장음표시 사용
331쪽
esse reserenda. Premit igitur Iudaeos,&vrget angustius, eum, Scripturae testimonio, cuius sanctitati refragari nullo pacto licebat, eos impios,& sceleratos,& omnibus nefandis sceleribus inquinatos, fuisse conuincit. os auteponitur pro audacia,& impudelia; qualis es eorum, qui sibi iustitiam arrogant, cum sint
omni diritate taeterrimi. Vt, inquit,omnis insolentia comprimatur; & intelligat tandem uniuersum genus hominum, se ede scelerum romnium conscientia conuictum, atque Diuinae seueritati nimis obnoxium; & ita tandem nihil in merito suo ponat, sed omnem spem in Dei clementia collocadam existimet. id enim est,quo homo possit consideret Num natura ingenium disciplina At vidimus,quam parum natura genus humanum iuuerit quantum etiam ingenij, atque doctrinae opinio illi nocuerit; quo modo sui confidentia lumen mentis amiserit; seq. terrimis flagiti js, m- 1nium q. scelerum immanium turpitudine, colaminarit. Num lex num sacrorum religio
num adumbratae sanctitatis institutio λ Ne id quidem. Satis enim perspectum est,ipsius Scripturae, quae fallere numquam potest, testimonio, omnes suisse . non modo in Mucio neglia entes, verum etiam linguae maledicentia pemlentes, maximis sceleribus affines. ni ultumq. in sanguine,& caede,versatos. Rectissime igitur concludit, non lege i ullitiam con- . tineri.
Quia ex operibus legis non iustificabi
tur omnis caro coram illo. inae sint opera legis, apud Paulum, tam
ex hoc loco, quam ex epistola ad Galatas, &ex alijs etiam epistolis,clare perspicitur. Noenim numerat in operibus legis temperantiam,non honestatem, non benignitatem,no . aliquod denique verae virtutis officium; sed carnis circumcisionem,& dierum obseruationem, & ciborum distinctionem, S corporis inquinati lustrationem, & reliquas caerirn nias,&priscae religionis instituta,quae sine vigente fide perfici poterant. De ijs enim erat
omnis controuersia constituta, cum multi,
quamuis essent Christo dediti, ab illis tamen auelli non possent; quod existimare iit, ad ex piandos animos esse valde necessaria. Quae- stio igitur erat,virum fuisset in eis aliqua vis
ad animi puritatem. Galatae quidem , & alijsuam plurimi, seaude Iudaeorum circumueti, ita ea retinebant, quasi per ea irent omnes animi sordes eluendae. Paulus, contra, disputabat,tantum de Christi gratia detrahi,quantum esset legis operibus attributum. Christo enim dis dedat,qui ctrimonijs illis,atque piaculis, opus esse statuebat ad animum expiandum. bocirca, maxima voce testificatur, i
Christum nihil illis profuturum, qui circum cidebantur ι omniaq. legis opera, non modo
semper inutilia suisse, sed post Euangeliu constitutum pernicie imIportare coepisse,io quod essent cum diffidentiae scelere coniuncta. Ex tota igitur illa disputatione satis liquet ea legis opera ab illo nominari, quae ad adumbratam religionis speciem, in corpore tantum exsistentem, S: ad animum minime permana
tem, referuntur. In quo quidem facit idem, quod Moses,quod Samuel,qiiod Dait id, quod Isaias, quod Prophetae denique omne g. Vnas quidem est omnium vox, di sententia n5 carnis fiducia nitendum, non multitudinem ictimarum Diuinum numen esse placandum, non legis piaculis iram illius auertendam , sed fide,& fidei comitibus, nempe, pio metu,caritate, benignitate, & reliquis virtutibus,qui bus Deo placere possumus, di gratiam illiussa cillime retinere. Nec enim sacrificia,sed fidem,&obedientiana,& benignitatem, re ii i-rit. Misericordiam, in atrit,volo,& non sacrificium. Hoc igitur, quod Prophetae omnes faciunt, quod etiam in Euan elio Christus unice contendit,ur non in legis caerimonijs, de religionis illius institutis,sed in Dei benignitate, omnia ponamus, nec adumbrato pietatis officio. sed fide,& benignitate, nobis illuconciliemus; in eo etiam Paulus elaborat cum Iudaeos ab operibus legis auellere, & ad opera fidei traducere,conatur. Haec autem opera le gis esse apud Paulum, quae in legis ritu ,atque caerimoniarum semctitate, & in superstitio a sollicitudine,& mentis angore,erant conlii- tuta . clare perspiciet, qui vim huius conclusionis diligenter animaduerterit. Si enim hic per opera legis, officia pietatis, & honestati , intestigas, prudentiam, de acumen, Paulo detrahis. Quid enim fuisset ineptius, quam, ex scelere Iudaeorum colis gere, virtutis officia est e prorsus inutilia Z Si enim Paulus ita, disputauisset, Non nego, Iudaeos test Diuinae paruillis, virtutem egregie coluisse, oisse ijs omnibus praeclare functos fuisse; deinde, docuisset, in lignem illam obedientiam, ais uepraeclarum pietatis studium, nullum illis fructum, ad iustitiae claritatem, attulisse; suisse eapte coelusum, neminem, virtutum maximarum officiis, posse ad iustitiam peruenire. Sed numquam id dixit Paulus; immo ait, Iudaeos fuisse impios, atque nefarios; Dei numen con, tempsille;ius, di ias,omne deleuisse; Diuinam legem conculcasse; in omnia denique scelera prorupisse. Quid igitur minus cohaerens, aut quid magis stultum, quam,ex hac Iudaeorum impiobitate,colligere,praeclaras actiones, legis studio persectas , nullum pondus,ad obtinendam tultitiam, habere Hanc igitur stulti tiam qui Paulo tribuunt, stultissimi merito ex ithimandi sunt. Nec enim, quantum sit in Paulo acumen,quanta in disterendo sollertia,
, quanta sententiarum connexio, quanta rationum momenta, considerant. Mira eit enim
in illo vis orationis, di sententiarum contςx
332쪽
ius. Sie enim ultima primis,media utrisque, respondent; & ad unum finem omnia conse- rutur,ut nihil possit vel argutius, vel aptius, excogitari. Summa igitur amentia est, tam Diuinae sapientiae aliquod vitiosum, & abi dum,argumentandi genus affingere. Praeterea,quid tam cum Paulo pugnaret, quam, statuere, legis ipsius verissimum cultum, qui in studio virtutis,& pietatis,consistit,esse inutilem Non statuit esse iustos apud Deum, non Icqui legem audiunt . sed qui legi obediunt
Non dixit,praemia effe cuique,secundum operis rarione, tribilenda λ Non in eo neruos oesint et Idit, ut nos ad ossicia caritatis instam et Non passim docet, sanctis operibus esse viam in caelum munienda myNon igitur ullo modo sunt hic per Legis opera officia caritatis intelligenda; cum id & prii dentiae Pauli, & constantiae, vehementer aduersetur; sed ea tantum, quae in adumbrata sanctitate consiste- diebant, a quibus omnes abstrali re contendit. Attende igitur,quam sapienter, S ante concludar. Vt enim ex ssa gitiis gUtium colligit, nihil illis rationem,niliit ingeni j acumen ,opitulatum suisse; ita ex Iudaeorum sagitiis concludit,nullum Iudaeis fructum, vel circumcisionem, vel sacra legis,attulisse. Quas uicat, Si circumcisio, si sacrificia, si reliqua lagis piacula, iustos, & sanctos,efficerent, omnes profecto circumcis, atque sacris illis initia- 3 oti,sancti sin sent Sancti porro minime sunt.
Nec enim est quisque ex illis, qui iaciat bonum,non est usque ad unum . & omnes decli nauerunt; S: simu I inutiles facti sunt. Non igitur circumcisio, neque sacra illa, sanctos efficiunt. Ex operibus igitur legis, nempe solume 2 illis legis facris, atque caerimoniis, nemo umquam iustitiam conlequetur. Non erit autem instituto alienum animaduertere, cur non caritatem, & pietatem, &verae virtutis Mosscia numeret in legis operibus; cum ea nomodo lege sancita sint,verum etiam in illis, legis vis,atque summa,consistat. Sed conside
randum est,esse rationi consentaneum,ut res quaeque nomen sumat, vel ex eo, unde inchoata est,atque principium duxit,vel ex eo, per quod effectum suum plane consequitur.Si igitur ad principium respicias,pietatis,N cari tatis,studium non primum in scripta lege naturae exstitit. Antequam enim esset lex ulla scripta, iam hoc erat animis insculptum, &quasi Dei ipsus manu mentibus inscriptum,
Deum esse summe colendum, humani q. generis societatem sancte conseritandam Sin autem ad absolutum virtutis opus respicias, nullo modo id, neque naturae, neque legis, opus appellandum est,sed fidei, aut virectius dicam gratiae Diuinae,quam viva fide consequimur. Neque enim v I naturae, aut legis instituto, firme possum iis vel rectam rationem
sequi, vel legi obtemperare, sed singulari spi-xitus Diuini subsidio, quod fidem iuuicto r
bore suIcit, atque co firmat.Non igitur opus illud ad legem sed ad fidem vivam, reuocandum est. Quae sunt igitur opera legis Z Illa λ-lum,quae lex praestare poterat, absque fidei vi
Iae,atque ingentis, auxilio. Haec autem duobus praecipue muneribus cotinentur. Vntur
est, peccati vim mortiferam clarius indica re. Alterum, expandi peccati ritum induce. re. Sed, quem tandem seu tum rebus huma, nisattulit clarior peccati cognitio Nullum
prorsus; immo ut statim videbimus ipsus
peccati vim vehementer amplificauit. Quid
igitur Z Nium institutis piaculis potuit insitu
peccatum aboleri Nullo modo. Nec enim fiem poterar,ut sanguis quadrupedum,vel cinis vitulae adspersus,crimina deleret,quavis verum piaculum adumbraret. Si igitur lex fide seclusa haec duo tantu munera si stare potest,eaq. nullo modo iustitia efficiunt; sequitur,ve opera legis nullo modo pariant iustitia. Sed intelligendum est, opus etiam, quodctimque illud sit,quod non libenter,& sponte, suscepta est, sed tantum metu legis expressum, Legi vo Pus appellari posse. Ex illo namque legis munere, quod peccati grauitatem indicat, metus ingens e xsistit, qui quamuis cupidita tem minime sanet,efiectum tamen interdum ipsus cupiditatis coercet. Illo igitur breui tempore,quo aliquis, sub dominatu cupiditatis positus, metu aliquo perterritus,se continet a flagitio, non fidei vigentis perfecto munere fungitur, sed opus tantum ipsius legis exsequitur. Est praeterea alia ratio, quare haec legis Officia, operum potissimiliti nomeobtineant. Opera enim mercede emagitant; fides gratia resipicit. Sic fit,vi operibus eiusmodi lit adiuncta in lens,& inanis confidentia; fidei vero sapiens,& prudens,humilitas. Vnde fit,ut, qui laudabili fide nudati sunt, peribus in aliissimis in testant; qui autem fidem rite colunt, cimi omnia praeclarissima virtutum maximarum officia persecuti suerint, sese inutiles seruos existimant; nec in se, sed in Dei gratiam,semper intuentur. Omne igitur opus,vera lide vacuum, suiq. ipsius confidentia subnixum, ad id genus reuoca dum est,quod ad iustitiam minime conducit. Vt autem hoc Paulus significet, aliquando operis nomine,absque Legis adluctione, HItur; ut intelligamus, hanc etiam operis com
fidentia posse in il Ios cadere, qui lese scripta
non acceperat, neque tame ex operibus elus
naodi aliquem iustitiae fructum poste percipereum mO contra se numen Diuinu ea temeritate,& elatione, grauius incitare.Sed ad Pauli sententiam redeamus.Discussit Iudaorum praesidia; fregit insolentiam; deiecit confidentiam, omnes superbiae fibras amputauit cum legis ritum, atque discipIrnam, cuius nomine sibi maxime placebant, nullam opem illis aseserre potui infirmauit. Sed rationem, qua adducit,videam et Pet
333쪽
6 3, COMM. IN EP. D. PAR AD ROM. LIB. II. 67
Perlagem entin eognitio peccati.
Salutem nobis certe lex attulisset,si,quen admodum peccati vim, que perniciem, i dicavit,ita illud depellere potuisset.Cum a tem nullo modo aegrum animam sanare posset, morbum indicando, non opem tulit, sed tantum conscientiam angore, & sollicitud ne,vexauis. Vt enim peccatum crimini dari possis , necesse est, ut sit voluntate susce- 1ptum. Non est autem voluntate susceptum, quod a nesciente committitur. Quo igitur aestclarior peccati notitia, eo peccatum est magis voluntarium , atque ita multo granius, malim. mnestius. Lex autem, peccati motitiam propen intum amissam redintegrauit . Ergo peccatum post legem 'fuit longe Pestilentius. Non igitur lex salutem dedit, sed grauius exitium denuntiauit. .
Nune autem sine lege iustitia Dei manifestata est: testificata a lege , & pro-
Minime quidem , sine te ulla sempiterea,
Omnem ordinis,& moderationis, in se vim,&Tationem , continente . Si quidem nihil est Miad iustitia,qua integer status animi, Diuinna lege confirmatus . Sed scriptum legis infirmat , atque caerinponias, non legis vim, fidelium praecordijs incisam . Lex enim , tabulis tantum inscripta, neque dum ab am- motae comprehem, nihil aliud potest nimis inuehere, quam sollicitudinem,& cruciatum Ita enim crinianibus minas propo- aliae, ut vires nullas ad effugienda crimina argiatur. Si igitur lex non sanat animos, si fides sine lege sananinicitur certe, non Iesis seriptis, & sacris, sed fide, nitendum ...Quod etiam lex ipsa testificatur. Lex enim, atque pro a omnes, testiuntur, iustitiam -esse Dei muniis , atque beneficium, fide, non
Christi in omnes,& super omes, qui cre
Cur, inquit, super omnes gentes Vt ostendat Diuini muneris affluentiam . Ut enim fluuius, masnis audius imbribus, ita super
ripas effunditur, ut non ripas tantum alluat,
sed agros operiat; sic illud grat iae Diuinae stamen , cuius impetus laetificat ciuitatem Dei. quamuis semper fluxerit , usque eo tamen post aduentum Christi fuit amplificatum, ut non in omnes tantum fideles Iudaeos inqueret,sed, super omnes nationes essulam,omnes credentes mirifice secundaret.
Non enim est distinerio: omnes enim peccauerunt,&egent gloria Dei Vbi nos habemus, Egent gloria Rei, apud
Graecos est, υτερευνται τη -υ θεου, hoc
est , ad veram gloriam . quae Diuino tantum munere,& beneficio, continetur , minime' peruenere. Quemadmodum enim vera i
stitia, Dei iustitia appellatur , quod a Deqtantum donari possit; ita vera gloria, Dei gloria dicitur, quod tota in Dei benignitate consistat. Vt autem ex adumbrata iustutia adumbrata etiam floria nascitur ; ita ex vera iustitia verae gloriae dignitas emorescit. Poterit quidem aliquis, ingenii, aut naturae, praestantia tumidus, virtutem ementiri,&1ta apud iuriosam multitudinem inanem I,lausum captare; poterit etiam Iudaeus apud omines amentes,de sceleratos, simulata. religionis specie, laudem inanem inuenire ; v ris autem,atque sempiternis laudibus assu re nemo umquam poterit , nisi fuerit a Deo sanatus, atque Diuinis iustitiae ornamentis, unde omnis laus emanat, excultus . Cum-igitur omnes de sanitatem appetant, de gl r.riae mira cupiditate teneantur, sint q. merciseris morbis oppressi, onMubusq. flagiti rum maculis inquinati ; consequens, est, ' inopiam suam recognoscant, atque, R se di-iscedentes,ad opem Diuinam ,qua omnes iq-digent,inflammata fide coniugiant. .
Iustificati gratis per gratiam ipsus, per redemptionem , quae est in Christo
Nulliviles diserimen nulla distinctio. Nullis enim anaustiis Dei immensia benignitas circumscribi potest. Omnibus i tur , quial illum cum fide adierint, opus iustitue suae
communicabit ; nec ab eis aliam victimam, quam fidei obedientiam , requiret. Itaque eadem benignitate in omnes Iudaeos, ερ super omnes gentes, quae cum fide supplices ad Illum adeunt, munera sire caritatis effundit. Cur, inquit, in omnesnempe Iudaeos ia omnis legis institutio in Iudaeorum praecupue salutem ferri, cursu naturae, videbamir. Non sacris legis , non institutis, non meritis vllis nostris, hoc Diuinum, Ee immortale, beneficium assecuti sumus, sed in alia tantum,& benignitate,summa illius Domini,a que parentis optimi, qui nos Christi sanguine redemit, de dominatu peccati oppressos,& taetris tenebris inclusos, in libertatem , de tempiternam lucem, restituit, illius meritis, virtute, e religione, placatus, qui isto nostra salute sanguinem in Cruce prorudit.
c. Quem proposuit Deus propitiatorem
334쪽
perfidem in sanguine ipsius.' '
Respicit ad antiquum illud propitiat
rium, quod Arcam Diuini foederis contege
bat. Graeci appellant. υλες ἐριον, ut par er
bum Hebraeo reddant. Voxenim Hebraea esta verbo δῖ, quod est Propitium eiu-cere, deductum. Signabat aurem Christum, in quo Deus stabilem. atque sempiternam,sedent,& domicilium, sibi constituit; in quo arcana suae sapientiae nobis explicatet; & cuius sanctitate se nobis propitium exhiberet.Sanguine igitur illius placatus ἰ & caritatis, atque pietatis, magnitudine uel enitus, omnes offensas oblitterauit, nosq. sibi faedere senapiterno coniunxit.
Ad ostensionem iustitiae suae, propter remissionem praecedentium delictorum , in sustentatione Dei, ad os nsionem iustitiae eius in hoc tempore.
Ideo, non statim,vhi quisque delinquit,supplicium irroga sed crimio a diu tolerat, rei piscendiq. spatium concessit , ut sint, quibus agnoseat ,& opes iustitiae conferat, & Orn mentis Diuinis assiciat.
Vt sit ipse iustus,& iustificans eum,qui est ex fide Iesu Christi.
Quid est quod ait, Ut sit ipse iustus Num
iniustus habendus esset, si nos iustos non e ceret Num debet aliquid iiobis Deus, ut ι si nos iustitia non donauerit,sit in iudicium v eandus Minime prosecto. Animaduertendum ramen est, eum in venia tribuenda non clementiae tantum, sed etiam iustitiae,munere perfringi. Si confiteamur, inquit Ioatines, precata nostra,fidelis est,& iustus,vtignoscat
stitiae munere iungatur ι Praetςrmes Musque summa vis, atque natura, in rebus alijs commutandis . eo ad stam siniuitndtilem transis rendis,maximecernitur; ut ignis a dor . cum sibi coniuncta calefacit . dc inflammat. In quo igitur magis poterit maiustitia Dei cognosti, quam in ipsius iustitiae effectione λ Cum enim ad se adeuntes tot immutat, atque ad Diuinae vita militudisio nem conuertit; cum Crimina omni adcinfateque mentibus tamanis praeelaxam institi formam ingenerat; s q. pulchritudinismisonem insculpit; tum vel maximebonitatem. atque iustitiam, sitam omnibus iconspiciet. dam proponit. Sapienter igitur, Paὼus ι ut
doceat, nostram iustitiam ex iustitias illius manare, & hoc, fide, Christi meritisinnixas dieit, Ut sit ipse iustiu,de iustificans eum, qui est ex fide Ieru Christi. Nec enim par est. His quisquam ad iustitiam, absque fide, perue- 'ariat. Est enim contra Diuini cisti Diuinaeq. iustitiae,rationem, ut Deu ingratos , flagitijsq. suis pertinaciter adhaerentes,&consulto Diuinum auxiliuni tota .lcntes,in gratiam suam recipiat.
Vbi est ergo gloriatio tua est .il er quam Iegem ὸ Faet'rumὸi Non, sed per legem fidei. Arbitramur emat imu stificari hominem per fidens sine
s Lexoperum, est sexipta lex ; qu murin, antequam Mea eam in animo iamprimi. hoc tantum praestati ut ijs operibus i umbamus, quae mentem aegram minime .ariane. sed tumidam, & ,nflaxam, reddunt .a-M .rem adm ulmus,hac tu disputa sic, opus appellariia,quod estfide vacuum is ipnobis peccata nostra, demundet nos ab omni M Gonfidentia turgidum,itaint non in Hariam
iquamuis omnem aetatem in sanctis actioniabus consumat , tota sis per e LUiaris ντ
tia colligata est, neque sibi quidquam, sed omnia Dei clameotia, di bonituri es it
Mum igitur gratiam prφcipue respiciati pe-E ueta mercedem Essim riα; tarn ivies suppliciter, atque demisse , De inviseel rudiam imploret 1, opus superbe, Ec insolenter, iniquitate. Quod virectius possit intelligi, considerandum est, iustitiam positam esse indebito ossicio, atque naturae cuique maxime consentaneo . Nullum autem officium eth Diuinae naturae magis conse lita' um, quam nignitati , tquc clementiae. Clementia vero nulla maior est,ea, quae vindieat e miserio omnium maximis . Maior autem miseria
nulla potest esse iniustitia, de improbitate.
taneum, quam, peccantibus ignoscere, eos. e tyranniae effrenatae cupiditatis eripere. Quamuis igitur nihil nouis debeat, hoc tamen suae immensae bonitati debet , ut eos, q*i fidem illi habent, illiusq. misericordiam im- forant, repente iustos essiciat. Deinde, veritas,atque fides, iustitiam Omnem continet. Sed Deus, omnibus, ad se vexa fide conuersis, iustitiae donum promisit; ergo, cum veniam
335쪽
rerum ostendit quarum copia extollebamur. Paulus igitur, superbia iam magna ex parte
comprena, vehementius agit, ut eam omnino exstinguat,& deleat.Iam ne sentis, inquit, homo, nullum te fructum ex ingenii sollertia, ex rationis praestantia , ex naturae praesidi js, accepisse λ Cernis enim fla sitia, & dedecora, quae impurissime suste pistri cernis ametiain, 'qua praeceps in exitium irruisti; vides,neque naturae opibus, neque artium disciplinis, po- ituisse te ab imminenti exitio reuocari. Omnis igitur illa gloria, qua te tumidum inserebas, interuentu noui cuiusdam splendoris, euanuit. Quid igitur illud fuit,quod gloriam illam tuam exclusit,& inanitatem,in qua Versabaris, aperte demonstrauit Lex diuina, inquies Recte. Sed,quae tandem lex illa fuit Eane,quae, tabulis tantum exarata, non animumorbis liberauit, sed poenae metu cruciauit, di hominibus pondus graue durissimae reli- 1sionis imposuit Num ea,cuius vis cernitur In operibus tantum fide nudatis , atque ad animi sanitatem nullam opem conserentibus Minime. Iam enim perspectum est, non legis ritum morbos animi depultile . Qtiae nam igitur tandem illa lex est, quae, Diuino splendore, rebus alijs, quibus stultissime con-ndebas,obscuritatem attulit Z Lex fidei. Haec enim, cum sit intimis animi sensibus infixa, mentem illustrat,animum sanat,virtutes in- 3senerat, studium incendit, totumq. hominem commutat, & ad Dei similitudinem traducit . Si igitur fide vitam institueris; sacillime cupiditatem frenabis, di opera Diuina Perficies. Hoc igitur statuendum constanter est, absque ullis legis operibus fide iustitiam contineri. tur lege, ouae ne a Iudaeis quidem coli rite misiuit, sed nde, quam possunt omnes homines habere, homines secum coniunxit.
Quoniam quidem unus est Deus, qui iusti hcat circumcisionem ex fide, de prinputium per fidem.
Deus quidem non unus esset, nec sempero idem, neque sibi tarilis, si non unam,&aequa hi lem,rationem in omnium salute procuranda conseruaret. At, si in Iegis operibus salus sta suisset,nullo pacto omnibus ex aequo con suleret, sed Iudaeis tantum pros iaeret, reluquis autem omnibus viam Lallitis intercluderet, quod neque esset Maiestati illius de eorum, neque aequitati consentaneum. Quid enim minus decebat Dei Maiestatem, quam, adumbrata religionis sanctitate tantopereo delectari Quid aequitati illius indignius.
quam, Iudaeis tantum viam ad immortalitatem aperire , reliquos omnes, quoS eadem
opera finxit,& informauit, sempiterni ex iiij necessitate constringere Quod si absque sce- .lere infando dici non potet constituendum
est Deum omnes ad salutem vocare,omnibus
opem suam polliceri, qui sese cum fi 'e ad studium illius applicuerint. Is enim iustitiam
quidem Iudaeo conseret, non quidem ex cirino cumcisionis ratione, sed ex fide, ad cuius me moriam consecrandam fuit olim circumcisio
instituta. Ex fide vero, inquit, quia ex fide Abraham orta est circumcisio, ut illius fidei
signum, atque monumentum, conseruaret.
At,qui praeputium gerit, per fidem, qui vera est circumcisio , iustitiam a Dei clementia
An Iudaeorum Deus tantum non ne 'ergo destruimus per fidem gentium 'immo de gentium . ., Absit. Sed legem statuimus.
Hic Paulus illatis vulneribus medicinam Magna quaedam vis in hoc argumento p sta est ad redarguendum Iudaeorum stultitiamiqui quasi fines Deo circumscribebant, eum q. reliquorum hominum procuratione spoliabant. Nam, si in lege iustitia consiste-hat,cum neque circumcisio, neque dierum sestorum celeuritas, neque legis piacula , posisent ullo modo a reliquis gentibus obseruari; sequebatur, omnes gentes esse fructu Diuinae clementiae priuandas, de in sempiterna miseria relinquendas. Ergo Deus res omnium hominum , vnis Iudaeis dumtaxat exceptis, neglexisset.Non igitur illorum Deus habendus met. Aliud igitur numen erat illis venerandum,aliud praesidium implorandum, alij Dei inuocandi. Gloria igitur conditoris ad alios transferenda esset, si ijs, quos benignitate sua condidit, minime consultum esse volui uset. Quod si absurdum nimis, & impium, est,
hoc animo reputare;certe liquet, Deum Omnibus hominibus salutem ostendere.Non igia
adhibet,& Iudaeorum animos,hac disputatione fortassis ossinsos,oratione recuperat. Pauli enim disputatione, effectum videbatur, nul lum esse pondus in lege, nec ad iustitiam, nec ad salutem,nec ad animi dignitatem. Hoc autem erat, quod Iudaei, studio legis dediti, serre non poterant, legem, in qua omnia pon bant,ut apparebat, funditus euerti. Vt is itur eis aliquo modo satisfaciat ; docet, hoc in i co legem fide non labefactari, sed confirmari Potius,atque constitui. Lex enim finem suum assequi non potest,nisi per fidem. Finis enim legis, est iustitia; ea autem obtineri non potest,nisi per fidem. Ita,relinquituraegem istabiliri non posse,nisi per fidem. Deinde, is vere legem colit, qui legis auctoritatem sequitur, illiusq. testimolitum comprobat ; lex autem ipsa testificatur,non legis operibus, sed integra fide, iustitiam parari. Is igitur, qui non legis operibus,sed fide,ad iustitiam adspirat, vere legem colit. Contra vero,IS legem eue osor. Toma. Fi A est.
336쪽
iit, qui, stulta eonfidentia legis inflatus, fidei sed etiam pestilens,atque mortisera. Contra sudium negligit, splendoriq. fidei inanestii- vero fides, absque disciplina legis, finem ledium legis anteponit. Non igitur solum na- Io gis ipsius consequitur, atque iustitiae laude tura, verum etiam lex ipsa Diuina, si fidem circvinfluit. ab illa remouearinon inutalis tantum est,
337쪽
Mnibus, qui Iaudem alia datur, secundo loco optandum est, ne sa- cuius eximiae virtutis as pientes nobis ipsi videamur. Vt enim,qui mirantur, summopere ca medicinae ignarus est, non tamen se mediuendum est, ne, falsa vir- cum esse profitetur, ut aegrotum M sane tutis imagine decepti,da nullo modo tamen interimit; ita, qui sa- ad egregium decus eni- pientiam sibi non arrogat,vin5 magnamtuntur, aut magnam aliquam utilitatem utilitatem rebus humanis asserat, non tam uaerunt,cum dedecore,& ignominia,im men multum calamitatis importabit. At, fgnem calamitatem accipiant. Nihil est qui sibi sapientiam furenter assumit, &enim magis virtuti contrarium, quam sal amentiam suam hac turbulentissimi errolax virtutis 1ssimulatio. Vt enim omnia ris accessione cumulatam, vel ad familiae bona ex stirpe virtutis exsistunt;ita omnes suae procurationem, vel, quod est multo maximae clades, quibus vita communis perniciosius, ad Rei p. administrationem opprimitur,ex inani quadam specie virtu confert; non sibi tantum , ted suis, atque eis ortu tur. Sed,cum omnia peccata,quae adeo uniuersae Rei p. pestem,&exitium, sese in virtutis faciem vertunt , sint valde machinatur ἱ & omnia, quocumque ruit, fugiendassum nihil est magis detestabile, impetu caeco, atque furibundo,peruertit. di exsecradum,quam talis opinici sapien- Accedit deinde, ad maiorem huius sumtiae . nee enim solum mentem eripit, sed mae dementiae,&confidentisin temerianimum infinitis morbis excruciat.Quod talis, exsecrationem, quod reliqua vita, si nullum aliud malum afferret hominiis quae natura humana concipit, ut plurimabus, praeter ignominiam, satis magnum sanabilia sunt. Nec enim est eorum salus supplicium esset in ea constituendum ' Su desperanda,qui morbi sui vim, & pericu-mus enim,natura, ita decoris,& laudi S p tum, in quo versantur, agnoscunt. At, qui petentes, ut vix sit quidquam,quod gra- adeo insaniunt,ut minime sentiant, se pe-vius animis nostris vulnus infligat,quam riculolis admodum morbis oppretas es- esse cunctis ludibrio, insigni q. turpitudia se,omnem medicinam aspernantur,& r ne notari. Quid autem magis ridiculum, spuunt,ipsosq. medicos pessime oderunt, M ignominiosum, existimari potest,qua, nullumq. remedrum adhibere volvt,quo in summa. stultitia venditare ingenium, sanitatem amissam recuperent. Ad hunc ostentare pria dentiam.&,opinione sapien autem modum,qui suo iudicio sapies est,tiae, tumidum insolenter efferri. Sed non o cum sit amentissimus, existimatq. se ra- hoc tantum ericit haec temeritas, atque tionem & disciplinam, osciorsi omnium dementia, quae in sapientiae nomen inua- tenere, esseq. ad reliquos mortales impedit, ut maculam dedecoris sempiterni ho rio, de moderatione, continendos instruis minibus gloriae sempiternae cupidis in ctissimum, consilia,& monita, cun r rat i verum etiam stirpem, atque semen, pudiat; mores,& instituta,ciuilia despicitis malorum omnium continet; omneSq. V, leges,atque iudicia, perrumpere conatuutae rationes leuitate,&elatione, contum eoq. tandem progreditur, ut non modo bat. Nihil quidem est optabilius sapien- legitimum ciuitatis imperium, veru etiatia.In illa enim bene,beateq. vivendi ra- Dei iussa,contemnat,& sanctitatem reli
338쪽
deditos animaduertit,homines stultos,&animi imbecilli, atque anilis, arbitretur. Ergo,cum non solum hominibus infestus se, sed Dei numen in se concitet; nullo modo fieri potest,ut a morbo, quo est penitus afflictus, emergat. Sic igitur tadem' eueniet, uti Diuina,& humana, ope destia
tutus, ita turbetur, atque ruat,ut,quocum
que incubuerit, horte das suorum strages
eificiat. Fons autem, a quo malum hoc tafunestum ad hominum perniciem pro fuit , est amor ille penitus insitus in animis,atque sensbus nostris , quo nos ipsos amamus. Hic, cum paullatim adolescit, di neque lege,neque disciplina,constringitur, animum tandem omni iudicio sim.liat, usque eo, dum summum rerum Om- aonium dominatorem, a quo bona cuncta proueniunt, contemnat, atque despiciat.
Hinc fit, ut alius claritate generis insolescat;alius opibus,& potentia, efferatur; alius honoribus,& imperio,adeo se tumidum inserat,vi nemo ferre possit illius fastidium, alius denique alijs vel naturae, vel fortunae, muneribus ita sibi placeat, uas nihil eorum, quibus,cum intolerana superbia gloriatur, a Deo accepisset,
sed ipse, absque ullo Dei beneficio, sibi
omnia parauisset. Ita enim,subnixus opinione tam pestiferi erroris,incedit,ut Dei penitus obliviscatur; omnemq. religionem pro nihilo habendam existimet. Nohic tamen insistit humani furoris immanitas. Nec enim ullis terminis coerceri potest effrenatae mentis audacia. Aliudq. tandem facinus multo scelestius efficit. Fuere namque permulti, ita nomine virtutis elati, atque si ipsi potuissent per se
virtutem consequi,& ad ingenium,atque ε vires suas, honestatis verissimae rationem
reuocare . Quo quid fingi potest scelestius e Vt enim multo grauiore crimine se alligatis, qui aurum Regium,atque Omnem gazam, diripit, eo, qui paleam, ataque fenum , e stabulis Regiis auertit; ita multo sceleratior est, qui sibi virtutem,
atque dignitatem attribuit, eo, qui terr nis opibus insolescit. Quo enim Diuinumunus clarius, atque magnificentius,est, eo qui gloriam illius ad se reuocare nititur, scelere sese multo grauiore contaminat. Sed, quo malum hoc detestabilius
est, eo magis est Paulus noster admirandus,quando tanta virtute in hanc arcem, tam valido Satanae praesidio munitam, invadit,ut omnia illius propugnacula disturbet, atque disjciat. Omnis igitur rationis copias,di argumentorum omniurimachinas, eo comparat, ut fiantat inso
lentiam,vt coerceat temeritatem,ut amo
' ris illius amentissimi caecitatem, quo ii mines sibi mitifice placent, omnino depellat, & omnes huius tam detestabilis arrogantiae fibras evellat, superbiae q. tandem Regnum prorsus exscindat. Cum autem duo sint iii perbiae humanae praesidia ivnum, ingeni j acumen, quo homo sollertissime,quid expetendum, quid velagiendum , sit, se percipere posse confidit,
alteru, acris animi vis,qua id, quod mens praeclarum esse statuit, te facillime persecturuin esse decernit; virumque Paulus conuellit,atque labefactat. Prin, u enim, docet, quantis tenebris obscuratum sit eorum ingenium, qui Deo gloriam non tribuunt, opeq. illius ea de caussa deseru tur; ita ut, quo illud est acrius,& acutius,
eo foedius labatur, & concidat. Deinde, ostendit, quanta si imbecillitas naturae, eo potissmum argumento,quod illi etia, qui non modo ratione, sed etiam Diuinis institutis,cruditi,viderunt,nihil esse iustitia praestantiis,cum omnia vitae studia in disciplinam iustitiae contulissent, nullum ex eo studio iustitiae fructum consecuti sunt,eo quod ,non Diuina gratia ire-ti,sed opibus, & in stitutis humanis, inniaxi,ad iustitiae decus adspirabant. Sic amtem eueniebat, ut, cum maxime virtuti
Operam darent, tum maxime libidinis impetu, a praeclaro conatu depulsi, taeterrimis sese flagitiis tuquinarent . Sic igitur
tandem cogit omnes mortales de scelere,& amentia sua, confiteri, ut nihil omnino sibi tribuant, sed omnia postulent,dc
exspectent ab illo bonorum omnium a et ore, qui numquam preces eorum,.qui ad eum cum fide supplices adeunt, asper- . natur. Quis enim, in tanta rerumcaligi
ne, quid optimum factust, explicare potest , nisi is , quem clarissimum Diuinae mentis lumen accendit;&se rebus Diuinis, atque sempiternis, erudit mi
libidinis immutitati,& hostibus sempis
339쪽
ternis, repugnabit, nisi is, quem praepotens ille t eus, Divina quadam virtute saepit,& inuicto robore confirmat Ille igitur tantum vere sapiens, & egregie fortis, est, qui totus ex Deo pendet 3 non is, qui in se ipso ponit omnia,nec a Dei clementia ,sed a suo ipsius ingenio, & industas ulla, consumere. E caelo igitur omnia rura propinquitatis,agnationis, hereditatis,libi petenda constituit.Sic igitur omnia humana contempsit, ut etiam te ipsum albiicerebrationisq. opibus diffideret ; caeli sciaq. tantuspectaret ; seq. totum Deo regendum , atque tuendum, committeret. Neque enim quid quam molitus est,quin prius in Dei mentem,
et consilium, voluntatem, respiceret; Oml en q.
stria, tam vitae praesidia,quam V xv Qx i rationem spiritus sancti numine gubς namenta,flagitanda putat. Fundam Ctum ii tam admirabili itu-
igitur sapientiae, est in fide Christi costitu
tum. Vt enim confidentia superbiam gi-snit,ex superbia vero exsistit amentia; ita fides parit, de procreat humilitatem ; humilitas autem ad summum sapientiae gradum perducit. Vt enim Deus superbis insensus est,ita modestos, & humiles, ludio,& contentione, progressus est, ut summa Dei coniunctionem.& amicitiam, retinereti Divinisq. ornamentis,atque praesidii S,in omni genere redundaret.Sed,quo maior erat Illius dignitas, eo maiore quadam religione: Iudaei circumcisionem conseruandam esse censebant , quod esset Abrahamo tradita ad monumentum Rederis, ad indicium Diuinice sua comniet,&gratia, atque benigni- - amoris ad testimonium sanctitatiS. Itaque,
tale,complectitur Hoc ut noster Pa s indus sacrosanciunt vio tam agis in animis infigat, in eo insistit, ut a i simo Viroinera pIudaeis confidentiam legis euellat,Vt,e Ium tandem insolentia, qua sibi eae lum deberi putabant, acerrime conuicta,hu
miles reddat, & ad Euangelii disciplina
dociles. Et, quia circumcisione maxime tumebant, ostendit, quam parum fuerit q- in circumcisione ponderis ad salutem, Vt '' eaque sola piorum hominum coetum, Lut ς
o rum opinio serebat ab impura, di impia,NVititudine segregaret; Λ: cum Diuino viro ab ipso Deo sanetiis ime pae a fuisset; sequebatur,vt, euersa circumcisone,essent omnia te.
circumcisio. Contra Paulus, Abratiami ipsius exemplo, 3c auctoritate, confirmat, nullum omnino pondus esse in circumcisione ponendum. Non potuit igitur magis in arcem caussae ipsius inuadere.Cum enim in circumcisi ne esset totius religionis antiquae initium.
atque sundamentu nricum ea contanere vide
retur sanctissimum quoddam iustitiae faedus;
se Abraham patrem n strum secundum carnem
gi S opera conuellenda.Concullo enim,atqueo issipato legis ipsius iundamento, quod multo ante legem iactum fuerat , necesse prosecto erat, totam legis ipsius fabricam conuel-Si enim Abraham ex ope .. si,atque disturbari. Probat
L mum nullum omnino fructum ex circumci
ribus iustificatus est ab son. pereepisse. Quo in Ioco consider 'dum est Cartiis nomen hic poni proόperibus,hoc est,pro humanis studiik in eorporeoc u positis,& ex fide minime profectis, eaq. rati lὶς nullo modo mentis impurae maculas abstergentibus. Ea vero sunt opeta quae iunt temeritate, confidentia, Nilatione,c iun eta. In huius igitur disputationis serie, caro,
bet gloriam, sed non apud Deum.
Plurimum quidem Iudaei,Abrahami nomine gloriabantur ; dc valde merito. Fuit enim vir ille magnus,& excelsus,Diuinqq. virtutis specimen, atque singulare iustitiae, & pietatis,exemplum. Nec enim illum vel patriae caritas, vel domesticorum consuetudo, vel
coniunctio sanouinis,vel ullus denique senius in interdum nomen, ad idem genusreuocanaalegis opera, & lex operum, & operum qitam 41umanitatis, potuit a pietatis studio retardare. minetiam, ut pietati satisfaceret, Dem. alacriter obediret, patriam, Parentes,cognatoS,amicos,& Omnia denique,quae sint invita cara, atque periucuda,neglexit.
Intellexit enim vir sapientissimus, Deum nobis vere patrem esse patriam vere caelum, Patrimonium autem iIlic esse constituςndum, quo non potest ulla calamitas penetrare, nec ulla hostium vis adire; easq. nobis opes pa-' Iandas esse,quas non potest senium, aut v sunt: quod orationi x continuatio iacile confirmat.Sed argumentum videamus. Si iusti itia,inquit,Abrahami,carneu&operibuI, limbest,humanis studiis, di actionibus,ex fide minime prosectis,partaeshnon veram gloriam assecutus est, sed inanem. 5 adumbratam. Sed hoc nefas est asserere Dininum hominem vera floria caruisse: nbar igitur illius iustitia carni,& carnis operibus,tribuenda est. Cum autem in iis operibus primum locum teneat circumcisio, restat, ut nullo modo si
340쪽
eire essioni iustitia illius assignanda. Vt
enim vera iustitia illa tantum est, quae apud Deum est; verum enim rerum iudicium in illius tantum mente consistic ita & gloria vera ea est,quae iudicio illius continetur. Cum vero is,non in corporis specie in , quae saepe numero mentitur, multis q. stimulatae religi
nis inuolucris infinita saetitia contegit, sed
in metem , respiciat;consequens est,ut nemo
possit apud illum, inani eorporis religione, sed pura,& solida, mentis integritate, gloria adipisci. Inde sit,ut,qui circumcisione corporis insole it, laudem inanem possit interduapud insipientes,& impios,aucupari. At, qui
mentem circumcisiam gerit, is est verus Iudaeus, cuius laus non ex homi tribus, sed ex Deo,est. Horum autem filii princeps Abrahamus. Nullo igitur modo est decus illius,atque gloriae, & dignitatis, amplitudo, ad carnem
reuocanda. Aliter en m non esset ea, gloria,
sed, gloriae inanis,&insolens ostetatio. Quod autem non operibus illis, in corporea religione sitis, iustitiam merit assecutus, confirmat
Quid enim dicit Scriptura Credidit Abraham Deo,& reputatum est illi ad
Non dicit, Circumcisius est Abraham,sed,
Credidit Abraham; ut intelligas, non circumcisione corporis, sed animi circumcisione, uae in fide eonsistit,obtineri iustitiam. Dein-e,ne quisquam meritis humanis conferri iustitiam putet, eo quod hominum fides ante cedat dicit,Et reputatum est illi ad iustitia. Vt videas,ne fidei quidem incensae,& incit tae, iustitiam deberi .eamq. tamen,quasi ivllitia dignam, a Deo elementisti me reputari.
Non est igitur illud iustitia donum ad aestiumationem fidei, sed ad Dei gratiam, referendum .
Ei autem , qui operatur, merces non imputatur lecundum gratiam, scd secundum debitum.
Vt Opus est illivi corporis olficium. sui ip-fus confidentia subii ixum; nec eni in habet aliquid dignius . a quo possit nomen IN utua Ti,quemadmodum facit octicium eum fide susceptum,quod a Fide nomen sumit, ut igitur per opus intelligit Paulus inane miliam, 3
temerariam, humanae industriae confidentia, an corporis ostentatione constituta; ita opeiaxari hoc in loco nihil esh aliud, nisi operibus illis confidere Premit igitur hunc locum Patilus egregie viciarius olicdat, Abrahamum; noli operibus sed fide, gloriam sibi peperisse. Qui enim operitu hoc est,qui vel industria, vel cultu corporis, insolescit, Omnem spem Diuitiae gratia sibi praecidit. Non enim grais iam implorat, sed pretium operis exigit. Pretium igitur Persoluetur, non secundum
Diuime clementiae magnitudinem, sed sec-dum operis ipsius aestimationem. Cum igitur opus illud,aut perexiguum,aut ut rectius dicam nullum apud Deum pondus habeat; aut
perexiguum, aut nullum omnium praemiues consequetur.Vnde sequitur, ut et,qui circumcisione corporis insolescit, sit praemium pari& aequale pelliculae excisae,tribuendum. hodetiam de reliquis operibus, si fidem secludas, , intelligendum est. Omnis enim, qui sibi praefidit, ut, vanissimis cogitationibus inflatus, cum Deo iure contedit, atque eum, quasi debitorem .appellat, omne sibi aditum ad illius clemenciam intercludit. Cum igitur constet. omnia bona,clementia Diuina contineri Idcqui operum opinione tumet, clementiam a se remoueat;profecto bonorum omnium erie
Ei vero,qui non operatu credenti autem in eum, qui iustificat impium, reputatur fides eius ad iustitiam. Is, inquit, qui nihil in se, nihil in humanis
operibus, nihil in hominum ineritis, nihil denique vel in natura vel in lege,ponit, qui omnem spem salutis suae lubet in illius benignitate locatam, qui solus crimina delet, atque ex impiis,& sceleratis, sanctos efficit; is erit Diuinae gratiae particeps. Iides enim ill α' perinde accipietur a Deo, atque si esset meis rito suo iustitiae praemio remuneranda.
Sicut & Dauid dicit beatitudine ii minis, cui Deus aecepto fert iustitiam ta
ne operibus. Beati, quorum remissae sint
iniquitates, & quorum tecta sunt pecc
ta. Beatus vir, cui non imputauit Dominus peccatum. Quid hic facit Dauidis testimonium ad
Pauli sententia myPaulus enim de iustitia dis. serit, Dauid autem beatitudiuis rationem ostendit. Nimirum, quia is solum beatus est. qui iustus est. Et iccirco David in eo loco m. tam beatitudinis rationem in iustitia ponit. Quo modo autem illud iustitiae munus in bis exsistat,videamus. Beatum appellat,que Illum ne, qui nullum umquam in se crimen admisit At nemo umquam fuit,qui non secra, minibus alligaret. Illum istitia qui concepta animo scelus, institutis a lege sacris, expi uit At sceleris in Deum nulla legis expiatio est. Quis igitur ille beatus Zis, inquit, i Deus
veniam impertit, cui crimina condonat, cuius scelera exstinguit, cuius maculas abste git,cuius mentem canat. Omnem igitur verae iustitiae rationem David in Diuina elementia ponit. Clementia autem fide conciliatur. a Contra vero, qui operibus confidi Diuinam, clementiam excludit. Et it igitur semper iniustus,atque nefarius, In extremaq. miseria