장음표시 사용
351쪽
Dei gratiam peruenit, imbecillitatis excusationen possit afferre. Non enim est eadem cauisa legis,& gratiae. Qui enim legi conlidit, di ita Dei singularem opem minime requirendam existimat, seq. ta rationis opibus, &legis ipsius doctrina, latis instructum putat ad omnem officij diligentiam; minime mirandum est, si non potest cupiditatis immanitati resistere. At,qui omnem uictoriae spem coli catin Diuino prasidio, eaq si de gratiam Di- io Dinam consequitur; facile potest, armis Diu nis tectus,libidini repugnare. ed omnem cupiditatem inuicto praesidio obsessam tenere. Hi igitur sub lege nihil efficere poterant, sub gratia omnia iacillime perficiet. Nequisi quam autem ex hac Pauli lententia suspicari posset, esse tributam omnibus flagitior ii ominnium impunitam licentiam ; dixerat enim, nos no esse sub lege,sed iub gratia; lex autem
metu cupiditatem coercet; gratia vero eo actmetu liberat; & ita fieri videbatur, ut gratia Cupiditatem , quam lex metu continebat, indulsentia solueret, atque vehementius in Omne facinus incitaret ne igitur quisquam existimaret, esse nobis liberum , quidquid libuerit,propterea quod non sumus stib lege; men . tem suam aperit; dicitque, minus nunc nobis
licere,flagitia suscipere,quam ijs, qui sub lege
erant, lIcebat. Quo enim maioribus benefi-eijs adstricti sumus, atque sanctiore quadam Pactione obligati, eo grauius crimen, atque 'scelus, in nos ipsi concipimus,cum peccamu Liberi quidem sumus a lege, quod attinet ad cultum illius religionis , in sanctitatis umbris,& imagine, constitutae . Exorto namque veritatis splendore, umbra legis euanuit. Lia heri etiam sumus a lege, si horrorem, quem lex incutiebat animis', mente consideres.
Postquam enim, Chri iti gratia,iustitiam obtinemus, non ita poenam, iniustis propositam, Q formidamus. Non sumus autem liberi adsit seipiendum flagitium; immo, ne id nos admittamus, multo sumus artioribus vinculis abligati.
. Quid ergo peccabimus Quoniam non sum ua sub lege, sed sub. gratia Z Absit.
Nesciti, quoniam cui exhibetis vos sertios ad bbediendum , serui estis eius cui ob editis,sive peccati ad mortem,siue obeditionis ad iustitiam de
Non, inquit, estis omnino iuris vestri; non est vobis arbitratu vestro vivendum. Dominum enim commutastis, non peccandi licentiam obtinuistis. Serui igitur estis,& non liberi; in ea autem seruitute versamini, quae felicissima quaedam libertas exis imada est. Eltis enim liberi a tyrannide peccati,qua vos,inuitos etiam, atque recusantes, ad mortem ra-Piebat. Nunc vero seruitis iustitiae,quae vobis
ut is illius condicio erat horribilis, 3cexs
cranda; ita seruitutis huius nomen est dulce, iucundum, & salutare, atque votis omnibus expetendum. Hic annotandum est,quod iam
superius admonuimus , Obeditionem poni Pro fide,cum ait, Sive editioius ad iustitia.
Gratias autem Deo quod fuistis serui
peccati, obediliis autem ex corde in eam scrutam doctrinae in qua traditi estis. Li-bciati autem a peccato, serui facti estis iustitiae.
Tantum abest, ut haec seru itus alicui possit esse dedecori, ut nihil illa sit masis gloriosue
praedicandum, atque prae serendum. Est igitur , cur Dei gratiam perpetuis laudibus extollamus , quando nos, e durissima seruitute liberatos, sub imperium, ditionemq. suam, subiunxit, atque per obedientiam fidei Diutinis iustitiae muneribus ornauit. Eam igitur Iliabertatem sumus au ecuti,ut nihil. quamdiu in nobis iustitia dominatur, inuiti faciamus, non ve nulliu, imperio adstricti simus.
Humanum dico, propter infirmitatem camis vestrae . sicut exhibuistis membra vestra seruire in nuditate & iniquitati, ad iniquitatem ι ita nunc exhibete membra
vestra seruire iustitia, in sanctificationem.
Iniquum esse Hdetur,in dispari,atque dissimili,dominorum condicione, non esse etiam ιςruorum .dissimilem in seruiendo dili sen- iam . Qui conuenit enim, ut eodem studio,& lacritate, serviamus optimo Principi, atquena agirificentissimo in cuius studio praeter honestatem,& ossicij iucuditatem, possimus nobis magnas opes,de beneficentia illius, pollice i; quo seruiebamus tyranno turpissimo,&impurissimo, a quo non esset alia merces exspectanda, quam plagarum dolor, dedecoris infamia, atque mortis acerbitas λ Numquid non aequum est, ut, quatum domino dominus antecellit,tanto maiorem adhibeamus in seruiendo diligentiam γ id autem est iustitia praeclarius id seecie illius iucudius Quid stridio illius honestius Quid praemio magnificentius Quid contra peccato ditius λ Midad spectu terribiliusZQuid illius dominatu turpius ZQuid exitu calamitosius Non est igi- 'tur indignum,qui a peccato liberati sunt, nolonge maiore studio iustitiae seruire, quam olim peccato seruiebant λ Est certe, inquie
Paulus: humanum tamen dico propter infirmitatem carnis vestrae: hoc es multum tamede iure remittor me namque infirmitati v strae accommodo. Hoc igitur in praesentia colatentus sum,& hoc saltem a vobis em agito,vt.
quo studio membra vestra in iniquitatis obsequium contulisti, quae vobis impuritatis I
bem, de iniustitiae maculam sempiternam,
352쪽
ia COMM. IN EP. D. PAR AD ROM. LIB. II. 7i
inurebat ; eodem iustiti m colatis, quae Οm nes a vobis iniustitia maculas abstersit,inentem. nostras omnis sanctitatis religione consecrauit.
Cum enim serui essetis peccati, liberi fuistis iustitiae. Quem ergo fructu habui
stis tunc, in illis, in quibus nunc erubescitis Nam finis illorum mors est.
Vt melius explanet, quam praeclare sit cuillis actuna qui a seruitute peccati ad iustitiae cultum traducti sunt, illius miserrimae seruitutis statum ob oculos ponit ; triplex malum triplici tempore distinguens. Nam,si praeterit uni tempus memoria repetas,omne vide
his frustra fuisse consumptum. Nullum enim Ductum ex flagitio tulisti i ne tunc quidem, quado,praesentis boni specie delusus, insaniebas. Illud enim ipsum,quod vehementer expetieras,experiundo, uidicilli, esse fallax,&Inane, nullum q. verum, & solidum, gaudium afferre; sed,gaudium ollentando, grauissima animis maestitiam exhibere. Si vero praesens tempus mente cosideres; videbis, nihil aliudex flagitio tibi relictum fuit se,quam turpitu dinis notam,quam dedecoris infamiam,qua nominis labem si Deus tibi auxilium minia me contulisset sempiternain. Si vero in suturum pxospicias, mortem. atque perpetuum in omni aeternitate cruciatum, peccato Pr
positum esse videbis. Aetas igitur preterita, sine emolumento fluxit ; praesens,est flagitiis turpitudine deformata. atque laturi iudici,
metu sollicita; futurum vero tempus si in peccato manserimus, sempiternam pestem n
Nunc vero liberati a peccato, serui autem facti Deo, habetis fructum vestrum in sanctificationem, finem vero vitam
Contra quidem, inquit, euenit in iustitia.
Primum enim, ex illa fructum egregium retinetis, quem istum Vestrum merito potestis appellare. Quae enim ad corpus pertinent, vel in casu,& temeritate,sita sunt,minime nostra ducenda sunt. Nec enim in nobis,sed extra nos,sunt; nec ad immortalis animi cultu. sed ad mortalis corporis appetitum ,reseruntur.&,cum maxime parata esse videntur,repente labuntur,& fluunt, S: momento temporis evanescunt. Ea igitur tantum nostra existimanda sunt, quae Deus in nostros animos benigne congessit , quae neque casus eripit, neque vis vlla labe ctat, nec vetustas ulla cosumit. Recte igitur ait: Habetis fructum vestrum. Olim,inquit, ex flagitio,ne tum quide, cum mistis voti copotes essecti, fructum ac cepistis. At nunc, ex iustitia sempiternum in
animis inictum retinetis. Λdiungit deinde, In sanctificationem; ut peccati dedecori, &turpitudini, sanctitatis decus. & honesta tein, O tri nat. Postremo, inquit, iustitiae praemium, esse vitam sempitem iam. Si igitur mendacium,& inanitatem; si dedecus, & turpitudinem; si mortem sempiternam, sugiendam arbitramur; si, contra, utilitatis, S honestatis, appetentes sumus; si immortalis vitae cupiditate flagramus; consequens est,ut ab Omici ni labe nos incolumes csi seruemuS, Omnes I. nostras curas,& cogitationes, ad cultum iustitiae conseramus.
Stipendia enim peccati, mors. Gratia autem Dei, vita aeterna in Christo Iesu
Stipendium peccati Mortem appellat, quod sit peccato iure debita. Vitam vero ae-xo ternam Dei donum esse,dicit, quia tam iustitia,quam iustitiae fructus,est ad Dei gratiam reuocandus,in qua gratia tuimus, Iesu Christi opera, constituti. Hactenus quidem disputauit Paulus, non esse in peccaro manen dum i vel, quia peccatum fidei sacrament uinviolat vel, quia religionis sanctitatem opugnat; vet,quia, fallacissima specie, miscris ominibus illudit; ve I, postrenio, quia dedecus inurit, & aeternam pestem comparat et 3o nunc consequens est, ut ostendat, quo modo
possimus peccatum depellere: quod iam Multis in locis attigit. Veluti, cum dixit, Nunc autem sine lege iustitia Dei manifestata est. Iustitia autem Dei per fidem Iesu Christi. Et, Iustificati gratis per gratiam ipsiuis .Et,Iussificati ex fide pacem habeamuS ad Deum. Et, Peccatum vobis non dominabitur: non e irim
sub lege estis, sed sub gratia. In omnibus quidem his locis disputauit, id, quod neque
o natura, neque lex, efficere potuit , Dei gratiae fore facillimum . hanc autem gratiam, esse fide comparandam. Nunc igitur, ut magis aperiat, nullo modo esse iustitiae praesdium in legis scripto collocandum, de legis statu disserit;& illius imbecillitatem,
atque miseriam, oculis elegantissime sub ij-cit; virectaus intelligatur, quantum beneficium acceperint ij, qui non sunt sub lege, sed sub gratia. Sub lege enim peccatum d so minabatur; siici gratia vero dominari non potest. Atque primum quidem Paulus soluit religione animos. Existimabant enim, esse nerus, a lege deficere, atque caerimo nias illius omittere. Docet igitur,legis illius colendae necessitatem este sublatam.Deinde. quo modo sub lege peccati dominatus vitari non poterat.POstremo, quo modo sub gratia
353쪽
go verita thita fuit necesse, ut Iex Christo concederet. Hac igitur ratione, Christus legi finem imposuit. His quidem verbis, Paulus I gem ex itinctam asserit. Ut verborum tamen offensionem vitet,non dicit, Lex mortua ei, sed .quod tantundem valet, Legi estis mortificati ; hoc est, a legis imperio liberati. Nee enim eximi e legis dominatu poterant, nisi prius ipsa lex interiret. Caussana autem intor o ritus legis ad corpus Christi refert.Cum igitur lex mortua sit, inquit, non est, cur, impe diti religione , vereamini, legis instituta relinquere , ut ad alium virum vos adiungatis. Neque enim est vobis adulteri j crimen rem timescendum, si alterius viri matrimonium tenueritis,cum iam prior e vita discesserit. Immo,in Una caussa est , quod summo quodagaudio atticiamini, cum tam feliciter matri. moiiij condicio uchis commutata sit. Olim
Nam quae sub viro est mulier, vivente , o enim eratis sub lege, quae quidem vitam da viro alligata est legi. Si autem mortuus re non poterat ; nunc vero estis illi copulati, suerit vir eius, libera est a lege viri, ut no qui mortem , se ipsi im a mortuis excitando,
N ignoratis fratres, scientibus enim lege loquor quia lex in homine d
minatur , quanto tempore vivit Cue Iudaeis loquitur,ab ijsq. eius rei con-
eisionem exprimit, quae quidem erat satis explorata;nempe,legem tantisper hominem tenore,dum abrogata,aut antiquata non est. luit enim Iex,quamdiu vim cogendi,& imperandi , habet. Moritur autem, postquam cam vim amittit. Hoc autem coli firmat similitudine ex ipsa lege sumpta: sit adultera ,si fuerit cum alio viro. Lex ibit instar viri, Hebraeorum multitudini , ut ex legis coniunctione iustitiae fetum,
atque Bbolem,procrearet. Non tamen fuit illius gentis fecunditas cum Ecclesiae, quae ex Rentibus collecta est, secunditate comparan prostigauit. Cum igitur vires mort Is incideis rit, di peccatum, unde mors exsistit, euerte inrit; facile poterit a vobis peccati,atque mortis, pestem arcere, ut uberrimos iustitiae fru- citus vobis,ad Dei gloriam, pariatis. Vt autem agis huius sanctissimi matrimonij selicitatem explicet,miseriam liam, in qua versab
da. Multi enim fit ij desertae vi inquit Isaias 3o tur olim homines, sub lege in oculis defigit.
magis,quam eius,quae habebat virum . Nec enim gentiu Ecclesia suit olim legi in matrimonium data, ita, ut Deserta posset appellari quae tamen ex Christi connubio innumerabilem sobolem edidit.Cum igitur Hebrae rum natio fuerit cum lege, quasi matrim Nio, copulata consequens est,ut, defuncta lege sit legis ipsius iure soluta. Quo modo auteiex defuncta sit, explanat.
Itaque fratres mei & vos mortificati estis legi per corpus Christit ut sitis alterius,qui ex mortuis resurrexit, ut fructificemus Deo. Mors legis explicatur ab eo, cum ait, Per corpus Christi. Lex enim,sanctitatis umbra continebat, Christus autem ipsum sanctit iis, atque iustitiae, corpus, hoc est, ipsam v
Cum enim essemus in carne, passiones peccatorum, quae per legem erant, re rabantur in membris notiis, ut frubila carent morti. Carnem appellat interdum, ut iam supra vidimus, illam adumbratam sanctitatis speciem,corporeis sensibus occurrentem mIn iis o me l. intimas animi sordes eluentem,in imagine tantum iustitiae constitutam. Peccati vero affectiones per legem viguisse dicit ; quia per legem non fuerunt cona pressae, sed multo vehementius incitatae. Vt enim truculenta bellua,vinculis constricta, insitam seritatem minime remittit,sed acrius irritatur ita metu aliquandiu compressa cupiditas fit multo immanior, atque truculentior. Reuocat igitur Paulus in memoriam miseriae illius grauaram,expressam.&solidam. iustitiae rationem 3 o talem, cui erant' homines obnoxii, cum es continet. Corpus enim Christi, significat i p. iam iustitiae vim, atque gratiae Diuinae summam, omniumq. caeIestium virtutum, atque bonorum,complexionem, quam olim lex mysteriis adumbrabat. Interuentu igitur Christi,in quo est iustitiae corpus, umbra iustitiae, quae sita erat in figura legis, euanint. Superuacanea est enim rei illius umbra, quam iam oculis praesentem intuemur. Vt igitur esset sene sub lege. Cum enim cupiditatis imperiuper lege excisum minime fuisset, eueniebat, ut homines, in lege, vi,atque fraude,cupidita. tis adacti,facinora morte,& cruciatu sempiaterno, vindicanda susciperent. Hoc est enim, Fructificare morti. Quod si hoc erat in extr ma calamitate ponendum I quanta tandem selicitas existimatida est eorum,qui,hac immanitate liberati,vires Diuinas adepti sunt, aliquis usus in lese, ante quam Christus ad- εο quibus fructus vitales,atque sempiternos,es ueniret, post illius aduentum nullum usum ferre postini. habere potuit. Vt enim umbra corpori ma- Nunc s
354쪽
Nunc autem soluti sumus a lege mortis, in qua detinebamur r ita ut seruiamus in nouitate spiritus,& non in vetustate litterae . Solutos issicit,ut libertatis nomine in pristinae seruitutis odium illos adducat. Mortuos
legidicit,duplici quidem ratione:Prima,quia
necesse suit,ve dictum est, ut veritatis praesentia veritatis imago cessaret: Altera,quia christius omni crimine liberat. Cum ieitur omni scelere soluti simus,nullum a lege lupplicium formidam .Ergo,cum te x ni hil aliud esticeret, quam, ut, vei iustitiam obscure designaret, vel initistis supplici, terrorem proponeret I & utraque ratione constet, suisse Christi praesentia sublatam ; recte dicitur Christus
mortem illi attulisse In qua detinebamur,in quit,quia,ut,ad Galatas scribes, ait, Propter transgressionem posita erat. Cum enim limmines iura naturae ceriatim violaret, fuit lex amresita, ut, supplicij metu, eorum intemperantiam aliqua ex parte coerceret. Sed cum non eos cupiditatis imperio liberaret, libertatem non attulit, sed seruitutem duplicauit. Ad dominatum enim cupiditatis alius domina S accessit, nempe,legis; quo miseros h
mines difficillima, atque molestissima, religione obligaret,& assiduo supplicii metu perterreret. Novitas est, illa forma Diuina. inquam, Christi gratia, restituti sumus. Ea vero gratia facit, ut mens, iam spiritu Diuino renouata,splendoreq. Diuinae lucis illustram,facillime, &cum magna quadam iucunditate, Priclara facinora perficiat.Littera apud Paulum, est lex Diuina, non animis insculpta per fidem,sed tabulis tantum inscripta, quae,cuiumetem sua ui minime sanet,sed tantum capite sanciat,si quis a se peccati morbum non de
terit inomines, sine ullo fructu,angore conficientiae confectos, exanimat. Est igitur Vetustas litterae, inane illud scriptae Iegis studium,
di cultus ille cierimoniarum antiquarum, ligioni,sanctitatique, sine ullo fructu,tributus. t igitur Spiritus nouitas vitam continerit in detestanda, atque adeo prc eccato ducem da. Ne igitur ex hoc loco posset quisquam Paulo crimen obijcere, vel Dei legem peccato amnem iudicare; interpretatur ipse Pa
Ius mentem suam ; atque docet, mortem n
stram nullo modo legi, sed peccato, esse tribuendam . quod tamen peccatum legis Occasione crevit. Ita igitur lesem omni crimine liberat, ut illius imbecillitatem apud omnes magis testatam relinquat. Vtitur autem personarum mutatione.Disserit enim sub pers na sua ,de uniuerso statu generis humani, d
cens,qualis fuerit ante legem,qualis sub lege, qualis postremo post abrogatam Iegem. Fuit quidem ille ante legem inquinatus, & deso
matus, omniq. ratione conturbatus ; sed longe conturbatior, atque calamitosior, post legem . Exstincta vero lege per corpus Christi, tum demum fuit felix, de opuletus,omi ibusq. rebus optime constitutus.Omnis autem caussa miseriae a peccato fit xit. Ergo,quo pecca tum grauius exstitit, eo necesse Lit, ut grauius exitium esset illius opera constatum. Quod autem grauius peccatu post acceptam legem exit iterit, probat,ea ratione,quod peccatum non fuerit ante legem cognitu. Quod non sic est accipiendum, ut nulla fuerit ante legem peccati co3nitio; sed , comparatione utens, dicit, non fuisse cognitum peccatum, nisi per legem, quia non erat adeo explorat
cognitum ante legem. Erat enim mens homilium, Propter inueteratam peccandi consuetudinem,nimium obscurata, rationis q. tum
propemodum exstinctum. Non poterant igiatur homines ita clare cernere,quid esset in vita sequendum,quid rursus omni studio fugiendum, in quo esset vitae beatae summa collocanda . Non erat omnibus perspectum, & cogniatum,an Deus res humanas curaret, an stet re offenderet tir, atque maleficia puniret, a
posset hominibus aliqua religione placari . Praeterea, multa erant flagitia, quae suspicabantur homines absque scelere suscipi Erant praeterea,qui,quasi Deus minime posset intitimos animi sensus inspicere, credebant , non Vetustas litterae mortem, atque supplicium,
Quid ergo dicemus lex peceatum esit
Absit. Sed peccatum non cognoui, nisi per legem. nam concupiscentiam nesciebam,tusi lex diceret: Non concupisces.
Fuisset luee oratio sortasse magnae offensioni Iudaeis, nimium legi deditis, quod prima Ocie videretur Diuiiue legis vituperatione illa minime dignam continere . Videbatur enim Paulus i 1 legi exussam mortis assignare in sic colligi poterat, Legem esse in peccati loco habendam.Proprium enim peccati munus est,mortem in serre.Si igitur ipsa lex morram offerebati sequitur, vesse cogitationes impuras in crimine ponendas,omneq. scelus eflectu tantum suscipi,non autem cogitatione contineri. In illa igitur tanta rerum obscuritate, & ignoratione,miseri mortales, lenta tabe corrupti, cum minore sensu doloris interibant. Aecebit deinde
lex,quae,res humanas Deo curae esse, demo
strauit. Haec igitur religionem sanxit; officia descripsit;ad pietatem instruxit;a scelere deterruidad honestatem praemijs allexit;a tu pitudine poenis auocauit; omni denique ratione naturae legem instaurauit, & effecit, venemo posset inscitiam sceleri a se suscepto praetendere.Ergo,cum nihilo secius homines distisina legis illius imbuti,peccarent; apparet profecto, quantum fuerit additum ad eo rum peste atque perniciem. Paulus autem, hoc
355쪽
hoc in Ioco, cum ex te a1s doctrina peccati exstitit collata ita propemodia erat existi. granitatem colligere vellet, reliquis praece- nrada. Sed,cu lex, inquit accessisset,ignoran-ptis onussi S,unius latum meminit; veliquod lix q. tenebras animo meo ossiisas dispulisset; eli et vis illius minus multis cognita, qui toris peccatum, quod mortuum censebam, tantastasse credcbant, non posse scelus cogitationa repente vires collegit, ut tum demum vive- constari ; vel, quod eo reliqua omnia iustitiae re,atque robur antiquum recuperare, vive- praecepta colat Ineremur . Cum enim omnes retur.Ego igitur,qua a principio vina peccati iniuriae exesis enata cupiditate oriantum, qtil morti seram paulum admodum sentiebam, cupiditatis immanitatem resecat, omnem me tum demum plane mortuum iudicaui.
iniuriae cauisam praecidit. Commodistinae 1 o igitur fuit Diuina lex, nefariae cupiditatis Et inuetuum est mihi madatum,quod prohibitione,conelusa. Non concupisces,in erat ad vitam hoc esse ad mortem. Nam quit,domum proximi tui, neque do sider peccatum occasione accepta per manda
bis uxorem eius, non seruum, non ancillam, :li. I : I:
non bouem,non asinum,neqi: e quidquam eo inii du i ,'p . rum quae illius sunt Cum igitur tam diligen- Quod lex ad virum data fuerit, ex multis tersuissent a lege omnia vitae Oilicia descri- se rapturae locis constat; in quibus videmus, pta; necesse profecto erat , si peccatum tolli omnem vitam illius eris sinio, atque sanctis non post et,ut esset longe funestius . simo, Itu contineri. Qui sederit, inquit,eaxo homo,vivet ita eis. Sed,ssi gratiam Diuinam occasione autem accepta, peccatum remoueas; quid iuuabat vitam a lege verbis
per mandatum operatum est in me Om- tantum ostendi, sire vitam daren5 poterat nem conciipiscentiam. Nec enim poterat, legis tantum vi, lex ipsa seruoi Nec enim lex extrahebat peccati do Non lex,inquit, quae ad salutem data fuit, minatum. Peccatum autem, hoc est cupidita mihi pestem,& exitium, comparauit; sed pec iis intemperantia. mentem humanam erro catum, hoc est, inlita in natura mea libido & re complet. atque decepta in pestem , atquα Cupiditatis importunae petulantia, quae legi- perniciem. rapit. Nam .aut voluptas violen timum imperium respuit, & impetu caeco tu to quodam lenocinio mollitum animum de Mnes pestes incurrit, cum lege comprimi, 4o mentis statu deliciti, aut dolor fractum, Rex N elidi, non posset, sed tunc magis esset irr itata,atque, propter odium legis, este rata, proripuit tandem se se Patque cum immaniore te meritate,& impudentia, ius Diuinum violauit. Duplici itaque ratione, peccatum fuit atrocius, atque pestilentius . Primum, quia fuit contra clariorem Diuini iuris explicationem susceptum; deinde, quia cum maiore quodam impetu cupiditatis incitatum.
Sine lege enim peccatum mortuum 'erat: Ego autem vivebam sine lege aliqua do. Sed cum venisset mandatum, peccatum reuixit. Ego autem mortuus sum.
Neque peccatum ante legem mortuum fuit; satis enim magnis viribus in orbem terrarum inuasit neque vixit quisquam, naturae
. benefici O,ante legem. Regnauit enim mors
ab Adam usque ad Mosem. Sed hoe dicit PauIus,minime esse peccatum cum peccato conserendum . In tantis enim ignorantiae tene-hris ita languidum erat peccatum, ut vix possent homines vim illius sentire. Multum enim erat detractum de illa iuris Diuinino cruciatum,a iudicio detorquet; aut libido furentem rapit; aut metus illi tenebras obduiscit; aut quiuis alius eiusmodi motus sic eum exagitat, ut caligine circumfusum in staud BCapitalem coni j ciat. Sed quovis libidinis
est immanior, eo animus in maiorem fraude impellitur. Porro autem, post latam legem scripto officia sancientem, cupiditas longe acrius exarsit. Nescio enim quomodo, illa. etiam,quae non valde expetenda esse videbatur, postquam prohibita sunt, clipiditatem tur, postquam prohibita sunt, clipiditatem vehementius incendunt Cum igitur lex cupiditatem non compilimeret, sed irritaret; Eccupiditas errore creet, animumq. decipiat; rectissime dictum est, cupiditatem, occasi ne accepta, per legem, decepisse, hoc est,humanam mentem in maiorem fraudem impulisse. Non igitur lex ullo modo culpanda est, sed peccatum.
Itaque lex quidem sancta, & mandatum sanctum,& iustum, di bonum. Quod ergo bonum est, mihi factu in est mors Abiit. Sed peccatum.
titia .mia fia erant a primordio humani gene Meritis laudibus legem ora at . Sanctam ris instituti. Longo enim temporis progres enim appellat; quod ad omnem impuritatis.' multipIicata flagitia mentem humanam labem repellendam tradita sit. Iustam; quod hebetiorum reddiderant. Erm,& peccatum exactissimam aequitatis discriptionem contimagnam vir lum Partem amiserat. Non igi, εο neat. Bonam;quod ad immortalis vitae fructu Tur tam grauI leto homines interimebat. - costratur. Quod igitur Num salutaris illius bios Igitur illa, ad mortem, quae posuegem vis, atque natura conuersapst ad perniciem&,quae
356쪽
COMM. IN EP. D. PAR AD ROM. LIB. II.
spem vitae immortalis ostendebat,ipsa mihi interitum machinatur Minime. Sed insitum in animo peccatum, quod inhaeret penitus , quod venenum mortiferum diffundit. quod non modo lege sublatum non filii, sed etiam occasione legis auctum,& amplifica tum,est id, quod mentem meam interimit.
Vt appareat peccatum , per bonum operatum est mihi mortem: ut fiat supra modum peccans peccatum per mandatum. Peceatum,hoe est, insta in natura cupiditas , leti Diuinae contraria , peccat, quoties animum in fraudem impellit, atque scelus suscipere,importunitate sua, cogit. Pecca hat igitur cupiditas ante Iegem . Animos enim hominum dominatu suo opprimebat, atque in omne scelus instigabat. Cum autem lex aduenisset, & cupiditas illam iutatam seritatem maiore quadam impudentia, atque legis impio contemptu, cumulasset, peccauit multo sceleratius. Homines enim, addicti cupiditati, cum neque legis quidem jeueritate refrenari potuissent, quin eupiditati seruirent, quae eos caecOS , atque prae
cipites, in omne flagitium ferebat, ipso le- sis bono ad maiorem vitae siue pestem abusi
Scimus enim quod Iex spiritalis est:
ego autem carnalis sum , venumdatus sub peccato. Quod enim operor , non intelligo. non enim quod volo bonum,
hoc ago , sed quod odi malum , illud
Αssignat totius humanae miseriae rationem ἱ ut clarius cernamus, quomodo sueriter legem maior quaedam pernicies hominius,a Diuina gratia nudatis, inuecta. Non possum, inquit, ullo modo legi Diuitiae subdi,uamdiu et est a me gratiae Diuinae praesitum . Cur ita, quaeso Quia rapit me cupiditas , tyrannideq. sua ita constrinsit, ut non Possim vi Io modo, per me, illius vinculis ex pediri. I rgo, necesse est, ut carnis impuritatem sequar,ut surore illius exagiter, ut me omni flagitio, atque scelere, contaminem . . Lex autem Diuina, ad me nihlumen, ad animi continentiam, ad sanctitatem vitae, diriti itur.quae omnia pugnant cum caecitate,cum agitio , cum improbitate carnis, cui iam sum vilissimo pretio addictus. Prius igitur necesse est imperium in me ipsius carnis exscindi, quam e so me possim ad studium ipsius legis applicare . Sum enim taeterrima, tque maxime detestanda, seruitute constrictus . Servitutis vero magnitudinem ex plicat, cum dicit, se compelli facere ea, quae non probat,quae nefaria iudicat , quae iudicio
mentis exsecratur. Si enim seruitus est, alieno arbitratu viuere; certe constat, non aliam seruitutem appellandam , quam nefa riae cupiditatis obsequium. Numquam en Imsic mentis nostrae natura flagitijs obruitur, ut non indoles lilius appareat. Ergo di honestatem appetit;& turpitudinem odit &io nae vitae similitudinem concupiscit;& flagitiorum omnium colluuiem taetram, di Impiam, seq. minime dignam , iudicat. Cum igitur libidini ministrat, non tunc mens no
stra,quod ipsa vult, facit, sed, quod sibi a libidine imperatum est, inuita quodam modo, at que recusans exsequitur. Porro autem,eum
non simplex fit naturae vitiata cupiditas, sed multiplex, de iti finita ; consequens est, ut an I mus,cupiditatis imperio constrictus, in mul-xo tas partes distrahatur, atque crudelissime laceretur. Hinc enim eum libido carpit ; inde rapit auaritia: hinc ambitio sollicitat; inde sormido concutit : & , ne plura persequar, aliae ex alijs partibus cupiditates inuadunt, quae illam dilanient, atque acerbist Imo cruciatu conficiant . Numquam is itur , quod vult, efficit ; sed sub turpitudinis ipsius ivitude gin atque flagitio sese impuriis i me submittit. Quo quid fieri potest miseriusὶ Me
tis naturam, ad Dei similitudinem in f ' -ma- tam, ad imperium natam, ad Diuin' .- gl riam factam, tantum se abiecisse, re ipsi ilagitio, dedecori, & turpitudini, ministret, fiatq. vilissimum ipsius peccati mancipium Nec enim ipsa temeritatem coercet ; sed temeritate,& amentia,ducitur nec motus anim I re
git, sed tempestate immoderata iactaturine animos denique gubernat, sed, a gubernacu- Iis deiecta, furorem, & amentiam, sequi com- . o pellitur. Sic igitur fit, ut acerbissimas poe-' nas luat. Quamuis enim breuissimo temporis spatio , latili aliqua voluptate, deliquescat, ubi tamen iuribundus ille motus e fluit, qui iudicium impediebat, quo minus dedecus , & turpitudinem suam , animaduerteret , flagitij conscientia torquetur , di assiduo angoris cruciatu conficitur. Sic igitur breuissimi, atque fallacissi ini, gaudii usuram perpetua quaedam m lestia , α o aegritudo, consequitur . Videt enim homo. y magnum esse in peccato dedecus,magnumq. flagitium . Cernit etiam, scelus esse morte, dc cruciatu, dignissimum , & tamen, dominatu cupiditatis , in pestem ante oculos pusitam ruit. Ea igitur de caussa, post ad milium scelus, di dedecus suum , saepenumero
lamentatur, &metu etiam contremiscit.
Quo modo igitur , inquit, quod enim peror , non intelligo Si enim nocens h mo non intelligit , quid agit, cum pec-εφ-, neque peccati culpam sustinebit, ne- Osor. Tom. a. H, que
357쪽
que postea peccati recordatione cruciabitur. Omnis enim ille conscientiae cruciatus intel-1igentia Diu ini iuris essicitur. Ideo enim d let,* angitur, quod intelligit sese dedecus admisisse morte dignissimum . Recte sane.
Verumtamen eo tempore, quo peccant, homines,minime vident. Cupiditatis enim magnitudine perturbati, iudicium suum stru Te non possunt. Eripit enim mentem libido metus etiam animum a statu detorquet; & re ili quae Perturbationes, aut blandit ijs iudicium corrumpunt aut potentia rescindunt ;ut nequeat tunc ad illum punctum temporis quisquam recte de rebus expetendis, & H-gendis, statuere. Exsistit enim repente qui am aestus, atque caligo, quae mentem in exitium praecipitat . Nec enim tunc sequuntur homines,quod rectum, & salutare,iudicabat, sed quod cupiditas, tamquam iucundum, fallacissime proponit. Vnde illud, Video melior proboque,deteriora sequor In eandem igitur sententiam Paulus, interposita flagitiosi hominis persona,dicit, Nescio quo modo tuc me cupi,ias instigat, di animo meo taetra quaedam nox offunditur,quae ossicissensium eri Pit,mesta pristino meo iudicio deducit, ut tunc ea faciam, non quae recta,& honesta, i dicabam, sed quae latra, & impura, iri. digna, censebam. .
Si autem quod nolo, illud faelo: consentio legi, quoniam bona est. Nunc autem iam non ego operor illud, sed quod habitat In me peccatum. Scio enim quia non habitat in me, hoc est, in carne mea,
bonum .sium, in sempiternum cruciatum dedam . Nihil inest enim in carne mea hoc est in corporis cupiditate, cum recta ratione non comprimitur honestum , nihil praeclaruna, nihil
expetendum ; sed omne, quod in se continet, est foedum,turpe, flagitiosum, atque morti serum. Ab illa igitur omne malum meum nascitur ; illa mihi insidias tendit ; illa mihi perniciem insert. Illi igitur, non naturae mentis o meae,est id, quod impure committo, tribuendum. Id enim facio, quod amor ,impurus, quod taetrum odium, quod iracundia, quod ambitio , quod denique cupiditas , atque libido , me facere compellit . Vnde colligitur , quam miseranda seruitute oppresis sint, qui nondum sunt, Dei gratia, in libertatem vindicati. Ea enim sunt oppressi tyrannide,quam neque ratio, neque disciplina, nec lex quidem ipsa, delere potuit. Sed, , inquies, id neque cupiditatis immanitate,
neque naturae imbecillitate, sed ignauia tantum cu iusque, accidere. Nam, si volui flent homines naturae vires excitare, sese l. ad dia
sciplina ita legis instituere, facile potuit sent libidinis immanitati resinere. Ne id igitur di inci posset, adiungit: Nam velle adiacet mihi : perficere autem bonum, non inuenio . Non cnim
, quod volo bonum, hoc facior sed quod
nolo malum, hoc ago . Si autem quod nolo, illud facio : iam non ego Op ror illud, sed quod habitat in me, peccatum. Inuenio igitur, legem, volenti mihi facere bonum , quoniam mihi malum
ad tacet. Ipse, inquit, stelestias, & impurus, omniq. flagitio contaminatus, cum in me nefarium facinus admisi, ipsi Diuinae legi, honestatis, atque sanctitatis, testimonium do. Me nam que mei ipsius pudet, mihiq. ipsi displiceo, mem. dedecore conturbor; neque solum oculos hominum vitare, sed meam ipsius conscientiam effugere, cupio. Si igitur tantum dedecus esse statuo in ipsius legis ira nisi es sione , si tam ignominiosum existimo flagititium,quod est Diuinae legi contrarium; certe legem ipsam decerno totius honestatis, at- sue sanctitatis, disciplinam continere. Cur igitur mecum ipse discordo cur in ea sententia non permaneor Quia sum quodam modo libertate spoliatus . Carnalis enim sum, hoc est in cupiditatis impurae dominatu constitutus. Nec enim hoc, quod facio, mea sponte,
hoc est secundum mentis meae naturam,facio . Sed peccatum, cui seruio, mihi legem durissimam imponit, ut mihi ipsi dedecus inuram;mihi pestem, & exitium,comparem; meque, fallacissima voluptatis imagine deluHine cerni, inquit, potest, quantum mihi tib malum insideat. Nam, cum, & ratione, at que lege, institutus, volo, decerno, de statuo. praeclaram aliquod opus moliri, nullum exiis tum inuenio. Confestim enim in me cupiditas incurrit , totumq. a studio honestatis auertit,atque ad sui obsequium traducit. Sic igitur euenit, ut non, quod praeclarum existimabam , quod exsequi cupiebam, ad quoqetiam perficiendum conatum animi conferebam,efficerem; sed id,ad quod me nefaria cupiditas incitaret, patrarem . Maius igitur λ malum est, quam ut ei humana ratione possisit obsisti. Quod, multo etiam magis, cum me ad studium legis adiunxi, verum esse, co gnovi. Cum enim legis sanctitas mihi admirada videretur, tum, metu etia supplicij perculsus,ad illius me studium contuli; atque ita
rationem comparaui, ut omnem vitam ad lzgis ipsius normam dirigerem. Sed i pia cupiditas impetu suo me perculit,& abiecit; atq. ab omni te is studio retratium sibi patere
' coegit. Nita igitur aliud mihi lex ipsa praelii
358쪽
tir, quam ut Varius intelligerem , esse inuictum malum id, quod mihi inhaeret , nisPeus illud praesenti ope discutiat. Inueni
igitur , per Iegem, nullum eam alium fructum mihi attulisse, praeter grauissimam mali pestiteri, quod mihi perpetuo insidet, i
Condelector enim hege Dei secudum
Homo interior, ut iam superius admonuimus, eli ipsa mens, & ratio, ad Diuinam ex Pressa naturam, cuius indoles ad honestatem
tanta est, ut numquam possit omnino scele-Tum Omnium colluuione restingui. Quamuis enim sit homo taeter, de impurus, omni q. sc Iere contaminatus, mente tamen iudicat, nihil esse virtutis adspectu iutundius. ob id igitur,scelus suum,quantum potest,occultat virtutemq. simulat, atque offici j sanctitatem ementitur. Quod certe numquam essecillat,
nisi singularem dignitatem in virtute posi-tλm existimasset. Ergo improbos etiam h nestas, specie, & natura, sua, commouet, cum per inuidiam licet, aliquando etiam deIectat. Cum ergo Diuina lex omnem decoris, di honestatis,excellentiam descriptione con- tineat, fieri nequit, quin impuri etiam homines eam sepenumero comprobent,illiusq. sapientia,a tque pulchritudine,capiantur. Mirifice enim cum mentis humanae iudicio legis illius scriptae ratio consentit . Utraque enὶ mest Diuina lex . Illa quidem, a primordio humani generis, hominum mentibus inscripta; haec, post longissinii temporis aetatem, lapideis tabulis inclis. Omnis autem studiorum,
di rationum, consentio voluptatem necessa
rio et scit. Non potest igitur mentis humanae iudicium non interdum legis Diuinae rati ne delectari. Sed hoc intelligendum est ; cum tanta sit honestatis species, & amplitudo, ut
impuros etiam homines commoueat , in eam q. intuentes voluptate quadam afficiat, non esse conserendam eam voluptatem cum
ea, quam casti, S integri, homines, ex ipsius verissimae virtutis specie, atque iucunditate, percipi int. Haec enim naturae voluptas est Impedita tenebris, corrupta flagit ijs, inquinata dedecore,& cum sceleris dolore,& inuidiae tabe,coniuncta. Illa vero est pura,& liquida, Divini q. spiritus admirabili suavitate reserta . Hoc tamen aduertendum est, quod Paulus, ut magis legis, atque rationis, imbecillitatem exaggeret,exponit. Cupio, inquit, natura admonitus lege vitam dirigeret ratio mea cum illius sensu congruit; ex quo fit, ut madio legis oblecter. Et tamen nullo modo eam legena, cuius sapientiam admiror, cuius
Ωactitatem laudo, cuius specie delector, ol
seruare possum. Caussam autem huius tantae imbecillitatis adiungit:
Video autem aliam legem in membris meis, repugnantem legi menti S meae,&captiuantem me in lege peccati, quae
est in membris mei S. Subi jeit oculis, & in conspectu ponit, cerro tissimum ruinae, atque ex iiij periculum. Lex membrorum, est illud importunum insitae cupiditatis imperiima quod contra rationis statum inexpiabile bellum gerit. Lex autem peccati, est tyrannis illa peccati. qua opprimimur , postquam, victi cupiditate, flagitio, &impuritati, succumbimus. Qui enim iacit peccatum, seruus est peccati. In prima illa membrorum lege, nempe, in prima congressione cupiditatis , ad flagitia sollicitantis, miramao contentionem cernimus. Repugnat enim a
principio ratio, atque conatum ad Obsistendum natura comparat. Sed non diu resistit. Nec enim vires habet, quibus immanem illum impetum cupiditatis reprimat. Pob quam vero cedit stagitio, di a lege peccati constringitur, tum denique totam se tradit peccati ipsius imperio, ita tamen, Ut, molestia, S: acerbitate naturae suae, indolem peceato contrariam esse doceat. Lex igitur mema o brorum pugnat, ut rationem peccato subi j-ciat. Lex autem peccati,quae etiam in membris est, operis subactae iam omnino rationis abutitur . Paulus igitur, ut hanc acerbita tem luculentius explanet, Ccrno, inquit, armatam cupiditatem; prospicio bellum dirissimum contra statum meae mentis excitatum ;ancipitis proeli, euentum resormido; miserum, & funestum, exitum perhorresco. Hoc igitur primum belli apparatu conturbor. o Deinde, cum ad pugnam ventum est, sentio me prima impressione prosterni, atque caditum alligari, & in peccati seruitutem abis duci.
Infelix ego homo,quis me liberabit de
Corpus, ut iam non semel diximus, est, cuiuslibet rei vis, robur, atque firmamentum. M PS autem,pro clade, atque communi plaga, ponitur. Quale est illud, quod est in Exodo: Rogate Dominum Deum vestrum:
ut auferat a me mortem hanc. Corpus igitur mortis, hic , non est corpus humanum morti obnoxium, ut quidam vertit, sed taeteria
rimae pestis vis,atque cladis mortiferi magnitudo, quae nobis a feritate cupiditatis impendet. Cu igitur Paulus elegatissime miseriam illam hominis cupiditatis viribus oppressi descripsisset, & seruitutis illius miserrimae rationem. oculis subiecisset ν ut magis ma-osor. Tom. a. Hh a gnit
359쪽
itudiqem eladis explicaret , sub perso na hominis , ope Diuina destituti, atque
tantis undiq. malis circumuenti, exclamat:
O me infelicem,& aerum liosum quo modo potero tantam vim pestiferae cladis arcere Video,hostes immanes , bellum crudele, &exiatiosum,moliri. Video,me,in pugna,cocisum, di captum, alligari, atque taeterrimis dominis in miserrimam seruitutem addici. Nutu fugiam Z Λt , hostes inclusos in corpore meo gesto, qui me poenis acerbissimis,quocumque
me confero,persequuntur. Num rationisoses excitabo, quibus eorum immanitatem coerceam At, quam parum ea per se possit, animaduerto,cum eam vexatam, &direptam,&spoliatam, importunitate cupiditatis adspicio. Num ad Diuinae legis opem coniugiamλSed tantum abest,ut ea,per se mihi posset opitulari, ut, postquam illam accepi, peccatum in me violentius irruerit, & ego maioribus ruinis oppressus sim. Vnum igitur remedium
est,ut,omnibus opibus,sive naturae, siue legis, omnino diffides, me totum Deo committam,
illius auxilium implorem, illi meam salutem credam, in illo cuncta vitae,atque dignitatis, praesidia constituam, qui solus me potest e tantis malis eripere. Illius enim prisidio cinctus, illiusq. ope defensus, numquam male pugna bo, sed de omnibus hostibus meis clarii simutriumphum ducam. Ille namque , ut ait Dauid est robur meum,scutum meum, arx munitissima vitae meae,firmissimum Lalutis, atque dignitatis, meae praesidium. Praecinxisti, i quat, me virtute ad bellum ,&s rauisti insurentes in me iub me. Quamuis igitur omniuus periculis undique cilictus sim, summisq. immanissimorum hostium machinis oppugner ἱ cum tamen ad unius Dei gratiam fide coniugio,Christi auxilio confirmatus,omnes copias fundo,clarissimamq. de cunctis hostibus victoriam adipiscor. i igitur eram ante legem miseripost legem miserrimus .nunc, lege solutus,Christiq. praesidio corroboratus florens,atque beatus um existimandus. Huius felicitatis vim,ut magis explicaret,in Dei laudes prorumpit .
Gratia Dei per Iesum Christum Domi
dusicem naturae sensum; alterum,decoris,&honestatis,cum lege Diuina con uentem; alterum,flagitis, atque turpitudinis, cum lege peccati consentientem: allum, ad hominem interiorem, id est,ad mentis naturam,esse r ferendum ; hunc autem, ad exteriorem, hoc est, ad inconsideratam corporis naturam, de cupiditatem, reuocandum. Inde igitur illud bellum, inter corpus, atque mentem, assidue, concitatum. Cariae nina,inquit alibi,concupiscit aduersus spiritum, spiritus aduersus car
neni.Animus agitur nolter nunc mentis naturam sequitur,nunc corporis cupiditati su j-citur.Cum rectam rationem sequitur,legi Diuinae paretricum se corpori subdit,lege peccati deuincitur. Sic fit,ut aut beatus sit,aut mi ser omnino: quod quidem simul fieri nulla ratione retest. Aut enim mentis imperi in animo rectissime constituto, corpus ipsius ratio, nis imperio subiicitur, omniaq. tunc lage, fleordine,continentur, atque Diuina quada moderatione reguntur; aut mens ipsa, victa d minatu cupiuitatis, opprimitur,& corpori seruit,& Iibidini mini suae, di tunc ipsa tem ritas in animo dominatur. Cum mens imperat, neniq. hominis natura gubernat,tunc
est animus liber,& florens, atque beatus,omnibusq. bonis opulentus . Est enim Dei lege constitutus.Cunivero corpus animum seruis re sibi compellit, tunc victrix exsultat improbitas ἱ omniaq. temere commiscentur, atque perturbantur; ipsaq. mens,robore antiquo sere, de dignitate, spoliata, tyrannide peccati constringitur. Omnis igitur animi felicitas
est in recto mentis, atque rationis, imperi constituta.Sed,cum ratio non possit ullo modo contra cupiditatis immanitatem regnum tueri,necesse est, ut in Dei mentem respicia
& opem illius imploret,praesidioq. illius inniniatur, atque, ut uno ver dicam, fide gratiaiIlius obtineat.Sic igitur erit ab omni calamitate defensa; quemadmodum sequens sente tia declarat. Par enim est,ut, postquam vidi. mus,in quanta miseria versarentur homines,
qui legem non acceperant, & quantis difficultatibus impliciti fuerint, qui legis ostentatione tumebant, videamus nunc explicatius,
Iam beati sint,qui gratia Diuina m mali. Ecabiliri sunt. Inquit igituri
Graeci habent, Gratias ago Deo per Iesum Christum Dominum nostrum. quod idem omnino valet. Significat enim haec gratiarum actio,se suisse, Dei gratia, per fidem, u Christo, ex illo corpore mortis ereptum, atque iaarce tutissima locatum .
Igitur ego ipse mente semio Iegi Dei:
carne autem, legi peccati. Colligit ex hac disputatume, esse in nobis
Ibit ergo nunc damnatio nis est ijs,qui sui in Christo Iesu: qui non secumlu
carnem ambulant. Cum Dei numen sit omnibus impijs, atque scelera-
οφ tis, insensum ; est ditur enim ira de caelo in omnem impietatem, di iniustitiam, hominum s
360쪽
mina,qui veritatem Dei in iniustitia detineo sub persona sua, de genere uniuersio disserat.
Cum Omnes, qui natiirae praesidi js effereban- Lex spiritus vitae, est illud summum iustitiae tur,suerint a mentes, di scelerati; cum etiam munus, atque benefici uin. apud animos fide- ij, qui filerunt ad pietatem institutis Diuinis lium Spiritus sancti gratia collocat una ; quo eruditi,suerint omnium ortalium scelestissi- munere vivimus, atque vigemus, Divini Sq. mi relinquitur,eos solos i rea poena Diuina viribus excitamur, di ad omne caelestis virtutut OS , qui fidem rite coluerint, vitaeq. praesi- tis genus instruimur. Continet enim Diuinaedium non in se, non in legis piaculis , sed .in moderationis Ordinem, animi constantiam, i Dei clementia, collocauerint. Ii namque om- di grauitatem, vitae regulam, morum disciplines, Christi meritis, atque virtute Alberati io nam offici j legem,a flagitiis omnibus emcaci sunt. Is enim peccatum sustulit ; mortem ex- ter allocantem, & ad omnia pietatis,& caristinxit;legem antiquauit metum omnem gra talis, studia mirabiliter inflammantem. Vt uioris cladis abstersit. Quid enim metuas, autem omnia uno verbo comprehendam, cum nullum suppliciunt impendeat Quod au Lex spiritus vitae, est ipsa lex Diuina, mentirem potest impendere supplicium, cum iam bus humanis,opera sancti Spiritus, impressa, lax nulla sit,quae poena nocentes afficiat Qitae di insculpta, non mentem tantum erudiens, aute-lex esse potest, quae ulciscatur poenassa sed etiam voluntatem sui studio incendens ;gitim, cum iam omnia flagitia deleta sint λ ita , ut hominis voluntas sit cum humana Lexraim non est imposita iusto, sed iniustis. mente , summa quadam, atque Diuina, con- Exstincta igitur, atque deleta, iniustitia, lex , o sensione conspirans. Cum autem lex esset lit- exstinguatur necesse est. Sic igitur opus est, teris tantum incisa, I ex spiritus appellari poomnem metu dana nationis expelli. Ergo, cu terat. Fuerat enim Dei dicito, hoc est spiri- reliqui mortales iit serui cupiditatis, mini- tus Diuini munere, in tabulis lapideis exarastri libidi iiis,mancipia dedecoris, acerbitati ta, ad humani spiritus disciplinam. Lex ta- mortis, sempiternisq. poenis, obnoxij, li, men vitae appellari non poterat. Quamuis quos Christus sanguine suo Iauit, di ex impu- enim mens hominis legem acciperet, cum taris sanctos effecit,& secum Diuinorum mune men voluntas esset cupiditati corporis addirum societate coniunxit, liberi sunt, libea- cta .&a studio Diuinae legis auersa, mentemti, soli bonis Diuinis a iuuentes. Qui sunt igi- ad se rapiebat, atque disciplinam legis, toturii tam beati Num omnes,qui semel san- , o tum l. menti statum,nefarie conuellebat. Erctissimis sacris expiati sunt, Christiq. fidem, ' go tune lex non salutem dabat, sed metum
atque disciplinam, oratione profitentur Mi- mortis incutiebat. Iccirco Paulus eam alibi ni me, inquit. Est namque necesse, ut cum eo- mortis ad in inistrationem appellat. At, cum rum Ctiam oratione vita consentiat. Qui,in- non libris, sed animis, Divinitus incita contiquit,ambulant,non secundum carnem,sed se- netur, totum q. animum moderatione sua decundum spiritum. Ambulare, in sanctis litto uincit, tum demum sanat animum,mentem ilris, est, vitam instituere, & ad finem certum luminat,voluntatem inflammat,totum'. h
dirigere. Unde illiid Beati imniaculati in via, minis statum admirabili splendore Laetificat. qui ambulant in lege Domini. Ambulare igi- Tune igitur Lex spiritus vitae potest appellatur secundum spiritum,est,Diuinum imperia ri. Qu inque autem genera legum sunt, in qui- sequi, omnemq. vitam in sanctis actionibus bus haec Pauli disputatio versatur. Prima qui
consumere . Ambulare autem secundum car- dem , ut temporis rationem sequamur , est nem,est, cupiditati obedire, carnisq. fla sitia metis lex,quae quidem est mens,& ratio,pru- consectari. Paulus igitur,ut clarius explicet, dentis,apta ad Diuinae legis rationem, hone-
qui sint illi, qui ad Christum pertineant, ait, sta praescribens, prohibens c5traria, quam eos esse,qui sese ad Spiritus sancti ductum, & Naturae legem appellant. Huic contraria est imperium, applicant;qui non cupiditate cor- tyrannica membrorum lex, peccati tribu-poris, sed Diuina mente, omnia metiuntur I tum imperans, quae,cum ad se hominis volunqui denique , ex praescripto Diuini numinis, talem raperet,erat impedimento,quo minus omnem vitam instituunt. Qui enim semel no- , o ad mentis legem possent ossicia perpendi. men Cliristo dedit,fidemq. prodidit, & ad ho Hanc porro membrorum legem lex peccatistes illius, nempe ad libidinem ,&impurita- subsecuta est. Quamuis enim libido sensibus tem,transfugit,non Christi minister, sed ho- faces admoueat, non tamen peccatum impestis, habendus est . Non poterit igitur, quam- rium habet in nobis, ante quam ratio victa diu in flagito est,sibi impunitatem polliceri. succumbat.Postquam vero peccato cedimus, Quo modo autem ij,qui sunt Christi, sint me- tum leges illius accipimus, at9ue, ad idem . tu soluti,consequenter exponit: flagitiium saepius iterandum , ipsius immanitate , compellimur , & in tantum errois
Lex enim spiritus vitae in Christo Iesu, rem rapimur , ut nequeamus vera, recta, liberauit me a lege peccati & mortis. simplicia , contueri . Huic malo subuenit Ρ scripta lex . Errorem enim sustulit ;GIu-In eadem loquendi figura commoratur,vt, iis viam aperuit; quantum esset inscelare maosor.Tom. 1. Hh li,de-