장음표시 사용
111쪽
eontra fidem facimus. Nam & Smmum D Sed occurrat , eo praeseretim tempore , quo iam milium, cum simus natura serui, contemnia vel a seris incipit laniari,vel latronibus ii gulamus; & aduersus optimum parentem ingra- dare cogitur,homopotens,quimm modo viam ii sumus dii de vitam nostram , atque salutem teneat,veru eas opes habeat, quibus omne ei uti prodimus ; & -dus sancte percussum , scele- modi pestε arcere queat. Arte praeterea mederate violamus. Vt autem melius possit inteI. di teneativi, si quod vulnus sit, antequa ille adligi, quantum omnis impia rebellio eum offi- uentet tu, id contatim sanet. Is, s ferascio pugnet, quam aditersaria saluti sit, quan- abigat, latrones in rugam conuertat, si vulnustis tenebris effectum liu ne voluntatis im- obliget, atque salutarem medicina adhibeat, si pediat, quanto scelere mortalium animos ais to denique omnibus inrebusho ni miscrobent stringat ', ex hominis appetitione potistinarum anitatis siue luce porrigat, seq. ducem viae, c ducamus exordiu. omnes homines,natura in- stodem vitae,salutis,atque dignitatis vindicem citati, ad optimum vitae statum consequendu, praebeat, si, ut animum illius uia s confirmet .summis viribus enituntur. Omnes enim, nato hiret sese hominis saluti,si voluerit illum sequi. rasummum boniam expetunt. plerique tamen, minime defiaturum ; si tantis opibus intelligae dum, ut id sibi parent,omnes neruos intendiit, is qui erat extrema quadam miseria pine com quia temeritate,& amentia ducutur, &,in quo sumptu vitam suam muniri, &ad sipem salutis si ipsiam bonum,non vident,praecipites in exi- excitari,quodnam tandem erit ossicium illius itu ruunt Sunt enim multi errores in vitabunt Vnum profecto, oblatam peropportune opem multae insdiae mortalibus intentae;est praeterea fio gratissima voluntate prosequi, sibique omnino summa quaedam naturae imbecillitas versamur dissidentem, omnem vitae, atque salutisrati in tantis tenebris,atque caligine ; agitamur ta nem optimo duci committere. I stetigitur duersis tempestatibus, atque procellis, ut ne- illius vestigiis,& a via,quam ille moniti at,minimo per se possit vitae cursum recte instituere, me declinabit; priusq. omnem hunianitate ex aut institutum ita tenere, quin tande sitistibus silet, quam tanti beneficij memoriam deponari obruatur. Aut enim tenebris impediti, quem Hanc porro similitudinem ad communis vitae
Portum petere conueniat, non videmus; aut condicionem transferamus. Omnes id uersu-
cerae, si id quasi per caligine videmus ingentis scipi edum arbitramur, quod nos in beata vita cuiusdam perturbationis aetas nos a cursit in serat:orijstamri studijs, atque rationiblis ad gissime diueriss abducit. Sic fit,vt,cum onmes 3o illam eontendimus. Alius enim ambitioni ser- natura vitam beatam expetant,nemo tame in uit ius pecunis studet lius voluptates exqui urae tantum praesidio su ixus ad ea adspirare rit ius deniquealiam via ingredituri quam- Possit. lus enim Deus natura beatus est. Bea, tat is alae vite compotem aliquando rutvrv. litius inem igitur appetere, est,diuinitim statum Paullo vero progressi, sentimus, quam amara concupiscere. divinin autem statum nemo po sit ea vita, quam Bre suauistimam iuspicamur.eest absque viribus diuinis adipisci diuinisat, honores enim sunt inanes, & maximis pleruq. te viribus ii scii fulciuntur,qui se Deo tradunt, Unominiae maculis dolormati. peeuniae cupidi illiusq. iussis obtemperam . ita igitur fit.vt nuia tali nullius est modus constitutus, ita, ut semano i ea consequi, quorum mira cnpidita- peranimus indigear, di in extrema quadamee flagrat nis Deo obediat. Hoc ut melius cen- o inopia S inedicitate versetur. Stultorum auter mus,fingamus animS,nm iter quoddam n hominu volumates,cum sine iistiles,atque cessarium eximia cupiditat ingre scin muD auiuinae, nec iudicio, sed surore sit sceptae, tum esplices.& flexuosas repente vi easdemq. h. eas summi doloresatque molestiae consequun--cas, di pericillosas incidisse, quarum pleraeq. tur.Quid, cum ann)lificata cupidita, animulta
viatoribus amoenitatis specie blandiantur; eos distrahis atque uiscerpit, ut nihil incolastandemq. paullo longius progretas , denss vepria this , alienuserius fingi possit Z Nunc anaord ui-hus, atque dumetis pungant, di vulnerent. sint rit; tume odio concitatur; nunc ardet libidiudeinde ea uaca multis latronum latibulis,aeque ne; riirsus merii concidit;& aliis eiusui odi perihelh-- immanium lustris infesta. cogite' bus. Iuasi niri u taedis agitatiis,in varias paserius detruse eas tenebras , quae adspectum rerum o tes impetu quodametabido concitatur, sic igia cunnium adimant, ita ut nullum exitum omnω tur mens , orbam haee, quotidie magis errore aio reperiamus; sed, quo maiore spe salutis in complatur;&iis devia deducitur, ut nulluo ruta properamus, eo pluribus erroribus , atque mino exitum in ratis malis inuemat.Ergo cupi- miserijs limplicenvir.in igitur,cum neque re- ditatibus diripienda,isque tamquam atrum'
gredi licem nec insistere, nes progredi,sit abs lentis bellis diuini ada relinquitur; αλostibusque certa vitae pereicie concessum;cum omnia generis humani sempisernis exposita, eorum Iatrones obsideant,de fere sint ad laniandu plerumq. midelita n satiat.Moigitur ei ut acriter incitataracu sint omnia senis obsita, te- lusiten lacn tueri'. viilneribus sauciati, si ei obducta, mortiseri' cincta perieulis; nullamquci tam uiri malorum alleuationem fieri non potest, viis,miliis vinitantis ubique.ω sentimis mctallisin loco sime lare, atque is analis circiumentum,omni iram ope destitutu, liciti irine C mssientes, vitam uimus Iusta a, non Maccabissimo aninum ci--.α uinum, o Letori, si m
112쪽
ei reumuentam. Nee tamen est villas mIseriarufinis in morte. sed omnia, quae grauia, & int terabilia videntur,leuissima sunt, di quasi quaedam tbmnia reputanda, si ad aeterea supplicia conseratur, quae sunt post huius vitae excessum, stultis, atque perditis hominibus constituta. Huic tanto malo quodnam remedium poterit Minersthumanum prosecto nullum. Sed praesto aderit pater ille caelestis , qui res humanas numquamne exit. Is lucem iam distundit, iolem gloriam summo studio properauxilium. pollicetur; magnisq. vocibus nos hac qui obstinate declinant, sati est . sic enim Hebraeorum infidelitatem ma guit: Non credidis is doenino Deo vestro, qui inuti.
praecessit vos in via , & metatus est vobis Immim, in quo tentoria figeretis, ostendensi cte vobis iter in igne Adie in columna nubis. via autem, quam Dominus monstrabat, non tam erat ea existimanda, qua Hebraei perva
stas , & incultas regiones Syriam petebant, quam diuina lex, qua est nimis in immorta
atis indicant, exitio reuocat;&, si illum audierimus, Grtam spem salutis, & immortalitatis ostendit. Feras igitur venenatas exstinguit; immanes hostes exterret; vulnera inflicta curat; vi quammeniamus ad beatam vitam, demonstrat;
. viae ducem lare confirmat. Hoc autem a Boota requirit, ut neque sensus consulamus, as quibus tam *pe delus sum meque vitam infase parum Deo eredere. Ob id idem Moses alibi , cum populum ad fidei studium esset magna contentione cohortatus, quasi declarans, quaevis esset in fide , dicite Dominiam Deum Demo.ri.
vestrum sequimini, &ipsum timete, praecepta illius seruate, de audite vocem eius, de lauseruietis, de ipsi adhaerebitis. Multis v cisas idem declarantibus, vim fidei ipsius minnae multitudinis opinione contarmemus quam in signem facit. Itaque docet, ab eo rite fidem videmus praecipitem iurore, & amortia terri; nec hostinus inmanistimis pareamus, qui, iurentes odio, & crudelitate, in vitam nostram incitantur; sed ei tantum, quem immensa sapientia, atque benignitate praestantem cognoscimus ,& infinita potestate meditum, omnes
vitae nostrae rationes credanius,aetque committamus . Et, ut nosm S securos reddat, nos
sibi stedere icto filii siti uuisuine deuincit,ut it
coli,qui Deum praeeuntem sequitur: quod quidem laicit, dum praeceptis illius obtemperat; dum mentem excitat ad vocem illius audie dam ; utiquidquid fuerit imperatum, protinus exsequatur: dum postremo, beneficiorum memoriam conseruans , illi, a quo tantis orna tus est beneficiis, amore coniungitur. David autem sic Deum loquentem inducit:Instruam PsaLit.
te in via hac, qua gradieris: firmabo super teli fidem adhibeamus; eaq.nde nobis salutem,&3o oculos meos. benigne opem nobis mimmortalitatem paciscitur. Quod isitur est nostrum officium in tanta Dei benignitate. Bepraesenti illius auxilio miserrimis temporibus
oblat, hoc unum certe, non repudiare benem cium; non aspernari Iiberalitatem; non detrectare imperium; sed animo gratissimo illum summum ducem intueri Lillius benignitati vita credere;vestigiis illius statim ingredi. odsi non facimus variis rationibus fitam frangiastendit. Quid igitur est nAis faciendum , ne
tantum beneficium repellamiu γ hanc tam tam clementiam ducis , ac monitoris nostri, qui lucem mentis suae se praelaturum in hac via confirmat, firma fide complecti. Qia' circanos statim admonet, ne vocibus illitis aures occludamus; n imperium recusemus; ne nosectenatis bestiis fimiles praebeamus, hoc est, vi uno verbo dicam, ne infideles simus. Nolimus. Primum enim ostendimus, nos minime o te, inquit, fieri siciat equus, &millus, inqui-
fidem verbis illius assiunxisse. Illud entui dici non potest, aliquem esse, qui beatus esse nolit. cum omnes in beatae vitet studiuminflammatis
animis rapiantur, de omnia vita consilia ad iII mi dirigant. Ergo , si credunt, Deum esse viis salutis auctore, Haeq. certissimae ducem qua ad vitam beatam perueniatur; si praesidio illius magnopere confidunt, monitaq. illi ,&ει consilia non aspernantur; certe,cum Serint bus non est intellectus. Idem vates alibi, cum homines ad fidem excitareti Hodie, inquit, si vocem eius audieritis, nolite obdurare corda vestra. Hic certe durities animi,nihil est aliud, nisi contumacis animi rebellio diuinum imperium repudiantis:quod quidem scelus est fidei oppositum. Fides enim ceruiciar in animo ad dium diuinae legis alacriter incitato. Unde colligitur , duritiem animi esse mentis erro-
ab illo vocati ad salutem, Meum confugient; so rem , & caecitatem , atque adeo perfidiam is di viam, quam illemonstrat,inibunt; eumque summo mulio sequentiris ritumq. illius sensibus suis longe anteponent i pd cum n iaciunt, indica certe , se non fidem, sed cupiditatem sequi.: deinde Dominum contem nunt, cum in maxima beneficia ingrati sunt:. postremo stediis omni religione sancitum cum insigni temeritate, di impudentia rumpunt. Fidem autem maxima Ex parte esse pos-Quod in eo loco satis exponitur. paucis enim interiectis , inducit Deus his Methis Isi actis
perfidiam acriter insectanteim: Hi errant cor- Icte de , di non cognoumini vias meas. Ieremias vero perfid vim, & immanitat a tu lento
expIanat .consistite, inquit, in viis; & inter rogate de semitis antiquis, quae sat via bonae& anisi late in ea. & inuenistis requiemantiam us vcstris. & dixerunt, Non ambulabi tam in hoc studio, quo Deum ducem sequia ε omus. Imma faciniis, &exsecrandum, sum
mur, &avia , in quam nos ille deducit , itauidquaquam MDquam, in primis auctor
mi Dinnini imperium eontemnere: detestabi-Ii quadamiuror, & amentia, in tantis mis
113쪽
riis optimi parentis beneficium abiicere . I uitat enim ad fidem , iustitiam vero pollic tur. Ambulare enim in via, quam monstrat ipse Dominus, est fidei munus, & officium: inuenire vero requiem, est absolutae iustitiae stuctu, atque tranquillitate potiri. Illi vero noque munus suum, quod facile stiti diuino praesidio exsequi potuissent, exhibere voluerunt;& amplitudinem diuini muneris, & beneficii,
netarie, di improbe contempserunt. Instat nihilominus ipse Dominus, ut eos, qui benignitate allici noluerunt, timore saltem ab impietate deterreat. sequitur enim: Constitui super vos speculatores: audite clangorem tubae. hoc . . est , denuntio per Prophetas meos , dirum , di exitiosum bellum vobis imminere, nisi r
sipiscitis. Quid illi interim ad haec Non, in
quiunt , audiemus. Fine etiam cernitur summus infidelitatis gradus , & ingens quidam
mentis stupor , quo oppressos videmus eos,
qui nee beneficiis emolibi, nee plagis inflecti
possunt; eo quod diuturna peccandi consuetu- sine ad diuinae legis contemptu obdurescant . Idem inquit alibi: Domine , oeuli tui respici ut fidem. hoe est, non placaris vllis victimis, a me muneribus . sed obedientia tantum,quam reliquerunt, Rabiecerunt Iudaei. Miungit enim: Attrivisti eos, & noluerunt recipere di sciplinam . Illud vero, quam praeclare, cum eorum infidelitatem exaggerat, ostendens eos perfidiae scelere, parentum scelus, & impietatem , quod in simulacrorum cultu suscipie-tito. 36. bant, longe superare. Vos, inquit, peius operati estis, quam parentes vestri. Quo modo tandem an poteu esse quidquam, aut mentis caecitate dementius, aut sceleris immanitate detestabilius, quam diuinos honores ad mota bestiarum signa transferre potest, inquit; M. quodnam ut illud tantum scelus, exponit. Eece, inquit, sequitur quisque prauitatem cordis sui, ut me non audiat. Hoc ne scelestius est, quam, caesis victimis muta signa venerari 'de multo quidem scelestius. quo enim sacrificium maius est ,& Deo magis debitum;eo scelaratior est, qui illud Deo eripit,viadalia eras strat: &, quo res,cui aliquid acratur, est Deo magis aduersaria, eo atrociore scelere se oblissat, qui illam colit. Nullum sacrificium est Gde magnificentius. unde videmus, apud prophetas Iegis lacrificia a Deo contemni, fidem vero requiri. Nihil est Deo magis contrarium. quam emnata cupiditas , ad omnia pessima ... lacinora Micitans. Non enim mens diuina cumulis sanis, sed cum improba cupiditate berulum gerit . Qui autem animi sui prauitatem
sequuntur, Deumque audire recusant; fidem, quam Deo debent,ad cupiditatem transserui;
de libidinis temeritatem descriptioni diuinae
mentis antemnunt.Ideo enim a Deo deficiut . ut adneis iam cupidi tem transiugiat 1, quia
credunt, a sensibus persuasi, Gi commodius iaturum , si voluntati propriae obsequanxur ;
quam s Deo pareant. Sic fir, ut fidem , qua tau venerari debuissent, ad animi prauitatem
conserant. In quo scelere quam iis eorum p rentes fili sient, cum tamen filii hereditari an, illam perfidiam amplificata contumacia curativlassent, recte decretum est, illos multo parentibus scelestiores exstitisse. Haec aurem est omnis infidelitatis ratio. Vt enim fides sensi s re
pudiat, ut Deu sequatur ; sic infidelitis Dein
contemnit, ut sentibus adliaerescat . iaiiapr
pter summus ille fidei magister, dum fidei vini nobis explanat , admonet, quoad eius fieri potest, a sensibus abducamus ; & carnis cupidita
tem in crucem necemus, omnemque libiuinis impuritatem repellamus. Aliter enim, denirntiat saturum, ut ab illius coniunctione penitus excludamur. Qui non accipit, inquit ille . MMAE .io. crucem suam, &sequitur me, non est me di mus . alibi vero ait : Si quis vult me sequi, -- Luc. p. neget semetipsem, & tollat crucem suam quo tetine, &sequatur me. Hoc autem idem est equod insalutari lauacro profitemur.&hanc fidem Christo damus, nihil nobis cum improbae cupiditatessiturum illo ipitur salutari die pactionem cum Christo feramus, & nos ipsos stedere sanguine illius icto deuinximus, eiusque
aeris alli pati sumus, ita, ut , quoties, eo negiae , marsus ad cupiditatem deficimus , fidem. quam dedimus, nefarie violemus. Vnde ne colligitur, omnem fidei vim esse in obedientia collocatam. Ergo, si sensus fidei, quam proinfitemur, est ad illam praecipuam vocabuli sententiam reuocandus,qua docuimus, Fidem es,
se in debito officio praestando constantiam; mini dubium esse potest, quin fidem violemus. quoties obstinate a Deil edeficimus, rei
tos nos ad impuritatem conuertimus. Nam BaDominum contemnimus; & paretes violamus;& fidem datam prodimus; de Dei filium delpiscimus ; & bellium denique sceleratum, dc im
pium, fle omni atrocitate sceleris imbutu cum diuina mente gerimus. Nune illam alteram Fidei rationem excutiamus, quaostendimus declarari firmam mentis assensionem, non a gumentis, sed auctoritate munitam. Opem.
pretium erit igitur, Fidei definitionem, quam secundum hane sententiam Paulus tradit, in epistola, quam scripsit ad Hebraeos, acutius in tueri. Fides, inquit, est substantia, id est, fise inruat.mamentum earum rerum, quae fiant in spe, nocessarium argumentum non apparentiumal
scribit fidem rebus a se inuicem valde discrepantibus, cum illa tamen fide, quae Deo nititur , mirifice congruentibus. Mid enim est in rebus humani sun quo minus animus humanus acquie scat, quam in-boni alicuius euent ri Sunt enim varii carus in vita,qui multis modis spem mortalium tallunt, ita, ut nulla omninno constantia inesse possit in eorum animis, si non proris instiniunt, qui spe pendent tin stat hoc tamen fides, ut multo firmior sit ani
mus in binorum d oriun is, quam
114쪽
nianorum pollectione; magis vinum illis bo- ne, qui ingenue eonfitentur, nihil esse, quodnis confidat, quam p sentibus delectetur; se- comprehendi , & percipi possit, omnemque curioremq. illu reddat exspectatio caelestium veritatem esse penitus abditam , atque inprocliuitiarum, quam terrestrium fiuctus. Quid sinido demersam an ad Peripateticos nomi- est magis occultum, quam id, quod est procul ne tantum ab Academicis discrepantes , ra- ab humanorum senseum cognitione remotum, tione autem in utramq. sententiam disserendi nullo amimento, aut humana ratione com di cum illis mirifice congruentes ad Stoi- clusum emcit tamen fides, rimulto certiora cos, qui quidem , cum urgentur , negant se confidas esse, quae ingenio consequi non vales, aliquem sapientem vidisse λ eum tamen, qualis spiritu tamen diuino enuntiata; iis, quaevser Io futurus sit, si umquam in terris exstiterit, P sauribus, quae cernis oculis, quae contro ratione describunt. in quo tamen sapiente inctas manibus, quaeratione concludis. Senses sermando , suanta est inter Philotaphos sen- enim, & rationis argumenta fallunt saepisti tentiarum dissensio λ quanta vectin'um eo mi, Deus autem fallere non potest. Est enim eertatio 3 ut facile appareat, eos non modo ille constans in omni aeternitate bonitas, Zo is sapientes non fuisse; sed ne , quae uis quidem pientia immensa, & veritas sempiterna . E esset sapientiaei attingere potuisse. Reliquum go, cum primam ali Mida Deo enuntiatum, igitur est , ut, si nec ipse meo ingenio con- aut promissum filisse constiterit ; tanta fides sequi possum , quid mihi in vita gerendum statim verbis ditiinis adhibenda est, ut sit e- sit; &eos , qu 1 hoc unum muniau in vita sil-tiam, cum opus ita luerit, omnis fides sensti xo sceperunt, ut sapientiae studerent, videam inhus abroganda. Omnia siquidem, quae vide- sententiis fluctuare, in eademque rerum i Omus, si ad diuinam constantiam , atque vim ratione versari: ut desperem omnem Verita sempitemam respicias, sunt imagines, & Vm- tem, nec in vita mea gubernanda consilio cubrae, de inania qiuaedam visu quae multifariam iusquam, sed clipiditate, ut pleri Pie faciun , animis illudunt. Solus igitur Deus est , cui & amentia ducar . Praeclare igitur Socrates recte , atque sepienter confidamus. Illi igia apud Platonem, ait solum Deum esse sapie tur soli sapientes sunt, quia Deo credunt; non rem . homines autem sapientiae studiosos , illi, qui, steti ingenio, arsumentis,acute ma non sapientcs appellandos . Qui tamen, cum os, qivim vere conclusis. in varias sententias neque per se possint sapientiam asseqili, nec distrahuntue.& potniciosis erroribus imbuu 3o aliorum similiter deliratium institutis ad eam, tur . Est igitur eo hetiimma dementia, qui peruemre; restat, ut vel spem consequenda sa ristianos stultos,&laumexistimabant, eo, pientiae prorsis abiiciant, vel ei, qui selus quod non ratione, sed fide niterentur. qiiasi piens est, nempe Deo, se in disciplinam traue quidquam magis secundum rectam rati dant. Cum itiir summum N altissimum u-nem, quam credere magis diuina mendi quam iri gradi apientiae, quem primo loco p humanae rationi; aut parum perspici mente, nit Hesiodus, isti Deo tribuendum eta eo de ratione possit, ea, quae clivino instinctu mo stet; consequens est, ut ad illiim alterum a ti credimus, esse a Deo designata, atque con- spiremus, Deoque recta, atque salutariam stituta. Quid enim est , quod homo proprio nenti credamus, eiusque iussis sine ulla recusanixus ingenio consequi valeat, quod ad vi- - tione pareamus . Is igitur inter homines s tam beatam eonaucat scite quidem H ius capiens est . quem Deus erudit, hortatur, sodus h . ' .d incendit, clarissimaq. luce per dit. Beatus.
i cmimus inquit ille est, qui per se tenet inquit ille, quem tu erudieris, Domine , &omnia mente; ι . de lege tua docueris eum . ex quo essicitur,
Qui sudiuum sit tande magis utile miti oramem verissimae pentiae disciplinam, fidei, Commodus atque ille est, qui paret recta sanctitate, de religione contineri. Itaque est . momenti. hominis sapientis, hoc est, fidelis, ossicium; inii vero non ipse sibi bene consulit umqva, elii quae a Deo accepit, multo certiora pum
Nec paret rectis umqua vici moribus vltro; tare iis . quae aut sensibus , aut ratione com Vtilis adnuta esse potest hici munera vitaec ro plectiturunulto magis promissis diuinis,quam Recte sane. Sed, cuni sim unus e multis, neo possessionibus , humanis confidere . Sic igia eum sepientiae gradum assecurim sim, ut alto tur necesse est fidelemhominem, quamdiu i rius consilio non indigeam ;: libenter quaereis ceni a fide regitur, Deo sempero dire. Hoc rein ab hoc Poeta , que iam illum esse 9 intelligi rectius poterit, si vitae instituelidae r tuat, cui absque alterius ape: veniae in men tio, S intomnia humanarum principium fite tenaci. quid optimum factu sie. ut illius confi- est explicatum. Humanus animus non potest Eo vitaimmeam i stituam. Est aliquis invi moueri ad aliquid agendum, nisi prius aliquod ea, qui inrna sententia diu permaneat Z qui sibi bonum proponat, quod aut verum sit , non lese singulis horis, si non est omnino men- aut saltem in opinione consistat. Omnis enimiis expers amentiae condemnet Z ad quem igiis fio actio suscipitur gratia alicuius boni . Ο-tur me conferam ad Philosophos, inquisi xo nem igitur actionem boni, iudicium antec cte moves . .ag quos igitura Ad Academicos dat necesse est,ac tunc .agendi studium eo
115쪽
sequetur . Cum enim animus iudicauerit, id, nis ripilari innas mutue prouidentia milesiquod sensibus, ux ments couerehendit, essς stenteris; sifidem sequeris, eam sane praeci naturae accommodytum , viusquς , aut v ram amplificandi patrimonii rationem esse staris, avis sis assensui fuerit: sit continuo, ut tues, quae innocentia,&benignitate miti
Harpet, consectetur, adipisti velit. Actionis tur . si vero . neglecta fide , sensus consulis, eo principium est illa fides , quam animus stultum ,& amentem iudicabis eum, qui spe vina adiungit . si enim nulla omnino spςcies diuitiaram,quas non videt,eas quas domi contioni pellit Miimum, numqu*mmouebiturant, tinet, seundita Expetis honores,& mgnit mus ad aliquid agendum. 2blata igitur boni tem; si Deo credes, eam dignitatiς viam in imete, omnis actio tollitur' omnem igitur Io bis, quae in gloriae popularis contemptione, Rinionem, iudicium alicui up boni antecedat , debicientia sta eu;& ab ambitione tamquam opus ςst. S ita agendi studio necessario con- a peste, iugi es. secus aurem, si opinionibus lia sequetur . Nrm , ubi primum boni alicuius minum vitam institueris r tunc enim omnia ad species occurrit 3nimo , mouetur statim ap- temerariae multitudinis opinionem , inanem petitio. appςtitionem vero, si nihil impediest populi plausiim captandum conferes. Denique. it, protinus actio conseqiretur. Cum igitur ne plura persequar, omnibus in rebus imitris. constet, actionis principium boni iudicio ςon aut fidei tuae specimen dare, aut ostentare pertineri , estisitur plane , ut, quo fiterit iudi- fidiam, si, in periculis constitutus, Dei opemetum illud constantius, animi assenso fir- non implores. sed ab hominibus tantum auri. or, eo acrius impellatur animus ad agendu . a. lium petas; si secundis rebus utens nonim diumque illius multo vehementius incite- omnium auctori gratias agendas non putes; stur. Ergo. si fides est multo magis erecta seli- postremo vitam non diuina disciplina. sed hucitatis sipe , quam rerum praesentium possessio- mano consilio gubernandam censeasi ciste n disne; si est omni ratione constantior omni scien plane, te magis addictum esse sensibus, quam tia firmior; si confidit magis rebus diuinis a diuinae praescriptioni. Contra vero, cum tam rationis comprςhensionςxNuotis, quam iis . nia prae disjegis diuinae contemnis orate tuae simi ni ei a sensibus ; consequens est, ut ius firmam illam fidem, quam Dei verbis ad- deles vitam suam, non sensibus, non opinio- iunm Obedientia igitur,&opera, in liuitiae lone, non humana ratione, sed diuina lege mo- gis studio praeciam posita,actioncs mcu pietate .derentur. Credunt enim multo. nugis Deo. 3. linepti limi,quae dant ---Mersisn ea-
quam sensibus, quam rationi. Deus autem te- tionen . fideSenim primum continet certamnificatur,ea, quae plςFunique,quasi alutaria fi spem . neceise enim est, si Deo credimns, ursequimile, esse non modo fluxa,& inania, seq nihil certius promissis diuinis habeamus spes etiam perniciosa, atque mortitera; omnem. antem sic animum ad res gerendas exactit, ut salutis rationem esse in ea ege positam. quam maxiniorum laborum obliuisci faciat,omnem allelamqtiam certam , & lite 'gm viam noη xplestiamina cogitatione doloris aut rem: Aabis ad gloriam. do immortalitatem muniuit gricolae cnim, isu inexspectatione, labores Ergo, cum salutem,&immortalitatem appe. in in enses iacile perserunt ; milites, spe. iarimus, di Deo firmam fidem adhibemus ; om- ctoriae ncensi, viii ianon sentiunt; venalcane vitae studi lim, a rebus teracula. abstractum S. nullos in. . Misigora recusant. nemo ad diuinam legem conserimus .. vitam ilicum deiitquc sperarati quid, quem non vexilla uadam tibi proponis. sensiis tibi siuadet, ut cupi- omnes Iabores libenter excipietulos exilisei ditatibus obsequare , omnesque volii tates ι tet. Quod sit,s incerta reponi eaducarem
quantumuis nefarias, atquesagitiosas,exquis tantam liabet am , ut omnem laborem leueni,
ras . Quid divinus spiritus λ eaue, inquit,s- Δ tolerabilem emei a ; quid non m et a-eiax. Illa enim voluptatis infidi rutilandimet nimo is, qtia somni liabet 'pr claris sitiista vitam tibi amaristimamcfficiet, dolori adscensum in caeliam dari ZHabcCen mea ve- rue ammis infinito tempore cruciabunt, Si fi- ra. ει goemanat dea caritatem sibi iridi lue duceris. Et iucunditatem expet domines' bili inculcio uiuam. Nam, si natura inci- eas ; magis erate credes spiritui te assagitidi so latur amor ac Din lignem aliquam spetis inreuocanti,quam clipiditati ad fiagitium impel cemim ιοι inultu sucitustato, At luiIehritudi lanti ; δι ita fido cupiditatem Mnabis. Cupis y ue notanda defixos oculos habeanti, multo te ditissimum fieri ; si siensium in consiliu a iis certe vehementius pulchritudinem diti inambueris, pecuniae studebis, re iuris sequitatem amabimuS, mentus oculis usurparum Nam violabis, quoties eam infinitae tuae cupiditati nec decus ullum . pum decoris diuini lumine, obstare perspicies. Quid spigitv iam ebin quod ndcS insp iundum proponio, colim niate, ut inanes Opes negligas ; ut manus ab iniu- eum est Incc vluocritorum acies, eum fide di-ria continuas; ut pecuniam De' fenoridos. uino splendore colluit rara, uua cκ partu poma quod iacies.si maximam illius partem, in egeti Paranda. Erginci:m mei 'a Deo laeum aeeipititium inopia subleuanda coniuret erisaea nanis εο vamquc jilant incudentem, S iueidati , qnamque ratione finiarum, ut verasi ac sempitetnas liabet, In diuxta: montis honeltatem , o vacivitiastitata cael cogeras, india visa diui sulcbruudinem inter it,ala, irret pientiam
116쪽
pientiam contemplatur, & beneficia , quae ab rursus eodemin loco ἀω-- nomen Incre- illa accepit, & quae se percepturam esse confi- dulitatis nomine declarauit, sic euim vertit et dit, assidue retractati fieri non poterit, quia Conclusi enim Deus omnia in incredulita- . illum ardenter amet. c. od si amat, otium tem, ut omnium misereatur. Hic enim Pau- para non poterit. nam, cum omnis amor sie lus utitur Iim nomine α, θ ad infidelisti acer, & incitatus; tum hoc a ore diuino niis animi improbitatem de fiandam. quod non ut excogitari potest ardentius . Itaque mi. modo eo in locb facit. sed in aliis quamplum gna quaedam semper molitur; alta,& ardua rimis. Vnde, cum in cles nominat, coxis- ι libenter aggreditum, magnoque impetu ad em; pe 4 , τ. -appellat, hoc est, rubel lum adspirat. Nihil est ,quod ardorem illius m. lionis scelere vehementer alligatos. ad Coran 1.co r.exstingarat, aut egregios conatus frangat, aut thios autem scribens, ait: Circumcisio nihil praeclarum impetum aliquo modo reflectat . est , & praeputium nihil est ; sed obseruatio nec enim laborem iugit; nec periculum me- praecinorum Dei. Qui dubitat, an Paulus tuit; neque mortem resemidat; neque critia hic diuinae legis obseruationem, atque fidem, elatum exhorret. Si fides igitur est cum ca- idem est e statitat, legat eandem omnino sentenritate coniuncta, caritas autem estignauiae, tiam, paucis verbis paullulum Commutatis, Iuritiae , & inertiae contraria , & inimica ; in epistola, quam ad Galatas scripsit. Nec ci P emcitiar , ut, qui fidem rite colit, sic semia cumcisio, inquit, aliquid valet, neque praepu- per studio diuinae legis incensitu. Quoquo igi- tium, sed fides, quae per caritatem Operatur. tur modo fidem intelligas , semper eam In epistola autem ad Hebraeos id Iuculenter x debis pia, atque sancta obedientia contineri. explanat; dum admonet, ne quisquam sese Nam, si ossicio, si veritate, si laederis sancti- scelere perfidiae constringat; dum iis, qui in-itate fidem definias; fidem certe stangit qui creduli fuerint, acerrime comminatur, & exit
Dei legem Contemnit . Sin eam mentis perin tiun sempiterni unde nuntiat; nomen Taca H. '
silasionem, qua multo ceritora putamus ea, , dc cepe confundit. di suellae diuinus spiritus enuntiauit, iis, quae sen- rit in Paulo versatus, non modo ex his locis, ibus , aut ratione consequimur ; cum iudia sed ex aliis quam plurimis, intelligct, Fide .cium temper actionem antecedat, fideique pudissu obedientiam saepenumero designariet.' iudicium sit multo firmius omni cognitionis Perfidia vero, contumae s animi rebellionem, euidentia ; necesse est , ut, qui fidem sancte 3o Dei imperium detrectantem. Vnde, cum noseolit, ea fide vitam instituat, &sie illam pro- ad Dei studium conetur incendere , conclu- Hebia. tinus obedientia consequatur . Unde fit, ut dit, dicens: Videte, ne recusetis de caelo i
omnis rebellio, infidelitas in sacris litteris V quentem. Unde etiam saepemimero infideles, HL 11. pelletur . quale est illud , Nec fideles habili non sed appellat. Quod sunt in scedere illius . Credere item , idem etiam ab aliis factitatum cernimus. sic enim
πω. ii . est, quod obedire . Iccirco praeceptis, inquit Petrus ait: Iccirco continet scriptura: Ecce ille , tuis credidi. Paulus vero saepenumero pono in Sion lapidem angularem, electum, tam εα obedientiae nomine Fidem explicat. Non om- pretiosium . qui credit in eum; non dedecorenes, inquit, obediunt Euangelio . Isaias e- afficietur. vobis i itur erit insignis honor cre-nim dicit: Domine, quis credit auditui no- dentibus ; non. Dedientibus autem , lapis , stro λ Hic certe nullum discrimen inter per- quem spreuerunt aedificantes; idemqiae camitsectam scilicet fidem,&Gedientiam esse po- anguli constitutus , erit lapis , in quo ostensi situm videmus. aliter enim Isaiae testimonium, corruent, qui non obediunt. Item apud L parum accommodatum Hisset, ad Iudaeorum cam,Vt conuertat, inquit, corda patrum in fi-- rebellioerem acrius conuincendam. In eadem lios, & rebelles in prudentiam iustorum . sic di i s. autem epistola inquit, Sicut enim aliquando enim est in Graeco cxemplari, ιν i& vos non credidistis Deo , nunc autem mi- φρονησει Ioannes item, ut fidem ab in sericta diam consecuti estis propter incredu- ni confidentia disiungat, ait: In hoc scimus, litatem illorum ; ita & isti nunc non credide- quod Deum cognoscimus, si praecepta eius se runt in vestram misericordiam, ut&ipsi nunc so uamus . qui dicit se nosse Deum, &praecepta misericordiam consequantur . Quo in loco eius non seruat, mendax est . in eo plane fi- animaduertendum est, proco, qu interpres dem inesse negat, qui Deo non obedit. Et
reddidit, Non credidistis esse apud Paulum iccirco in Evangelio mortis sempiternae sur, hoc est, obedire noluistis. Vbi au- plicium illis subeundum allerit. ait enim: .item vertit, propter incredulitatem eorum, credit in filium, habet vitam aeternam. exspeesse apud Graecos, τὴ M,των id au- ctas, dum dicat: Qui vero non credit, interitem est, per eorum rebellionem . In quo sa- bit.non id dicit:sed, quod tantudem valet, pienter intellexit interpres , idem esse apud filio non ohediti, non videbit vitam . cons Paulum obedientiam, atque fidem. Contra quens enim est, ut, quemadmoduna sempiter- vero', inter infidelitatem, & contumacis ani-εonae salutis spes obedientiae fideli tantum , quae
mi prauitatem, legitimum imperium asper- Fidei nomine significatur, ossensa est; ita eis, nantem , nullumis discrimen. ob id igitur qui obedientiam abiiciunt, omnis spes salutis
117쪽
sit omnino praeclusa. Neque solum in sanctis
litteris, verum etiam apud Graecos script res Atticos praesertim , annotare passim licet, locos innumerabiles , 4n quibus . me.
idem omnino valet, quod πειθαρχιαι& πιτυειν, lhoc est credere, esse idem, quia obtemper
re. sed nos, cum de sacrarum litterarum con suetudine disseramus , infinitisque illarum t stimoniis abundemus, minime necessarium M. ιbitramur, aliunde testimonia sumere . Ex his enim, quae attulimis, satis liquet idem obedita tia, summoque diuinae legis studio contineri. His ita tamen constitutas, relinquitur quae
sto sane dissicilis M. iudicandum. Ex issmim,
quae adduximus, apparet, onmes homines t iustos. α intemperantes, esse ab Ecclesia se gregandos. infideles enim sunt. .Ecclesia a
tem est coetus fidelium. Contra tamen, videmus, improbos etiam, & sacinorosos homines in Echlesia eontineri. ob id Christus facit eam' similem agenae misi in mare,& omne piscium genus congreganti; & nuptiis, in quibus etiam homo ista idatus aecubuit; & amplissimae s miliae , in qua sent multi serui, Domini Imperium negligentes: &decem virginibus, qu rumpars somno consopita ossicio iuncta non sui . Quae omnia declarant, versari in Ecclesia pravitatem, flagitia, turpitudinem, languorem , & inscitiam; homines autem, qui Pertinent ad Ecclesiam,sola fides a reliqua hominum multitudine secernit. Si improbi igiatur possunt in Ecclesia censeri, ina probi certe fideles esse possunt. aliter enim numquam iuis sent in Eccies a conscripti. Hoc ut recte diiudicemus, videamus , opus est, quae doctissimi homines de vitiorum natura disserunt. N gant, sapientem ullo pacto peccaturum Iomisnemque improbum stultum, & amentem esse contendunt. quod quidem hac ratione confirmant . Nemo prudens sibi malum machinatur . Omne R enim, natura bonum auetunt; &omnia, quae putant esse mala, & statui suo, quem maxime tueri cupiunt, perniciosa, summa contentione repellunt. improbi autem sessummum malorum omnium machinantur .
nullum enim malum est maius iniustitia , &improbitate . omnes igitur improbi stultissimi. Quod si contra dicas, esse multos acri ingenio praeditos , prudentiaeque nomine Drae nantes, qui tamen multis vitiis inquinati sunt;
respondent, eos a prudentia deseri, cum Cant. Poterit enim fieri, ut inquit Aristote-Ies, ut alteram quidem rationis partem, quae communior est, atque latius patet, teneat is, qui prudens existimatur; in alterius autem partis iudicio, quae certis est temporibus , atque rebus definita, in quibus perturbationes animi dominantur, cupiditate victus, a mente, de a se ipsis discedat . veluti, cum sic ratiocin tur: cis idquid natura, consentaneum est, expetendum cst. hucusque non est , cur illum merito accuses. recte enim statuit appetendam esse naturae conseruationem. Sed, si a teram partem ad hunc modum assumat; Haec voluptas. quamuis nefaria, est naturae con senistanea; d ita concludat. nefariam voluptatem minime repellendam esse; cernere iam item quantis tenebris oppletus sit, qui se argimen. Vtatur. Non videt xnim ., hominis naturam e
uertis agitio, & improbitate . quo minustem videat, impedimento est libido sera, Bet o immanis, quae illum conturbat, ita, ut nequeae ad illum saltem temporis punctum suspicari quam amarum sit illud, quod suave, B: iucuns Amputat. Si initur tunc ad habitum animi. longo sertasse usu comparatum, resipicias; il . Ium prudentem appellaueris; si ad admissum
tunc dedecus. ι minissimum. Attamen, quam diu illa rationis scintilla ita viget,ut non pror sus vitiorum multitudine restinguatur; quam uis interdum aliqua in re libidini cedens v saxo prudentiae illius priuetur; morbos tamen vi detur habere sanabiles. Multa enim facit, e tiam cum a mente deficit, cum magna pud ris significatione. &, cum primum ciuuit tu
bulentus ille mmus animi, eum suscepti flagi- iij statim paenitet, atque cupit ad bonam iniis gem redire. Itaque illi soli penitus deploran di sunt, qui diuturnitate peccandi pudorem
penitus amiserunt. sceleris enim consuetudine animum habent efferatum. N ad omnia fi 3o cinora propensum. hos ἀκολας Mie appellat
ristoteles, hoe est insanabiles; nempe qui non facile corrigi, di emendari possint disciplina,
quos intemperantes appeIlamus. Illos vero,
qui nondum habent rationem a flagitio deprauatam, a amist, hoc est incontinentes nominat et qui, quamuis recte secum de rebus agendis statuant, cum tamen ad actionem ventum
est, iudicium illud suum minime seruant. fit enim, ut, magnitudine perturbationis occaeca-
c ti, scientia illa, quam habent de rinus singulis , minime utantur . nam propter libidinis magnitudinem , falsa suauitatis specie commoti , saliuntur; hi, qui sensus sequuntur , &quamdiu in illis dominatur cupiditas, a iudicio deducuntur. quamuis igitur omnes, qui delinquunt, mitti siit; sunt tamen quidam, qui habitu ipsius animi prudentes haberi pose uini; licet interdum cupiditate victi flagitio succumbant, & ab ipsius prudentiae praescri- O ptione recedant. Hoc iam licet ad fidei dispotationem transferre. Vt enim, qui delinquit, cum delinquit, a recta ratione recedit; quamuis & antea secum recte de rebus a se gerendis statuerit, & non omnino, cum primum in se stagitium admittit , rationis lumen amittat: ita. cum fidelis delinquit, eo tempore a fides quidem usu recedit, illam tamen fidem non continuo amittit. Q tamquam recta ratio, ut postea melius videbimu&, a fide secerni non P εotest. Nam, cum fides inobedientia maxime cernatur , recta autem ratio nihil sit aliud, quam iudicium ex diuina praescriptione aptu, atque
118쪽
in fidem quadrant . ut igitur ea didei ra, tionem accommodemus , dum animum qio vocat spiritus ad salutem, alio trahit cupiditas ad perniciem; & inde spiritus mentem exiscitat ad diuinarum rerum cognitionem ; inde cupiditas illecebris voluptatis in fraudem impellit ; aut alia quavis animi commotione mentis statum impugnat r euenit, ut animus, in contrarias partes di actus aliquando ouidem , fidei luce relicta, requatur; aliquando vero, oppressissensibus, fide vitam dirigat. Cum enim fides , diuinis viribus ςxcitata , contra libidinem strenue decertat; fit, ut, vigente fide, coerceatur,&comprimatur libido.contra vero, cum
fides languescit, officiumque suum non tacit, nec libidini, quantum potest , obsistit; sed quasi pila conniuet ; iacet tunc, ut mortua; vivit autem, atque viget libido. &,quem cum Deo ictum violant Ee vitam suamia fide non moderantur ; fideles, quia decremtis diuinis assentituitur, &ab illa fide diuinitus , qua fuerant imbuti , etiam eum delinquunt, non omnino deseruntur. Vnde colligitur , ut partim sint in Ecclesia censendi ; E ec partim a sanctissimo illo coetu repellendi . si enimper Ecclesiam intolligas corpus caelestis reip. Norentissimum, nullis omnino sordibus sensus errorem 16 inquinatum , aut maculis inlectum , sed pu rum, Ornatum, elegans, splendidum , diuinis opibus exaggeratum, & excultum; si speciem illustrem animo cogites, non habentem ut Pauli verbis utar vllam maculam , aut rugam, sed ea sema nitentem, quae maxime sponsam Christi deceat : dubium non est, quin toties ab illius societate , 5e communi ne secludimur, quoties sagitium, & impuritatem suscipimus. Sin autem Ecclesiam illo admodum, si in altera librae lance fides, in al-3o communi fidei sensu , & sacrorum omnium tera libido esset imposita; sic necesse est alteram vi , & pondere alterius cleuari. Nam, cum se ipsam fides excitat, vimque seam intendit; facile eleuat omnes cupiditates. con tra vero, cum vim suam remittit, nec obuiam it cupiditati ; tunc ipsa eleuatur , immani quodam cupiditatis pondere superata. sic igitur fit, ut, cum peccant homines, eo tempore , quo peccant , fide , quam habitu communione, definias, quod quidem facere necesse est, quando utramque Ecclesiae r tionem ex sanctis litteris didicimus multos etiam flagitiis infames ea contineri puta .
Nec enim continuo benignus, atque clemens Dominus, qui calamum quassatum non conterit , & Iinum sumans non exstinguit ; ubi primum aliquis per desidiam, S imbecillit tem labitur, ab omni Ecclesiae suae communientis habent, minime utantur. sed, quem-nione repellit . Fieri enim potest, ut non sie
admodum , qui in re aliqua recta ratione non utitur, non orbatur continuo ratione ; sic , qui aliquid ob vehementem animi perturbationem contra fidem faciunt, non continuo omne fidei lumen amittunt. Multae enim in illis resident reliquiae ; quas si colligas , facile apparebit , quantum inter illos , & eos , qui fidem omnino abiecerunt , intersit . Diuina enim decreta sancta credunt; Christi numen superbia inflatus; non impudenti lacinore turbulentus; non erroris pesti seri tabe consumptus; non a communi Ecclesiae consensu diuulsiis: sed idem cum illa sentiat ; quamuis illum sensiim , in re aliqua vehementius a petita, interdum cupiditas importuna lis factet. Ita enim labeiactat, ut non omnino deleat . Adhuc igitur is Christi saeptis tenetur inclusus . nam & Ecclesiae rectorem vereis horrent; Diuinum interim iudicium extime-so tur; illius 3. lnes sanctas existimat; eiusdemscunt. sed , nescio quo modo, propter ecte- in
natae cupiditatis impotentiam hebescit eorum fides, & acies mentis obtunditi u . Tuncisitur, velut ij, qui in oras longinquas adspiciunt, &, magno interiecto interuallo, Compus aliquod vident , in magnitudinis iudicio sinuntur ι ita, vires etiam breuissimas , si prope sitae sint, maiores esse putent , quam montes alti stimi: sic, cum ex vehementi xque votis iubatur , de erecibus ; illoque doloris sensit , qui ad uniuersum Ecclesiae com . . rupus , ex alicuius membri dolore,redundat, mirifice sustentatur. Si dolet, inquit Paulus , unum membrum,simul dolent 8c reliqua membra ; Ze, quemadmodum in humano corpore, quamuis aliqua pars aegra sit, quamdiu sentit, secanda non est ἱ poterit enim ticile sanitatem recipere , atque ad naturam liqua perturbatione aestiis exsistit, atque ca- εο suam reuerti et ita, quamdiu fidei sensus vi
ligo; non tanti finiunt homines ea, quae in set in homine, quamuis aeger animo sit, nonia est
119쪽
est ab Ecclesia exscindendus , nec illius salus me in desperanda; nisi sit scepta flagitia comin ptu, μ' di impudentia cumulet ,& ad extremum vi- η tae spiritum in improbitate persistat.
120쪽
V AE vis . Et rario fidei sit;
quantam vim rerum diuin ram in seipsa contineat; qu uis magna ex partesinuis oratione persecuti; postea tamen uberius explanabimus; atque Oeebimus, quomodoad iustitiam, de immortalitatem chi- , & in estis hereditatis pose sessione eonstituat. ira tamen,quam ad hanc φeam sal rationem; egregiam castitatis, se innocentiae disciplinamquae nec opera a nobis exigit, nec dolorem ullum requirit, nec ullam peccantibus molestam exhibet; sed, una fidec moenia, tam nigris, atque cum tanta fi mitate nobis omnia diuina munera pollicetum.
Sed velim, id mihi clarius explanes, homo ut
tuisqvidem viderin omnium doemisime. quomodola,qui se adulterio commaculauit aut Hlantarum rerum explicatioN mpronius aec . . de inquinauit, ista fide iustitiam assecutus ειν damus; merae pretium erit caliut Mei genus est ne a stulti de immanitate Gaectis ad eorin medium afferre; mirum.&nouumaeque prisus temporcius inauditu; cuius auctor est Otherus Nam ad hunc diem vir eg ius hum nam genus lusum putat; seque viuino quosam beneficio in lucem editum ruisse, ut infinitis erroribus hominum mentes liberaret. Nec enimis est, qui aliquid timide, de dissidenter in oeatione minit; sed qui,tamquam oracula sentatinoris, de animi castitate,dead eximiae caritatisib utan manet adhue eisdem sceleris vinculis alligatus &. ne longius abeamus,cum tu inet nuptiis fidem Christo publice datam Aselleris;cum virginem Christo consecratam.ad consensiim Hrenatae libidinis petulanter illexeris; e pessis patriae, turbo, atq. procella religi a nis exaeteris: quetro ex te, quo tandem modo iuisa omnia, quae censet, admirabili constantia ao stus ista fide ichus repente sis3 Num detes m
confirmet. Hic igitur, eum varie Fidem defi niat, unum tamen fidei mnus infacit singulare, de a communi fide diuin Ram; qua quilibet ita certum statuit,ut nihil ei certius esse possit. se esse Deo gratum. Sola enim hac unica, &singulari fide, iustitiam, salutem,& immortalitatem comparari censet. Nihil eonferre aliustitiam actiones praeclaras, nihil egreFiet virtutis exercitationemauhil singesare religionis. tione exsecrandi connubii, linpuristi mi q. m trimonii, quod cum pemieiosissimo nefariae hiabidinis exemplo, missim . reip. Christianae offensione, contraxisti An sola ista fide, qua ad
tuum,tuorumq. immane selatium commentus
es si exsecratione proprii sceleris ab instituta impietate resiliisti, animum. tuu ad pietatis.& castitatis studium traduxisti,te Christi bentignitate iustitiam assecutum confitebori ni- atque sanctitatis studium: eum omnia, quae eo 3o bas enim. qui scelus admissu detestati filetine. gitamus, molimur, essicimus; ea etiam, quae cum pietate suscipimus, & ad Dei gloriam eonserimus, ut impura & scelere contaminata condemnet.Nihil enim censet geri ab homine ponse,quantuuis insigni sanctitate praeit eo, quod non sit ex se capitale crimen, aeternis cruciatibas ulciscendum Iam veru eos, qui ob sceleris alicuius conscientiam lacrymis se dedunt, vel eo solum nomine,quod a se suscepta flagitia lade ad ossicium redierint,venia pollicetur. D relinquat , inquit Isaias, impius viam sitam, de vir iniquus cogitationes suas, de reuertatur ad Dominum: de miserebitur eius. In quo significat,misericordiam,hoc est iustitiae claritatem, diuino munere concessam, illis tantum tribuendam,qui recedunt ab impietate.& iniquitatem suinato studio repellui. Ergo de tu ipse cupiditatis tuae petulantia copressisti; de effienata itamentanturinefarios,& sceleratos existimatis mentem,qui te in locu praecipite serebat,acis enim esse non putat ei, qui fise firmatus est,ali qua ratione lamentari .Hoc enim putat esse inconstantis, de infidelis animi, fidem neficie simulantis, de anili superstitione obligati. Uult enim,ut fit semper animus celsus,erinus, intrepidus adeo de salute securus t nulla umquam malestia, ex sceleris admissi recordatione conflictetur. itaq. Gla per se hane singulare fidem id praestare,ut iustitia, alq. salute consequaris. su sustinuisti, omnem. tuas cogitationes a seri lare,de immanitate,ad benignitatis, de clemen tiae studium reuocasti; At sic altissimu istu iussi-tiae gradu adeptus es.Non igitur ista fide sulti hane iustitiae, de dignitatis amplitudine cosecutus.Quaero enim,na ista singularis fides, qua iustitia sola eosequitur,caritate informatast an potius omni caritate nudata si cum raritate coniuncta est, dc tu per eam fidem ad iustitiam
O mirum iustitia compendia acilem, de expe- Io adspirasti. necaritas ipsa multis se signisi Κ , dicauit.