장음표시 사용
291쪽
x Ariara, inquie, militiae nostrae no humana,sed Diuina sunt, Diuino robore,atq.potetiat ad demolitionem munitionuti quibus consilia demolimurn omnem altitudine,quae extol. litur aduersiis cogitationem Dei. Tu illud etiapraeclarissime dilium: Vbi sapiens Vbi scriba Vbi inqui sitor huius saeculi 3 Non ne stulta fecit
Deus sapientiam huius mundi Haec quide Paulus.qui quid animaduerte, ovibus armis sapietiam muti fui itus euerterit; quo animo tan eum lacinus aggressus sitλquanta virtute eon secuit quanta laticitate ustrae sapientiae essetis plinam tradiderit ; & non clariora Diuinae viretulis argumenta stagitabis. Sed nimirm illud est,Euangelium esse absti usum, at q. recoditi in illis, quos hostis humani generis excscauit. N si hoc non esset quid olarius ea possetrii enim Dei potentia est infinisa; si probitas immeiata, si bonitatis summe proprium estsumma cu mentibus,qus aliter stabiliri no possunt,coniunctio; si genus humanum erat e sempiternis miseriis eripiendii, si iniuria Diuinae maiestati iacta e cellenti virtutis infinitae merito compensanda; si amor erat excitandus; si metus in culicdus; si documenta patientiae,& virtutis admiradae istatuenda; si haec omnia fieri commode non poterant,nisi Dei filius sub humana forma,atq natura nos ad disciplina caelestem erudiret, ianguineq. suo animos nostros expiaret; quid euidentius Christiana fide potest esse; maxime vero, cum omnia bona,quibus fruiniurimitant olim a Deo promissa. atq. scedere sancti: Aimo confirmata Vt ita fit, inquiet aliquis, indignu erat,
ut communis salutis auctor nullum fructum ex opere tam praeci aro perciperet. Nullu, inquis λImmo id nomen, secundum humana naturae rationem, mortis ipsius meritis , atque sacrificii religionen sanssitate,consecutus est. quo nullum ciarius,illustrius, mirabilius, N: salutarius
concipi mente,atq. ratione Potest Nemo enim
umqua reliquis beneficus, & salutaris exstitit, qui non eo studio dignitati suae vaIde consuleret, quod in Christo maxime cerni potuit. Ius enim, atq. sempiternum impertu administrat, cplum,& terram potestate infinita coplectitur: illum enim caelites admiratur;homines iusti numen iἰlius venerantur; iudiciu illius inseri pe
flectuntur.Ita namq.gloria sempiterna circii in
filii tret illi cuncti boni supplicent di illius iustis
omnes exercitus caelestes obteperent. Decebat
Fla, inquit Paulus) eu, per quem omnia,& propterque Omnia, cuni multos fili ps gloria cumulare statuiti et auctore salutis eoru cruciatibus Per
sectam nominis gloriam adipisci. Ex hac Pauli sententia intelligimus, Christum morte illa elarissima decus. & nomen, & gloriam, & impe
risi,dcregnu Diuiuum,atque sempiternum consecutum, ad dexteram patris locatum, caelum regere, atq. moderari,& beatas mentes luminis sui splendore, atq. numine collustrare. M
-τ-I- gnum inquit Paulus a est pietatis mysterium r
Deus manifeste apparuit in carae. Quis hoc autem optare auderet,ut ocullis p cellenti stimuillud nume in humana specie lates adspiceret Illius tamen potentia, atque capientia factum
est,ut verus Deus, verus homo fieret;& ita naturam humanam ad personae unitatem assimi
ret,ut nihil esset omnino de maiestate deminu-trem; sed mundum etiam, in utero sanctissime Virginis inclusus, perio coerceret. Sequitur, deinde:Testim tu iustitia costentus est aspia Mam. ritu Dei enim spiritu daemones eiiciebat; mo bos corporum, & animortim depellebat; mo tuos in vitam excitabat; & insitum numen operibus admirandis indicabat. Ait deinde:Apparuit Angelis. Quid hoc est λ Anmi,qui semperficiem patris intuentur, non simul di filium ab spiciunt Adspiciunt certe. Sed noua illa Qrma Diuinitus assumpta,noua illis materiam admirationis,atq. sapientiae multiplicis praebuit; de integro Ini potentia, alq. sapientiam admirati, illi debitam gloria tribueriint nouis laudibus,& c atibus numen illius celebrarunt.Nu-
quam suspicati sortasse ierant, fieri posse, ut
numen infinituita secum natura humanam ad remediu humani generis copularet, ut, utraq. natura integra permanente,una tantu persona Νcosisteret.Apparuit igitur multo elarius 'Ang lis Dei immensa benignitas,qua quide fuere nouo quodam lumine colluctrati, re ingenti gau- nu ridio cumulati ait deinde, Praedicatum est gentibus. Et hoc quantu exstitit Diuinae virtutis a gumentuma omines obscurosa colles, imperitos,tantum facinus suscepisse, ut gentibtis seri immanibus, flagitiosis,a cultu verissimi pietatis abhorretibus,disciplinam traderent nicu ibus,di institutis aduersariam, & libidine, cui erant penitus addictae, seuerissime coinprimente,& ea docetem,quae neq. sensibus,neq. rati
ne, neque mente comprehendi,& percipi poterant . a se liciter vero illis id reciderit; quod sequitur, plane demonstrat.Creditus est mudo.Quauis Dei testimonia per se valde eredibilia sint; cu tamen mundus in tenebris, & caligine versetur, & nihil credere velit,nisi id tantum, mimi sub sensus caditi,& praeterea, propter mentis angustias, di ingeni j tarditatem,& diuturna flagitiorum, & scelerum consuetudinem, nihil ad aures velit admittere nisi illud tantu, quod voluptatem efficit; in maximi miraculi loco po, nendum est, mudum credere,Deum in humana
λrma latuisse,ut humanam libidine, & cupiditatem,& insolentiam profligaret Adiungit m tstremossia mptus est in gloria.Qui luit a militibus per ludum, te iocum,spinis,& sentibus coronatus; qui fuit verberibus crudelissime ersias; qui, praeter dolores summos, infanda conuicia.& maledicta pertulit; qui derisus, contumeliis affectus,omnivq.despicatissimus in cruce fit in is euectus in caelii de morte,de tenebri de me, cati tyranide,de aduersarii potestatibus claris. simum triumphum duxit, corona glorie sempiternae consecutus, Regnu caeleste legibus Di si ιη gle
292쪽
tissimis a In unistrat. Illum eaelites intuentur; 'animantium arietatem,multitudinem, .lle illi seruiuntullius laudes perpetuo emunt;neq. etiam,vsum, di sobolis propagathinem amma
tame minimam floriae illius partem cantibus , uertisses, vim, qua vivunt,&-Rhesunt, Ec varie ac oratione consequuntur.Illius benignitatem commoueimita exploratam,&cognitam peni- Interris experimur;neque tamen multitudine tus habitisti Num corporum simplicium,equi . donorum, de munerum cnumerando percensi hus omnia, quae caeli ambitu continentur, est: mus. Numen illius hostes sempiterat vehemense cta sunt, perennem, & continuatam motione . ter exhorrent;neque ullo in loco a metu, dc tre & vicissitudinem, qua ultro citroq. commeat. pidationec quiescunt.Itaq. virtute inuictus & alia in aliorum naturam conuertuntiu , c
caritate beneficus, opibus Diuinis ornatus, eae ro gitatione comprehendisti Num nodum, quo tu gaudio cumulat; & terras numinis sita glorix omnia inter se constricta sunt,itaint, quamuis complet;inseras regiones exterret; sitos benes diuersia, δc dissimilia natura sint, miro siderecus innumerabilibus auget;inimicos,qui insce coniungantur, mente, & ratione complexus Iere contumaciam adhicit,acri iudicio perirer es QId caeli naturam tanto splendore conuintil.Haec omnia,cum ita perspicua sint i nega- centem, tam claris sideri,is exornatam, tamri non possint,quis ta hebeti ingenio est,&tam si gulari artificio perpolitam, oratione res angusta mente praeditiis, ut iis argumetis Chri ram Quid orbium caelestium cursus varios,a sti ni ime exstare,& eminere no videat Nis Cru que dissimiles, rata tamen,& stabili proportio eis vim,& esscientiam admiretur Non, bore ne colligatos Qui modi sunt illi, qui ex malis
illius innixus,ad immortalitatem enitatur Et xo misinteruallis, prorata tamen portione distin tamen erit quisquam, qui non ideo credere ve ctis, iucundissimos naturae concentus efficius lit,quia lationes Diuinae virtutis explorare no Narra, si potes, quae vis illa sit, quae ima sumin queat M aliam rationem potiorem eaHtiae po mis, media extremis eo vinculo devinxit, ut tentia,atq. probitate immesa,& infinita conti- omnia inter se pacem, & amicitiam inuiolatonetiir,exquirendam existimat Venit ne tibi in scedere conseruarent. Haec quidem adspicis minente,admirari genus insecti.corpore quidem culis: vim tamen,modum,legem, & rationem , perpallium,genere vitae,& instituti ratione ve qua mouentur, neque sensibus usurpas, nequehementer admirandum Apes enim,rem acute ratione consequeris. Et tamen, cum ne mini- considerantibus ingetem admiratione merito marum quidem rerum caussam teneas,tam incommovebunt. Quanta enim sollertia fauos es 3o toleranda superbia duceris, ut, quidquid nonficiunt m singulari artificio cellas disten- intelligis, in dubium voces; ita, ut ne Ino qui dunt Quanta sedulitate mella colligunt Quis dem, qui est veritas sempiterna, fidem adiun- commemorare poterit illam Reipuocietate Il gas At haec omnia,qua nunc oratione perstrinia publici muneris consensione Illam erga Re- ximus,infima me, & extrema Diuini numinisges silos fide Illam in repellendis sucis acrimo opera, neque in aliquo numero habenda, si caniam Adde nunc ipsius operis.& industriae fru- alijs operibus Diuinis conserantur. Neque phictum.Est ne aliquid in vita melle dulcius atque losophiae quidem munii s in his operibus consi- ad multa mala depellenda salutarius Quid, cu dcrandis insistit. Alia namque sibi multo ammellis dulcedinem percipis,credis,illius suaui- pliora proponit. Corporea siquidem sunt omtatem insecto,paullo musca grandiori,deberi nia,& natura diolubilia,quq intuemur oculis: Credo,inquies. inare Quia id oculis perspi- at sapientiae studiunt incorporea, atque sempiacis,& reliquis etiam sensibus usurpas. Iligo, si terna requirit. Neque solum in animorum pera in alvearia apud nos minime tassent,& ta uestiεatione studium ponendu censet, sed mulsuauis liquor esset ex ultimis orientis solis re- to etiam magis in illorum parente. altore cogionibus allatus,& id tibi, quod nuc oculis cer siderando, summaq. sanctitate,& religione conis,siquis enuntiaret fide certe non haberes . Iendo mentem defigendam arbitratur. Sic igi- Cur ita tande Quia vim, di caussata mirae sua tur necesse est,ut animus,caelestes mentes prae uitatis inta pusillis animatibus inclusa perspia . tergress us, insontem bonorum omnium conte cere nullo modo mcte,& cogitatione valcres; to curse,& ardenti studio feratum, ut infinitam& sensibus id, quod esset a sensibus amotu,tudi so illam vim, umen,rationem, sapientiam,problcare non posses. Ergo,si fidem sensibus tantum latem,quoad licet,adspiciat,admiretur,amet, habendam censes, Philosophiam desere; quae assectetur,adipisci velit,&iucundissimo cupi hoc secum deliberatum habet, ut sensus san ditatis incendio fi gret; & ita demum fiet, veces existimet. rationemq. tantum in vita se- numquam illi beneficia tam admirandae benia quatur Ergo, quidquid a sensu fuerit rem gnitatis intercant.Videbit enimaumine Diuiatum, quod ratio no possit exacte percipere,per nae mentis illustratus, neque Dei potentiam Κ, te concidat,opus est,& ex omni natura penitus nibus vllis teneri;neque sapientiam hebescere; exterminetur. Quaero enim, num Inclusam iI- neque probitatem circumscribi; itaret nihil Dilam vim, quae ex terris viriditatem esicit, quae uinum numen impediat, quo minus opus perlaber bas frugex re arbores ex gremio ipsitis tel- εο ctissimum,& absolutissimum insitae benignita-Juris effundit, de fiores,& stuctus,atque semina tis efficiat. Videbit deinde, nullum Diuinae pro
293쪽
naturam humanam in tam alto gradu dignit, iis locauit,ut eam secum inexplicabili ratione coniungeret, ita,ut Deus homo fieret,& homo Deus haberetur,& esset.Si tibi admirandum pus esse videtur, potentiam numinis sempiterinni venerare ; si nostrae saluti constituendae consentaneum, sapientiam;si beneficentiae ampli
tudinem cosideras,probitatem. Itaque semperti immensam vim,& potentiam extimesces; de sapientiam admiraberistrobitatem amore ardetissimo complecteris; neque ullo modo muneris amplitudo te ipsem a fidei constantia dimouebit. Neq. ccsitatio maiestatis tibi ullam dubitadi materia, ii alta mente fueris priditus, exhibebit. Vt enim illa vis ignea,quae superum
locum tenet, infima quaeq. non deserit, sed omnia fouet,alit,atque 'stentat,usque adeo, ut etiam se in aquarum gurgites, in terrae viscera, in arborum truncos, de in lapidum venas insinuet, ut vim vitalem,atq. salutarem rebus cunctis impertiat, ita tamen, ut eam nulla cotagio
naturae inferioris insciat;ita mens Diuina, per
omnem naturam pertinens,omnia gignit,coi seruat,& auget,& singulis rebus pro culii'. naturae rationea enigne consulit,ut res mutae cons stant,arbores crescant, animantia moueatur,
homines intelligat,&, qui benignitati illius minime dissidunt, ad similitudinem illius perducantur ἔ ita tamen, ut ipse, mutationis totius expers,in omni aetemitate permaneat. Et,pe inde, atq. sol cum radiis omnia collustrat , non solum lucem in terras spargit, verum eas herbarum viriditate, arborum amoenitate,animantium partu, multiplici rerum smini, atq. veris ameto,singulis annis repetito, laetificat;ita tamen,Vt ipsius natura non immutetur, sed omnia commutet: sic Dei filius eum lucem suam latissime diffundit, neqtie caelestes tantum, sed etiam humanas mentes illustrat,excitat, inflammat,de animos quasi quod a aratro proscindit, in illis erbi Diuini semen spargit,ut multiplices stuctus efferant, eo'. tandem secti omniubonorum communione consecteti,non ex ea coiunetione aliquid de maiestatis immensitate, Si dignitatis amplitudine depcrdit,immo immesae maiestatis, quae nullam mutatione subire po
test, immensas opes conspiciendas exponit, ut homines ad eas fi uedas alliciat. Et, quo maior, admirabilior.& salutarior ea coniunctio fuerit. eo acrius mentes hominum ad siti amorem, de studium concitabit. Ita vero illas immutabit, ut ipse nuquam in ulla remi molitione, aut benenciis summa benignitate ab eo tributis immutetur. Rerum simili trudines ita conterimus,
non quod ulla similitudo e corporibus sumpta, possit numen Diuinum explicare, sed quod a..tias no habeamus. Cum igitur Dei filius homo fieri voluit,vi homines ab interitu sempiterno vindicaret, non a dignitate sempiterna disces sit, sed hominum naturam ad altissimum gradum dignitatis evexit. Quomodo id factum
fuerit, ne curiose inuestiges, ne magnitudine Diuinae gloriae, & sempiterni decoris cum tuae salutis interitu ,& sempiterna macula tui nominis obruaris.Satis habe,quod certus esse possis., esse verissimum, quod Cnristiana religio confitetur. Id enim est a Deo signis testificatum;o bis terramini mirifica conuersione comprobatum ; muneribus Diuinis,quae potentiam,& couenientiam, & benignitatem numinis caelestis indicant, aperte declaratum; ita, ut nihil reliqui fiat, quod homines in verae pietatis studio
incitatos a credendo retardet. Vt enim nihil aliud dicamus, qui terram, qui mare, qui fruges , qui animantia,qui sidera, qui caelum crea, uit,ut corpora nosti quae sunt terrestria,& i teritura , tueretur, atque conseruaret ; & hoc
non alia ratione, quam magnitudine probit iis inductus esse cin quo modo non multo maiora, & ampliora probitatis infinitae munera, animoru nostroruna gratia, qui sunt immortales, ad illiusq. natura propius accedui, In nos magnificentissime contulisset Cum vero in rebus Diuinis, non alia caussa, nisi probitatis amplitudo, exquirenda sit;eaq. probitas ex donis,a , que muneribus in genus humanum collatis facillime cognoscatur, quamuis iam multa Dei munera oratione persecuti simus, quae Cruci virtutis admirandae testimonium clant; sequenti tamen libro opes sapientia, Diuinaeq. nignitatis munera, quae in Cruce Christi latent, quoad lassiserit, magis aperiemus.
294쪽
Mnes quidem stipientiae opes in Christi disciplina constitere, satis explicatum arbitror. Illa namque errores sustulit; mentes illustrauit ἱ morbos,&- vulnera sanauit ; adspectum animis restituit; tenebrasq. discussit; atque perfecit, ut infinitam Dei probitatem, sapientiam, Be numen contemplisi, & intueri ssemus, admirabiliq. luce stueremur . Nondum Iotamen satis explicite,quos simus ex illa fiuctus consecuti, oratione descripsimus. Vt autem hine ordiamur, testimonio Diuino constat,ueram sapientia in Diuinae legis cultu, & salutari obedientia consistere.Sic enim scriptum est, Haec est vestra sapientia, & intellectus coram populis, ut audientes praecepta, liaec dicant, se populus sapiens, & intelligens. asi dicat, Colant alii Mathematicas disciplinas, naturae obscuritatem summo studio pervestigent; ao caeli etiam , si volent, spatia immensa definiant ; de, quod est terrae penetralibus inclusum, eruere, & in apertum pro serre conentur;osteiitent sapientiarn , venditent ingenium; reconditae eruditionis nomine subnixi, ambu
leni ; & se passim , quasi Rerump. correctores,
ει emendatores, intrudant: at vos uniim genus
sapietiae retinete; in lege nempe Dei dies ac noctes elaborate; ca numquam ex animis vestris elabatur. Reliqua enim studia, neque salutem sovobis, neque dignitatem afferent;neque e periculis eripient; neq. deniq. vllu vobis fructum, diutilitatem in rebus aduersis importabunt:
immo fieri potest, ut ea falsa sapientia opinio
Plerumque vos in capitalem fraudem inducat, ct in exitium sempiternu praecipites exturbet . Neque enim beatus est,qui disciplinas hominuingeniis excogitatas stlidio,& ratione complectitur; sed qui in Diuinae legis studium noctes atque dies vehementer incumbit. Similiter ipse Deus Iesum Mosisse eees rem alloquitur tNon recedet volumen legis huius ab ore tuo; sed meditaberis in eo diebus, atquen tibus. Quo modo autem Z Num satis ad sapientiam summam Dei legem firma memoria cotinereλMinime, inquit. Finis enim legis est, Officium, cum acri studion summa religione susceptum. Et ideo subiugit, Vt custodias,& iacias omnia, quae scripta sunt in eo. Sed fructum tandem videamus. Tunc diriges viam tuam, di sapietater sole geres. Hoc igitur ait: Si cupis populum prudenteride iuste gubernare; si ab illo omnes impetus hostiles inuicta virtute reprimere; si viructoriam semper cum amplissima dignitate inuicti nominis obtinere; si postremo omnes, qui
imperio tuo cotinentur, in quietis sedibus collocare, & florentes,atque beatos efficere; hoc unum munus in omni vita suscipe , ut Iegem meam in mente defigas; non quidem, ut illius intelligentiam iactes, ut ea ratione te populus admiretur; sed, ut omnia vitae ossicia ad illius trutinam perpendas; di cuncta, quae sanxit, diligenter exsequaris; atque ita populum uniuersum non tam metu pcenae,quam exemplo pietatis instituas. Quod si seceris,non est, cur quidquam metuas. Esto, inquit, sortis, de robustus. notiq. animo eonsternari . Quoniam ego D minus semper tibi adero in omnibus,ad quaecuque perrexeris. Haec igitur oratio facile declarat, omnem sapientiam legis Diuinae studio
contineri. Sapientia namque est beatae vitae e se sectrix. Beata porro vita est bonorum omnium affuentia. Ea vero non potest aliunde,quam ex Deo, qui est fons bonorum omnium, in animos nostros insuere. Vt autem Deum propitium habeamus, opus est,ut iussis illius diligenter obtemperemus. Sed quaero, num omnibus,
qui legi summo studio operam dederint, erit
hoc Diuino munere concessiim, ut ita per legis iter recta gradiantur, ut in alterutram partem minime declinent λ Non prorsus. Cupiditatis enim suror, & immanitas , quamdiu illius d minatu oppressi detinemur,no quintam modo inuitos, atque recusantes, a legis studio trans,irersos abducit . Sic vero fit, ut lex, quae filii ad salutcm data, nobis pestem,& exitium inferat, ita , ut merito a Paulo nostro administratio mortis appelletur. Cum enim lex, exempli gratia, capite sanciat, si quis alienae uxori vitium inserat; & eadem lex opem minime largiatur,
qua libidini repugnetur;quid aliud lex efficere
poterit, quam ut sontes multo grauiore poena cruciet, quam si numquam Iata fuisset Qiram graue namque adulteri j crimen sit, lex ab adulterio deterrens multo apertius, quam suerat ante in mentibus naturae lege descriptum, e plicuit . Quo autem clarior notitia peccati est, eo est maiore cruciatu vindicandum . Quis autem vires dedit , quibus libido contineri, &coerceri post et ille prosiecto,qui vires cupiditatis ibidem
295쪽
iatis elisit; qui tyrannidem peceati deleuiit;qui re, & imperio moderatur, omnia lege, modo, Iibidinis immanitatem profligauit. Tunc igi- & ordine constituta sunt. Nullum distidium
tur demum libera mens facile poterit , quod in animo, nullus tumultus exoritur;milla gra-Iex Diuina describit, efficere, cum omnes istae uis cura mentem sollicitat;nulla vis immanior pestes, quae continenter bellum cum Diuina Ie eam de statu detorquet. Est igitur tunc status gesuscipiunt, exstinctae fuerint. Quis autem illius rectissime constitutus. At Vero, cum aniest, qui feritates istas exanimis, qui illum se- mum irae traculentia rapit,&versiat,&, quO- qui student, expulit Christus in Crucem su- cumque ei lubet, impellit, tunc ratio, de statu blatus interitum monstris omnibus attulit: & reiecta, furori, & dementiae seruit; neque,
regnum cupiditatis importunum, &libidinis io quod ipse iudicat, sed quod ira praescribit, ει
imperium deleuit . Mnoe obscurum est dulo machinatur. Quid, cum libido faces in- non quotidie experiundo sentimus An id tentat Quid, cum auaritia menti tenebras os non est omnibus . qui Christi Crucem ample- sundit Quid, cum amor, odium, spes, me-ctuntur, exploratum Ut enim quisque maxi- tus, livor, obtrectatio, & reliquae vitae pestes me studio Craicis incenditur, ira facillime cu- animum exedunt , atque conficiunt Potestriditates omnes coercet,ut sanctionibus Diui- ne tunc aliquid tristius, S: acerbius excogitari nis obsequatur . Hoc quidem suturum Isaias Mens enim, sanitate,libertate,dignitate spolia praedixerat ; ut, qui Christum incenso studio tru& sub dominatu cupiditatis libidinis consequerentur, non solum ab illo caelestem disci- stituta, seruit dedecori,flagitio, atque turpitu- plinam acciperent; verum & omnes actiones, dini, & summo angoris cruciatu miserabiliter& studia vitae eadem disciplina consormarent. afficitur. Contra vero, cum ratio temeritatzmSimi I iter Ieremias fore dixit, ut lex Diuina no coercet,& motus inanes comprimit . di omnes in tabulis lapideis, sed in cordibus humanis in- partes animi sibi dicto audientes esse compel- scriberetur; ut omnes, qui apud Christum SM lit, tunc facile dignitatem tuetur,& pace trancramenta dicerent, sine recusatione ulla Diui- quiliaperfruitur. Si igitur, qui sibi recte con-nae legi parerent. Quid Ezechielem, quid reli- sulit, sapiens est; ille vere sapiens cst existimanquos Prophetas enumerem An parum per- dus, cuius moderatione, &consilio pax in anispicuum est, omnium hanc mentem, & senten- moest firme constituta. Hoc autem Platonem, tiamisisse, id, quod lex praestare non poterat, summum Philosophiae Principem , mouit, ut ab uno Christo ine postulandum,&exspectan-3o in voluntatis, di rationis consensione, sapien- Ialatia. dum ἱ nempe, ut, illius gratia confirmati,com tiam collocaret. Cum enim ratio verum adspi tio uspressa,&edomita eupiditate, legem Diuinam ciat, voluntas in bonum seratur; si voluntas inflammatis animis exciperemus; & nihil cer- rationem sequitur, tunc in vera bona resipicit,neretur in nobis, quod non esset ex legis ipsius nulliusque sensiis comi pii iudicio a rectavia praescripto constitutum od enim fieri non deducitur. In hominibus is ur temperatis, &poterat per legem, ut Paulus ait Dei filius a moribus, atque vita rectissime constitutis, s patremissus effecit, ut peccatum configeret; vientiae studium viget; suror autem,&insania libidinis imperium deleret;vt ita lex Diuina in in flagitiosis,& incontinentibus regnum Postis illis sanctionibus , quae ad solitae itistitiae ra- det. Si ita est, quemadmodum Plato,&relliationem pertinent,posset ab omnibus,qui Chri- εο qui ab illius disciplina profecti disserunt, quis sti sipiritum sequerentur, obseruari. Illi igi- lapiens potest appellari, nisi,qui se totum Chritur solum, qui, ut Christum sequantur, Cru- sio in disciplinam tradiderit Z QP enim ulcem cupiditatibus suis defixerunt, vitam ad Iacontinentia maior Quae temperantia mira- normam Diuinae legis exacte dirigunt. Vnde bilior Quaei NM um grauitas, quae vitae constancolligitur, in illis tantum verissimae sapientiae tia Diviniorumquam ullis in gentibus perspe- lumen elucere. Sed, quia nobis hic sermo hoc cta,& cognita fuit Sapientiae namque funda in loco maxima ex parte cum Graecis institu- mentum apud Christianos est in Dei metutus est, commodum videtur, eorum Graeco- postlina. Illo autem muniti, labes animi repeI-rum testimoniis uti, qui Herunt sapientiae lunt; libidinem reste nant; voIuptates noxias pinione clarissimi. Sed prius operaepretium so aspernantur; iram cohibent; odio repugnant; est animaduertere, quid ipsa Graecori ina Phi- di cupiditatibus crucem statuunt; qua imm Josephia sanciat, atque praescribat; & quibus nitatem exstinguant. Itaque in illis, qui se a in rebus ij, qui multum resiquis ingenio, di do- dentibus animis in Christi studium contulere,ctrina antecallebant, quales filerunt antiqui non furor immanis, non effrenata Iibido, non ademici, S: Peripatetici, sapientiam litam infinita cupiditas, sed optima vivendi ratio doese statuerunt. Quae nam igitur est corum ve- natura quod magis admirandum est, id rissimae sapientiae disciplina 3 Ea certe,quacu- saepe non diuturna consuetudine sit, sed tem-piditas, fidi libido ratione comprimitur. Ratio poris momento solet interdum euenire .ut ani enim in animo secundum naturam principa- mus, nimis corpori deuinctus, Divini sipiritus tum obtinet. In ea autem est Diuina lex, a fla- - impulsu commotus,ex inteperante continens, Filio deterrens , & honestatem praescribens, ex avaro benignus, ex iracundo mansuetus,exancisa. Ergo, cum ratio statum animi pro iu- timido sertis, ex inconstante grauis repente
296쪽
sat.Tanta vero vitae sanctimonia gentibus alienis ingentem saepenumero admirationem commoue i, usque adeo,ut summi decoris honestatis testimonium Christianis inuite dare
cogerentur. Hoc autem passim euenire cernimuS, Vt, quo quisque magis se ad Christi studium applicat, ut Crucem illius ardentius amplexetur, eo mirabilius in illo castitati integritatis, temperantiae, virtutis decus emineat. Itaque non omnes virtutem acute definiunt; non continentiae partes eleganter diuid lint; node amplitudine dignitatis, & honestatis ornate, & copiose disseriint ; sed omnes eam artissime coplectuntur: neque enim verbis,& ostentatione, sed ardenti studio vitae puritatem, &sanctimoniam colunt; & virtutis amplitudinem in hominum luce conssiluunt, ut, homi inci nes illos intuentes, lumen Diuinum in illis elucere perspiciant. Sic enim , inquit fimimus histitiae magister, luceat lux vestra coram ho minibus , ut videant opera vestra bona, & gloriam dent patri vestro, qui in caelo est. Hoc
Christi praeceptum cum illius discipuli itissammato studio sequerentur, ea castitatis, & vir tutis, & benignitatis exempla in terris ediderunt, ut posset in illis vitae caelestis splendor animaduerti. Si igitur sapientiae firmi stimum argumentum est, domitas habere libidines.
statumq. animi tutum, & incolumem ab omni perturbatione conseruare; & constat, tam ex antiquis monumentis, quam ex quotidianae vitae exemplis, omnes, qui se ad Christi studium conserunt, de oculos in Cruce defigunt. eum statum assequi , quem neque ira, neque
odium , neque inuidia , neque libido labes ctet; quis negare poterit, in Christi discipli.
na verissimae lapientiae opes immortales, & t eius dignitatis ornamenta consistere Idem Plato, cum enim, totius antiquitatis incorrupto iudicio , Graeciae sapientissimus habitus semper fuerit , saepius illius auctoritate contra Graecos utendum censeo in Phaedone, omnem animi puritatem, qua vera sapientia
continetur, in mortis commentatione ponit. Docet enim eo in sermone Socrates, nihil eia se tam homini vera cernere cupienti contra rium, quam corpus ipsi lira, ct ipsius motum, dispeties, quae ex natura Foris oriuntur. Neque enim verum in natura corporis, quae Iabirer continenter, di fluit, sed in rebus, quae ex omni.concretione mortali secretae sunt,
semperq. eodem statu manent , inesse : nos vero, cum simus corporibus assii et i, non pos severum cernere, propterea, quod corporeae imagines animis frequenter occurrant, quae mentem obtundunt,& a contemplationei' ius veritatis auertunt. Itaque non licere n
his in tiae vita sapientiam perfecte consequi;
post mortem vero, Cmp e vide Iicet, quod nobis officiebat, exstincto, licere. In hac autem vita illum maxime sapientem fore , qui magis adiimt mnem in1rtis accederet.Cum
vero mortis ossicium sit, animum a corpore disiiingere , docebat, ei, qui vellet ad sapientia
peruenite, esse mentem,quo ad liceret, a cin
pore seiungendam ; ut per se posset sine ullo corporis impedimento sempiterna contempIari . Tunc enim purum.& liberum animum posse munere suo periungi. Tum addit: Non liquet igitur, huius puritatis efficiendae raticino in eo positam esse, ut antediiximus ut mens Io seipsam a corporis contagi e seiungat, B: se colligat, atque recipiat, di ista,quoad licuerit,
di nunc δε in posterum, e corpore,taquam vin culis, expedita, omniq. perturbatione soluta,
secum habitare condiscat Hanc deinde sententiam Socrates eodem in loco multis verbis c firmat, in eoq. pugnat, ut doceat , in hac mor tis assidua meditatione omnem vim .& ratio- A ν δnem sapientiae parandae consistere. Neq. enim
fieri posse, ut quisquam sapientiam adipisc
Io tur, nisi prius aut iniim a corpore summo midi disiunxerit. Si ita est, quemadmodum Plataverissime sub Socratis persona disputauit, ille maxime ad sapientiam perueniet, qui maximc necem ad hunc modum cori oris sensibus int Ierit, ut nihil animum impediat , quo minus, a corpore longius abi tractus, vera perspiciat. At hoc corporis, & animi dissilium, quo tandem studio verius, di firmius,quam Crucis disciplina, conficitur λ Hoc quidem mortis ge-3o nus Philosophi necessarium esse fatebatur; sed, 'cum essent nimis corporis cupiditatibus alligati, e vinculis eximi nequaq uam poterant. Va- t upidita-- lentior enim cupiditatis immanitas est, quamvr possit sine ope Diuina viribus humanis ex- stingui. At Christiauae sapientiae sundamentum in hac mortis assidua commentatione cosistit Ipse namque lapientiae doctor hoc frequenter admonet, ut nos ipsos fugiamus; ut Crucem sabeamus ; ut videlicet interitum cupiditatibus asteramus. Aliter enim discipulos suos e sese non posse confirmat. Neque is est, qui nos tantum de ossicio nostro commonefaciat,& pe sita destituat; inimo qui animu virtute corroboret, qua iacile munus sibi commissum es
criter exsequatur. Itaque omnes,qui Crucem,
hoc est,studium coercendae libidinis, & impuritatisardentibus animis ferui, ope Diuina su nixi, omnes cupiditates elidunt. Qui siunt Christi, ut inquit Paulus, Cruci coe pus sutim cum c ι corporis cupiditatibus affixerunt. Omnes igitur libidines, Omnes contentiones, omnes immpuritates in illis, qui Christum imitantur, repente moriuntur; ita, ut nihil in eis prster Christi sensiim uiuere conspiciatur. Minime necesse est,exempla nimis antiqua,& obsolata requirere. In hac enim etiam mundi nece, in his cal mitosis temporibus, quae assidue lamentamur, videmus multa millia adolescentum , & virginum, ut aetatem robustiorem omittam, quaesie 'Crucem amplexata sunt,ut omnes cupiditates
enervarent, necemq. sensibin pristinis afferrent, ut taute, atque libere rerum Diuinarum
297쪽
eontemplationi vaearenLItaque multos nouurnus, quibus minimum est cum corpore γ tali commercium , omnisq. illorum mens in Christi imitatione defixa tantum caelestia me- εἰ ditatur.Quibus illud Pauli licet usurpare,nem pe, Vivo ego, sed non ego, vivit vero in me Christus. Neq. enim vivit in illis odium, non iracundia, non libido,non immanitas, non ambitio , non auaritia, non cupiditatis impotentia: sed amor Diuinuri minu caritas, immor itatis stadium. Si igitur sine commentatione mortis sapientia parari non potest, & hi soli mortem pertuo meditantur, qui, ut Christum Cruci ainxum sequerentur, Crucem corporibus iis statuerunt,qua interitum pristinis' cupiditatibus, &opinionibus, atque adeo sensibus ipsis Merrent ; efficitur certe, solis Christianis Ileere sapientia verisium fiui. Non erit autem alienum huic loco id etiam, quod S crates apud Platonem in Theaeteto in hane
eandem prope sententia dicat, attexere Nam,
postquam eo in sermone multa de recto animi statu, qui libidinum nece,& interitu continetur, Socrates differuisset, tunc Theodorus orationem eius excepit: sed eam sermonis partem commodius erit ad verbum interpretari. Theodorus: Si omnes, o Socrates, tamquam me, in sententiam tuam traducere potuisses, pax certe firmior constitisset, di multo minus malorum versaretur in vita. Socrates : Fieri non potest, o Theodore, ut mala funditus intereant . Necesse namque est, ut bono malum semper aduersetur . Quod tamen malum si dem inter Deos habere non potest, sed mo
talem tantum naturam, & hunc locum neces sario circum rist. QUO circa neruos omnes contendere debemus , ut hinc summa celeriatate fugiamus.Fuga autem non alia est nisi contentio, ut Dei similes efficiamur. Similitudo autem haec iustitia, & pietate , di prudentia
continetur . Verum enimuero, vir optime,
non facile negotium est, persuadere multis, non ea gratia sugiendam esse improbitatem,&eonsectandam virtutem, quam multi perhibent i nempe ne improbi videamur , & ut probitatis opinionem aucupemur. Haec enim sententia est fabella quaedam anilis existimaniada. Vera enim caussa uirtutis comprobandae haec est, Deus nullo modo iniquitatem rei vi
lius gratia suscipit, nempe qui sit ipse iusti sit -
mus . Itaque nemo similitudinem illius assequi poterit, nisii tantum ille, qui iustitiam studio lummo coluerit. In hoc autem studio, naturae praestantis indoles, & docilitas praeclara cognoscitur; in illius vero negligentia animi minuta, di angusti, atque prorsiis inutilis sormidoperisicitur. Iustitia enim cognitio, s pientia est . veritam aeq. virtutis ornamentaco ilectitur Illius autem ignoratio stultitia est, & improbitas icta. Reliquae autem in Seniorum docilitates ad certas artes,quae sapientiae opimonem receperunt, cum in honoribus
publicis vim suam expromunt, semiles; in me chanicis autem artificiis, sordidae sunt existimandae. At cum illo, qui infert iniuriam, aut qui facinus impium loquitur, aut constat, multo certe melius ageretur, si numquam per m litiam aeris viri nomen obtinuisset .Hi namque eiusmodi sunt, ut contumelia glorientur. D lectat enim illos improbitatis,& malitiae fama, nempe, quod non inertes existimentur, sed gnato ut, & industri , quales futuri sunt illi, qui salutem in Rebusp. sibi parare possunt. Qui eo longius ab eo statu distant, quem se assecutos
Opinantur, quo magis se eum constretos esse confidunt. Ad reliquam enim mi seriam accedit turbulenti erroris insania. Verum enim
iniquitatis supplicium ignorant. Non enim iniquitatis supplicium est in verberibus, aut nece constitutum; quae siupplicia interdum a iustis
hominibus perieruntur; sed in eo malo, quod dio nemo improbus effugere potest. Theodorus: Quod non tadem malum dicis Socrates: Cum in rerum natura duo exempla sint, unum est numen Diuimim. quod est natura beatissim v. alterum a Deo alienissimum, quod est miserrimum;hi non vident, nam propter stuItitiam. extremamq. dementiam ignorant cum aliquod opus iniustum, atque nefarium moltu
tur, se similes illi reddi, quod est miseriae summae documentum; & illi dissimiles , quo beatet
vitae specimem continetur . Cuius flagit ij poenam sustinent, dum ita vimini, ut similem vitam ei, ad cuius se similitudinem contulere, furenter instituant. Quod si dixerimus, nisi aeu-men illud, quo subnixi ambulant , deseruerint, fore, ut neque mortui in purum locum recipiantur; neque amiseria, quae improbitatem necessario consequitur in hac vita desierantur, haec propter acuminis confidentiam quasi hominum stultorum sententiam negligent,atque
vi despicient.. Haee fusius Socrates eo in loco persequitur, in quibus docet, si volumus vitae beatae compotes esse, a corpore semigradum, ut Dei similes
simus: quae similitudo non opinione iniustitiae, , sed verissimo studio iustitiae continetur. Qui sunt igitur illi, qui a corpore ardentissimo studio semigrant chii se ad Dei similitudinem, de
imitationem conserunt Qua non laborant, vehominum rumores aucupentur,sed ut Deo plaso ceant Qui deniq. non opinioni sed veritati seruiendum arbitrantur Z IIli certe,qui Christum incenso studio sequuntur Illi enim sese a corpore abstraxerunt; fidemq. Christo dederunt, sibi nihil amplius eu libidine, & impuritate su timim,neq. aliud sibi proponunt,quam ut cari . tate, & tultitia, Dei forma,& speciem reserant; neque, ut inanem gloriam captent, sed ut ipsi Deo grati sint, in studium pietatis incumbunt. Ex eo igitur Socratis sermone didicimus, unuεo esse certistimu sceleris admisti piaculu, & certistimam puritatis rationem,quae in vitioru suga,& Dei similitudine consistit.Animi vero pu-osor. m. a. C c rit
298쪽
Βν ' ritumen Diuinum natura consequitur. habet,a Solet omitur ;&qiuodammodo ab eo Vt enim speculiam puriim.& exterstim, solis ra- in illumanstuli. Verum, inquit. Neq. Sol ruris diis oppositum solis splenitorem, & speciem re adspectus est. sed caussa ad spectus, & ut ab irsipit. ut lucem ex elate diffindat ita men Roni socieulorum adspectu videatur. Sic se res ha-ni sagitio vacans,& in Iucem Diuinam in tu es, bet. inquit. Hunc igitur, inquam, cense me boni alta collucet, ut intuentium oculos luminis sui partum appellasse, idq. num esse ab ipso b splendore perstringat. At in hac luce, qua puri no generatum ut rationem illius, atq. similitumentes illustrantur, Plato sapietiam summam dinem retineret. Quod enim bonum ipsum inponit in sexto de Rep. libro . Ibi enim Socrates regione quae mente percipitur,efficit inmere. primum beatam vitam in boni cognitione eon to & in rebus quae mente intelliguntur; idem Solstituit. Ibi igitur, eum a s alibus urgeretur. in loco, qui sub ad spe m cadit, in oculorum ut, quid esset bonum, explicaret; ip q. ter- adspectu,de rebus,quae oculi videri possunt,effisi uersaretur ; seq. ignorationis ςxcusatione cie. Quo pacto tandem inquit. Narra mihi. defenderet; nem . illius satisfactionem ac- Oculos,inquam,nosti, cum vim stram intendulciperet eo tandcm deductuε est . ut diceret, in eas res, quae non diurno splendore Milucet, se non ipsius boni naturam, sed boni ipsius pase sed subobscura noctis luce continentur, hebe. tum , sub aliqua similitudine explicaturum. scere, Npropemodum in caecitatem conuertu Tianc sic Adimantum alloquitur : Num venit quasi minime in se in illis clare cernendi facultibi in mentem considerare, quanto clarius M tas Novi sane, inquit. Cum vero, inquam, Solchitectus sensuum illam vim, qua quis videt, dio exoritur, clare cernunt, Nin eisdem ipsis aut videtur, quam omnes sensius alios.archite culis videndi vis confestim inesse videtur. Sactatus sit Z Non admodum diligenter, inquit. ne vero, inquit. Hanc porro, inquam, similia
Atmine attentius ani inaduerte . Num audiis tudinem transfer ad animum. Cum enim an
tui,& voci, quae auditur, aliquo alio genere mus intendit metis aciem eo, in quo Veritatis, pus est,ut auditus audiat, di vox auribus acci- & ipsius mentis lumen omnia collustrat, intel-piatur, sine quo senses audiendi non audiatinee ligit,& cognoscit ipsum;& mente praeditus esse vox auribus usurpetur Nullo, inquit, Sic opi- videtur. Cum rurius oculos auertit,vi res canor, inquam: ncque aliis quidem multis sen- ligine circumsitas,quae oriuntur,& intereunt, sibus, ne omnes persequar, id necessarium est. adspiciat,opinatur,& hebescitδε opiniones ser i impotes alium aliquem reserre, qui genere so sum atque deorsum varie versat, neque mul- alio ad sentiendum indigeat λ Non prorsus,in- tum ab amente distat. Ex hac quidem Socra- qiiit. Vulentii vero facultas,&rei, quae subvi- tes similitudine Diuinitus adducta sapientiae sum cadit, ratio, non ne vides, quod aliam vim rationem persequitur, & alia deinde sub eadeplane requirit 3Nam, videndi vi octilis insiden- similitudine mirabiliter edisserit, ut homineste,&eo,qui videndi vim habet, natum ad vi- ad Dei notitiam erudiat. Sed, ut reliqilaom-dendum acerrime comparante, & colore ocu- nia sileamus,ex hac illius orati e percipimus, iis applicato, si tertium aliud genus ad hoc ip- nullam esse aliam vim, di rationem ad sapiensum nati m haud interuenerit, neq. adspectus tiam comparandam, praeteream, quae Diti i- adspieiet, nec ipsi colores adspici ullo modo ni numinis splendore continetur. Vt enim ocupoterunt. Quodnam, inquit, genus illud est o Ii, quamuis luat vigentes,& acuti, lumine Solis sQuod tu, inquam, lucem nominas. Sanc vero, . amoto, aut nihil aut parum admodum vident i. 'inquit. Non est igitur, inquam, neque in oculo- ita mens,Diuinae lucis abscessu , tenebris imp xum sensit, neque in rerum , quae sub oculo' ditur, ne verum adspiciat;&vagis, Serranti-rum adspectu iri cadunt, facultate species con- bus Opinionibus huc & illuc temere circumsertemnenda. Eius namque rei societate continς tur; A , quo magis confide ter in susceptum itertur, quae multum dignitate sensuum aliorum ingreditur, eo longius aberrat. & surentius p dminiculis anu cellit . Siquide luci si plius vis ruit . . ille conatus inanis exitu tristiore cocluςst honore non prorsum indigna. Multum , in-: ditur. Si Plato igitur totam sapietiae rationem quit, abest, ut honore parum digna sit existi- in Diuinae mentis illustratione positam esse de manda . Quem, inquam, in caelo Deum esse 1 o cernit, sine qua omnia studia sapientiae inania statuis, huic t pnto muneri praefectum, qui lucς censet; quid Graeci de eorum Christianorum sua caussam afferat adspectui quideat clare via lapientia statuent, quorum mentes clarissimis dendii rebus, quae adspectui subieetae sunt,sa: Diuinae lucis radiis illustrantur λ Vt enim vitae ita tempserat, ut videantur Eundem sane, pin itate, M integritate, inter omnes mortales: Inquitique ni tu, fit reliqui omnes;Solem nempe . excetllunt; ita consequens ςst. vi Solis ipsi iis rassico esse. de quo intorrogas Num adspectus ada dios sui tu nis claritato stan e multumque ipsum Deum rationem habet Q modo m-r superent ; illorum, sapientia omnes, quis quilindi pectus quidem ipse non est Sol Neocul pientiae student , nova ;&inas ita magnitu da Ius quidem ipse . in quo adspectus inhaeret; sed, ne tam clari splendoris exterreat Ipsius nam omni u quibus pliqui d sentimusanstrunaetum, seque Platonis testimonio constat, illos tantum ad Solis luce accipiendam aptissimu.Sanc qui-. esse sapientes, qui Deum. quem Entis nomisdem, inquit. Vis igitur illa,qua oeuli adspeitu ne significat, pura, di casta mente a ue co
299쪽
eemptiuitur; illium. in se lumen recipiunt; &, ista Diuinitus illustrati , illius sormam, & speciem reserunt; quemadmodum noster Paulus ait:Nos autem aperta facie,quasi quodam specta gloriam Domini,quam accepimus, in luce c locante in eandem serma conuertimur, in stadio propressi,in dies magis illustramur,nem,quos Diumus spiritus instituit, Se erudie. Idem Paulus alibi,Eratis, inquit,aliquando tenebrae, nuc aute lux in Domino. David autem: to Dominus illuminatio mea, de salus mea,quem timebo Similiter Isaias: Surge, & illuminare Ierusalem , quia venit lumen tuum . Iautem lumen istud sit, explicat, dicens: Et gloria Domini super te orta est. Resa tenebrae operient terras, & caligo populos. Super te autem orietur Dominus. Et non erit tibi amplius Sol ad lucendum per diem, & splendo lanae non illuminabit te; sed erit tibi Dominus in lucem sempiternam; de Deus tuus in gloria tuam. Porro autem Sol iste, qui illuminat omnem hominem venientem in hunc mundum, Dei filius est. Qui in illum resipiciunt, non alumcinantur;& non opinantum sed quae ad salutem necessu ia sunt, clarissime vident; de ita vitae curam cum felicitate summa conficiunt.
Hinc igitur illa fidei ardentis constantia; hinc illud animi robur inuictam ; hinc clarissimae
mentis altitudo; hine illa iamna laetitia nascitur, qua iusti omnes mirabiliter efferuntur. 3o Lux,inquit vir Diuinus, orta est iusto, de rectis corde laetitia. Alibi vero, inquit, iustos torrente voluptatis inebriari .Petrus vero, Credetes, inquit,exaltatis laetitia, quae non potest explicari. Et ipse Dominus, Gaudium hoc sempiternum lare,praenutiat.Et, ut alias omnes caussas summae laetitiae praetermittam,ea, quae sapietiae verissimae fructu continetur, tanta est,ut nullulocum acerbitati relinquat. Ut enim veritatis desperatio animos assi ictat, ita veritatis sum- omae cognitio mentes ingenti gaudio cumulat. Neq. enim fieri potest, ut, qui Diuma luce pollutur,qui Dei consuetudine perstuuntur, qui diseiplina illius erudiuntur, qui donis,& muneribus illius afficiuntur,no in rumin atq. Perpetua voluptate verumtur. Hanc autem mentis lucem mentes oppletae tenebris intueri no possunt. , qui, e tenebris emersi, ea conspici lint, tanto gaudio efferuntur, vi vix interdum prae laetitia mentis compotes esse queant. Exponi sohoe in loco sermonem a me cum iuuene Hebraeo habitum,qui ex Africa venerat, ut Christianus fieret, huic materiae non parum accOM modatum.Est autem ille ita in Deu,propter huius lucis beneficium,gratus, ut vix quiquam ardentius esse possit. Is vero, cum mihi ratione,
qua ille, de quidam illius cognati ad christum
conuersi Bissent, exponeret; tum ego:Libenter equidem a Iudaeis quaesierim,num arbitretur, Deum iustos, praeter illapraemia, quae sunt illis εο a sempiterno teriore costituta, male is etiam
in hac vita munerib M ornamentis assicer .
Fatebuntur . Interrogarem deinde ,essetne vi tum maius, & euidentius amoris indicium eo, quod consiliorum communione continetur.
Negabunt. At constat ex litteris sanctis, Deum sic iustos diligere, ut cum illis sapientiae suae arcana communicet. Sic enim scriptum est: Num celare potero, Abraham, quae gesturus ora. t .sum In quo Deus ostendit, se quodamm do amicitiae sanctitatem violaturum , si alis quid a viro sanctissimo secretum habuerit . At alius vir Diuinus negat Deum aliquid mo liri, a quo seritos suos Prophetas non consilii sui parti ei pes efficἰat. David vero dicit. eonsilia Dei occulta , atque recondita . , sibi numine illius explanata suisse . Et , fiet. posset dici, hoe beneficium non itistis Qthisibus, . sed certis tantiim, esse aliquae rationet concessum, idem Diuid alibi dicit, secretum Domini cum omnibus metuentibus eum communicari. Ex quibus locis aperte colligitur, tantam esse iustorum dignitatem, ut, quasi in Dei consilium adhibiti, multa percidant, quπsunt ab humana cognitione remotissima.Hoc, inquit, perspicitum est. Rursus, inquam, in terrogarem, non eos,qui ustiris, ερ staudibus , & mendaciis victum quaeritant , qui rem v riis calumniis augendam suscipiunt, qui neminem eximiam habent, quem non circumaeniant; sed eos, qui in precibus ast idui sunt , qui templa frequentant,qui in tes is caerimantis di Identissimi sunt, te vetustissimis institutis obsequuntur,ecquam lucemDiuina adspexerint ecquod consilium a Deo intima mente pere perint ecquid caelesti lumine perfusi viderint, quod mens humana ingenio suo complecti non possit Z Tum ille, Arridens, de me, inquit, solum querito, qui tibi verum ea de re facil- Iime testificari possum . Nem 3 enim inter Iu daeos exstitit, qui esset in procuranda religio ne diligentior, & moribus , & vita continen 'tior,& in legis ipfias stadio vigilantior. Iam
vero, cum existim1rem me in ea re Deo fiat ita facere, tam acerbo, & immani odio Christianos persequebat , ut existimarem, quoties in eos intuebar, oculos meos insigni sceleris contagione maculari.Nihil denique umquam praetermisi, quod ad cultum religionis, in qua nutritus rueram, pertineret. Itaque meis omnibus eram insigne, ut illorum opinio serebat, iustitiae, probitatis, & religionis exemplum .
Sel, quid hoc tam immodico legis studio . εο
tam acri, & diuturna contentione conssee
tus sum Nihil prorsus. Idem semper eraridem sentiebam : nulla umquam mihi lux ob oculos affulsit: nullum fuit umquam mihi solatium in rebus aduersis allatum mullum in angoribus allevamentum. Animus vero semper exulis, semper aridus,atq. ieiunus, in eadem molestia, a que fastidio permanebat. Nihil postremo cognitione coprehendere umquam potui, quod non euiuis in mente venire potuine tinotra vero,multa sum valde furenter opin 1tus, quae in Os .Din. a. Cc x nub
300쪽
ruillitis hominis sani ratione cadere potuisset. At, postquam, Divini sipiritus appulsu, me ad Christi nome adiunxi, Christe functissime quis mihi splendor illuxit. Quae vidi. Quae percepi.
Qtiae mente, de ratione complexus sum. Qii a laetitia, & voluptate perfusius. Ita mihi Deu meae in salutis auctorem propitium velim,vi interdum dubitem, an fidem rebus Diti in is habeam.Na,si fides ut multi definiunt)est,credere, quod neque sensibus,neq. ratione percipitur, equidem omnia, qua Christianorum disciplina credere da proponit, me cernere puto.Itaq. in Eucharistiae Sacramento me Christum Dominum' meum, cuius anguine sum a sempitertia peste
redemptus, cernere, di audire tria 'o. Tum illud etiam adiecit: Quid est magis contra naturaesensium, quam mortem coluemneresAt sic sum commutatus, ut nihil cupiam ardentius, quam
vitam pro nomine, & gloria Cliristi profunde bores omnes in vita se sic Iuntur .Primum qui idem aeternum est. Neq. enim ortum umquam
suit , neq. Occidet;nec augeri,nec imminui umquam potuerit. Deinde,no est aliqua illius pars pulchritudinc insignis alia vero deformis. Tu. nec tempore immutari solet, ut aliquando pulchfum sit,aliquando minime. Ne illud quia ei potest accidere,vt,ad aliquid collatum,pube Mu fidi ad aliud vero, deforme.Ne locis Duai o mutationem subierit, ut alibi pulchru alibi turpe videat liti ita,ut aliis amore, aliis odio dignsi instimetur. Deinde, non est fas opinari , illud pulchritudinis esse partic tu, ut cum facissi, aut stianum,aut partem corporis vllam,aut orationem, aut scientiam pulchram dicimum Neque eam habet natura, ut in tu aliqua, instar qualia talis , inhaereat,velut in animante,vel in terra. vel in caelo, vel in re qualibet alia; sed ipsium per se insita natura, & ratione c5sistit, simplex, re. Illum igitur,quem oderam, amo; cuius no dio insimile, atque sempiternu. Et reliqua om-men ex hominiam memoria euelli cupiebam, ita diligo, ut mihi vita minime cara ut, nisi ea in illius cultu, de veneratione consumpsero. Et
haec quidem iuuenis ille. Ex quibus intelligi potest,qua luce persundi, fle gaudio cumulari soleant illi,qui vere Christo nomina dant. Id autem clarius in illis animaduertitur, qui ex persidiae tenebris in fidei lucem vindicantur, quia, quod nouum,& insolitum est, maiorem admirania, quae pulchra sunt, hoc pulchrum quodammodo participant. Et, cum ea vel g Ignantur, vel intereant, huic pulchro nihil potest accedere, nihil rarsus decedere, cum nihil sit illo valentius, a quo patiatur. Et haec quidem, S lia multa in hanc sententiam Plato Socratem, vel Diotimam disputare facit, quibus docet, hominis summum bonum , verissimaeq. sapientiae fructum in ipsius fiummae, simplicis, atquetionem efficit, quam id,quod est diuturna con so sempiteres pulchritudinis cognitione constitii suetudine comprobatum . Id quidem nostri experiendo sentiunt. Nam, cum multi religi si viri, illi vero praecipue, qui nomen a Iesu si cietate ducunt, qui in ultimis orientis Solis regionibus Christi nomen praedicandu suscepexunt, ad Christum multos mortales ad uingant, hominum alacritatem,pietatem, voluptatem, di lacrymas admirantur; eamque vitae conuersonem sempiterna memoria , & celebritate tum esse; ita, ut, qui illa inspexerit, amauerit,cosectari perpetuo voluerit,& omnia, quae videntur pulchra,& amabilia, gratia illius conleplerit, sapiens, atq. beatus sit neq sit illi quidquam praterea requirendum. Quid igitur amplius dicendum λ Plato, quem omnis Graecia merito semper admirata fuit, summum sapientiae Di
ctum, totam q. beatae vitae rationem in am
re Diuino, quo mentes hominum sagrare pondignam merito iudicant; ob eamq. Deo vota o sunt, si in Diuina pulchritudine defixς fuerint,
sanctistima memori,at q. grata mete Persoluui.
De hae tam admirabili luce quid Prophetae cecineruntὶ Quid viri Diuini praedixerunt Quid menteS purae, & castae sentiunt Quid sensibus
intimis experiuntur Sed, cum multa Iux haec, quae fuerant antea multis inuolucris obtecta,
nobis insipicienda proponat, tum nihil est cla-Tius, elegantius,& magnificentius ipsa pulchritudine, qua mirabiles amores cxcitat, de ans collocauit. Quaro igitur a sapientisistinis Cre-ci S. qui S amor erga Deum exstitit umquam in terris ardentior eo, qui Christianas metes exurit λ Quod caritatis incendium acrius,& vehenaentius Quod studium imma,at q. praeclara facinora pro Dei nomine moliendi magis insamatu uemadmodu enim Pauli testimonio, quod iam in medium attulimus, clare videtur, homines Christianae pietatis gloria praestates, mos facibus ardentissimis inflammat. De quo so ne q. minae, neq. terrores, neq. dolores, neque quidem amore Socrates apud Platonem in Couiuio, cum multa sibi a Diotima, muliere sapientissima, ut asserebat dicta meminisset, tu sic ab ea sententiam absolutam fuisse confirmauit Sic enim eam locutam iuisse dicit: Adue te diligenter; & nunc vel maxime, quid dicam,
memoriae trade. Qui.n. sic fuerit ad amores imstitutus,vivia,& ration que vere pulchra Sut,
exacte consideret, ad finem tandem disciplinae supplicia, neq. mortis immanitas, nec hostis sempiterni truculentia, nee omnia deniq. horribilia, & pertimescenda, labefactare,infringere, &a Christi conitinctione diuellere potuerunt . Gladios spernebant;in ignes irruebant; cruciatus appetebant; in tormentis vitam abiicere cupiebant. Quod mirum videri no debet. Si enim amor, leuissima specie pulchritudinis
excitatus , tantas interdum vires habet, ut amatoriae perueniet; ut pulchritudinem ipsam so corpus animo spoliet perficit enim,ut animus, admirabili specie claram repente conspiciat. amore incensus, inre,quam habet caram,to SHoc est autem illud pulchrum, cuius gratia la- insideat;quid de illis animis est existimandum,