장음표시 사용
361쪽
li,demonstrauit. Sed, clim ea mentem sanare non posset nullam nobis opem attulit, sed tantum grauitatem mali,ex quo nos eximere nopotuit, indicauit Accessit postremo lex spiritus Vitae, nempe Spiritus sancti gratia, A lex
Diuina,atque sempiterna, no chartis,sed animis, inscripta per fidem,su inma totius animi voluntate, di studio, comprobata, atque ut uno verbo dicam iustitia vera, Diuinis opi-hus egregie cumulata Christi meritis, atque virtute,per fidem, concessa ι Haec cupiditatis immanitatem compressit; haec peccati tyrannidem excidit ; haec rationis errorem detraxit; haec legis infirmitatem depulit: haec igitur sola potuit salutem generis humani constituere. Vitia namque radicitus exstirpauit; mentem illustrauit; animos aegros sanauit; vires hominum confirmauit;eosque, humi defixos, ad caeli conspectum excitauit;&studio Diuinitatis instam mavit. Qiaod igitur vivo, quod caelelli luce fruor,quod valeo quod opibus abundo,quod dignitatem retineo, non naturae non legi, sed huic Spiritus salieti gratiae, Diuinoq. iustitiae muneri est in acceptis ref Pendum . Hoc enim praestitit haec lex spiritus vitae,quod scripta lex praestare nullo modo poterat. Uare autem non pollet,exponit:
Nam quod impossibile erat legi, in
quo infirmabatur per carnem: Deus filium suum mittens in similitudinem carnis peccati, & de peccato damnauit peccatum in carne,ut iustificatio legis impleretur in nobis, qui non secundum car
nem ambulamus , sed secundum spiri
Legem infirmatam fuisse per earnem, dicit quia caro, quam Legem membrorum appellat,erat impedimento,quo minus lex Diuina exitu praestaret , quod sibi proposuerat. Hoc enim erat illi propositum ut homines castos, &sanctos, efiiceret. Tantu, erat autem
carnis, hoc est, impurae cupiditatis, in homine dominatus,vi nemo,per se, posset Iegi obedireia Violenter enim abstrahebat cupiditas omnes mortales a Diuinae Iesis studio. Nullo igitur modo poterat lex ad finem sibi propositum peruenire , ante quam esset cupiditas elisa, neruiq. illius incisi. Hoc autem humanis viribus fieri nullo modo poterat Erat igitur legi,nisi Deus singularem praesentis num inis opem attulisset,persectione sua care dum. Ob id igitur misit Deus in terras fi liu suum, i,in specie carnis peccati delitescens,carnis imperium exscinderet, & peccati tyran idem euerteret, ut sic tandem iustitia, i ii quam lex ipsa respiciebat,in nobis posset absoIui: queadmodum fuerat ab ipso Deo praedictum per Ieremiam,Dabo, inquit,legem meam in visceribus eorum; di in corde eorum scribam eam .
Item alibi, Timorem meum dabo in corde eorum, ut non recedant a me. Similiter apud
Etechielem, Dabo vobis cor nouum, & spiritum nouum ponam in medio vestri,& auseracor lapideum de carne vestra,& dabo vobis cor carneum, & iaciam,vi in praeceptis meis ambuletis,& iudicia mea custodiatis, de operemini . Quod autem,opera Christi,esset humanum genus ad iustitiae persectionem perto uenturum,demonstrat alibi,dicens,Et seruus meus David Rex super eos,& pastor unus erit omnium eorum,& in iudicijs meis ambulabunt, & mandata mea custodient, & faciet ea. Haec autem, quam suturam Christi opera praenuntiauit Ezechiel, est illa persectio I gis, quam lex intuebatur. Non enim audit
res , sed factores legis, iusti sunt apud rium.
ut Pauli verbis utar. Ergo,eum legi ne inpetse,pos et obedire, propter carnis viole im; dio hanc autem violentiam Christus virtute sua compressi tu egis persectio,quae in hac spiritali,atque vitali, lege cousistit, quam a Christo accepimus, ad Christi numen reuocanda est. Is enim effecit , ut, quod erat lege sanctum, quod quidem ad verae iustitiae rationem faciebat possemus efficere. Non est igitur haec perfectio Iezis in niabis, nec in ipsa quidem lege, sed in Christi gratia,ponenda .Hoc tamen In iciligendum est,nullam sere nobis cum Christo coniunctionem,absque hac legis persectione, quae quidem est obedientia fidei. Si enim non ambulauerimus secundum spiritum,-niaq. officia nostra ad legis illius Diuinae, atque sempiternae, studium contulerimus, non poterimus fructum illum amplissimum, at ue omnium maxime expetendum, ex Chri-Opercipere.Sensus igitur Pauli hic est Cum salutem nemo consequi posset absque iustitia; iustitia vero consisteret in legis cultu, se-
ci cudum eam rationem , qua mores hominum
componebat,& homines hominibus deuinciebat, & animos ad studium verae religionis excitabat lesem autem nemo possit obseruare,quamdiu in nobis cupiditas regnat regnuautem cupiditatis nullis opibus humanis euerti possit; fuit opus, Dei singulari praesidio, quo posset lex finem suum consequi, atque promissa conficere. Misit ergo Deus filium suum, ut peccatum euerteret, ut, illiusso impedimento sublato, nos legi obsequentes,
atque, ita, sanctos, efficeret. Duo tamen hoc in loco consideranda sunt. Primum quae sit illa peccati similitudo,qtiae fuit in Christo;deinde, quid est illud,quod Paulus ait,De peccato
damnauit peccatum. Quod autem ad primu attinet, satis constat, omnem laborem, & d lorem,metum,angorem, sollicitudinem,& reliquos morbos animorum, a peccato profectos esse. Peccatum enim florentem statum so hominis afflixit; & mortem, S: reliqua mala, quae mortalem condicionem necessario consecuta sunt, in res humanas inuexit. moties igitur
362쪽
a; COMM. IN EP. D. PAV. AD ROM. LIB. II. 73
igiturn turae imbecillitatem, &miseros huius vitae cassis,& varias aegritudines,quae lacerant animos, cogitatione complectimur, toties opus est peccati nobis in mentem veniat, per quod in haec tam multa incommoda deducti stimus.Christi vero corpus nullis peccati sordibus oblini potuit. Opera enim Spiritus sancti, in sanctae vi Ninis utero, ab ipso auctore,&architectore,sanctitatis, assumptum fuit. Vt tamen peccata deleret,pinnas pecca- rito debitas pro nobis sponte sua subluit. Nam
fame,siti,tauore,defatigatione,conficivoluit; humatam. naturae imbecillitatem suspirio, gemitu,& lacrymis, indicauit; metuq. etiam a Ppropinquantis mortis affectus,sanguine stillauit, atque mortis atrocitatem cum intolera-biIi cruciatu perpessus est. Itaque his poenis
expressit, corpore suo,similitudinem carnis peccati , id est peccato contaminatae , cum es 1 et purissimus, atque sanctistimus,ut, Pintras, , quibus erat indignus, subeurulo,uos a Poenis, quibus valde digni eramus, eximeret. vere, inquit Isaias,languores nostros ipse tulit, lo-Iores noliros ipse portauit. Haec eth autem similitudo carnis peccati, sub qua Christus peccatum euertit.Nunc videndum eli quo modo eccatum de peccato damnauit.Peccati verum , apud Paulum saepenumero designat illam humanae naturae prauitatem, & corrup tellam,atque libidinem, quam etiam Carne, di Membrorum legem, nominat. In illam vero, cum Dei legem cmni crimine liberaret, omnem humanae miseriae caussam contulit. Hoc peccatum, ut in eo loco vidimus, peccabat, Rie quam esset lex ulla seripta, hoc est, homines in scelus instigabat;post vero legem multo scelestius peccauit,ut fiat, inquit, supra
modum peccans peccatum per praeceptum. Paulus igitur usitata loquendi sorma,qua re bus,mente, & ratione, carentibus, rationem
attingimus, quemadmodum paullo ante contra peccatum illud accusationem instituit, quod improbissime peccaret; ita nunc, seuero Christi iudicio, peccatum peccati damnatum esse confirmat ad est,propter peccatum, quod ex se gignebat, His se compressum, regnum'. illius exstinctum, ne postea ex se posset in illis, quos Christus in iidem suam rece
Pir, peccatum, atque scelus, ullum constare.
Peccati igitur in nobis vi repressa, regnoq. x illius euerso, facile poterit iustitiae munus alia solui niti rursus, abiecta Christi gratia,carne amplectamur. Nec enim possumus carnem sequi, quin a Christo repente disiungamur. R tionem autem huius disti dij Paulus assignat:
Qui enim secundum carnem sunt et quae carius sunt, sapiunt. qui vero secundum spiritum lunt: quae sunt spiritus sentiunt.
Vt horum verborum sensum facilius assequamur,est vis Graeci sermonis, quo hic Paulus utitur, breuiter explananda: σι
ab hostili diss entione, in qua,bello aliquo concitato, alii aliorum factionem seqtituatur. Pertinet enim saepenumero haec vox adsis nificandam partium contentionem,atque cocitatum armorum stliditim:veluti. si dicas:
Corinthi j Lacedaemoniis studebant , nepe vicum illis bellum contra illorum hostes susciperens. Vt igitur Paulus admoneat, tantam est e, inter carnem, de spiritum, distensionem, ut nihil possit inter utramque factionem conuenire, nobis l. med ijs cise nullo pacto licere, ait, Qui secudum carne sunt,quae carnis sunt, sapiunt; hoc est,carni studet, carnis militiam sequuntur,pro carne pugnam impigre capei sunt. Sic etiam,qui spiritui dediti sunt, pro spiritu omne certamen suscipi ut . Sic igitur erit necesse, ut vel sit b carnis militia spiritum orpugnemus , vel armis ipsius spiritus carnem exstinguamus. In utrisque enim castris simul esse non licet. Quanta namque dissensito sit inter carnem,atque spiritum, id, quod sequitur, facile declarat:
Nam prudentia carnis, mors est: pr dentia autem spiritus, vita&pax.
Perstat in eadem metaphora. Haec enim vox qua Paulus utitur hoc in loeo pro Qua Interpres Prudentiae nomen reddidit,eli armorum studium,atque partium sensus, ad certamen ineundum acriter incitatus . Non satis autem habuit, dicere, sensum, di studium carnis esse mortiferum sed ,utina gis illius furorem explicaret, illud Mortem appellauit. Eadem autem ratione spiritus studium Vitam nominat. Quid autem tam diastans,quam a morte vita Cum igitur carocqco impetu in mortem ruat,spiritus autem ad
immortalem, atque beatam,Vitam perducari,
non ne liquido perspicitur, eos,qui carnem sequuntur,est e spiritus hostes, bellum q. dirissimum cum Christi mente suscipere
Quoniam sapientia carnis , inimica
Prudentiam nominauit interpres, nunc S
ientiam appellat: quod est ad eandem veri Graeci vim,di sententiam,reserendum. Vbi vero nos habemus, Inimica est Deo,est apud Graecos, choc est, Odium in Deum. Est enim amplificatio, a Paulo frequenter usitata; veluti , cum scelestu homine Scelus ipsum
appellamus. Parum enim Paulo visum est dicere, Carnis studium esse Deo contrarium. Sed, ut magis explanaret, quantum caro a
Dei mente dissideret, leniore verbo minime
363쪽
contentus, Carnis sensum esse odium in Deuasserit. Cum igitur Deus sit vitae sons, Vnde animum hali sim iis, At cuius numine sustentamur; atque adeo sit ipsa vita; & carni eu Deo tantum bellum sit; rectissime dicham et , carnis Hadium esse odium in Deum; quemadmodum paullo ante dixerat, mortem esse. Α v ra enim vita diuellit.Nee enim illa mors horribilis est,quie corpus exstinguit, scit quae animum,abscessu Diuini mentis, interimit. Olli iautem caussam aperit:
Legi enim Dei non est subiecta , nee enim potes .
Qui poterit enim subdi sapientiae temeritas, honestati flagitium, vitae beatae splendori mortis exsecrandae caligo
Qui autem in carne sunt, Deo p Iacere
non possunt. Ratione iam aperte vidimus.Non possunt enim laei gratiam retinere,qui sunt cum ii stibus illius consociati.
Vos autem in carne non estis, sed in spiritu,si tamen Spiritus Dei habitat in vo bis
Romanos laude permulcet, ut alacriore di ardentiores, efficiat; ita tamen laudat, ut interim admoneat, opus esse constantia, ne munus Diuinum ex animis elabatur. Nec
enim satis est,Christi spiritum mentis hospitio recipere; sed opera danda est, ne is a nobis demigret. In eo est igitur omni studio elaborandum , ut is in nobis stabilem sibi,atque sempiternum , domicilium , & sedem , constituat.
Si quis autem Christi Spiritum non
habet: hic non est eiuS. Quia dixerat, nihil esse damnationis illius
subeundum , qui Christi sunt me quiuis temere statueret, hoc gratiae Diuinae beneficium si hi conferendum , quamuis in flagitio volutaretur multis verbis eos,qui sunt Christi, describit .Qui non,inquit,secudum carnem am-hulant , sed secundum spiritum, qui carnem odio persequuntur, qui sub spiritu militant, qui denique sipiritum ipsu in intra mentem retinent, nec illum a se Odis factis et Riunt. Vt autem olim circumcisio erat nota gentis Hebraeae, ita spiritus Christi nune est Christianae natiqnis insigne. Nihil autem inest in spiritu Christi furiosum , nihil turbulentum, nihil insolenter elatum, &instatum; nihil de nique ordini vitae contrarium, atoue mori hus perniciossim .Est enim spiritus sapientiae.
stientiae,& pietatis. de religionis. Omnia igitur in illo sunt plena dignitatis ψ mod rati nis,ordinis, Divina virtute,& consilio,munita, cum Diuini numinis metu ,& reuerentia; singulari q. caritatis, atque lanctitatis, st dio coniuncta. Ergo, qui peruersam opinio nem det ei numine,atque mente,concipi ut; qui nullas leges sanctas habent;qui societate humanam Intemperantia sua peruertunt; o qui denique se flagitio, & impuritate, contaminant; quamuisse Christianos esse dicant,
nullo modo in Christi amicis, sed in hostibus, habendi sunt Spiritum enim Christi non habe nt. Carebunt igitur illo Diuino stuctu, qui ex Diuino spiritu percipitur. Qui quidem duplex est. Primus est, iustitiae splendor, mentis Iumen, animi vita, spiritu sq. ipsius iucunditas, qua in hae vita homines, cum Christo Comuncti,perfruuntur. Alter, illa Diuina gloo ria sempiternaq. bonorum omnium affluentia, quae animi,& corporis etiam, futura claritate continetur. Quod igitur ad primum attinet,ait:
Si autem Christus in vobis est: corpus quidem mortuum est propter peccatum, spiritus vero vivit propter iustificatio
, Non dixit,Corpus est mortale, & caducu, propicr labem peccati, vobis ingeneratam;
sed ,ut magi S ostenderet, quam esset corporis studium,prae cultu animi, contemnendum,dicit,corpus esse pro mortuo reputandum. Neque soluta dixit, spiritum vivere propter iustitiam; sed spiritum iusti hominis Vitam appellat,ut clarius illius vitae vim, quam Christus suis suppeditat,explanet.Sic enim est apud Grςcos: τὰ δ. εοῦμα ζω. - . ., Eadcm est omnino sententia. sed apud Graecos illustrior amplificatio. Haec tamen ratio non integram voluptatem afferebat. Fieri enim natura non patitur, ut corpora nostra minime diligamus; sed ea integra,atque sativa, esse velimus. Cum igitur Paulus ita de spiritus vita diisererer, ut corporis breui morituri mentionem faceret; necesse erat Oluptatem illam maestitia quada; aliqua ex pa te, orrumpI. Hanc igitur humanae naturae, maestitiam depellit oratione Paulus, docens, corpus non ede prorsus a vita deserendum; sed, cum admirabili quadam gloria,& clarDtate , spiritus ipsius numine,siscitandum .
Quod si spiritus eius qui suscitauit Ie
sum a mortuis, habitat in vobis: qui suscitauit Iesum Christum a mortuis, vivificabit& mortalia corpora vestra, pr pter inhabitantem Spiritum eius invo- bis.
Non vos, inquit, ulla mortis mentio con turbet,
364쪽
3 COMM. IN EP. D. PAR AD ROM. LIB. II. 738
turbet;Diuini siquidem spiritus munus,& M.ficium, est, non solum animo vitam dare, verum etiam deletum , atque sepultum, corpus in vitam reuocare.Cuius rei firmissimum arsumentum est Christi corpus sanctissimum, ipsius spiritus numine e mortuis excitatum.
Ergo, cum neque de illius fide, neque de retentia, dubitandum sit ; Diuinisq. promissis excitemur; atque fidei obsidem ipsum spiriatum habeamus ἱ consequens est, ut cor pium e xsultet, ic caro requiescat in spe, ut inquit David. Ergo fratres, debitores sumus Vrnon carni,ut secudum carnem vivamus. Si enim secundum carnem vixeritis moriemini.
Si autem spiritu, facta carnis mortific
ueritis: vivetis. Concludit igitur, nullo modo manendum esse in peccato, ut gratia abundet. Sequenda quidem , ideretur esse caro, si aut benefici j scollatis nos obligatos tenere aut verum aliquod emolumentum nobis proponeret. Sed neque nos sibi beneficio devinxit; immo rui nis omnibus oppressit ; nec in posterum n his utilis esse poterit; quin potius nos in sempiternum exitium, nisi contagionem illius arcemus,praecipitabit.Ergo. tam propter calamitatis inuectae recordationem, quam pro Pter propositae mortis immanitatem, est nobis caro quasi interrima quaedam pellis,om ni mentis impetu, istenda. Contra vero,spiritus Christi, omni studio sequendus est, tam propter beneficia, quae iam sumus ex illo consecuti,quam propter immortalitatis amelis. simum fructum, quem nobis ex illo pollicemur . Si enim, inquit, spiritu relicto, carnem amplexi fueritis; repente moriemini. Sin vero non viribus vestris, hoc enim fieri non potest sed ipsius spiritus vi,qui manet in vobis, carnis impetum represseritis; Diuina quadam vita sertaremini.
Quicuimiue enim spiritu Dei aguntur,
Non, inquit, quodChristiani nomen obtunes, Christiq. fidem oratione profiteris , extistimes , esse te a morte tutum,atque, tamquλDei filium, ad caelestis hereditatis societa
tem conuocatum. Non enim nomen ,non ra
tio, non insolens religionis ostentatio, sed fidei vivae, atque vigentis, osticium, Dei filios ab impijs,& alienis liscriminat.Is autem munere iidei,& officio, perfungitur,qui spiritum intuetur, nec umquam oculos ab illo deisicit, totamq. vitam suam illius moderationi committit. Quo igitur spiritus vocat,accurrit unde avocat,sine mora deducitur; quidquid ille monet,exsequitur;quidquid praescribitiobser t , nec in vitae consilio carnem, nec hinna. nam rationem, sed ipsius spiritus deseripti nem, sibi sequendam statuit ; atque ad illius
voluntatem omnes res suas admini lirat. Hi
sunt igitur , qui sunt ab omni damnatione Iliaberi, non qui in ficta religionis specie fidei religionem polluunt. Sunt enim fili, Dei, & iccirco ad immortalem gloriam destinati. Sed dixisset aliquis: Magnum, &arduum, atquet difficile, munus a nobis,Paule,s agitas. Viri io bus enim infirmi sumus carni igitur repugnare,dc spiritum sequi,non possumus. Hoc ne dici merito possit, miram huius muneris colendi,& efficiendi,facilitatem ostendit;& simul, Diuinae nobilitatis, atque dignitatis commemoratione,piorum animos acriore,vehemetioreque, studio pietatis incendit:
Non enim accepistis spiritum seruit iis iterum in timore: sed accepistis spiria o tum adoptionis filiorum, in quo clam
mus: Abba, Pater. Est idem, quod ante dixerat, Peccatum in vobis non dominabitur: non enim estis sublege, sed sub gratia. Hic enim legem quidem Spiritum seruitutis, gratiam vero Spiritum adoptionis appellat. Lex quidem scripta Spiritus appellatur,quod sit Spiritus sancti munus, atque beneficium Seruitutis autem spiri. o tum nominat,quia aegros animos minime sa-
nabat; sed tantum, supelle ij metu,eos in aliis
qua ossicij regione continebat. officium autem metu expressum, non est libertatis ingenuae,sed miserae seruitutis,argumentum. Contra vero, Lex, spiritus vitae, cum cupiditatis iugum a fidelium hominum ceruice depule riti Diuinaeq. naturae speciem, & pulchritudianem, in eorum animas impresserit eosque. tamquam Dei filios in vera libertate,ampli ia.. simaq. dignitate,locauerit; cit,ut non metu coacti,sed amore virtutis incensi omnia prae clara ticinora moliantur. Illi igitur,qui nam metuebant, manus aliquando a maleficio continebant. Hi vero maleficium, omnibus supplici js peius, oderunt. Illi, acerrima formidine perculsi, rebus Diuinis operam dabant;hi tanto pietatis amore flagrant, ut, illius colendae gratia, corporis vitam libenter abi jciant. Illi voluptates nefarias, ad quasis, eos corporis laces incitabant, spernere non ' poterant; hi vero,cum Diuinae voluptatis gustum experti sint,futili,& inani,voluptate facillime carent. Illi denique, bivno verbo dicam timore stacti, aliquod ossicij genus aliquando tuebantum,hi, amore in m mali, omnia virtutum maximarum officia persequuntur. Erant igitur illis omnia aspera, inuisa, difficilia;his,contra, omnia iucunda, grata,&
facilia Cum imitur illi coacti fiterint,lii se se liιο benter ad suidium sanctitatis applicuerint; consequens est, ut ille spiritus, quem accepe ruat, Seruitutis appellandus sit ἱ hic autem, quo
365쪽
quo pij fruuntur, Adoptionis. Neque enim tam facile carnis immanitatem superarent,nili Diuina virtute suis elit stabiliti. Qui autem Diuina virtute praediti sunt, in Dei filiis numerandi sunt. Nec est interim illud hoc in
loco, quamuis sit valde notum, silentio Praetereundum nempe, multos olim fuisse pietatis stlidio mirabiliter inflammaelos; quemadmodum hodie multi sunt, qui, ponae tantum
metu, perterriti, manus. interdum a maleficio continent . Sed, cum illi statum eum,non
legis ope,sed Christi venturi beneficio, allis cuti suerint ; hi vero, qua diu ita sunt animis constituti,no spiritu adoptionis firmati sint; consequens est,ut illi liberi hi vero serui, sine existimandi; S: illi ad gratiae Diuinae fructum,
hi vero ad legis terrorem, pertineant. Nec
enim Paulus tam aetatem cum aetate comparat,quam legis, & gratiae, contentionem facit . Quamquam in aetatibuS etiam magnum discrimen inesse perspicies. Spiritus cnim Dei olim, nee tanta vi, nequc tam longe la te . clarit simam auxilii sui lucem dabat. At, postquam Christus, bellorum omni u victor, In caeloS penetrauit, sacerdoti jq. sanctissimo munere perfunctus Deu nobis placauit,tunc multo magnificentius spiritu suum omnibus hominum nationibus impertiuit. Nec enim viri tantu generi, sed olbus; neque paucis,sed gnumerabilibus, haec lux caelestis aviil sit ne q. mediocri studio, sed ardentissima cupiditate, multos mortales, ipsius Diuinitatis inflamauit , eoSq. ad tantam dignitatem extulit, ut possint non titubanter, S timide, sed ma-
Ictina voce, summum illum rerum omnium
Dominum Patrem appellare. Id enim significat Pauluri cum ait, in quo clamamus: Abbar ater. Abba, est dictio Syra, ab Hebraeo sonte dedutia. Patris nomen est Graecuin,atque Latinum. Geminatio igitur vocis, animi consta tiam,& fidem: inguarum diuersitas,ad unam eandem sentetiam reuocata, Dei summam, di omnibus hominibus proposi tam, clementiam aperte designat. Hoc igitur,docet Pau- Ius, esse apud Deum humani generis condicionis, atque Hrtunae, discrimen omnino sublatum; licereq. omnibus, siue Iudaeis. siue Graecis, siue quacumque ex orbe terraru ad
Christum incensa fide confluentibus, summu
Deum, quanta maxima voce poterunt, hoc est,constantissima fide,summaq. totius mentis incitatione, Patrem compellare. Sed, quo tandem argumeto freti, tantum audebimus, ut totius naturae rectorem, di dominum, Parentem non emus Non humano nquit, testimonio, sea Diuino,persuasi, hoc constanter
Ipse enim Spiritus, testimonium reddit spiritui nosti o, quod sumus iiiij Dei. .
Ipse Spiritus Diuinus, qui mentes noli rasillum ivat, qui nos ad exemplum Diuinae uatura format,& fingit qui nos patrio amore tuetur atque conseruat, partim acceptorum be.
neficiorum amplitudine,& iucunditate.pariatim promitarum Diui noruna testimonio, atque fide, cuius quidem ille auctor est , & amplificator, testincatur, nos est e summi Dei fi
o Rectissime coclusum est. In stirpe namque Diuina nihil est nothum, aut adulterinu, aut,
Propter mores parum commodos, inuisum.
Nulla ostensio , quamdiu ius illud agnationis manet, potest interuenire,quae filios bonis patriis excludat.
Heredes quidem Dei r coheredes autem Christit ii tamen compatimur, ut&conglorificemur.
Rerum Diuinarum magnificetia animos incendit,atque studio sempiternae gloriae .vitaeq. beatae,& immortalis, inflammat. Uisertim tanto mentis stupore oppressus est, qui, ubi primum intellexerit , esse se se terrenis, sordibus excitatum,a Deo summo adoptatu, in filii Dei societatem corrilocat tim, non om nes res humanas repente contemi at, sum.
dignitatis,& amplitudinis,memor, ad Diui ino nas instam malo studio rapiaturi Hoc tamen animaduertendunt est, quod Paulus passim admonet, gloriae societatem cum Christo coire non post e, qui non primum societate Crucis inierit. Quod si te Crucis asperitas absterret; primum cogitare debes, quantam ignominiam habeat, imperatorem, non pro sua, sed pro tua, salute dimicantem, in acie deserere. Deinde,e quantis angoribus, atque doloribus, ipsa te Crux eripuerit. Tum, quanta.
o suavitate resertum sit, id, quod homines imperiti asperum, & odiosum, existimant. ΡΟ- ii remo, nulla ratione fieri posse, ut tibi aliquid amplum,atque praeclarum, absque labore compares. Quod ii in rebus humanis paranuis homines tantos labores excipiunt atque,ad incertam speni rerum inanium excitati,dolorem interdum non sentiunt , oinni-busq. te su iramis vitae periculis exponimi quutandem laborem non perserent ij, qui vide
o rint,elIe libi gloriosi laboris praemia Diuina,
atque sempi cerna, ex omni aeternitate con Lituta
Existimo enim quod non sunt condi
gnae passiones huius temporis, ad fui ram gloriam quae reuelabitur in nobis .
Labores, quos pati in hac vita possumus, sunt leves,& exigui ,angustin. temporis spa-o tio circumscripti: praemia vero sunt silmma,& amplissima, atque sempiterna, & ea deni que,quorum maSnitudo humana cogitati
366쪽
7 i COMM. IN EP. D. PAR AD ROM. LIB. II. 7 a
ne comprehendi non possit. Carissimi i iiii Ioannes nunc filii Dei sumus; sed nonum apparuit,quid erimus. Scimus,quod ,cuapparuerit, similes ei erimus, quoniam videbimus eum, sicuti est. His quidem verbis Ioanes magnitudinem illius gloriae aliquando tandem explicandae commemorat. Eam ver Paulus esse vehemeter expetitam ab uniuer sa natura,confirmat. Tanta , inquit, emit gloria, ad quam vo*amur, ut illius cupidita- Ite natura uniuersa crucietur.
Non exspectatio creaturae , reuelati nem filiorum Dei exspectat.
Vtitur ea loquendi forma, qua de rebus Inanimis,ut de animalis,loquimur. Quale est illud,Mare vidit & fugit;&, Flumina plaudet manu ; &, Aperi Libane portas tuas; & alia eiusmodi prope infinita. Dicit igitur niver χsam naturam ardentissimo diei illius desiderio teneri, quo est dignitas filiorum Dei, quae
nunc latet, in conspeetu omnium proponcnda. Cur autem hoc desiderei,demonstrat:
Vanitati enim creatura subiecta est, non volens, sed propter eum qui subiecit eam in spe t quia & ipsa creatura liberabitur a seruitute corruptionis, in libertate
Vanitas, hie , est mors, de interitus , natu raeq. dissolutio, atque dissipatio.Nihil autem
est in rerum natura, quod non se, statum q. suun ,conseruare cupiat, di interitum resormidet . Est enim hic naturae appetitus rebus etiam sensu carentibus innatus, usque adeo, ut videantur summa sollicitudine praecaue- Te,ne,accessu rei alicuius pestiferae, sormam, atque vires, amittant. Attamen sic est uniuer .sa natura,vanitatis, hoc est , mortis, vinculis alligata,vi ne caeli quidem sint a communi re Tum omnium interitu, atque vastitate, conseruandi. Opera, inquit, David,manum tuarum,sunt caeli: ipsi peribunt,tu autem permanes. Apud Isaiam vero, Levate inquit Deus in caelum oculos vestros,& videte sub terra deorsum .Quia caeli sicut fumus liquescent, &terra sicut vestimentum atteretur. Si igitur caeli etiam siunt interitu consumendi ; relin- quitur plane,nihil esse posse in totius caeli co-plexu, cui non sit mors tandem omnino se eunda. Hoc est autem , quod natura moleste patitur.Sed illius ordine,& imperio, qui omnia condidit, fuit iisdem legibus corrupti nis , non tamen absque spe futuri aliquando aeternitatis, adstricta .Cum enim Dei filij immortali gloria illustrabuntur, fiet 'niuersae naturae renouatio,& ornatus multo illustrior orietur, qui numquam deinceps interibit. iEcce inquit apud Isaiam Deus creo caelos
nouos,& terram nouam. Perinde autem, atque, dum genus humanum, cuius alenai, atque conseruandi , caussa fuit natura condita, erat natura mortale, fuit consentaneum, Itesset etiam ipsius naturae condicio mortalis:
sic, postquam Dei filii immortalitatis splendore collucebunt, par erit,ut sit uniuersa natura ab omni corruptione immunis, delibera. Ergo, cum illa etiam aeternitatis amoressa eret, merito illum diem acerritine concupiscit. Scimus enim quod omnis creatura ingemiscit, & parturit usque adhuc. Non
solum autem illa, sed A nos ipsi primitias spiritus habentes, & ipsi intra nos ge
mimus, adoptionem filiorum Dei exspectantes, redemptionem corporis nostri . . Parturire, in sanctis litteris, est translatio frequens, ad significandi im dolorem eximiu, cum aliquo conatu ad meliorem condicione. Dicitur igitur, usque adeo, natura, desiderio immortalitatis duci,ut eo desiderio contabescat, atque magnis doloribus implicetur . :Hoc tamen in Apostolis magis erat mirandum,esse nempe aliquid,quod eorum mentes aliqua cura posset affligere. Natura enim nihil habet interim quamdiu dies ille non ap propinquat,quo dolorem leniat. Apostolis vero, qui non modo fuerunt communi iustitiae. luce perfusi, verum etiam primitias spiritu acceperant, erat ingenti gaudio semper exsultandum. Verum sane, inquit. Attamen, cuad illa bona,quae speramus,mentem conseri mus , & intelligimus, ea bona, quibus affluimus,haud esse cum illis comparanda; fieri nopotest, quin omnis dilatio nobis grauis,&acerba sit;& ea de caussa fit, vi nos etiam vititam in gemitu traducamus.Sed,quae tandemi sunt illa bona,quorum desiderio lancti vehementer interdum assiictantur Adoptio,in quit,atque corporis nostri redemptio. Quid ita tandem Numquid non iam spiritum adoptionis accepimus Sane vero. Aliud tamen adhuc genus adoptionis multo clarius,& amplius, animis contuemur, cuius fructum arderer expetimus. Quod ut rectius intelligi ponsit,animaduertendum est, ius adoptionis Diauinae cerni in Dei ipsius similitudine. Tunc, enim nos adoptat, cum nouam in nobis se mam spiritu suo gignit ad suam q. similitudinem nos propius adducit,splendores. suae ii cis illustrat. Ergo, cum in nobis ,spiritu suo. vim terrenae affectionis absumpsit; &animu, antea,peccatorum sordibus, & illuuie,deso matum, in Diuinam formam restituit; viri tum q. Omnium communione sibi coniunxit; nos sibi plane adoptauit. Adoptio igitur haec in similitudine ibrmae Diuinae perspicitur. , Sed Dei similitudinem, quam OptamuSo Ondum sumus omni ex parte consecuti. Fieri enim non potest, quin graues interdum curae nostros
367쪽
nostros animos pervagentur. De saline enim quotidie dimicamus. Est enim nobis bellum eum hostibus infestissimis. qui omnem cona tum adhibent, ut nos omnibus animi bonis spolient. Est igitur vitae discrimen horis prope sinpulis adeundum. Corpus autem n O tale, annumerabilibusq. morbis obnoxium,
atque doloribus,& supplicijs, infestum, habemus. Animus autem eo vinculo corpori deuinctus est, ut nequeat ab illo sine graui mole tostia.diuelli; idq. dissipandum, S: consumendu, Telinctu ere. Ergo,cum adoptio Diuina in similitudine Diuina conlistat; Deus autem sit ab
omni malorum, atque dolorum . contagione seiunctus, immortalis , atque beatissimus; nosque,dum in hac vita manemus,simus morti, & reliquis malis, quae mortalem naturam necessario consequuntur, obnoxii: non ne satis perspicuum est, nondum nos persecte in adoptiua venisse I maxime, cum ea munera, quae accepimus, exigua satie, SI obscura, sint,si . ad sutura conserantur Tum demum igitur adoptio erit omnibus suis numeris partibus, absoluta, cum Deum videbimus, sicuti est; eum illius praesenti luce collustrabimur; cum neque mortem, neque dolorem, Hrmidabimus; um,sine ullo metu, sine cura, sine sollicitudine, sine periculo, summis, atque sempiternis, bonis expleti, atque sen piterno gaudio cumulati,suerimus; cum etiam, ad maio- sorem gloriae cumulum,corpora, tuae nunc vani qtati subiecta sunt, ab omni corruptione re dempta merint, atque ad aeternam cum animis coniunctionem,magna eum gloria, suscitata. Tunc enim demum erimus i mniortales;tunc omni ex parte beati; tunc gl ria Divina circumfluentes: tunc denique Deo similes . Illa igitur est adoptio praestantissima, cuius dilationem sancti homines aegerrime
Spe enim salui facti sumus, Spes autem uae videtur: non est spes . nam quod vi-
et quis: quid sperat ρ Si autem quod
non videmus, speramus: per patientiam
exspectam . Fidei ipsius ratione. per quam salutem asinsecuti sumus,probat, non de ere nos praesentibus bonis, quantumuis ampla,& illustria sosnt, esse contentos ; sed semper esse nobis defutura gloria cogitandum .Fides enim in se turam illam gloriae magnificentiam semper intuetur. Diuinis enim promissis confidit;&ita fit, necessari ut sit cum spe firma coniuncta. Spes autem, est iuturorum bonorum exspectatio, non praesentium fructus: Spei tamen verbum, hic, pro bonis speratis est positum. Cum autem v es omnem cogitationem a sensu doloris auertat, euenit, ut animum Ooexcitet, inuictaq. Patientia confirmet .Patientis siquidem opus est ad tantam laborum omnium contentionem sestinendam . Ideo imquit, Per patientiam exspectamus.
Similiter autem & Spiritus adiuuat
infirmitatem nostram. Spiritus enim in spem firmissimam nos immortalitatis inducit; norum caelestium studio mentes nostras incendit; Diuinae cui undam cupiditatis ardorea animos nostros, ad suturae beatitudinis cogitationem,excitat;&sic tandem perficit, ut omnes humanas clades inuicto animo patiamur. antam vero operam spiritus ponat in nostris animis confirmandis, id ,quod sequitur, aperte declarat:
Nam quid oremus sicut oportet nescia
mus: sed ipse Spiritus postulat pro nobis gemitibus inenarrabilibus .
Nullum est studium, quod tantum valeat ad animos inuicto robore sulciendos , quam piae preces,& assiduae. Cum enim nihil boni insit in nobis omniaq. sint a Deo postulanda,& exspecta da; nemoq. merit umquam,qui cu fide ad illum adiret, veraq. bona postularet . quin omnia,quae vellet,impetraret; nihil poterit pijs precibus utilius cogitari. omnia siquidem bona Diuina facillime consequuntur. Nos tamen adeo sumus imbecilli, atque reruignari,ut neque,quid a Deo petendum sit, exinplicare possimus. Multi igitur Deum pro sanitate corporis venerant unquae est illis caussam mali grauioris allatura.Multi, eos a se labores deprecantur, in quorum periunctione est omnis eorum salus post a. Alij, opes s biperniciosas exoptant. Alij,pro potentia, per quam sunt in exitium praecipitandi, vota faciunt. Merito igitur Socrates apud Platone,
magni viri, atque persecte sapientis, esse dicit , intelligere, quid a Deo postulandum sit. Quin etiam persecti interdum viri multa precantur , quae cum eorum salute, atque gloria,
pugnant. Nec enim sPiper exploratum habent quid sit a Deo Postuladum .Paulus.n. ipse quid sibi utile foret, ignorabat,cu a se stimulucarnis amoueri precabatur.omnes denique mortales in tanta ignoratione versantur, enemo post it,quid vitae,quid dignitati,sus conueniat,explorate cognoscere. Nemo igitur,
nisi spiritu Dei instructus iuerit, rite poterit ad Deum preces adhibere. Vnde colligitur, quam amentes sint, qui sibi confidunt , cum . absque Dei praestidio, ne optare quidem sciat. quid sibi utile futurum sit. Contra vero, ill irali sapientes sunt existimandi, qui, naturae suae
imbecillitatem & amentiam,reputantes, to
tos se spiritui tradunt,atque committunt. Illenim numquam abest; praesto semper est; quinties ope illius indigemus,confestim accurrit; ut non modo nos praesidio suo, aduersus hostes nostros,comuniat,verum etiam,vt nobis
368쪽
lucem praeserat, atque doceat, quid sit expe- in loeis eompe est Sic Aaron illius ostensio tendum,quid sequendum,quid votis,&preci- nem lenivit Sic Iesus, Mosis successor, S bus,a Deo flagitandum. Cum igitur,inuinctu lis,atque Lunae cursum retardavit. id He- illius ducti,rite Deum veneramur , atque sa- liam dicam,impios homines caelesti incendio Pienter oramum, tunc spiritus ipse pro nobis consumentem I pluuiamq. tres annos, dc sex Postulat. Quod ipsi per nos praestare non pon menses,continentem;terramq. rursus,siccitalumus sed Dei spiritu,nos incitante,facimus te exustam, largo imbri secundantem Quid merito a spiritu fieri dicimus. Ergo, cum ad memorem Isaiam , omne caelum precibus, NDeum,ardenti fide concitati accedimus; ne- oration retrorsum,contrario cursu,contor que terrenas opes,neque u irae commoda, ne- r o quente 'Ergo, ne plura exempla persequar,
que laborum depulsionem , sed immortalem cum tanta sit vis in hiis gemitibus,Vt non m gloriam,petimus;& humana negligimus,aut do naturam sibi subijciant, verum etiam na- certe minore contentione postii simus;neque turae Dominum quodam modo cogant,& anidenique Crueis societatem fugimus, sed illa mos in lacrymis illis incredibili voluptate retiam ultro,atque libenter,appetimus di hoc mulceant, merito inenarrabiles esse dicuturi
unum a Deo contendimus, ut nos ipse gubcr . in . Inet, suturaeq. gloriae compotes efficiat ; idq. Qui autem scrutatur corda: icit quia . magno animi conatu, eum gemitu, multisq. desiaeret Spiritus: quia secundum Deum Iacrymis,imploramus id certe non est nobi , Hostulat oro sanctis
fedipiritui, qui nos erudit,tribuendum. Ob ,. rid igitur dicitur postulare pro nobis. Cur au- Seire, in sanctis litteris, est saepe numero 'tem gemitus illos,quos, incitante spiritu,tuc comprobare aliquid, atque benigne comple- edimus,inenarrabiles esse dicit Quia vis eo- cti. Vnde summus ille Dominus, qui corda,&.rum est admiranda, S: explicatu difficilis. renes, omnium hominum strudatur, eos is Nam lacrymae, sunt doloris comites . & cum tantum nosse dicitur,qui iusti fiant. Quale est imbecillitate coniunctae. Hae vero lacrymae , illud Nouit Dominus viam iusterum.Deim qu V, instigante spiritu, profunduntur, ex in- probis vero,atque sceleratis,dicit, Non noui credibili quadam voluptate proueniunt, ani- vos. Secundum hanc rationem ait PauluS,mumq. robore inuicto communiunt. Quid Deum scire, quod sit studiu seiritus. Hoc est, enim dulcius, quam Deum praesentem allo- vota illa grata habere, quae spirituSadmoni qui,gustum Diuinae suauitatis seivire, Chri- tu,& instinctu fiunt, omnesq. pias, atque sa-stiq. pedes amplexari Quid altius,quam ex- pientes preces exaudire. Quare auteF Deus Iso animo terrena euncta despicere, resq. 1llas preces exaudiat, eam rationem assere, Caelestes, atque Diuinas intueri fit gemitus quod a Diuina voluntate no discrepent,& ea, illi Deum praesentem fistunt ianimumq. in cae- quae sunt sanctis ipsis,qui orant,&Obsecrant, tum esserunt; tantumq. valent, ut Deum fle- utilia, atque salutaria,flagitent. Cum enimctant,iram'. illius saepe cohibeant. o vim ge- Deus eos maxime saluos, & ornatos, esse cu mitus admirandam, illustrem lacrymarum piat;&omnia, quae molitur, & efficit,ad eoru contentionem, Minuicta suspiria, quae tan- incolumitatem,&gloriam, diriganturinum-
eum Possunt, ut homo, quo nihil est in terris quam eis pestisera,& exitiosia,c edet. Quid imbecillius, Deo vim inferat, atque viribus ' ieitur, si thesaurum petam Z Quid,si exquisia ut ita dicam ab ipfb summo, atque praepo- tissimam voluptatem p Qv d, si Regni admitente, rerum omnium Doluino, quidquid sa- oistrationem Impetrabo ne λ Non certe, si Pienter optauerit,extorqueat. Iacob, redies ea sunt mihi pernicie allatura. Neque enime Mesopotamia,cum statrem, cuius animum sunt ea vota secundum Deum.Sunt enim h
multis ante annis offenderat, obuia sibi pro- minis in terra demersi, & minime de caelestidire accepisset, metu propemodum exanima gloria cogitantis . Praeterea, cum sint mihi tus est . in id hoc homine imbecillius p qui, valde nocitura,no bona sed mala, sunt. Deus
cum ingenti suorum numero stipatus esset, autem, no malorum,sed bonorum,auctor estὲ fratris vultum adspicere non audebat. At neque pestem, sed salutem, comparari, nequo
idem, insequenti nocte, cum Angelo, perso- Τ suorum gloriam imminutam,sed dignitatemnam Dei reserente,congressus, eum vi,atque amplificatam esse vult. Vt igitur sapiens me Complexu, constrictum tenuit, neque illum se dicus aegroto postulanti merum, aut quidquadimitti postulantem dimisit, nisi postquam aliud,quod sit amicti valetudini contrarium, omnia,quae voluit,viribus expugnauit. Quid non obsequitur; ut prudens pater, cum id ad hoc eodem viro valentius, qui ne Deo quide filij dignitatem pertinere videt de labore cestis Vnde,quaeso,tantas repente vires ade- filio imposito nihil remittit, sed eu praeclarismus est Ex precibus,& oratione.Nequeenim studiis ad honestate exercet; ita optimus ille aliud illa Iucta designabat, quam orationis pater, sapientissimusq. nostrae salutis, atque contentione,qua Deus se elementissime vim dignitatis , architectus, eas preces non au-Ci, atque superari, patitur, suoruq. precibus, dit, quae nec ad vitam illam sempiternam,
di votas,concedit. Sic Moses iram Dei multis nee immortalem suorum filiorum gloria,
369쪽
tonseruntur. Ilaee enim vota non sunt secum dum iptius Dei mentem, neque pro sempiter' na sanctorum vita,& honestate, suscepta. N5
enim sunt Spiritus sancti numine, sed carnis Imbecillitate,nuncupata. Quid igitur cum
Orbis terrarum acerbissimis odi a contra pios exarserit; m in illos omnes nationes irruerint; cum tela Indique in eos cotorserint;
cum cruces, cum ignes, cum noua, inaudita ,supplicia comparauerint ; Deus suos desi ret, atque tantis malis opprimi patietur Minime , anquam, malis. Nec enim malum est, uod vitam tuetur, quod gloria auget, quod ignitatem illustiat, quod omnibus denique honis summum inere mentum assert. Non igitur est malum,exerceri labore; sed,vietum la-hori succumberemon, dolore cruciari, sed,metu doloris,ossicium proderemon,vitam hanc aerumnosam cum illa vita beata inc immortali,commutare,sed, illius vitae amore,studium rvitae immortalis abiicere. Si igitur Deus suos non inuicta virtute ι, uniret ; si eos in peric
Iis ope sua nudaret; si, cum bellis opprimuntur, non praesens ipse adesset; si eos denique frangi metu,aut inquinari stagitio, aut contaminari perfidia , pateretur; tunc merito dici potuisset, eos esse malis omnibus oppretas.
Cum vero nec eorum mentem tenebris impediri, nec animum frangi, neque gloriam o scurari, in rebus asperis videamus; imino,quo si vehementius oppugnantur, eo magis eorum virtutem splendore, maioreq. impetu, & c
natu,ad laudem,& gloriam,excitari,perspicimus; numquid obscurum est,ea,quae putantur esse mala,ulis esse vehementer utilia hona siquidem putanda sunt, quae virtutem augent, quae patientiam exercent, quae fidem confirmant,quae spem excitant, quae studium pietatis inflammant, quae decus, de gloriam, illu-srant.
Scimus autem quoniam diligentibus
Deum, omnia cooperantur in bonum, ijs
qui secundum propositum vocati sunt sancti.
Hac praeclara sententia confirmat animos omnium,qui sese Deosside, dicarunt;eosq. Omni angore, metu, sollicitudine,liberat,docens,
fieri non posse, ut quidquam mali eos attingat.Siue enim valent corpore,siue morbis op Τpressi sunt, siue assivunt opibus, siue indigentia laborant, siue in ore hominum sunt, siue
maledictis vexantur, siue dolore vacant, siue summo totius eorporis dolore cruciantur,ex omnibus ijs rebus summum verissima gloriae fructum percipiunt. Res enim secundas, ad usum,& utilitatem, hominum, & ad Dei gloriam , conserunt ; aduersas inuicta patientia perserunt; suaeq. virtutis egregia documenta dant; & ingentes sibi opes in calo coaceruat.
Omnia igitur eorum gloriae seruiunt,qui Deu
amant. Aliter enim, numquam Deus eos re
bus vllis asperis attentari permitteret.Facituli me namque potuisset ab eis om ne vi incommodii propulsare. Nec enim potest illius infinita potentia coerceri; neque fides illius sempiterna commutari . Ergo, fieri nullo paritest,ut eos quos Deus in fidem sua recepit, aliqua do deserat, malis q. obrui patiatur.
i sunt autem illi secundum propositu
Io vocati sunt Sancti. Id est, quos noula esse in Gde, atque pietate,ad extremum spirithm vitqpermansuros. Et iccirco sempiternas illis se des ab aeterno tempore in caelo definiuit. Est enim Dei propositum, anticipatum illud Dei iudicium, quo, secundum praescientiam fidei, suis in caelo sempiternas sedes elementissime designauit,atque constituit.
Nam quos praesciuiti de praedestinauit consormes fieri imaginis filij sui, ut ipsest primogenitus in multis fratribus.
Omne quidem, quod futuru est,silit a Deo,
ex omni aeternitate,praecognituna. Attamen,
quemadmodum ea sangulari quadam ratio ne nosse dicitur , quae habet cara, benignita. . te q. sua complectitur; ita solum eos praescire dieitur quos beneficium illius non aspernatuo ros,atque constanter in fide permansuros, ab initio cognouit. In omnes igitur hos,quoS,2-cundum hanc rationem, praestiuit, & clegit,a sempiterno tempore benignitate suam conserre statuit,fili . suo, sorma,& splendore, similes efficere. Omnes enim tultitiae cultu , e stiuit, gratiaeq. muneribus amplissimis ornauit; ut quilibet eorum, secundum propriae fidei rationem, & incrementum, Christi ve-ciem,& pulchritudinem, referret. Christus, primogenitus est,primum quidem secundum
naturam Diuinam , quia ante mundum Or-
tum , filii a patre, absque spatij ullius principio, genitus. Per Usum enim condita sunt uniuersa in caelis, & in terra, visibilia, & inuisibilia,sive throni,siue dominationes, siue princiritus,sive potestates;omnia per ipsum, & in ipso creata sunt;& ipse est ante omnes di omnia in ipso constant. Deinde vero . secundum
humanae naturae rationem, primogenitus est,
, quemadmodum Paulus in eodem ipso loco epistolae ad Colossenses memorat. Et ipse est, inquit , caput corporis Ecclesiae, qui est prin- cietum , & primogenitus , ex mortuis . siue enim primum illud adoptionis genus intellisas , quod iniustitiae ornatu consistit, nostra iustitia a iustitia illius emanauit; siue s turae gloriae claritatem , di corporis nostri redemptionem , consideres ; is , se ipsum a
mortuis excitado, nobis ad immortalitatem via aperuit, atque similitudinis Diuinae cauia iam attulit. Illius enim meritis, atque viri
te,nit etiam ad nos dignitas,& ornam Etum, caelestis
370쪽
COMM. IN EP. D. PAR AD ROM. LIB. II.
caelestis Regni,atque sempiternae gloriae, de
Quos autem praedestinauit: hos de v
cauit. Non nos ad illum prius adiuimus quam ille nos ad se audiedum excitaret,ad salutemq. Ocaret , opesq. suae benignitatis i inmensas explicaret. Non est igitur,cur humanum genus sibi quidquam assumat, & in lenter effe- Iratur. Deus enim, nullis nostris meritis, sed benignitate tantum propria, incitatus, nos ab exitio deterruit , magnisq. vocibus ad sevocavit. Hanc porro vocationem, in his, qui aures sitas non pertinaciter occlusere, Diuitina iustitiae forma consecuta est. nullo modo sunt mala, sed bona egregia, reputanda. Nec enim fieri potest,ut probis improbi noceant; neque possunt, qui sunt in Dei tutela, hominum furore contu mari. Vt autem hoc melius confirmaret, de ostenderet,quantae curae Deo sint omnes, qui cum fide vi uim ait, eos ex omni aeternitate ab ipso Deo selectos esse,qitos ad gloriam destinaret, quos ad salutem vocaret, quos similitudine suae pulo chritudinis informaret, quos sibi adoptaret, di unici filijsiti coheredes efficeret,quos denique Diuina,atque sempiterna, gloria cumularet. Horum igitur bonorum consideratione comotus Paulus,concludit, id, quod anteposuerat, nullo nialo posse iusti hominis statum
aflligi. Quos vocavit: hos de iustificauit.
Iustitiae vero praemium, est in Diuinitate gloriae constitutum. Ait igitur:
dos autem iustificauit, illos & glorificauit. Quid ergo dicemus ad haec'
Piorum hominiim statum hae disputatione Pauli mirifice amplificatum cernimus .Primum enim,docuit, eos esse a Iege me imbroru, a lege peccati,Diuinae etiam legis iudicio,atque seueritate,liberatos. Demonstrauit illos esse a mortis acerbitate tutos,ipsiq. vitae,qui
est in Dei spiritu sta, indissolubili foedere deuinctos. Dixit,nos Dei filios esse, Christi vero Batres, atque ad eiusdem hereditatis sempiternae societatem vocatos; animosq. nostros, commemoratione bonorum illorum,ad qu rum spem, Divinis vocibus,erecti sumitis, in Bamauit. Disseruit, quo modo Spiritus Christi sit nobis viae dux,vitae magister, mentis lumen, animi robur,dignitatis auctor,& ampliticator,quo modo non solum nos regat, instituat, erudiat, verum etiam inuicta virtute corroboret, armisq. Diuinis tegat,& contra
omnia sceleris, & impietatis , icta 5muniat. Postremo.docuit,quam essent ijs,qui mentem habent in caeli gloria defixam, Omnia, quae reliquis hominibus videntur e me nimis horribilia,non modo non pertimestenda,veru etiam pro nihilo reputanda, atque adeo multis in locis vltro etiam appetenda. Mala si quidem nulla possuntpijs hominibus interuenire. Cuigitur atrocissima supplicia hierint exquisita ad corpora sanctorum lanianda , cum viri virtutis gloria praestantissimi omnem cruciatum pertulerint, intolerabili dolore dacerati fuerint, atque Diuina constantia contra si pia pliciorum omnium erudeIitatem iustitiae sanctitatem inuiolatam conseruauerint; cum igitur, inquam, illa supplicia virtutem minime stagere,atque debilitare, possint,verum etiaaugeant, di vehementer illustrent, atque ad maioris gloriae cumulum aditum aperiant;
Si Deus pro nobis , quis contra nos
Non negat esse multos bonis aduetorios; eos tamen ab aduersarijs laedi, atque violari posse, hoc plane negat. Qui enim sunt Dei praesidio constipati, inuicta a. virtute circusaepti, quorum caussam Deus ipse sit scipit, quorum vitam tuetur,pro quorum dignitate pugnat; quo modo tandem poterunt alicuius impetu prosterni Quantum vero Deus nos amet, trulosiimmo, omnium q. maximo, amori S argumento confirmat:
Qui etiam proprio filio non pepercit: sed pro nobis omnibus tradidit illur quomodo non etiam cum illo omnia nobis donauit
omnia quidem bone sunt in illo egregie constituta,qui est patriae gloriae spledor, mundi totius opifex,rerum omnium conditor,at que moderator,& cuncta, quae super ibteri. sunt, numine suo coercet,& continet. Qui igitur illum ad mortem pro nobis obtulit, ut per illius mortem nobis immortalitate vitae conis cederet, Omnia certe nobis largitus est.
Quis accusabit aduersus electos Dei
Conatur quidem Satanas, ut in Ioannis Apocalypsi legimus, sanctos peccati conuiniscere, re Sq. summa contentione peragere.
Quod quidem nostris temporibus, per unum e ministris sitis,omnium nequissimum, & inuinatissimum,nempe Lutheru, maximo stulo tentauit. Cuius illud est non mediocre in Dei amicos, aut ut rectius dici in Dei ipsius Maiestatem,conuicium,nempe, in omni ope re iustum peccare. Nec enim tam iustis,quam iustitiae auctori, male dicit, qui eorum iustitiam peccato,& sceleri, affinem facit. Sed, quid haec tam proiecta audacia, & impudentia,profecit Nuni quid poterit improbissimi hominis maledicentia eorum gloriam maculare, quorum mentes Deus splendore Diuinae pulchritudinis illustrauit Nullo modo. Osor. Tom .