장음표시 사용
211쪽
quantum detraheret oculis, tantum adderet menti ad doctrianae lumen, & rationi. Itaq; cassus lumine , solus plus, quam uniuella fere vidit Graecia .
Bona fortuna , tanquam ludibria ex stimare. II f. ON minus aiebat esse domiciliu Magnificenti .
in contemptione, quam in largitione pecuniae. eo quod hoc etiam est ambitiosi, illud solum viri boni. Quare Phocion A theniensis, nihil, in magnificentia concedit Alexandro Magno. Hic enim cum audisset plures esse mundos, ingemuit, quod vix unius esset dominus: ille nec habuit quicquam, nec habere voluit. Hic ex Persica Gaza bello parta, Phocioni magnum auri pondus misit: ille recusans interrogauit ab ijs, qui munus
attulerant, cur ad te solum tantum auri, Rex mitteret: quia responderunt te Omnium Graecorum optimum esse arbitratur. Sinite igitur inquit, eum esse me, quem ille me esse arbutratur. credidit homo magnificentiae amicus, nihil fieri Oosse magnificentius, quam in continentiae gyro omnes frenare appetitus.
scentia manus continere, quam multa
VM de rebus gestis, multorum laus communi o m. nium ore esset distula, &dissipata: tum interroganti cuidam, quis esset Magnificus, non qui nouit re
212쪽
r ε obtegmata de Magnificentia. I I
spondit ditescere, sed alios ditare. sic laudatur Valerius Publia cola, qui ter ex hostibus victis triumphauit: caeterum tam pauper discessit, ut publico sumptu sit funeratus. Ex quo non minus gloriae reportauit: quam Agrippa, qui in sua aedilitate septingentos lacus fecit: fontes mille, & quinquaginta:
Castella erexit supra mille , statuas aereas posuit ter centum et columnas e marmore quadringentas.
tur munificentia. V. O LIT U S est dicere, res omnes ex dissiciti
limis , munificentia reddi facillimas. Nam homo natura auidus, quia capitur auro, non est sui iuris: sed aurum largientis. Et gans est fabula. Atalanta Schaenei filia,cum mira corporis velocitate praestaret, & a nupti j somnino abhorreret, procis suis cursus certamen proposuit, in quo victum mortis poena: victorem coniugij sui praemium sequereretuW. Multis itaq; superatis, tandem ab Hippomene, Veneris consilio victa nupsit victori. Nam ex D masceno agro, ei tria mala aurea donauit, ut in cursu proij-ceret virgini, quaecum seque ietur virgo, ille victor euasit, . Hoc com mento docent Poetet, muneribus sum ma quaeq; factile expugnari, nec eum difficile capi, qui paratior est ad capiendum, quam ad largiendum, .
213쪽
r Card. Tetri a distrandinis V o D MENS E MAGNIFICENTIA,
Non Luxuria apparatu e sed In perantia
VM Romae regij fere cernerentur apparatus, nec pauci plurimis curis essent distenti, quo magnificentius aduentantes Heroes exciperent, in terrogatus a quodam Principe, cuius mensam magis laudaret: Masinissae Regis, dixit potius, quam Cleopatrat ultimae AEgypti Reginae: mensarum ornamentum temperantia, non luxuria definiens. Ille enim semel tantum interdiu vescebatur, & sine pulmento: Haec autem in apparatu usq; eo excessit, ut Coenam parauerit Antonio, in qua Ce ties sestertium, id est ducenta, & quinquaginta millia aureorum, uno serculo secundae mentae, consumpta sunt .
decus. VI L. V A N D O nonnulli in certamen de Hospitalitate, &discrimen venissem: quaesjssetq; subtilis quidam disputator, quis magnis ceamicos hospicio exciperet, qui respondit
magni amicitiam: parui pecuniam aestimat: sic apud Romanos laudatur L. Lucullus. Nam cum animaduerteret eadem mensa cepe amicitiam esse depascendam: domum sic constituit, ut pro varietate amico rum, varia esset tricliniorum ratio. unum quodq; igitur caenaculum non solum suo appellauit nomine, sed etiam suo definiuit praevo, & apparatu . Siquidem in Apolline, quod caenaculum
214쪽
pophtegmata de Magnificentia. I s
eulum nomen erat: quingenta millibus caenari consueuit . habebat enim cuncti adeo apparata, ut domesticis satis esset enaculi nomen intelliger .
uUOD BIECTRS MAGNIFICAVestis sit ignominiosa: fortibus vero abiecta
V EMADMODUM, inquiebat Herculis gloriosum erat exuuio indui Leonis, ei vero, qui non erat Hercules , ignominiosum: ita magni interest, quo quis utatur vestitu. Nam cum vestis dicatura vehendo, quod flatum vehat cuiusq; personae , summa semper apud Antiquos, de vestitu , fuit religio. Quare Lysander,cum a Dionysio Siciliae Tyranno, pro filiabus, vestes pro eiosissimas accepisset, illas remisit metuens, ne illis indutae deformiores fierent. vexillum enim in Luxuria vestium, est incontinentiar, quae deformitatem omnem prope habet animi. Itaq; Annibal eodem Sago, quo graegarius miles, Utebatu T. Dionysius vero Syracusanus, cum in fures omnes grauissimὸ ani duerteret, his tamen ignoscebat, qui croco auro velles sui tulissent, qao admoneret moria tales ab ornatus luxuria esse, abItinendunia.
215쪽
i γε Carae Tetri Midobrandini :
ATI animi voluntas est, ut inquit Cice
ro, in qua amicitiarum, &' Officiorum me a moria, cum remunerandi voluntate conti-
-netur. Date enim Liberalitatis est: accipere vero , & referre velle, gratiae proprium . Illius est dati benefici j obliuisci, huius v ro meminisse ; & cum datur opportunitas, etiam cum fenore , si possit, reddere . inde, ut Plaulus ait, quod bonis bonefit beneficium: gratia ea grauida eli bonis. Debemus igitur, si Hesiodo modo cressimus, in referenda gratia imitari agros fertiles, qui multo plus asserunt, quam acceperunta. Etenim non dare, multis lice non reddere nemini. Duae uuippe sunt iustitiae potissmum partes, gratia, de poena , quibus reguntur uniuersa, . Sed una longe est praeitantior altera. Nam qui gratiam refert, non curat liberalem, ted lei pium: qui vero iniuriam punit, non se perficit: sed iniuriae auctoremis. Iccirco Cato senior aiebat, malle se pro coli .itob neficio, gratiam non recipere, quam pro illata iniuria iupplicium non subire . Est gratia, & Deo, & hominibus virtutum omnium iucundissima, quam qui habet, ideo gratus dicitur, quia apud Deum neq; religio, neq, pietas, neq; obseruantia: nec apud homines vlla virtus sine grati animi volutare,coli, & obterua. ri potest. Hac una virtute,cum ab on ibus optimi Cardinalis fides, &prudentissimi in periculis propulsandis consiliu vitice ametur: tum a sapientissimo Senatore L V D O , CMadlos
216쪽
adio summis laudibus celebratur. quod minime soleo mirari. Novi enim Senatote meum,omnium esse gratissimum. Nec unquam Rex Attalus adeo in P. R. gratus fuit, qui ab eo honoribus auctus, ei deinceps memor benefici j, A siam testamento legavit: quam princeps ille virtutis, &doctrinae Madius erga Cardinalem .ALDOBRANDlNVM, propter summa ac incredibilia eius merita, temper extitit. Nam si muneris ratio, non ex rei magnitudine, sed ex animi voluntate penditur: nihil est cur in munificentia , Attalo Regi d c beat concedere. ille enim Populo Romano multo minora praestitit, quam potuit praestare: hic vero, ita erga sapienti stimum illum Antistitem continenter est animatus, ut plura etiam elus gsatia conetur, quam nauare possit, &.esticer . Quae ille vero de grati animi voluntate fudit Apophihegmata, eorum series haec est. 1 Quod non solum rerum euentus ,sed etiam sine eventu, ipsi con
a quod minus sit Principes benescio, quam ferro superari. s Vuod Principi nulti ci sit minus, quam ingrati.aνimi nota
frenda. A Vaod sine ope frageat in misieros, meriarum consolitio .s inuod benefico nulla mercessit et berior, quam eratIa.: 6 βιol non relata, πι.d Principes gratiae, nusta sit excusatio.. ' Vuod nultam beneficium, gratiam maiorem exigat, quam honor.
δ. uod instructio, j disciplina magnos gratiatum accruor sibis estod Magnam is reserat gratiam, qui apud tarum bonum ben
217쪽
βuod qui gratus est, fortis item sit, in benignus. αuod ingratus seuos iugulat gladio.
AEuod cum bono Niro, non moriatur,quae ei debetur gratia. odin Bem,s,quasi grata Antatis sissensis. od ex Gratiarumsinu,nata sit, quaseumma eLI gloria. Od Mortui cum externis bonis,non amittant gratiam. uod in armis vincere munificentia, non minus glorioseum sit . quam Ierro. God Grato miropluris flagratia,quam vita. βοοd Beneficospersequatur gratia etiam mortuos. God ne merbum quidem bene codocatum .praemio in gratia 'indignum. αυὸdm restinctis,pro virtute, reuissat gratiarum gloria. as' uod adpopularem beneuolentiam, nihil sit Frincipis facilutate, ω gratia accommodatius.
a αuod nustum maius ad Principem, quam beneficientia redeat mectigal.
u UOD NON SOLUM R ER V Meuemus detiam ,sine eventu, ipsi conatus praemio sint compensandi. I. O MIRANTIBUS nonnullis, quod quae
res magnae videbantur, exiguo interdum: quae paruae, magno a CLEMENTE Vli I. saepe compensarentur praemio: dixit non re bus, sed voluntati,& studio gratiam parem,& aequalem esse oportere. Docuit id aliquam do Sibylla Cumanais. Haec enim nouem libros Tarquinio Superbo obtulit, pro quibus trecentos aureos Philippeos pollulauit, Rex abnuic illa indignata, libros ires in conspectu Regis
218쪽
ε ophtei de gnati animi voluntate. ἔγρ
cremauit: pro sex reliquis, idem pretium poscens: rursus Rege contemptui habita reliquos tres exussit, & pro tribus, qui supererant, nihilominus eandem summam poposcita. Hoc testimonio doctus Rex, quod non rebus, sed studio, quo res efferuntur, parem gratiam esse habendam: data pecunia illa, Sybillam voti fecit compotem , . Non enim ex librorum interitu, deminuta erat, quae ante solers eius, & diligens fuerat opera .
beneficio, quam ferro Superari. II. VEM ADMODUM qui non sunt soluendo,
rem differre quotidie solent, & procrastinare: ita qui dubitant, rei quaestionem non solent di-- luere, sed eius certamen ,& discrimen dicendo augere. Cum igitur summis dubijs delibuta sit gratia Principis, interroganti cuidam, quod morbi genus vitare deberet Princeps: ingrati potistimum respondit animi. Nam regium est magis beneficentia , quam potentia vincere . Quare Pyrrhus Epirotarum Rex, cum in respondenda gratia solertissimus fuit: tum nullam ex re grauius dolebat, quam si parum alteri, in amore, & ossicio respondisset. Itaq; cum de morte Esopi, quo familiariter usus fuerat, accepisset nuncium: grauiter indoluit, non quod ille de vita migrasset: sed quod tam dior fuerat in referenda ei gratiae, . Non enim idem est pecuniam, & gratiam debere,. Nam illa post mortem haeredibus: haec non nisit Viventibus reddi
219쪽
sit min f, quam ingrali animi nota serenda. III.
ST ingrati animi nota, non solum cu dedecorta sed et cum scelere coniuncti. Cui da igitur inter roganti, quid maxime,cauere deberet Princeps, qui omnium Optimus habetur ,& sapientissimus, Ut ne minima, dixit, adsit ingrati animi suisicio. id ipsum Cimon apud Athenici Messe litiens, etiam in Belli in qu rum Vlus esset opera, post opus, graxissimus fuit. Itaq, Equorum monumenta, quorum opesa, Victor in Olympiacis ludis, coronatus fuerat, iuxta sepulchrum suum, magna i m- penta, collocari Voluit: ne ingratus, ulla ex parte, mutis etiam
animantibus haberi posset. Siquidem ingratus, non solum, ut a stetit Plautus, improbus est homo, qui beneficium scit sumere, & nescit reddere, sed etiam imprus, quia qui naturam violat, fit bestia deterio c.
miseros verborum con latio. IH .RTA loquitur, ut in digitis suis singula; causae
partes ex tempore constituere videatur. Inquie
bat ibi, ubi opus est facto, rem Omnem relan- que scere consilio. Teliis est Anaxagoras. Hic enim curri iaceret in rerum ansulti js, &desperatione: illum Pericles beneuolemon cbar, ne se scrderet, scd amicis seruaret: cui statim ille, o Pericle dixit, qui lucerna indiget, Oleum in stipar. Haec sciat entia vctim in nolirorum hominum animio si. d Exia, qui nihil, praeter bcna Vciba, norunt imitari. - - QUO D
220쪽
. et ophtheg. de gratianimi Voluntate. t 11r
sit uberior, quam Gratia. MIR T U T E M non solum ministrat, sed etiam
ornat tapidi stimis suis dictis. Solitus autem est dicere, quaelbrosum magis essedare, quam a cipere. Qui enim dat, facit saepe dando ut capientem capiat . . Graue est, & fide dignum Socratis testirncinium, magna quippe diligentia Aschinem discipulum cum in Ilruxisset, nec haberet discipulus unde per Iblueret: Socrati, loco mercedis, gratias esit, quod ei, ubi res tempusq; postularet, siem per praesto esset futurus. tum Socrates, reddis, inquit, Eschines gratiam habendo, mercedem cumulatiore, quam arca potest capere, mensura .
Principes Gratia, nulta sit excusatio. VI.U M quidam non restituti beneficij crimen,
cum Principe frugalitatis laudibus deprecaretur: dixit nihil esse facilius, quam apud Principes acceptum rependere gratia beneficium. Nam ut sci ibit Hcsiodus, sicuti Superi qui maxima, in dies bona largiunturia mortalibus, paruo thure sunt contenti : sic Principes: Δ m gna dando, &parua capiendo laetari solent.