장음표시 사용
171쪽
Terram Da compleat gloria. XXX. lE B A T Tanti esse iustitiam,vt ad eius gloriam
non satis esset, in omni orbe terrarum, loci. V tus est prouerbiu. ουτε γῆν, ου τε ανς ἀπτετM . neqὴ
coelum, neq; terram attingit, de eo, qui sit taminiustus, ut neq; humanum, neq; diuinum ius attingat. Iustitia enim coelum,Terramq; tuetur.Nam cum terra parens sit utilitatis, coelum honestatis, utrumq; communis vitae,& sal
tis: horum simul omnium ars,&disciplina sola est iustitia.
ritas debeat,extra sines evagari Iuniita. XXXI. N QUI E B A T Principi extra fines, & terminos iu-S Ut stitiae, nullam aciem remanere auctoritatis. eo quod imperans contra ius , aduersus se, tanquam ferrum acutum, excitet imperium . Quare Antiochus Tertius Asiae Rex,omnibus regni sui Ciuitatibus scripsit, si quid in literis, quae eius nomine scriberentur, esset, quod legibus aduersum videretur, crederent se inscio eiusmodi scriptas esse ii teras, &iccirco ijs non parerent. Non enim Rex imperando potest Plus, quam ius, Ac ratio, cum nihil sit aliud Regis auctoritas, quam animata, atqὲ loquens iustitia .
172쪽
V M in ciuili secietate, nulla magis retine tur concordia, quam quae beneuolentiae constringitur vinculo: nec ibi, ubi est amicitia, sit seditioni, in quo consistat locus: nullum est neq; diuturnum, neq; laudabile magis imperium, quam quod amicitiae praesidio ten et ut circunseptum. quae res, in hoc faustissimo Pontificatu, ad ALDOBRANDINORVM gloriam , ingens
accedit cumulus. ea quippe beneuolentia CLEMENS VIII. ab omnibus colitur, & obseruatur, ut omnes, eo sedente, sibi videantur in coelo esse. Huius coelestem ac diuinam virtutem maxime attingit Ampliss. Cardinalis PETRU S AIDOBRANDINVS, qui cum uniuersam etiam Hisipaniam complerit sui amore,& obseruantia: tum Regiae in eum , beneuolentiae, unus instar omnium obses est IO.FERN AN DE ZVela schius Comes Stabilis, qui inclinatis his temporibus, imperi j gubernacula militiae, togaeq; sic tractauit, ut non solum multis commodis recrearit, sed etiam plurimis virtutibus h nestarit Imperium. Sed ut eb, unde digressa est, redeat mea Oratio. Nihil est amicitia, nisi amor mutuus. Quare nisi uterq; amat, neuter est amicus. Atq; quia amicus est alter idem, nihil est Principi ad imperij robur, & diuturnitatem accommodatius, principum amicitiae . Nam qui amicum intuetur, tanquam exemplar aliquod intuetur sui, omniaq; ab eo
explorata habet salutis praesidia . qui igitur non destituitur amicis, & absens adest, & egens : bundat, & imbecillis fit r bustus, atq; quod diistu est difficilius, mortuus vivi L. Vetus
173쪽
enim lex haec est amicitiae, ut idem amici semper velinis. Diadema igitur in regibus, quod a de medis malis est dictum, Symbolum videtur esse beneuolentiar, & amoris. Nam ubi est amor, ibi.nihil est,quod quis imperando possit timere mali. Ea quippe est beneuolentiae, & amoris vis, quam ad bene beateq; imperandum, temporis Antiquitas, & in pace, luteris, & in bello , armis semper habuit antepositam. E enim quorsum ut est in fabulis, Vulcani illa catena, cuius ex
vinculis nec Mars, nec Venus potuit extricari Z conuincunt hoc commento Poetae,ad utrumq; tempus & belli, & pacis nihil esse amore, &beneuolentia accommodatius. Sed cauendum est, ab adulterina amicitia: qua vulgo qui ducuntur non amicum, sed amici bona diligunt. inter verum enim,&fictuamicum, hoc inter est: quod ille in aduersis, hic in secundis amici rebus vltro adest. itaq; res ad uel ste illum probant: hunc secundae tantum parant. Huad quicquam enim est vero amico constantius. Nam ubi est amicitia, ibi est virtus, ubi virtus ibi est habitus, hoc est altera natura, quae nestit mutari. Quare Nunquam vere fuit amicus, qui facile desijt amare. Quo . niam igitur amicitia, vinculum est bonorum omnium,eo plaris est omnibus bonis facienda, quo diuturnius bonum praestat, minus diuturno. Ad amicitiae etiam utilitatem, non ex suus cumulus accedit gloria. Nam cum amor desiderium sit
Doni, & pulchri : solusq; novit sapiens amare, nemo potest, nisi vir bonus, alteri esse amicus. Sed quae de A micitia,ex eo sapientiae sente, collegi apophigegmata, eoru seriectaec est. ι .euod vulga Imperij arx sit simior Principis amicitia.
a Quod amicitia cedat odium: non odio amicitia.
a a uod amicitiae Comes sit, in egenate mulsitas: in bella socia
174쪽
et ophthemata de laemicitia III
duod quae benefiunt amicis, longegloriossunt magis,qu.m quae
God amicitia decussi benescentia. Odnusia Teneuolentiaepessis sit capitalistiquam cruribus. quod in bonis,nibit sit itibus amicitia. God amicus flui, non alterius causa sit diligendus. 4uod .Amicorum . Principe delectus sit habendus. Od ubi sint amici, ibisnt opes. God nustus amicus sit mitra aras. 4uod fila procreatrix amicitia sit Dirtus uod in omni genere bonorum, nibit sit melius amicitia. αuod amicitia morbus sit,in rebus agendis ipsa cunctatio. God nihil propius ad felicitatem accedat, quam Amicitia. uod Amicus absens semper adest. duod nunquam serui sit amicus. αuod Fus etiam sit amicitiae sucus. quod semper idem in albs rebus sit amicus. odis amicitia claustras, mera mortuorum sit spulsura. od micitia im quasiquaudam habeat nummis. God fons, in origo duplex sit amicitiae. quod Ratum amici, de amico debcat esse iudicium uod nihil sit, nec sidentius, nec sidelius amicitia αuod nibit sit in bonis, optabilius amicitia. Quod omnia, in uno amicitiae Nomine, lateant bonorum genera. Quod Amicus sit alter idem. Quod Amicitia anima sitiushtiae. Quod semicitia plurii sit, quam iustitia. Quod nihil capitale sit magii, quam numnia amicitia. αuod indulgentis,insidiosa sit beneuolentia. uod truces ex amoris ardore, sacer sepe accendantur ed j.
175쪽
sit firmior , Principis e micitia. I.
ἰT Principis amicitia consors felicitatis , & p blicae salutis socia. itaque interrogatus, cuius Pri cipis aduersus imperij periculum, summum eiasset propugnaculum. eius dixit, qui non arma- sed amicitiae aede tenetur stipatus. Sapienter ille quidem. Nam fida, ut ait Isecrates, regum custodia, non tu μribus: non propugnaculis: non maenibus: non satellitibus: non armis: sed amicorum praesidijs, &ciuium beneuolentia tenetur, sine quibus imperium non potest stare,nedum augeri ,& propagari.
Non odio Amicitia. I L. O N modo adulta odij pestis, sed etiam stirps ,& semen malevolentiae, in amicitiae campo relanguescit. Solitus igitur est dicere, non propter odium, amicitiae: sed propter amicitiam, odio esse derogandum. id aliquando re, euentu Mithridates Rex Ponti testatus est. Hic enim pro uno Leonico amico, a Rhodijs in nauali pugna capto, omnes h stes captiuos, qui plurimi erant numero, permutaui . habet quippe unius amicitia ponderis plus: quam inimicorum simul omnium odium.
176쪽
ε ophthumata de Minicitia. r 3 γύVO D EAMICITIAE COMES SIT
In ege te utilitas: in belgo scia viactoria. III. E R IT A S ipsa illum sn eam cogitationem aduexit,ut diceret nullam arcem esse Principi,contra hostes firmiorem, quam est Populi erga Principem, beneuolentia, . Etenim ad incolumitatem imperij, nec aptius est quicquam, quam eum diligi, nec alienum magis quam timeri. Nam si amicus est, ut i statur Aristoteles, νώματα πιν δύ. δε iuia. id est eadem anima, in diuersis habitans corporibus: qui amicitia habet: comnu habet Amalteae, cuius beneficio Hercules nihil frustra umquam Volui .
longe gloriosa sint magis , quam qua inimicis
inferuntur mala. IV. AERORE qui est assilistus & profligatus, solo ab
amico potest excitari. Dice Dat igitur in armis, longe esse gloriosius Imperatori,amicos seruare, quam inimicos perdere. idq; puto,ductus Gra corum legumlatorum exemplo:quorum legibus, qui ferrum in bello amisisset,sormidabili poena assiciebatur: qui Vero galeam, aut Thoracem abiecisset, nullo obnoxius erat supplicio. Nam iuste quis potest vitam deserere: non potest, non iniuste amicum deserere, ad cuius tutelam in bello, arma s muntur. Atq; ex Iustiniani Legibus praeclarius est virum insonte in seruare: quam . sontem perder .
177쪽
TSI Amicitiae pars, indulgentiae appulsa comsiueuit exarescire: pars obrigescere asperitate morum : solet tamen interdum indulgentiam lauda .re : dissicultatem semper reprehendere. aliud enim inquit, est praestare se seuerum,aliud ficuum . illud quippe est iustitiae: noc crudelitatis, qua nihil est detestabilius.
Nam improbus peccat contra legem: inossiciosius contra merita : saeuus autem contra Deum, contra pietatem, atq; humanitatem. itaq; olim Senatores Romani Romulum, cum Sarnior esset, discerpserunt, ne ex lege fieret Tyrannus. Liberi enim qui sunt, seuerum principem vix: saeuum ne vix quidem possimi tolerar .
pectis sit capitalior, quam Crudelitas. VI.
VI Beneuolus est, auctus est pietate, omniq; beneficentia cumulatus. Quare inquiebat hominem crudelem, non solum aduersari communi omnium beneuolentiae, sed etiam naturam exuere hominis, induere bestiae: si tamen ulla Bcstia tantam stragem, humanae societati potest insigere: quanta infertur ab homine crudeli. L. Sylla Romanorum omnium crudelissimus
hostium capita licitabatur, maximis propositis praemijs illis, qui proscriptos interemissent: & supplicijs ac morte ijs, qui illos occultassent. ex quo nefarie, & ci udeliter, scuti Dionysius Halicarnasseus scribit, quadraginta millia Romanorum ciuium, voluntario iudicio peremit, praeter illos, qui illius ductu, in praelijs ceciderunta.
178쪽
OMPOSITUM genus dicendi, acye 3d expeditu m, non tam verborum filo: quam rerum t xitur testimonio. Multum enim in uno, non parum in altero ad fidem faciendam, Antistites hie sapientillimus siem per habuit auctoritatis Solitus autem est dicere, non utile esse Principi opes : sed amicos parare: quando opes non sint possidentium: sed amicorum. Sic pariter praecepit Polybius: sicq; instituit Scipio,qui ante grauabatur e s ro redire, quam aliquem benemerendo sibi amicuessiccisset.
v UOD GMICUS SUI, NON Asterius causa sit diligendus. VII L.
N TERROGATUS quos, inter familiares haberet charissimos, eos respondit, qui magis mihi, quam me ipsum metuunt . Nam illi amicum: hi vero seipsos magis amanta, .
TSI non est amicus, quem non absorbet quasi quidam aestus benemerendi . longo tamen interuallo, V dispar est amicorum ratio. interroganti igitur, quo rum amicitia, & consuetudine oblectari in primis dcberet Princeps, eorum dixit, quorum familiaritatem Pyrrhus Rex Epyrotarum aucupabatu T. Multo vero sale aspem sum respcnsium . Eloquentes enim Viros annuebar, inter quos
179쪽
quos Cyneam Thessalum in summo honore habebat nec falso. Hic enim solus plures ciuitates facultate dicendi debet lauit, quam Vniuersus Pyrrhi exercitus. Quare quod salsa
fert Euripidis sententia: eos esse neruos, & vires eloquentiae, ut multa efficiat viri eloquentis oratio, quae hostile serrum n quit efficere: id re, & euentu ille comprobavit,.
opes. X. lICEBAT Amicos cum peterent, non aliena petere, sed repetere quae sua sunt'. Nam cum tam aristum sit amicitiae vinculum, vi unus fiat ex pluribus, omnia amicorum sint communia oportet . fit igitur ut amicus dans egenti amico, non dare videatur, sed reddere quod debet: sin minus suggerit, quod res tempusq; postulat, alienum quod est retinere.
sit ultra aras. XI. VM in amicitia non solum sint adiumenta salutis: sed etiam ornamenta dignitatis, cuidam peteti quid ab altero amico, alteri honeste posset negari, quod turpe est, respondit. Itaq; Ph cion, cum Antipater peteret quiddam, quod minime esset ex aequo, & bouo. O Antipater dixit, tu non potes Phocione &amico simul, & adulatore uti. ille enim honesta tantum: hic etiam turpia admittit amici gratia. Quare qui ab alio iniusta exorat, non ab amico: scd ab adui
180쪽
ε ophtegmata de semicitia. I ID SOLA T ROCREATRI Tamicitia sit tinus. XII.
IR bonus amoris aculeos,in eorum animis relinquit , a quibus est auditus. Nam virtus, qua nihil est amabilius, non oculis hauritur, sed am ribus . inamquam tamen suae partes etiam oculis,ad beneuolentiam sunt tribuendae itaq; scisti tanti cuidam quis color amorem maxime conciliaret, virtutis dixit. Nam rui est sanguinis, saepe fucum facit, . Quare ut Thales Mileisus asseuerabat, oris elegantia adulterinos: animi autem putichritudo veros amicos paritia.
nihil sit melius Amicitia. XIII.
V L LIS asperitatibus rerum, & angustijs temporum, vel ad bona comparanda,vel ad depe tenda contraria, unquam intercluditur amicialia. Cuidam itaq; ,ex familiaribus interroganti, qui Domum referserat annuo commeatu, quarum rerum gestiret copia: amicorum dixit. nihil enim est neq; in bonis, melius: neq; in honore, honestius amicitia . Quare apud Scythas, is habebatur ditissimus, qui non opes plures: sed amicos possidebati. . Nam ad vitae praesidium,plus est in amicis, sine pecunia firmamenti: quam in pecuniarum redundantia, sine amicis. dicere igitur selitum legimus Socratem, nullam esse praetiosiorem possessionem vero amico: nec aliunde utilitatis plus, aut iucunditatis posse capi. Quocirca non solum turpiter sentiunt, sed etiam praepostere agunt, qui grauius pecuniae iacturam, quam amicitiae ferun L. .