장음표시 사용
401쪽
censes, duae ad Timotheum, ad Titum, ad Philemonem , ad Hebraeos: Petri apostoli duae, Ioannis apostoli tres, Iacobi apostoli una, ludae apostoli una, & Apocalypsis Ioanis apos Ioli. Si quis autem libros ipsos integros cum omnibus suis partibus, prout in Ecclesia catholica legi consueuerunt, & inueteri uulgata Latina editione habentur, pro sacris, & canonicis non susceperit, anathema sit. Hactenus concilium Tridentinum. a in nec tantum Romani Pontifices , aut Generalia concilia, libros hos quasi diuinos di canonicos sustepiste leguntur, sed celebres quicunque auctores Ecclesiastici & Pontifices , eos habuerunt canonicos. Vnde Athanasius Alexandrinae urbis ac proinde totius Aegypti Patriarcha, Ecclesiasticae fidei maximum columen, in ea Annotatione, quam libro tertio Machabaeorum annexam Erasmus Latinam fecit, Ita inquit qui libri sine . ueteris instrumenti, qui reclamantur a nonnullis, iam antea quoq; diximus, uidelicet,
Sapientia Salomonis, Sapientia Iesu filii Sirach r praeterea Hester, N Iudith ac Thobias,
quibus annumerantur hi Machabaeorum libri; quatuor Ptolemaici, canticum Salomonis , Susanna. hi sunt libri ueteris Testamenti, qui recepti sunt , non sine contradictione.
Rursus Apocryphi , hoc est qui secreto habebantur , ueteris Testamenti libri sunt, Enoch S c. Hactenus Athanasius. Q uod si quatuor Machabaeorum libros, a regibus Aegypti, qui eo saeculo primi inter Asiaticos principes, Machabaeorum bello, occasionem dederunt, habebantur, Ptolemaicos appellat, receptos dicat, id more ac consu tudine Graecorum facit, apud quos uniuersi libri illi uenerabiles habentur, quod in illis nullum mendacium euidenter appareat: sancta uero Romana Ecclesia, ultra ueritatem S diuinitatis quoque auctoritatem requirens, cum non inueniat, & si legere non prohibeat , inter scripturas tamen canonicas computare non sinit. Est autem hoc Athanasii iudicium non eius tantum iudicandum, sed totius orientalis Ecclesiae, cui tunc piaeerat. S. O , et Isidorus Hispalensis Episcopus, uir prΣter sunt mam diligentiam,& suo & . quouis saeculo eruditissimus, suo ac proinde totius Occidentis, immo uero totius Ecclesiae, cuius constitutionum erat, si quis alius, consultissimus, nomine, postea quam tros librorum , qui apud Hebraeos haberentur, ordinem retulit, in hunc modum scribit, Quartus est apud nos ordo ueteris Testamenti, eorum librorum, qui in canone H - Lib.6.D braico non sunt; quorum primus, Sapientiae liber est; secundus Ecclesiasticus, tertius η i. i. Thobiae, quartus Iudith, quintus re sextus Machabaorum : quos licet Iudaei inter Apocrypha separent, Ecclesia tamen Christi, inter diuinos libros honorat, & praedicas. In nouo autem Testamento duo sunt ordinoe, primus Euangelicus, in quo sunt Matthaeus, Marcus, Lucas N Ioannes: secundus Apostolicus, in quo sunt, Paulus in qua tuordecim epistolis, Petrus in duabus , Ioannes in tribus, lacobus & Iudas in singulis , Actus Apostolorum, Apocalypsis Ioannis. Hactenus Isidorus. cuius profecto testimonium, neque ualidius neque apertius dosiderare possemus. Eosdem prorsus libros eorundem auctorum, quantum ad nouum Testamentum attinet, Nicephorus Callistus in . . de libris canonicis agens, longioribus uerbis quam hic adduci oporteat, reccset . Verum ne tantum Asiae, de Europa testimonio , horum sanctorum librorum asseratur diuinitas. Augustinum, Africae, immo totius Ecclesiae nomine omni exceptione maiorem testem advocemus, qui diuinos & canonicos libros recensens, sic scribit, Totus autem scripturarum canon, his libris continetur, quinque Mosis, idest Genesi, Exodo, Leuitico, Numeris, Deuteronomio ,& uno libro Iesu Nauae, uno ludicum, uno libello, qui a pellatur Ruth, qui magis ad Regnorum principia uidetur pertinere: deinde quatuor Regnorum, di duobus Paralipomenon, non conlequentibus, sed quasi adiunctis simul lipei gentibus. Haec est historia, quae sibimet annexa, tempora continet, atque ordinem rerum. Sunt aliae tanquam ex diuerso ordine, quae, neque huic ordine, neque inter
se connectit tur, sicut est Iob, de Thobias , Hester, Iudith, & Machabaorum libri duo, di Esdrae duo, qui magis subsequi uidentur ordinatam illam historiam usque ad Regnorum . ues Paralipomenon terminatam ; deinde prophetae, in quibus, Dauid unus li-her Psalmorum, de Salomonis tres Prouerbiorum , Cantica canticorum , dc Ecclesiastes. Nana illi duo libri, unus, qui Sapientia, & alius, qui Ecclesiasticus, inscribitur, de quadam similitudine Salomonis esse dicuntur. Nam Iesus filius Sirach eos scripsisse con stanti sisime perhibetur. Qui tamen, quoniam in auct0ritatem recipi meruerunt, inter Propheticos 'umerandi sunt. Reliqui sunt eorum libri, qui proprio Prophetae appel. - .
402쪽
lati fiunt, duodecim Prophetarum libri singuli, qui connexi sibimet, quoniam nunquam
seiuncti iunt, pro uno habentur. quorum Prophetarum nomina sunt haec, Oscas, loci, Amos , Abdias, Ionas, Michaeas, Nahum, Abacuch, Sophonias, Aggaeus, Zacharias. Malachias . Deinde quatuor prophetae sunt, maiorum uoluminum, Isaias, Hieremias, Daniel , Erechiel. His quadraginta quatuor libris, ueteris Testamenti terminatur auctoritas. Novi autem, quatuor libri S Euangelii, secundum Matthaeum, secundum Marcum , secundum Lucam, secundum Ioannem : quatuordecim epistolis Paulli Apostoli, ad
Romanos, ad Corinthios duabus, ad Galathas . ad Ephesios, ad Philippenses, ad Theia salonicenses duabus, ad Colossenses, ad Timotheum duabus, ad Titum ad Philemon ad Hebraeos, Petri duabus, tribus Ioannis, una Iudae, S: una Iacobi, Actibus Apostolorum, libro uno. Hactentas Augustinus.
Quod ex sanctorum frequenti inu horum librorum , in confirmandis Eccle sticis dogmatibus, probatur eosdem esse cavom S, G
Si deinde in hac parte ingens diuinitatis horum librorum testimonium, quod eosde Ecclesiastici auctores, sitne ullo discrimine, pro Ecclesiasticis
dogmatibus comproband is adducant. neque en im ea A pocryphis audi ribus, quos nullius auctoritatis credebant, uoluissent sancire. sunt uero in hoc genere per sanctos auctores loci inulti dispersi, qui curiosi lectoris studio notari poterunt, sed paucos, ne omnino ieiuni transeamus , adducamus oportet. Et ut primo loco de Sapientia loquamur, Dionysius Apostoli Pauli discipulus, libro de Ecclesiastica Hierarchia,c. a. usi ripat ex eo quasi ex diuina scriptura, illud, Acuet diram ira in lanceam, te pugnabit cum illo orbis terrarum contra in se satos. Origenes Adamantius sanctarum scripturarum obseruator grauissimus, in eiusdem libri citatione est tam frequens , ut eos omnes locos huc uelle pertrahere, sit opus immensum. Basilius stotius Graeciae sacessat iniuria ) sanctarum scripturarum integer rimus cultor, contra apologeticum Eunomii, & in psal. 37. usurpat illud, In malevolam animam non intrabit sapientia . Idem sub nomine diuini oraculi, lib. de Spiritu sancto,c.3o. eitat illud, Prudens in tempore tacebit. idem in eodem libro contra Apologetiacum Eunomii, adducit illud, omnia in sapientia fecisti. Idem in epistola i i. coercet haereticos illo eiusdem libri testimonio, Spiritus domini impleuit orbem tetrarum. Libro de Spiritu sancto,c. 3 o. appellat propheticum oraculum, illud , Prudens in tempore tacebit. Cyrillus Alexandrinus Patriarcha, cuius & sanctitas & eruditio, non Graecis modo sed Latio fuerunt uenerandae, lib. 2. contra Iulianum Apostatam, sub nomine diuinae scripturae , adducit illud, Et delectabar per singulos dies, ludens coram illo, omni tempore dic. Ioannes Constantinopolitanus Patriarcha cognomento Chrysostomus, in uastissimo illo suorum librorum pelago, tam frequens est in petendis ex hoc libro Sapientiae sub nomine sanctae scripturae sententiis, ut si huc fuissent adducendi loci, multas cartas implerent, ideoque consulto omitto. Iam inter Latinos auctores, quantus fuerit huius libri usus, ex eorum scriptis , adductis testimoniis, uelle ostendere fuisset operosum : ex his tamen, qui inter illos semper doctiores sunt habiti, quosdam proseremus , ne rem stilentio prodidisse uideamur. Hilarius itaque Pictauensis Episcopus, cuius eruditionem,&sacrarum literarum peritiam, olim non solum Galli sed uniuersae per orbem Christianum prouinciae senserunt, dum Psalmum II 8. exponit, ex hoc libro, illa uerba usurpat, Magna sunt iudicia tua domine &e. idem in Pial. 136. adducit illud. Spiritus domini repleuit orbem terrarum, &c. idem in Psal. I 27. usurpat illud, Salomonis nomine , mraesui Sapientiam accipere mihi sponsam &e. Cyprianus Carthaginiensis Episcopus, eloquentia, cruditione, martyrij gloria,& antiquitate celebris, multa et eodem libro scripturae diuinae nomine desumit, ex quibus pauca adducemus libro I .cpistol. episto. 9. & libro 3. ad Quirinum, usurpat illud, QSi abiicit disciplinam , in-Iix est . lib. 2. de habitu uirginum, citat illud, sanctae scripturae nomine, QSid nobis .l profuit
403쪽
prosuit superbia &e. Tractarit t. aduersus Demetrianum illud, Stabunt iusti in magna sap. r. constantia. lib. 3. ad Quirinum tractat subaSapientiae Salomonis titulo, pene totum huius lib. c.tertiumdecimum, in eodem adducit illud, Qui ambulat simpliciter, ambu- s. . i. lat confidenter . idem libro de exhortatione ad martyrium, nomine Salomonis & Spiritus sancti, adducit illud, Et si coram hominibus tormenta passi sunt &c. idem in eode sis. 1. lib. usurpat illud, omnia idola nationum aestimauerunt Deos. idem libro de singulari- s .is. late clericorum, nomine etiam Salomonis, adducit illud, Qui enim custodierunt iu- ,. o. ste . iusta, iustificabuntur. allegat in eodem libro illud, Qui S cnim hominum scire ρο- ,a, , terit eosilium Dei N in eodem libro adducit illud , Deprimit terrena habitatio sensum ,,.., multa cogitantem. idem libro de Apollolicosymbolo , usurpat illud nomine prophetae, Iusti Aorebunt sicut sol. idem aduersus ludaeos, Salomonis nomine, adducit illud pas Sop. 3.sionis Christi propheticum uaticinium, Contumclia dc tormento in t rogemus eum. Sunt D=.& alia multa eiusdem libri testimonia in huius sanctissimi & doctissimi uiri scriptis sparsa , quae, quod ista ad suadendum, quo loco apud eum haberentur, sussiciant , non libet adducere. Augustinus, cuius & eruditio, & in dignoscendis scripturis diligentia fuit
semper illustris, ita est in hoc libro adducendo perpetuus, ut si omnia, quae usui pat, testimonia huc filis lent ex uastissimo illo scriptorum mari adducenda, iustum librum eo ficeremus: pauca tamen pro multis hic licebit inserere. usurpat hic illud, Spiritus san sq. t. Rus disciplinae effugiet fictum, libro 3. contra literaS Petiliani, c. 26.libro etiam de praescientia Dei ad Dardan. c. 3. usurpat illud, Spiritus domini repleuit orbem terrarum Sc. usurpat & idem illud, Auris χeli audit omnia, libro de essentia Dei. adducit & illud libro de mendacio, c. s. os, quod metitur, Occidit animam suam. Allegat de illud, Deus sq.,. mortem non secit, in Soli loquio animae ad Deum . usurpat illud, inuidia diaboli mors
intrauit in orbem terrarum, De baptismo contra Donatistas, libro q. c. 8. Se 9. S: de peccatorum meritis & remissione , lib. I . c. s. idem adducit illud, Vapor est enim uir ram. tutis Dei &c. de incarnatione uerbi, lib. i. c. i 3.& I l. idem adducit illud. Attingit a sv 8. fine usq; ad finem sortiter Sc. & lib. a. de libero arbitrio. & c. i t. & de praescietia Dei, ad Dardanum, cap. . 8ζ 6. idem lib. . De gene . ad liter. capitibus 3. q. & s. usurpat il- e lud , Omnia in incnsura numero & pondere disposuisti.&Αdducit & illud, Multitudo se p.β-pientium, sanitas est orbis terrarum. Idem de doctr. christian. lib. q. e s. usurpat illud , Candor est lucis aeternae icc. tractatu 2 o. in Ioannis Euangelium, & lib. . de Tri nitate , c. 2o. adducit illud, Iustus si morte praeoccupatuS fuerit,dcc. lib. de uita Chri- sa .stiana, c. 2. & libro de fide & ope. c. 12. adducit illud, Si peccauerimuς, tui sumus. idem lib. io. consessionum, c. 29. & ri. adducit illud, Sciui, quoniam aliter non pos- D . . sem esse continens, nisi Deus det. idem lib. r. quaestionum ad Simplicianum. q. a. adducit illud, Diligis omnia, quae sunt, Nnihil eorum quae fecisti odisti, &c. Atque haec Θ. . ex Augustino, & de Sapientiae libro sint satis. S. o i , is de Ecclesiastico libro quam in confirmandis sententiis fuerit sanctis aucto ' Ecclribus familiaris dicamus. Allegat illum Cyprianus libro de laude martyrii, illo loco, Fili accedens ad seruitutem Dei &e. libro de singularitate clericorum, allegat illud ex taes... eodem, Mii spernit modica, paulatim decidit. & eodem lib. usurpat illud, Cum fal- E . . statrice noli esse assiduus, ne audias illam &c. Eodem libro adducit illud, De uestimen Lia. i. tis procedit tinea, S: de muliere iniquitas uiri. Vtitur & in epistola ad mi irinum, illo loco, Qui baptizatur a mortuo, quid prodest lauatio eius In eadem epistola ad raci I
Quirinum nomine sapientiae Salomonis, adducit illud, Initium sapientiae timor do- EM. t. mini. In eadem adducit illud, Multum iurans, replebitur iniquitate. In eodem sa- E A. i. pietiae Salom. nomine usurpat illud, In locis impiorum gem ut iusti. In codem adducit L l. i. illud, Fili si habes, benefac tecum &c. Idem lib. 2. aduersus Iudaeos , Salomonis nomine, adducit illud, Ego ex ore altissimi prodi j primogenita, &c. Idem sermone q. de Del. 1 . a. mortalitate, illud, Fili accedens ad seruitutem Dei, &c. & in eodem , illud, Vala fi- EM.1 .inguli probat semax, &e. lib. 3. epistol. epistola ii. nomine Salomonis in Spiritu sancto constituti, adducit illud, Ex tota anima tua time Deum, & Sacerdotes eius sanctifica . . ij Idem lib. i. epistolar. epist. 3. nomine Salomonis, & Spiritus sancti. adducit illud, Sepi Mi. ij. aurem tuam spinis,&c. Hilarius in psal. 67. nomine Salomonis, usurpat illud, Initium R. . sapientiae timor domini. Idem lib. ia. de Trinitate, Urget haereticos, illo loco, Ante m. . M.
404쪽
a. Mao . . a. Nach. . a. Hach. R.
saecula sentata sum, &c. Beatus Augustinus usurpat illud , Initium sapientiae timordon,ini. tradi. s. in epistolam Ioannis, de contra Iaustum lib. et r. c. 33. illud , Fili concupiscens sapientiam , conserua iustitiam. contra epistolam Parmeniani, lib. 3. illud, Non contradicas uerbo ueritatis, ullo modo. in lib. 3 o. Homi l. honiit. i 3. illud , Non tardes conuerti ad dominum. De musica lib. 6. c. i 3. illud, initium omnis peccati s perbia. De salutaribus documentis, c.6. illud, Multi paci lici sint tibi, & consit larius sit tibi unus . lib. de Speculation peccatoris, c. 3. q. & s. illud, Memorare nouissima tua, dein aetemum non peccabis. lib. de Amicitia, c. s. illud , Anaicus medicamcntum est uitae lib. de Sancta uirginitate, illud, Manto magnus es, humilia te ipsum in omnibus lib. 83. quaest. q. 76. & de Confictu uitiorum S uir t. c. I. illud, Timenti Deum bene erit in extremis. lib. quaestio ueteris ac noui Testam. q. illud, Bona & mala, mors N uita, a Deo . lib. o Homil. hom. s. illud, Beatus diues, qui post auru non abiit, Sc. lib. De salutar. documentis, c. I. illud, Qui offert sacrificium ex rapina, quasi qui uictimat filium, Sc. contra literas Petiliani. lib. I. c. I t. di is . de contra Crescon. Iammat. illud, Qui baptizatur a mortuo & tangit mortuum, quid proficit lauatio eius λlib. r. de Doctrina Christiana, c. 3 r. illud, ut sophistice loquitur, odibilis est. lib de Spiritu S anima, c. II. illud, Melior est iniquitas uiri quam benefaciens mulier. in Semmone plurimorum martyrum, illud, Ad mensem magnam sedisti, scito quoniam talia te oportet praeparare . lib. s. de Gene. ad liter. illud, Qui uiuit in aeternum, cieauit omnia simul. lib. de Decem chordis, c. io . illud, Qui spernit modica, paulatim decidit. lib. de Nuptiis N concupiscentiis, illud, Fili peccasti, non adiicias iterum . lib. . s. de Trinit. c. 2 o. illud, Qui edunt me, adhuc esurient: di qui bibunt me, adhuc sitient.1n Enchiridio, ad Laurentium, c.76. illud, Miserere animae tuae placens Dco. M eu a sonuis libri pro argumenti ratione sunt enim historici non paraenetici
rarius a sanctis auctoribus adducuntur: toties tamen, quoties, ut erga eos , eltundcmscriptorum animus declaretur, allegari oportebat. Et in primis quide Cyprianus lib. 3. ad inuirinum, eius loci meminit, Abraham nonne intentatione in uelitas est fidelis Meminit quoque in eodein, illius, Iustum est Deo subditum esse. lib. etiam de Exho latione martyrii late tractat historiam matris & septem filiorum & Elcarari. Beatus Dionysius Athenientis Pauli apostoli discipulus, dum angelicarum uirtutu signa, quibus in sancta scriptura apparuerunt, enumerat, apparitionem equitiis catapluacti, qui Heliodorum oppressit adducit. Augustinus contra literas Petiliani, lib. r .c.ya .ex pilori libro Machabaeoruin, citat illud, Abraham in tentatione, fidelis inuentus est. & illud, Daniel in sua simplicitate liberatus est de ore leonum. Ex secundo libro de anima di origine eius, allegat illud, Nescio qualiter in utero meo apparuistis. Et contra secundam audentij epistolam, lib. a. c. 27. illud, Raaias a lege domini tui non est auersus. To , i liber citatur a Cypriano lib. I. ad Quirinum illo loco, ubi uxor ad illum inquit, Ubi sunt iustitiae tuae p&c. libro de exhortatione martyrii adducitur ab eodem illud, Ego in terra captiuitatis meae confitebor illi, & ostendatu uirtutem eius. Se mone 6. de Oratione dominica, illud, Bona est oratio cum ieiunio. Sermone q. de mortalitate, rursus citat illud , Vbi sunt iustitiae tuae λ Sermone primo de cleemosyna, citat illud, Eleemosyna a morte liberat . in eodem, citat illud, omnibus diebus uit tuae, Deum in mente habe. In eodem sermone, nomine sanctarum scripturarum, adducit illud, Eleemosynis & fide delicta purgantur. in epist. a. ad Antonianum fratrem, allegat rursus illud, Eleemosyna a morte liberat. Ambrosius Mediolanensis Episcopus libro integro Tobiae historiam commentatus est. Allegat eundem Iibtuna Basilius, H milia de auaritia, Suocat diuinum praeceptum illud, Ne abstineas bene facere,&c., Adducitur & eadem historia, quasi sacrarum literarum portio, pro diuino beneficio consrmando, i beato Dionysio, lib. de coelesti Hierarchia, c. is. Augustinus libro de Conflictu uitiorum & uirtutum, c. i7. usurpat illud, Si multum tibi fuerit, tribue abii danter. idem lib. de Rectitudine catholicae conuersationis, adducit idem. Idem, se mone et 26. exponit totum, c. 12. idem lib. de Sex quastionibus contra paganos, usurrat illud, Videbar uobiscum manducare & bibere . idem lib. de Gratia noui Testametic. 29. de lib. a. meditationu, c. 3. allegat illud, Quando orabas culacrymis, ego obtuli orationem tua &c. in sermone sanctoru Petri & Pauli, agit de pisce, qui inuasit Tobia. :
405쪽
I. ni tu historiae pene totum discursum exponit Augustinus ad populum, sermone 223.& 229. Baruch prophetiae, sub nomine ac titulo Hieremiae propheta, quasi nullam inter utrunq; di ferentiam constituens, meminit Fpiphanius contra haeresim trigesima, quae est , Ebionaeorum, illo loco, quo de Christo inquit, Homo est & quis cognoscet eum Z meminit eiusdem libri Ambrosius in Pal. 1 i8. sermone i8. illo loco, Proficisci- .mini, Sc. Meminit eiusdem Cyrillus Alexandrinus lib. io. contra Iulianum Apostatam, ' Σ- allo loco, In terris uisus est & cum hominibus conuersatus est. Historia Susannae,& totu j- caput ix Danielis exponitur ab Augustino tracta. 36. in Ioannis Euangelium,& Sermo--t 3 ne ir . Mersio Danielis in lacum leonu, adducitur ab Ambrosio sermone i8. in Pal. ii 8. Verum iam de libris noui Testamenti dicamus, de prius de epistola ad Hebraeos, cu- i ininu. ius frequenti lsimum usum cum in sanctis auctoribus mecum expendo, satis mirari nequeo, quo pacto potuerit in quaestionem uocari, potius quam aliae quaecunque scripturae partes, quarum nunquam neque in rebus adeo grauibus, neque tam fi equenter Ecclesiastici utuntur . nos ergo tum ex Graecis, tum ex Latinis pro innumerabilibus pauca, sed quae plane indicent quam celebris apud utrosque fuerit, proferamus oportet. Et in primis quidem eam a Clemente Romano in Epistola, quam ad Corinthios scripsit,quasi sanctae scripturae portionem produci non uno sed pluribus locis, Eusebius Caesariensis lib. 3. Ecclesi. histo. c. 38. non obscure docet. Sed ad eos,quos de cruditione de Ecclesiastico χelo, licet Clemente iuniores, praeditos negare nemo potest,peruenio. Cyrillus Alexandrinus lib.8. thesauri, c. a. citat ex ea illud , In quo cnim haec dicuntur, de alia tribu est . & illud, H b -7. Nultiphariam multisque modis olim Deus &c. & illud, Si enim qui per Angelos dictus est sermo.&irritam quis faciens legem Moysi &c.& illud, Tanto melior Angelis eis cius Sc. N illud, Pro nobis introivit Iam non inexe aria uerorum, sed in ipsum cin- inuerit.' Ium. idem libro de recta s de ad reginas , adducit illud, Multiphariam multisque modis dec. dc illud, Qui sanctificat, de qui sanctificatur, ex uno omnes. & illud, Talem ha - n. libemus pontificem, qui consedit in dextera magnitudinis Sc. de illud, Nos quoque tan- tam habentes impositam nubem testium . & illud, uando autem introducit primoge- H. i. t. nitum in orbem terra &c. & illud, Rui aspernatus fuerit legem Mosis, absque ulla misericordia, duobus uel tribus testibus &e. N illud, Videte fratres nequando in ullo uestrum sit cor prauum, incredulitatis &c. A illud, Si sanguine taurorum de hircorum & IM. .
cinis uitulae Sce. lib. de fide ad Theodosium usurpat illud, Christus heri & hodie&ipse in saecula. de illud, Sub nomine scripturae sacrae, Mai cum sit splendor gloriae&c. di illud, Vivus est serino Dei & essicaae . N illud, sub titulo sancti Pauli Apostoli, inuoniam
autem pueri participanciunt carni de sanguini, similiter de ipse participauit cilae . Gm-gorios Nissenus, de Basilii fraternitate de utriusque philosophiae peritia illustrissi irras, in cinis epistola ad Petrum fratrem, de differentia essentiae N hypostasis, usurpat illud, inui cum Nityo sit splendor gloriae dic. Idem, oratione secunda de resurrectione domini, allegat illa uerba, nomine Pauli Apostoli, Non enim in manu facta sancta introuit &c. idem in libro de uita Mosis sub nomine item Pauli Apostoli, illud, Per ipsum ergo offeramus hostiam lau kφ' 'dis semper Deo, idest fructum labiorum confitentium dec Basilius in Anti apologia Eu- H
nomi, de in epistola 78. sub nomine ac titulo scripturae sacrae, citat ex eadem epistola, illud, omnes sunt administratorij. de illud sub nomine Apostoli, Oportet accedentem ad Hibit. Deum credere, quod sit &c. idem in sermone quadraginta Martyrum adducit illud, Nohabemus hic permanetem ciuitatein, sed futuram inquirimus,cuius artifex est Deus dec. idem Homilia de fide, citat, omnes sunt administratorii. 8c ide in psal. iis .allegat illud. Oportet accedentem ad Deum credere &c. idem in psal. 7. adducit illud, Talis decebat u si, ut nobis esset Pontifex δα. idem in psal. 33. Quem diligit dec. idem in psal. iq. usu HAE. ix. lapat illud, Accessistis ad montem Sion dec. Hilarius a. libro de Trinitate, ex ea epistola adducit illud , Omnia subiecitsub pedibus eius dec. Idem lib. t a. adducit illud , Om-
nes sunt administratorij seiritus. Augustinus, ex eade epistola usurpat innumeros locos μ' ex quibus paucos hic adducemus. lib. i. meditationum c.3 7. allegat illud, Vivus est sermo Dei &c. libro de fide di operibus,c. i I. illud, Non rursunt iacientes sundamentum Hcb. 6. poenitentiae ab operibus mortuis .ic libro 83. quaestio. quaest. s. illud, Testamentum testatoris morte confirmatum est. lib. o. Homilia. Homi. 32. illud , Fides est sperandarum substantia rerum dcc. tractat.8. in Ioannis Euangelium , illud, Quem dominus ''
406쪽
diligit, castigat. lib. i. de in camat. uerbi,c i 2. illud, init eum fit splendor, 3 c. Sermo ne ς. de natiuit. domini', illud, I ε , v ., heri & hodie dec . aib. in edita. c. p. illud , Omnes sunt administrator ij spiritus . super Psal. a. illud 'Filius meus es tu dec. lib. q. contra Pelag. c. a. illud, Sine fide impossibile est placere Deo. libro r. contra Pelagium & Ccci stium de peccato originali, c. 3 . illud, Honorabile connubium in Omnibus Se thorus imia maculatus de c. lib. 3. de consensu Evangelista. c. i 6. illud, obturaverunt Ora leonum de e. de bono coniugali, c. 2 o. illud, Vmbram habens lex dic. Ambrosius Mediolanensis Episcopus, licet eam cpistolam in commentariis omiserit quod morte sorte fuerit impediatus, tamen quo loco eam habuerit, frequentissimo eius epistolae usu luculenter ostendit. prosecto lib. a. de Cain& Ab. c. a. nomine Apostoli Pauli usurpat illud, Acces is ad montem Sion dec. lib. a. de Abraham, illud, Vivus est enim sermo Dei, Ece. in Lucae Euangelium c. is . usurpat illud, I. Christus, heri & hodie. in commentariis epistolae ad Ti in oth. c. i. illud, In Abrahae lumbi ς erat Levi. in Psal. i8. illud, Teneamus ergo fidei nostrae consessionem Sc. ibidem in illa uerba, Fiat manus tua ut saltiet doc. illud , Omnes sunt administratorii spiritus doc. lib. a. comentariorum in Lucam. c. a. de Simeo ne & Anna, illud, Vivus est enim sermo Dei de c. Sumuntur & alia innumera ab hoc auctore ex eadem epistola testimonia, quae ne sim in adducendis locis inolestissimus taceo . Possem lc ex Chrysostomo immensum agere locorum nomine Pauli apostoli 3e sanctae scripturae, ab eodem ex ea epistola decerptorum aceruum, sed ne nauseam generem , ea silentio praetereo . satis est eum in eam epistolam diligentissima commentaria edidisse, ut sciamus quo loco eam habuerit. Vtitur de eius epistolae testimoniis, Pauli Et sanctae scripturae titulo, Ioannes Damascenus in historia Barlaam, illis locis, Portans omnia uerbo utitutis suae Sec. dc, Vivus est Sermo Dei, Sc. Ioannes Cassianus lib. s. N 6. c Ol la t. usurpat illud, Ιει ψ', Christus heri de hodie ipse in saecula dee. Sio itu ad alia. Iacobi epistola utitur Dionysius Areopag. lib. de coelesti Hierar. c. illo loco, omne datum optimum Zec. Ioannes Damascenus in historia Barlaam usur
pat illud, Fides sine operibus mortua est. Cyrillus Alexandrinus, libro de recta fide ad reginas, usurpat illud , Unus est enim legislator de iudex dec. de dialogo i. de Trin. illud, Si quis indiget sapientia de c. idem lib. de fide ad reginas, usurpat illud , Omne datum
optimum S: c. di illud, Subditi estote domino &c. Augustinus libro de uanitate saeculi c. i. usurpat illud, Amicitia huius mundi inimicitia est Deo. Idem lib. de obedientiadi humi. illud, Deus superbis resistit de c. idem in Evangelium Ioannis tract. 6. 8e deuer bis Apostoli, Sermo. 16. illud, Daemones credunt de contremiscunt . idem lib. de Saneia uirginitate , c. a. illud, Si quis indiget Sapientia dcc. idem lib. de rectitudine catholic. conuer. illud, Beatus uir, qui sumit tentationem Sce. lib deI id e dc ope tibiis, c. i .is. de i6. tractat illud, Fides sine Operibus mortua est. lib. de quatitor uirtutibus cataritatis , illud , Credidit Abraham Deo de reputatum est illi Sec. lib. de Natura de gratia contra Pela. c. 3 8. illud, Resistite diabolo, de fugiet a uobis. Dc uilitatione infirmorum, c. . illud , Infirmatur quis in uobis Zec. Se ibidem illud, Confitemini alterutrum pecca ta uestra. lib. de Natura fle gratia contra Pelag. Se de uerbis domini serm. . illud, Lin guam nullus hominum domare potuit dec. epist. 29. ad Hierony. exponit illud, offendes in uno, facius est omnium reus. Sunt de ex eadem epistola innumera alia usurpata, quae
E. i, xoi, secunda Petri , tum aliis multis locis, tum his, quos hic inseremus, a sanctis auctoribus, apostoli Petri titulo, ac nomine usurpatur. Ambro. citat ex ea epistola, illud, omnis scriptura diuinitus inspirata de c. in et .c. epistolae, ad Timotheum , nomine Petri apostoli, idem in epistolam ad Philipp. c. i. adducit illud, Vt sitis consostes diuinae naturae dec. August. lib. de uerbis Apostoli, nomine item Petri apostoli, ata ducit illud, Audiuimus uocem delatam de coelo Sec. idem lib. de Fide de operibus, illud, Hi sunt sontes sine aqua. Idem ibidem , c. 23. illud, Si enim refugientes dec. lib. de natura boni, aduersus Manichae. c. 33. illud, Deus Angelis peccantibus 5cc. I. i, , , epist. pro sui breuitate, a sanctis auctoribus frequetissime adducitur. Epiphanius. haere. 26. contra Gnosticos, Haec, inquit, ait Spiritus sanctus per uocem Iudae. I, das autem hic est, qui frater Iacobi, de domini dicitur. Hi sunt, qui uelut bruta corru-puntur die. idem , nomine etiam Iudae fratris Iacobi de domini, usurpat illud, Somniantes
407쪽
tes, eam em quidem polluunt, dominationemque contemnunt dee. Cyrillus Alexandrinus lib. de fide ad Reginas, usurpat nomine Iudae Apostoli bonam partem eius epistolae. Li a εκ Apocalypsis, tam frequens est in Graecorum S Latinorum usu, ut si omnes loci, qui sub Ioannis Apostoli nomine, ab illis usurpantur, huc fuissent adducendi, pene 'immensum uolumen esticeret. usurpat ex ea Tertullianus aduersus Hermogenem locum illum, Montes sicut cera liquescent, doc . de ibidem pertractat meretricis mysterium, A .i
quam in eodem libro Ioannes describit. Dionysius Areopagites, usurpat ex ea illud, Ecce sedes posita erat &e.& multa alia. Cyprianus in epistola ad Nouatianum usurpat ερο Φ, illud nomine Ioannis, Ciuia aperuisset sigillu in sextu in &c. in eadem, illud, Vidi thr num magnum de candidum Zec. item illud, Aquae, quas uidisti, populi sunt multi &c. ite illud, Diues sum & nullius egeo . idem lib. de differentia Sion de Sina, aduersus Iudaeos AD. . illud, Vidi ciuitatem sanctam Hierusalem de c. idem lib. 3. ad Quirinum, illud, Scient omnes Ecclesiae, quia ego sum scrutator renium dec. de in eodem, illud, Hi sunt, qui cumulieribus &c. item in eodem, illud, Et uenit unus de septem Angelis&c. e itat de eundem librum, lib. de exhortatione martyrii , di sermone 3. de mortalitat . Q uater aut j. . r. quinquies, Sermone de eleemosyna, lib. de simplicitate praelat. lib. de habitu uirgi. lib. q. epistol. epist. a. & 6. lib. 3. epistola i8. Citat eundem librum , Hilarius in Psal i i 8. N in prolog. Pselmor. ter aut quater nomine Ioannis, Ireneus Lugdunensis Episcopus, libro aduersus haereses Valent prope finem, locum illum, Et erit numerus bestiae ser centi sexaginta sex &c. ea diligentia & reuerentia, qua cateras scripturas propheticas exponit, adiungens, eandem Apocarypsim, pene sub suo saeculo editam, sub Domitiano Caesare. Mi in de eundem, de in eum librum commentaria edidisse, Hieronymus do Lib . . . cet. Allegant eundem librum, Augustinus, Hieronymas, Ambr0sius, Chrysbstomus de caeteri tum Graeci, tum Latini, posteriores theologi , I heophilactus, Theodotitus, BG da, Rabanus, Prosper, Bernardus &c. toties sub nomine Ioannis Apostoli, ut si omnia, quae in eam rem obseruaui, huc citent adducenda, taediosissimus profecto sorem . Elucidarunt illam commentariis ex antiquissimis theologis, praeter Ireneum , Iustinus ex philosopho martyr, ut Hieronymus libro de Viris illustribus docet; Primasius, Beda, Aprigius Pacentis Ecclesiae olim in Hispania Episcopus, ta alia complures, quorum c talogum in nostris Bibliis annotationibus teximus, in quibus de alia innumera loca tum ab istis, quos adduximus, tum ab aliis auctoribus Ecclesiasticis, quos consulto sile . . octiatio praeterimus, ex his omnibus libris licebit aduertere. N .
Trebatur eosdem Ibros esse canonicos ex Ecclesiastico usu. Cap. PC.
Alet etiam apud integros Christianos, semperque ualuit multum , Ecclesiasticus usus, praesertim sanctorum patrum auctoritate probatus, quo ex his libris quemadmodum de ex aliis sanctae scripturae uoluminibus in diuinis ossiciis ad instructionem fidelium lectiones assumuntur. Cur enim sanctos Pontifices , qui huius sancti ministerii institutores creduntur, Ambrosium dico, Gelasium, Gregorium, Leonem, de c. incertas N ap cryphas doctrinas, quibus nihil inagis formidarunt de oderunt, instituendis populis pro- potuisse credamus, praesertim cum multa essent in sancta scriptura uolumina, quae illoruloco legi potuissent Sunt autem in hoc genere tot testinionia tum in totius anni liturgiis, tum in canonicarum horarum lectionibus, capitulis, antiphonis, responsoriis dec. ut huc non nisi cum maximo lectores taedio deducantur. Sequuntur in martyrum, consessorum, uirginum, & uiduarum missis, sub titulo libri Sapientiae , tum ex ipso sapientiae libro, tum ex Ecclesiastico, pene omnes lectiones. Ex Macabaeorum libris, factum illud Iudae memorabile, quo pro his, qui caeciderat in prae Ilo, oblationes Hierosolymas miserat, quemadmodum de epistola Paulinae, recitatur in desunctorum liturgia: I hobiam, Iudith, & Hester per mensis Septembris dominicos dies, quemadmodum librum Sapientiae per eos, qui celebrantur, Augusto, & libros Macabaeorum per mensem octobrem, epistolam Pauli ad Hebraeos per tres serias maioris hebdomadae, ex uetusta Ecclesiastica coasuetudine, legi, cum multorum Epist. concilio
408쪽
e. sam R. docet Gelasius. Apocalypsis, Ioannis tres epistolae sub nomine & titulo Ioannis Apo stoli , Iacobi , Petri prima ac secunda, necnon & epistola Iudae Apostoli, sub horum ilia' ε' tulis, per quinque illas hebdomadas , quae penthecostem & festum resurrectionis interiacent, quasi diuinae scripturae, ad instructionem fidelium, ab Ecclesia leguntur . librum Baruch Sabbato sancto , N Susiannae historiam sabbato post dominicam tertiam quadragesimae, adulterae Historiam eodem Sabbato, ultimum Marci capitulit, ipso sancto dominicae resurrectionis die, quasi sanctae scripturae portiones, quibus tanta mysteria confirmari oportcbat, proponit Ecclesia . Atque haec quidem, quae pro istorum uoluminum
diuinitate afferenda protulimus, tanta sunt argumenta, ut neminem quavis haereticum,& Eccletiasticae cloctrinae in sentisi inuim hostem , eis nisi cum manifesto leuitatis indicio resistere poste appareat,
Soluuntur haereticorum rationes, quibus horum librorum auctoritatem, em divinitatem labe actare contendunt. Cap. OCI.
Ed iam ea, quae uel ex sanctis auctoribus, uel ex cociliorum decretis, pro haereticae sententiae tutela produximus, facilὰ diluemus, si prius duo aut tria praenotauerimus et primum quidem , quod N antea diximus, non cuiusuis esse, qui sint diuinae auctoritatis libri, decernere, sed totius Ecclesiastici coetus, idest generalium conciliorum, quibus totius Ecclesiae uice,
ut postea dicemus, Spiritus sancti unctio & magisterium promittitur, aut Ecclesiastici principis, qui, quod sit generalis pastor, iuxta illud, quod primo in hoc
' ordine principi dictum est, Pasce oves meas. discernendi pastus ueros a nomueris, ρο- testatem exercet. Unde cum uniuersi illi loci, quos in contrarium adduximus, nec to-
tius Ecclesiae, idest generalium conciliorum, neque septemi principis lint testimonia, paruo in hac parte catholicae ueritatis sentcntiam uigore concutiunt. Q uod si neque' concilia generalia haberent Spiritus sancti praesentiam, neque ullum esset in Ecclesia supremum imperium , ut contendunt haeretici, adhuc, quod ampliorem N iurisdictione S dignitate Romanus Pontifex auctoritatem obtineat, & quod in generalibus conciliis, res fidei maiori cum discussione agitentur, & his &'illi maiorem, quam reliquis conciliis, in quibus non tam presse res discutitur, aut reliquis Pontis cibus, qui non tantam habent in Ecclesia dignitatem, fidem esse adhibendam , ipsa ratio suadet, praesertim cum Apostolicae sedes, idest illae, quibus praesederunt Apostoli, grauius caeteris habean: testimonium , & inter has, illa, cui Petrus Apostolorum princeps, cuius fides propter Christi orationem non potuit deficere, praefuit,& quam sua doctrina& tandem ma tyrio exornauit. Cur enim illis Ecclesiis, quae ipsos Apostolicos uiros coctores habuerunt , uel in canonicis libris discernendis, uel in caeteris fidei rebus decernendis, quam aliis quibuscunque, quarum doctores, nec tam uberes Spiritus sancti exceperunt prouentus, neque Christi comites, dum Euangelium seminaret, fuerunt, non magis crcdamus Et cur inter has, etiam si nullus esset Hierarchicus ordo, illius Ecclesiae, no sit apud nos potissima auctoritas in hac parte saltem, quam ab omnium Apostolorum principe &Christi comite, praecipuo instructam agnouimus λ Verum de hoc postea cum de Romani pontificis, aut Ecclesiae Romanae auctoritate tractabimus. Nunc omnibus illis locis respondemus, ideo a nobis hos libros canonicos iudicari, quod eos & generalis Ecclesiae congregationes , & Romani pontifices, uel per se ipsos, uel dum his congregationibus per se, uel per legatos praeessint, diuinos ac canoni-
eos dixerint. Secundo aduertedum est, per totos illoS quadringentos annos, quibus tyrannica persecutione grassante , uariis periculis ac dissicultatibus fuit Iaboratum, Ecclesiam, aut Ecclesiasticos patres, nequaquam sanctorum librorum examini, quod magnum ocium requirebat, potuisse uacare: unde nullos alios canonicos iudicabant, quam eos, quos Iuda orum lapientes suo canoni ascripserant, quod aequum illis uideretur, cum ipsis scripturis ab Hebraeorum sapientia , dum tempus huic examini aptum non dabatur, ipsarum quoque scripturarum auctoritatem recipere . Atque adeo non mirum, si quando de li-ε brorum
409쪽
brorum canonicorum numero agebant, nihil innovare audentes, ex Hebraeorum senten tia cuncta metirentur. Eademque ratio est de noui Testamenti canonicis libris: solos sita isti fanaque illos canonicos iudicabant, quos nulla haercticorum suspicio insecerat, reliquos, quos non satis nouerant, quorum client auctorum, S quod nondum per tyrannicas persecutiones doctrinae ueritatem, & spiritum latentem licuisset inspicere, cum animi tot midine semper legentes, in sanctorum librorum catalogum non audebant admittere. Vnde hos, quod ineis utilem doctrinam nec ullum mendaciu depraehenderent, & quaedam quoque diuinitatis uestigia tran,lucere coepit clit, quasi utiles, sanctasque scriptu ras, non tamen quasi canonicas, populis proponebant.. E. x x xio notandum, sancios illos Ecclesiasticos patres, quos elleiori statu sub imperio Christiano tulit Eceselia, irequo, tyrannica persecutionu cessante, sanctorum librorum examini non nihil ocij licebat impendere, non tantum Lisse doctissimos, sed ubi nihil in contrarium decreuisset Ecelesia sanctorum patrum praecedentium , obseruantissimos. malebant enim, in rctus praesertiin magni momenti, quale est librorum sanctorum examen, magis aliena colere, quam ex propria animi sententia, quae sentirent, proponere. Ergo cum in praecedentium Ecclesiasticorum saeculorum auctoribus, solos eos libros ex ueteri testamento, quos ludxi in suo canone habebant, ex nouo uero eos, quos certo constabat, ab Apostolis editos aut approbatos, admistos uiderent, hos quo que solos , plerique illorum, quibus uel Romanorum Pontificum aut generalium conia ciliorum , plene in hac parte non innotuerant decreIa, iudicabant canonicos: reliquos , cum non damnarent, neque a praecedentibus Ecclesiasticis uiris damnatos uiderent. cum sanctos Ec utiles iudicarent, inter diuinos tamen non audebant admittere . Adde quod illorum plerique non iuxta propriam sentcntiam, sed iuxta communem c uoca bant autem communem, quam a prioribus auctoribas communiori suffragio approba tam uidebant quid in hac parte sentirent, loquvbantur: quod in illis locis, quos ex Hie ronymo attulimus, apertissime uides. Non enim hunc aut illum librum esse canonicum absolute pronuntiat, sed hunc alit illum librum, a Latinis uel a Graecis, iuxta quod, ex auctorum lectione depraehendcrat . in canonc admitti, aut a canone excludi, sine pro priae sententiae praeiudicio, simpliciter recitat. Hinc ergo ad uniuersos illos locos, quos ex Hieronymo, Gregorio &c. quos post persecutiones, Ecclesia genuit, attulimus,suia ficientissime responsio reddetur, si dicamus eos, cum dicunt hunc aut illum librum non esse in canone, aut non de Ecclesiastico, sed de Iudaeorum canone sermonem facere, aues de Ecclesiastico canone loquantur, non iuxta propriam sententia, sed iuxta id, quod in ueteribus auctoribus legerant, ita decernere: aut demum eos, quia sorsan proptet praeced entiam persecutionum angustias, etiam illo pacatiori saeculo nondum erat editus, aut si erat editus, nondum Occurrerat, ut contingere solet etiam uiris doctissimis, nouum diu morum librorum Ecclesiasticum canonem non legisse. Sed neque horum sanctorum memoria, frequens illa generalia concilia cogendi consuetudo increbuerat, u t omnes illos iam tunc temporis generali sanctione, & quae omnibus nota esset, recepisset Ecclesia, nisi Hrsan Nicaena synodus, cum Iudith recepit, caeteros quoque admilis se credenda sit: neque enim maior cius libri recipiendi ratio erat, quain reliquorum omnium, de quibus erat controuersia, immo maioribus ac pluribus
difficultatibus, quae a receptione retraherent, liber ille distringitur, ut postea patebit. Sicut uero canon ille, ubi Iudith historia fuit sanctorum librorum catalogo ascripta.
propter temporum, & eorum saeculorum haereticos turbines, fuit e medio sublatus, adeo ut, neque ad Hieronymi, aut alterius sui temporis auctorem nisi per rumores & auctorum testimonia pervcnerint: ita canon ille, in quo caeteri libri uniuersi fuerunt recepti, Rit prorsus opera haereticorum deletus. immo uero unus atque idem canon suisse uidetur: nam de libris canonicis, non pluribus, sed uno eodemque canone in conciliis generalibus aut particularibus semper disteritur. Hieronymus uero ita librum Iudith, a sancto concilio Nicaeno receptum instinuat, ut alios fuisse receptos non neget, sed dei illo loquitur quasi de eo, qui inter eos, quorum auctoritatein ueteres theologi in quaestionem conuerterant, densioribus disticultatibus intertextus, minus apparebat cano-- nicus. Apud Hebraeos inquit liber Iudith, inter hagiographa legitur, cuius auctori- remm . tas ad iudicata illa, quae in quaestionem uzaiunt, minus idonea iudicatur: sed quia hue Ccclibrum
410쪽
librum synodus Nicaena, in numero sanctarum scripturarum legitur computasse, a quieui postulationi uestrae &c. Videtur profecto magnopere cum ratione conuenire, priino illo generali concilio, quo sub Christiano principe Christiana respublica respirare
coeperat, non unu in sanctarum scripturarum canonem cudere, ut non iam ex Hebraeorum , quorum synagopa per Christi passionem fuerat extincta, canone, hos aut illos, sed ex Christiana regula iudicarent diuinos. Et quidem in Nicana synodo plures, quam uiginti canones, quos habemus, conditos suisse, Athanasius eius concilii consultissia1nus in epistola, quam Marco Romano Pontifici scribit, docet aperte. Septuaginta inquit Nicaeni concilii capitula, quae de praefata synodo, iubente domino meo Al
xandro , decreta omnium Episcoporum attuli, quae sunt igne combusta, optamus ut a sede sanctae Ecclesiae, uestra auctoritate, recipere per praesentcs legatos mereamur. Et subinde, Praesentibus nobis septuaginta in memorata synodo tractata sunt, triginta a Graecis, & triginta a Latinis: similiter edita lingua Latina: sed uisum est trecentis decem de octo patribus, Spiritu sancto repletis, di maxime Alexandro, & apostolicae sedis apocrifariis, ut decem capitula adderentur, N aliis atque aliis locis insererentur, & ad forma septuaginta discipulorum, uel totius orbis terrae linguarum septuaginta, se tanti de tam excellentis concilij fierent capitula, quae omnem Christianum insormarent orbem. Hactenus Athanasius . Idemq; capitulorum aut canonum numerus, ex cpistola respons
ria Marci Pontificis ad eundem Athanasium , qua inquit sic se , ut Athanasius scripserat. reperisse, colligitur. In quibus canonibus canon nouus diuinorum librorum, ut credibile in , continebatur, cx quo ZOZimus di eundem per omnia, quem nunc habemus, diuinorum librorum numerum retulit, addens, Hoc fratri & consacerdoti nostro B ni facio, uel ali is earum partium Episcopis pro confirmado isto canone innotescat, quia a patribus ista accepimus in Ecclesia legenda . patres nimirum sanctos illos Christi sacerdotes, qui Nicana synodo conuenerant forsan intelligens: nisi quis uelit eum Romanos pontifices a Clemente intelligere . Itaque ut fructum huius annotationis legamus, illius pacatioris Ecclesiastici saeculi patres, aut ideo hos sanctos libros in diuinas script ras non retulerunt, quod nondum eo saeculo, quo uix Ecclesiae ab tyrannica clade respurare licebat, suissent per generalia concilia, quorum nondum increbuerat frequentia, declarati diuini, aut si iam synodo illa Nicaena fuerant in canonem relati, quia canones eius concilii ita fuerunt combusti, ut uix uiginti noti essent, reliqua apud Romanae s dis archiuium laterent, fieri potuit, ut solis Romanis pontificibus canonici essent libri, qui, etiam doctissimis uiris,& Ecclesiasticarum rerum consultissimis, quia nondum illius concilii decreta occurrissent, canonici non essent. Ex uis tribus annotationibus quid uniuersis illis locis, quae uel ex conciliis, uel ex sanctorum auctorum scriptis contra horum librorum auctoritatem adducebantur, sit respondendum, non obscure colligitur. Nam ex priori quidem annotatione, omnibus resipondemus, nequaquam illorum esse in librorum diuinorum discretione aut examine , serre iudicium, sed uel Romani pontificis, qui uniuersalis est pastor, aut quod, ut diximus, haeretici negare non possunt, saltem praecipuus, uel generalium Ecclesiae congregationum , in quibus praeter Spiritus sancti praesentiam, quam habent, ex pacto, res a maiori Ecclesiae parte si nolint haeretici concilium esse totam Ecclesiam) altius examinantur & expenduntur. Ex secunda, Melitonis& concilii Laodiceni catalogis, & si qui alij ex primo illo saeculo, ex sanctis auctoribus loci adducuntur, reuerentius dicimus , eo tempore Ecclesiasticis auctoribus, diuinorum librorum examini propter persecutionum angustias non licuisse uacare, atque adeo non alioslibros reputasse canonicos, quam, quos Hebraeorum canon appellabat . Ex tertia, Hicronymo , Gregorio &c. dicimus eos uel iuxta priorum theologorum,
quam in libris inuenerant, non iuxta propriam sententiam loqui, nisi malimus dicero eosdem quod nondum publica & conciliari sanctione, quae omnibus posset esse nota, in diuinoru numerum relati essent, uel certe quod magis crediderim quod ad illos co cilii Nicaeni nouus canon non peruenisset, hos libros ignorasse canonicos. Glossema uero ordinarium cum docet epistolam ad Hebraeos, inter canonicas a Latinis non suscipi, &Nicolaus Lyranus, dum libros Machabaeorum a canone excludit, & si qui sunt alii, similes, non sunt apud nos tanti, ut suo dicto, his aut similibus, libris quicquam auctoritatis Diqitigod