장음표시 사용
201쪽
deris auctoritas. Nam reprehensus aliquando, quod ab amicis pecunias saepius caperet: non ideo dixit, capio, ut ipse utar, sed ut illi addiscant, ad quas res sit utendum pecunijs.
N hoc, diuitiarum cardo omnis vertitur, Vt non adeo pecunia, quam pecuniae adsit vlus. Sciscitanti igitur quis esset diues, qui inquit, suas pecunias, ut Alexander Macedonum Rex, d ponit apud amicos . Nec falso. Nam ut vetus est Isocratis sententia, nullus praeclarior est thesaurus, quam beneficium apud bonos viros collocatum.
sit liberalitas. X V. V OC V N QV E me animo, & cogitatione
conuerto, non minus est viri liberalis imp r bos deserere, quam bonis viris praesto adesse. S litus vero est tantus A ntistes dicere, no esse magia contra Oiscium, improbos iacentes excitare: quam illis ansam ministrare improbitatis. Laudatur igitur Rex Antigonus, a quo cum Cynicus talentum piteret, respondit non esse Cyniaci talentum accipere: tum ille cum diceret, da igitur denarium, non est respondit Antigoni denarium darG. Qua ex re intelligimus non magis expedire improbo pecuniam, quam Lbricitanti aquam gelidam esse suppeditandam. Nam huic interitus: illi infamia ministratuz.
202쪽
r ,e Ophthegmata de Liberalitati . I 13PUOD LIBERALITAS NON MERITIS
accipientis e sed donantis dignitati magis res ondere debeat. XVI.
ON coniectura id prospicimus : sed experti
videmus,aliquid citra meritum accipientis, poscere dignitatem donantis. Quare, cum de liberalitate Principum ageretur, consueuit dic re, nihil ei, qui modo leuiter profuisset, non grande ab illis esse sperandum : eo quod dona non fiant ex a cipientis imbecillitate: sed ex magnificentia donantis. Hac ratione Alexander Magnus commotus, cum ciuitatem cuiadam donasset, atq; tum indignati remuli Alexandro inculcarent, non conuenire homini tam humilis fortunae, tantum muneris: tum ille non quaero, inquit, quid oporteat illum a cipere: sed quid deceat regem daret. .
nunquam ab inimicis sint capiendum. XVII. OLIT US est dicere, dona ab incogitis c
pere, rem non inanem esse stupicionis: pisnam autem periculi,capere ab inimicis. Nee id, si Homerum contulimus, filio quidem. Nam quorsum apud eum Aiax,&Hector sibi inter se dona serentesΘut certe ex Vtriusq; ostcnto colligeret posteritas, non minus dona, quam vulnera ab hoste esse cauenda. Haec enim minus laeduntur,quia vitantur: illa vero grauius officiunt, quia Vt bona excipiuntur. Quare,&Hector Baltheo, quod an Aiace acceperat, ad cum
rum ligatus miserrime ab λchille per exercitum fuit distra L x e us:
203쪽
clux: & Aiax gladio, quo ab Hectore donatus fuerat , crude liter se traieci .
Redd itur inops. XVII f. N TERROG A N TIB U S amicis quom
do res cresceret familiaris: non rapiendo dixit, sed largiendo. Serendum enim est beneficium. -- ut metere possis fructu . Non est in Symbolis obscura ratio. Nam quorsum in sacris AEgyptiorum litteris, Mulier dextra mensuram: laeua cornucopiae tenens, interpretationem habet liberalitatis Z ut certe inde intelligamus opes non comminui, sed crescere cum liberalitat . Nam ex comnucopiae quicquid detrahcbatur: id omne statim redibat in alto, quam ante cumulatiore mensuraia.
Fine Gratiarum consectation . XIX.
U M nonnullis arctior videretur amicitiae, quam sanguinis consociatio : alij contra asscrerent. Eo quod sanguinis coniunctio no solum nodus sit amoris: sed etiam VI tae: in re tam ancipiti,cum fluctuarent, quaererentq; demum quodnam arcti sit m umest, set societatis vinculum: Gratiarum dixit, cum liberalitat . Neq; enim liberalitas stare potest, sine Graiijs: &Gratiae in- rei moriuntur, sine liberalitate. Frigent enim munera, nisi &capiens largienti , & largiens gratus sit accipienti. Nam quorsum , quod Hae numerantur Gratiae tres ἔ--ε, ἀγλαι it quae mutuis amplexibus sic tenentur constrictae, vi s u intermedia aduersa: duae reliquae spectentur auersae t pendet Libera
204쪽
es bibegmata de Liberalitat . I s
Liberalitas, ut iis ..ιν. loquitur, non ex re, sed ex animi, quores traditur, bonitate . quae Vero sunt utrinq; auersis gratiar, docent beneficium nullum, nisi utilitate, bd gloria cumula tum, in beneficum, & benemerentem, reuerti debere.
liberalitas. XX. RVMPTUM, & expeditum aiebat oportere
esse beneficium . Nam quemadmodum , qui cito dat, bis dare videtur: ita qui sero dat, semel dando, censetur sepius negare: nec conferre, beneficium existimatur. Est autem liberalitas una Gratiarum, quae Graece κυιτιο μή του gaudendo sunt nominatae: ex quo intelligimus id, quod non datur libenter, non solum naturam, sed etiam nomen amittiere liberalitatis. Haec inter Gratias honoris ergo medium locum obtinet: quasi nihil liberalitate sit gloriosius. Deus igitur a Dando, quod omnia det, ab ea virtute nomen accepi do.
consors si , S religionis seria. XXI.
N Dubiorum tenebris, caecisq; errorum nubias bus, cum grauiter offendant, qui incognita habent, pro cognitis: tum auaros omnes talpa ca ciores esse dicebat, eo quod ille oculorum : hi mentis cassi sint lumine . cuius ex iudicio maxime prudens habendus est liberalis, quid prudens Z imo bis, terq; beatus. Itaq; Alexander Magnus, inter Philosephos de felicitate aliquando L 3 disputan-
205쪽
ts s Carae Tetri Midobrandini mdisputantes, dixit nihil esse beatius, quam multos sibi donis,& muneribus obstringere. is enim maxime Dei immortalis, qui prospicit omnibus, natura videtur attingere. Quando non solum Homines,sed superi etia placantur donis, nihil est quod a quoqua vir liberalis, metuere possit mali. Liberalitas igitur multo, apud me pluris est, quam lapillus Gagacromenon, que in qui gerit, non solum sospes, ut volunt lapidari j, sed etiavictor, ex periculis abit. Quanquam enim, ut aiunt, lapilli huius beneficio Alchides Princeps, & ex navali, &ex pedestri conflictu, victoriam reportauit: multo tamen viri liberalis gloriosa magis est victoria, qui non vires, corporis; sed animos expugnat hominu .
vitam maxime agat hominis. XXII.
Ts I dissicile est, frangere corroboratam Vetustate opinionem cupidorum hominum, 'ui pauca honestate, omnia definiunt utilitate: lolia - tus tamen est dicere, quia homo homini est in tus, ambigere se, num is, qui alteri non prodest, vitam agat hominis. idipsum visus est, non solum non dubitare, sed etiam pro comperto habere Vespasianus. Nam in codina aliquando recordatus, quod eo die nemini beneficisset, ingeniscens, dixit se devita, diem unum perdidis . . l
206쪽
ν η ophtegmata de Liberalitat . ur
si D LIBERALIS NON TIMEATDmptum,sed amici incommodum. XXIII. Sὶ V O NIA M is Amicorum nece, iura mnia
cruentat, qui amicos non tegir, in periculis: e rumq, bona expilat, qui illis, in egestate opem non ministrat: si litus est dicere,neminem cui liberalem, qui impensas magis timeat, quam amicorum eg states. Hoc olim comprobauit Hiero Syracusanorum Rex. Nam audita clade, qua Romani apud Thrasmenum Lacum, a Ricti erant, trecenta millia modiorum tritici: ducenta hordei : auriq; ducenta,& quadraginta pondo Romanis misit. quod munus capere ne verecundia impediret, praeda simul uit esse hostiu: non amici bcneficentiam. Quare in eo, ut mi icndi volutas: sic prudentia cauedi ne remitteretur, est laudata.
Liberali Trincipi. XXIV. V L L A conspiratio, consensusq; hominum
maiorem, in lanoriosbs homines, spirat me cedem, quam Principis liberalitas. Quare solet dicere,eum multum lucrari qui Principi seruit liberali. vetus, at rarum est Alexandri exemplut . Nam Dario superato, cum in itinere videret Agas nem , qui mulum defessum auro onustum agebat, a mulo in humeros suos larcinam transtulisse, ne eo amisso, ipse quoq; vitam amitteret, & interea ipsum Agasonem Oneri succumbentem , ipse Agasbni vicinior factus d:xit, ut tibi hoc onus minusgraue sit, in tabernaculum tuum , aurum hoc desertor quoniam iam id omne tuum csse iubeo.
207쪽
11s . Carae Petri dobrandini I
Ultro prosit, quam rogatus. XXV.
V M distrahitur in multas partes, ac prope exul. ceratur cupidorum opinione, dandi ius, & ratio: dicebat liberalitatem non solum artem esse dan-- ---di, quae fiant danda, & retinendi quae sitnt retianenda: sed etiam magistram Opportunitatis, nec patientem esse morae, & tarditatis. Maius enim euadit munus icet semis . per idem sit, quod in loco fit, & tempore: gratissimum vero, quod ultro confertur. praeclarum, est Archesilai Philosophi posteritati commendatum exemplum . Hic enim Cresbium fgrotantem, inopiaq; rerum pressum ossicij causa visiens, maria supium auro refertum, clam eius puluino habiecit,
quo reperto, A rchesilai, inquit Cresebius, hie est ludus: quo nemo nisi liberali
208쪽
AGNIFICENTIA Graece Mεγαλο--a, a res grandes facio, dicitur. Est igitur Magnificentia magnarum rerum, S excelsarum cum animi quadam elatione administratio. In hac autem Virtute, cum mihi venit in mentem exim ij Senatoris, &Equitis FRANCISCI Sesso. Est quod in dolore, quidem gaudeam: nec possum in angore, qui me, alienissimo tanti viri tempore, laniat, dc lacerat, non pro eximia eius virtute , de constantia recreari. Nam quemadmodum Cato nullis unis quam Casibus mutatus est, nulliq; succubuit tempestati: ita Eques ille strenuissimus rectat voluntatis conscientia potius gaudes, quam aduersis rerum procellis maerens, tanta semper . fuit animi constantia, ut summos tempestatum acernos sibi ad gloriam, virtutis fecerit cumulos. Nam quid alte de sing lati eius sapientia repetam 3 una est ab eo tribus iam ante annis scripta Velascorum Historia, in qua tanquam olim Ilias H meti, in una nucula, tota temporum antiquitas Videtur teneri inclusita. Quare ego in ea, & ingeni j acumen, & animi fidem, atq; orantum dicendi, admirabili doctrina aspersum admiratus, eo studio Historiam omnem eam sum amplexus ,At exernaculo idiomate, in sermonem latinum, no sine plurimis vigilijs,& laboribus, traduxerinu. Tanta enim arte,tot rerum gestarum insignibus, eaq; antiquitatis gloria illam refersit, aetauctor videatur is et se, cuius cognitionem nulla post homi
nes natos, preterar rerum antiquitas. De ea igitur, est cur non
parum gratuler huic nostrae aetati :plurimum vero Antiquissi-
209쪽
. mo Vela schiorum generi, ac in primis Sapientissimo Principi IOANNI FERNANDE Z Velaschio Comiti Stabili:
Optimo meo Mecoenati. Magnificentiam autem virtutem
in Hispania , VEL ASCHIIS: in Italia A L D O B R AND I N IS maxime tribuit, quae sicuti principibus est glori
sa: ita a pauperibus maxime est aliena. Nam his in rebus oporosis, & admirabilibus, agendi nerui, desunt pecuniae. Est igitur virtus diuitum , atq; in primis Regum, Imperatorum,& Summorum Principut . Atq; ut certis gloriar Cancellis, teneatur inclusa, refertur potissimum ad Hospitij Dignitatem: ad victus apparatum :&ad munerum amplitudinem. Hospi- iij dignitas, partim splendore aedifici j perpenditur: partim munificentia, qua portus S' perfugium videatur bonorum Omnium: victus autem ratio apparatu splendescit cum et gantia , & copia: pretesertim si frequens assistat concursus ad nutum parentium . Ad munera deniq; reseruntur, velles, amma , serui, & equi, urensilia , agri, pecuniae, dotes virginum: libertas, ac redemptio captiuorum, atq; alia huius generis. Sed eorum, quae ex sapienter dictis, ac responsis sapientissimi Antistitis, collegi, loci hi sunt, .
aeuod magnisicentia non cadat in homines ab ecta fortuna. Maodide ea Magnificus, qui a rebus magnis non sisperator. α od magnificentiae sit bona fortunae, tanquam ludibria ex
euod non minoris sit Magnificentia, manus contineres quam multa adficare. amod iis quicquam renitatur Magnificentia. Mod mense Magnissentia, non luxuriae apparatu , fidumporantia μ d menda. Fia in excipi. His amicis,no sumptus debeati ectarisedd cur.
210쪽
r se phlegmata de Magnificentia. I r
cadat in homines abiecta sortuna. I.
ON potest quis, sinere ampla, esse magni ficus . ratio est ab omni dubitatione diuun-ctav. Nam interroganti quis esset Magnia ficus: qui muros urbis, respondit, qui naualia: aquarum ductus: Tneatra: porticus: fana, & omnia extruit, quae ad communem usum ciuitatis pertinent: nedum aedes in coelum erectas. Domus vero viri Magnifici non auro, non ebore, non argento, ut sentit Homerus: sed spolijs hostium magis est ornanda. illa enim incontinentiae sunt blandimenta : haec verae virtutis
uui a rebus magnis non seperatur. II. ONO viro id omne est dependendum, quoaspondet ratio. Interroganti igitur quid esset maximum, non vinci, dixit beneficio. quid secundum t non egere ait, potius, quam abundare. In Vtroq; non desunt gloriae Lumina. in altero fuit Alexander Macedo Terrarum Princeps, singulare Magnificentiae exemplar: qui praedicare est solitus, ut refert Caelius, se a nemine unquam benignitate fuisse superatum. In altero omnibus etiamnum est exemplo Democritus, qui non modo humana omnia est aspernatus: sed etiam luminibus se piluauit, Vsquantum