De perfecto principe ad Clementem 8. apophtegmata card. P. Aldobrandini in quibus ars imperandi tenetur inclusa ab Henrico Farnesio ... in librum vnum congesta, atque regum, imperatorum, ac sapientissimorum heroum exemplis, ex omni antiquitate aucta,

발행: 1600년

분량: 367페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

141쪽

Carae Tetri Midobrandinisi UOD UIRI SIT ERUDITI, ζUID

res, tempus, .F pontulit odorari. XV.

OLITUS est dicere stupidi hominis esse, aut ne hominis quidem, quid tempus postulet non

sentire: sapientis vero tantum, nosce tempori ς- parere . idipsum veteres, ut docerent, Echinum sapientis fecerunt symbolum. Nam sola haec animans momenta Obseruat temporum: quae, quoniam alia, alio sunt momento, iccirco sapientis est mutare consilium . illa autem animans duo latibuli extruit orificia, unum Boreae, alterum austro expositui . Borea igitur spirante,ei quod est expositum occludit, reserat alterum :& contra Austro ingruente, pandit boreale, altero clauso .

si UOD UIR DOCTUS, UUAE SUNT

diuina sentit in humanis qua sunt humana,in diuinis. XVI.

X O R. B E T qui doctrina bene est munitus, omnes disticultates. inquiebat non esse sapientem Reip. administratorem, qui aut coelum,dum ter rae inhiarer, negliget:aut terram despicerer,dum coelo animum intenderet . Nam male consulit Rei p. qui uni parti ossicit, ut prosit alteri. cum igitur nihil sit resp. nisi ve . juti quaedam hominum societas cum Deo constricta : qui bonus est rei p. administrator, ex Deo, & homine faedus inire debet summae beneuolentiae: atq; res humanas cum diuinis arctissimo honestatis vinculo constringere. Testes sunt AEgyptij. Nam cur Gryphem fecerunt Apollinis Hieroglyphia cum t quia certe quidem imperatrix rerum omnium, quae, de in coelo,

142쪽

ὐ phthemata de Integigentia . Io3

in coelo, & in terris dominatur, rerum est intelligentia, ouam qui habet, Dei lumen ad rerum omnium Imperium habet Hoc belle per Gryphem veteres . Haec enim animans, quia ex Aquilae ceruice, & Leonis corpore constat, quarum altera sacra est Iuouis, alter Herculi: salse videtur utrumq; ius, quo vnia uersum regitur imperium, figurar .

sapientem voluptatis auctoritas. XVII . v EMADMODUM minus lumen, maiori hebescit lumine: nec splendor ullus est Lychni .

in aperto sole: ita in sapientiae iucunditate, sen- -tim sus Omnis relanguescit voluptatis. solet igitur viros sapientes, non mortales, sed cum Platone, mortiferos nominare, eo quod quasii mortem ferentes, vivant in moris tuo corpor . Haec quippe, si sapientum auctoritatem consulimus, vis est sapientiae. Testis est Poetaru auctoritas. Nam quorsum apud eos Gorgones illae Z volebant sapientiam suo effingere color . Nam ut qui Gorgones cervenant in lapides vertebantur: ita qui lumen habent sapientiae, non magis quam lapides ipsi, irritari videntur ullo voluptatis lenocinio.

V UO D ALIIS MLIUS SIT

Doctrina gunus. XVIII. Ul ICEBAT alium a natura, ad aliam disciplia

nam esse natum. Nec false . frustra enim nititur vis agentis , patiente indisposito. hoc salse v

teres. Nam cur mulieres vetabantur olim He

cuilflacris interesseὶ quia cum mulierum callidissima, inter G viros

143쪽

Card. Tetri Midobrandum

viros sit frigidissima, non est ad doctrinam nata: quo fit,viri interclusa sit ad Heroicam gloriam ipsa virtutis semita.

si UOD PERICULOSIUS SIT TELLUM

aduersus sapientem quam bontra exercitum fortem. XIX.

BERT ATIS materiam tollunt: vel ansam potius praebent in dicendo ariditatis, qui ad sapientiae commendationem, dicita Heroum non regustant. interroganti igitur quodna omnium dissicillimum esset bellum non cui holitum obstat respondit, aut naualis, aut terrestris apparatus: sed iudicium & sapientia. ita Philippus Macedonum Rex, negotij plus habuit cum vno Demosthene, quam cum uniuersa Graecia. quid λ vetus est temporum Auctoritas. Nam cur Hercules vicit Leonem N maeum Z ut hoc argumento cognosceremus intelligentia non robori: sed robur, in conflictu cedere intelligentiae. Hercules enim Iouis cum sit filius, sapientiae habet interpraetationem et Leo autem Bestiarum Rex,uirium, quae sensu,& robore: non consilio ducuntur. In his veterum commentis serma, atq; Uxita dicam, facies quaedam cernitur veritatis.

sit scientia m. X X., ,NTERROGANTI quae breuis,&compendi

ria rifiet ad doctrinam via: ea respondit, qua ducit ars. est enim sine arte, ad scientias proficiscentibus omnis interclusus aditus. No vulgare est Antiquit iis testimonium. Etenim quorsum, quod Iupiter dicitur 34M , ab sem

144쪽

absorbuisse, & postea Mineruam e capite peperisse R,υ , II terpraetationem habet artis: Minerua doctrinae, quorum in ter utramq, hoc interesse videtur, quod interest intei sob lem, & parentem . Nam ut ratio artem, sic ars doctrinam parit: sitq; iccirco, ut ars naturam: doctrina artem imite tum

uUOD UIRTUTI LITERARI E

cedat res bellica. XX f.

C IsCIT A N TI quid omni militum robore

esset validius, res dixit literaria. grauis certe, &cum exitu doctrinae responsio. Nam si antiqui. - tatem velimus regustare, cur dominae Dea Paulas est vocata λ ut cum Pallantem virum procerem, & robustissimum interficit, hoc uno vocis testimonio intelligarmis nullam vim, posse reniti dominae. Nihil igitur est validius docto viro, qui nunquam minus est solus, quam cum esti lus. habet enim eos secum omnes, qui sunt,& qui fuerunt, nec eorum consilium solum , sed etiam errata adiumento habet a

si UOD EXITUM IN LIT ERIS

inueniresii in cile . XXII.

E M P O R V M vetustas, ne in commentando censeretur hebetior, numquam a commentati ne artis, & ingenij est feriata. Hac oblectatus, solet dicere, literarum studium esse sine exitu . finis enim unius scientiae: Principum est futurae. hoc salie veteres. Etenim quare Musae ab Apolline, in gyrum sic ducuntur, Ut altera, alteram teneatὶ quia ars artem vehit. domina domina m

145쪽

tos Card. Petri Midobrandini

doctrinam:omnes vero Muis in hoc uno consentiunt, quod montes incolunt, & nemora, . Viri enim docti solitudine potius gaudent: quam hominum turba, & consuetudine,.

si UOD GRCTISSIMA SIT CUM

Uirtutestinas doctrina. XII II.

OLET inter doctos virum bonum, & inter b nos viros, doctum in primis probandum esse dicere. eo quod probitas sine doctrina veluti quaedam videatur fatuitas&docti ina, sine probitate, ins nia. tanta igitur est utriusq; virtutis assinitas, ut una Deo placere vixpossit, sine altera . Salse id veteres, qui Nectare, de Ambrosia cibos definiebant Deorum . Nectar enim apud Platonem, virtutis habet significationem : doctrinae Amrbosia: qua utraq; diuina voluntas , quasi Deus est depascenda. hoc ipsum loquuntur Musis. Nam cur nata: censentur esset ex Ioue, & memoria Z ut cum coelestis sit doctrina, nihil mianus sit , quam docti viri cusare terrena .

si V o D RES SIT LABORIOSA

Doctrina. xx IV. V O NIA M plurimis dissicultatibus ci

cun septa tenetu r Om nis doctrina, solet dicecere ignauis, ad doctrinam nullum patete aditum. belle id suis commentis docuerunt Poetae. Nam cur fingunt Palladem natam esse ex patre, sine matre Θ ut hoc certe comis mento ostenderent doctrinam non ex voluptate, qua captu tur mulieres : sedcx plurimo labore, quo viri vitam agunt,

146쪽

ε ophthumata de Atelligentia. Io

nasci. Neq; alia de causa Palladi templa, apud Graecos inautissimis erigebantur arcibus, nisi ut docerent scientiam in a duo , & dissicili loco esse sitam : nec in ullis, nisi in magnis, &elatis habitare animis. Quod si tamen rei dissicultas, cum utilitatis conferatur magnitudine : multo censebitur utilior, quam dissicilis. Etenim cur Pallas dicitur oleram inuenisse non adeo, quia artes omnes oleo,& lucubrati cinibus ad si, pientiam attingendam indigent: quam quid sapientia vel . ti oleum, medicinam habet malorum omniunia.

si V OD DOCTRINAM OUI HABET ,

controuersiarum omnium habeat med cina m. XXV.

N QVI E B Α T non este sortunati, sed domviri,ubi in discordiae stam mam incidiss*: controuersiae incendium, ac belli faces omnes restinguere. ita enim natura compararum, est ut imperiti omnes,morem gerant peritioribus. draue,& elegans est antiquitatis testimonium. cur enim Phoebo Cithara, & plectrum ab antiquitate traditur Z quia certe qu: dem docti viri est, absona omnia in im perio, sic in ordinem, & concordiam redigere, ut rationi consenent, & legibus.

si V O DPSO LUS SAP I ENS SIT

Diues. XXVI.

V M rebus utimur secundis nec aduersis actigimur,s- errata etiam videntur ornamenta ingeni j. at quae vera est laus, illa nodis externis: sed in insitis bonis , consistit. Quare diuites dicebat viros esse eos, ni)n qui bona

147쪽

sos Card. Petri a durandini bona possiderent, sed qui essent boni. Etenim cur ab oriapheo Pallas dicitur, mas simul,&foemina 8 vi censeatur sapiens , nullius esse indidens : nihilo esse in humano genere, iam optabile, quod in sapiente viro, videatur desiderari posse.

si UOD SAPIENS PATERM patria. XXV ff.

O C T O S viros alio nomine Prometheos Voc bat. hoc est hominum Opifices, &architectos Nihil enim est ignis Promethei, ut ait Plato, nisi doctrina: quaa emota, ex homine truncus, de addita e trunco redditur homo. Etenim nihil est, ad mort Iium mores formandos, neq; gloriosius, neq; admirabilius doctrina . Nam quorsum apud Poetas, qui nullum florem non sequuntur doctrinae, & ingenij, virga illa,cuius ex altero capite ictum recipientes, in bestias mutabantur Vlyssis Socij r& rursus e belluis, in viros redibant, ex alterius ictu 3 haec est doctrinae vis,& iustitiae,cuius duo sunt extrema: Supplicium,& praemium: quorum altero homines ad bestias: altero a b stijs ad homines reuocantur, utroq; enim fit, ut aberrates in

viam redeant, ac demum errata instauratione corriganta.

si D DOCTRINA SUPRAEMUM,

in honore,gradu bivendicet. XXVI ff. VONIAM singulare bonum est, in doctriana: dicebat doctrinae nullum honorem, nisi qui sublimis , dc elatus est, satis responder . Nec est quod quemquam in dignitate, mordeat haec rein sponsio. asseuerauit enim id ipsum,graui argumento Alexam der

148쪽

e ophthegmata de Iute dentia. Iost

der Macedonum Rex, multis ante seculis. Nam post Darium praelio victum: scrinium in regia praeda ex auro, & gemmis fabricatum ubi comperit, veluti quoddam artis, & opulentiae sacrarium, sciscitantibus amicis ecquis esset tam pretioli operis futurum opus:longe dixit magis praeciosa, in eo Inclusa tenebo , Homerumq; in eo clausit: dignus ipse, qui talem nancisceretur, qualem Nactus est AEacides, praeconem, .

uUOD 'NEFAS SIT, MDUERSUS

Uiros doctos saeuiro. ae XIX. ON est fabula haec futilis , & inanis , sed

veluti quoddam stabellum veritatis : Vtilc num, quia Mineruq vim inferre voluit non solum detur batum esse de coelo, sed eu et impietatis suae, per singulos gratus claudicando admoueri. Solebat autem dicere Mineruam non solum Marte robustiorem, sed etiam omni Venere esse amabiliorem. illud multis do monimentis: hoc probat etiam Alexa der Macedonu x. Nam Thebis bello captis, cum urbis' excidio communis omnium strages immineret, statim edi xit, ut a Pindari Penatibus, & eius fit lia, omnis vis bellica

abstineretur. Omnia enim bona una eruditio, dignitate exaequat: quae non solum hominum

iura , sed etiam Dei religionem

est completcao.

149쪽

Card. Petri Midobrandi

DE MEMORIA

TITVLVS SEPTIMUS

VONIAM omnis rerum disti plina ex

memoria constat, non possum quem video plurimarum, maximarumq; scientia ruco. gnitione florere, non ei summam memoria:

laudem tribuere. Nec falsb id quidem .pr bat aute id ipsum sui ordinis decus, S: ornamentum grauissimosin exemplo Admodum Reu QMA THIAS Guarguantus Soncinas, Theologus, & Sacrosanctae Theologiae interpres praestantissimus. Nam quemadmodum in nulla artium,& scientiarum regione hos pes est, & peregrinus: ita etiam eo memoriae locupletatus est theseuro, videre grauissima quaq; possit apte, distincte&ornate ex temporα dicer .Nec id,quoniam per omnes scientiarum regiones peragrauit:sed quoniam sui, ut est, in oraculo Delphico,habet cognitionem. Nam,cum homo sit Dei templum: atq; uniuersi domicilium: is demum unus est , quem nihil subterfugit, . qui sui habet cognitionem. Cardinalem: LDO BR AN- VDINVM semper ab ineunte ςtate, comia auit ingerij aciem& memoria : alter plura semper intellexit, quam quae amagistris accepit: altria sic uniuersa, quae aut didicit, Autl Aitauit retinet, ut animata iam habeatur Bibliotheca, ex quo numquam fuit coniectura dissicilis. illum natum esse ad imperandum . Quos enim Deus ad imperium evexit, ij fere omnes admirabili claruerunt memoria. testis est, ut ab aliorum infinitate recedam,Cyrus Rex: Mithridates: Themistocles, ac d niq; apud Romanos Iulius Cariat, qui ut scribit Plinius, con .s leuit eodem tempore legere, dictare,&audire simul. de m moria igitur, quae ex tanto Antistite colligimus, haec sunta .

150쪽

IIIa

ε ophthemata de Memoria.

abod Magi ctra sit rerum omnium memoria. a abs in addiscente requiratur memoria..euod nusta sit maior, quam sui memoria. aeuod nihil sit ad rem Merariam accommodatius memoria. aeuod in Frincipe laudatur potissimum memoria.

u UOD MAGISTRA SIT RERUM

Omnium memoria. I. VRI est hominis, veI potius vix hominis, in ignorantiae dedecore, morsus non sentire in f miae. interrogatus igitur quaenam optima esset sapientiae schola, memoria dixit. Haec enim non solum magistra, sed etiam mater ab antiquis constituitur Musarum. Quia, ut inquit coelestis ille diuinus Plato, nihil aliud est scire, quam reminisci. Quare ut scientia virtutum: ita memoria,anima est scientiarum omnium. nihil quippe est doctrina, nisi disciplinae memoria . Quare una cum memo ria, cadat simul omnis ars oportet , & doctrina . ingenio ad percipiendum, memoria ad retinendum magis utimur. ingenij vero acumen cum memoriae tenacitate, quia fiunt ex contrarijs causis: raro simul inueniuntur. Testis est Bariolus summus I. C.qui singulari fuit ingenio: memoria fluxa,& caduca .

si UALIS IN D DISCENTE

requiratur memoria. II. IC V TI miser famulatus est,seruientis voluptati: ita infelix est disciplina addiscentis, sine memoria . Sciscitantibus igitur amicis, qualis in ad-dilcente deberet esse memoria, quale respondit

SEARCH

MENU NAVIGATION