Ars cogitandi in qua præter vulgares regulas plura nova habentur ad rationem dirigendam utilia

발행: 1702년

분량: 461페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

261쪽

Pars III. I, O G I c A.

Exeolium 3. Perspicuum est ex hoc principio seqRentem Syl- logismum non concludere. Lex 'dioina jubet ut seculari Magistratui obedia

Episcopi nonsunt Messi arus cularer; Ergi, Lex dirina non juber ut Episcopis Aediat s. Nam praemissarum neutra conclusionem contiret , quia non sequitur legem divinam , cum hoc jubet, illud aliud non jubere: Et se minor quidem ostendit Episcopor non comprehendi sub Magistraruseulari, atque etiam praeceptum honora i Magiis Irarum secularem non comprehendere Episcopos. Sed masor non assirmat Deum alia praecept non dedisse praeter hoc , quod tamen affrmare deberet, ut major , ope minoris , Ostenderetur continere conclusionem, Atque hinc sequens Syllogismus omniud bonus est.

Exemplam 4. Chrisiani in famulos non obligar ad obedien dum Dominis, in tu quae sunt contra legem di

vinam I

Sed follicitatio mωIterum est contra Ilom divinam: Ergo . Chrisianismus non aligat famulos ad obediendum Dominis insolitetrarione mulierum. Nam major continet conclusionem , cum minor ostendat sollicitationem mulierum iis esse annumerandam , quae sunt contra legem divinam: Cum prae-

ας - , exclusiva cum sit masor, arquipolleat huic

262쪽

Propositioni. Lrx divina non obligat ramulas ad obeviendum Dominis, in tuis rebus quae Ihnt conrram aem divinam.

Exemplam s. Ope etiam hujus principii facili negotio potest detegi fallacia hujus vulgaris Sophismatis.

stui dieit te esse animal, dicit verum: zed qui dicit re esse aserem , . dicis re esse animaL: Ergo ui rediere esse an rem, diris verum. Respondere: namque lassicit, neutram praemissarum continere conclusionem. Nam si major eam contineret , cum major in hoc solum disterat hconclusione , quod in illa animal, in hac , anser, contineatur) oporteret animal continetarem. Sed animal in majori sumitur particulariter , quia est praedicatum huius Propositionis affirmatio vae incidentis , ru ex animal; ac proinde, anserem, Continere non Potest, nisi . in comprehensione; hinc 'ut quid probaret, animal in minori deberet sumi . universaliter , ita ut, anser , atamaretur de omni

animati , quod tamen nec fit nec fieri potest, eum animal etiam sumator particulariter in min ri: quandoquidem tam hic, quam in majori sit praedicatum hujus Propositionis affirmativae incidentis,

Exemplum 6.

Hinc etiam peti potest solutio Sophismatis quod D. Augurinus reserti

263쪽

, 08 LOGICA. Pars III.

Non es, quod ego sum :Egosum timo: Ergo

non es homo.

Hujus vitium patet ex figurarum regulis , nam est in prima figura ; di Propositio prima, quae hic est minori est negativa. Md respondere satis erit conciusionem non contineri in prima Propositione; neque altera , haec scit. Ego sum homo , probat iulam contineti. Nam cum conclusio sit maliva :NOX . , sumetur universaliter , ac proinde contineri non potest in hoc termino id quos Evsum ; nam qui sic argupitur non est Omnia homo, sed solium aliquis bomo : uti patet ex eo , quod in Propositione applicativa tantum dicit , Ego sum homo: ubi vox bomo particulari.siqnificationi alliga-.tur , quia est praedicatum Propiationis affirmativae Jam vero universale non continetur in particulari.

Caput Duodecimum. M Sillogismisci unctipis

Milogismis eonjunctivis non illi omnes accensendi . qui Propositionibus constant conjunct vis compositis : sed ii Soli, quorum Primositio major ita componitur, ut integram conclusionem contineat: potiunt hi ad tria genera reduci, Gondri rimalium, Disjunctimoram es opulcrisorum. Da S larismucondularilisus.. Conditionales illi sunt, quorcia major sitio

264쪽

sitio conditionalis est , integram conclusionem' complectens: Et Deus est. amandus est Sed Dear es: Ergo

Deus amandus est.

Major Propositio duas partes habet, qia,tum prinina Antecedens dicitur , I Deus es, secunda com

Duo sunt horum Syllogitabrum genera , quia ex eadem majori duae conclusioties deduci possunt... Priiuum, quando assensato c.nsequenti, assirinatur antecedens in minori , secundum hanc rest Iam, posito antecedenri , ponituro consequens. Si mare ὰβ ipsa non moerusi piamus illi morus debuit a Deo imprimi: Sed materia non movetur Me ipse : Ergo Primus tui Bois, debuit is Deo imprimi. Secundum , quando tollitur consequens ut ante cedens auferatur, secundum hanc regulam, Sublato consequeisti tollitur antecedens. Si auispiam Electorumperis , murmitur Seo Deus non fallitur'. Ergo totam Eissorum non perit.

Sic D. At gustinus disturrit his verbis : Horum squisquam pem , fallitur Deus is sed nomo eorum lcri' , quia non faIIuur Deus. . Dupliciter peccant Syllinisini coiditionales , primo , qua hdo major Propositio includit conditionem, quae ad rem non est, & a qua nihil secundum inulas sequitur: ut si E particulari generale inser rur , hoc modo I in aliquibiti fallisur , in omnibus

Sed haec horum Syllogismorum in majori Mutas, ad uiateriaci potius hectat , quam ad formam

265쪽

1oo LOGICA. . Pars III.

ac proinde tunc tant in mali secundum' formam reputantur , quando conclusio illegitima deducitura majori, sive illa vera sit, sive falis, rationi conso- na vel dissona: quod duinus modis fit. Prim, quando consequentis antecedens insertur

secundo , qnando a negato antecedenti , concluditius negandum. esse consequens : Ut in hoc

exemplo:

Si Sinensi sunt Mahumerant, sunt in Ues e Sed non susii Mahumerant i Ergo Nonsum infide M. Sunt tamen syllogismi eonditionales qui ultimo hoc vitio laborare videntur , cum tamen legitimi sint: quando scit. in majori Exclusio licet non exprimamr , subintelligitur tamen. Exemplum. Legem tulerat Cicero adversus eos qui susfiagia emerent: hujus legis postulabatur Muraena. Cicero, qui Muraenae Causam agebat, Catoni violatam objicienti in hac Muraenae defensione latam a se legem , hoc argumento respondet. Etenim se laetitionem actam ωὸ eonfremν idque rectὸ factum dfenderem, facerem impros etiam si ritus Ierem tulisset; eum vero nihil commissum eontra legem dondam , quia es quia larisIQu meam deransonem impediat. Videtur hoc axis gumentum ab illo non abludere., quo Blasphemus in sui defensionem uteretur , hoc modo : δε Deum esse norem , improbur essem , sed quamvis b*θM-mem, non ramen nego Deum esse; ergo non sum ivrobus. Nihil sane valeret tale argumentum , quia alia

crimina sunt, praeter Atheismum , quae hominem

266쪽

n OGIC A. , improbum faciunt. Nihilominus Ciceronis argumentum: legitimum est, ex eo, squamvis a Ramoproponatur tanquam eXemplum malae ratiocinationis) quod particulam sensu exclusivam contineat poterit distinctius his terminis proferri Tune tantum jure obici possa, quod conrra loram is

me legem agerem, si consterer largitionem 4 -- rana ad D ragia emenda factam es, Ufactam insuper approbarem rSed nullam largitione actam assero: Ergo Nihil contra Ierem is me laram ago.

Idem dicendum de virgilianae Veneris ad Iovem

oratione.

Sisne pace ruἀ, atque invito numine, Troes Italiam pericte luant peccara , .nque illos juveris auxiIio'. Sin ror respons Equuti uuae superi Manesque dab/nt, cur nunc rua quis

Flectere, a test, sum cur nova condere fata. Poterit haec oratio ad hunc Syllogismum reduci. Si Trojani invito Divum nummo Italiam periere , puniendi sunt: Sed non periere inrito Divum numine; Ergo Puniendi non sunt. 'Nisi enim hic aliquid subintelligeretur . similis esset huic alteri Syllogismo, qui procul dubio nihil

concludit. iSi Judas sine uoratione 2 PROIm factiti est, debuit a Deo rejici Sed non effactiviavsoliusne vocatione: Ergo Non debuit a Deo reseci. Est itaque Veneris in Virgilio ratiocinium legitimum , quia illius Propositio major sensu saltem particulam exclusivam habet, non minus quam si sic efferretur. N s Tane

267쪽

LOGI C. A. Pars III.

Tune rantum Troyani puniendi essor, Indignique hasendi , quibus Dii auxiliarentur a si illorum

invitis numinibis Italiam regitarint: Sed illarism numinibus inviris Italiam non cogitain

runt: Ergo, Sc. Vel dicendum , quod tantundem est , verba illa assirmativa, Si sine paea rua Sc. sensu negativa esse hoc modo. Si Troes Italiam fantum cogitarum , Diis juben-ribus , iniquum esuri Diis deserantur . Sed Troes Italiam tantam euitarunt Diu jubint

bus: Ergo, M. Da S uessimis Disjunctimis Syllogismi disjunctivi dicuntur ii, quorum prima Propositio disjunctiva est . id est, cujus partes cohaerent per particulam , Vel, ut in hoc Ciceronis syllogismo. sui Caesarem oeciderunt parricida sunν, vel libem

raris aserrore . Parricidae non sunt: Ergo Sunt Iiberratis assertores.

Duo sunt horum genera r primum quando altera pars rejicitur , ut altera stabiliatur: ut in syllogismo jamjam proposito , atque etiam in iac s quenti. omnes impra bi puniendi sunt, vel in hae viis veιμ' hanc visam. nr aliqui improbi qui non puniantur in hae viara ι Ergo Pusendi Ilint ' hanc vitam.

Nonn inquam tria sunt in De genus syllogitais membra : & .unc duo rejicienda sint ut tertium . sisis tur,

268쪽

stabiliatur ut in hac D. Augustini Atiocinatione; Lib. de Mendacio. . tar non est credendum bonis, aus. eredendum est iis , quos credimus debere aliquando mentiri , aur non eri credendum bonos aIiquando mentiri r horum primum perniciosum est , seundum fuserum, restar ergo ur nunquam mentiantur boni. Mum , sed minus naturale quando altera pars subsumitur, ut altera rejiciatur: ut hic.'. Divus Bernardus usi unae D m 'miraculis con-frmasse Gruciatae praedicarionem , τοὶ sanstus ero, vel impossor. Ses Anctus erar: ergo Non esitar imposior

Raro vitiosi sunt hi syllogismi disjunctivi nisi ob

falsitatem majoris Propositionis, in qua divisio non titi instituitur , cum aliquid tertium inter opposita membra reperiatur, ut hic. U.ι Regibus parensem es ea imperisnribis, quae sunt contra Iegem Dei, vel ab illis eriι de semdum: iSed Regibus non est parendum ea imperoribus a. . quae junt contra Legem Dei, ergo ob lilii eris deseiscendum rves, Sed non esis Regibus degesseendum: ergo, Illis parendum ea imperantibis, quo Iimr confra Logem Dei. Utraque haec ratiocinatio mala est , quia in hae

disjunctione quid tertium intervenit , a primis Christianis factitatum , qui quidvis potius perpessi sunt, quam aliquid patrarent adversias leges Vel, cum tamen neutiquam a Regibus desciscerent. Hae autem disjunctiones mutilae S mancae , errorum in quos homines labimur , commvoissima origo di lans sum De

269쪽

164 LOGICA. Pars III.

De ΘΠogismis Copularinis Unius 'generis sunt hi Syllogismi, quando scit. in Propositione λpulativa & negativa altera pars bilitur ut altera rejiciatur. Nemo pore' duobuι Dominissemire, Deo o Man

monae:

Hoc genus Syllogisini necessario conclusionem non infert, quando pars altera tollitur , ut altera ponatur: ut videre est in hoc Syllogismo ab eadem Propositione deducto. Nemo 'res duobati Dominu seruire Deo ο --

Sed prodigi Mannnonae non sunt: Ergo Serpiunt Deo.

Caput Decimum tertium.

De S iugi nis quorum Conclusiones sunt HR

. potbraicae. JAm ostensum est Syllogismum persectum tres debere habere Propositiones sed hoc verum sortim est , quando absolutε non ,em Hypotheticε concluditur : sic nempe Propositio Hypothetica Praeter conclusionem aliquando praemissarum' ait ram, aliquando ambas potest continere. Exemplum. Si probandum sit Lunam esse corpus scabrum & a erum , non vero speculi instar,

270쪽

Cap. XIII. LOGICA aos

laeve , ut quondam Aristoteli visum, absolutε illud

inferre non possiam nisi ope trium Propositionum. omne corpru quaquaversum tamen refecterasa brum est: 'Sed Iuna quaquaversum intum refectit. Ergo na es corpus scabrum. ' Sed ut eandem conclusionem opothetice solum inferam, binae Propositiones sumcient: ut hic, Omne eous lumen quaquaversum reflectens sca . bram Hi: Ergo Si tana quaquaversum lumem resectis , eorpus scabrum est: Vel possum Propositionum alteram alteri connectere per particulam causalem, quia, Ut Si omnis verus amicus paratus esse Meat ad OA tam pro amico ponendam IPauci veri amicisunt; quia

' Pauci eousque amicitiam eotan . . -

Haec methodus ratiocinandi de communissima est , & pulcherrima: atque hinc palam fit. non esse opinandum nihil postderis .inesse argumentis , cum tribus Propositionibus , non constant, eo, quo in scholis solet, ordine dispositis. Nam certum est illa Propositione hunc syllogismum concludi.

Omnis verus ami us debes esse pararax ad sit mponenaam pro amicis: Sed pauci parati sunt ad Onam ponemdam pro amicis: Ergo pauci sunt veri amici. .

Quicquid . est discriminis inter Syllogismcis perfectos & illos quorum conclusio, una cum praemisisarum altera in Propositione Hyothetica continetur, in hoc si tum est, quod Syllogismi primi non possint interr ncedi, quin ill ico requatur, quod erad

SEARCH

MENU NAVIGATION