장음표시 사용
91쪽
erapulam i euome virus istud, de effande vene---S: palam apud tuos ista tam inani orati ne triumlhabis. Cum nihil dixeris, nihil definieris, nihil probaueris, nullum verum testimontium antiquitatis adduxeris; cum pro ammento maledicentia, pro ratione dementiam,m exemplis verissimis impudentiam attuleris; adeo te stirenter extollis, atq. si iam bellum magna eum tua gloria consteisses. At nos eo
in caelum ferebatur, non in diis eo tis nariseram, sed Dei gratiam, & sancti stimum ipsius Christi numen, debita laudatione celebrari. Si enim sanctissimae Crucis imagines, si diu uni signa religiose dedicata Chris Eani tunc irato
studio retinebant, & eorum signorum admonitu enitationem suam ad virtutis illius reco dationem,quam imagines illae mutae referebat,stequenter excitabant: non erat multo marmira, sanctarum litterarum auctoritate. sanet o consentaneum, ut multo ardentius vivae riserum hominum testimonio, antiquitatis totius memoria repetita, ratione deinde, usi, & e serientia, innumerabilibus exemplis, demo
Nare solemus,hunc Ecclesiae Principatum semper exmtissei S qui illum labefactare conatur, turbatorem pacis, everserem religionis,m rem seditionis esse;& pro una Ecelesia inultiplices, fle inter se dissidentes Eeclesias instituere, aditum. ad innumerabilia flagitia,& tui I mimames colerentur, de , ut id melius fieri
posse , omnes, qui vere, Ee ex animo pietatenicoli tene, sepulcra martyrum,& aedes in hono rem eorum exstructas inuis ni λ An parii constat , di bos esse ad Christi similitudinem opere fancti Spiritus emctos, expressamq. illius fommam, de imaginem continere Quod autem ad Inirgatorii iocos attinet, nihil enim intenta tum relinquis poterit ne contra vos grauIustissimos errores, aperire. Puristori veto nun -o proferri testimonium eo, quod homo, diuin pdinationes nullae sene. Si aliquando in tam multis stolis aliqua secro si nundinatio laeta late, eam minime sancta Ecclesia eomprobat, sed tamquam detestabilem pestε a Christiant rei p. finibus auertie. De imaginibus similiter , --nes, qui sdem sancte colimus, Ee rationibus,&argumentis, de exemis probamus, iam inde ab Melesiae primordio; maxime vero, cum primum per tyrannos licitum iuit, eas in templistus, ut inquis, missus, publice dedit quis, in quis, ille est λ Lutherus ille, quem colis, εο sustucis , quem in dinorum numero reponis, maeari ad salutem vestram natum esse confirmasas autem non semel dixit; 8c confirmauit, esse Pur satorium.Idq. se non opinari,n6 arbitrati,non
credere,sed cereo scire: Ad quod probandum,
locum ex Matthaeo consi inter asserebiit , quo
christus est, eoriatii peccatum, qui tantii Spiristatutas tasse, ad virtutis memoriam sempiter so tus testimonio pertinacissime repugnabat. neena de eiusdem religionis inuitametum, Ac ad
Christi gloriam, qui in diuinorum hominu a
miranda virtute perspicitur. Dicimus prit rea, multis sanctorum Patrem auctoritatibus, de antiquorum Concilium decretis misse damnatum errorem illorum, qui imagines delici hant : quod magistri tui, quamuis sint impudentissimi, negare minime possent, nisi prius omnia sanctorum Patrum scripta, omnes annales, in hoe firmio, nee in futuro remittendum:quo
significatur, esse in laeulo futuro multis vestiaea Deo elementer ostensam. Adducebat etiam de illud de muneribus a Iuda ero peccatis mortuorum oblatis. Aliis item elusinodi testimoniis, At argumentis,in eo pusnauit,ut Pe uinceret, esse Atratorium . Quid igitur Z MLutherus Purgatorium esse dixit, de tu Lutheo diuinitus misium em eos as; de si missus a omniaque Cociliorum decreta combusserint. o Deo fuit,qua diu ea iunctus legatione fuit,
Quid de honoribus,olim sanctis hominibus i stitutis, edisseram N nouam ne potuisti alia quod tempus ab elegantissimis Me sit lue brationibus eripere,quod i lectione Gregorii. Nazimrmi, Basilij M i, Hieronymi, dc --brosi consumeresi Qu ia si fecisses, quot in e
rum scriptis hominum piorum couentus, qtiantam fiequentiam, de celebritatem, quam amplo , de Elaborato dicendi genere diuorum lai
tiri non potuit; certe constat, illius sententia, cui tibi restagari minime liere, esse Purgae rium. Quod si Purgatorium non est, Luthems
mentitus est. Si mentitus est, a Deo misius non
fuit, sed ab eo, qui mendacij pater est. Elige
igitur, utrum malis. Nam vel Lutheri auctoriatas. esse Purgatorium, consirmabit; vel Purgatoris conficta, ut dicitis, fabula Lutherum v nitatis, de amentiae conuincet. At is postea Purdes celebratas, quantam multitudinem adeo 1 o gatorium negavit. Mirum quidem non est.Nee orationes audiendas olim conuenire solita suis se, perspiceres Iam vero, quam inflammatos on religione quamplurimi ad Marurum
sepulcra pernoctarent, est explicatu dissicillia mum. Nemo tuncex sanctis Pontificibus murutitudinem illam a martyrum praedicatisne repellebat: nemo ab illo ardentissimo diuorum Lissio deducebat immo ad illorum monume ta perlustranda, de ad laudes celebrandas,& ad enim ille Blum, sed omnes, qui ex stirpe illius orti sent, nune hoc, nunc illud assimant; de multa corri sunt,de immutant; nee in uno gradu res mini; linmosus eptum semel errorem, aliis erroribus cumulant, de adaugent. Sm libenter ex te audierim, utram sententiam,cum ambae Uitheriam auctorem habeant, veram esse statuas. Posteriorein, inquies. Illam igitur primam non a Deo acceperat . Nondum igitur eorum cultum, Scobseruantiam, omnes, qui εο tune a Deo missus fuerat. At , postliam re in inerant, inuitabant. Cernebant enim, in illis cesto matrimonio commaculauit postquam ciconuentibus, citin martyrum nomen laudibus uessitos ad desectione solicitauit, posteaquam
92쪽
tum nefarium pudicitiae, di eunctis cinctita- G site quantum viaere debeat omnium sin tibus indixit, eum tumultus, 3c seditiones ex- rem hominum in eadem sententia sine ulla v. citauit, quas ipse postea sedare non posio , cu rietate consensio: Haec omnia nunc omittam. -uici , α eontumelis , de impudentissima Millud tantum quaeram, quo modo Lutherus, linguae petulantia in Ecclesiae vium inuectus cum Purgatorium esse confirmabat, ad id proin est, cum furiales voces emisit, cum omnibus badum ex sacra Scriptura testimonia lammat, rebus sacris exitium, & vastitatem, &. inctam si nullum erat in ea testimonium, quod Purga. anationem attulit ;tum demum, cum has fisa- torium esse testificaretur Deinde, cum Pisis es edidit, dirus Deo visis est, quem sibi co- satorium esse negauit, quo Scripturae testim Marium adh-ret, dices, praeter alia cana, ronio Purgat j fidem prorsus amogandam arassitud etiam ei de eonficto Purgatorio clamep- hitratus est λ Adduxit ne locu aliquem,ex quo, ter aperiret. Tune meisdemian intellexit vir Purgatorium non esse, comi inceret Niillam iste inuens Augustinum, qui pro mortuorum certe. Tantum igitur sibi assumebat, ut, quod Mute in sicrificiis Deo Miscandum censuit; ei in mentem veniret, constanter assirmaret; Cn anum, qui poenam illam grauitam eis, rursus illud idem, si ei videretur, perneguet; αm liberis sitis testamento sacerdores tutores cliscipuli tamen, neque illius inconstantia, M'. instituerent, impositis, ne in Gesessis pro em moritius ostensi, quidquid ille nauseans effiiti-xum taute acra fierent; Chrysostomum, qui rei, quasi diuinum oraculum libenter arripe hoe iussiturum ad Apostolaru traditionem re- rent. Sed, ne diei posset, id nullo Scriptura teis uocauit; εt, ut alios innumerabiles praeteream, so stimonio demonstrari posse; quamuis id minia diuinum Dionysum, qui de mortuorum fide- me necessarium sit, praeter locos,qui in Purg lium curatione, & de precibus pro eorum libe- tora fidem adduci staret, Iibet paucos afferre: ratione alma adhibendis, diligentissime di qualis est ille apud Marcum, in quo Dominus, scripsit: omnes quam, istos umerus diuini- cum regionem tartaream, in quam detrude tus intellexit, in magno errare, atque demen- di sent omnes,qui pri libidine sita ossicium proria versatos filisse. Magnum osecto istius se- duntaeiceret ea condicione fore, ut nec eoru , me princeps nequitia, di amentiae ctum tu qui essent illuc praecipitandi, vermis morere. Iit, umerrore, quo viri sanctissimi. di sapien- tur,nec ignis e tangueretur, adiecit cotinuo,
ei stimi, diuini edisciplinis instructissimi de omnis enim igne fiuietur, &omnis victima Christo amoris divini sedere coniunctistimi. D la salietur. Hoc in laco duo 'ne annotanda.
penitus imbuti saerant, diuino beneficio, pota unum est, esse vermem aliquem, hoc est,co quam tam multa turbauit, ath commiscuit, li- scientiae angorem, de iniciatum, qui animum heratus est. Quod si, e in animum inducere, morsa lacerat, cui finis statutus it de torine
est hominis rasani , dementis. & fiariosi, neque tum etiam illud, quod flammis excruciat, esse solium castissimae relisionis, sed etiam commu- in quibuslam fine aliquo terminandum. Niternis sensis ignari; quis non videt ictam Lutheri enim numquam illud ex Isua Dominus usurpasententiam fisisse impiam, & sceleratam, nec ret, Vermis eorum non moritur, di ignis non ab alio, quam ab infestissimo daemone,tradita, exstinguitur. Ex quo ineo docemur, alium essedi constitutam At hoe in Scriptura sancta non cruciatum sempiternum , alium tempore defi- legitur. Quid igitur quod Apostoli sermone Mnitum. Cum igitur vermis,&ignis animi crotra runt, quod illoriundiis ad poste- ciatus exsistat,&alius elusinodi cruciatus stros transiniserunt, quod ab antiquitatas tem- per diuinum iudicium tempore elacuscriptus,poribus sutima constantiaret rum iuit, quod alius vero sempitemus; non aperte liquet, ese est semma per tot se latotius Ecclesiae fitae, Purgaremium Sic enim appellatur illud supplile consensione comprobatum, id Iutherus, cium, quo Dei sententia inustae animis maculae vir turbulentus, de insurus, Post tam multas intra certum tempus eluuntur. Alterum,quod aetates commentum esse iurenter asseuerabit p animaduertendum est, nullium stellis abs .m
Et illum homines, qui sibi religionem, dipi na, atque silpplicio oblitterandu ese. Vt enim talem arrietant,vical este numen sectabuntur, olim nullu sacrificium sine late Merri licebat; qui caelum perditissimis conatibus προτυα so ita nec mentibus ad solium Diuina Maiestatis Contra caelum namq. bellum comparat,qui ase adire mest, nisi prius fuerint eorum labes s ma contra Ecclesiae fidem sumit. Non,inquies, la, de igne, e est, diuini iudicij seueritate, e sertasse, quantus vir ille fuerat, sufficione co- bitisque poenis . absterse: ut, omni flectionis sequeris-Noluit enim quidqua prooare, quod impurae macula deleta, & prorses absumpta, in sacris litteris scriptum non intinniret. Iam eam puritatem fideles animi consequantur. non disputo. quod olim patres sanctissimi fa- qua possint Dei in se lumen recipere , di gloriae ciebant, quomodo Euangelium non tantum diuinae similitudine cos mari. Quamuis enim scripto, sed etiam moribus, &institutis sine Christi clementia peccatum in illis, qui vigenia ullo scripto receptis, Mos oram oratione,& es fide nituntur, omnino deleatur, aliquo i disciplina traditis, contineatur quanti eo ε o meri plerumque nexu iuris obligati sunt,ita,ut stans,difirmauctoritas Ecclesiae, quae est cm sit necesse iustitiae diuinae satisfieri. Summus lamna, ecumam tum veritatis, existi m enim Dominus ita elemens est, ut immemor
93쪽
Iustitiae non sit ; ita iustitiam tuetur, ve maxi- exsoluant,&, multo clarius de rebus diuinis eis mas etiam in iudicio seuere administrando cle diti, in qua eruditione, & illustratione Dioni mentiae partes suscipiat.Praeterea puritas ipsa, sius purgationis sit mam lmit, in caelestes 1 Christi beneficio parta, gradus habet, ita, ut, Ias sedes euehatur. Paulus item,ad Corinthios Qui purus est, purior esse possit, clarioremque scribe init: id iacient, qui baptizantur pro carum naturae cognitionem adipisci. Ipsitis ve- mortuis,si omnino mortui no retagunt Quidro puritatis augmentum, & amplificatio in s di baptirantur pro illiis Baptizari est, se hostiale, & in igne, hoc est, in peena, purgandis iis . piacularem ad abluendas ι atque delendas andi sitiorum reliculis statuta, consilit,ut victima morum maculas Merre. Vnde Dominus ipse inpurior,& suactior, B: numini I, uino πα- Io.ostendit, se vehementissime cruciari baptis ἀῶ . Quo circa necesse est,ut victim quae Deo hoe est, lauacri illius salutaris desiderio, quo se est sacris a summo sacerdote Christo constitim ipsum erat pro peccatis generis humani in aratis offerenda, aliquo suntleio stagitiis irroga- .cria eis immolaturus. Et duos illos fratres , qtat vel in hac vita,vel in nitura abstersa, & vat, maximum, apud illum locum in regno illius inde purgata sit. Vt enim,cum Deus veniam D, tinere cupiebantanterrmat, an sint parati ad vidi tribuit, non illum omnino p na liberauit, eiusdem bapti fini societatem. R inti Eari igit fuit enim orbatus filio,& Rem per sumnum pro mortuis, nihil aliud est, quam pro mortu
Abs onis filii scelus expulsus, & domus illius rum salute Deum piaculari victima, & saeriminsista dedecore maculata ita,quamuis, pecca cio venerari, atque corporis etia hostiam pro eis ignoscat , vult tamen nihilominus aliquas xo salute eorum libenter offerre quod Paulus, ut sagitiorum poenas expetere,ut admissi crim, apparet,non pro mortuis tantum,sed pro vivis nis compensatio fiat. Quae tamen compens etiam faciebat. Sie enim statim ait: Cur & nostio non pondere,& aestimatione se sed meritis singulis horis periculum adimus quotidie m Christi infinitis innititur. Secus enim nullo mo rior per vestram gloriamquam habeoin Chrisdo posset finis stipplici uimponi, eu offensa sce- έω Iesii Domino nostro. Ex quo locopotest in Ieris fuerit infinita. Numen enim Diuinum lae, telligi, Paulum, quoties pro Eeelesiae sanctaesum, di offensum fuerat. Ad hanc poenam,quae statu capitis periculum adibat, toties.huius baperi enda est omnibus,qui non debitis labori- ptisini sacramentum,atque sacrisclam procubus flagitiorum sordes omnino eluedas suste- rasser quod tunc multo perfecit magnificen-Perunt,respiciens Petriasinit, iustum vix salutε so tius, n mortem clarissimam pro Christi ψω consequi, tantum abesse , ut impii salutem sibi ria, & omnium salute, oppetiuit. Se enim tunc polliceri queant. Certissimam quidem spm is praecipue immolandum esse dicit, cum morS, lutis iustis ostendi, non negat; sed, eam nisi I qua erat ex corporis ergastulo liberandus, amboribus,de doloribus ante constitutis tribui, id propinquabat. Hoc ex loco constat, non P plane negat. Idem Petrus in eadem epistola,ut lum tantum,sed multos etia alios pro mortuis, doceat.non esse mortuis aditum ad salutem in, hoe est,pro mortuom salii te, sacrificia sanctis-terclusum, serit, Christum eis mentibus, quae sma peregisse. Quod si seustra semper fieret, erant in custodia, Euangelium enuntiasse. Non concludi posset,non esse mortuos ullo tempore dicit, Christum apud inseros solum sanctis pa- in vitam reuocandos. Cum vero non temeretribus saustum illud, atque laetum nuntium,sed μ fieret, aliter enim numqua id a Paulo permiti hominibus etiam in custodiam traditis , hoc fiuniuisset sequitur necessario, preces promor est, ob admissa flagitia carcere inclusis,attulisis tuorum fatute adhibitas, minime stipe ac se. Et, ne credi ponet, eos, quos tunc clariore neas esse,& eos, qui vita fiancti iam sunt, vium notitia caelestis numinis instruxit, fide omnino rum precibus, & votis,&acrificis adiuuari. vacuos exstitisse , addidit, Qtii increduli fite- Quae mentes cum neque sempiternis tenebris rant aliquando. Et, ne tarsus aliquis auspica- sepultae sint, inullius enim precibus inde eme retur, eam sententiam de illis, qui maximam vi gere possent nec in sedibus celestibus Ioeataetae partem, quamuis aliquado scelera suscepi se sint, tune enim nullius precibus indigerent sent, in fide,& religione consumpserant, prola, sequitur, ut in aliqua alia sede, atque regione eam frige, illis ait Euangelium traditum, hoc so snt, quam Purgatorium appellare solemus . est, sempiternae Glutis nuntium allatum fuisse, Nulla alia possunt similiter afferri. Multa sunt
qui in diebus Noe, sancti illius viri consilia, di a pijs, & sanctis hominibus ad hanc sententiam
monita spreuerantiqui tamen,ut apparet, ante confirmandam sapienter adducta:quae tamen,
qu m fuissent eluuione illa consumpti, ad bona si nulla filissent, nobis tamen Eeclesiae sanctae mentem rediere,veniamque scelerum, & flagi, fides, quae ab Apostolis ad hae usque temporatioriim consecuti sunt: ita tamen, ut diuturni inuiolata permansit, abunde satisfecisset. M sceleris apud inferos diuturna poenam luerent. vos, cum testimonia clarissima videatis; cum Ex quo loco, Petri auctoritate colligitur, eoS, argumenta minime diluatis; cum sanctorum qii simili ratione in vitae fine impuritatis, di Patrum auctoritate conuicti sitis; cum Ecele- sagi iij paenitet,&cum incensia fide excedunte εο siae totius consensionem animaduertere posicorpore, similiter esse carcere detinendos,v R. stis;in suscepto tamen scelere cum incredibi-
eo, dian onas moderatione diui costitutas ii contum cia permanetis. Quid de precibus,
94쪽
di votis, In sit erifieio pro mortuis , atque vivis, Nis vctissmis, impletatis, & seeleris istius im
anctissime nuneupatis, edisseram Est ne ali- petum repressimus. In quo vero dicis , me, vequod tempus, quo Christianis , qvibus sumis meorum auribus inseritiam ea,qilae non sentio, ma religio est in caritate ponenda, earitate proserre, recte me nosti. Is ego scilicet homo
uti non liceat 3 Aut maius caritatis studium ovi cuius omnis industria in adulandi studio excogitari potest eo, quo votis ardentissimis consit matur, & non quod sentio, sisti quod gra
Deum pro salute statrum oramus Aut est tem tum esse meis futurum existimo, litteris manin pus aliud ad hoe cinctissimum munus obeun- dem. Christum iudicem vivorum, atque mor dum aptiux , & conuenientius eo , qua nore tuorum obtestor, ut, si non ςa, quae statuo, quae quadru dum victimis, sed corpore, de san- to vera esse decerno, quae firma fide eoncipio, deguine Christi Dei numen piae dum si scipi- rebus, quae ad religionem pertinent, scribo, vemus Aut est aliquid instimio nostrae religio- ille me aditu Melestis illius ciuitatis,atque glo nisaccommodatius, qui credimus, eos, qui riae se iremae, Iu ohibeat, nee illius luce trui cum vigenti fide e mortali corpore discedunt, in omni laeviorum aeternitate patiatur. Quis non interire, sed vivere, quam eos cum illis , autem aliud Papatus est, nisi legitimi imperii, qui in hae vita manent, coniungere & tam & diuinitus instituti moderatio Quid Purga- pro vivis, quam pro his, qui ex hac vita mi- torij fides, nisi clementiae simul, & iustitiae di-grarunt. C hristo pro nobis immolato supplia uinae testimonium P Quid honor diuinis homi- eare Hane tu religionis anctitatem, hoc ar- nibus institutus, nisi operis diuini, in quo mul gens earitatis studium, hanc salutarem victi- xo to magis Dei virtus, & beneficentia, quam iamam non pro nobis solum, sed pro fratribus nin caeli, atque adeo uniuersae naturae operibus elu stris oblatam, quibus amoris Laedere sempiter- cet,admiratio λ Quid in sacrificus pro vivis,Mno coniuncti sumus dedecora religionis appel- pro mortius trecationes, nisi sanctissimae, lasy Hunecine suraremὶHanccine dementiam maxime admirandae religionis,& ardentissimae Hanccine impudentiam λ Legitimum imperisi caritatis officium Haec sunt dedecora,quae si recusare, antiquum ordinem Ecclesiae pertu stulistis. Est igitur, quod gloriemini, & nomen hare, labem sanctis virgini basin serre,&pud, vestrum memoriae tempiternae consse cretiar. citiam eastis eripere, memoriam virtutis, alia Nam pro imperij sanctissimi cultu, Itebellione que religionis,& iustitiae delere, studiumq. pr Purgatoris nietu, impunitae licentiae teme bitatis,& humanitatis exstinguere, templa e5- ritatem,& confidentiam; pro veneratione san- pilare,di Gestare, sanctos homines partim Oe hominibus debita, sanctitatis,de iustitiae cocidere, partim spoliare,&incommodis infini- temptum; pro sacrificii sanctillimi religione, tis assicere, partim in exsilium copellere, odiu & hominum caritate, religionis verissimae ne- pietatis in hominum diuinorum reliquias ex- gligentiam, & caritatis obliuionem, derisiimpromere, & in sanctarum rerum vastitate sire praeterea nimis inuerecundum cum sunam a liciter extolli, id erit honestum.&gloriosum, ima guae petulantia sitffecistis . Haec ne decent, mortaliq. laude praedicandum imperio aure, Haddone Haec gloriosa Hre praedicanda ppraecepto,&moderatione Christi landato de- Haec praescierenda sunt dicis, Romanos uinciri pacis,& concordiae vinculum conserita Pontifices bella moliri, & Romae Purgatoriire, iustitiae simul, & clementiae diuinae conii m- ω nundinationes esse, multaq. sacra venalia proinctionem admirari,finctitatis egregia monume poni , & multos mortales in diuorum cultu Q-ta reeolere, sacrificium illud sanctissimum, fle perstitione nimia conflictari, & sacerdo aris magnificetissimum,cuius virtutem neque vem casta vitam degere, de sacrificijs ad quaestu ire bis exprimere,neque mente, & cogitatione eo quenter abuti. Primum quide, de bellis statuenplecti possiimus,pro vivis, pro mortuis, o to- dum est, non omnia posse iure atque merito cotius denique rei p. Christianae salute sacere, id demnari. Pro religionis enim sanctitate, de pro dedecus erit minime tolerandum Et tamen iuris integritate suscipiuntur. Nundinationestae omnia, religionis dedeeora nominare non enim, si in tam multis aetatibus aliquando fite- dubitas; &, per mos obrepserint,me non igno runt institutae, id neque mirandum est. nam,verare dicis, sed dissimulare, ut meorum auribus so ais,fieri non potest,ut non aliquando in laetis se inserviam. Per lenones credo, aut per homi- getibus herbae noxiae frugibus enascantur. Issaenes ventri, libidini, aut populari leuitati con deinde,si aliquae filerunt,funditus sublatae sunt. modi sui gratia seruientes, & non per Christi Superititiones, si interdum mentes occupant, spiritum, & per viros castissimos, atque san- facillime Pontificum opera, atque vigilantiactissimos,in quibus Christi Spiritus inerat,sum tolluntur.Sordes autem sacerdotum,atque fi runt Me omnia, 'φiae vituperas, & quae t iam gitia severissime coercentur. Multoq. plures religionis esse dicis, instituta. At tu non id, apud nos hoc tempore fiunt, qui castissime vi quod ais, v uam probare poteris. Nam ra- uant,qua qui sese flagitiis N impuritate coni tio, & antiquitatis testimonium, εe sanctorum minent.Postren mut alios praeterea,huius is Patrum auctoritas te urget, di premit, Se im- ctissimi Pontificis Pis Minti, quem non ambiri
pudentiae conuincit: at nos & argumentis fise tio, neque cupiditas, nec aura pCptuaris, i ecmissimis, Ee testimonii grauissimis, di exemis MinitIutemeratas, sed diuinus Piritus inause
95쪽
plissimo illo dignitatis gradu Ioeauit, virtutis,
di pietatis,& religionis exemplum facit,ut omnia in dies meliora fiant, multoq. plures in studium verissi di pietatis incitentur. Sed,ut hoc tempore nihil ita fiat, quemadmodum dico, sed omnia labantur, & concidant, neque sit equi daboranti Ecclesiae salutare remedium adhibeat , continuo verum est, omnia, quae sunt sapienter instituta, eum primum illis homines ad flagitium abutuntur, euertere Non pros cto.Sed omni ratione prouidere, ne sanctarum
rerum ullus sit abusus. Niter enim omnia comment, & summa perturbatio rerum, & confusio consequetur. Nam, si, quemadmodum,pro Pter aliquorum monachorum, ut ais, offensi
nem iunditus eoriim ordinem sustulistis; & propter taeerdotum flagitia, sacerdotij dignitate, di Potificum auctoritatem euertissis , ita, quod est consequens,si propter masistratu, aut Principem , aut Regem, qui ossicio suo sunctus non fuerit ordinem Reip. & Regiam dignitatem sumiteritis res ad chaos illud, quod poetae ante
Nattarae ordine compositae condicionem fuisse Perhibent, cum omnium rerum vastitate, &exitio redibit. enim res tam sancta est,qua interdum homines non ad summam fraudem, di flagitium abutantur Et, ne longius abeamus ; ipsum matrimonium , quem pudicitiae sempiternae pnaeponitis, semper caste, & pure, e religiose conseruatur λ Numquam a maritis
uxoribus inseriintur iniuriae Numquam uxores viris insidias moliuntur Numquam vita dulteria committuntur Committuntur certe ; multaq. saepenumero ab hominibus matrimonio deuinctis taetre,& impure fiunt, cum insigni temeritate, & impudentia. Placet igitur, hoc viri S uxoris foedus. 8e coniunctionis legitimae pactionem, propter alicuius matrimonii flagitia, dirimere Non profecto. In promiscuos enim concubitus homines merent neque quidquam inter illos & quadrupedes interesset. Quam tris igitur nihil ordine, nihil cuhonestate,& religione a nostris fieret, non continuo erant eae, quae sunt anctissime fundata,&constituta peruerte da, sed opera danda, ut ea, qtiae non rite fiebat. legitime fierent. Nec enim ea,quae sanari possunt, omnino resecanda sunt; neque, si vitiosae partes exscindendae necessario sunt,est con tinuo corpori uniuerso, quod facile potest ad naturam reuerti, interitus afferendus neque reip. status, cum primum tumultuari coeptum est,immutandus; sed omnia,quae labuntur, ad principia rectissime constituta reuocari conuenit. Narrat Aristoteles, Hippodamum quendam Milesitim fuisse, qui de repub. conscripsit. Inter reliqua autem illius decreta
legem commemorat, qua Hippodamus statuebat, ut esset praemium illi publice constitutum, qui legem aliquam utilem rebus communibus imi eniret . Hoc Mistoteles improbat. Censet enim, esse modum legibus statuendum. Crebram namque earum commutationem illas in
rentemptionem paullatim add ere i negla ctis autem legibus, non posse rei p. salutem iiii consistere. Itaque monet vir ille doctissimus , ut videant, qui leges serent, ne sit plus mali in hac iuris sapius immutandi consilettudine.
quam illud ipsum, quod noua lege depellere
nituntur. Sanius enim multo putat, toler biles leges seruare, qiuam paullo meliores tu bere. Et merito quidem. Illa namque pcrpeio tuo constans aduersum leges reuerentia, m
tum, atque pudorem sancit ; & ciues inter se firmo, di stabili iure consociat. Haec vero sine graui causa iuris innovandi libido audaciam gignit; Sadius ipsum nimia calliditate vi
land n m , & tyrannidem occupandam, viam munit; &, ut nihil aliud incommodi ex ea proueniat, ordinem certe resp. perturbat. Hoc autem , quod de legum nouitate timendum est, tanto constantius est de religione statuendum, quanto maiore cum pernicie in ea delinquitur . Hoc animaduertentes olim rerum. b. conditores, religionis nouitatem aliunde accersitam saepenumero nece, aut exsilio
vindicabant, ribusque patrios constantissime retinendos esse decernebant. In quo, quamuis ab illis esset i essimis rationibus instituta
religio, de in maximis erroribus versarentui, non tamen omnino sine consilio . & ratione.
hoc statuebant. Si enim fieri posset, ut pluso una religione alioua alia Iaudabilis esset, is, qui, ut patullo meliorem re Iigionem institueret, veterem, quae non esset impia, tolleret male derVub. mereretur. Cur ita tandem
Quia consuetudinem innovandae, &, quod est consequens, negligendae religionis induceret. Sic autem seret, ut aliae atque aliae identidem rcligiones, vel ingenijs excogitatae, vel ex lijs gentibus acceptae, multas de sancienda religione discordias excitarent; &, dium quaeli bet aliam redargueret, eo tandem res paullatim deduceretur , ut omnis religio funditus interiret. Quod cum ita fit, ut iam ad disputationem intermissam redeamus , quid est exi stimandum, cum religio verissima, fractissima , atque vetustissima, diuino testimonio, Christi sanguine, sanctorum omnium fide comprobata, noui Euangelii, hominum impuro rum ingeniis excogitati, ratione conuellitiir pNumquid consequens non est, quod fieri pases o sim videmus , ut religiones multiplices , &impurae, di inter se diuidentes, oriantur Vt aliae in alias insurgant Vt quaelibet aliarum amentiam facile redarguat λ Ut nulla se firmaratione, atque valido argumento sipiat,& sic
tandem omnes contemnantur,atque pro nihilo ducan tur Z His autem gradibus eo tande peruenitur, ut multi, ij,N Sabet ij, & reliquorum scelestissimoru hominu manes excitent,dc errores sepultos instaurent:alij vero nulla religioneso vcra putent, Dcuni q. reru humanaru procuratione spolient. Hunc fructu noui, atq. recentis
Euagelii auctores,quos diuinitus misia asseris, rebus .
96쪽
rebu*. attulerunt, ut posset se nouae re- Dionis auctorem profiteri. & contra alios pe-
Itiserae etiam nouitatis auctores arma compa
rare , ut ita tandem omnia religionis instituta tollerentur. O viros beneficos, & salutares,qui praeclare viam ad summam impietate munierunt i Et quaerebas, quid mihi in mente veniret, asseuerare, sectas istas esse Phineipibus vehementer insistas. Die, quaeso, qui tantum 1 1 1 lacinus ausi sent, ut admirandum pudicitiae, Io memoriae sempiternae commendatum, sacerdo
tibus excultam cemere, ut immortalitati pol sit ficillime consecrari. Nec tam illi, quam vobis, qui illam in eam se dem assentationibus vestris impulistis, crimini do, quod se EO clesiae Praesectam arbitretur. Dic, quaeso, si lubet, ubi legisti, aliquem Christianum Princi
pem Ponti seis Maximi munus usi asse ZImmo omnes, qui pietatem, S iustitiam colebat, quorum nomen propter egregia facinora est& castitatis exemplum euerterent, ut religio nis, atque sanctitatis monumenta disturbaret, ut sacras sanctiones in concione comburerent,
ut statum Ecclesiae, ubi id eis facere cocessum est, pestiseris armis exstinderent, ut populos ad odium iuris, ad furorem. & amentiam concitarent,ut imperium omne contemnerent, ut
Dei numen, atque moderationem despiceret, Vt templa, & delubra religiosorum hominum tum iudicia verebantur; Pontificibus sine ulla recusatione parebant; eorumq. imperiis ad
stringi,sempiternae sibi laudi datum iri,capientissime putabant. Sic vester ille Constantinus,
summum Britannie totius ornamentum;sic noster ille Theodosius; se Carolus Magnus, & Ludovicus illius filius, Galliae Principes sic innumerabiles alij, qui victoriis elarissimis impe-
di rium latisiime propagarunt, cum armis o
sanguine replerent, ut multitudinem imperi- 2o nia vincerent, ita erant Pontificum iussis o tam spe libertatis immodicae, ad arma solicita
rent, eos existimas non eundem furorem esse,
ubi primum occasionem nacti suerint ad Principes conuersuros An parum constat, quod iam antea dictum est, quid in Germania cotra serem, in Gallia contra Reais Henrici vita, Et imperium, in Britannia contra Odoardum,
quem veneno sustulerunt, deinde contra Reginam Maria designarint scelere, & sero
sequentes,ut non ta imperio,quam illa obedie-tia,gloriari viderentur. At vos non Regi tantum, quod ipsum erat inexpiabile facinus, ut iam ostendimus,merito censendum, sed etiam Reginae sacra omnia, contra ius, & fas, contra relieionis purissimae sanctitatem, contra caelestis numinis instituta, subiecistis, de sacratissimam Pontificatus Maximi dignitatem, legitimis Pontificibus ereptam, ad imperium muliere impetum in eorum Maiestate tulerint Quid 3o bre transtulistis. Quia quidem dico iuisse neu de Rege scotiae dicam, quem coidelissime n eatum esse constat Quid λ Non insidias contra multos alios Principes instruxerunt 3 omitto permulta huius immanitatis exempla; quae si mihi non suppeterent , id tamen amrmare mi ni me dubitarem. Nec enim capientis est, cum
caussam cernat, de suturo euentu rei necessa rio conseqtietis ambigere. Cum enim videam. multitudinem metu solutam, libertatis nomi-riu scelus, immane facinus,detestabile,& exsecrandum stagitii im. Vnde colligi potest, nullutam insandum crimen fingi cmitatione posse, quod non ab adulatoribus cum proiecta audacia,& impudentia suscipiaturMic multa praetereo:& ad maledicta, quae in me congeris, mini me respondeo. Nec id curo. Neque mihi propositum est,ut conuicia tua resella, sed ut sancti sisimae religionis, pro qua mori mihi pulchrumne serocem, ectenata libidine tarentem, falsa erit, caussam suscipiam. Reliqua igitur omnia opinione religionis erectam volitare; possum ne dubitare, quin imperiis omnibus, quibus eam, quam appetit immodice, libertatem in, pediri posse credit vehementer insem sitλΗte, Haddone, sunt, haec sunt religionis dedecora,& non illa, quae dicis. Qijd enim honestius, declarius est, quam parere imperio diuinitus instituto Diuinum iudicium vereri elementia diuinam in iis, quos debitis poenis expurgatos
praetermitto, ut ad locum illum veniam, quo ii
se te manibus tuis cruentas, ipseq. tibi mortitorum vulnus imponis.Sic enim ais: id igitur Sacrosanctam Euangelii doctrinam in qua continenter,excepto sexennii turbuletissimo tempore , plusquam annis triginta permansum est; in qua Regalis Maiestas siuam omnem traduxit aetatem; in qua Deum inuenit sibi tam propitium ; in qua maximus omnium ordinu co in sempiternam vitam reuocat, admirari iussi so sensus interuenit; in qua legum clarissimarum tiae, pietatis, atque sanctitatis monumenta recolere 3 in sanctissimis sacrificiis pro vivorum incohamitate, & pro mortuorum salute, supplices ad Deum preces adhibere3 Et interim dum res sanctissimas dedecora religionis appellare non dubitas, vestrae religionis dedecus, quantum sit, minime percipis. Vt enim nihil aliud dicam, maius ne dedecus religionis esse potest,
quam omnia sacra, caerimonias, omnes Eccle- decreta sunt consecuta, verum hunc, sine rum diuini numinis cultum, undequaque tam
diligenter a Regali Maiestate saeptum, atque vallatum, viri uisitani vox periringet Quam multa simul, Haddone, & quam parum considerate, ne dicam stirenter, & teinere, dicis. mum enim sacrosanciam Euangelii doctrinam appellas, Lutheri, Ziiinglij, Buceri, Caluini,& reliquorum surentium hontinum discipli Dae sanctiones, omnia sacerdotia, atque cancti- 6onam, qui pudicitiam, sanctimoniam, modetates, imperio muliebri contineri Non Re- stiam, mansuetudinem,obedientiam,non m ginae laudes obtero, quam cupio tantis virtu- do pestiseris institutis, sed etiam vitae turpiter H 1 actae
97쪽
actae exemplis funditus euerterunt. Qui, fracta, metus omnibus iniectus corroborauit
Nabiecta iide, in illius sede, atque domicilio postremo doct ira homilium, quos non Detis .
temeritatem, & confidentiam, constituerunt. sed Satanas in eas oras misit,erroribus pestis Qui sublata libertate, quantuis id oratione dis- ris. atque tur ilentisin fecit. Hoc tu religio simulent, flagitiorum impunitam licentiam sum, hoc pium, hoc sacrosa itistum appet Iare popularibus suis largiti. fiunt. Qui iustitiae do- audes, cuius initium, progressionem, & innum, quo nullu maius, & amplius homo a Deo crementum, & finem, nisi iam extrema, atque accipere potest,omnino sustia terunt; di pro ve- miseranda caecitate laboras, nequitia, libidi-ra iustitia commenticiam iustitiam induxerui. ne, odio,cupiditate,imn anitate,furore,atque Qui minime veriti siunt, caussam omnium fia- Io dementia susceptum, exaggeratum,&conclagitiorum , di sceleriam, in summam illam boni- sum fuisse conspicis Illud deinde quam ridiculate,a qua nullum malum emanare potest, Vae- le, in quo dicis, in ista doctrina fuisse apud vos sana,& impia me te conser .Qui,cu id recepis plusquam annos triginta permansum. O vene-sent, ut Euangelium perpurgarent , NEcclesia randam Euangelij canitiem l O doctrinae crilaborantem reficerent, non modo id, quod in- Iestis antiquitatem l o religionis purissimae vesolenter, S: temere polliciti fuerant, minime iustatem l Sed tibi, callido videlicet, di acuto praestiterunt; verum Ecesesiam, cuius labem vi iuris interpreti, non multum de antiquitate dixi religiosi serre non poterant, multis flagiti sciplinae curandum existimas. Iure namque serum sordibus inquinarimi, eamque laceram, sucapionis uti videris, Sideo triginta annorudi disside utem reddiderunt. Qit idnam caussae spatio contentus es, intra quod legitime usiaca
putandum est, cur, si quando apud nos quod ptum putas istius reIigionis institutum .Quam- quidem monstri simile ducitu0 aliquis istius quam, si sexennium illud quod turbulentu misi
doctrina contagione insectus csse deprehendi- se dicis, ab annis triginta deduxeris, nondumtur, licet isonte, & supercilio,& composita vul istius Euangelij fanectitatem triginta annos ex tus grauitate, sanciitatem ementiri studeat,oc pleuisse constabit. Sed, ut triginta ta anni prorcultae tamen libidines emineant, multaq. illius sus elapsi sint, si hoc ius usucapionis ψ aluerit . flagitia, quae simulationum inuolucris es tege- vide, quanto sortius Arabes sectam suam re bantur, confestim appareant Vt enim qui'. ri possint . Tu namque,triginta annorum v se magis isti disciplinae dat, ita magis est pudo- capione,illi plus nongentorum annorum posses xi,&castitati contrarius. Umitto contenti 3o sone Malitimetis nerariam superstitionem tuenem, qua frustra Ecclesam istam recentem,ssa buntur. Dicis praeterea, Regalem Maiestatem: gitiis innumerabilibus inquinatam, cum Apo- nam, quae tua adulandi libido est, quasi parum solorum Ecclesia,diuinis opibus, atq. religi dignitatis sit in Reginae nona ine, aut si Regiisne, S: fanotitate florentissima conferendam e se nam appellaueris,sit continuo Maiestas interi. se dicis.Noli antithesin illam nostram qua deis tura,numquam Reginam nominas'. itaque R monstraui, quantum inter utramque intereia galeni Maiestatem dicis in ea doctrina omnem set, sine ullo stuctu reprehendere. Nec enim sitam aetatem traduxisse. Quod ita sit, alium aueam refutasti, neque refutare umqtiam pote- ctorem, praeter te, non habeo. Si autem id veris : Et, qui id tentarc voluerit, non alium mi- rum est, ea culpa non tam in illam, quam in do ctum seret, quam ut amentiam simul,& impu- o ctorc S, quibus in aetate tenera, di imbecilla, &dentiam suam in publico proponat, ut omnes ea de caussa stati dibus, & dolis obnoxia opera illum di risu, di odio prosequantur. Vt bitur il dedit, confercnda est. Postremo, nondum mihi lam ridiculam, S: impudentem orationc omit- Iiquet, quanadiu illa tyrannido vestra, qiii M.tam; velim, ut Ecclesiam istam cum maiorum gnunt,ut aiunt nomine illius possidetis,libera- vestrorum Ecclesia compares: quod si seceris, ta non est, quid illa de tota hac ratione decer, reperici, pro antiqui officii religione confiden nat. Illud certe scio singulare ingenium non estia;pro graui rate,&Gstantia, dementia proe5 senatura ilia adeo insis scepta semel sententiatinenti adibidine;pro virtuto, mollitiem substi obstinatum, de obfirmatum, atque disciplinis tutam. Hanc tu igitur sacrosanetum Euangelii nefariis addictum, vi non sit valde ad resar doctrinam nominabis, quae . tot res sacrosan- 3o tionem flexibile, libentissime q. prauam disci , ctas euertit, & dissipavit ; N in earum locum plinam deserat , ut veram , R incorruptam se tantam vim nequitiae,atque suroris inuexit Re quatur. Quare minime mihi dubium est, si illa pete, quaesis, memoria Ecclesiae istius vcstrae stin tantum valet ingenio, quatum praedica quin, damentum. Nec enim ea, quae simi omni ii se ubi primum illi is vestram impo minitatem mone peruagata,&litteris etiam ad sempiter licuerit, sit se confestim ab ista nefaria disti
nam memoriam commendata, lissimulare cω Plina ad honestam, & piam, di utilem Ecele, uenit. tam namque Venus, & amor instituitu e sitae doctrinam conuerutra . In eo vero, quod
gitimi iuris ostensio. S, propter latam senten- addis, In qua Deum tam propitium habuit; pa tiam, odium in Pontificem amplis cauit;ina pro rum mihi videris intolligere , in quare numiborum hominum adulatio mendacii praesidio so nis propiti j testimonium consistat. Non enita saepsit; cup ditas etiam,&auaritia munivit; sup tam populi gloria, S: humanarum rerum plicium meus hominibus irrc tum sanxit; licitate, quam tranquillissima anima pace, &
98쪽
mente diuinis opibus illustrata, & fide.&integritate, & incorrupta disciplina , & statu virtutibus diuinis exaggerato, continetur. Praeterea, si Dei numen illa valde propitium habuit . nec ullum adhuc illius in se iudicium experta est,eo est ei magis elaborandum, ne illum offendat, neue elementia,& lenitate illius ad conte-ptum purissimae, atque sanctissimae religionis abutatur. Iam vero illud,de quinquennij felicitate , quantae tandem est temeritatis argumen itum Z Solon, cum Croesum admonuit,ne nimiusortunae florenti confideret, non quinquennij, sed multorum annorum felicitatem time damesse docuit;neminemq. beatum, quamdiu viueret, habendum esse demonstrauit. Croesius autem,a Cyro deuictus, & pyrae impositus, Sol nem magnis vocibus inclamabat, a quo fuerat admonitus, de seagilitatis humanae condici ne, atque de repentina rerum secundarum conuersione. Cyrus, audito Solonis nomine, de αCroeso quaesiuit, quis ille Solon fuisset. Respondit Croesus,viru fuisse Graeciae sapientissimum
a quo didicerat, esse dementiam summam, rebus secundis extolli. Cyrus Croesum e pyra detractum in honore siunmo habuit, & modum
sibi ipse insectanda sertuna constitvit. Haec,&his similia adeo peruulgata sunt & exempla
quotidiana tantam n Bis huius nostrae condi, cionis cognoscendae materiam praebent, ut nullum sit maius amentiae, atque temeritatis indi- 3cium, quam rebus ad voluntatem fluetibus insolescere. Nec enim intelligit is, qui secundis
rebus effertur, quam subito omnes humanae pes evanescant, de ex quam alto gradu multi Principes maximi, cum omnia mortalium ad miratione, conciderint, neque quanto seueri
tatis impetu summus ille Iudex eorum statum, qui nimium sibi praefidunt, quasi turbine, conuellat, atque deiiciat. Cui enim exploratum esse potest, omnia sibi ad extremum vitae spiri- η tum feliciter euentura Quis est,qui sibi queat diem , vel horam potius omni calamitate liberam polliceri Vt enim Iucem tenebrae consequuntur, ut aduersia tempestas sistet nautas que vectores inopinantes opprimere ; sic ace hi casus florentem statum saepenumero perue tunt, malorumque omnium fluctibus obruunt ,
& ad miseriae sempiternae scopulos allidunt. Et, quo magis homines securi sunt, eo grauius, cuin eo calamitas incurrit, affiguntur. Quocir- sca sapientis est, omnia mala, quae possunt singulis diebus, & horis, atque adeo momentis incidere, multo ante meditari; stulti vero,&insani in secudis rebus humanae imbecillitatis obliuisci ; maxime autem, cum saepenumero videamus , Dei numen interdum eis, quibus est magis infensum,adumbratae felicitatis ustiram longiorem tribuere, ut eis, qui ad officium redire nolunt,uno temporis momento vulnus multo altius instigat. Iccirco Dotauus monet, ne fisimus illis similes, qui Noe temporibus secure vitam traducebant, usque ad illud tempus,quo
suere repentina elutrione, quam nullo modo vitare potuerunt, oppressi. I llo etiam subito ciuitatum incendio docet, iudicium illius homines improvidos quasi occultis laqueis impedire , quo minus possint e silppliciis N eruciatibus sempiternis emergere. Haec cu ita sint,quae tanta tua dementia suit,ut ista quinquenati felicitate, tam insolenter, Stemere glorieris tam arroganter extollaris tantum in illa ar-o gumentum numinis propitii constituas Non vides, qua multae nationes sint a Christi fide prorsus alienae, quarum res multo magis florentes, quam vestrae, sunt λ Si hoc argumentum ullam vim habet, vide, quam facile Turcae pestiferam sectam, qua imbuti siunt, probare poterunt. Tu quinquenali selicitate caussam tuam defendis rilli quam plurimis victoriis, di rebiis per tot annorum spatium valde secundis. suam religione veram esse confirmabunt. Postremo, est ne tibi, penitus exploratum, quid dies, vel hora potius rebus vestris sit allatura Quid ergo quasi iam sis liber, & immunis & legibus humanae condicionis omnino solutus, neque possis ullo modo calamitate repentina peruerti, aris,& i
temperanter insultas De Congiij vestri, si ita est, quemadmodum dicis, in antiquae religi nis negligentia, di obliuione consensit, de R gaIis Maiestatis amplitudine sacris omnibus praefecta, iam demonstraui, neutrum fieri sine a graui numinis offensione posse.)iod si dilati
ne vindictae vobis impunitatem tributam arbitramini , videte, si non, dum tempus est, resipi. scitis,ne vobis ea considentia impendente cladem amplificetis. De spe vero,quam me de Regina vestra habuisse dicis, Et ideo litteras illas scripsisse, nondum paenitet instituti. Si aliquid
profeci, aliquando tandem apparebit. si non proseci, voluntatis tamen, &studii nostri significatio illi, si humanitati suae constare volue, rit, non erit ingrata. Dicis, me, ne si sexcentas quidem Philippicarum myriades scripsero,
eam in sententiam meam tradu*urum: Id,ve-
Iim scire, quomodo confirmare possis. Num adeo barbarum, & inhumanum ingenium illius esse putas,ut,quamuis argumentis firmissimis, di rationibus Iuce meridiana clarioribus.hominum perditoru fraudes , & insidias ostendero; istius per summum scelus, & flagitium confictae religionis impuritate,-nequitia in illius ocu- , lis,& adspectu defixero; si quam ineptae,& mal cohaeretes sint rationes, quibus illoru caussam defendere niteris oratione demonstravero malit tamen cum certa pernicie scelestissima ista opinionem complecti, quam cum salute firmissima,atque gloria sempiterna religionem, mois nitora scelere, N improbitate intermissam,recolereλ Si ratio illam conuicerit, si sanctoru Paetrum auctoritas inflexerit, s diuina lex illa in eam mente impulerit, ut cupiat ista secta exse-ocrari,iamen tantum 'Ventiae tuae confidis,N' illius ingenio,& acumini diis dis, ut confirmar audeas sa,te inuito , nu quam ad ea religionis
99쪽
sanctitatem, cuius Elius maiores cum magno fractu,atqtie gloria egregii cultores exstiterut 'ullo modo, atque ratione reuersuram Scilicet tu illam imperio atque dominatu coercebis tu illi leges impones; tu, quae credat illa, praestri bes;&,ne in ostensionem tuam incidat, minime
saluti & dimitati suae consuleti,& potius in pei petuum se abduci cruciatum sustinebit, quam
sententiae tuae,quamuis impiae,nefariae,&sceleratae,&ineptissimo genere orationis de sensae, ixe getur. Sed esto. Sit illa sic in potestate tua Posita, ut non audeat ullo modo a te dissentire.
Quid, si diuini spiritus appulsu eomota fuerit pQuid, si Christus ipse illius mentem, ad opes
suas inspiciendas,atque perstilendas anuitauerit Quid, si illius animo lucem praetulerit, qua cernere posiit,vitae illius ab hominibus improbissimis insidias fieri Quid, ne aliud dicam,si,
diuina luce aliqua ex parte collustrata, perspexerit, therum,&illius sectatores numquam .
diuino Spiritu cocitatos, sed Hrijs exagitatoS, sese ad homines non salutaribus disciplinis erudiendos, sed pestilentissimis erroribus imbuendos, contulisse λ Etiamne tunc illam continebis, di vinculis arcebis, ne possit ullo modo Christi diuinis monitis.& consilijs assentiri At, in sententia nefaria,& conuicta persistere,est ingeni j
nimis hebetis & obrusi; subditorum iniustam
ostensionem pertimescere, animi turpiter demissi & abiecti; Diuinae vero clementiae munuS abernari,& oblatam opem reijcere, mentis im piae,& sceleratae.Sic autem fiet, ut illi Principi, quam omnibus virtutibus ornatissimam esse. dicis,& singulari laude praecellentem,dum intolerandam istam misntiam tuam ostentare cupis,eadem opera,& ingeni j tarditatem, & animi timiditatem, di impietatis scelus, affingas. Plurimum certe illam meritis tuis excellcntibus obligabisti operis tuis sic obsessa suerit,ut, quamuis cernat,se praecipitem in sempiternam .pestem, atque supplicium trudi,non e comm vere, di impendentem cladem, te repugnante, di inuito, fusere audeat, ne animum tuum grauius, quam si lipicari quisquam possit, exulceret. Ad illam tamen ne phira de cadem sente tia scriba, iustissimis causis impedior. Officio namque meo, de litteris ad illam datis, & his etiam, quas contra libellum tuum scribo, si in manus illius inciderint, egregie fatisfactum arbitror . Aut igitur haec scripta satis magnam ivim habebunt ad animum illius inflectendum,
aut alijs litteris meis id praestari nullo modo poterit. Mihi vero tantum otium non est, ut illud velim sine ullo fructu consumere.Nunc ad consilium tuum veniamus, quo me amice mones,
ne litteras Sacras attingam. Laudas ingenium, di eloquentiam minime contemnis: sed dicis, me oratoribu S, atque philosophis, minime vero theologis annumerandum. Meos de No litate libros, nec enim fortata' alios legisti, ti- bi valde probatos ostendis. Caudeo sane, scripta mea ab homine litteris,di urbanitate lini
to laudari; & consilium in bonam partem accipio . Libet tamen mihi te notiuna theologum eisdem versibus affari, quibus Horatius fingit. se cum Damasippo nouo Stoico filisse collocutum. ij te, Gualtere, Deaeque, Verum ob consilium donent tonsore. Sed, unde tam bene me nosti Quis tibi dixIt, me non multo maiorem operam in sat 'as litteras, quam in Ciceronem, S: Demosthenem, &. Aristotelem, &Platonem,contulisse P Laudas naturam meam.
Qii id igitur λ Tardo, & hebeti tantum ingenio
stlidium theologiae committendum arbitraris Probas eloquentiam . Sanctas igitur litteras hominibus tantum barbaris, & incultis tractandas existimas λ Tu, cum mulierculis, cum baiulis, cum operari js, facultatem de rebus diuinis temere sarriendi concedas, mihi, non diaco Pontifici, non facerdoti, non homini denique diutissime in sanctissimis litteris cum non mediocri filictu versato, sed, ut asseris, ingenioso, atque diserto, studium sanctissimae eruditionis interdices Deinde, quo iure λ qua auctoritate 3 qua potestate tibi, homilii iuri Dconsulto, relicto iure parietum, Iuminum, stillicidiorum, contemptis, & abiectis stipitiati nibus, pactis, &conuentis, repudiatis acti num formulis, licebit in sanctis litteris confidentissime versiari ; mihi vero, cui est hoc munus impositum, ut Ecclesiam mihi commissam litteris sanctis erudiam, non licebit perte in
earum commentatione multum operae, &ὶ1-
dij consumere Dupliciter iniquus es . Nam &in alienas possessiones irruis,& me ex meis, interdictis iniustissimis exturbas. Illae vero minae , quantum grauitatis habent Quantum mihi terroris incutiunt Sic enim ais: uiuia si quibusdam te v editare vis, & in nos iterum incurras , iam ante tibi denuntio, venias ut muruto, quam nunc es, instructior. Deinde ostendisi futurum, ut, si casu aliquo fueris vita perfunctus , ne desint, qui meum impetum frangant. In quo video,te,quae sit mea mens, ne suspici
ne quidem attingere potuisse. Scio quidem, e . se in ista insula viros & ingenio, fit eruditione,& pietate praecellentes, qui mihi molesti non
erunt, Cum mirifice mecum, quamuis id tu serendum minime putes, consentiant. Deinde,
si aliquis contra me scripserit, si ratione ,si argumcntis, si exemplis pugnare voluerit certamen minime detrcctabo. Si vero conuicijs, atque maledictis; nullo modo, ut respondeam, adduci potero. Nec enim ulla contumelia contu bor,nec in tam turpi contentione honestam mihi victoriam potero ulla condicione proponere. Si aliqua mihi spes suerit de te, atque de
tuis ostenta, tunc non dubitabo &litteris,&orationibus, quid proficere possim, experiri. Aliter enim non patiar , mihi tempuS. quo minime abundo,tani male collocari.Sic enim nos Paulus docet , ut homines in erroribus impijs obstinatos, post unam& alteram correptione
deuitemus, cu sint proprio iudicio codemnati. Facia
100쪽
Heio igitur tibi potestatem in me conuiciis, &contumeliis nimis ferociter irruendi. Freme igitur, quantum lubet, &, quantum poteS, in ciama. Nec enim meum est, nec id mihi munus assignatumpatitur, vel perturbari conui-cijs, vel ad omnia maledicta respondere. E*onamquam te, quem minime noram, maledicto Iacessivi. Epistola mea,quam tu maledic is laceras , nullum verbum contumeliosium h bet, nisi tu rtasse querellam iussissimam, & ierr M um, & stagitiorum explicationem verissimam, conuicium appellare velis. Et tamen, quasi aper telo venenato confixus, in me su-renter imi isti. Tantum vero abfuit, ut contumelijs tuis conturbarer, ut saepe mihi risum ista tuae linguae petulantia moueris. Dei uri vero meum testor, me, si non missium verissimae religionis, atque sanctitatis mihi acres stimulas admouisset, numquam hunc scribendi contra tuum libellum laborem suscepturum fuisse. 1 Si vero scires, quantum me tui misereat,quanta salutis tuae cupiditate flagrem, quod enim
Christiani hominis ossicium est,pro tua,& tu rum salute libenter vitam abi jcerem tume- cum in gratiam redires. Nec enim me odium ullum instigauit, sed caritas est, quae mire me ad scribendum solicitauit. Christima optimum maximum oro, &obtestor, per sanguinem illius pro omnium salute profusum, per vulnera, per acerbistimum cruciatum, per mortem, ua morti necem intulit, per victoriam, quam e Satanae imperio consecutus est, ut Regnum istud, in quo fuit olim virtutis, S religionis, di grauitatis,& iustitiae domicilium, hominum perditorum scelere perturbatum, erroribus liberet , & splendore lui luminis i Ilustret,& ad fidem, & religionis saltistissimae consensionem,& Ecclesiae caepta, reducat, sipiritu'. sui praesidio tueatur: ut, qui sumus modo sententiis disti dentes, fidei tandem coii spiratione, & verissimae religionis ibidio consentientes , simul illam sempiternam gloriam, cum summa caelituin omnium gratulatione , consequa