Julii Caesaris Scaligeri ... In librum De insomniis Hippocratis commentarius auctus nunc & recognitus

51쪽

Qimniam dixerat Q necesse Erat illarua motum taclarare. Assignat extimam sedem sideribus , Luriae citimam, Soli m diam. Caeterum nimis leviter percurrit. neque enim planetas assignat, praesertim quum& doctis & idiotis scriberet. Forrasse autem in eodem errore cum Platone fuit, quem etiam Apulejus, etiam M. Tullius errarunt , ouum rupra Lunam statim Solis orbem agno-Rerent. Id enim sensit ille in Timaeo,&in Epinomide. idem Timaeus Locrus in Libro De inra. Anaximander quoque, & Metrodorus , & Crates, aequὸ selso Solem supra omnes Planetas posuεre. Sed & veteres iidem, atque inter eos Plato, nomina perperam aut indidere primum, aut imposita postea recepere , Nam quare Saturni vocant sidus 3 quod quidem vix lucet. Nam cpκεῖον, a splendore Iovem, recte. sed alii aut Solem ,

mi Solis filium eodem nomine. Martem Vero probe, Venerem εαρσφερον, mutile.

Nam sequitur auroram i ldaearum s,pe. Pes.simi autem Mercurium. Ignavi ssima enim de maligna in primis luce est, sed' Mignota pene temper. Illi igitur haec ' nihilo consultius dixire, quam sollinus illud: Venerem per multa signa procul ab Solis latere

cum statueret in natalibus urbis Romae. Sed re veteres augures nomina pro sua libidine miscuerer qui eundem Solem, Liberum a Mer-- nuncuparunt. Inter

52쪽

ptime. Nam me idem est quod αμφι: unde nostriim , am : sic , amplector , ancisum ,

ansanctum

Si quid horum siderum extingui, aut aboleri, vel ab orbita Ni attributa ab Here vitaris: eadem quoque pans

morbum occupaturinis judicato C,S A R. Exequitur minutius quod scripserat gehe-ratim. Cum dicebat , Quod si 'quid contra eveniat, morbum imminere:declarat quot mo

dis Extingui: id est , defici lumine. signabit

enim vitae periculum , calore scilicet oppreta naturali. Laedi, puta mutare nitorem. signiscat in eorpore aetrimentum. Aboleri hoc est, evanescete. indicabit corporis consemptioncm. Absistere ab orbita propria, mo

strabit digestionem impeditam. -bus mo

dis comprehendit actiqnem naturἘm mutatam, laesiam & ablatam. Atque his attribuit Iocorum in corpore cognitionem ex Iocis siderum : per stellarum indicia , corporis ci cunferentiam : per Lunam, cava corporis intima : per Solem , fiscerum parteS , venas &

arterias. . .

Quoniam autem superiori apotelesmate dixerat clara &-& Q -: nunc

posuit contraria : clara eXtinguntur , . imper

53쪽

42 IN LIBRUM H I P Poc RAT Isimpediuntur, modus intercipitur : quoniam non suis moventur orbitis. cho in loco videtur Hippocrates fuisse in ea scientia: sidera lumine & motu agere. Igitur ii qui Galeno adversantur petenti dies judicatorios ab Luna, ita instant : Neque primam diem Lunae, ii que vicesimam septimam posse quicquam: propterea quod tunc sileat Luna. Sed falluntur ipsi. Hoc enim laeduntur aegroti in vicesimas istima: quia Lunae lumine deficiuntur. Sed satis sit hic ad hoc res,vidisse. Nam ce

in commentario eorum in lentia repressa est. Nunc vero non semper dicamus lumine agere sidera. Neque enim lumen in terrae viscera penetrat ad metalla conficienda. atquο

hoc in secundo De anima disputatum est: ubi lux perlucidi corporis affectus esse, demonstraturi ita neque ad radices, e quibus herbas eliciat inese induit lumen. p aeterea sidera nihil usque agerent extra illud hemispherium, Iod illustrant. Nunc non agimus de calore.

iud enim agunt cum calefaciunt. calor enimi aliud a luce est. At Martis sidus in sexta do-l mo non illustrat me: & tamen asscit morbo. Quod qui negant, nihil aliud norunt quam negare in quibus plus inscitiae & pertinaciae

agnoscas , quae evites , quam sapientiae ac constantiae , quas sequare. Neque enim eos puduie etiam Hippocratis verba in prognosticis detorquere r quibus monet ille, caelestia quaedam observanda esse. Isti vero temporum tantum mutationes ab Hippocrate desi-

' gnari. dicunt, qui non legerunt in libro De

aere s

54쪽

DE INs OMNI IS. 43 aere, & locis, astrorum ortus & oceasus ab Hippocrate commendari. Praeterea sub Cane quare stat incommoda medicamenta nam

tum Sol altissimus on est, neque dies longissimi: dc tamen aestus maximi runt: non obyccitatem praecedentem, sed vi sideris: Nam etiam pisces sub aqua siderantur. Quin iidem

unt a Lunae vi mare non moveri. Ied nescio . quem repercussum promontoriorum, in quae ineumbit. Adeo sunt impudentes, ut sectam lsertuitorum non pudeat instaurare: cum ta- men sese Galenicos vocent. Atqui quaecun

que ordinario moventur motu, certam mo- toris causam habeant necesse est. Praeterea

cur &recursus potius inter Africam &π-ctum Europae debuit efici. At contra, vid mus ea loca praeter-radere pelagus, regre&que ab Oceani alveo, unde nulla sunr montoria i subire quoque adversos fluvios st

iis horis quae nunquam aut Lunae fallant mo tum, aut fallantur. Illud quoque ignorarunt, cum argumentantur, Lunae motum diversem esse propter epicyclum: ergo maris refluxum, si a Luna sit, variari debere: At non variatur,

inquiunt, cum Luna illi nihil : ignari vero

quemadmodum Lunae motus ille non est , sed primi mobilis t. maris autem stationes deduci secundum Lunae corpus,quod certis momentis fuerit constitutum: cujus ratione ac si, tu aestuariorum cessiones recessusque sisti, aut incitari videamus: ita ut post initium septimae ad nonae usque finem. item ab vicesimae initio ad calcem vicesimae secundae, maris mala -cia

55쪽

quo vultu negant iidem, stellas suo lucere quanque lumine λ Asunt enim eas id ab Sole

mutuari : cum tamen utrique Lampyridum generi lumen extra Solem cogantur agnosce- re attributum. At vero si ab Sole lucent sidera , atque eadem non nisi lumine. ygunt: ergo selus Sol agit. omnia igitur unum erunt: ab uno enim principio pruficiscuntur. Unius enim lux, ab una luce actio. Postremo Ve' meris sidus nunquam conspicitur dimidiatum, veluti Lun, corpus: quare ab sese lucet. 2E-que caeca altera horum sectae para : quae praeter

calorem nihil hic agi putant ab altris. Sed illi nihilo selicius, qui aD sideribus frigora offici

posse non putant: propterea quod lumine agant di lumen vero cum calore sit. Principio hoc falsiim est, lumen nusquam esse sine calore. In rebus enim per se frigidis & extrinsecus quoque glaciatis, lumen est in tenebris. Praeterea falsum & illud, omnia astra ubique lumine agere. Tum calor non semper eodem uitelligitur modo. nam Vivit cicuta: qua vivit,ealidior est quam piper mortuum. Vita enim pb igne non est, neque ignis, ut ex Aristotele suo diximus loco. Frigus quoque res est quaedam positiva : agit enim. nam ridiculum est dicere terram frigidam esse, quoniam cum igne non est mista. sua enim forma frigida est: ergo habet causam positivam & primam, &secundas.

Erat in codice mendum, pro πιτεμ

56쪽

APOTELES MA XI. Si ab aere aut nube , fidem horum quinam pati videamur , signum debilius eri: Mab aqua aut grandine , fortius. indicat enim in corporis intima humidum ac mivitosum illapsum incrementum. confert igitur huic plurima exudatio: quam pejiciet, s uritore cursu primum , mox

etiam omnibuου indut- vectimentis frequentiuN concitetur. Tum vero id quoque curandum e fit , ut postquam sese exercuerit , deambulet jejunus multum. Prate ea quinque dies totos expedit xiEtitare in tertia dempta ciborumpar te. Qὸ is malum v ntius videatur , etiam vaporario opus eR. excrementa nanque per summa corporis educi debent spropterea quod nocumentum in am- . hirtι corporis est. Cibi vero sociores con ducibiliores fiunt , item acres, tum asse

ri meraciores poBr ρ ii labores qui

maxime exiccant.

Dixerat siderim incommoda, quibus ce ta morborum genera denuntiabantur ' nunc subdit causas incommodorum: ut in species deducat. statuit differentiam inter nubem&aquam i propterea quod nubes plus obtineat aeris ἰ idcirco minus indicet aiscriminis αhuma-

57쪽

humanae vitae imminentis. Cum aere nanque animam nostram conjunctam esse vitalibus

inciis , tum alibi lapius , tum in libr. De s seritu declaravimus. Explicat deinde

Pituitae, in it, argumentum est. .

Sed divinitus dixit, , non quoniam nullus humor in corpore purus est: quemadmodum sensit Galenus in libris De morbo dc ejus caussis: quanquam in hoc visus est sibi contradicere. verum hoc alterius Ope- rae est. Declarat locum viriosi humoris, a circumferentia introrsum delati. Sidera enim ambitum significant. Ponit curam: retrahit stilicet a vitalibra ad loca, unde fluxerant. summa deliberationis sic pote est , Sudor confert. Neque vero dixit, Sudor : sed, S dare: ut ex actione artificiali sequatur sudor. Ponit modum: primam, leviter: deinde, investibus: postiemo , s uenter. Et ante cibum exerceat stine stilicet cruda in vehis vocentur. Postea deambulet . ut si quid tenuioris antea eductum est, id attenuetur deambulatione ,quod est relictum crassiim. tum indicit victum parciorem. Hactenus de aeris aut nubis indiciis: De grandine vero & aqua, quod sint vehementiora, post haec dicit, In

morbo valentiore, etiam vaporario utendum. aperit enim magis. Statuit rationem: Quoniam , inquit, evoeanda sint ad cutem nocu

menta.

Tum apponit victus modum. Siccos cibos laudat. ne augeatur siiccus msus, pituitosus. Acres proponit, ut excitent, &mnetrent, &inciis

58쪽

DEIN so MNII s. 4 incidant. sic origanum pituitosis Galenus dat. Asperis uti jubet, ut abitergant, & impedimene intro plura recipiantur. Addit meraces eia se debere: intellexit valde asperos, quorum vis aliorum missione non sit diluta. Postremo loco similes apponit labores cibis, scdicet exiccantes: ii sunt, labores vehementes. Nam Iabores quidam suot qui h minant: ut moder ati, quibus Blvuntur partes crassiores citra sedorem et propterea crescunt qui sese ita exercent.

Ea initia paulatim ad

sudores summos: nos diximus, Primuin i viore cursu. Προσαγω - ποἶ-eam victus ratiocnem ad quintum usque diem producere. Nos banc continuationem explicuimus sic : Totos

quinque. Similis locutio est etiam M. Τullii ad Atticum , & apud Homerum in Iliad. Herodotus in Thalia eodem quoque modo locutus est , -- πιαν , οἱ μνεμαι-Cohaeret huic dicendi modo Plautina festivitas in Menaehmit, Elleborum potabis aliquot viginti dies. quo more etiam Aquitani nunc loquuntur. Sic idem in Pseudolo, At ne viginti modicis multavit minis. Addebant enim modum precio etiam

terminatin

alibi solus & sementa interpretantur: ac recte quidem. hic cum de toto ag tur corpore , vaporarium potius intelligimus , quas Gererini vocant. Sic insta distinxit τί- πτυρί- ' s

e Diuitigeo by Gorale

59쪽

48 I N L etBRUM H I PPOCR AT I S, cutem intellexit, communi nomine cum colore. Color enim est affectio

corporis visibilis insuperficie perlucem.Nam oportet ut sit lux ab igni in mistione , & repercussus a terra : alioqui transmittuntur species per corpora pellit cida, quae Graec ocant

diaphana , nos perspicua. Quomodo autem quaedam in tenebris quoque videantur : &an in nigredine lux admista sit: in secundo De anima disputatum est. Nunc vero hoc

agimus , cutis & coloris commune unumene nomen apud Graecos , propterea Quod

color sit in superficiet qui color cum visibilis

sit , ab luce redigitur ad .actu videndum. Neque enim videretur, nisi ejus sipecies quam barbare atque inepta Ioannes Gandavus vocat intentionalem , nos immaterialem ) ed ceretur de materia per medium ad oculum oportet enim in omni actione agens esse &patiens sicut in tertio De anima disputatum est. Nam Platonis explosa jampridem se tentia est , qui per μη - πίω putavit fieri visionem. Falsam quoque eorum esse sententiam , qui sensum agentem posuere, suo loco domonstravimus. Sicut ne illi quidem verum dicunt , qui negant ab luce educi species visibiles. Argumentum quoque eorum claudum est. nam quum dicunt agens patiente suo esse nobilius . rectum est: quum dicunt animam nostram esse nobiliorem, jam deficiunt. Nani

corpora unde lux provenit, corpore nostro

sunt praestantiorat intellectus illi. quorum vi

60쪽

nobiliori modo accidens est, quam ea qua litas quae est in materia: quam ipsa asscit imis materialitate sibi simili. Nam in colore lucem materiar admistam inveniens lux caelitus emissa, eam sibi a ciat, atque repercussa a terrae partibus, quae ibidem sint, defert & ad oculum, & ad parietes. sicut videmus in vitro

viridi elici speciem , atque impingi solo, aut llaquearibus aut muror eodem modo confiery

viilonem manifestum est. Neque visio nobi lior est quam lux. sine luce enim non fit. aelux aliquid omnino Dei est, yel praestantissimum. Illud quoque Averrois falsum est inseundo De anima, quum dicit, Colores ab luce habitum non acquirere : propterea quod , inquit , lux solius corporis transu-cidi habitus est. verum est lucem esse trans- . lucidi habitum, sed non est istius. Nam etiam corporis lucentis habitus est, quod tamen non est transucidum. Quare non Q-lum per lucem videmus, sed ipsam quoque videmus lucem. Sed idem in libro De sensili & sensu, longe majore errore lapsus est, quum scripsit, Colorem sne luce, esse in potentiacolorem. nam inmedio quoque corpore solido color est: tametsi actu non vi detur. Aliud enim est esse colorem , quatenus color est : aliud esse colorem, quatenus. videtur. Accidit enim colori esse in superficie: potest enim etiam esse non in superficie. Deinde accidit ei actio lucis : neque enita absente luce perit color. Neque duae cerae seperficies si jungantur, color corrumpisur : sed C uni-