장음표시 사용
191쪽
vllam. nisi tibi datum esset superne. Cum I
tre utilius fore vidit,le conuenientius,tumue
mam steteris perficiendi potestatem impuro homini concessit. Itaque non Deus Pilatum iascelus inducit ; sed scelus illud nefarium, gratia summi cuiusdam boni, tolerauit. Conatus igitur animi semper liber est, effectus autem
non semper. Hec autem tolerat Deus, aut gratia illius, qii fraudem concipit; aut aliorum gratia. Si enim Deus statim, ubi quisque pri- imum scelus admitteret, de illo, qui deliquit,sipplicium sumeret;neque ei paenitensi isariuconcederet; omnis protecto spes salutis fuisset hominibus interclusa. Omnes enim multis in Iocis deliquimas, multisq. sceleribas adstricti fuimus: quocirca omnibus fuisset suppliciusempiternum subeundum. Ideo igitur crimina nosti a tolerat, ut sint, quibus aliquando posite ignoscere, atque iustitiae munus impertire. Interim tamen numquam nostrae salutis stultu aintermittit, nunc minis absterrendo,nuc beneficiis alliciendo, nunc plagis impositis erudie do, atque crebris vocibus mentem interne pallantibas euocando. Iccirco Paulus, cum de
iustitia nobis per Christi fidem eoncessa differat, ait nobis gratis esse donatim iustitiam per s. gratiam Dei. Per redemptionem, inquit, quae est in Caristo IE S V,que proposuit Dras propitiatorium perfidem, in sanguine ipsi as, alos ensionem iustitiae suae, per remissionem pac- acatorum, qae Deus tolerauit, ad olendendam iustitiam saam in hae tempore. Ut igitur Paa ius ait, ideo maleorum a agitia clementer passu est; ut essent, quibus opportuno tempore clementius ignosceret; atque .ne deinceps ruerent,firmiore quodam praesidio st ibi liret. rum autem commanis boni gratia crimina tolerantur,ij sunt,qui ad extremum in scelere persistunt; ita, ut neque monitis, neque minis, neque plagis, neque ullis terroribas velint ad ossicium reue es; sed, instituta contumacia, Perpetuo ad contemptum Diuinae legis oblu- - rescant. Hi sunt, quos Deus, ut Pauli verbis utar, ad paenitentiam vocat; si autem securula animi duritiem.& impaenitens cor, irae Diuinae thesauros sibi coaceruant. Et hoc est,quod ali- ω s. dicit, esse aliquem adeo induratum . hoe est c ementer ad paenitentiam vocatum, ne que statim 1a extremam supplicium adductu; qua clementia importunus homo ad maiorem imperi j Diuini contemptumabat itur, ut ita, prorsus a clementia delerius, in grauissimam Diuini iudici j seueritatem incurrat: quae tame pervicacia multis est utilis sutura, Ut enim reip. rectores, in eam , qui insanabili scelere constrictus est, atrocissimi stipplicii exemplum Mut,ut eo perterriti ciues manus a scelere omni contineant,3c sic unius interitu salutem ciuitatis uniuersae constituant; sic Deas, cum improbam hominem,& nimia in scelere rertinacem, cuius immanitas occasione Diuinae clementiae magis atque magis aucta, do amplifica-
ta fuit insigni aliquo iudicio peruertit;omnem iram sitam,ut ita dicam in illius sepplicio pro. sundit et ut intelligant homines , esse numen caeleste, atque vim Diuinam, poenas ab improbis,de sceleratis seuerissime repetentem, ii isti simoq. sapplicio iacinora vindicantem; eoque metu a stasitio deterriti, se se ad studium pi tatis applicare tandem incipiant. Fit etiam praeterea,vt,explicatis iustitiae,atque seuerita, tis opibus, masis ipsilis Dei claritas elucescat; maioreq. gloria triumphent ij, qui immensa illius benignitate perimuntur. Sic igitur ei lenit,ut omnia in piorum hominum gloriam mirifice redundent. Hoc autem ut Paulus Osten- Rom. dat, adducit illud,quod Deus de Pharaonis exitu praedixit. In hoc, inquit Dominus, exci- Exossis. taui te, ut ostendam in te potentiam meam,
ut anuntietur nomen meum in uniuersa terra.
Quo in loco animaduertendum est apud Hebraeos a m n nrea quod est ideo teco sistere seci,atque stare permisi.quod Septuaginta ad huc modii verterut ἔνι - jιιτη- ην rare τις νοῦν . quod tantundem est, ac si diceret, Ad hunc usque diem te sustinui meq. continui,ne te statim exstinguere. Ad hanc aute sententiam fuisse hunc locum a Paulo adductum, id, quod paucis interiectis exponitur, facile doctarat nempe, Deum, ut explicaret iustitiam suam,atque potentiam insignem redderet,ad mirabili quadam tolerantia Astinuise vasa iro ad interitam reseruata, ut ea ratione aliorum saluti prospiceret , opesq. suae clementiae vasis misericordiae sic enim appellat homines algloriam destinatos 3 in ignifice capiendas, M-que lauendas exhiseret. Nusquami pitur dicit, Pharaonem a Deo concitatum; sed clemeatissime toleratum,in eum finem,ue, Liae iustitiae magnitudine in multorum oculis constituta , multi facilius a flagitio reuocarentur, iri.om, ni ex parte Diuini numinis maiestas clarius i notesceret. Neque Paulus i itur, neque quis quam alius vir, Dii lino spiritu motus, umqua dixit, Deum in improbis peccatum, de scelus es ficere, sed peccati effectum non impedire, multaq. diu pati, atque singulari eon ullo sustinere. Ire non est, cur homines perditi,quoties permistionis vocabulum audiunt, quali imperitia consiliorum Diti inorum ab hominibus excogitatum irrideant. Auctore enim Paulo, at-ο que adeo Spiritu sancto,in Pauli praecordijs inclusio, videmus scelus a Deo non effici, sed p trandi sceleris facultatem singulari colitio permitti.Neque est, quod hinc inculcent aut Pn raonis cor induratum, aut impios homines cupiditatis immanitati traditos, aut multorum
mentes excaecatas, multosq. mortales, quod
etiam Prophetae testificantur, in errorem pestiferum inductos. Ad haec enim omnia una resposio est, fieri non posse,ut sit ad iustitiae semen ino se concipiendum cor alicuius emollitum, aut animus contra vim cupiditatis armatus, aut mens veritatis ipsius radijs illustrata; nisi spi- Osor. Tom. a. R A ritus
192쪽
titiis Diuinii adsit, qui haec omnia in nobis es siciae. Illius enim appulsu, mitescit animus, ut
sacile possit in illo disciplina Diuinae legis insculpi; illius praesidio cupiditatis impetu facillime repellit; illius spledore collustratus, omnia Perspicit que erat antea crassis tenebris occultata. Diuini igitur si iritus abscessu, durescit animus;& nudus,atque ine is, coepiditati dilacerandus relinquitur;& taetris tenebris, atque
cruci iteram assistere. Si enim t Itodirior est omni cruce sena rni sceleris infamia: si mulsio grauius est, Deo criminis maculam ad si
gere, quam Omne mortales omni biis couic ijs
Insectari; multo prolacto est detestabilius Deo
notam iniquitatis inurere conari, quam illius filium,in hominis specie latentem , in crucem tollere. Qui enim Christu in crucem egerunt, numen illius tunc minime cernebant i at, qui atra callaine circum ditur Cum ergo Deus r o Deo maledicunt, immensum illius numeri, at crebro pulsat animum, tque a vitae prauitate ad se reuocare contendit , homoque in instituto scelere persistens inuitantis Domini elemetiam repellit; euenit, ut quotidie ma is ab ea Dei clementia deseratur, atque duritie, flagitio, caecitate praeceps, in pestem multo ecte natius incitetur. Non igitur, quod Deus ea
mala essiciat; sed, quod di etitiam illius consequantur, ita, ut, qui iustissimo illius iudicioque potentiam ne re non possunt. Qitarim tur tanta dementia est 3 quis tantus animi stupor 3 quae tanta temeritas, & audacia λ qtiae taimpudens' horrendi, & detestandi seeleris o s.ficina λ Ideo ne aetatem in sanctis litteris co triuisti, ut Dei sanctitatem oppugnes' ideo re ligionem aliquando simulasti, ut religionem landitus euertas ideo testudiosu Diuinaesto rix profiteris, ut eam nefando conuicio dei simi omni eius propem6diim ope destituti to- io mes 3 Quid habes deinde, quo Diuinum iudi ii continui sint in eorum malorum potestate suturi; dicuntur a Deo indurari, motibus turpissimis agitari, atque immitus excisari .Qua re desinant homines amentes, de perditi, sire Iiisi institutum immani sacrilegio cumulare, &ad Dei gloriam impugnandae sanctis litteris Perpera intellectis,tela corripere. Non ditur, ut eo reuertar, unde sum digressus, Deus Pontifices incitauit, aut Iudam inmmirit, aut mi-cium in improbis sempiterna poena ametendis ab iniquitate tuearis Cu enim constat homino occisum esse, quis in iudicium vocandus est' isne,qui hominem interfecit an fadius,quo in
terfecit Fuitne umquam aliquis adeo men iis expers, ut stadium, aut sicam, aut quodvis aliud caedis instrumentum, in crimen voca
ret, eoqiuod illo quispiam ad hominiς eidem usus esset Quis enim adeo demeus est, ut ip- lites,& reliquos tanti secteris ministros impu- 3o si, qui caedem iecit, isnoscat; & simpIie luminii rivi Christium ci iideli Atinio mamrent stirpii telum excogitet F Si igitur nos nihil agimus cio maledictis q. omnibus atque conui ijs inse inentur; sed Sathanas edit o res illi homines impuri seruiebant. Sed illud'tist si malu Deus ipse tolerat iit, ut tantum ex eo seu iam gloria Christi, atque communis salii fis eliceret. Praeu clare enim Ioseph statribus sili ait, Vos cogi etastis de me malum: Deus autem vel it illud in ibrium. Mala cogitatio noli Dei, sed Daemonis nihil emeimiis; m iiij amenta tantum nuda sumus,quibus Deus, ut es libet, vel aa boni iii Ivel ad malum utitum, ita,ut nihilo iis adactionem aliquam eonferamus, quam aut serra, aut securis, iniuste hominibit, irascitur, iniuste erimen ulciscitur, iniuste Resus homi num supplicio vindicat. Potest enim Iudas ivt de hoe in primis loquamur, dieeres Nodimplesse suscepta filii; Deus autetit, cui tandem Ao mea culpa est, quod te prodidi, atque imma omnia semiiuidi, ex illo malo festilenoni uersae illitis gentis eduxit.ideo non dicit, Eam mentia vobis iniecit Deus, ut mihi peste moli femini: sed dicie, Nectarium consilium . quod de mea pernicie, non illius impulsu sed improbitate vestra crudeliter iniuistis, laciis ad omnium ii item transtulit. Sic fit, ut athii nas etiam ea si ii te sua inoliatur, quae sint tandem ad Dei oriam conferenda. I eniim steteris consiliu , nissimis hbstibiis triginta niihimis urgenteis addixi ; sed tua ; nomine; cui ius voluntati omsstere nequiui . tu enim mihi hi ianitatem
eripitisti; tu seelus impulisti; tu me in ira Iam staud ni coniecisti, ut , amoro pectiniae
occaecatus, vitam, atque sanguinem tuum venalem liostibus imporinnis proponerem aiuque Tandem te illis ad necem traderem. Sic
item Pilaths, sic scribae,& Pharisci a te ressui in
immane facinus, & exsecratidum, fili h in Chri-3o viripere, quo caussam suam ficillime iteatur' m nece, & cruciatu susceptum: at infinita Dei cipientia factum est,ut ex ea nece vita nostra, a ire salus exsisteret. Non igitur, non, inqua, effecit Deus, ut Iudas Chrimam proderet, P 'tifices accusarent, Pilatus iniuste condemnaret milites virgis caesiim, atque spinea coronal redimitum in crucem tollerent. Contineat set tandem fimor, di immanis audacia comprimatur, numenq. tandem extimescat, atque se Dicent enim,ui nobis, Domine,tenebras disti, dein errorem dii xisti, vi in te pestem machinaremur atque in ipsiam nos caedem, vi tua, ditque numine concitasti. Cur igitur in nobis opus tuum damnas, nosq. miseros, nullo scele re obli atos, in pedipetuum cruciatum abriaris Quid militesesi nos, inquient, in crimen vocamur, lilia te, irgis caecidimus,quod sureter illii simus, quod maledictis omnibus insecuit 'midet tanti sceleris effecti em ad si immam so simius , quod tandem cruce confiximus; vit illam puritatem, atque iustitiam transferre. sae etiam im spinea corona, & crux denique
hoc enim grausus esset, quam ipse in Dei filium a a,quae tota sanguine tuo cosperiassiit, atque
193쪽
adeo claui, qui fuisti e secus, accusanda quibus opus aliquod efiici non potest numera sunt. Neque enim magi s ista nosti a culpa sitit, tur in caussis, que nullo modo sitiat cum operis qua virgataim qitam spinarum, quam clauoru, absoluti praestantia conserenda Si illam princi- 'uam crucis ipsius, quam hastie denique, quae pem caussam intelligis,quae rem quamlibet effiin sanctissimo latere tuo vulnus alte impressit . cienter antecedit fateor,eam esse prs stantiore Nos enim nihil egimus, sed illius tantum cae- etfeetu; & sic nulla est caussa efiiciens Diuitiae dis instrumenta ruimus. Tu illam caedem edi voluntatis inuestiganda, cum nulla penitus es- disti, tu nos ad furorem, & insaniam redegisti; se possit. Est tamen caussa mouens, ut ita dica , tu manus nostras sanguine tuo cruentasti. Hee & impellens Deum ad aliquid volendum. ea denique omnes impii, atque scelerati possunt io autem est, illius sapientia, atque rerum om- afferre, quibus crimen a se remoueant , illud- nium prouidentia. Vt enim in nobis opus est, que in iudicem ipsum reijeiant. Sic igitur nuru ut voluntatem iudicium mentis antecedati nilus erit adulter, nullus homicida, nullus Δ- hil enim appetimus,quod non prius appetendiscrilegus, nullus fiasitio, & scelere pollutus, esse iudicemus ita & in Deo scientia volunta- praeter eum,qui est de illorum vita sententiam tem anteitInon tempore tamen,sed natura, at- laturus; ita, ut is, qui mala omnia solus ma- queratione. Nihil enim sine summa ratione chinatus est, omniumq. scelerum caussam su- vult aliter enim sapiens non esset. igiturmnet, sibi parcat, & innoxia instrumenta fur dicunt,Deum aliquid sine caussi moliri,Epic plicio sempiterno conficiat. Sed, inquiunt qui- ri impietatem, & aliorum Physicorum simili . dam, non esse obscuram, esse hanc sententiam ter delirantium errorem, seqituntur. pro Deo hominibus parum in rebus Diuinis exercitatis enim temeritatem in naturam inducunt . Vi- inuidiosam. neque enim iacile resse quempia dete igitur, quantum inter piorum hominum rationem illius pervestigare. quin etiam ra- sententiam,&istam sceleratam opinionem in-tionem esse multis impedimento, quominus tersit. Vos voluntatis Diuinae caussam nullam homo doctrinae huius in se lumen recipiat. es- esse defenditis: nos,contra,Deu nihil sine caiis se igitur opprimendam fide rationem, ut tum Δ, hoc est sine summo consilio,& ratione,secis demum Euanselii huius lumen appareat. Opti se,summa fiducia confitemur, & eos, qui secus me. nemo enim in vestram sententiam disce- statuunt,impios,& sceleratos,iure, atque meridet , nisi prius omnem mentem amiserit. Fate- to,reputam .mo enim sapientiam detrahutimur, inquiunt. est enim ratio uniuersa incru-3oqui enim sine caussa vult, quod vult; nulloce necanda . ut tum demum Euangelii lux posi modo sapientia, sed temeritate. & amentia. sit exoriri. visente enim ratione,vis Euangelii ducitur. Ergo , qui sic omnia in Diuina volim- comprehendi non potest. o Euangelium infau tate ponunt, ut eam rerum selectione spolient. stam: o lumen tenebricossimi o crucem vitae sapientiam Diuinam plane tollunt. Quibus Rom. p. perturbatricem: remedium,quod rebus com autem gradibus potuisset, auctore Paulo, gemunibus attulistis, pestiles,atque mortiferum: nus humanum ad Dei cognitionem adscende si quidem illi locus hue non potest, nisi ratio, in re,nisi causis rei cuiuslibet inuestigandis ut vi qua viget Diuinae mentis imago, & quae lege delicet,cum in singulis rebus admirabilem n Diuina impressa est, exstincta, atque deleta turae sollertiam,&artificiu inspiceret,& totius fuerit. Ista crux. quam in ore siem' habetis, s mundi fabricam ratione comprehenderet,om- non Christi est, sed Sathanae . Cliriniis enim in niumq. rerum ordinem, conuenientiam, utiliis cruce non rationem exstinxit, sed libidinem ratem,& pulchritudinem notaret; intelligeret:
Tationi repugnantem: ut, ea deleta, ratio e. tandem omnia caussa, & consilio fuisse condistincta reuiuisceret. vestra autem crux ratio- ta,& constituta; uniuersamq. naturam non tenem contra delet,ut rursus libidinem in domi- mere ferri, sed Diuina mente, & ratione gubernatu constituat.Se Lut sententiam inuidia libe nari. Tantum enim abest, ut Deus maiores res retis,huius iudicii caussam assignate.Quo mo- sine caussa crearit,ut ne formicas quidem sine do iudex ille sanctissimus eos plectit, qui nihil admirabili ratione condiderit. &tu interim, egere,sed instrumenta tantum Diuinae volunta cum in sormicae corpore,victu,& incessu, caus ti-Atere Nulla, inquiunt,caussa est Diuinae so sim,& rationem sollertiae Diuinae liceat in D voluntatis asiignanda. Cur ita tandem quia cere; in iudicio de homine, cuius cauilavius caussa necesse est , ut maiorem habeat vim, reliqua omnia finxit, nullam, vel illius in per quam id, cuius caussa est. si igitur aliqua caus- petuum euertendi, vel opibus sempiterius in Diuinam voluntatem antegredi potuisset, egregie cumulandi, caussam sit besse δsput sequeretur, aliquid esse Diuina voluntate praese bis p eademq. ratione, qua iniquitatem, di im- stantius. id dicam contemni ne nos,nem- manitatem Deo tribuis, sapientiam, & rati pe quos exilliment facile captiosis argumen- nemini totam in summis rebus eripies ita, tis inductos a sententia depelli an eos Hrere, ut non selum homines ratione orbare, verum qui, finacibus rationibus, se egregie munitos etiam Deum mente, & ratione spoliare cone- esse confiduntλfusum enim est,omne causta eL ris Quid,quod tectim ipse pugnasὶ dicis enim, se effectu suo potiore.Nam de materia rei cuius eos, quos Deus aeterno decreto damnandos culi ti& artificis instrumenta, & alia mula sine fuit, inexplicabili iudicio fuisse ex omni aete Osor. m. a. R 3 nitato
194쪽
nitate temporis improbaros Ubi enim iudicium est, ibi nulla potest inesse temeritas. go&ratio decreti exstabit: aliter enim iudicium non esset indicium. Que igitur caussa esse
potest vel aperta, vel occulta, cur ego damnereo nomine , quod Deus me fiterit ad meum interitum abutus ; quodque me commouerit . &agitauerit; de vi sua, quocumque illi libitum fuit, vehementer impulerit Z Edeisidiar causisam, assigna rationem, quare Deus in homine, non hominis opus, neque enim homo aliquid,
ut amrmas, gessit, sed opus plane suum supplicijs aeternis vindicandum putat; aut te prorsus amentem esse confitere λ Nam, cum dicis, nihil omnino ab homine ceri; omnem caussam
illius improbandi,quam subesse suspicari pote
rana, licet cam explicare non possem, omnino tollis. Quare non est, cur eam inexplicabilem esse contendas, quando nulla prorsiis esse potest Si autem iudicii Diuini caussani exstare nocense S; cur,ratione conuictus, illius caussam interdum explicas . At, quam caussam, & quantae tandem aequitatis plenam, allignant λ Eam e nim primum a stirpe criminis illius repetunt, suo se primus parens obligauit, nosq. secum in calamitatem impulit. Tunc enim aiunt libertatem penitus amissam, tunc ope S euersas , tunc omne iustitiae lumen exstinctum, tunc animum dominatu cupiditatis oppressiam, tunc omnem naturam humani generis immutatam;
ita, Vr, quae primum bona fuerit, minc nihil siit aliud ,quam omnium flagitioriim, di sceleru perennis quidam lans, & origo. Nunc igitur, quamuis peccata vitare minime possim tame, quia libertas eulpa mea filii amissa, omnes enim illo primo scelere alligati suimus, idemq.
peccatum seminis propagatione cotraximus)merito nunc poenas me daturum asserunt, non illius tantum criminis, sed aliorum etiam, in quae necessario deducor, quando in hanc necessitatem meo scelere incidi . Videamus , quam acute Ditiinam aequitatem hac ratione tueantur. Primum enim frustra caussam nostrε
prauitatis ab illo primo peccati seminario repetunt. Si enim vera Lutherus tradit, etiam it . Iud scelus, Deo primum hominem ad facinus adigente, suscepcii in suit. Non enim maiorem vim habet nunc vis illa sempiterna, qua in pri mordio humani generis habebat; neque manis poterat ille voluntati sempiterni numinis onsistere, quam nunc possumus. Quare tanta visuit Adam in peccatvin illud compulsu quanta nos simius,cum peccamus. Frustra igitur sese in latebram illius peccati coniiciunt. Dei
de,crimen illud non ivit nosti a sed primi pare.
tis voluntate susceptum: quare ius non est, ut nos id crimen perpetuo supplicio luamus. Est enim Diuina lege sancitum, ne poenae pro peceatis parentum ab eorum filijs repostantur. Postremo famron ess , ut of cis illiu rationem reddam, quod practare non potui. sum caecus: αtu,ut videam, postulast Metito,i nquit. tuo ri
que vitio caecus es. Recte diceres, si illo ta tum me crimine damnares, propter quod Iis priuatus sum. Nunc, quando, eo supplicio minime contentus, nouis me stipplicijs I ceras , quod oculorum ossicio Don fiingar,cum tu mihi iam primum oculos e cli iusseris i te non modo iniquum, sed etiam talia im,inlium num truculentum fateare, necesse est. Finge, me crimen commisisse, propter quod crura
mihi lege suffraeta sunt. si mihi princeps. qui
eo me supplicio affecit, imperet, ut in stadio Curram, palmamque omnibus praeripiam; deinde me capite damnet, eo quod id non esse- cerim ; hominem appellabis λ an potius tyrannum immanem,& importunum,diuturna consuetudine crudelitatis efferatum Midat, cum claudus, di viribus omnino destitutus, ad cur rendum tamen eniterer ; magna quadam vi me tenuit, ne currerem quid, si etiam exco-
, gitauit, ne niti quide ad cursum possem quid, si a principio me coegit id crimen admittere, propter quod mihi crura fracta sunt λ Si igitur Deus hominum naturam propter illud primucrime luce destituit, viribus exspoliavit,in omnem fraudem coniecit; quo modo potest ab hominibus ossici, rationem exigere , maxime cum non solum reIiqua crimina, quae postea in se humanum genus admisit, sed illud etiam,ex quo reliqua omnia nata sunt i lento quodami numinis impulsu commissa sint Qii id igitur toties illius peccati mentionem repetist quid hominis illius miserin insultast Cur humanae
naturae sceIus obiectas cur non aperte optiminti sanctissimum Dominum, ut auctorem illius etiam scelerisin totius erroris humani, crimis
naris Aut enim id tibi faciendum est,ut Deum iniquitatis insimulas; aut alia Diuini iudiei j
caussa excogita a.Sane, inquit. alia siquidem potest assignari. Mirum quidem est; te, qui, causimn inius exstare negabas, tam multas repente mutis in medium afferre . Essice igitur. team nobis exponas. Deus, inquit, ut gloriae suae consuleret, atque iustitiae suae opes explicaret, cum ab omni aetemitate quosdam ad ζ riam sempitemam destitiasset, alios absque ullo delectu a communi massa secreuit, quos peccati necessitate deuinciret,atque tandem rnis tormentis c clarer. Hoc per ipsam Deum. cuius immensa maiestas hoc tam exsecrando conuicio violatur, quale tandem est tita in mea pernicie , absiti ullo meo seriere, gloriam quaeres meoque sanguine, absque ulla graui caussa, halles 3 ob idque tantum, ut gloriam aucuperis,mc sempitemo cruciatu con cies Quis umquam Epicureus tam ad se om niae retulit ut sua causa innumerabilem homi num multitudinem vellet exstilictam Quid, quod non villa vera gloria crudelitate di immanitatem consequituri Est enim gloria amato lubris, maximaru virtutu meritis ex laetitiis
excitata. Est igitur gloria. benignitati adquiriustitiae comes , uin immanitatistati.
195쪽
ratis. Quas igitur opes Iustitiae Deus explicare posset, si tanto seiphum iniustitiae crimine collivret Ius ne est, ut, cum me ad facinus adegeris, atque in omne flagitii in , de scelus compu-ieris ; eiusdem sceleris. quod tu persccisti pse,
qui nihil feci, sed tantu a te attractus sum, acerbissimas poenas exsoluam 3carnificina haec quidem est, & immanitas, non iustitia, Luthere; di ea carnificina, qua nemo umquam,quamuis esset omni diritate taeterrimus, se ullo pacto cruentauit . Memoriae proditum est, eum HannibaI Misam humano Liriguine redundantem
adspexisset, dixisse: o pulchrum spectaculiim. Volesius item, qui sub Augusto Proconsul Asia
prouinciam obtinuit, cu una die trecentos homines securi percuti iussisset, o rem Regiam, exclamasse. Quis, cum haec audit.non illos homines exsecratur non eorum nomen odit noeis perpetuum cruciatu apud inferos exoptat
Mid enim magis serum, & inhumanum facinus, quam, hominum supplicio delectari 3 At ij
neq. homines miseros in eam caussam induxerant , ob quam eos postea trucidarent neque
eos sempiternis siuppliciis, si possent, assecisset. Illam igitur saeuitiam, cuius tenue vestigilIm cum in hominibus impuris intuemur,obstupescimus, in illam si1mmam benignitatem conferasyeamque illi crudelitatem alumbues, quae ne in limnines quidem scelestissimos cadere vin quam potuit λ Et tamen , inquies , gloriam suam illustrat;quasi Dei gloria sit in simillia c5stituta. Gloria exstare non potest, ubi aequitatis lumen non hicet. aequitas locu habere lao potest, ubi quis poena minime dignus poenam extremo supplicio pendit. poena autem prorsus indignus est, qui aliunde actus,& attractus est. Immo, inquit Caluinus, poena dignus est,
quoties voluntas adest, quam iis ea voluntas necessaria sit multum enim interest, inquit, inter nece Ritatem,& coactionem.nemo enim volens cogitur. Qui igitur vult peccare, quamuis necessario velit,peccat;no is, qui cositur,& efficit,quod uo vult. Iccirco fit,ut merito puniatur a Deori peccat.quauis. n.ad flagitiu copeI- latur,id tame flagitiu volutes admittui. O acu tu homine,qui tacOmode excogitauit,quo modo sentcntiae absit ditatem defenderet. Itaque breui distin 'ione totum negotium consectu inputat.Sed libenter ex eo quaererem,quid appellet Gaditionem. Equidem coui hominem puto, quoties vis illi extrinsecus adhibetur, quae illuὰ i iii id facere, aut adire, cogat. veluti, si aliquem imbecillum hominem rapias,& in ignem
soniicias.. Hunc tamen,qui nolens ad exitium rapitur, simplici latum necessitate obstrictum video. Mi huc enun voluntas illius libera est. Sed, ii habeas eam vim, ut non modo corpus illius vexes, S raptes,&, quocumque veliS,a ducaS , Verum etiam voluntatem illius ita deuincias, ut nihil velle omnino possit, nisi quod tibi libuerit, ita, ut, si tibi ita visum fuerit, iuexitium sponte sua ruat ; tuac eum duplici a
do eolligatum dicam. siquidem,n m modo confrictum corpus, sed etiam mentem gerit.Multo igitur minus ab illo osticium requira, quam si libero illius animo corpus tantum haberet ferreis vinculis alligatum. duplici enim neces.state cogitur. duplici igitur coactione, ut illo verbo utar, utique tenetur adstrictus. Si simplex igitur coaetio satis est, ad reum omni crimine liberandum; multo aequius est, ut duplex ro adhibita omni scelere solvat. Quae enim ratio
est, ut et,qui iurens voluit aliquem violare,crimini des, si tu primum venenis mentem,atque
sensum illi penitus eripuisti Si igitur Deus me
cogit, ut velim aliquid sceleris machinari; non ego ullo modo , sed ipse, qui me furere cogit, sceleris cauilam sustinere debet. Mihi quidem, qui certum. At constitutu in id habeo, quod est
in natura uniuscuiusque penitus incisum nem ri liberam esse uniuscuiusque voluntatem ; nia hil est planius, quam omnes, qui volentes sunt sceleris alicuius administri, iure, atque merito cruciandos. Tibi vero, qui non modo voces Diuinas audire contemnis, sed omne prorsus iudicium naturae repudias. voluntatemq. asseris esse oppreisam, di impeditam;neque aliquid velle posse, nisi id tantum, ad quia eam Diuiniis
quidam motus impellit; ne eessario confitenduest neminem esse nocete in , nisi eum solum, quinii seris hominibus duplici, at q. maxime mis 30 randa necessitate colligatis, ad perniciem abutitur. Nullae igitur argutiae possunt sceleratam hominis impuri sententiam tueri; nec cum testimonia illa sublevant, quibus utitur. Male est illud Ieremiae: Scio, Domine, quod non est hominis via eius, nec viri est, ut ambulet, & dirigat gressus suos. In quo quidem loco plane docet vir sanctus, non esse in hominis potestate
positum,ut prosperos actionum siuarum cuctus consequatur. nili enim Deus nos singulari ope Q sua protexerit, spirituque suo deduxerit; millo modo poterimus ad optatum finem perii enire. In eo vero,quod asserit Solomon Deum omnia propter se creasse, etiam impium in diem pessimum; ostendit, impiorum hominum cruciatus esse ad Dei gloriam reserendos; & ita fieri, vi etiam ea, quae cum voluntate Diuina pugnant, ad voluntatem illius, & gloriam reuocentur.
Quod si improborum supplicium Dei gloriam
illustrat; illius certe bonitatem di aequitatem il O lustrat, e qua gloria omnis eman t: quod fieri minime potui flet, si homines, necessitate sempiterna compulsi, in sempiternam pestem, &exitium raperentur. Iam vero, in Pharaoni ,
de in aliorum hominum simili ratione serentia immanitate, siue caecitate, siue duritieum vidimus m. illa modo fuisse vim perditis,& prostigat: s hominibus illatam; quin potius 1 eici
. mentiam,multis in locis oblatam, quam illi ingrate, & impie repulcrunt ita, ut in eorum in-6o teritu, simul di illorum scelus horreamus, & iudieij Diuini aequitatem debita pridicatione celebremus. Quomodo aute*rueia amam
196쪽
sso plurima testimonia, quibus aduersarii abutuntur, intelligenda sint, magna ex parte est iam a nobis superius explicatu maex quibus facile apparet,quam sint Diuinaram rem ignari is, qui sibi tantum arrogant,ut reliquos omnes intolerando fastidio contemnant. Sed libeter ab illis audierim, cur Christus hanc disciplina iis quos Diuinae sapientiae muneribus instruxit, quibus arcana sua patefecit, quos secum sanctissimo
inqui timorieritis interim reuertimini, si viui te. Nos igitur,nos ipsi exitiu nobis asserimus rnos scelere, & amentia nostra in pestem incurrimusmec est, cur nostrae calamitatis caussam ad Deum , non ad nos ipsos, reseramus. Nobis enim optio data est,utru velimus, vel vita sempiterna frui,vel morte sempiterna deleri. Quocirca Moses caelum, atq. terram inuocat, clarissimaq. voce perditorum hominu impietatem sedidere consociauit,quos deni q. ad orbem ter- Io resutat,atque utrumque in potestate nostra li-
rarum splendore verae pietatis illus radum spiritus sui facibus inflammavit, minime tradideritλCurfuaeso,haec lata mysteria discipulis suis
sanct issimis,atq. carissimis, quibus cum omnia nostrae salutis consilia familiarissime communicauit, celata esse voluit Num t ea Iaathero, homini scelestissimo, & impurissimo, maturis temporibus explicanda reseritaret,maioreq. sapietitia ministrum libidinis, quam honestatis tum demonstrat .obtestoranquit, hodie cetium di terram, quod Proposuerim vobis vitam, lemortem, nedictionem, di maledietione .Qu id aliorum prophetarum testimonia colliga, qui bus Deus testificatur se omnium salutem procurare ; nec se quidquam praetermittere, quod ad eorum vitam tuendam pertineret; sed hominis perfidia,& improbitate sua corruere Qua te est illud Isaiae:Nunc, inquit,viri Ierusalem,&magistros, erudiretλNumquam enim Christias aO habitatores Iuda,estote iudices inter me,& vi
eas iudici j sui caullas exponiit quas homo ingeniosus post multa saecula commentus suit; sed alias,multo certe magis aequitati tuae consentaneas. Illum igitur audiamus,non implicate, de
obscure, sed plane, atq. dilueide iudicii sui ea ussas aperientem. Ait enim, suturum,ut dicat imis
probis, Ite maledicti in ipnem aeternum. Plena borroris vox , grauis,& dira sententia terribule, atq. tremendum suppIicium. Sed tantae seueneam meam quid est,quod debui facere vineae meae,& non seci ei Non recusat, quominus, si suisset ab illo quidquam in vineae suae,hoc est,in
hominum cultura,praetermissum, inclementer agere putetur, cum S, qui peccauerunt,ulciscitur. Longum esset,si velle reliqua omnia conse stari: illud igitur tantum adduca ipsius Chri . ni testimonium,quo de hominum, Mnignitate illius ingrate repudiantium, improbitate conritatis rationem videamus. Num eam caussam 30 queritur. Quoties,inquit, volui congregare fi affert,quod lues quaedam tabifica naturali conta, o ad eos permanarit,eaq. de caussa sint crimine primi paretis insectiZMinime vero.Num illud fortasse, eos fuisse iam inde ab omni aetemnitate sempiterno exitio deuotos,ut essent viis delicet, in quorum supplicio Deus sine ulla gratii caussa iram essunderet Nihil horu .Quid igitur dieit Esurini,&: non dedistis mihi cibum; si- non dedistis mihi potum; peregrinus e lios tuos, sicut gallina congregat pullos suos sub alas,& noluistis. Cernis nic immensiam Dei
benignitatem, homines ad salutem euocante peernis rursius hominum scelus, de improbitate. eum Diuina clementia certantem Et tamen alias humanae ruinae caussas inquires & tamen scelere infindo numen Diuinum violabis S ta, men omnia detestanda facinora in summam illam aeqilitatem coniicies & tame humanae imram,& non hospitio recepistis me; nudus,& no M puritatis labem, nequitiam;turpitudinem,ad ilopem istis me; infirmus,& vinctus, & non vis tasti me. Delinquere igitur in officio, caritatis studia cotemnere, generis humani societatem violare,egentes,& amictos in calamitate despicere;est,qtiod homines in sempiterna supplicia deducit, non sempiterna necessitas. Hoc enim esse in nostra potestate situm,ipsius Diuini iudicis seueritas aperte declarat. Numquam enim tam seuere in crimina vituli casset summa illa jiim sanistissimum Dominum reuocabis & ta- me illi malorum omnium caussam assignabis λ& tamen illi temeritatem, saeuitiam,crudelitatem, immanem, impin lunamq. naturam affinges O monstrum,o portentum, omnium, quae umquam in terris exstitere,truculentissimum.& immani stimum .Quae te tanta ametia vexat, tantum scelus exagitaritantus morbus excrueiat,ut tibi totam metem,& sensus eripiat Z Tu sapientia,nisi vidis et, homines nullo modo fuis 3 O ne sanctissimo numini tam insigne conuicium
se ad flagit Rim,di impuritatem adactos, sed ip-IM Iibere,& sponte flagitia suscepisse, atque in
pestem volutate sua ireuisse. Aliter enim numquam dixisset, interitum nostrum a nobis ipsis prouenire. numquam item illud, Ite in ignem, quem vobis ipsis incendistis. nuquam tam cre-- bro nos ad re piscendum inuitasset.numquam certam spem salutis iis,qui vellent ad officium reuerti, tam multis in locis ostendisset. Nequeemm,vi apud Eaechielem inquit, mortem expetit hominiam;sed omnibus Calutem ossuriatque praesens auxilium Pollicetur delectori
facere ausus es λ tu illi totius aequitatis, salutis auctori, nonam omnium principio, tantiad decus inurere conatus esὶ Non numen illius timebis non iudicium illius horrebis3non ad caeli conspectum trepidatas sed primum quidem
temeritas,atq. Iibido te praecipitem egere;deinde impietatis scelus, & audacia te concitauere, ut bellum contra caelum susciperes; omnia pudoris septa reuelleres; Diuina iura conculcasa res; pietatis minas ederes; Diuinum numen, quod in te fuit, infando contiicio maculares. are minime miradum cst,quod accepimus,
197쪽
te, etiam antequam e vita discederes,pestiferi Daemonis incutsi sepenumero vexatum,& ex Cruciatum sitisse, atque terroribus obiectis frequenter exanimatum.Neque enim fieri potest, quin tantum scelus, fitror immanis, de acerba oppressae conscientiae supplicium repente consequatur . Nullum enim seesus fuit post homines nato trociu nullum dirius, nullum pestilentius. simul enim omnem vitae statum perturbat;& Deo scelerum omnium caussas assisnat. Et admiramur fuisse aliquem, tanta stupiditate, at q. seritate praeditum,qui Deum esse negaret omnemq. vim Diuinam impia oratione couelleret. Αt, quanto impurior Lutherus, qui Deum fingit, non modo natura maleficum, &iniustii in;sed immanem etiam,atque truculentum, Poenas de sceleribus,quom ipse molitor, α effectorfiiit,ex aliis, qui nihil omnino commisere,nimis erudeliter exigente.Multo enim tolerabilius est,Deum non putare, qua iniquistati, &sceleri amnem putare. Si igitur sum Inum illum Dominum,oninia potestate,&n
mine seo continentem, colendum omni retiagione, & sanctitate censemus; si rectissima,atque canctissima illius iudicia metuimus;si omnem sceleris, de impietatis contagionem exsecramur ; si pestem a nobis auertere ; si cladem arcere; si sempiternum exitium vitare cupi mus:est omnis impuri hominis amentia repel-Ienda . oratio illius detestanda, scelerisq. illius
contagio summopere vitandar ne mentes nostras veneno mortisero pestilentissimi erroris inficiat; aut aliqua certe leuissima flagitii nota commaculet: idq. statuendum,quod est Dei maiestati decorum,quod illius iustitiae,At aequirutati consentaneum, quod etiam eum eiusdem sapientia congruens , & benignitati illius accommodatum,quod denique omnes Dei leges.& inritui omniaq. oracula summa consensi ne testificantur: nempe,liberum esse nobis omnibus, vel opera pia, alq. sancta moliri; vel fla-
, otium,& impuritatem suscipere; taetriri. crisminibus alligari .
198쪽
Emeritatem, & impudentiam eorum, qui libertatem humanae voluntatis oppugnat, iam satis conuictam arbitror. Sed occurritur nobis a quia busdam Pr destinationis nomine in cuius explicatione, non tantum aduersari j, sed multi etiam ex nostris nobis molesti interdum sunt. Statuunt enim , esse iam ab M temo tempore definitum, ut alij perpetuo cru I ocientur; alij vero ad immortalem , atque be tam vitam deducantur. Cum autem decreta Diuina non possint ullis rationibus immutari; esse iam ratum, & fixum id, quod est cuilibet et renturum. Neque enim potest veritas sempiterna in fessum conuerti; neque Diuina sapientia rebus vllis incidentibus variari. Esse igitur iam cuilibet id necessario perserendum, quod est ex aeternitate praefinitum. In quo quidem non video, cur non sanctorum sere omnium ue 1 stigia sequar, qui de hac quaestione copiosistia me disputaueriint. Ut enim a Clemente,& Origene, & Eusebio, ad Hieronymum usque peruenias;aut,ut verius dicam,as Apostolorum temporibus ad Augustinum usque, seriem hominu
clarissimoriam oratione recenseas : Omnes vi
debis in hac sententia filisse , Deum ab aeternotcmpore, secundum quod nouerat eueriturum id, quod erat in hominum potestate relinquendum, ita de singulis hominum personis statuisisse. Verbi fratia, prauidit Iudam esse Chistum prodituru:& iccirco Iudam multo ante, quam nasceretur, improbauit. & exitio sempiterno destinauit. Similiter prospexit in Petro fidem rob quam illi misericordiam tribuere a tem re sempiterno constituit. In hac eadem sententia fiasit Augustinus, ut illius scripta declarant: sed aliquando tandem a reliquis Omnibus, atque a seipso discestit. Cum enim esset illi cum Pelagio acre certamen institutu,qui bominum .
meritis tantum tribuebat, ut vix ullum gratiae Ditiinae locum relinqueret;veritus est, ne, si s teretur , praenotionem rerum suturarum iudiciis Diuinis caussuri attulisse.cogeretur fateri. praeuisa merita causiam Diuinae clementiae de disse. Vt igitur id vitaret incommodum, haec inuertit, ut diceret, non quia fidelis erat sutu rus Petrus, electum fuisse ed ideo fidelem filisi se, quia fuit electus. Unde sequitur, Iudam verbi gratia non ex aeterno tempore improbatum 3 o
fuisse, quod erat Christum nefarie proditurus; sed ideo Christum prodidise,quia decreto Diauino fuerat improbatus . Cum aute multi post illum nem esse ducerent, a viro sanctissimo. atque doctissimo dissentire; neque tam rati
num momenta ponderarent, quam auctorit
tem sequerentur; neque, quid alii viri non minori doctrina, & auctoritate praediti dixissent,
acute animaduerterent; effectum tandem est, ut naela sit in scholis sententia, neque maiore contentione, neque minore rationum praesidio defensa.In eo agitur Derseuerant,ut dicant; ouia Iudas improbatus ruit deo nefarium suisse non contra, quia nefarius erat futurus, antea improbatum fuisse. Si quaeras,cur fuerit improbatus, non aliud dicunt,quam id , quod ab aduersariis etiam dicitur; nulla Diuinae voluntatis caussam esse. Callide quidem, & nimis
cute. Dum enim leuem plagam repellunt, grauissimum vulnus accipiunt;&,dum suburbana tuguria defendunt, in arcem hostes admittunt. In eas enim dissicultates delabuntur, veeam necessitatem , quam negant, esse confirment inuiti. Non vident enim humani arbitrii Iibertatem tolli funditus, si in ea sententia persistant. Nam, si Iudas non propter suum scelus fuit improbatus ; sed, quia improbatus antesilit,ideo sceleratus exstititi scelus,& exitium Iudae non ex ipso, sed ex Diuina voluntate fluxit. nec enim Iudas id vitare potuit,quod eratiam Diuina voluntiate definitum. ergo in ira dem illam necessario incidit. Vt igitur omnia circumspicias, nullam rationem reperies, qua possis ullo modo voluntatis huinanae libertate tueri. In quo quidem valde admirandum est. quid illis in mentem venerit vereri, ne eum Pelagio facerent, si cum Basilio,vel Ambrosio,vel Hieronymo, vel Chrysostomo, vel aliis viris sanctissimis, atque doctrinae gloria praestantibus, idem sensissent. Num ex eorum sententiisessicitur tominum meritis esse Dei gratiam tributam nullo modo. nec enim dicunt,Deum aliquid in hominibus prouidisse, propter quod vilis eorum meritis, aut ullo iuris praescripto cogeretur, eos in gratiam suam recipere . tune enim gratia non esset gratia. Aliquid tamen in Paulo prouidit, quod in multis aliis minitne suturum prouidit. quod,vel aduersario toste,conuincam. Quid enim non ne fateris, inexplic
bili iudicio Paulum electum fuisse, pharisaeos
199쪽
autem reliqumit 1 robatos At, in iudieiora. mali, possit esseere,clementissimctdestinarit,eio subsit, opus est:& elect ionis nomen aliquid remouit enim, eos non semper perfidia stram. esse in re sele laclarat, morer quod elec tamquam molem aliquam, opposituros, sed sit.Ve igitur id no possim explicare,quid Deus tandem a se impedimenta omnia repulsi uras, in elig o Paulo secutus sit; id tamen possim vi, ita, Iuce diffusa, quid sequendum esset, per asserere, aliqvi in Paulo praesensae , quod in spieuecemerent;atque,oblata ope confirmat. multis aliis non prisensit ideo paulo elemea ad sempiternum decus adspirarent. Quia igister ignouiti, reliquos autem Pauli dissimilas tu vir futurum erat, ut non opem,atque gratiamst mo iudicio peruertit. Vt tamen aliquam Diuinam ad extremum usque repellerent, Ecrationem assignemus, statuendum in primis Io Diuinam clementiam aspemarentum, ideo fiae est, omnes impinos iusta iudici amnandos. runt a Deo digni reputati, in quos opes benis Iustum autem iudicium tum de unoquoque fit. Enitatis suae cogereretGmnibus enim immen. m id, quod est ab improbori re susceptum, is illa benignitas consultum esse vult. Sed,cum iustitiae γ' eribus examinarum, no eum illius neminem rationis participem cogat, sed tam crimen aliunde fluxisse perhibetur. Non isitur tum admoneat, Et invitet;euenit,ut aliis beni propter id auod Deus hominemdestinauit;sed gnitatem suam tribuat, iis nempe, qui eam noquia homo scelera exitio digna conflauit, iussi aspemantur; ab aliis vero eam remoueat, quicio capitis arcessitur. Nam, quaeis, cum extre vitilicet eam a se sponte sua reiiciut.Vt enim, mo tempore Christus contra impios sententia eum Sol omnia, quae sunt aperta, claristima lut feret trum ne censes, illos propter impie- o ee collustrat, liberum est cuilibet, vel radios illatis scelus esse damnandos an propter iudieis lius intra aedes suas admittere; vel, senestris sententiam scelere impietatis alligandos Non elausis,de omnibus rimis diligenter obstructis, Puto, te adeo amentem esse, ut statuas,non ste tenebris immergi; ita, cum Diuinus spiritus Ius commissum damnationis caussam allaturu; lumen illud gratiae suae diffundit, omnem. morsed potius ip sententiam Reius, quod nul- tales ad salutem vocat, est in uniust usque polum ante damnationem fuerat, effecturam. sce testate,verlumen illud mente recipere vel,
Ius igitur antegretam est, iudiciu deinde corse nectis perfidiae molibus, omnes mentis aditus, secutum. Quod igitur de extremo iudicio ista me ad se Iumen illud perueniat, obturare. Qui tuis, idem de primo illo,atque sempitemo iudi igitur Diuinis monitis assentiti ir, seq. illis au-cio est ita necessario oonfitedum. Uud Deum 3ς dientem praebet; is est sinae clementiae parti enim nihil inter praeteritum atque laturum in. ceps, illium. radiis illustratumqui vero ea conterest; eum illi omnia praesentia sine, aeuiq. t tumaciter repudiat, quod etiam est in cuiust rius emitatem sit infinita mente complexus. bet potestate situm, is iuste damnatur. m aa Prius igitur vidit, impurum hominem obstina tem vir . sit ab infinito tepore prouisum, noto animo in flagitio permansurum, atque cle- sine caussa alij sunt ad beatitudine,ali jaute ad mentiam illius omnino repudiaturum;quam ii . miseriam designati. Urgent tamen quidam, &lum decreto suo improbaret . aliter enim in ho nihil remittunt.id enim ipsum,quod asserimus, minis iudicio, non de homine, sed de volunt nempe esse cuiuis liberum,uel Diuinis monitis
te propria iudicaret. Quod si fieret, iniquitas assentiri, vel non assentiri, no homini sed Deo in istius iudicio versaretur. Ergo inuri crimi Ao tantum esse tribuendum. Verbi gratiα, si ponis prinotio iudicium illud Dei antecessitinio situ fuerit eodem spiritus appulsia suisse Iudam
sceleratos, antequam geniti essent, impr- vocatu, quo Petrus;tum, quod Petrus se spirinit, atque sempiterno exitio deuouit:anteces- tu duci permiserit, Iudas autem sipiritui resΗ- sit, inquam, non tempore, sed causi ut ita dia terit, id a Deo tantum esse. Itaque distincti cam&ratione. Quia igitur erant contum nem miram adhibent. asserunt enim, aliis quiriter sceIus amplexuri, atque aures vocibus dem auxilium a Deo sufficiens illud quide, sed Druinisvsque ad extremum spiritum occluse- minime essicax afferri, alios autem efficaciterti; ideo firerrant anticipato Dei iudicio damna adiuuari. Misitur de caussa fieri,ut electi quia es . Qui uis enim eorum peccatum ad set, dem, Divino impulsu commoti, pietatem c rum tempus pertineret;tamen, quasi iam esset so Iant, improbati vero in impietate persistant. opere transactum, semper ad Dei iudicium re- Quamuis enim improbi sufficiens auxilium hauocari potuit. Quia igitur, ut uno verbo di- buerint; it ut, si vellent, absque ullo dubio seream.erant infideles isturi, & Dei clementiam uarentur; tamen vim illam etfieacem auxilio aspernaturi; ideo fuerunt ad sempiternum sup Diuino defuisse ε, quae si assuisset, sane Diuinae placium reseruati;non tamen e contrario. Iu- vocationi assentirentur, ari. ita iustitiam obtista igitur Diario iudicio improbati sunt.noue- nerent. Vocari igitur illos ad salutet ion nerat enim Diuina mens, fore, ut hi mallent sem- gat:sed,efficaciter vocari,id plane negant.Ita-pit is tenebris sepeliri, quam intra mentem que concludunt,hoc totum,quos quidam Deoseam Diuinum lumen admittere. Quod si He- assentiatur, alius vero minime assentiatur, arit nobis firme con Brutum, iam licebit intue- εο Deo effici; qui alium voluit efficaci ope stabiliri rationem, cur Deus aliquem ad gloriam re, alium vero ope illa efficaci destituit. Quo
tequam aliquid. vi Paulus inquit, vel a vel quid dicipotest ab diust Primum erum, si
200쪽
non possum assentiri Deo. nisi Deus ipse. Hac
sentiar, essiciat;tota mihi ad elisendum liber. eas eripitur. avt enim hoc mihi liberum est,aut
nihil omnino eae Deinde, quid appellent sum
ciens auxilium, non prorsiis intelligunt. nam as, quod unusDiuinae vocationi acintiaturyalius non assentiatur, hoe nullo modo ex cuuisque electione prouenit, sed a Deo tantum, qui efficit, ut hie vellet assentiri, alius vero nollet; sueantur. necesse est, neminem assentiri posse, animum. ad obedientiam inducere, nisi Deus illius voluntatem omnino impellat, atque ob dire cogat. Ergo, nisi mens mea ad assentie
dum efficaciter Berit impulsa , auxilium mihi allatum set sciens non erit. Ridicule igitur appeIlant auxilium sessiciens id, quo iuuari nullo
modo possum. Si velis , inquiunt, iuvabit. Quid reseria velle enim non possim, nisi Deus, ut velim,essiciat . Si igitur non iacit,ut velitru cum ego sine ope illius velle non possim, auxilium illud nullo modo sufficiens est. Quorsium igitur attinet, a Deo vocari,qui Deum n6 p. test audire sine illius ope, eademq. omnino pe destituitur 3 Hoc enim non esset miseros homines ad ullatem vocare, sed eorum miseriis illudere . Quod si ita est, cur non Lutherum λ. quimur, libertatem humanae voluntatis fiindistus euertentem cur non Caluinum audimus ,
distrimen illud inter necinitatem, di coacti nem inaniter afferentem i enim nobis,mo assentiendi, vel non assentiendi,libertatam tollit; libertatem omnino tollit, voliuntatem. ipsam artissimis vinculis adstringit. Qui rursiis Dei auxilium lassiciens, nime tamen efficax
inducunt ; nos necessario peccare, non tamen
ad peccandum cogi,quia non inuiti peccamus, affirmant. taleantur enim,necesse est, nos quidem posse, si velimus, ossicium tueri;non posse tamen velle ullo modo, nisi Deus emeaei,ut dicunt. ope ad volendum impellat. Qiiod cum non iacit, emeitur, ut necessario peccent, qui peccant: quamuis non inuiti peccent. quia nopotant velle pietatis inclavi sangi, eo quod e Seacique deseruntur. Inconsiderate igitur homines minime mali ea dirent,quibus postis, atque constitutis, hostium impietas, atq. perfidia confirmati tr. Neque tamen illam vocationem, qua improbi, atque in laetere obstin ei a Deo vocantur . emcacem diei mus;sed per impios stetisse dicimus, quominus essicaxesiste. Certe enim potuissent velle, potuissentassentiri, potuissent animum ad Obediendum inducere . quod si laevient, iustitiae Diuinae. absque ullo dubio, eompotes exstitissent. At Deus est, qui dat velle, di perficere, ut Paulusa rmae. optimo. nisi enim me spiritu stio impii litat, nisi mentem meam crebris consiliis,dem nitis incitasset, numqtiam ego quidquam prx clari voluissem. is tamen benignitatis sitae
munera non contumacibus, & obstinatis elar- igitur. Fecit igitur, vi vellem, qui, si mihi non
opes sit clementer aemulget . non potuissem earum desiderio teneri; di tamen Ninum, de integrum mihi reliquit, vel illius benignitatε
Fata voluntate prosequi,vel contumaciter se
emari. Ergo, inquies, licet nostram nil rem nobis ipsis adscribere. Minime , inquam licet. neque enim silutis nostae caussa fuit ianobis, sed in Diuina clementia, qu nullis no stris meritis, sanfinitis. morbis oppre sanaximis . difficultatibus impeditosaepente anauit. Multum enim interest, utrum aliquideiusmodi sit , quod vi sita quidquam esserat; an inlusinodi, cumis aliquid ei cinecesse sit.Deus
autem selus Mest mutem nostram .eam taminon absque nostrae voluntatis inductione umquam Melet. Caussa autem proprietu eo totum, qui essestri non in eo, sine quo opus commode fieri non potest,rinenda est. Neq. perisculum est, ne statim Divinum institiae netacitam meritis humanis assignemus. Primum quidem, fides illa, atque voluntatis inductio, maxima ex parte ad Dei munus, atque beneficium reuocanda est. Deinde, nihil ex se meretur illa fides. nisi secundum Dei ciementiam.
di benignitatem, quae illa reputat ad ii tiam non quod fides per se iustitiae praemio digna sit,
sed quia magnificetissimus ille rerum omnium Dominus, qui non secundum debitum, sed secundum gratiam, fidem remuneratide,quasi dignam iustiti in gratiam recipit tamq. iustitiae inlau consessim exodiat Non igitur dices dum, ut quidam olim inerebant, primam Gdes inchoationem a nobis esse; stabilitatem vero, & incrementum esse ad Des benes tatem reserendum i siquidem omne fidei principium
stit Divinis vocibus excitatum. fides enim exauditu , auditusautem per verbum Des. Nee incendum rursu&cum aliis, fidem a Deo fiami. illius vero firmitatem, di amplificationem studio, & industria nostra contineri. Deus enim est citius ope, di benignitate fidem,& ossicium tuemur ; di fidei muneribus , atque beneficiis augemu ita, ut, neque qui plantat,sit aliquid;
neq. qui rigat; sed qui incrementum dat eus. Is igitur est, qui fidem non tantum a principio excitat; sed excitatam tuetur, &lificat. Hoc tamen dicimus, neque fidei initium, nes. progressionem, in nobis absq. libero eonsenis voluntatis emet,aut essectum stabiliri. Potamus enim semper, ubi velimus. omnem Dei
Pem aspernari. God cum non iacimus. cum opem a Deo oblatam grata volutate prosequi. mur; nullo modo eande Deum nobis adstringimus, ut ea ratione dicamus, meritis nostristitisse illius beneficia tributa. Neq. ipse fides sibi quidquam assumit, neque se ipse nititur,
atque confidie, sic enim fides non esset,sed te. meritas, de confidentia nominanda) sed omnia in Dei bonitate ponit; illius ope, & gratia nititur; in illius mentem respicit ι illius fiducia
concitatur; atque Diuino spiritu, tamquam ali ubnixa, in extum euolat. Itaque initium