tales erant hi, quos percutit Ap
stolus Paulus, in secunda ad Corinthios, dicens, Nam eius di pseudoA stoli, transtfeturant se in Apostolos Christi. Mud est, transfigurant se in Apostolos Christi Pr ferebant Apostoli diuinae legis exempla, proferebant, Se illi; proserebant Apostoli psalmorum auctoritates, proserebant, di illi; proferebant Apostol l .lentias propheta a,& illi nihilominus proferebant. sed cum ea, quae similiter protulerant, interpretari consimiliter non coepissent, tunc simplices a subdolis, tunc insucati a sucatis a
313쪽
curas truculenter interimant. Sicut quis , inquit Ireneus, aquae mimam gypsum dans G. 3inis pro lacte, seducit per similitudinem coloris, ita & haeretici imponunt fidelibus similitudine uerborum, cum existimantur similia catholicis dicere. Et solent huiusmodi uulpes
c ait idem alibi) adhibere suis fabulis fide digna, ut figmentum illorum non sine teste
esse uideatur, inimo uero, ut ait Tertullianus, omnia aduersus ueritatem dc ipsa ueri- D. n.' late constructa sunt. Non igitur in hoc uerae religionis cardo conuertitur, quam fre-
quenter quis Paulum ore circumserat ; sed quam recte & fideliter: neque quam multis τι L locis scripturae sua dogmata muniat, sed quam propriis N ad rem facientibus. Adducunt pseudoprophetae sanctae scripturae testimonia frequenter, neque sine uerbo Dei, uel in leuissimis quibusque rebus loqui dignantur, gloriantur de illo , adeo ut quae illud praescribit, tantum suscipiant, & reliqua, quali meras hominum inuentiones & figmeta pessundent, quod hodie videmus ab his omnibus feri. Sed tam recte illo utuntur, quam pater eorum de magister Satanas, cum Christuin subdola tentatione petiuit. De scripturis agunt haeretici, ait Tertullianus, de scripturis suadent: aliunde scilicet suadere La.d. a. non possent de rebus fidei, nisi ex literis fidei. & subinde, Scripturas obtendunt, & A pi hac sua audacia, maxime quosdam mouent. In ipso uero congressu, firmos quidem fatigant, infirmos capiunt, medios cum scrupulo dimittunt. Hactenus ille. Docetq; eo libro, Dequentissimum esse sui saeculi haereticis, catholicoS uiros ad scripturas remittere dicendo, Q uaerite & inuenietis, scrutamini scripturas evc. Sine scripturarum aucto- I. mpQritate inquit Hierony. garrulitas haercticorum non haberet fidem, nisi uideretur i τμη uersam doctrinam etiam diuinis testimoniis roborare. Et Ambrosius, Haretici hi sunt, qui per uerba legis, legem impugnant. proprium enim sensum, uerbis ali ruunt legis, .
reprauitatem mentis, lcgis auctoritate commendant. Sciens enim impietas auctoritatem multum ualere, fallaciam sub nomine eius componit, ut quia res mala per semetipsam acceptabilis cile non potest, bono nomine commendetur. Et ori nes, Haere- ω, Din. --tici, ait, ad constituenda N defendenda dogmata sua, multum perquirunt de discutiunt, in scripturis diuinis. Et prosecto, ut Augustinus docet, quilibet errores fucari possunt, ut 'per ornatam portam latenter irrepant, quos qui audierit &iisdem primum credider ii, & deinde quae insinuant , custodierit, nunquam erit uitae restituendus &c. De- praehendit & hunc dolum Hilarius, Haeretici inquit uuiciatur sibi de singulis, quae n. ristitia. asserunt, praestare rationem, quia singulis assertionibus sivis, quadam ex diuinis nolninibus testimonia subdiderunt, quae corrupto intelligentiae sensu, solis tantum in ignorantibus blandiuntur; specie quidem ueritatis secundum suam prauitatem interpretantium praestituta. Et Cyrillus Alexandrinus Patriarcha , Sicut mulierculae isto turpitudini deditae, ueste atque auro caeterisque ornamentis & turpitudinem suam occul- 'tant, do non praeuidentes ad perniciem attrahunt, eodem modo isti uerae religionis pulchritudinem fingentes, scripturae auctoritate, errores suos conantur communire, sed
qui uigilanter I cum ratione scripturas legunt, dolis ipsorum non capiuntur, sed uera amplexi fidei prosessionem, clamant, Benedictus dominus, qui non dedit nos in captionem dentibus eorum . Hactenus Cyrillus. Itaque solemne est omnibus haereticis ut quidam quoque illorum domestico testimonio prodidit) ut olim cum Christo con-- ,-.gressus magister eorum secit, scripturas tractare. Adducunt inquit is de se atque aliis 'iam ad illas deprauate, non iuxta mentem Spiritus sancti, cuius no sunt idonea uasa, lied iuxta suas prauas phantasias, quas semel uel inuidia , uel inani gloria moti conceperunt, quo semel imbibitum errorem stabiliant.=Sic olim Valentino, Menandro, Carpocrati, Basilidi, Gnosticis, Nicolaitis, Manichaeis & reliquae illi primitiuae haereticorum colluui ni, ad immania & monstrosa suarum cogitationum minuenda portenta, loci sanctae seripturae non desuerunt: sic deinde Donato, Arrio, Eunomio, Nestorio, Euticheti,& reliquis, qui post Christianum imperium uexauerunt Ecelesiam , frequentissimos ex eadem sancta scriptura locos Satanas subministrauit: sic nostra memoria noui hostes Ecclesiae, adeo scripturas stequenter usurpant, ut soli de uerbo Dei glorientur. Talis est prosecto diaboli uersutia, ut ad paruulorum dementiam non iis dein sua nuda mei daeia, sed diuinae ueritati specie delinita propinet. Q od neque ei nouum est, neque in Evangelico statu tantum familiare. Conquercbatur de olim de nullis magis Deus, quam de falsis prophetis, qui nostrorum pseudoprophetarum typum gerebant,
314쪽
Him. 3. quod eius auctoritatis praetextu, populum seducerent, Falso ait prophetae uaticinantur in nomine meo, non nisi eos, uisionem mendacem & diuinationem fraudulentam , de seductionem cordis prophetant uobis, & decipiunt uos, uisionem caedis, sui loquuntur,& non de ore Domini; dicunt eis, qui blasphemant me, Loquutus est Dominus, pax critvobis. & subinde, Non mittebam prophetas ,& ipsi currebant, non loquebar ad eos, di ipsi prophetabant. dc postea, Audivi, quae dixerunt prophetae prophetantes inn mine meo mendacium, atque dicentes, Somniaui somniaui dec. Et interius, Propter- ea , Ecce ego ad prophetas, ait Dominus, qui astiimunt hic linguas suas, re aiunt, Dicit Dominus, ecce ego ad prophCtas somniantes mendacium, ait Dominus, qui narrauerunt ea, ta seduxerunt populit in mendacio, & in miraculis suis, cum ego non misissem cat.13. eos, nec mandas lem eis. Et apud Ezechielem, Quasi uulpes in desertis prophetae tui Israel, non ascendistis, neque opposuistis murum pro domo Israel, ut staretis in praelio, in die Domini uident uana S diuinant mendacium, dicentes, Ait Dominus, cum d minus non miserit eos, & perseuerauerunt fumare sermonem. Nunquid non uisionem casam uidistis , di diuinationem mendacem locuti estis λ Et dicitis, Ait Dominus, cum ego non sini loquutus. Falbo ait rursus Deus prophetae uaticinabantur, in no mine meo, non misi eos,& non praecepi eis, neque loquutus sum ad eos, uisionem mendacem, S diuinationem fraudulentam, & seductionem cordis sui prophetant v bis. Hieremias olim diuino spiritu actus, Cum Israelitici populi,& earum, quae eidem adiacebant, nationum , ob admissa peccata sub Babylonico imperio suturam captiuitatem praediceret, Hac inquit dicit Dominus ad me, Fac tibi, fac tibi uincula, ct catenas , α pones cas in collo tuo, & mittes eas ad regem Sidonis in manu nuti rum , qui uenerunt Hierusalem, ad Sedechiam regem I uda, & praecipies eis, ut ad dominos suos loquantur, Haec dicit Dominus Deus Israel &c. Quibus omnibus Ananias si ius Αχur, pseudopropheta, quasi dc Domini praecepto, prorsus contraria pronunciat.
Haec sinquit dicit Dominus, contrivi iugum Babylonis, adhuc duo anni dierum, de ego referri iaciam ad locum istum omnia uasa domini, quae tulit Nabuchodonosor rex Babylonis de loco isto, & transtulit in Babylonem &c. Fecit & sibi Sedechias filius Chanaana , Prophetica cornua ferrea, Achab regem Israci decepturus, dicens, Haec dicit 3 VI Dominus, in his uentilabis Syriam donec deleas. Cum tamen Micheas filius Iemla, uerus Domini propheta, contrarium uaticinatus fuisset. Vbi sapienter Hieronymus, in Semper imitatur mendacium ueritatem, & nisi habuerit aliquam similitudinem recti, decipei e non poterit,innocentes. Quomodo igitur in priori populo mentiebantur pro phetae atque dicebant, Haec dicit Dominus, & uidi dominum de uerbum Domini factum est ad illum , siue illum; sic haeretici adducunt testimonia scripturarum de ueteri& nouo testamento, de furantur uerba Saluatoris unusquisque a proximo suo, Prophetis , Apostolis. N Euangelistis, & linguas suas, ut cordis uenena ore pronuncient. . Ha ct citus ille. Discat ergo Christianus, non semper his credere, qui uel diuinae auctoritatis uel sanctarum scripturarum patrocinio, quae docent confirmant, nam de olim Christum ipsum, sanctae legis auctoritatem praetendentes, non solum Satanica membra, non acceperunt ut Christum, sed cruci affixerunt. Enimuero eo praedicante, quidam
7 dicebant, Propheta est ; quidam , Hic est Christus; quidam uero, quos cum ipsa scriptura Spiritus sanctus, qui eiusdem scripturae legitimi sensus est auctor, nondum impleuerat, Nunquid a Galilaea uenit Christus non ne scriptura dicit, Quia e semine D l. .f. uid N de Bellilcem castello ubi erat David, uenit Christus λ & rursus ad Nicodemum, Scrutare satant) scripturas S uide, quia a Galilaea propheta non surgit. & demum, i . . in Pilato ipso iustitiae zelo pro Christi innocentia pugnante, Nos aiunt legem habemus, de secundum legem debet mori. Cum eadem Satanica uersutia, potissima pugnanit olim Apostolicis uiris, cum pseudo nimirum Apostolis εο operariis subdolis, quidis limitata nequitia, ad sanctae de Euangelicae legis subuersionem transfigurabant se in Apostolos Christi quemadmodum & magister eorum Satanas transfigurat se nonnunquam in Angelum lucis. Non est prosccio aliud illoquerae doctrinae subuersores, in cimii. apostolos Christi se transfigurare, quam Christi auctoritate mendaciter, quaecunque docebant, continuo munire, di suam doctrinam, quemadmodum & ueri Apostoli faciebam , Euangelium uocare. Quodi Paulus . Apostolus praecipuus huius diabolici doli demolitor,
315쪽
demolitor, in epistola ad Galathas Iuculenter insinuar, Miror quod sic cito transserum in i inquit) ab eo, qui uos uocauit in gratiam Christi, in aliud euangelium, quod Galat. t.
non est aliud, nisi sunt aliqui, qui uos conturbant ita uolunt conitertere Euangelium
Christi. In quem locum Chrysostomus, huiusmodi sinquit diaboli fraus est, haudquaquam nudos proponere laqueos, quibus uenetur homines. ut enim si dixistent, discedite a Deo Christo, Galathae, uitallent eos uelut imposiores, & corruptores; nunc uero sinentes in fide manere,.& interim fraude, praetex tes Euangelij nomen, impune summaque audacia persediebant domum, uidelicet his, quae dixit uelamentis obtentis , per haec nomina celantibus parietum per sic res. maoniam igitur illisua imposturam appellabant Euangestu, ipse etiam Apostolus aduersus nomen pugnat. Haec Ioannes Chrysostomus . In quibus aperte uides quam fuerit hic dolus antiquus, quamque familiare fuerit uerae doctrina: aduersaliis, suis inuentionibus quod nunc quoque faciunt sanctae scriptura, & Euangelij nomen praetexere, quo credibiles fierent . Non ergo homini fideli ut idem Chryssistomus monet timcnduS haereticus, is δε cum uiderit ipsum de scripturis loquentem : nam S diabolus ait cum accederet ad in . in Christum, & tentaret eum, per scripturam loquutus est ad eum dicens, Si filius Dei es, mitte te deorsum &c. Nam si ea de causa sui ait, Athanasius quod uoculas quasdam sacrae scripturae, ab istis scriptas aut inter asserendum suas insanias usurpatas uideat, a , i bitretur blasphemias, benedictiones esse, prorsus futurum est, ut cum Iudaeos nostri temporis uideat, legem & Prophetas euoluere, una cum Iudaeis Christum abneget; mrsitan etiam audiens Manichaeos loqui particulas aliquot Euangeliorum, inficiabitur de legem & prophetas. Discat ex scripturis, cogitatorem di inuentorem haresum, dia- bolum, metu suae graveolentiae, scripturarum uoces usurpare, ut illis Obtectus, asper sos ueneno suo, simplices decipiat , quemadmodum oli ira Euam communem humani generis parentem decepit, ut diuersos haereticos, qui a Christo fuerunt, in errorem a duxit: meminerit, quod ante multa saecula, Hilarius docuit, Neminem haereticorum esse, qui se non secundum scripturas praedicare, ea quα blaspheniat, mentiatur. Et ut uerissime docet Vincentius Lyrinensis. hin Marcion uerbum Dei cum legit, nescit: hinc Photinus hominem Ia , se Christum cum loquitur, ignorat: hinc Sabellius dum εὐ- N. quod, Ego & Pater unum sumus, non intelligit, sine Deo Patre , di sine Deo filio est hine de Montanus, per insanas s minaS suas, paractetum alium defenditi: hinc & Mani V chaeus & Marcion legem oderunt, quia litera occidit, & mundi p ceps diabolus est: hinc, id est, ex sancta scriptura, praue intellecta, reliqua haereticorum colauuies sua de Iiramenta produxit. Neque ucro haec sanctarum scripturarum est culpa, sed,ut secundo vid. Mi Iibro docuimus, eorum malitia, quia ut recte ait Hieronymus, scripturae non in legen
do, sed in intelligendo consistunt. Destituuntur illi diuino spiritu, qui sicut sanctarum
stripturarum est auctor, ita quoque eariindem est solus interpres. Non crgo mirum, si quod fuisset illis alioqui salus, conuertatur in animae 'rniciem dc certum exitium. Est sancta scriptura Rhododaphne quaedam, cuius solia hominibus, idest his. qui uita agunt misti ιι. rationalem aduersus serpentum uenena, idest aduersus daemonum tentationes,& insita δε πιπρ dias opitulentur: quadrupedes tamen, idest eos, qui nihil habent, cum Spiritu sancto commune, prorsus enecant. Caudex sanctae scripturae, qui non est aliud quam eius ue t - i rus & legitimus sensus, nulli potin nocere, tantum folia, idest uerba, dum non ex Spiritus sancti infusione sumuntur, interimunt. Ii L . o uero non est hic silentio tegendum, haereticos, uel cum quae Satanas, uel animus corruptus suggesserunt, literis mandant, uel cum suas blasphemias disputando propugnant, nequaquam integros locos scripturae producere, sed si quid suae sacrilegae sententiae ineptis hominibus uideatur applaudere. Vnde Clemens Alexandrinus, non tam multum ab ipsis Apostolorum temporibus disiunctus, inlod si inquit propheticis o. quoque scripturis, uti, qui sectantur haereses, ausi fuerint, primum quidem non omnibus , deinde non integris utuntur, nec ut dictat corpus S contextus prophetiae, sed quae ambigue dicta sunt, eligentes, in priuatas suas opiniones, sparsim paucas uoces carpen tes , ueluti flosculos, neque quod significatur, per eas considerantes, sed ipsa nuda di ctione abutentes, in omnibus sere uerbis, quae proferimi, reperias eos, istis nominibus inhaerentes. Hactenus Clemens. Ista haeresis, dicebat olim I ertullianus, de Maria
316쪽
rionis blasphemia loquens, non recipit quasdam strii turas, & si quas recipit adiecti
nibus & detractionibus, ad dispositionem instituti sui, interuenit, di si recipit, non reiacipit integras, & si aliquatenus integras, praestat nihilominus in diuersas expositiones,
di commenta conuertit, tantum ueritati adulter sensus, quantum corruptor uariae pro
sumptionis: necessario nolunt agnoscere ea, per quae reuincuntiar, his innituntur, quae ex falso composuerunt, de quae ambiguitate ceperint. Quorum duorum sanctorum uiroruna uerbis, non potuit expressius haereticum in adduccndis scripturis ingenium de
em, . HS scribi. Quibus de iisdein haereticis loquens, in hunc modum Augustinus subscribit. Haeretici, particulas quasdam de scripturis eligunt, quibus decipiunt imperitos non
connectentes quae supra & infra scripta sunt, ex quibus uoluntas di intentio scriptoris Lib. i. - possint intelligi. Haeretici inquit Ireneus adaptare cupiunt ea, quae benedicta sunt. i is , quae male inuenta sunt ab ipsis. Et Basilius, Veritatis ait sunt deprauatores, non ' suam scripturae, mentem accommodantes, sed ad suam, uoluntatem scripturarum sen-ssa. tentiarumq; trahunt atque peruertunt. Et Cypriamus, Corruptores Luangelii inquit is atque interpretes falsi, extrema ponunt atque superiora proserunt, partim memores Zerias. 3 partim subvole corrumpentes, ut ipsi ab Ecclesia scissi sunt, ita capituli unius sententiam h pi scin lunt. Causam uero, qua tam uiolenter in sua placita haeretici sanctas scripturas de torquere nituntur, Martinus ipse I ut herus nostrorum temporum certissima pestis, Deo compellente, quasi huius facinoris domesticus testis, his uerbis scribit ; Omnes factiosi spiritus primum opinionem quandam concipiunt, haec ubi satis non erit, inutilis N inualida, illi confirmandae scripturam quotidie detorquere conantur: quod & olim de sui, in saeculi haereticis Augustinus scripserat, Omnis inquit haereticus ex iisdem sacris stria i pluris falsas atque fallaces opiniones suas conatur defendere.. Nae mirum quod haretici in suas prauas opiniones, quas semel pertinaci spiritu , , is induerunt, scripturas detorqueant, cum reliqua omnia confirmandae religionis instru- menta, traditiones Ecclesiasticas, conciliorum praeiudicia, Pontificum decreta, Ssi ρο quae sunt alia, piorsus reiecerint Nihil aliud habent profecto, quod asterant, ad id quod solum sibi reliquerunt, continuo confugiunt. Ergo uerae religionis magi ster, quo niam alia multa habet, tum clariora, tum expressiora probandae ueritatis testimonia, quibus tam efficaciter, quam ipsa sancta scriptura quod regula ipsa ueritatis docet instruendis insinuet, non tam frequenter scripturas quam haeretici concrepant, nec adeas, quasi ad sacram anchoram conses lim confugiunt. Contra Haeretici, quoniam iamdudum Ecclesiasticum iugum, S obedientiam excusierunt, semel susceptum furorem, aliunde, quam ex sacra scriptura, tutari non pollunt. ea ergo, etiam cum nihil magis ab illa esset alienum, ad eundem utcunque muniendum, est uiolenter torquenda, uel si Iisu ibus inhaerendo, non sensui, uel uerbulis quibusdam ex eadem, quo uulgo simplici imponant uiolenter abruptis. Res est periculosa, di quae cuique contentioso uelis SM. - menter perpendenda sit, ut quidam zX nostri temporis pseudoprophetis spontaneus f in ρνφii' tetur, id γnm opinionum loquitur autem de haereticis placitis semel animo conco. n' pium proponere & defendendum suscipere, quod etiam conuicti peruerso camis pudore
relinquere non possumus: & hoc omnibus usuuenisse haereticis, negari non potesti supra modum enim graue est carni, opinionis di erroris tantopere antea asserti, palinodiam canere, aut a priori sententia discedere: quoniam ueremur ne nostra apud homines opinio aut existimatio laedatur, adeo ut citius ueritati ipsique Christo iniuriam fieri patiamur , quam opinionem nostram' improbari. Hrc ille. Hi ue procliue est uidere, quare haeretici, cum uiris Ecclesiasticis congressuri, eis. dein legem praescribant, nec aliunde quam ex sacra scriptura testimonia proserant. - rem is quod praeter hoc, quod nostra memoria videmus, id olim Augustinus cum Maximino haeretico sibi accidisse commemorat. Eae uoces dicebat haereticus) quae extra scrupturam sunt, nullo casu a nobis suscipiuntur, cum ipse Dominus moneat nos & dicat, . u- Nine causa colunt me, doczntes mandata ac praecepta hominum . quae uerba nostri haerear M' iiei hodie in Catholicos & Ecclesiastic'S nura quadam dulcedine, tertia quaque claus x. la usurpant . sic Macedoni j, sic Nestorij, sic Euthic hos, sic Arrij, ut produnt Eeeles sticae historiae, pro suarum insaniaruin tutela, ad solas sanctas scripturas uiros Ecclesiasticos prouocant, certam sibi promittentes uictoriam . quod Filii di Spiritus sancti Diauinitas
317쪽
itinitas, uirginem esse Deiparam, duae Christi naturae inconsula, in scriptura, ut sibi
uidebatur, non legerentur. Verum id certamen omnino catholico & Ecclesiastico uiro et se detrectandum , Tertullianus haereticae prauitatis consultissimus auctor , omnino G δερ suadet. Hunc . inquit potissimum gradum obstruimus, non admittendi eos ad ullam ' de scripturis disputationem, si hae sunt uires eorum, anne eas habere possint, dispici debet, cui competat possessio scripturarum, ne is admittatur ad eas, cui nullo modo co-
petit, hoc de consilio dissidentiae & de studio aliter ineundae constitutionis induxerim, nisi ratio constiterit in primis illa, quod fides nostra obsequium Apostolo debeat prohibenti , quaestiones inire, nouis uocibus aures accommodare, haereticum, post unam correctionem conuenire , non post disputationem , adeo interdixit disputationem. correptionem designans causam haereticis conueniendi, di hoc una , quia non est Chi istianus nec more Christiano semel de iterum , .sub duobus aut tribus testibus, castigandus uideretur, cum ob hoc sit castigandus, propter quod non sit cum illo dia sputandam'. deinde quoniam nihil proficiar conpressio scripturarum nisi plane ut stomachi quis ineat uersionem, aut cerebri. Et subinde, ina id promouebis, exemcitatissime scripturarum, cum si quid defenderis, negetur ex aduerso , si quid ne garis , defendatur, & tu quidem nihil perdes nisi uoccm , in contentione nihil consequeris nisi bilem de blasphematione . Ille uero si quis est cuius causa in congressum descendis scripturarum ut eum dubitantςm confirmes, ad ueritatem , an in gis ad haereses deverget, hoc ipso motus quod te uideat nihil promouisse, Uuo gradu negandi de defendendi diu parte statutum p certe de pari altercatione incertior discedet , nesciens quam haeresim iudicet, hoc utique & ipsi habent in nos retor uere: necesse est enim N illos dicere a nobis ad ulteriora potius scripturarum & expositionum mendacia inferti, qui proinde sibi defendant ueritate. Ergo non ad scripturas prouocanduin, nec in his constituendum certamen, in quibus aut nulla, aut incerta est uicto ria, aut parum certa. nam etsi non ita euaderet collatio scripturarum, ut in utra
que partem sisteret ordo uerum desiderabat illud prius proponi, quod nunc prius solum disputandum est, quibus competae fido ipsa, cuius sint scripturae, a quo, & per quos, de quando sit tradita disciplina, qua fiunt Christiani. Hactenus I ertullianus. cuius uetustissimi auctoris sententia tam prolixe quod nolito taculo si cui alicui maxi i. me sit necessaria, attulimus. Dissuadet siue ille siue reliqui Ecclesiastici uiri non cu haereticis in certamen scripturarii descEdere,non quod Ecclesiasticae causae, quasi dubiae diss- dant absin sed qu6d haeretici procaciter, in suasblasphemas inuetiones, sancta scriptura
Ec eius legitimo sensu abutantur, ex quo uictoria sit dubia:audientiu uero,qui eos meras scripturas crepare audi sit, discrimen certissimu . Non itaq; multum moueri debet uerus
Christ ianus, si uiderit ad eius doctriliae, qua scit alioqui ab Ecclesiastica fidei norma di scedere, confirmatione, sacras scripturas aceruatim produci. Sed id quod non semeliam diximus aduertat, Satana olim, ad tacendum, ut se Christus praecipitem daret a
pinnaculo templi, inseruisse scripturas4. quemadmodum enim omnia munda mundis, ita peccatoribus ac coinquinatis omnia im unda : de qucadmodum omnia cooperantur in bonum his, qui secundum propositum uocati sunt sancti, ita reprobis & incen- λ. . p. dio suturo destinatis, omnia cooperantur in malum, de eorum damnationi inseruiunt
De qua re scitistime Origenes diabolu alloqueas in illa uerba psalmi, In manibus portabunt te dec. Vnde tibi linquit diabole hoc scire, quo ista scripta sunt nliquid legisti prophetas uel diuina eloquia8 legisti quide non ut ipse ex lectione sanctorii melior fieres, sed ut simplicitate literae, eos, qui amici sunt, interficias. scis quia si uolueris de aliis eius
uoluminibus loqui non decipies, neq; habere poteriit auctoritatem assertiones tuae. Sic legit seripturas Marcion, ut diabolus. sic Basilides, sic Valentinus, ut cu diabolo dicet et Saluatori, Scriptu est enim deci siquando testimonia de scriptura audieris, uide ne si tim imitenti acquiescas, sed considera illu cuius sit, ac cuius sententiae, cuius sit uolutatis, ne sorte simulet sanctase esse, cum non sit, di ueneno insectus hareseos, sub ovis pelle lupus latitet, ne sorte loquatur in eo diabolus de scripturis. Qua pr secto sancti uiri admonitione , homini catholico, qui Satana uersutia depraehendete nititur, & uerὰ sudet normam satagit incorruptam tenere, nihil utilius legunt scripturas boni: legit &diabolus, di haeretici omnes, sed dispari fructu . nam quemadmodum illis ad saturam O o iii ciuitatem
318쪽
. ciuitatem gradientibus ad dirigendos pedes non tantum suos, sed proximorum in viam Nasias pacis, lucem ministrant. Iuxta illud, lucerna pedibus meis uerbum tuum paci lumen seia mitis meis. ita istis, quo nunquam ipsi ueritatem percipiant , & caeteros in certam animae perniciem adducant, certo quodam diuino iudicio densissi inas tenebras otiandui.
iis enim dicitur, Audite audientes Je nolite intestigere, re uidete uidentes, di nolite cognoscere . horumque cor excaecare, aurus aggravare, & Oculos claudere Propheta prae- - t. cipitur. Et hi sunt, qui dantur in reprobum sensum , Apostololauctore. Tantum ergo
abest ut in iis frequens sanctarum scripturarum iactatio sit uerae religionis, indicium, ut potius sit ab eis magnopere timendum, ne quod ipsi habent, idest suas blalpemias, sanctarum scripturarum contectas inuolucris, nobis intorqueant. Sed do hoc satis -3
Quod magna eruditio ac Iapsention exquirendis verae doctrinae hia '
ginisu, nonnumquam sit fallax signum. Cap. II.
Am ad . secundum haereticorum fucum accedamus, quo simplicibus &indoctis hominibus mirabiles N ingentis auctoritatis esse uidelitur. Est autem is, sapientiae cuiusdam turgidae fastus, de scientiae saecularis emi nentia, qua uel uere, uel secundum uulgi opinionem, caeteriis omnibus praestare uidentur. Quis autem ei hi religionis causa, fidem non est prastandam decernat, qui altiori δή reconditiori eruditidiae omnes anteeat . unicuique in ea arte, quam prostetur , fidem esse adhibenda, ipsa nain talis.ratio nos docet. Expertissimo igitur, & qui cateris omnibus pi stMe iridotur, Publicae conri probatione, uel cum aliorum contradictione fidem p stare, eadem ratione naturali
magistra, par erit. .. ri L ali ini M .
V. , ου' is enimueris Satanicae fraudis sagaci & experto, & ei, qui . eius malas artes cognouerit, non erit occultum, quam familiare fuerit eidem, iam tum ab initio, in sina plicium & ineruditorum exitium , iis coloribus pseudoprophetas suoς sedare , quo docentium auctoritate compressi, nunquam resipiscant a falsae doctrinae laoucis . Gnibus M.Ldiri eius Opera captiuitenentur. Audiamus cinquit Vincentius assus Sanctiim Mosen.
N ipse nos doceat cur docti uiri, Sc qui propter scientiae gratiam , ab Apostolo etiam
Prophetae nuncupantur, prostrae nonnunquam permittantur noua dogm lai qua uctus
linamentum allegorico sermone deos alienos, appellare consueuit', eo sei licet quod abniati ,. harcticis ipsorum opiniones, sicut a Gentilibus dij sui, observentur. Si surrexerit cinquit in medio tui Propheta, aut qui somniuin uidisse se dicat, idest magister in Ecclesia constitutus, quem discipuli uel auditores sui, ex aliqua reuelatione docere arbitre tur , quid deinde λ & praedixcrit inquit signum atque potientum dic. Magnus proresecto nescio quis significatur magister & tanne scientiae qui sectatoriba propriis non solum quae humana sunt nos te, sed quae silp a hominem sunt , praenoscere Moste Valenti num, Donatum, Apollinatem, Photinusu, caeterosque hMusmodi. Hac ille. Subi deque praecipuorum haereticorum sucos, quibus potueruntdioni in itius nel oculatis imponere , singillatim destri bens, sic de Phetino loquitur, Erat inaesa ij v tribus ualens, d doctrinae opibus excellens, & eloquio propotens, quippe qui utroque sermone copiosEN grauiter disputaret & scriberet . quod monumenta librorum seorum indicant, quos idem partim Graeco, partim Latino sermone composuit. De Apollinari autem sic deinde, Nam quid illo praestantius acumine, exectitationeque ερ doctrina A De Origene uero Adamantio sic postea, Erat illi tanta uis ingeni); tam alacris, tam elegans, ut omnes pene multum longeque superarit: tanta doctrinae eruditionis magnificentia, ut pauca forent, diuinae pene Maaste, nulla humanae philosephiae, quae non penitus asequeretur: cuius scientiae, cum clinon crederent, Heblaa quoque elaborata sunt. eloquentiam uero, quid memorem p cuius filii tam anuae , tam laeta, ac dulcis oratio, ut mihi ex ore ipsius , non tam uerba, quam mella duxisse uideantur . quae non illa persuasu difficilia dii putandi uiribus elimpidauit Z quae iaciat ardua, non ut facilia uiderentur, effecit ψ sed forsitan argumentorum tantummodo nexibus astortiones suas i
xuit , immo plane, nemo unquam magistrorum fuit, qui pluribus diuinae legis utereturo O exemplis:
319쪽
exemplis et sed credo pauca scripsit, nemo mortalium plura, ut mihi non selum omnia sua perlegule, sed nec inueniri quidem posse uideantur . cui ne quicquam ad scientiae instrumenta duellet, plenitudo quoque exabundabit a talis . sed Qrsitan discipulis parum scelix, quis unquam scelicior nempe innumeri ex linii suo doctores, innumeri sacerdotes, consessbres, martyres extiterunt. Et post pauca, De cuius incredibili quadam scientia, si quis, reserentibus nobis, Christianum non accipiat testimonium, saltem testificationibus philosophia, gentilem recipiat consessionem . Ait nanque impius ille Porphyrius excitum se fama ipsius, Alexandriani sere puerum perrexisse, ibique ui diste eum tam senetia, sed plane talem tantumque, qui arcem scientiae condidistet. Et post pauca, Hic tamen Origenes tantus ac talis, dum gratia insolentius abutitur, dum ingenio suo nimis indulget, sibique satis credit, cum parvipendit antiquam Christianae religionis simplicitatem, dum se plus cunctis sapere praesumit , dum Ecclesiasticas
traditiones, & ueterum magisteria contemnens, quaedam scripturarum capitula nouo more interpretatur , subito a ueteri religione, in nouam pro nitatem decidit. Hactenus de Origenis sapientia Vincentius. Quorum similia de Tertulliano in hunc in dum recenset, Sie de Tertulliani quoque eadem ratio est . nam sicut ille apud Graecos, ita hic apud Latinos facile princeps iudicandus est.. quid enim hoc uiro doctius λ quid in
diuinis atque humanis rebus exercitatius nempe omnium philosophorum sectas, auctorCS , assertoresque sectarum, omnesque eorum disciplinas, omnem historiarum &studiorum uarietatem, mira quadam mentis capacitate complexus est. Ingenio uero non ne tam graui ac uehementi excelluit, ut nihil penu ad expugnandum sibi propo fuerit, quod non aut acumine irruperit, aut pondere eliserit Z Iam porro orationis suae laudes quis exequi ualeat, quae tanta nescio qua rationum necessitate conserta Est, ut ad consensum sui, quos suadere non potuerit, impellat. cuius quot pene uerba, tot scim tentiae, quot sensus, tot uictoriae. Et tamen hic Tertullianus catholici dogmatis, idest uniuersalis acuetustae fidei, parum tenax, ac disertior inulto, quam scelicior, mutata
deinceps sententia, fecit ad extremum, quod beatus conses r Hilarius quodam loco scribit, Sequenti inquit errore detraxit scriptis probabilibus auctoritatem, & exsurgentes in Ecclesia nouellas Montani furias, de insana illa, insanarum mulierum noviiij dogmatis somnia , quasi ueras prophetias ueneratus est. Haec de anterioribus illis iaculi pseudomagistris, di qui a diabolo festa doctrinae lenocinio decepti sunt, ante mille ducentos annos Vincentius, quibus aperte intelligitur, iam inde ab initio, hunc dolum illi familiarem fuisse, talis scilicet doctrinae ministros, scientiae opinionς simplicibus
hominibus mirabiles reddere. Fuit de Arrius, qui omnium maxime tonit Ecclesiam, τι- apud Alexandriam Aegypti, cum suae falsae doctrinae uenenum spargeret, cinctarum scri- is, rh- i .Pturarum magister: de Manes Persa, alterius factionis inuentor, tanti fuisse perhibetur M. i. ingenii, ut arreptilius id daemone plenus putaretur. Multos alios, intzr eos, qui ab II sinas. Ecclesiastica deicuaerunt disciplina, mirabiles scientiae auctoritate mundo fuisse, anna- d. -scles Ecclesiastici frequentissime docent. Mi in de iam olim Apostolico iaculo, multis hunc satanicum sucum imposuisse, quo primitus susceptam ab ipsis Apostolis uel e
rum ueris discipulis, qui omnes iaculari sapientiae iudebantur Expertes, doctrinam, no ua altera suscepta, desererent, ipsa eadem Apostolica scripta luculenter ostendunt. Nihil in Paulo frequentius offendas, quam iustissimas illas querelas, quibus de falsis illis
magistris, qui nomine cuiusdam excellentis sapientiae, errores populo uenditabant co Ieratur. in hoc tantiim prior ad Corinthios epistola tota consumitur, ut pseudoapo- Olorum uerbosam sapientiam, qua recte semel satum Euangelium subuerterant, diaboli dolum esse Christianis ostendat .,Fastidiebant Corinthii ueroru Apostolorum uerba simplicia; subornabat diabolus in illoru perniciem ministros suos, iaculari sapientia& uerbosa eloquetia delinitos, quo Apostolicae simplicitatis de uerorum A postoloria pertaesi, ab Apostolica, quam semel susceperant, praedicatione descirent. Contra hanc saecularis sapientiae diabolicam fraudem eos comuniebat Apost. dum eius epistolae initio, quasi per baptismi occasione scribit, Non misit me Christus baptirare, sed evagelizare, cisiis. i.
non in sapientia uerbi, ut non evacuetur crux Christi: uerbu enim crucis, pereuntibus
quidem iustitia est, iis autem, qui salui fiunt, idest nobis, Dei uirtus. Scriptu est enim, Perdam sapientiam sapientum, de prudentiam prudentum reprobabo. Vbi sapiens ubi scriba λ
320쪽
scriba, ubi inquisitor huius saeuii λ nonne stultant secit Deus sapientiam huius mundi di subinde, quasi eos Euangelicae simplicitatis pertaesae coarguens, Videte inquit u
cationem uestram fratres, quia non multi sapientes secundum carnem, non multi potentes, non multi nobiles, sed quae stulta sunt mundi, elegit Deus, ut confundat sortia, Scignobilia mundi elegit Deus, de ea, quae non sunt, ut ea, quae sunt, destrueret, ut non
glorietur omnis caro in conspectu eius dec. Contra uerbosia in uero eloquentiae fastum,
Sermo meus inquit de pradicatio mea, non in persuasibilibus humanae sapientiae ue bis, sed in ostensione spiritus de uirtutis, ut fides uestra non sit in sapientia hominum, sed in uirtute Dei dec. Timeo' inquit alibi ad eosdem ne sensus uestri corrumpantur a simplicitate, quae est in Christo I. . . . nimirum per mundanam dc saecularem sapientiam , cuius nomine Sc praetextu, tunc temporis apud gentes nuper ad Christum conuersas, potissime Graecos, qui sapientiam quaerebant, a prauis magistris diabolicae technae occultae ueniebant. unde ad alios sapientiae quoque amatores, idem Paulus scribit, Hoc autem dico, ut nemo uos decipiat, per philosophiam de inanem fallaciam, secundum traditionem hominum, secundum elementa mundi, de non secundum Christum. Vides nimirum quam antiquum fuerit Satanae, fastu sapientiae, uel religionis, subuersores ornare: quo eorum auctoritas maior sit apud populum, qui nihil aeque suspicit, ac eam, qua maxime destituitur, sapientiam. Immo uero, ut tertullianus est auctor, uniuersae haereses a sapientiae prosessoribus proficiscuntur. Vnde idem de Apelle uerba faciens, Hae sunt doctrinae hominum de daernoniorum, prurientibus auribus natae, de ingenio fa-pientiae tacularis, quam dominus stultitiani uocans, stulta mundi in confusionem etiam ipsius philosophiae elegit. Ea est enim materia sapientiae saecularis, temeraria interprus naturae diuinae, de dispositionis. ipsae denique haereses a philosophia subornantur, indeq; omnes. Hieronymus in Nahum scribens, in illa uerba, Custodes titi sicut locustae, dec. Omnia cinquit dogmata haereticorum cum Digeant de uolare non possin i, sedem sibi intcr Aristotelis de Chrysippi spinea reperiunt. inde Eunomius prosert, mrod natum
est, non fuit antequam nasceretur. inde Manichaeus, ut Deum a conditione malorum liberet, alterum mali inducit auctorem . inde Nouatus subtrahit ueniam, ut tollat pce nitentiam : Zt, ut simul breui cuncta concludam sermone, de illis fontibus uniuersos argumentationum suarum riuulos trahunt. Hactenus Hieronymus.
Nou tamen semper quod aduertere oportet) uel ista saecularidi humana sapientia, haeretici sunt praediti, quamuis eam ostentare conentur, quo suam falsam doctrinam coram stultis hominibus speciosam efficiant. Actius inquit Socrates) uenientes ad se disputationibus Sophisticus eludebat . hoc enim faciebat sequens cat gorias Aristotelis,&quidem concinnans quae non sentiebat , neque ab eruditis intentionem Aristotclis nouerat. Et paulo post, Parum ergo erat imbutus Aetius, S: diuin ruin scripturarum ignarus; tantummodo in contentionibus praeparatus, quod etiam quilibet rusticus facere potest . Et dum nec ueteres, nec qui eloquia Christiana inter pretati fuissent, legisset, asserebat se multum gaudere libris Clementis de Africani, nec non Origenis, cum ubique fuerint uiri illi totius sapientiae uirtutibus cruditi. Hactenus Socrates. Saχomenius uero de huius discipulo Eumonio, celebri etiam eius teporis hae rctico sic scribit, Eumonius Notarius suit Actij, qui sine Deo uocabatur, cum quo, duesset modum sophisticum imitatus, 3c sermonibus quibusdam uacans, sectilet sibi s phismata , non sentiebat ex his affatus, quia in blasphemias incideret; quippe dogmazelatus Arrii, multis nodis repugnans dogmatibus ueritatis, parum quidem edoctuvin i iteris sacris, di neque inteli igere ualens; circa eas uero frequenter occupabatur eoq; conuertens semper, neque ualebat intentionis suae propositum adimplere; sicut scptem demon lirant tomi, in quibus uanistime laborauit, quos in epistolam Apostoli aci II mauos secit: multa enim illic uerba pessundans, intentionem epistolae non potuit inue nire. Sunt alii eius similes libri, quos qui legere uoluerit, contemptum experimenti S c gnoscit. Haec Saronaeus de Eumonio. Quod si eundem Eusebius in dialectica praepotentem appellet, hoc ex uulgi, cui imponebat, sentcntia non de ipsa rei ueritate est accipiendum . Scribit S de Marcionis disseipulis ireneus, quod falso scientiae nomine i
flati , scripturas quidem confiterentur,carum ucro interpretation es, conuerterent.
Et ne singulorum rctexamus historias. Omnes haeretici ait Augustinus generaliter scientiae