장음표시 사용
91쪽
. . . . 3 &imperito est rerum emandem comprehensis. itaque sensui euidentia esse initia praeceptorim in El ueniendorum merito dicentur ;artis uero principia,non item. in ut leporis uestigia esse initia, ut le- e. pus inueniatur, iure dici possunt, eadem uero esse principia leporis nemo sanus appellabit quod lepus debeant: cu artes omnes ei notae non sint.praeterea artium principia traduntur,quae euidelia sensui sint, - . traduntura irco sensui euidentia artis esse principia nemo recte dixerit.
: Onsistunt autem praecepta aut in iis, quae sensui manifesta sunt, aut quae ex aliis intelliguntur, aut quae ostensa prius sunt,aut quae intelligentiae euidentia sinat, hoc modo: ut in ijs, quae imanifesta sunt sensibus, cum quispiam plerosque uulnerato corde mortuos conspcxisset,mortis caussam inuesti- ' gaui laque tecum reputans,neque deiectionem uirium, neque rememorum inopiam ed opportunii' partis illius usium esse mortis cauisam comperit.quare ubi nouit ine huius partis actione, & utilitate, ' quam corpori a ,seruari animal non posse,coniungit rationi ea,quae sensui apparent, hiaque praeceptum ciscitis cui cor uulneratur, is morietur.quod ergo ratione inuentum conisatiens hs, quae sen- Flui apparent, si uniuerse eni incietur,praeceptum tat. lum potius pi sceptum m ijs cohalit,quae lensibus inparent: ut ab ijs,quae apparent sensibus in innaminatione ad hunc modum si suis iussammatione o , zox , scietur s renitentem,tumorem,& qui pulsentem dolorem inuehatarabebit.principia ergo inuentionisi praceptorum sensui apparent: eraecepta in consensu apparentium reperta,constituendae artis sunt principia atque hoc quidem modo insis,quae sensui apparcnt,pnrcepta consistunt: in iis autem,quaeex alijsi intelliguntur, sic: si quemluec symptomata urgent, in eo sanguinis inest copia . cui hoc accidit, est cur,aut renes,aut quid tale affectum est ex ijs,quae ostensa prius sunt, ita preceptum effciturai ante sit Τ ostensium,quid sit concoctio, que fundi,ac liquari,quae concoquutur, cleinde um distribui; & aegris L accommodatos esse cibo in quibus conficiendis non multo labore opus sit huiusmodi praeteptum in
ι de orietur: humida uictus rationes omnes febricitantibus prosunt. exeuidentibus autem hoc modo: quicquid multum est,id naturae aduersatur:&,non sitietas,non fames: neque aliud quicquam bonu est,' quod naturae iri Hum excedat.&, quos saturitas morbos parit, os curat evacuatio: cum enim euidens s ut n illis, quia superent uires,in hoc,quia cisciens caussa tollit utine quod fiebatiuturu est, ideo pridisi praecepta intiterunt.ceterum praeceptum omne uniuersale,firmumq; est.quare falluntur, qui artem hanc esse coniecturalem ideo uolunt,quod coniecturalibi is praeceptis contineatur:neque enim coni G cturalis aprare eptis nominatur, cum ea sint perpetua, sed ab actione, operaque medentium. quia enim , ce. - incerium euentum babet, ideo coniecturalem artem ciscit: cum alioqui Omnium artium p epta aem
aperium sit,etiam pateat,quam ad rem reserendo, utile sit hidicandum.
Artii finis Pusit, ex ea diissmaeconi Uri. cap. s.
Nies igitur partim reiciunt quae non sunt, ut quae naues fabri impartim iam facti conseruant,
ut ars gubernandi: partim utrunque ericiunt,ut qui domos aedificat. in iis aute tuae faciunt,aut ' conseruant,unus consequendi finis est modus. quamob rem in eis simplex est utilitatis iudicium. at in ijs quae limul faciunt conseruant non est facilis aestimatio. non est enim, quasi inutile, reis ciendum,' quod ad consimationem non pertinet:sed diligenter intuendum it ne ulli ad id,quod non est,essiciem dum diumentOars aut e medicinae inter eas numeratur,qui faciunto conseruant.nec tamen ideo exit stimandum est,duplicem ei finem esse propolitum, nimirum, ut quod non est,cificiat,hoc est, bonam ual letudinem:& eam,qui adsit,conseruet:hsdem enim priceptis,inquiunt, bonam uesctudinem officiens, H&consciuansduelicem utique finem habebit. nisi autem eadem essent scepta ad utrunque fimpe ducentia me finibus disserentibu artes quoque differrent in artes medicinales duet e u merum cueadem praecepta,sed proposita diuersa stat, ei licitur, ut una quid ars sit, diuersa tamen habeat pruit in in posita at eos praeterit,unum cile medicinae propositum, sanitate unumque finem, ut sanitatis adepta . / nem: atque adeptionis modos essedisserentes. porro propositu,&finis non uariam pro uaria cons , quedae sanitatis ratione; cum enim nobis nota sint, quae nocere possint, sinoxia adimamus, sanitatem coin, diei e enicimus: si ea vitemus, illam tuebimur. quare utilitas in medicina aestimanda est, partim reputatio, utrum ad efficiendam,bonam ualetudinem: partim, utrum ad candem contavis A resinatur. co . Ut praecepto mecissens dinoscati cap. 6. . Vomodo autem inter se pran epta cor sentiant,quidem ex eo, quod simul.sint, assimari censentv g oporter gnari scilicet nulla quidem simul este mutuo,sed tamen in eis nullum csiscnsam cet ni: ut diem esse,& simul in ea spiritum duci, affirmamus, cum tamen in ea nulla consecutio appa reat quocirca non est iudicanda consecutio eo, quod simul lintista quo Bblato aliquid simul aufertur,& quo polito aliquid renitur d ex illo esse consequens existimandum est omnino autem quq inter scdependenti ut que ituaguntur, de hs adiudicatione fit iudicium, in quibus neccile est facere adiudicationem
92쪽
A casionem eon uentem . ad nonullarum uero orationum adiudicationem consecutio necessario indagatur.utrum autem ea ad medicinae pnecepta iudicanda conserat, quaerat fortasse aliquis. quippe cum sirim cinae praeceptum utile,ucrumque esse, non stiis sit, nisi ipsum quoque cohaerere, semper consequeintelligamus. Vin igitur oratio omni omneq; praeceptum his tribus aestimatur, tremi sunt in medicina letiae, rationali empiritimae methodica, nunc his iudicandi rationibus adhibitis sei has ipsas conta
remus,ut nos ueram sequamur. primum omnium quae sint earum communia,qum; cuiusq; propriaeX
ponemus: deinde earum adiudicationem adiunge bus . inter trium sectarum auctores hoc coiiuenit, euidentia 'cepta esse uuluanalqgismum, obseruatione, historia, & transitum ad similia: historiam uacare iudicio, non admittenda esse in humenta; admouendorum remediorum modum, alia ex aliis percipi :ijsdem malis p sentibus eadem esse facienda, sanitatem addendo, auserendos; seruari or- H; misi Moria uitanda esse,ut sanitatem tueamur,morbori; extrudamus,ut materiam, quae adhibenaa sit, cognoscendam, magnam uin utilitatem; ab experientia nobis afferri:quod ea,qui nutriat, quae non, quae purgent, quaeq; interimant, nos docvolt. B Sectarum sDiuia. cap. 8.PRper hoc autem,quod commune est,empirici consillant,aiuntq; non modo facultates, sed ea etia . quae conserant,inuenta esse experientia. methodici quoq; praeter id ipsum, nescio quid ab empiricorum sententia diuersum afferunt: nihil enim aliud commodu ab experientia duci uolunt prius,quam
uires remediorum, quae admouenda sunt, quis cognouerit: propterea quod nulla res confercnso seruatione percipi queat, cum, quae conserunt, exobis uatione quarundam rerum sensiui apparentiu ''G- , .um m
omnino intelligantur. rationales inter hos medij in aciem prodeunt, siquidem omnia, quae conserant, a
obseruatione percipi uolunt,ut cinpiricis placet, negant tamen ea indicatione inueniri, ut meth: Zdicorum fert opinio dis partim obseruatione, quo in genere sunt mortisera,&quae uenenum mor in ' φ' o .
infligunt: partim indicatione, quorum caussae repetiuntur. methodici autem, ac rationales idemtiunt,quatenus utriq: conferentia per indicatione sumi volunt . quatenus uero a diuersis o capiunt, eatenus distentiunt: methodici .n. ea quae conserunt sui busta senses euidentibus indicari inq; percipi , rationalesnon ex illis sed ex occultis, affirmant. quia uero indicationes a caussis oriri uolunt: causi et aute luia causis sint,non apparent, planum est,eos non ducere indicationes abys, quae sensibus appa o. arent. aiurat autem hi apparentia uiam nobis ad percipiendum, 'uq indicare possunt, commonstrare . . 'Cc5uenit in hoc et inter empiricosacrationales,conserentia a nullis sensui euidentibus indicari.est hoc aliud commune,& de quo inter Medicos omnes constat, sensui apparentia esse ex usu, ut empirici tradunt, ad ea obseruanda,quae inde percipiuntur, cum in quibusdam eorum sita sit obseruatior ut rationalas, quod ex ijs cunoscantur, quae indicandi uim habeant: ut methodici, quia, ut intelligas, quet conserunt, haec ipsa usui sint . praeterea est hoc empiricis, methodicisq; commune,ex euidentibus non . percipi id,'uod a tum se, a quo conserentia indicantur . empiricis ac rationalibus commune est, ut ' conserentia in euidentibus obserirent. inter methodicos & rationales,convenit, ut ex euidentibus utilia percipiant. sua ob rem methodici id quod confert, ex λ sui euidentibus intelligi contendunt: r tionales ex his ipsis fatentur quidem inueniri quae indicare conserentia queant; conferentia, uero non item. ceterum ad eos,qui ex perspicuis causis inueniri quidpiam utile existimant,ut in surculo exempli grati dicendum est,in eis non ut ab euidentibus, sed ut a causis utile reperiri. caussa autem in eo,quod caussa est, non es euidens, sed e *mptomatibus deprehenditur . si igitur extimae cuti admota arenaea, aut surculus dolorem non assescit, neq; in sui sensum nos perducat, non percipimus: neq; enim quodslibet inciens , est alicuius caussa : quo i caussa est, id in eo, quod causa est, non euidens est. nam quod cum aliquo consertu in eo,quod tale est,non est sensui euidens: ipsa uero, quae cum aliquo D conseruntur, sunt euidentia sensibus, ut pater,ut seruus,ut staterra cetera huius generis :siquidem ipsa singula conspicua sensibus sint: at mutuae ipserum relationes sensibus non apparent.
Voniam aut dijudicandarum rationum instrumenta tradidimus, quaeq; communia,& quaepro- Δpria sint sectariun percurrimus,deinceps sequitur, ut singulas sectas pendamus, atq; ita uera sentetitia sequamur. empirici aut ac methodici, qui rationalibus aduersintur,comprehelione 6 U
rerum abditarum ei male ac separatim se uentur cominentia
quiunt,quod uos ipsi ea non obseruatis in ijs omnibus, quae sensui apparent,sed in quibus da, quae plus quippia quam reliqua sensui euidentia, in quibus quod sensui non apparet,siseruandu est, compleet tunid si sit, abdita erunt accomodata. itaq; sensui euidentia,uel ut euidentia ad rem utilium inuentione adhibentur,atq; ita omnia sunt utilia: uel secus. omnia aut ad hoc ualere si dicas, absurdum erit. si omnia non sint utilia, necesse erit, ut plus aliquid, quam euidentiam contineant, quod non sensiis, sed ratio percipiat. abdita autem ratione percipiuntur, urgu&ratio, &quae abdita sunt, utilia erunt:
93쪽
semim quae sensui sint evidentia, in co, quod sint eiusmodi, inter se non disserupi, perspicuum Eest ipse omla, quantum in ipsis est, pariter esse ad obscruationem accommodata. itaq; minima qiueq; tam quae nunc sunt, quam quae fuerunt,eiusimodi censebunturiat hoc fieri nullo modo potest: nam quo pacto in stragulis, in lecto, ubi aeger iacuerit, dein ceteris consimilibus quilo iam aliquis obseruarit quare per bicuum est, non estici in sensui cuidentibus, quia euidentia sint, obseruationem: siquidem ea in omnibus arri; versaretur: sed in alio quodam, quod sensui euidens non sit. hoc si est , utilia esse addi ta conclusimus. sed unde aiunt coinprehendi, fieri in his cui sciatibus obsin uationem posse, in illis non es posse ξ nam in his euidentibus, quia cui dentia sint,hoc non facile percipitur. alioqui plebei omnes gnoscere non quibus cuidentibus facienda obseruatio sit, hacq; ratione nihil inter nostram operien tiam, uulgiqi inscitiam interesset. si uero non sit omnibus perspicuum, in quibus euidentibus sit obse uandum,idq; seli artifices deprehendant, certe quae conserunt in euidentibus, non quatenus talia snt, obseruantur. quia enim id n quo est facienda obseruatio, est iensui euidens, illud non est,sed abditum, sequitur it abdita noste utile sit, quando etiam abdita sunt utilia. iam uero, quia empirici& in semeribtis, & in praesentibus obseruari ccnsciat, & proinde praeterita magna diligentia inuestigant: praesentia uero infinita sunt,& inii nitis nulla cile potest obseruatio, planum est, eiusmodi obseruationem fieri non posse. porro rationales in methodicos, qui scnsui apparentia esse utilium indicantia putant, hare: Fac unt . quae sensibus apparent, sunt per se ipsa coinprehensibilia. ergo & uulgo sunt perspicua: cum
enim dc communia indicent, dc cum indicantibus se in ant ea, quae imitantur: certe fit, ut commmnia uulso quoq; sint indicationem allatura: atq; ita uos methodici,nihil a uulgo disseretis . no indicari aut utilia ab affectibus ta probabis: cum idem assectus, ut instaminatio, diuersas corporis partes obsidet,ut oculos,aut iecur,aut gulam, cande, sed diuersam curatione postulat siquide oculo inflammato optum est accommodatum: gulae, de iecori aliud quid. oleum oculo nocet, in alijs partibus inflammatione tentatis dolorem sedat . quare per piculi est,utilia ab assectibus non indicari: propinea quod idem remediu intutibus conueniret cum idem inci actinis: si modo assectis nobis utilia commonstraret. hoc et modo reselli mella licorum dccretum potest , quibus placet,cum ide asseetias eunde occupat locu, homines pro causi, uarietate uaria quoq; curatione cxigere: ut in suppressa urina, si calculus sit,utimur excisore urinae copia, fistula immittitur: si infla ratio, cataplasma admouetur. si aute utilium indicationes ab affectibus proficiscerentur,certe uno asscetu pro to, una quoq; ac eadem adhiberetur curatio. at una cius de incetus curatio non assumitur, clo neq; affectus utilia nobis indicant .
Vae cum seminatim expos Timus, erit oportunum, indicatio quid sit, descriptione aperire dc Gquomodo ab indicatione utilia percipiamus: quidqi obliniatio sit, de quomodo per obsermatio- irem utilia cognoscantur: quid deniq; analogi sinus sit, de quo pacto utilia ab eo sumantur, declarare.
ut igitur eorum, quae sensui euidentia sunt,quaedam per se se comprchenduntur, ut albus,nigerq; color, quaedam adhibita obseruatione,ut quae signis cini vasci tur: sic conscientia per indicationem comprehenduntur: sint enim obuia cum ijs, quae indicant, ac nullius cogitationis opem requirunt: hoc eniti potissimum in caussa est, cur animantia rationis expertia aestumia oremq;, dc uno uerbo,omnia, quae nocere queant, deuitent,cu uidelicet eis se incnt id,quod cis conducit, nam si surculus,aut aliud quispiam in membrum sit defixum, nullus praemisia cogitatione extrali it . itaq; quod in ijs, quae euidenter concessa sunt, cetenim mens nostra omnibus, quae demonstrationem excedunt, utpote cui dentibus assentitur id in ijs etiam, quae indicatione deprelie nduntur,usu uenit. ex quo fit, ut inter indicatione , de ea quae I mlibus, lila: l; intelligentiae evidentia sunt,proportio qu. am intercedat: cum . n. cum n
centi s Occurrunt etiam iuuantia,tunc neq; obseruation neq; iatiocinatione utimur, quod ipse nocentia indicent,quid iuuet. obseruatio autem proportione respolidet ijs,quae signis percipiuntur. nam ut ea per iunctam obseruationem comprehendi dicimus, ita in his rerum iuuantium effici obseruati nem asserimuS : quanquam in quibusdam, quae eodem modo plerunq; incidant , etiamsi caussas cff-H' , cientes ignores,quae iuuant, servant. qualis est in stupore dentium portulaca: in eo enim neq; causa continenS quicquam indicat,neq; ulla ratiocinatione reperitur quid expediat. ijs autem,qui altercum, aut tale quid mortiferum si pserunt, in principio pro caussa, locoq; adhibetur curatio. si caussa non sappetat,postea hs utimur,quae obseruata sint nobis. inter initia enim uomitu imperamus, quod causaeum esse deligendum indicet: locusq; hunc delectum suscipiat: postea uero ignorata causta,uino dc l cte, ut obseruatum est, ut imi u . ceterum tituantia analogi sino deprehenduntur, cum et caussa ignor tur, de nulla sit obseruatio, sed assectus quam simillimus ex symptomatibus esse uideatur. in quo casia indicatio, quid expediat, suppeditare non potest: siquidem cauila ignoratur ecum; nulla sit -seru tio , cilicitur, ut similitudine syinptomatum coacti ad sin ilia transeamus. esto aliquis ab haemorrho demorsus, ac sanguis cisti Ilisos ignari quae caussa assectum attulerit, neq; ulla obseruatioue instructi, ea adhibebimus, quae ad sanguinis eruptionem ex diuisone ortam sunt accommodata. hac autem rati ne Cui dij Medici eo quoru pulmones pus contiariisent,ad similia transeuntes,curare conabatur: nacu id omne, quod pulmonibus cotinctur,tussi r cyciatur psi lingua mota, humore quenda in asipera arteria a quo uehemcs excitari tussis posset,d mittebat: in symptomatis similitudine pus educeret aest igitur analogisnus, ad similia fit transitus: quia subducta icite ad similia pertransiunis . cui pirici aut noperinde,
94쪽
A perinde,ac nossed similia periranseunt: aiunt enim similis ininsitum a remedijs ad remedia, aut abesse
ctibus ad affectus fieri. a remediss ad remedia sic: cum eadem symptomata adsint, quae in alijs morbis . aderant,ciam ad similia,ut a malo Udonio ad mespilum pertransimus. in quos dicendum est: huiusmo- di transitus fieri a uobis non potest . umimuseratiocinationis, an ob uationis a similibus adsimilia transitis est obseruationis. nrofecto Quod facitis. Quoda: counoscitis obseruatio est, non transtus ad me.
similias ratiocinationis,quaere tu est, utrum cium,an quoruda losimilibus: ad similia tra eant: si omnium respondeant, nihil unquam ii symptomatum similitudine perspectanquam in omnibus alicuius simile comperient: propima quod quae inter se nulla in re disserunt,ea non similia,sed eade BG. sin se quorundawmpto tu similitudine contentos este fatebuntur nuestigabimus, utrum eas similitudines attedant quae in figura,color i, uersantur,an quae in duritia, mollitiaq; sunt,an potius quae gustatua liactuq; stirtiunturaiam si se gustatuatit alio quovis aestimare similitudine dicent,se et conserentia, quatenus comierunt,deprehendere pe spicue fatebuntur . ex quo patet,ipsbs quoq; necestatio dicturos est quaen cent,quatenus, nocentia se cognosci. iuuantia .n. ideo iuuare dicuntur, quod nocentibus aduersantur. quare si mespilum,quia gustus qualitatem similem cydonio habet,in torminibus intestinorum adhibetur, elidum est psium gustus qualitate iuuare.cum: planum sit,eam adstringentem esse imul etia no B bis succurrit,ea quae nocent, esse qualitatis, facultatisve contrariae. quod si remedia comprehensibili causae aduerisatur, certe patet, occulta posse percipi, eaq; esse cognitu utilia. in Miratio, experietura, a etsi sq; merere sinu adsingulassiectas, Me est
mi, O me, dira refellandus. Cap. II.
auia est,quomodo utilia ex indicatione comprehendantur: nec omni u desciiptiones sebium
stam . indicatio igitur est comprehensio iuuantissimul cum nocentis comprehensione incidens, 1 suae obseruatione ac ratiocinatione . experietia est comprehensio,& memoria eius,quod sepe, eodeq;
modo uismi est. vel sic, indicatio est, cum una cu rebus perceptis utile aduenit ine demostrationeat* Nη obseruatione . experiet laesteius,quias penumero, deq; modo uisum est, obseruatio, ac memoria. . . obicruatio aut ide, quod experietia est .arialogismus est caussam iuuantiu per similitudine comparatio, ' μ' I&comprehensio. deinceps uero, quae cuiusq; sectae propria sint, lanauerimus, aduersus unam- lii O, quamq;,empirica inmoc methodicii mometa ronem atteremus.empiricorii lim sunt,ppria: seruatio, cocursus iuuantiv,historia ad similia transitus, ut eum fieri illis placet: siquide ronales transtu ad simi lia ossici alio quoda modo uolunt: queadmodu in progressu orationis eorti disseretia exponemus.
C Vi aut uelit empiricom refellere ibatentia s obsinuatione in cocursbus duobus accipiat modi L Oporteti . n. seruatio facultatii comunis sit, ea, quae symptomata attingit, in illoru Ppria:nam ramino tollenda est, ut quae fieri non possit: ues concedendum quide eam fieri posse, sta non in sinemne posse explicari. ac primu sine ratione explicari obstiuatione non posse, sic utiq: probabitur. --
discrimia quodda ut in regio morbo ob iant: & in figura, ut in tractuciso luxationibus: leu in prindictis mon usi. ut .m inquiunt,conferentia ab indicatione finiri dicentes, non ola statuunt indicare:quippe cum methodici quaeda euidelia,noii ola: rationales quida abdita, non ola esle indicantia uelint; sic empiricis obseruatione no in ossius symptomatis, sed inquibus da fieri placet: cum neq; oia praeterita, neq; praeseritia ad obstitia udine accommodata arbitrentur: ut si quis a rabiosis cane demorsus sit, solii alat opera empiricus eo accedens ut an eum canis rabiosus momorderit, intelligatacetera,quae praeteriere,nihil investigat: neq; Gquet it praestiatia: uelut sit mani dixi eisti crispisue, capillis.causta aut ab eis quaerenda est,cur non inoibus,scit quia, usta symptomatibus conserentia obseriin,praesertim cus plomata in eo,qd euidelia sunt sestsibus, nihil ab ijs, in quibus fit obseruatioin quae sunt id ad ag I cum inutilia, differre vidcatur. dicant igit,quidna symptomata utilia indicet, euidensne, an q3 occultu est si ides esse respoti ebiit quo utilia symptomata indicat δε in Ous facieri obicruatio est,nos rur-- . sus instabimus immidaia, quatenus euidentia sunt,st ijs,qui inutilia sunt, G differre. si uero quod sto occultu est. dicare utilia symptomata dicent, tum occulta quoq; este ad symptomatuObseruationem sis Θ - - -
utilia fatebuntur. atqui occulta no possunt ulla alia re, suam rone copr odi. itaq; si quod occultum
' est, utilest,et inconcursibus occulta obseruatur, . nullo modo, nisi ratione coprehemuni; iam planu , . V - ω erit, obseruatione sine ratione fieri non posse. haec argumctatio eos compellit , ut rationem esse ad O Τ, ε seruationem accommodata Medant. at ipsi nobis occurrunt,aiuntq; utilia sumptomata drehendi H emo emerimeto posse: Sequaeda symptomata este obseruandari diu non item sm; id obseruauisiciquibus respondendum est paucis: m infinita sint, in quibus non in obseruandum, ptomara, neq; in eis litficienda obseruatio,id ipsum in Oibus non potuisse obseruari: si uita non est infinitorum obseruatio.
N Ton poste aut e concursibus constare obseruatione ic ostenda. empiricorii Ditentia est,sisima I ti omninon in uno,aut duobus,sed in plurimis, q eoia modo saepe uisa sint,esse constitiuicu igit
95쪽
minimus,num in ii sicle seneris symptomatii utilia obseruet,necne,necessitas cogit,utini AEdἴ id sace- Ere uideantur . nam si hic febrim habeat, uerbi gratia, aut inflammatione tentetur: hic uero bilim aut uomitu, aut aluo excernat, eadem fieri obsta uatio non potest . eadem ergo genere accidentia non ta tis esse, sed paria itidem numero esse oportere ais abunt : propterea quod si eadem genere sympi t sugi mala sint , neq; omnia tamen, neq; plura adsint, concursiis mutabitur, aliaq; opus erit obsta ratione:
- G. etenim&in eisdem generibusta ualibus numeris facienda obseruatio est. quomodo autem omnisi Λ symptomata, hinc spectandum est . quintam est in inflatib
hibetur curatio nem Glum esse eiusdem seneris, parisq; ninneri symptomata debent, sed etiam in in Mitudine neq; decilla, neq; redundare: siquidem Propter eorum quoq; magnitudine commutari cur lio selet. nam sipncisa extima cutis sit, in non mimus, neq; inedia imperatur: at si magna eius sit facta diuisio,tum & inediam,& Languinis missionem iniungimus in fibulas,& similia adhibemus . neq; satis est ymptomata esse eadem genere,numero aequalia, magnitudineq; similia, sed etia obseruaretem- Frus oportet: propterea quod praesidia quaedam in principijs morborum, quaedam in statu, Gueniunt: nam in principijs morboru si quid tibi mouendum uideatur,moueto: in stati quiescito: ut seriptu reliquit Hippocrates. in principio instaminationis repellentia superdamus: post itero cataplasimatis, & ijs
quae quod illuc comportatu est,discutere Curant, utimur. ordo aute, quando is quoq: it,ut concia susdic proinde necesserio curatio uarietur iis,quae dicta stant,aciadat oportet: aliter ar. prius iurent deinde Ebricitantes: & aliter prius febricitantes, tum serentes curamus: siquide affectus & mortiferi& non mortiseri,ut ex eventis ponderari licet iliciuntur. scbris.n.neruorum conuulsioni superuenies non modo periculo uacat, sed etiam morbo liberat :ns conuulso febri superueniat, penaiciose est. cumq; concursiis ex ordine sympto tum sit commutatus, ut cuenta docent, necessitas cogit,ut etiam diis me curandi ratione fateamur. quare cum non solum eiusdem esse generis, parisq: numeri, ac simi, lis esse nugnitudinis symptomata debent, sed & idem tempus cundem seruare ordinem,si modo u ra esse debeat obseruatio,in uniuersa autem uita non modo in pluribus,sed ne in duobus quidem aegrotis haec omnia similiter eueniantillanum est,obseruationem ex concurse iaci nullo modo posse. cci rum haec omnia in cunctis, aut certe plerisa; non posse reperiri, seprobabis. esse is esse diuersi solent di propter caussamin propterlocum altatum,& item aetatem,cosuetudine magnitudinem sympto- Gmatum, naturam,anni tempora,& regiones . quare duobus hominibus contingereomnino non potest,
ὶ ut in omnibus his simili modo affecti sint. ex quo patet, obseruationem ex concursibus fieri nullo modo posse. quanquam autem duos comperias nulla re inter se disserentes, tamen ne ita quide erui pol
rit obseruatio quandoquidem in pluribus inciatur oportet. sed quonam pacto inquiunt,uestram uos sententiam confirmatis siquidem existimantinos ob mare neq; in symptomatis, neq; in facultatibus posse: ueratrum .n. purgare, t & quasdam animantes uenenum iaculari, est obseruatione compertum. in dentium aute stupore nondum inuenta caussa esl, cum tamen tolli a portulaca est obseruatum. U- uersius eos diceduni est,nos utilia symptomata circumscribere, quatenus ea ad intentiones referimus: usi autem utile aestimare. itaq; ubi omnia a caussis illata symptomata comprehenderimus,ut mitate;& quae a locis trahuntur, ut resipii itum ducere;& quae a uiribus oriuntur,ut cum animus dectit haec utilia, cetera inutilia esse comperimus. quoniam autem utilia symptomata circunseripsimus, ea ad im tentiones reserentes ideo quae caussae, aut loci,aut uitium symptomata erunt,ea utilia, qua secusaea iiDutilia existimabimus. quamuis igitur neq; caussas morbum asserotes, neq; locos affectos cognitos lia
Graeca uerba uidentiar: eriquae a bestos
uenenum ioculantibus iblata sint.
. . Mamus, cum possimus,ut diis utilia symptomata ab inutilibus distinguere, neq; in causse cilicientibus aut assectis locis facere obseruationem possimus,ut cum sanguis molestus est, nec sciamus, sanguinem H ,- - umesse morbi auctorem,certe a grauitate quae subsequens symptoma est, proscisti, grauitatem esse caussis, certe a grauitate quae subsequens symptoma est, proscisti, grauitatem esse causiam comperim in itasaccre obicriutionc possumus. sic etiam in dissicultate respirationis, cum nescimus uspia aut uentriculi aut pulmonis,aut iecoris, aut septi transuersi, aut alterius cuiuspiam loci assosti stirpi ma esse, sed illud modo perspectium habeami docum esse a stum,obseruare poterimus nons us, qin ipso affecto loco. quaecunq; autem neq; loci neq; caussae neq; uirium symptomata sunt, ea tanquam si peruacanea negligimus. in quibus igitur propositis utilis,atq: inutilia obsitemus,empiricis dicem dum est: nos inqua, in istis generibus symminatu obseruare,in quibus neq; uirili, neq; in Ori essi magnitudini neq; ordinis, iam; alterius cuiuspiam est usius, ut in dentiu stupore portu a m. quid lintur, fortasse dicent, obstat, quo minus nos quoq; ita obseraremus e respondebimus i in ijs symptomae tum generibus obseruatis,in quibus nos facimus,ut ante diximus, nulla est inter nos dissentio: si in re-
dagamus,ut caussas antegrestas,in quibus obseruatio fit , deprehendamus . cum enim caussis ignora mus,de indicatione comuonstrata curatio nobis non suppetit, oblematione in anteced tibus
96쪽
A deprehendimus. ac non modo in caussis, sed uno etiam in loco obseruamus. quam ob rem in iecoris,& lienis assem quaedam obseritata sunt nobis. si dixerint, unicuiq; horum unum symptoma comitarit
dicemus,quandoq; non unum,sed multa consequi: nosq; multa sudiose adnotare, non ut in eis obse uatio fiat ed ut id, in quo obseruamus,percipiamus: ut in hepaticis iecur affectum esse; in quo fit obseruatio: & in ceteris ad cundem modum. plerum; tamen in antegressa caussa fit obseruatio . nam in . dentium stupore non obseruata portulaca eli,sed in ea assectione, quaeab acidis, acerbisq; rebus procreatur . igitur cum aut destinus, aut uomitus, aut sciri stridor dentes stupidos reddit, portulaca nihil iuuat. quocirca stupriis caussa prius pervestigata,portulacam adhibemus. quae uero in ijs assumuntur, ea caurus antecedentibus non repugnant: cum non alia continentibus caussis adhibeantur. atq; haec quidem sunt,quae aduersus eos,qui in concursibus obseruationes statuunt, merito dici possitnt. ceteruinterro di empirici simi, quomodo occasiones admouendorum remediorum, aut corum modus,
aut occasiones ciborum osse endorum, eo n* modus obseruetur. Historiam empiricorum adiis L r esse utilam. cap. I
xAm uero historiam,quam asserunt,& inutilem esse, & confici non posse, modo exponam. hac caussal impulsi empirici historia utuntur . multi per e morbi extiteruntdn quibus nullum est obseruatum B remedium. itaq; ut illis quoq; eis copia auxiliorum suppetat, neq: fortuitum expectent euentum,historiam adhibuerunt. neq; hac solum de causa, sed etia, ut quod traderent, paucioribus perseque iatur: quod no possit huius artis auditor omnibus symptomatis occurrere, obseruationem; in omnibus e ficere . ne quis igitur omnem sitam tem in hoc studio consumat, sed arte aliquando utatur, iccirco historiam ad medicinam faciendam esse accommodatam. censuerunt. ceterum historia est aut priscilatium, cuiusnodi est illud, Sternuntur passim lethali corpora ferro,
Et fiammae ultrices euertunt funditus urbem. aut praeteritorum, ut cum dicitur,
Aetoli, Id i ue acres in bella ruebant. futurorum autem esse nullo modo potest. nam si quis dicat, Iledies aderit, cum decidet illos in si non erit historia, sed praesagium lius. praeteritoru aute historia pleruns: uti sunt Empirici, eamq; sui esseeorum, quae saepe in ei idem
sunt ex ,narratione . aduersus eos dicendu est: si omnia, quae historiae mandata sunt, uera esse assim mantialiquis esse iudex debuisset, qui historiam esse recte institutam doceret. cum aut non ita sit, ali UC instrumentu inveniendu est,quo in historia uetita falso discernatur: tantum m. abest, ut de una,cadeq; rei de Medici lentiant,ut et contraria opinentur . nam febricitantibus tanta abstinentia quidam imp rarunt,ut ne aquam quide eis concederent : quida hordei cremorem in ipsb principio obtulerunt: quidam cauerunt, ne mer hordeu unquam attingeret. Petronas uero & sullas carnes assis, & uinu nigrumeracius inbens ad uomitum compellebat; ac gelidae, quantu a s collibuisset, potui dabat. Apolloni ac Dexippus Hippocratis auditores o uinum, sol ne aquam quidem concedebant. cereos m. cyathos duodenos confecerant, quoru singuli sextam heminuartem continerent: eorum bitit. im. habet ternos ue aegrotis idabant . itaq; cum sit inter Medicos tanta dissenso, cur non aliquod iudicam historiae instrumentu non erat inueniendu e cumq; eos eo adduxerimus, ut no esse inutile admittere historia fateri cogantur, ita .ru esse inutile historia demonstrabimus ab eis quaeremus, utruratione, an experimento historiam iudicent. at ratione non possunt: quia eam explodunt. praeterea quo hari singula deprehenduntur,eode etia iudicantum aiunt aut se utilia experimento deprehendere: ergo ctia
experimento iudicandum est. quodq; in ceteris rebus dem hoc loco usu uenit. quidam in historia c5- scripsit,niuem refiigerare i iudices ferri de historia debeat, eode iudicandi instrumeto uti oporte quorem deprehendit is, qui historia scriptam reliquit. at ratio is Medicus historia caussa iudicabit: in, D si quis in historia scribat,homine,cuius uasa dissimia, praegrauataq; erant, exortam sat Pinis eruptione ab imminenti periculo liberasse; hanc ipse grauitat fi examinat, uera ne sit, intueturq; in caussam, quae plomata afferebat, si pendit, possit ne sanguinis eruptio caussae aduersari. cuim: inuenerit grauitate distentioneq; a plenitudine prosecta, minui autem a sanguinis eruptione plenitudinem, tunc ueram esse historiam deprehendit, neq; ulla alia re, ad hoc iudicandurn , ei opus est . quibus autem in rebus caussa non suppetit, in us sistoriam iudicat experientia: nam si quis historiae prodidisse uideatur, dentitan stupori portulacam mederi, is experientiam ad iudicandum adhibebit. atq; ita empiricus co getur historiae iudicium experientiae committere: siq; experientia historiam iudicet, superuacanea, im iisq; historia esLsed aiunt hoc loco empirici quida, nos auctoritati eoru, qui historia conscribunt fide acti bonus,itaq; de historia iudicium facimus. uero nos quaerimus, quomodo de auctoritate illorustatuant,cum alii aliis in rebus errent,alij recte faciant: aiunt,cii scriptor neq: ut populare aura aucupetur,nen; decreti alicuius amore induetiis,neq; studio contentionis commotus scribit,tum uerum id es scio satyris mandauit existimamus.quibus occurrendu est,fieri posse in ob nulla antedictam causi rum,sed suum ipsius errore in ititude impulsus historia cons at . num quid igitur, quia neque ad pinpularem aura comparandar neq; ut decretum aliquod tueatur,neq; contentionis studio duinis hist tiam scripsit, ueracius historia ine secundo loco cum medicum in sapientem existimant, tunc de ExTRA ORDINEM cossium E 3 historia
97쪽
historia nullum iudicium faciunt, hominemq; sapientem iudicant: at hoc iudicium non iam medicorii, Esed philosophorum est. praeterea quomodo discernas,illum ; gloriae,neq; se , cui se addixeritin que altercandi caulla historiam non scripssisse ξ iam uero, ut scriptoris auctoritatem nobis probent, ii strumento iudicandi, quod ipsi reiiciunt,utuntur. in dum aiunt, cum neq; laudis,neq; cotentionis studio scripsisse,caustis exponunt, quam ob rem historiar scriptori adhibere fidem oporteat. quare fit, ut nullam aliam ob rem, ob hanc saltem utile sit caussas pervcstigare: neq; nos quicquam melius quoi mus, sed caussim, propita quam quicq; sit , accurate esse indagandam monemus. quod ipsi quoque in historia a linianda facere uidentur: sed nos quam ob rem quicq; sit, quaerimus, & omnino, caussa ad rem,qua de agitur, diiudicandam, utimur: empirici uero, ut etiam de moribus scriptoris statuant. sed mores iudicare non medicorum, sed philosephorum est proprium . praeterea empirici, ut probent, historiam non esse experientia aestimandam, iam etiam assurunt: ut, inquiunt , uos creditis, Cretam in sulam esse,quia ita nonnulli historiae nundarunt,quamuis uos ipsi eam non uideritis, ita nos quoq;,cum multi idem sentiunt, operientia historiam pro non debemus. sed multorum sententiae fidem ad hibere . contra nos resipondebimus. credimus Cretam esse, his rebus, quae consentaneae sint, inducti rquod qui iam illinc ad nos nauiget: dc hinc illuc redeat: Sc quod quidam Cretenses illic sint nobis amicitia conitincti,dc ad quos literas mittimus, dc a quibus cicutam ad nos pereeruntur: quod denique Pinter omnes homines, uel etiam inimicissimos de ea re conuenit . at in miaicina nihil ferme est, in quo homines consentiant: pra sertim cum inter omnes homines perexiguus sit medicorum numerus 1 ac non modo non consentiunt, sed etiam maxime pugnantia Opinantur: ut paulo ante docvimus. quae
res facit, ut aliquo iudicandi instrumentoopus sit, quo medicinae historia iudicetur. cumq; empirici dicant quae comprehenduntur, partim sensu, ut ruborem, partim recordatione, ut quae si is percupiuntur , comprehendi, ac per indicationem nihil deprehendi, neq; ullo alio modo, quem ipsi admittant , Cretam insulam esse: certe planum est , aut eos non nosse Cretam insulam extare, aut si norint, tenium quoddam esse comprehensionis genus. atq; haec quidem adprobandum illam ipsem historiam quam cre usurpant sermonibus, esse plane seperuacaneam, dicenda esse existimavimus.
Non posse autem quicquam utile ab historia percipi, paucis ostendetur cum obseruatio, ut ante probauimus, non incri in symptomatis, q- eiusdem sint generis,parisq; numeri facienda sit, . sed etiam habita ratione magnitudinis, ac temporis , haecq; sine intentionibus praestribi non queant:
planum est confici historiam non posse. ceterum uariari curatione pro magnitudine, temporibus, om. dinem symptomatum, demonstratum. immo uero, qua ratione ex concimia erici obserubionem nonGposse ostendimus, eadem etiam non posse fieri historiam confirmabimus neq; enim fieri potest obseruatio, ut destribi non obseruata possint.
De transtu adsimilia, ut m pistrifaciunt. cap. I
Q modo autem ad similia fiat transitus, deinceps dicendum est. cur hunc transitum empirici introduxerint n caussa haec fiant. cum plurima, ac sere infinita essent ea, in quibus facienda erat obseruatio quaeq; prosunt,infinita quoq: essent, non posset aure qui iam aut omnia, auipluriama obseruare: ideo de historiamin transitum ad similiaintre, lucere coacti sunt. cuinq; rationales Me dici,qui eos oppugnant, eis obhciant, nihil esse quodartifices magis quam facilitate intueantur, empiricos uero unum in uno obseruantes, infinitos in curationibus fore, uel coactos in eode plura obse uare,nunquam arte usuros,sed si imper esse obseruaturos: idcirco aiunt, se transitu ad similia adhibere, unde cis facilitas, copiaq; suppetat. nam si is, qui uertigine laborat, cadat, eiq; sanguis prorumpat, ab eoq; affectu liberetur, id nos obseruantes in alio uenam secamus. sed quaerat ab eis quispia in primis, unge perceperint uertiginem potius ex sanguinis oeuptione, quam ex casu dictussam . sed ndu est crutra eos quicquam asserenduin prius,quam quot mulis ad senilia transire seleant, demonstraro. itaque hoc transitu se uti aiunt, Sc cum a remedijs ad remedia, de cum a locis ad loca, dc cum ab assectibus ad Hassectus transeunt. a remedijs ad remedia, ut cum pro cydonio,mespilum, in torminibus intestinorum accipiunt: a locis ad loca,ut cura, quae in musculis'ut neruis obsimata sunt, eisle adllibet mi excplicaussa,cu a semore ad brachiu trahciunt: ab affectibus ad asseruis,ut cum ea,quae in sanguinis crupti ne obseruata sint, adhaemorrhi morsiam utuntur. ac tot modis empirici ad similia trans t.
Empirico rum transiit ad similia admit dian non es. cap. ID
aerendum autem ab ipsis est, primum ut remedijs utatur,utru facultatis,an presentiu t qualitatii similitudinem attendant: ueluti cum pro cydonio mes pilum admouent, utrum capiant, quod Smilis tae adstrictionis putentian quia utrunq: rotundum,colorem, ac tactu similia intueant. ms habita ratione facultatis,agstrictionis inquam, transire se dicant, etiam caussas adstrictionis, per quas utilia prosunt, se inuestigare fatebuntur. atq: ita cum utilium facultate, etiam noxiorum ficultas per distitur. immo uero longius insuirendo proprediantur, necesse est, nec selum indagent, utrum ad stringat; siquidem multa sunt, in quibus radia adstringendi uis inest, nec tamen idem ericiunt: ut squama artis adstringit, de particulas etiam reputat. nam si exploratum sit, piper calfaciendo prin
se , planum etiam est , quod nunc nocet, id sim frigore essicere . si pro similitudine nudi latum se ad similia deligenda peruansire viment , quaeremus , utrum, si omnes qualitates
98쪽
A similes sint, ita similitudine attendanti sed omnes ali rumoralitates esse similes non possunt: siquibdem illa non similia,sed eade censerentur. constat igitur esse dicturos,se ad similia transire labita quarundam qualitatu ratione . tum addemus, aut plures, aut pauciores, aut totidem qualitatra ab eis upectari: si pauciores, oia ferme similia fiterint: quod omnia sint quadam ex parte similia. ii totidem, aut plures caussam inuestigabimus, cur in sisFinis emptione, ut porri coma utuntur,no ita est 3, arum taec in plurinus similia iant: de in pernionibus, cur non, sicut rapis, tiam comam adhibeant: quando haec ii' raphanis utantiir. in ijs item, qui stomacho imbecillo sunt, cur cum absint litum non suppetit: siiccum umbij nonaccipiant,praeseriim cum nihil sere dissimant iam in aqua inter cutem, cur non saepe pro raphano rapam non praedent omnino aute considerandum est, aliquid este obseruatis simile, contra. rias tamen nabere facultates: estq; ab eis quaerendii, an propter similitudine ijsdem morbis eade rem dia conueniant,ipsaq; similitudo iudicanda sit seristius:ut eoru seri stillentia. idem argumentu ualebit ad alia ipseru decreta. ac ne longe abea, cis ostendendu est, neq; a symptomatis ad simplomata, neq; α pertransire an inst similitudine symptomatu in uiribus attenditis id ab essectibus ad assectus eos pone pertranuman inil timuit ine lymptomam in viriDm ata Gi IS 1ia ρ. ipsi negabunt: quippe qui non vim, sed similitudinem symptomatum, quae in sensem caditonuestiganti c., i A na oi utrum autem plurium, an totide symptomatum similitudine intuemini eat inflammatio, & sciretius B plurimis similes sunt:& in ferme contrariam,& nulla re similem curationem exigunt. simili quoq; modo cedema,ramex,strumaein favus, permagna similitudine sunt inter se, maxime tamen differt curatio. praeterea quibus napta uena sanguinem sundit Mia fere symptomata accidunt similia ij qui aut ob ero ne uit aperta oscula sanguinem reiectant,eadem tamen remedia non omnibus conueniunt atque his quidem rationibus transitum ad similia, quo empirici utuntur, fieri non posse demonstrauimus.
vo modo ratu res ascilici transiturissimilis,aut a leti uranti . cap. IS.
Consequens aute est, ut quo rationales transitu ad similia, quem nonnulli non transitu, sed anal gismum uocant; cum transitum conuenire empiricis modum; et proximum, quem analogi sinu ri . nominant, ad rationales pertinere uelint, uti possint, ostendamus. nos aut in hac nominum mutatione 3 , .nonlaborabimus: sed rem iptan in medium intimus, cur sententia est, ex symptomatibus quaedam causis, taqueaegros sequi . rationalis lure distinguit omnia: snon sit . uero alia adsin ut absint,cum nullus inde ad cur dum fluctus feratur,non laborat .cums; fconcursus in aliquo sympto te non utili uariare uideatur, ijsdem tamen non secus,quam si similis c e cursus esses, utuntur. piricus autem quia aceruatum ex omnibus concursum obstiuat,neq; ui pro Ctus est,qua j tomata discernat,quodcunq; ex illis desit aut redundet, perinde ac si uariatus concu sussit, uaria uti curatione debet: cum nes a quibusdam si destrua sum sint symptomata,concur- sum reuerauariari,ut in inflammatione, sprrho, indemate, ramiceq;: in quibusdam non item . nam in praeterit PBcum merdum similem esse concursum, nec tamen eandem curationem esse adhibenda. age uero totidem, similiaq; symptomata conspiciantur in eo, qui ex fractura,adaperitone osculorum, de Verosione sanguinem reiicit: adsit etiam in his omnibus tussis resecti Linguinis copia arctualis,& cet rasint consimilia,nihilo tamen minus disserenti curatione erit utendum. quocirca Medicus rationalis,
re sciat in causa esse,mus,alorum': hunc esse asse mineundem morbum est enim inflammatio A.
eadem curatione utetur: siquidem sola praedicta symptomata attendit. patientis si toma, tanquam inutile,mjcit . ut aut in antisiorem aut in utranq; pariter distetitur, patiemis symplomain. quod D obseruat unulli est ad curatione aviumento; sicut iam: etiam lacrymas emittere . cuinq; concursias taequaeutu ' ου' - σει similis uidetur, is pro causis discrimine disserotem curatione admouet: ut apparet in ij qui uelsione, uel fracturataiguine mediant. rationali sati facta sympto tu diuisione, intuens in ea, q- le indicant,utilia'; symptomata deligens,&adhibens ea remedia, quae aduers ut illis p sint, per e 't ' cudiuersus esse cocursus uidetur,eade curationcuretur:csitra uero custallistac sus uides, dissociate ipse curatione admouebit. curatio m. ea remedia stimit, quae caussis symptomata gignetibus aduerari riri. queam. Quare rationalis singula remedia deprehendit tuae caussis morbum inferentibus possipi aduer t&quia,ut diximus,concursum diuidit deo cui symptomati possit resistercino ignorat . empiricus 'in aceruato concursu utilia obseruans,quid cui maduersari queat,scire non potest. quod cucum latet ,-
inadsimilia mansire non poterit. nam qua ex parte utilia prosint, clam se esse, ipsemet confitctur ..
su morat lavitis utilia simplomata ab uiribus dissin t adsimili inertranstat. Cas. Io.
. tavit, cetera repudiat .at'; ex hac utilium symptomatum perceptione illud etiam consequinu, ut ad similia transire ualeat. est interdum, cum non totam curationem, sed aliquam eius partem transi tr
99쪽
monstrari tiloco utendi modum: a uiribus, ut nuncita dicam, -nsimula: si eadem caulla sit, sympto
mataq: caussam indicantia appareant, non sit autem idem locus, neq; eaedem uires, idem qui dein teme dij genus adlubebitur, idem tamen modus, ea Murq; mensura non sumet tu . at si non eadem uisa, sed - dem locu caedemq; circi sint, tunc non idem rei dy senus assiumetur, sed eadem mensura, idem iiis in modus erit . quare cum rationalis&concituus,&curationes metiri potest, etiam ex concursuum u-
militudine aliquas curationis partes, ut sibi probabitur, paterit commutare. empiricus uero nulla cu-J - Ο - , - ira caussam,*mplomataq; indicantia cauisam,aut locuta ut uires perues tiruas dei licere nullo modo ρ .i poterit . quam etiam λ rem tran itu ad similia non poterit uti . ignorat enim qua ex parte concursiis inter se similes existant. quaeres facit, ut neq; diuidere curation queat, neq id reni dij adlubere, 'Va liquod praesenti symptomati aduericetur. quod si pol se lacere dixerit, hocis, posse concursilium sym-- oplomata, & curationem pariisti, ut quid quicq; pressito obiit intelligat, abditas etiam caussas secom- isia prehendere fatebitur. hoc si sit, etiam se remedia sumere ab indicatione posse, confirmabit.
CVm autem oblinuatio,historia,transitusq; ad similia, quibus empiricorum secta informatur, fieri
non possint,nos obseruationem sine Ptione inutilem esse, nec colinere per se posse ostendimus iatq; inutilem quidem, quoia iam opus est ratione, quae quibus sorptomatis sit adhibenda cluatio,declaret: cum neq; in omnibus,quae transacta sunt, neq; ut ijs, quae modo inaegrotante insunt, faciendam esset i obseruationem arbitrentur . ficti autem nequit, ut, cum multa sint omnia penitus adsint, ut idem com i . cursus efiiciatur: ut inquam adiit gellus symptomatum, idemq: numerus, maenitudo,&ordo, '. tempus opportunum,&cetera conii initia. lais loriam uero esse supeniacaneami docuimus, quod quae in ea scripta sunt,e xpcrientia iudicantur. cinerum eam ciscere quod uult, non poste, quia magni.
tudines symptomatum,&tempora non possit adscribere inequibus, quae utilia sint non percipiuntur. : transitum deniq; ad similia refutauimus cum ipsiuininiaiatatibus nocentibus, ac iuuantibus nec rio constitui, debere probauimus.
J Vm summatim empiricorum decreta sustulerinuas, Gnceps aduersus methodicos dicendum est. sed qui illis repugnaturus sitias omnium sectari communia concedat, quod controuersum est, . . tollat, opus est . itao; empirici contra mala odicosis indicatione sui utilia non posse, probare cona Gbuntur. nos utilia ab indicatione percipi concedemus. sol indicationem abhs, quae sensui euidentia sunt, proficisci, non iam nobis cum illis conuenit. illud quoq; methodicis concisemus, neq; ab uno, neq; a pluribus symptomatibus extare indicationem, non tamen concedemus, omnino me ad hanc rem inutilia s, mplomata: propterea quod symptomatava ruae indicare utilia possiat, nobis declarares numero vidcantur. ipsa uero ad indicatione nulli cilii ne usu4. quae autem method es in mediua ni , sunt sere huiusmodi, cum, inquiunt, eadem symptomata sunt, differuntq;asse, is, quibus adiuncta sunt symptomata,ut in phrenitide, quae adstrieto mere, quaeq; fluxo continetur, non eadem curationem adhibemus . contra cum ijdem assectus sunt, sed diuersa symptomata, ut in phrenitide, depleuritide, si utrunq; assostum genuit adstrictio, eadem curandi ratione utimur. itaq; cumini j lil symptomatis diuersa curatione utamur,in miserentibus, eadem interdum, ideo ad curatione in peni-ι,-ὶ . ' tus inutilia symptomata statuimus: sublatis enim assectibus, etiam symptomata simul adimuntur. illis manentibus, i cetiam manent. quae res facit, ut assectus, quibus manentibus, illa constant: dc dissolutis, dissoluuntur, es la utiles dicant: symptor nata autem cite inutilia subiungant, quippe quae nulla ad assectus uim habeant. si uero indicari quidpiam a symptomatis uelint, certe non salutare quid, sed noxium potius indicabitur: ut febris indicat refrigerandum esse, aut certe potum propinandum; aut Huini, balnei ve cupiditas uinum dari, aut in balneum duci oportere . cum igitur symptomata aut nihil, aut inutile quid, aut potius noxium indicent, ideo ij inplomata, inquiunt, refutamus ; affectus, qui indicare tautaria pollunt, admittimus. quasdam praetcrea argumentatiunculas proponunt, ut symptomata de numero corum, qui iuuant L cxtrudenda probent: si idem non indicat contraria, qui tem adstrictione, fluxioneque conficiantur, contraria postillant, certe assilitatio non indicat, quae iuuent. hoc autem retorquin in ipsos potest, ae probari, ab assectu etiam nihil indicari ad hune modum: si corpus trigore, dccoiruptela constrictum diuersa remedia postulat, idem uero diue sanon indicat, certe adstrictio filutaria non commons habit aliter quoque methodici argumentantur, ite, si diuisentia idem non indicant, febricitantes uero, ac iustientes idem aliquando indicant, a febri igitur de tussi non indicatur quid prosit. nos ita rationem reflectemus: si bile adstricti de relaxati eadem exigunt, de differentia idem non indicant, certe adstrictio de suxio quod silutare est, non in dicabunt . nax autem fere sunt, quae a methodicis, ut inutilia esse symptomata probent, affinitur. Hi
100쪽
Nos autem illud in primis ostendemus,methodicos ij quae efficiunt,ta omnino esse inutilia lyn
Ioniata confiteri.usam autem,quem afferunt symptoaut inexponinacia secta rationalium praecipue, accurateque docebimus. ac tymptomata quidem utilia ad curationem a methodicis censumi, hinc perspici poterit existimaist ipsi eos, qui utcunque insaniunt,tenebricolb inloco est e continendos, siue illis aditi ictio,itue surio insaniam attulerit: augerique a luce incaniam putant: ueternosos non eodem in loco habendos iue adstrimone iue fluxione sitit in Emnum prop :quod ueternum tenebrae adaugeat.erm sisympto ta nihil indicant,qua ratione,qui propter adstrictionem insaniant, in ten bris quaea amictionem intendunt contineantur itemque ij, qui propter sturionem ueremum patium tur,in luc cum fluvio a luce augeatur in huiusmodi enam omnino virectus negligere, sblaque symptomata attendere uidentur. iomodo igitur inutilia lium fuerint, quae tanta ui praedita sint, ut propositas' intentiones negligere,ac non modo negligere,sed etiam contraria facere, quam intentiones ipse indi, cent,uos ccsantinenim adstrictio indicat esse laxandum: atqui insanientes in tenebris continent, non laxant, immo uero contra adstringunt. fluxio quoque indicat este comprimendum. at qui ueternosissin luce collocant luxionem augent. ad haec res stat dent: se non symptomara admittere, quod i B dicent Ad quod contra indicent,uetentque id uilici, quod intentio inaica da a ontra indicans uocat, quod utilia indicat, d id fieri quod asseetiis requiritalon sinit. huic ar umento sic occurrimus: sit cotra indicantia inutilia sint, uires et quae plerunq; non sinunt,ut is indicat intentio, capiamus,inutiles cruci sed uires quoq; intueri debemus,quae,licet contra indicent, tamen aliqua inde ad curandum utilitas ad nos manatim igitur uires,quae contra indicant, cile utiles censetis, etiam symptomata utilia esse fateamini nectile in . merea uero ridiculum est quod phreniticis accommiutas este tenebras dicunt inam si tenebrae adstrictione augent auctaq: adstricto delirium auset, symptomata cu assectibus & creseunt; de decrescunt) perspicuum in eos, contra, quam deceat, esticere: propic a quod quae assuetiun, eadem quoq; delirium adaugent. atque haec est de symptomatibus habita a nobis oratio.
Vtilia alat Itibus induari. cap. 23.
NVM uero utilia ab affectibus,ut methodici putant,non indicari, ijsdem rationibus, quibus inutillaetae *nmtomata ostendrie conabantur, demonstrabimus: nam si assectus i)dem sint,caussaeq; disserant, non eadem,inquiunt,curatione admittimus. urinae suppressio unus afristus est, is si a lapide fiat, seramus. si ab infaminatione, cataplasima superdamus: si a nimia uesicae distentione, fistulam,cui ca- metis nomen estondimus: uel, ut Erasistratus monet, rum in genua statuimus, mariae fistulae cie C tremum aphronitio illini prus,ceteraqueeiscimus,quae Anc ri consequuntur. si uero utilia ab affectibus indicarentur,cum unus affectus est et, ciusdem quoque utilis erilem ostent indication G. non gant autem,ergo trec diuersi affectus idem indicabunt.nunc uero cum eadem causa sit, assectusque disserentes, eodemmodo curamus. ctenim choleram de regium morbum est edisseruiites ipsi met sese concedunt,cum alter adit ictus,alter fluxus morbus sit, ad utrunque tamen discutiendum euacuationem adhibemus.itaque quoniam sublatis caustis,affectus tollunturiillis manentibus hi quoque manent, praediterea uero in cauta disserentibus, quamuis ijdem assectus sint,diuersa curatione utimur: in ijsdeinque caussi silicet diuersi sint assectus, eandem curationem adhibemus, ideo fit ut essestiis, caussas, & loca affecta perpendamus. hsdem rationibus licet comprobare, eundem a differentibus caussis allechim giagnisqualis adstrictus est si quidem & ianis in corpus incidens,& frigus cutim condensati quanquam autem idem assectus eri tamen quiadiiisens est ussa, ideo dimentem quoque curationem postulat. nameum,qui ab igni ortus est perfiasonibu ac cataplasmatis, quibus crustaeauserantur; qui uero am-gore, fomentis,attrectationibus,frictionibus,ceterisque consimilibus uramusci uero utrunque laxatibus curari uelint,dicemus i idem sit curandi modus ios i mutabimus, nihil erraturos: sed assectum ab igni procreatum etiam ij idem calefaciemusta a frigore excitatum cataplasmatis contegemus:ijsq;
D medicamentis utemur, liue sunt ad crustas accommodata. uerum hoc non fit: quia noxam asseremus quare eandem este curationem, non est dicendum. praeterea eadem causta disserentes assectus parit: naplenitudo modo inflammationem,quae adstrictus morbus cssim o fulguinis eruptionem, quae fluxio incit licet diuersi assectus sitis, curatio tamen non mutabitur: eronem quod euacuatio,qua est asso et ui contraria si utriusque soluti neque enim, iit ipsi quoque fatentur, ab essectis, sed ab reicientibus indicationes sumendae sint. methodici autem a stiis habent caussinam loco,quia sint symptomatumessicientes,non tamen inquiunt, in eo quod caullae sint, indicant: sed in eo, qu communitates . nil ad enim,inquiunt impedimento et quin idem& pro causseo pro commimitate, & pro aliquoaho accipiatu quia ut pomum ingustat aspectum,& tactu cadit,& cum ipsum est e dulce dicimus, non ideo dulce impellamus,quod in tangendi loesium cadatura de affectibus statuendum est. poste eos este ali
xumesimus,aliorum ericientes.sed, inquiunt,cum eos indicare assimamus, non quia aut cecetiis autescientes quorundam sint, indicare eos dicimus: siret ut conatiuinitates. itaque ut methodici nefant asymptomatibus quicquam commodi indicari, tum quod eadem a disserentinus, tum quod ab eisilem citarcntia procreenturata etiam nos, cum a diistientibus caussis eosdem gigniestastus, & ab eisi diuersos, tum eos ad conferentia indicanda Medicimus inutiles: neque enim unus semper idem indis alioqui urinae suppresso eadem stiner curatione tolleretur. itaq; ut illi negant ruboremiatili candi