장음표시 사용
151쪽
in Apollinis simulacro olim fuit tricipicium. Unum enim erat lupi,ad rapacitatem : alterum Leonis, ad tenacitatem; te tium canis, ad fidelitatem. ea enim demum probatur mem riae vis, quae sua rapacitate statim omnia deuorat :& diu fit ma quadam retinet tenacitate, quae rapuit: quaeq; deniq; usq;
adeo sit fida, ut minime fallat sibi sidente .
V M quendam , de memoria comparanda, multi urgerent solicitudinum aculei, & scrupuli, interrogaretq; cuiusnam maxime probaret m -- moriam. Non Mithridatis dixit, qui duarum,&viginti' gentium linguas percalluit: no Themistoclis, qui re. cordabatur etia, quae nollet : quae vellet non posset obliuiscit non Cyri Regis, qui nomina cunctorum militum in exerciatu tenebat: Non deniq; Senecae, quae in prodigium usq; eo processit, ut duo millia nominum recitara , quo ordine erant dicta, referebat. Sed eius, in primis memoriam dixit se probare, qui sui nunquam caperetur obliuione. Sapienter ille quidem. Nam qui sui est memor, cum homo sit Mικροκοσανς, plurium rerum,quam illi simul omnes,Videtur recordari.
i rariam accomodatius Memoria. IV. V O NIA M acrius tenentur turpia, quam honesta: iccirco illa nunquam in publicum sunt admittenda: haec semper inculcanda . scholas igitur, virtutis ardes nominabat, quas a iuueniabus
152쪽
bus frequentari volebat . at interrogatus quem ad literas, ut maxime idoneum, potissimum probaret. Laudo inquit Heraclitum, qui tantum valuit ingenio, ut nunquam eguerit praeceptor : Democritum amo, qui recundita sic intellexe rit, ut quae ab alis acciperet, redderet meliora: solum Horatensium facio ad rem literariam, pr ter omnes suisse idoneum. Hic autem, ut refert Cic. tanta fuit memoria, ut quae secum commemoratus esset, ea sine scripto verbis ijsdem redderet. quibus agitasiet .
potissimum memoria. V. E N E N D A est imperanti antiquitas, & exemplorum vis . Quare nonnullis sciscitantibus, qui .: optimi essent publicet societatis administratores qui respondit plurimarum qiatum pollent momoria . Haec eni in Reges,ac Principes plurimum comme dat, ita ALEXANDER Farnesius, apud Belgas commendatur qui plurimarum et nationum linguas,ex quibus exerciatum constabat, adeo callebat, ut singularum oratores
palam audiret, & responsum sine interprete, suo quibusq; sermone seo
153쪽
V Α M VIS aetas longa eRuxerint , minumum tamen vixisse videtur is, qui parum iuste vixerita. Nam ars vivendi, lota est i stitia, qua detracta mortales spirare tantum videntur, non etiam viuer . Quare ijs qui anhelant vivere, nihil praeter iustum est faciendum. Quae enim vita est humana,non tempore: sed virtute est definienda. Etenim haec eius operatio est, non sentire cum belluis: non vegetare cu plantis: sed recundita intelligere: iusta operari: & quae vera sunt loqui. in quorum anfractu, &gyro virtus omnis tenetur inclusa. Iustitiam vero cum Omnium sit tueri, & defendere: tum maxime interest Principis. quid ita Z quia Imperium reddit maxime diuturnum, & pacatum. Etenim iure agere volentibus, non opus est armis. Nec apud bonos iudices, magnopere opus est diserto patrono. ' Nam iustitia facile exorat, quod cum dissicultate patronus videtur orare . quid λ pro iustis non est orandum: nec pro iniusti exorandum . Themistocles igitur Simonidi petenti , Ut iniustam causam diceret . Neq; tu inquit, bonus Poeta fueris , si praeter Musicae medulos: neq; ego princeps bonus, si contra leges pronunciem. Eam autem laudo in primis iustiriam , quam video in G ALE ATIO Vicecomite Senatore residere , hoc est quae habeat sapientiae lumen: vim eloquentiae,& artem imperandi. Sapiens autem dc bet esse, non solum iustus, Iudex: quia Dei immortalis persona induit, quo nihil est sapicntius. Nec par cst, ut qui alios regat, sirinditerius. Nam ut praeco mutus: sic est magister populi ab eloquentia nudus. Nee
154쪽
ε pophtegmata de Iunitia. I I s
Nec iustitia tantum, sed etiam ars quaedam requiritur iustitiae administrandae. Etenim ut mali medici corpora: sic imperiti rei p. administratores,concordiae vincula dissoluunt,atq; iura occidunt. Haec sunt quae tanti Senatoris iustitia, i in Senatu Mediolani, & in Ticinensi praetura, continenter spirauit. qui urbem moribus collapsam, non solum restituit: sed etiam tanta virtute honestauit, ut nihil magis, quam praetoris piet tem, prudentiam,& integritatem videatur olere. Iustitia quiripe, ut docet tantus Antistes, non selum est ars vicendi, sed etiam omnium rerum possidendarum scientia . Hoc aute iure
quis possidet, quod bene institeq; possidet. Male autem pos .
si det, qui male utitur . ergo male utens rebus, non est rerum proprietarius. Nihil enim est aliud iustitia, quam non peccare: nihil est autem non peccare, nisi legis praecepta seruare 'Quare Iustitia omnis in agendo, & abstinendo consistit, eo quod honesta praecipiantur, vetantur contraria. Sed venio ad Apophthegmata, quorum series, & numerus hic est. ι God fundamentum, ac limamentum imperi, sit iustitia. a God Ars liuenae sit iustitia. vs αμo Imperi' felicitas manat ex Principis iustitia. od iustitia decus sit Oequitas.s uod eArs Imperandi sit iustitia. 6 4uodνtili ma virtutum omnium sit Iustitia. olitis quod nusta Imperi, Arx aduersus omnia maia sit firmioriqua im
st God Iuris scientia in actione magis, qua in cognitione consistit. od seti Iustitia nouit malis bene meti. t o AEuod iustitia aeque teneantur imperantis obsequio,atqvmperio . a I God Iustitia, ars sit tempe tales, ω disicordias tostendi. I a Vuod Iniquius sit a Iustitia receaere, ρ nunqua institia attigisse. ι 3 αuod lutititia dei magis, quam hominis sit mirtus.
155쪽
s αuod Iu aitia mentem, moluntate, in conatus bomias perficiat. ιι αβὸ Iussi sit iudicis abis , non alios consulere. ιε euod nibit neq; deo, neq; bomin bus gratius sit iustitia. ι ν odiussus iudex improbos non damnat , sine dolore. ιδ αuod nuda ea aurium: plurima oculoru apud Iudice auctoris αι ν God qualis sit Iudex, tale sit iudicium. ,ao αuod solus mir iustus norit sectinere, S abstinere. ia ι quod semper addere, numquam demere Ioleat Iustitia . . isa 4uod constans sit Iustitia. a s αuod apud virum iustum, nusium sit discrimen personarum.
a ood Lex eadem more omnes algoquatur.
a i 4uod Iustitia in 'perio lumen,aut Numen potius habeat felius Uuod nihil sit aequabibus iustitia. ccitatis. a od ρ na magis, quam praemio seruetur Iustitia. as God virtutum omnium columna, sit Iussata. , a s God vir iustus sorti sit ante ponendin .s ο αuod Iustitia caelum, ον terram sua compleat gloria. sι God nuda Principis auctoritas debeat extra sines evagari I
Firmamentum Imperi sit Iustitia . I.
A TIO N I S auctoritate, & veritatis testimonio adductus, solitus est: dicere: neq; imstitiam multum, sine principis auctoritate,& auctoritatem principis, sine iustitia minismum valer . Etenim nihil est iustitia, si fiadem modo habemus antiquis, nisi vis,&robur Atlantis,quo mundum, hoc est imperij globum suis sit stentabat humeris. Quare qui princeps dat operam, Ut ex aequo,& bono, suum quis'; teneat, omniq; diligentia,& st
156쪽
dio curat, ut ciuitas, moribus, industria, facultatibus auge tur, is certe omni administrationis gloria dignus est. Hoeolim qui praestiterunt,quia sapere plus, quam fert natura ho. minis videbantur: eos antiquitas Semideos appellabata.
VI vir iustus est, nunquam nisi alienissimo reipe tempore moritur. Nam eius vita multorum est instructio,& distiplina. Verum cum alij, alio intenti vivant, interroganti cuidam quomodo omnibus esset vivendum . iuste respondit. Sola enim iustitia, ars est & vivendi, & vincendi. laudatur itaq; Camillus dictator Romanus, pro remisso pedagogo virgis, ab ijs pueris caelo, quos secum transfuga, in castra hostium duxerat. Et iure laudatu . Nam Phalarios, quos vi expugnare non pol rat, iustitia& clementia postquam instruxit, nullo deinceps negotio, in suam ditionem accepit. fit enim pugna ad propugnandam, non euertendam iustitiam.
manat ex Principis Iustitia. III. CVLEATVS sermo, si sale modo aspersus sit in
gem j, magis oblectat,quam mordet. Cum igitur Gallorum proceres, nescio quam auram aucupare tur gloriar, ex Regni amplitudine: atq; iccirco i terrogarent, quodnam regnum maxime laudaret, iusti respondit Regis. Aculeus hic plenus ingenij, & amoris, neminem adeo oblectauit, quam quem momordit .a tq; cum ani
matum ius sit Rex, & iustitia spirans, publicae talicitatis hi a fons
157쪽
sons, & caput bonorum omnium pariter sit oportet. Nam, ut Academici veteres, & Peripatetici assirmant alienum bonum est iustitia. Iustus igitur Princeps priuata commoda publicae utilitati habet postposita: mauultq; populi salutem sine vita, quam vitam siue eius latuita.
ICEBAT iustitiam eam facile iniuriae exulcerari vulnere, quae a Principe nulla adiumenta caperet aequitatis. Nam ut ait Ennius summum ius, summa est iniuria. Quocirca Princeps qui aequitate nititur, Quia; in Iudicijs, aequitas principis amabit torest iure, leges non dirimit, sed singulari commendat pietati,& beneuolentiae .
HI si titia. U. VIA Reip. splendorem tallis maculis potest
aspergere, qui iuste imperat, artem omnem imperandi, una definiebat iustitia , quod ipsum quasi Asseverans Democritus, consueuit dicere duo esse in sinu iustitiae numina, quae cuncta gubernarent, praemium scilicet, & poenam, . Nec falso; Nam duabus his rebus, ut fert vetus Solonis sententia, resp. omnis iustinetur .
158쪽
ε Ophlegmata de Iunitia. υρρVOD UTILISSIMA UIRTUTUM
ST publicae utilitatis alumna iustitia, cuius nisi
succus,& sanguis vigeat in imperio: adulteri . nus color est imperij, pigmentis collustratus Sciscitanti igitur, quis iuste clauum teneret impetrij: qui nemini respondit, nocet: prodest vero omnibus. Sr uis vero sententia;qua quod vulgus Philosophorum inculcar, retunditur, qui solam iustitiam, inter omnes virtutes, asi runt esse alienum bonum. Nam iustitiae nomine contineturius etiam naturale,quo cautum est,ut quis , sibi melius, quam alteri cupiat ess .
aduersu omnia mala,sit firmior quam Iuniitia. VII.
ACES malorum omnium vincit iucunditate bonitatis, iustitia. Itaq; felix est ea ciuitas, quae in officina,consata est Iustitiae. Interroganti igitur cuidam , quae maenia et lent munitissima It perij: quorum ait ex claustris vis omnis pellitur, & iniuria atquae illa essent,cum interrogaretur, iura esse dixit. quor sponso impetum omnem armorum, rei literariae voluit su cumbere. Nec temere. Testes sunt inclitae illae Lycurgi leges: quibus quamdiu obtemperarunt Spartani, maximi omnisi Graecorum extiterunt: ubi vero eas abrogari permiserunt: statim eorum corruit imperium : omniq;ὶibertate enudati, ijs Paruerunt, quibus ante Imperarant.
159쪽
Card. Petri Midobrandinis UOD JURIS SCIENTIA IN
Mctione magis, quam in cognitione consentat. VIII. RIDΑ est,&spinosa iustitiae disciplina, quae
verbis funditur a Principe, sine testimonio vitae. Itaq; interrogantibus amicis, quem inter Principes, maxime iustum esse existimaret principem: , qui potius vitae exemplo populum,quam vocis testimonio initruere L. Populus enim ad sui di plinam,acrem habet sensum Oculorum: aurium hebetem. Quare optime, ut testatur Diodorus Siculus, se gubernare putabant AEgyptiaci Reges, si parendo legibus, populum potius excit rent sua virtute, quam legum auctoritat .
malis bene uti. IX. N QVI E B Α T non rumoris aura assatum eΩse,sed sapientissimorum iudicio inculcatu, bonas leges, ex malis ortas esse moribus: ut hoc puto, te statum apud omnes relinqueret, nihil tam tetrum esse, & immane, ex quo aliquid fas non esset haurire commodi. aperte ille: occulte id i psum , sed salse Anacha fis. Nam quorsum, quod diceret leges Aranearum telis esse simillimas 3 habet res non minimum ingenij: Plurimum d ctrinae. Nam licuit illae texuntur tela: ex veneno Aranearum rquae tamen medicinam habent veneni: ita lex, etsi ex hominum peccato originem trahit, remedium tamen parit pe cati.
160쪽
si UOD IUSTITIA AE si UE TENEATUR
Imperantis obsequio, atqi imperio. X. N TERROGANTI quis, inter principes, maxime iustus esset: qui respond it, nullas leges populo praescribit, quibus ipse parere recusarit. Sic Lycurgus nihil alijs edixit, quod non ante ipse seruarita. Hinc atquiLsimum illud Romani Praetoris edictumo. Quod quisq; ius in alterum statuerit, ipse eodem quoq; iure utatur. quorsum Θ Hic demum nouit alijs imperare, non qui codicem deuorauit, sed qui Epicteti Philosophi dicto parere didicit. Hic enim duobus his verbis, leges omnes fere clam sit. α,εχου, -' hoc est, sustine, & abstino.
Tempe tales, re discordias Digendi. XI.
O LIT V S est dicere unam esse, in controuersiarum procellis, & tempestatibus, discordia. rum medicinam, iustitiam. Nam ut morbi imcolumitas i sic iniuriae iustitia, summum est: remedium ,&medicina . . Hoc poetarum fabulae, praeclaris lineamentis, nec inanibus verborum floribus. Etenim cur. Eolus fingitur apud eos, imperare ventis Z ut hoc certe significarent,virum iustum in tractando imperi j clauo, nullis perturbationum tempestatibus cedere, sed imperare. est enim iustitia 2Eoli ars, & scientia, quam qui habet, non solum, in aduersa tempestate nouit nauigare, sed etiam enauigar .