장음표시 사용
231쪽
prae illius studio, omnes voluptates aspernarentur, & commoda v iti contemnerent; quid tandem nobis faciendum est, qui possumus ex vera sapientia mactus maximos, atque sempiternos excipere Ipse enim Socrates nobis certam , & directam sapientiae viam monstrat. Nam solum Deum dicit esse natura sapientem. Ergo , qui se ipsi Deo in disciplinam tradiderit, disciplina sapiens esse poterit. Ο -
pus tamen nobis est . ad Deum adeundum, ialiquo ductore, cuius opera facilius id, quod volumus , adipiscamur. Quem igitur notis.smum deligemus In tanta diuinorum nominum copia difficilis electio est. Attamen , quod ad praesentem materiam attinet, in pri-
Paulus non mis nobis noster Paulus occurrit. Is enim,
20mini' non ab hominibus instructus, sed spiritu Christi eruditus, tantum in studio sapientiae pro-
cita Christi gressit S est, ut, mente etiam in caelum euectus, erudit . ea Diuinae mentis arcana perspiceret, quae ho- ,
minibus explicari non pos iant. Is tantum sapientia prael titit , ut orbem terrarum tenebris liberaret, & cunctis gentibus lumen clarissumum praeferret; hominesq. amore, & studio gloriae immortalis incenderet. In illius mente
Christi spiritus insidebat, ita, ut Paulus Christi ipsius sacrarium, atque dedicatum templuposset existimari. Quis nam igitur verius nobis sapientiae disciplinam tradiderit illo, in cuius mente sapientia sibi domicilium colloca- :uit Quae nam est autem huius viri sancti stimi doctrina λ Gorgias, Protagoras, Euenus, Hippias, Thrasymachus, & reliqui, qui Socratis aetate sibi variam,& multiplicxm sapientiam arrogabant,non eloquentiae tantum disciplinam, sed virtutis, atquς sapienti se facillime tradituros asserebant. Nihil esse dicebat tam abstrusum,atque reconditum, quod non eruerent;niis
hil tantis obscuritatibus inuolutum, quod non
cxplicarent: nullam autem rem excipiebant.Si .ue enim res, quae in quaestionem vocabatur, in naturae per uestigatione, siue in officiorum mo
deratione,siue in Reip.administratione,siue in imperatoria disciplina, siue in quolibet alio artificio versaretur, te ea se ex tempore disputa turos esse iactes ant: ita,ut nemo posset,ut dicebam, in xe vlla sapientiae rationem magis illustrem luculetius explicatam requirere. Hac tam insigni ostentatione, fle leuitate,& his tam magirifici Promissis, ad se iuuentutem capien- tiae cupidam alliciebant. Quis enim non valde cupere I in nium rerum cognitiqnu intra bre-
. ue tempus hoc enim magistri psvicebantur non ita magna Mercede complecti λ At noster Paulus quid disce tutum proponit Ad cuius artis disi: tuam omu es mortales inuitat Quid
se scire pro*tetur Nihil quidem prima specie
clarum, δέ mplitudinis ostentatione magnificumsid inium,in quo omnes opes verisiimae a.
me. i. pienti acco insistupr. Quid igitur illud estZEgo, inquit ad Cori Wahiosicribens, non siim arbitratus me stire asiquid tuter vos, nisi Iesum Chri-
stum, & hunc crucifixum. Quanto verborum compendio capientiae verissimae sammam complexus est Pythagorici musices ignaros a schola repellebant: Platonici eos, qui non multam operam Arithmeticae, & Geometriae dederat , non admittebant. At Paulus omnes & eruditos, & imperitos admisit; & neminem,qui di scendi studio ad illum accederet,cxclusit. Quadi seiplinae mercede Eorum ipsorum, quoS in-b stituendos sesceperat, salute, pro qua sanguine profundere paratus erat.Sic autem factum esuvi, cum illi,qui sapientia ostentabant, discipulos erroribus infinitis imbuerent ; Paulus, qui miram humilitatis speciem prae serebat, auditores caelestis sapietiae disciplinis illustraret. Sed vim ipsius disciplinae videamus. Iudaei, in- Cotii. quit ille, signa petunt;Greci sapientia quςrunt; Nos autem praedicamus Christum, crucifixum: Iudaeis scandalum, Graecis stultitiam, vocatis: autem Iudaeis, atque Graecis, Chrristum, Dei virtutem, & Dei sapientiam. Ex his Pauli verbis intelligi potest, eos, qui sapientiae operam dabant, in duo genera distributos fuisse. Qitidam enim fuere Iudaei, alteri autem Graeci . Graecis
autem reliquae nationes annumerandae sunt,
quae eadem via, e ratione studia sapientiae colebant. Iudaei signas, Graeci argumentis sapientiam sibi parare nitebantur. In quanto tamen
errore utrique versarentur, explicandum n
o bis est.Atque primum de Iudiis oratione habe. bimus; deinde ad Graecos veniemus. Iudaei, ut Paulus inquit, signa petunt: in quo non ita vutui erandi videntur. Intelligunt enim Drtasse, sapientiam non esse hominis i ii uentu, sed Dei
munia S, atque beneficium. Itaque non humanis
argutiis, sed Diuinis testimonijs sibi nitendum
existimant. Non enim pro vero habendum putant,nisi quod diuinitus enuntiatum fuerit. Ut autem aliquid a Deo enuntiatu esse constaret, admiranda signa requirebat.Quod ut facerent Sigiis re- confidentius , sandiissimorum hominum sibi virebitur exempla proponebant. Abraham enim,quam uis iam fuisset iustitiam consecutiis, ut clarius tamen cerneret,hereditatem sibi, &posteritati suae promissam, esse faedere sempiterno confirmandam , sibi signum dari postulauit. Hoc , enim significauit, cum dixit: Unde scire possum,quo spossessurus si meam Moses smiliter sibi signum prae se tuis numinis ostendi concupiuit, ut facilius populo fidem faceret. Quod autem ardenti fide pet ijt, selieiter impetrauit. Itaque signis auctoritatem suam constituit; signis rebelles, & contumaces euertit; signis ID raelem in libertatem vindicauit; signis summu sacerdotium sanxit: signis leges,mores, de inst tuta consevit; omnis denique illius disciplina, signis admirandis tradita, recepta, confirmata,& stabilita suit.Similiter Iesus,filius Nun, tagnis populum in siti admirationem conuertit; innumerabiles hostes ab in psit; 5: claristimas
victorias consecutus cst. Eadem ratione Gedeon signa nou semel cistagitauit: signa M
232쪽
me Sams Is pater eodem stadio requishili. Quid de Heliae signis admirandis edisseram δὲ a. 9Sid de Helisaei miraculis verba iacia Quid illud maxime admirandum signum Messiue
datum oratione commemorem parum lia et maximas olim sanctorum hominum a
monitiones, cinctiones,Viones, signis constitutas Bisse λ Non igitur immerito Iudaei videntur omnem veritatis explinandae rationem insignis collocatam habuisse; eorumque studium imagis videtur esse ad religionem, quam ad fidei inconstantiam reserendum. Attamen, qui secum reputauerit,quam multa flagitia in hae Iudaeoru meetitione sint,ab ea,tamquam ab infuidi sceleris contagioneae G.Illi namque sinctissimi viri, eum tempus si a postulabat,
erant enim res euenturi signis adumbrandae
te eum id Dei gloria flagitabat, erant enim
mentes hominum in fide nutantium confirmadae signa non tam sibi, quam alii aequirebant. 1
At, qui se illorum vestigijs ingredi simulabant,
rebus iam multo clarius expressis,& firmissime constitutis, cum signa petebant,de fide Diuina dubitabant. Sic faciebant illi,qui dicebant, Estne in nobis Dominusὸ an non Item illi, qui, cum viderent aquas Hrennes e silice Diuino beneficio prorupisse e cibis, quos intemperanter effagitabant, an possent a Deo in vastiss-ma illa isticitudine donati, ambigebant. Ita-ue dicebant, Numquid Deus panem poteritare, aut parare meo a populo sito 3 Illa aute dubitatione non μει re in Deum scelus ediderunt. Aut enim illiis, fidem,tantis beneficiis, atque tam faepe confirmatamin dubium reuoreabant; aut illius infinitam pote im angustis admodum finibus circumscribes, h. le, aut quantum sigmam requiris, homo Num maius caeli totius eonuersione λ num illustriux solis splendore, & claritate num salutarius uniuersae naturae ad humanae vitae praesidium . consensione λ At, inquiunt, illa quotidie videmus, & iccirco minus admiranda ducimus. Quasi vero minus admirabile sit, quod est sta bile, atque sempiternum, quam id, quod momento temporis evanescit; aut clarius beneficium sit,quod est uni genti concessum, idq. certo temporis spatio definitum, eo,quod es quotidie cunctis gentibus,immensa Dei benignitate, di magnificentia, tributum . Praeterea, si te
non mouent ulla signa, nisi quae raro videntur; scur in singulis paene rebus ligna requiris p Sienium signa,quae postulas,per uulgari senseris,ll. Ia contemnes. Nam, si propter oculorum consuetudinem opera Diuina, quae sutat nimis admiranda, pro nihilo putas, certe maiore cum
fastidio innora signa despicies. rod igitur remedium Iudaeus malis suis inueniet Fidem habere recusat, nisi signum prius ad exerit. Fr-to,si multa signa non viderit, fidem paucis re bus adiunget; si signa multiplicata conspexe- 6rit . ea consi erudine fide signis omnibus abrogatae . An non boo Olim vitio miseri homines
periculose laborabant non collata singulis diebus beneficia, propter eorum se uente usum, & consiletudinem, fissidiose respuebat Caelesti pa Io, quod omnem suauitatem in se
continebat,alebantur;e rupe,quam Moses vi
ga percusserat, aquae dulcissimae ingenti copiadi manabant: coturnices inuectae eo n ingluuiem satiabant; solis ardorem nubes ab e rum capitibus arcebat; noctis tenebras admi, rabilis splendor discutiebat; stes praefer es in eorum conspecta exanimati concidebant;&tamen, eo quini nullus fere dies intercederet, quo non Dres signo aliquo se illis praesentem adesse significaret,signa contempserunt; & t men libertatis benem tum ingratera impie despexerunt; & tamen Mnetiorum allia.& caepas dapibus Diuina benignitate concessis ante tulerunt. Non igitur signorum fresuentia Iudaeorum tautem constituet; sed miseriam multis modis amplificabit Quo enim signa frequetiora sunt, eo scelestius, qui fidem violat, Dei maiestatem ostendit. Quid igitur signa petunt, quae, si rara sunt, obliuione conteruntur ; si
peruulgata, Ze usitata, contemnuntur Praeterea, dignum non est Dei maiestate, stequentliabus signis fidem suae probitatis,quasi ea parum comperta sit, tacere conari; &,qui illa flagitat, perfidia sua dedeciis nomini illius inurunt. Gtumelia enim Deo inserunt, qui illi, nisi renis, quasi fidei parum expilaratae pignoribus,ctaere nolunt. Praeterea, parum est amplitudini il-ilius consentaneum, corporeis signis isqueter iostensis Diuinitatis fidem eonfirmare. Alia enim fiunt signa multo clariora, magis illius numini congruentia, quae valde se uentia sunt; ita tamen, ut stequentia contemptionem non
asserat, sed gloriam illius indies magis illiu-stret:de quibus postea dicemus. Haec vero,quae homines humi stratos, si non in steteribus nis, mis obstinati fuerint, ad eredendum, & fide habendam impellunt, cum primum lex Diuina
sancitur,aut aliquod noui operis exordium nascitur lari a Deo solent. Pos quam vero lex, &sanctio promulgata, di moribus comprobata est,& opus aliquod Diuinum ad salutem totius uniuersitatis Asblutum, omittuntur. Niter e
nim, si se uentius darentur; & fidei splendor posset attenuari;& signi ipsius claritas usu stequentiore contemni. Deinde, periculum esset,
ne homines, signis assuefacti, res signis adumbratas consectari ne i gerent, de, imaginis asismulatae pulchritudine contenti,put enim veritatis ipsius specie intueri non appeterent. Postremo,signi nomen, non veritatem,sed veritatis imaginem designat.Nee enim hominis mmulacrum homo verus est ι neque cies animantis in aquis perlucidis, aut in seculis e tersis animadueria animans est; cpimio aliquid solidum,& expressium in oculis emit .s pientia vero non adumbrata veritatissimilitudine, sed veritatis ipsius cognitione contin tur. Tantum vero abest i in signis noranda
233쪽
sit,utismam in illo Osius ha- mini,quo tantis opibu&potirentur. His cogit putetur, qui,quantum poreae animum a si tioni inflati, iam semctus, Ac insesentius in-gnis abducit,ut ipsam per se veritatem contue cedere meditabantur, cum subito, praetcr --ri posse.Si igitur signorum petitio est plerum- nium opinione ipium Christum longe diuer christ aque perfidiae signum, temeritatis argumenta, saratione ab ea, quam finxerant, exortum ad--- fidei grauiux violandae periculum, instituti sco spiciunt. Hominem enim cernunt ignotum, interis amplificatio, sapientiae ipsius, cuius gra- urbe inobili,sub parenti sint hominum opitia signa petuntur, impedimentum; nullo cer nio serebat, Obscuris educatum, nullis vi ste pacto Iudaei quamdiu signapostillauerint,sa instructum, nullis disciplinis eruditum, nullapientiae e potes esse poteriarat. Verum Pa o specie popuIaris famae gloriosum, egentem me ius illis egregie satisfacit. Vnum enim signum terea,& incommodis multis exerestum,qui in illis conspiciendum proponit, quonestum cI men se diceret illum Regem esse, quem exspe . , rius, de mirabilius, neque quod magis numinis ctabant.Videbant in illo, pro amplitudine m , ii , Divini virtutem,& potentiam confirmet,exco testatis,humilitatem; pro summis opibus, ege- . . sitari potest. Quod,inquiunt, signum narras λ statem;pro bellicariim rerum studio,mansuetuIesum inquit,& nuc crucifixum. Quid est hoc dinem;pro imperio amplissimo voluntariae ser- inquiunt, nos signum virtutis Diuinae flagita- uitutis speciem. Pedibus iter faciebat; princimus; vos autem nobis extrenaae cuiusdam im- pum familiaritatem non appetebat; ad multi, ' becillitatis exemplum proponitis. Hoc est ist- tudinis fecem se libentius aggregabat. Concitur nobis aperiendum,id,quod Iudaei infirmita aQ tabat praeterea grauissimam cunctis impuristis, de imbecillitatis argumeimina opinantur, hominibus ostensionem illa oratio,qua se Dei fi continere vim numinis admiradam,robur vir- lium appellabat. Nam indignissime patieban- tutis inuictum, claritatem victoriae sempiter- tur,illum,quem infra quosvis homines esse du-
seandalum nam.Sed prius necesse est v t, quid sit stadahim cebant tantum efferri,ut sibi jpsi Divinitate triC Mus 4 crucis, explicemus. Scandali nomen est Grae- bueret. Adde nunc vitae dissimilitudinem, quaecis, atque Lacinis, qui cacras litteras minime animos abalienare solet; adde in scelere coer- norunt motum: nonris tamen valde frequen cendo libertatem, & acrimoniam, quae odium ter vfitatum. Significat autem Offensionem . acerbum saepe concitat; adde mirabilem vitae
ostensioautem de Christo sumpta,quae Iudaeis sanctimoniam, quae inuidiae saces inflammat. rminae caussam attulit,haec suit. Erant Iudaei ab 3 Cum igitur a spe decidissent;neque Christi sipe incunabulis in spe summae cuiusdam felicitatis cies,& habitus eortunoptatis respondisset di si enutriti: quae felicitas erat, ut prophetae prae- mul humilitatis indignitas, seueritatis odium,
dixerant, per Christum aflerenda. Itaque fore virtutis inuidia,eorum animos exagitassierimi sperabant, ut Rex potentissimus ex stirpe Da- modum frauiter ostensi sunt.Fuit igitur Chri- uidis oriretur, qui res Iudaeoruin afflictas in stus,ut Isaias futurum praedixerat,iapis osten- pristinum splendorem, multis opibus amplifica sonis,in quem homines, caecis tenebris, & hor in restitueret; tyrannidem hostium deleret; renda caligine demersi, ruentes conciderunt ;orbemq. terrarum sub imperium, ditionemq. stactique,&vehementer allisi, in hostium ma- subiungeren& suos bonorum omnium affluen- nus perueneruntιvt tanti sceseris poenas seinpitia cumularet. o magis autem eos Romano o ternas exsolverent. Nulla tamen offensa grarum dominatus opprimebat, eo magis illam ii uior exstitit ea, qua ignominia Criicis excita-bertatem,& diuitiarum affluentiam, quam ani uit. Habet enim hoc hominum furentium caecimis finxerant,spe inanissima deuorabant. Lege tas exsecranda, ut ex humanis casibus, quem rant,& audierat,quantas victorias David ade- locum apud Deum quisque teneat, iudicium famus filitat; quantas ms Salomon, ilIius filius, ciendum existimet. Cum enim huius vitae com habuisset. Stam inlignes victorias, ingentes modis nimis addicti sint, & de futura vita pa- diuitias iam pro nihilo putabant. Nec enim du riim cogitent; quem opibus, atque delicijs cim. bitabant, qiun Christus esset rebus etiam ab cumfluentem animaduertunt, beatu iudicant; Alexandro Magno gestis,uictoriarum multitu. quem vero multis incommodis afflictari con dine,obscuritatem allaturus. Iam intra se Ro- o spiciunt, aerumnosum, di miserum, de Deo ni manis atrociter minabantur. Fore enim confi- mis inuisum arbitrantur. Iccirco factum est, debant,ut Christus Romanorum imperium ex ut, cum Christum in crucem sublatum adspice scinderet; de Romanos Imperatores confestim rent, quasi tunc illum impietatis conuicissent, de amplissimo dignitatis gradu praecipites eri in supplicio illius insultarent. Cum enim vulneturbaret; eorumque opes uniuersias Ierosei a bonte,& a tergo,capiti,manibus,atque pemam transferret. Ad hanc autem spem conno dibus,& alijs corporis sanctissimi partibus, inmadam Diuinorum hominum testimonia, qui flicta conspicerent, cuin illum summis doloriis de sumno Christi imperio, de victorijs, atque bus excruciatum animaduerterent, non solum triumphis illius praeclara cecinerat,in ore sem, oculos eo spectaculo satiarunt, & animos eruia per habebam cedebat, quod, prophetarum ερ delitate furentes expleuerunt; verum etiam .
praedictiones: millius memoriae signis conse eo quod litem se obtinuisse crederent, ingentirentes, Finabantur,brevi tempus illud assut gaudio cumulati sunt. Nec enim eretimi se se.
234쪽
spicabantur, si Christus non fuisset maximo- Fateb tureine,verbo saltem iura viviri
Tum criminum reus, ut, a Deo ut opinaban- esse tama,corporis cum bonis an Grais tur destitutus, tam acerbo supplicio mactare da. Ruriusquaeram, sitne amplius tur. Sic autem cicebant: Tu ne ille es, qui tam quodangusto admodum telluris sipam desin tum tibi assumpsisti,ut diceres,te Dei templum turian quod ad uniuersitatem seneris inam uerserim, & tribus diebus illud instauratu- conseritandam,&cu standam darigitvrλου etia m λ Age, nune, euerte templum: illudq. rur- valde perspicuum est, bonum,quo latius pam sus instaura. Si filius Dei es, descende nunc de eo praestabilius esse. Postremo interim: sit cruce. Tum illud etiam adiunetebant: Mios fas ne melius optabilius H,quodvus breuis curuos fecit, seipsum non potest lituum faeere. Si is oculo circumscribitur; an quod nullo te Rex ille est,qui erat salutem Israel daturus,siua ris i patio terminaturὶL MN etiam nemo dubi ipsius salutem prius constituat; clauos evellat, tit,haud esse res fluxas,& interituras cum siem ulnera sanet ; e cruce desiliat; ut tum demum piternis aliqua ex parte comparanda . Ergo, si , credamus, illum esse Diuina virtute, ut prae se nihil potest e licui Regno Christi praestati uri tiferebat,stabilitum. qui dicebat,se omne viis & opes immortales animi, uniuersitati generis . praesidium habere in Deo constitit tum. Libe- humani tributae, multis panibus corporis emoret eum nunc Deus,si vult. Nee enim selum se lumentis viii tantum genti concessis, d0nteri- Dei amicum,uerum & Dei filium sane fidenter turis antecellunt; nonne constat, Regnu Chri asserebat. Si amicus est, Deus amici res haud- sti opibus animi cunctis gentibus affercφs, at lquaquam negliget ; si filius est, illi patria cari- io que sempiternis,eontineri debuisse Qui cQue tate prospiciet.Si Deus igitur illi nec ut amico niebat igitur, pro diuitijs animi emolumentae
praesens adest,nec ut filio consulit,nonne liqui corporis intueri beneficeti . Diuinaem gni do constat, orationem illius fuisse vanissimam tudinem in angustum contrahere,& pro bonia Illud etiam, cum motu capitis, & irrisione pe- sempiternis filixas, & interituras opes stim tutantissima,& multis cachinni addebant:En ter appetere M id neque erat Dei magnificen Christus ille,cuius exspectatione Iudaeorum ge tiae decorum; neque saluti nostrae consentaneu.nuS erectum volitabat; en princeps beneficus, Magnificentiae namque Diuini,cum magna di salutaris,qui suis firmam spem falutis osten- na promittit,congruens est,ut sempiterna Mu debat. Quorsum tandem magnifica illius πω nera, & dona hominibus largiatur; & latus -- missa reciderunt λ Male certe reliquos floren- 3o minum,quae morte exstinguenda,atque delen tes, & beatos essiciet, qui sibi in tantis miserijs da est, salus appellari non potest. Haec autem constituto opitulari non potest Nunc igitur peruersa Iudaeorum opinio, quae promissiones luat temeritatem, vanitatis poenas det; sic Diuinas ad corporis emolumenta reserebat, udemum fiet,ut nemo tam audax, & impius sit, lis totius calamitatis caussa fuit. Cu enim ani- ut auctoritatem Diuini nominis, atque virtu- maduerterent, a Christo opes contemni, qua tis usurpet. His multa similia viri perditissimi rum illi coepiditate flagrauerandi, exteris genti dicebant.ex quibus intelligi potest,quanta eo- bus spem salutis ostendi,in quas ipsi odiunxi rum offensio fuerit. Hoc est autem scandalum, finitum e ceperant, se deludi putaurarant , &illud,ex Crucis specie,&Christi siupplicio sum- tam immani odio exarserunt, ut ipsi sempite pium, quod perditis hominibus euersione in- ες nae salutis auctori perniciem molirentur. Vt autulit. Christum enim imperatoria virtute cla- tem Marius cerni possit,quanta Iudaeos amen-rissimum exspectabant: at illi, contra opinio- tia vexarit, commodum amitror scripturae fannem,Christum plagis contusum, di vulneribus ctae testimoniis ostendere; primum quide,opes deformatum, adspiciebant.Quare minime con a Deo promissas, quas Christus erat terris allasentaneum illis videbatur, ut aliquis ab eo sesu turus,non ad corporis victum,& luxum,sed adtem ex ectaret, quem esse summa miseria per animi statum,& ornamentum pertinere; dei ditum statuebant. Hoc autem Iudaeos impia de,eas non Iudaeis tantum,sed omnibus genti- fraude obligauit, &ita miserabiIiter impedi- bus,pro ratione fidei, atque pietatis conferenui tot,caeci iurore,in tenebras sempiteritas in- das fuisse; postremo,eas nullis saeculis interit ciderent. Explicato Crucis scandalo, par est, ras esse. Primum igitur a Iudaeis, qui Regnum ut, quanta vis, atque potentia numinis Diuini Christi in huius vitae splendore δε magnincen- in hoc Christi supplicio, quo perditi homines tia collocant,interrogemus, an existiment, ip- illum abiectum putat,eluxerit, illis aperiamus. sum Christum , tantae felicitatis Architectum, Prius tamen, quam id faciamus, ab illis liberer ipsius felicitatis expertem fore λ Negabuntataudierim, quid opinentur de Christi Regno, a iure negabunt. Non enim fieri potest, ut , qui Deo promissis Fore ne putant,ut quidqua cogi miser est,alios beatos efficiat.Ergo necesse erittari possit in terris praestantius,atque magnifi- illis, eum Christum fingere, quem nec inopiacentius,omnibusq. verissimis bonis affutatus vlla solicitet, neque maledictum vexet vllum, Negabunt. Quaeram deinde, sit ne praestantius neque dolor ullus attingat. Consequens enim ad,quod animi statum constituit,ornamentisq. est,ut is,qui reliquis omnibus, qui illum sectati Diuinis afficit; an id potius, quod ad corporis fiterint, est causi m felicitatis adlaturus, tantocmoIumentum, & clcgantiam vitae consertur fclicior omnibus sit, anto gradus illius dignitatis
235쪽
tatis est siturias altior,& illustrior.Itaque opus
est,ut e Poriun multitudine,auri,& argeti empla elaum nitore, enimarum fulgore, rem numero, ministrorum sedulitate, exercitus ingentis robore, mulierum specie, & puruchritudine, totium. vitae iucuncitate omnes Persisna Reges,& Romanos Imperatores vincat,& superet. Si ita essiunde illa tanta equorupanuria, ut eum creeret die celeberrima, quaritiae securim inflixit, ut hominum rursus Oculos ad cesi e spectum excitaret.Zachariae testimonio iam satis constat,Christi Regnum noopibus fluxis, sed immortalibus, atque sempi- remis contineri. At sessitan ita inopi inquietaliquis, tolerabit, ut nulla umquam contumς-lia violetur. Immo in probris erat assiciendus, quibus nemo post homines natos assectus umquam sitit.Sic enim Isaias Deum de Christo I Ia. 1 erat Rex ab omnibus maxima voce salutadus, io quentem inducit: Ecce semus meus sapienter P asino in urbem vehi Sie enim inquit Zach
rias, L Ita satis,filia Sion; iubila, filia Ierus
lem. Filiam Sion, aut filiam Iemialem, rubraeo
rem more, Ieroislymitanam Remp. aut trectius diem, fidelium hominum coetum appelial,quem ad laetitiam,& voluptatem inuonde continuo caussam tantae volup tis exponit.Sequitur enim: Ecce Rex tuus veniet tibi iustiis .& saluatori Rex, inquilinon tyrannus; tuus,nose geret,efleretur, & extolletur,& in summo dignitatis gradu locabitur. Deinde ad Christum conuersias, ait: Sicut te intuentes obstupefacti sunt multi, ita deinde supra cunctos homines contumelijs,& ignominia deformaberis; & omnium mortalium despicatissimus eris. Quem
tamen fructum Christus erat ex ea breui te poris ignominia percepturus,continuo dem strat in eo loco Propheta. Futurum namque alienus; veniet tibi, non enim commodum seu, praedicit, ut humanas mentes expiet;vt multoll
quaerit, sed salutem tuam constituet. Iustitiae -2-ur et
enim ornamentis excultus incedet, & salutem tibi sempiternam dabit.me in loco ciuitas imia dicere potuisset: Summam mihi voluptatem nuntias. Illum enim exspecto; desiderio illius incendor; moram diutius serre non pissum. Sed narra, quaeis, quanto exercitu stipatus, quali principum comitatu circumsaepis. quibus curribus,ti quam eleganter instratis inuehetur. Si Regiae,inquit,maiestatis ornamem so res acerbos aliquando sustineat.Hoc eorum comortales ad suum nomen specie mirabili virtutis, & probitatis alliciat; ut Reges, & principes, illum religione summa venerentur; vi,qui numquam de eo quidquam audierant, luce illius ciarissima perimantur. Sed inquient I daei,ut inopiam alio uando perserat,& ignomianiam toleret, quae sunt magis in opinione, qua in sensu,posita. non enim acrem morsum doloris essiciunt: eredibile tamen non est,ut is dolota requiris, ea iam exposui. Illum namque iis
stitiae principem, di talutis auctorem fore dixi. His ornamentis ampliora,& illustriora emit ri non possunt. Non id quaero, inquit Iudaeus. sed, quae futura sit pompa triumphi, quae milia eum copia, quae maiestasimperii. Falleris, i quie vis Divinus, si alia in Rege summo mai statis insignia requiris, praeter ea, quae iustitiae splendore, & benignitatis amplitudine conti- metum refellit Isaias. sic enim paullo inserius
ait: Conteptus,& infra cunctos mortales abi
ctus est,doloribusq. summis afflictus, inualetudine vehemeter oppressas, & impeditus, adeo, ut oculos ab illo, tamquam ab hinendo spectaculo,auerteremus.Sic autem desipectus erat,vine hominem quidem duceremus. Verum mor
bos nostros ipse pertulit,& dolores nostros iste sustinuit. At nos opinabamur dum a Deo pro. nentur. Reliqua omnia,quae sunt mortali fiu- o pter maleficia percussum,&abiectum sui sinapo,&fragilia, Rex hic noster pro nihilo put, severo vulneribus suis rebellionis nostrae poe-hie, si1Osq. ad eorum contemptionem acriter incitabit.Quod ut commodius fiat in die tri phi non currus, non equites, non instrumenta Ilica comparabit. Immo paupertatis, & h
militatis insignia documenta statuet. Asino enim vehetur. Asino inquit, asinae pullo, insidens, urbem inibit. Quid ais, Iudaee λ opes erassectas iustitiae tibi,atque salutis opes exponi
nam subiit; & propter iniquitates nostras affiactus est. Hoc enim suscepit, ut pacis nostrae diasti sinam, qua nos erat in gratiam cum Deo tum poenis suis sanciret, & plagis sitis vulnera nostra sanaret. OmneS nos quasi oves errauimus; quilibet in viam sitam deflexit; at Dominus supplicia, iniquitatibus nostris debita, illi eonstituit. Me ,& alia multa persequitur mus. Si opes humanas in Regis huius maiesta- so Isaias. quibus Christi dolores intolerandos, dite desideras, Zacharias.vir Diuinus, te ista e rorb liberat Nam in Rege nostro tibi pro diuitin inopiam, pro studio celebritatis humilitatem,procurri Rostro, & auro fulgentibus,asinae p*llum in oculis, de adspectu proponit. Non igitur opibus oeulum adijcias,quas a Rege summo contemni perspicis; sed eas tibi propone, quibus ille merito gloriatur,nempe quae sine diuinae,atque sempiternae. Ille namque,cum cer
acerbistim Rac inetabiles cruciatus e Mnit. Hoc in loco misere torquentur Iudaei; inem. mistra contendunt,ut Isaiae testimonium a vero sensu detorqueant. Sed, quo magis in eo I horant,ut lucem meridianam tenebris suis o scurent, eo magis eorum detestanda eaeeitas apparet. Quidam enim haec ad uniuersum Iu.
rum genus referenda censent, quod dicut diuturno exsilio gentium Menas luere, de Isaianeret, sirperbia, & auaritia fieri, ut homines, a G si1b gentium pertina multitudinis Iudaicae sancaeli conipecta deiecti, terram intuerentur,exe ctitatem admirari inempe quae pro alienis pec pio humilitatis,& paupertatis,superbiae,& ava ratis incommoda tam multa, atque tamdiu
236쪽
perserat. Imeportenta qui dicunt, videa tu
modosia postini ace talare illud ; quod hoe
in loco continetur ; nempe: Peccatum non se eit,nec est inuennis dolus in ore eius Gens inbpia,& scelerata,ex fraudem mendacio composita, sanctitatem,& fidem sibi tam insolenter arrogabit,ut dicat,se nullum umquam in vita flagitium,aut fraudem suscepisse Aut tantum meriti nondus in laboribus, quos merito sustinet, inesse constituet, ut non solum ipsa pietatis in- risigne decus se tenere dicat, verum de gentium omnium scelus expiare Deinde, quo modo in
eos quadrat illud , quod hoc in loco dicit
IN . Isaias, nempe, Et pro transgressbribus oravit, cum constet,ab illis esse sollemni ritu diras exsecrationes institutas,quibus omnia mala perpetuo capitibus nostris in conuentibus suis imprecantur Alij rursus , cum cernerent, quam male cum aliqua saltem specie verisimi Ili, genus orationis ineptissimum, di fallacissiamum cohareret, aliam eludendi rationem e C Gitarunt. Messiam enim alium venisse finx runt, quem nescio ubi latere multis ab hine friculis voluerunt, de quo Isaiam hoc in loco seria monem habere fatentur. Verum quidem illi Ioquuntur inuiti, sed veritatem ruras. mend eiis ineptissimis confictis, obscurare nituntur.
Vt tamen ineptias omittamus, Isaiae certe te-
.stimonio confirmatur, quot erant ipsi Christo sit unda supplicia, cum terras inviseret. At aemi ε . David,praeter dolores, & remitus,neque sel,&acetum, neque contumelias de maledicta Qet;
Plia. , r. &illam eandem Christi querimoniam, qua se in cruce a Deo desertum esse conquestus est,totidem verbis exponit. Hinc Iudaei fibi aliquam auram afflari posse confidunt. Si a Deo, inquiunt, desertus iiiit,iustus minime fuit. Deusim ha sis enim iustos numquam deseruit.Ignorat homimium qω amentissimi, esse quasilam iustorum homi-Mlia. num,tanquam amantium querellas,quae n5 dis Ufidentiae significationem dant, sed dolorem, in quo sunt propter dilatum spei sitae fructum,ge mitibus crebris aperiunt. Praeterea, in sanctis litteris non solum sanctorum hominum fides, verum & cogitationes,quae fidem oppugnant, saepenumero descributur.Sic Abrahamule M ses,sic Iesus filius Nun, sic David, sic Helias, si ias, Ieremias,& reliqui sancti viri, cum Deo in terdum expostulant;& de statu suo, illius ope, desNatio destituto, lugubri admodum oratione
conqueruntur. Qua tamen oratione non dis
dentiam, sed doloris vehementi in qua versantur,explanant;seq. diutius mala,quibus oppria muntur,pati non posse, nisi mature subventum sterit,nimis dolenter edisseruntiavi hunc autemodum Christus, ut humanae naturae statum, di condicionemexprimeret, & in omnibus re
bus se statrum suomm sic enim iustos appellat similem esse ostenderet, cum se desertum
commemorat, non res sitas a Deo negligi, sed se in acerbissimo cruciatu versari, auxiliumq. significat. M vero desertus fuerit, I
dos animaduertat Nam In eodem ipse eam ne,in quo David Christiam lamentantem indu citaee auxilio, quo fuit ipse Christius patris M. neficio liberatus,de gloria,qua fuit egregie cumulatus, de imperij illius amplitudine multa; atque praeclara dicit. Emo,s fieri nequit,ut in Christi res no quisquam ipso florentior, omnibusq. bonis affluenti oriatque beatior sit, di testimonio Diuinorum hominu quod Iudaei ne, gare non possunt,apertissime constat, ita futurum suisse, ut Christus extremam inopiamper ferret audibria, maledicta, conuicia sustinerer, crueiatus intolerandos pateretur: restat, veopes regni,quas sanctissimi viri tato ante praedixerant,ad animi cultum,& Diuinae Ermae similitudinem conserendae sint Vt autem id elarius animaduerti possit,non erit alienum,quas
opes huius florentissimi Remi viri Divini lora
praedixerat, explicare. Isaias, cum ruinam,quai Ierosolymitam ciues erant opprimendi, & h minum strage exposuisset, Christi decus, & im
perium continuo oratione Persequitur. Ait
nimi In die illa erit germen Domini in ni- I ficentia, de gloria, de stuebis terrae sublimis iis, qui saluati fuerint de Israel. Quem germen Domini vocaverat,mrsius fructum terrae nomin
uit;vt intelligi posset,eum & Deum, & homine esse, qui Iudaeorum reliquiis salutem erat ali turus . Quamuis enim numerus filiorum Istaei esset eum arenae multitudine conserendus, reliuiae tantum erant conseruanda per fidem esteinde: Et eri omnis qui relictus fuerit in Sio, α residuus in Ierusalem,sanctus vocabitur,qui seriptus est in vita in Ierusalem . Nomen relicti, & nomen residui, carilem Be stragem exagingerat: e qua pauci titum erant fidei beneficis conseruandi, & ciuibus caelestis Ierosolymae, qui soli verissima vita fruuntur, adserisendi. Id autem fieri non poterat, nisi vitae puritate.& sanctimonia.Sed quaero,qui ratio sanctitatis illa fuerit Num ea quam legis antiquae ritus csacerdotium continebat Minime gentiumstis
qui Diuinus spiritus instituit. Sequitur enim, Si abhi erit Dominus sordes filiarum Sio, & sanguinem Ierusalem lauerit de medio eius, in spiritu iudicii,&inspiritu ardoris. Omis. quae
sint opes regni Non auriri non argentum n minat, non corporis voluptates; non magnificentiam huius vitae recenset; sed spiritus sancti munus, atque beneficium,quod continet incommuni strage salutem; in internecione securitatem; in steterum colluuione cinctitatem. non in lustralibus aquis, aut vitulae rubrae cine
ribus , sed in spiritus Diuini gratia constituta. Spiritus enim iudicij innocentiam,& puritate;
spiritus aute ardoris, animum cupiditatem uinitatis inflammatum significat: utrumque autem spiritus sancti munere continetur. Alia
hi vero inquit, Exsistet surculus e stirpe Iesse,& virga de radice illius pullulabit. Hoc in loco 'non est Iudaeus, qui dubitare possit, quin o
tio de Christo h atur, Sed opes mis ad iis
237쪽
eiamus. Nim auri, & argenti, aut gemmarum centiam intelligi quae sitim explem,quae keu mentio iis Non prosecto , sed aliarum diuiti ditatem inducit; quae virtutum omnium pia rum, quae multum omnibus humanis opibus itis incrementum in dies affert. Idem per lactis antecellunt. Sequitur enim , Et requiescet si dulcedinem, quae infantes nutrit, & per acri
per eum spiritus Domini. Non dicit , Actabit reni vini vim, quae robustiores incerulit, atque eum, aut impellet eum spiritus Domini; sed, iucunditate mira laetificat, verte significatiir. Requiescet super eum sui demonstret, spiritu Spiritus enim Divinus disciplinae mitioris su cinctiun in illo sedem rabilem, atoue sem' via rure rudes instituit; deinde, instinctus veh piteratam constituisse. Opra autem ipuus Diui mentiori impera,eos,qui sene maiis aetate pro εῶ tarit duculenter explicat Spiritu , inquit, rosaem,coreo rat. Αquas autem, vinum, & lac, si pientiaeatque intelligentiae, spiritus consilii, ac cibos praeterea venales esse dicit; ad ea tamε& festitudinis. spiritus prudentiae,& religio coemenda argento auro opus non esse, quianis,spiritus, qui religionis odorem Ionge, lath non meritis ant restis, nee enim merita spume diffindet. Paullo aute inses ius fore diciti, ritus sancti gratiam antegredi possunt 1 exuri in Christus institia, alq. iudicio, quasi balineo, namq*mnia merita nascuntur sed fidei lan praecingatur. Hae sunt, bae mi Regis nostri d guidae,sed incenis,& incitatae tribuutur Quod
uitia, hae sunt opes, haec instrumenta bellicae, autem haec sit Isaiae sententia, ea quae sequun- quibus feritatem expulit, immanitatem proni tur,ostendunt.De fide namque, de iustitia,& in gauit; mores esseratos exfrinxit statque perso- quitate,de pietate luculenter edisserit. Multacit, ut vituli cu leonibus simul habitaret, id est in uini apud hunc Diuinum virum, &apud ali os ne crudeles homines ijs,qui minImu poterant, Prophetas testimonia, ex quibus colligitur, perniciem, ut ante iacie ne, inferrent. Alio ius nostri Regis opes in vitae puritate, dcint ιμ rursus in loco, Aperientur. inquit, oculi caeco- Fritate, in rerum humanarum desbicientia, rum, de aures surdorum patebunt: tunc saliet an iustitiae studio, in virtutis magnificentia, in ut ceruus claudus, Et soluta erit lingua muto- caritatis ardore, in Diuinarum rerum assidua rum. Quia prorumpent aquae in terra deserta; commentatione, & in opulentia denique cael de in aridum solum torrentes emanabunt.Quae sti, atque Diuina consis re. Quae, malum, igiis nam est hic reru connexio Num ob eam causi tur illa Iudaeorum caecitas fuit, quae illos as udam, plodant isdesertis aquae sunt eliciedae, dio Diuinae virtutis abstraxit, ut m opes instaverum est,ut caeci videant,surdi audiant, cla 3o tales, & interituras in hac vita exigua pollice di saliat, muti Dei laudes enuntient Si Iudaeos rentur, de nihil, aut parum almodum, de ses secutus fueris, exitum nullum reperies; si vero pitemis cogitarent Quo modo autem pentes Prin, hetae sententiam, nihil congruentius fie- uniuersae erant in societate tanti muneris eu
ri,aut dici posse iudiciuis Per aquas enim mu- cand , quod Iud6 ferre non poterant, infinitis nera sancti spiritus intelligit ; quae perficiunt, etiam proeemodum testimoniis demonstrarivi,qui antea res caelestes intueri non poterant, Met, e M s pauca colligam. Primum qui- ωα2M eas ciare cernant; qui legem Diuinam minita dem, Deus ad Abraham dicit: omnes geres per me ad aures admittebant, eam cum iucundi- illius semen,id est per Christum, exsecrationetate summa percipiantriui,propter animi im- liberandas esse. Idem Isaae illius filio: idem Meillitatem, nullum opus iustitiae,&humani. M tiam Iacob illius nepoti totide verbis pollice- Gen. xv. tatis edebant, opera sancta alacriter exsequan tur. Iacob vero, moriens, cum sub Iudae nomia intur; qui linguam impeditam gerebant, ne Deo ne,a quo Christiis erat oriudus, multa de Chrigratiarum vota per Eierent,vitam in Diuina sto praediceret, in illo spem gentium reponen- Denignitate cesebranda consumant. QEamsae. dam esse praenuntiauit.Dauid autem ita Deum,
43' pe autem Isaias per aquas dulces,atque perem eum Christo inquentem inducit: Postiata a me, . - nes, dona sancti spiritus intelligat, videre posi di dabo tibi gentes hereditatem tuam, &posa' sunt, qui mediocre stultum in illum contuleis sessionem tuam fines uniuersae terrae. Alibi vere. Veluti,cum dicit,torrentes in vastitate pro roidem Dauid ait, Et adorabunt in conspectu pal. xl. rupisse, Deumq. in horrida solitudine arbores eius uniuersae familiae gentium. Tum illud,Οm 46. perpetuo virentes manu sua consevisse; sem--nes gentes plaudite manibus, Et, Laetentur, depilemumq. hortum, & viridiarium instituisse; exsultent gentes:& apud eundem vatem Cluq- aut,cu ostendit,quo modo loci indui.&amne- stus ipse: Populus, inquit, quem non cognoui, ni erant aestu,& siccitate vastandi; de rursus in- seruiuit mihi. Infinitum esset, si vellem reliqua culti propter aquarum affluentiam in amoeni- omnia huius Diuini viri testimonia persequi. t tale conuertedi. Quibus in locis docet,aquas, quq hanc eandem sententia confirmant. Isaias quae hanc viriditate de amoenitatem efficiunt, vero, quam saepe de hac gentium conuersi a Iudaeis neglectas, ad alienas gentes derivan- ne conin emorat Fluent, inquit, ad eum Om- UM L ys. dassa isse. Alibi vero inquit, omnes stientes. nes gentes; de ipsum gentes deprecabantur ; devenire ad aquas;&,qui non habetis argentum. dedite, inquit apud illum Deus, in lucem gen- properate.emit 8c comedite.Emite absque is solium; de domus mea domus orationis vocabia gento, de absque ulla comutatione vinu,& lac. tur cunctis genti iras; εc mittam ex ijs, qui ea
Per aquas spiritus suini largitatem. di bene. serint in Ciliciaret Lydiam, ingentes iaculi.
238쪽
di peritissimas, in Hesperiam, in Graeciam, in hi adicii ad eadem benignimesncri interclis.
extremas insulas, quae nominis mei tanam in deret. odiam imia immanere mininuidianti.
mme perceperant ;S praedicabis nomen mesi quae te exagitat, detestare; fies arcte compi inter gentes : & offerent omnes fratres v rire;&seden intelliges, otium coueritostos ex omnibus gentibus in sacrificium d nem non tibi maeroris, Et angoris, sedistitiae mino. Hoc in loco duo consideranda sunt .Pt, sim me materiam prahere. Quo enim plures mum, quod gentes ad Iudaeorem eoeturna ex gentibus statres hereditatis Diuinae particidim gregandasau orum fratres aphellat. Haem pes animaduertis, eo givamplificarium si in nimdiuina cognitio non sanguinis eommunio te aliquod vestuti pietatis, de humanitar ne, sed fidei consensione eontinetur. t Alterum dis residet, voluptatem ex Dei gloria. α horim est luod sacrifieandi ratio eraeprorsiis immu- num sinite percipies. Sed, ut Iudaeoruminu tand Non enim dicit, Quadrupedes adducet diam omittamus, at,ut paucis aperiamus, ad victimam, sed, pratres vestros ex gentibus quam aperte viri sinetistiam Regaum Christi electos Merent, ut sint sacrificium Deo ginis de ternum predixerint. Quolsi secussimum. Non enim sari nem pecudum, sta in stillat,nonerat certe, eur ille lammu de 'teritum nequitiae requirit ; neque Graium n, tissimus Dom-s tantam operam ponereti dore, sed inflammatae fidei magnitudine dele- Regno eonstituendo, quod e- exiguo tram ctatur. Et, quemadmodum nouum sacrifieam poris spatio eircumserviendum. Ex illo di genus inducit,ita & nouium sacerdotium im que non erat, ut Deus isse promiserat, breuis siluit. P eis enim interiectis,inquit idem Do fatus,sed sempiterna posmianda. Bonum enim 'minus: Et assumam ex eis Sacerdotes,&Leutia quo praestantius est, eo est finis illius acerbioritas . Ergo sacerdotium Aaronis infirmatur, de Itaque praestitissetinumquam bonis ista,quam militur. Ex gentibus enim, quae nulla generis eisdem, postvoluptatis breuissimae sensum, cu propinquitate Hebraeos attingunt, I eviti,ari. doloris acerbitate spoliari. Cum autem nat Malari s. sic: erdotes et niur. Quam acceptum vero sa rameraritatis appetεtes fimus, nullum bonum inficiu a nouis sacerdotibus oblatum Deo,ὶ- animos nostros explere potest, nisi quod fit inturum esset, ille apud Malachiam demonstrat. xi e constans, di sempiternum. Bonorum igitur Sic enim Iudaeos repellit,ut alienas gentes ad diuinorum promissioram sacrati foederis reli. scisca . Non est, insule, mihi voluntas in vo- gione eonfirmata,nihil potest mortale,&caduhis. Mortu enim selis, usque ad occasum, ma, cum,sed immortale, ue diuinum contineo. num est nomen meum in gentibus; & in omni Regnu igitur Christi non erat aliquo fine te Ioco offertur, di lacrificatur nomini meo minandum. od quidem non ratione tantu, tio munda. Haec gentium conuersio cum oIim sed Diuinas testimoni apertistime confima- ab omnibus sere Diuinis hominibus testata, tur.Regnum tuum.inquit Dauid,Regnitian Ο- sanctissimisq. monumentis consignata si, Iu- nium saeculorum.Et sedes tua, Deus, sempiteri '' daei tamen eam serre non poterant. Itaque, cu na est,&sceptrum aequitatis, sceptum Paulus multa apud Lysiam tribunum cum I tui. Quod autem de Christo eo in carmine i daeorum multitudine, de Christi roria dispu- quatur,ex e qiuod sequitur, clare perspicitur. . tauisset, illius orationem patienter audierunt. Amas,inquit,iustitiam,&odio persequeris inivsque eo, du diceret, se a Christo missum fili si Qquitate; eo quod unxerit te Deus. DeuStuus se, ut nationes tanginquas ad notitiam Diuini oleo laetitiae prae eonsbrtibus tuis.Crura uncti nominis erudiret. Hoc autem audito, exarse- nis Diuini meminit,etim sane Christum appebrant, de clamorem furibundesiustulerimi, veta lat:nomen enim Christi Vnctu significat.Sunsem sq. in terram proiectis, nubem pulueris mus autem Christus est ille,quem unxit, Deus. excitaueriint;& vociferati sunt,altero quoque vi Petrus ait, spiritu cine &virtute .c m verbo a Lysia contendentes, ut hominem Mia spiritum Dauid Vnguentum laetitiae nominat. ' 'farium , qtii tam immane facinus dicere ausus .em tamen Christiun Deum appellat, eumq. 'isset,in cruce tolleret.Iudaee,quid furis quid a patre spiritus sancti muneribus perfusum
insanisὶ Dei ne caussa, tua potius laboras Si esse demonstrat. Praeconsortibus autem suis Dei caussam agis,stultissimus es. Quo enim il- so unctum fuisse dicit, quia ex illo, tamquam exlius notitia ad plures peruenerit, eo gloria tu perenni honorum omnium iste, vinis D lius erit in terris illustrior.Si dignitatem tuam uim in omnes, qui illum sequuntur . emanM ;imminui putas nuidia vexaris Non enim gen ira tamen, ut nullius hominis Diuini*lendoritium salus tuam salutem, si fidem Metam c. de dignitas sit cum illius splendore comparan-
tueris, euertet. Interim, velis nolis, Deus glo- da Nibi vero idem Dauid de Resni huius er m. .riam suam in gentium conuersone vehemenin nitate loquens,ait, Et permanebIt cu sole. --ter Iustrabit, quemadmodum Prophetae prae- braemini usitata loquendi consuetudine aeter dixerunt. Non enim tantum Iudaeorum Deus nitatem delienat.Isaias vero in eandem sente' inii noti gentium Diues enim est in omnes, tiam:Super inronum,inquit, Dauidis,&super, qui inuocant illum.Non igitur gentium dignia so Regnum eius sedebit,ut corroboret & confir-tas Qntem inlinensae benignitatis exhauriet. met illud in perpetuim .Daniel item ait:Tem - λα Mala enim gencium uniuersitati prospexit,vitia poribus Regum istora Deus caeli Regna fun' dabit ,
239쪽
ilabit quod nullis umqua seculis interibit.Η
ius autem Regni aeternitas multo magis cosi mat, illius opes minime commodis huius vitae contineri Nihil est enim eorum,quae cernimus, oculis, quod non sit interitur u. Sic enim Deus asti s r. apud Isaiam loquitur: Suspicite caelum, & te ram, & cultores illius intuemini. Caelum enim instar sumi dissipabituri. de terra sicut vestimetum atteretur; & omnia, quae cernitis, int ribunt; salus autem mea perpetuo constabit,& iustitia mea non deficiet. Haec ipse Deus apud Isaiam testatur. Si igitur omnia, quae caeli ambitu continentur,ut Diuinum testimonium confirmat, finem sunt habitura, & salus, atque iustitia,quam Christi Regnum erat allaturum, sempitema est;quemadmodum & fides Domini, qui eam promisit, est sempiterna; quae tandem amentia vexavit Iudaeos, ut bona sempiterna ad opes fluxas transfereda putaret is illos delusit Eorum cupiditas,& mentis angustia, & animus terrenis rebus nimis addictus. Diuina namque testimonia clarissima sunt: quibus probatur,Christi Regnum bonis animi c5tineri; illiusq. gentes uniuersas participes s . re;illum. finem nullis umquam saeculiς habiturum . Itaque diuitiarum terrestrium immanis cupiditas,& detestabilis inuidia, animiq. abiecti, atque demissi stagitiuin, & spes fallaces, &cogitationes inanes, illos ex patrimonio caelestis haereditatis praecipites eiecerunt. Et tamesunt,qui dicant, nondu gentes uniuersas Christum sequi. quasi sit necesse per gentes uniuersas omnes homines intestis, & non ex omniis
hus gentibus esse delectos, qui Diuinam hereis
Universu ditatem cernerendaut parum constet, Vniuer sitatis nomine nationem unam,voluntatis c5- sensione consipitantem, contineri. Numquam enim deerunt,qui pietati fureter aduersentur; Et tamen interim ex omnibus nationibus permulti alacritate mirabili ad Christu constuet. Nondum signa persequimur; ea tamen,quae adduximus,pro signis habenda fiant .mirifice namque eum Regno Christi consentiunt . Sed aliud est etiam eonsiderandum, quam apte tempuri, quod fuerat olim oraculis Diuinis praefinitum,cum Christi ipsius aetate conueniat.In primis autem Iacob, moriens, cum sin Falis filijssausta, Se felicia preearetur,&,quae erat ultimis temporibus euentura, praediceret,sic Iudam filium atatus est i Iuda,te laudabunt statres tuitia. manus tua in ceruice inimicoru tuorum: adorabunt te filij patris tui. Tria fore commem rat, dum Iudam alloquitur: primu est, ut eum isatres eximie laudent alterum, ut hostes virisbus illius opprimantur; tertium, ut illum fratres adorent. Laus insignis honestati, victoria praeclara virtuti,adoratio autem numinis sa ctitati tribuenda est Haec autem in Iudam conuenire non poterant enim laus Iudae tam illustris exstitit,ut lato interuallo si atrum laudes exsuperaret Qtias de hoste victorias eosecutus est, ut merito dici potuisset , illum manu
sua hostium eerii iees oppressuram Quo in I
co fratres ilIum quasi numen in eo lateret, venerati sunt Non igitur haec oratio de Iuda, sed de Christo , qui erat Ilidae sanguine propaga dus , habetur. Id autem Rabinorum sententia confirmat. Id enim decernunt, quoties in scriptura sancta reperitis aliquid ultimis temporibus futurum, toties illud, quod scriptum est, esse ad Messiae tempora referendum .Quemad modum hoc in loco, eum Iacob filios iam
nuit, ut attente audirent, se, quae ultimis te Doribus sutura essent, nuntiaturum asseruit.
Ea deinde, quae sequuntur , magis perspicuurn iaciunt, haec praecipue ad Chrisvim pertinere .
Catulus, inquit, Leonis Iuda, a praeda, fili mi, adscendisti, se de accubuit ut Leo, &quasi Leaena, e in suscitabit eum Nam Leo,
e praeda rediens, ita decumbit,ut iacensatque adeo consopitus omnibus formidini sit, ita, ut nemo illum excitare audeat. bore igitur suo nixus, considenter accumbit, atque somnium etiam capit. Haec autem quo pacto in Iudam
quadrant λ Nam quas praedas egit ille Qua sui ipsius fidueia sine ullo timore hostium placidissimo somno consopitus e PQu9 umquam
terrore hostes suos exanimauit parum liquet , haec omnia de Christo sub Iudae nomine praenuntiata fuisse Illius enim decus excellens omnes fratres admirantur; illius in bello virtutem sempiterni hostes extimescunt ι illius nume is, quos pater summus filios adoptauit, sanctissime colunt. Hic rectores tenebraruspoliauit ; & morti nece intulit; clarissim q. triumphum duxit.Cum autem in sepulcro decumberet , mis illius dormientis impetum, &virtutem sustinuit Tunc enim inserorum manium claustra reuellebat; & eorum copias inuicta virtute dissipabat. Addit deinde: Non auis feretur sceptru de tribu Iuda, & legistator de femore eius, donec veniat, qui mittendus est. Interpres ita vertit, quasi Hebraeos esset. Et ita sertasse scriptum aliquando postea,vt alia, similiter deprauatum.Nunc scriptum est ribis multi interpretantur,
Quod ei. ut sit sensus, Donec veniat id,quod ei promissum est. Hanc autem sententiam confirmant Septuaginta Interpretes Sic enim vertunt , ἀύτω, Id est, Donec veniant, quae seruata sunt ei. Sunt, qui verbum eius interpretentur. cumque tamen modo hoc nomen Hebraeorum explicetur, omnes consentiunt, per illud vel
Christum, vel Christi opes decgnari. Chaliadaicus vero Interpres Messiae nomine hane v cem explicat. Hoc igitur eluquod dicit Iacob. Numquam ex stirpe Iudae principem,& Rei p.
moderatorem det uturum, donec Christus ad- - uenerit.Itaque factum est,ut tribus illa multos viros principes, & duces, & reges ederet, &multos etiamqui Remp. auctoritate, & consilio iuuarentiex se procrearet. aBUinta annis, quibus Hebraei in solitudine versati sunt,
240쪽
Iude princeps semper fuit reliquis principibus uersus,venia sibi, S uniuerla populo summa chantelatus. Itaque primus castra mouebat; pri- tentione postulauit; & Dei infinitam clemen-mus agmen ducebat; primus dona, & victimas tiam obtestatus est, ut res Iudaeo n affictas offerebat. Post Iesu filii Nun mortem,ad illam respiceret. gelus aut Gabriel illi in precibus tribu auctoritas summa delata est,& maxima occurrit,& his verbis eunde astatus esuDaniel, Dra. s. helli munera permissa. At, postquam David, ex nunc egressus su ut docere te,& intelligeres. eadem trita oriundus,imperium,& nomen Re M exordio I recum tuam egressias est sermo, gis obtinuit, Regnum in eadem stirpe usque ad hoc est,exitu habuit pridictio illa Ieremit, qua Iet. as. Zedechiam Regem cotinuata successione per de libertate populi vaticinatus est,quq erat mansit. Quantum autem haec tribus excelleret ro pera Cyri regis affereda. Erat aut ille annus se dignitate, vel ex hoc existimari potest, quod, ptuagesimus ab eo,quo Ioachin abductus Babycum militum delectus ex omni Itiraele habeba- lone merat Is autem erat primus annus Cyri, tur, copiarum Iudae separatim mentio fiebat. qui G selu Iudaeis libertatem restituit, sed eos Postquam vero Hebraei Babylonem abducti etiam multis muneribus assecit. Sed,cum Iereissant, nec in illa quidem seruitute Iudae nomen, mias non modosituram libertatem praedixis
atque dignitas obsoleuit.' aitur eaussam set, verum & urbis instaurationem, & verissia Hebraei reliqui, gentis nobis de ducti, Iudae mam Iibertatem,quae vera,& se iterna iusti-
nomen secuti sunt, ita, ut Iudaei omnes appel- tia continetur , praemonstrauisset, nullumq. arentur.Libertate autem recuperata,Zoroba certum tempus, intra quod erant illa summa
M'.qui nepos erat Iechoniae Regis,populi mo. , o Dei beneficia conserenda, explicuisset, Ange-derationem suscepit. Pontifices deinde impe- lus id aperiendum seseipit. Inquit igitur: rium tenuerunt, qui quamliis ex stirpe Levi veni, ut indicarem tibi, quia vir desideriorum procreati filissent, erant tamen iis, qui origine es,ut animaduertas verbum, & intelligas visio a Iuda ducebant, sanguine coniunctissimi. Ulia nem. Et his quide verbis ostendit, alliis armpebat praeterea septuaginta senum auctoritas atque Diuinarum rerum ardentissimam cupi- summa, qui, postquam Iudaei Ierosolymam re- ditatem non posse Diuinae sapientiae fructu d diere, omnes, aut maxima eoru pars genus ad stitui.ait deinde:Septuaginta hebdomades de. Iudam reserebat. Hoc concilium Iudaei Senae- finitae sunt super populum tuum, & super ciuiadrim vocabant,nomen Graecu,nempe μέδρι.. talem sanctam tuam, ut imponatur finis scele- secuti. Multa namque eiusta inomina post sori,&Obsignetur peccatum,&expietur iniqui- illud exsilium, a Chaldaeis, de Persis, de Graecis ras,& afferatur iustitia sempiterna, de obsigno adsciuerant,uctoritas huius senatus usque ad tur visio, Se prophetia, & ungatur sanctus fa Herodem ii tegra,& inuiolata permansit; Ac de ctorum. Commodum Hii, ut, quemadmodum illius consilio, de sententia, Pontifices, qui tan- Ieremias septuaginta annos illi libertati recodem Reges appellati sent, Remp. administra- perandae praefinierat, quae ad hanc vitam pe bant.Numqua igitur aut Principes,aut Reges, tinet exiguam, de aerumnosam, de aeui breuissi- aut Rei p. moderatores in Iudi turpe defia erui, mi spatio circumscriptam quam Cyrus erat alvsque ad Herodem,qui, contra ius, de fas, cum laturus: ita Gabriel Angelus, numero septies esset Ascalonita, de a Iudaeorum genere pro multiplicato, septuaginta hebdomadum rem' sus alienus in Regni opes inuasit. Is Aristobolii M pus assignaret intra quod erat vera, que semPontificem, ad quem Regnum iure veniebat, piterna libertas, non opera Cyri, sed Christi per summum scelus interemit,senatusq. gravi optimi maximi, illis, qui cum fide illum secta- tate affixit ita,ut nomen tanti concilij, atque rentur, magnific&issime conserenda. Illud ausenatus obtineret, vis autem, de auctoritas ρο- tem fatis perspicuu est, cum in sanctis litteris nidiis abrogaretur. igitiir tempore Chri rus duplex hebdomadum genus reperiatur, unum natus esinuo Regiv nome ad alienos transsata dierum, alterum annorum, hoc in loco hebdo. filerati, quo Iudae nome occiderat ita, ut stirps madas annorum intelligendas esse,quartavin ipsius Iudae penitus excisa videretur. Et sic de- libet annos septe continet. Sed tuo modo haeemum vaticinatio patris sanctissimi euratu ve- tueundissima libertas constituta sit, erae pre-ristimo comprobata fuit.Ηuic pindictioni con so tium erit attendere. Vt imponatur quid fi---P. sentaneum est testimonium Danielis attexere, nis sceleri. Est enim scelus, impietas in Deum quod est paullo fusius explicandu . Cum enim, quae quidem in se flagitiorum otiinium semive ipse refert,Ieremiae monumenta Versaret,io narium continet. Et obsignetur peccatum, ne
eum illum attentissima consi tione perle- videlicet exstet, de emineat, sed ita Dei benefigit, in quo erat Iudaeorum exsilium, quo Ba - cio tegatur, quasi numquani commisiam iiiii Ionem abducti sint, septuaginta annorum set: quemadmodum David dicit, Beati, quorutio definitum. Poterat tamen dubitari, an nu- remissae sunt iniquitates, ta quorum tecta sunt meres ille esset expletiri. Bisenim si erant I peccata. Et expietur, inquit,iniquitas. In quo dii a Rege Babylonis in exsilium abducti. Pria nos admonet, iniquitate religionem violari. mum quidem,cu regnavit Ioachin.Iteru vero, εο quae est facris sanctissimis expianda. Et actra r nante Zedechia. Danislsitur,ut de hac te tur iustitia sempiterna. Repellit legis iustitia poris ratione certus esse posiet, in preces com in umbrispositam, verissimaeque militiae fridi,