장음표시 사용
271쪽
probandum '. cum Syllogismi secundi generis D sint toti concedi , nec tamen proinde disputas; 'quicquid profecerit , cum illi adhue probandum liestet conditionem a qua concessum consequens dependet. genuinam eseciveram. Dicendum itaque tales Syllogismos , propriε lloquendo , apparatus tantum esse ad conclusiones labsoluth inserendas: & huic rei maximδ accommodi liunt: Ιmo fatendum est illos esse Susitatissimos, &maxime naturales , eaque praerogativa gaudere , quod quo a scholarum genio alieniores , eo sint
taeteris murtalibus acceptiores.
Hi Syllogismi concludunt in omni figura, & omni modo : ac proinde non aliae regulae necessariae . sunt, praeter regulas figurarum. Observandum tamen est , conclusionem Hyp faeticam , cum praeter ipsam conclusionem , alterutram praemissarum contineat . illam aliquando majorem Propositionem esse , aliquando mi
Quod videri potest per Exempla plurimarum
conclusionum Hypotheticarum a duobus axiomatis generalibus deductarum , quorum alterum amrmativum erit, alterum negativum : Assirmativum , vel probatum vel concessum sit: omnis doloris sensio est cognatio. Ex quo concluditur aliarmativi. r. Ergo se omnia Bruta dolorem Ientiunt , omnia Brura cogit t. Barbara. α. Erro se aliqua planta dolor sentis, aliqua stran-
272쪽
. Ergo si omnis sensus dolorues malas, quaedam coissitatio est mala. Darapti. s. Ergo si sensu doloris eis in manu Urs, aliquae sitaris es in manu Ur . Disamis. Ne attvε autem. 6. Ergo si nulla cillitatio es in corpore , rulus sensus doloris es in corpore. Celarent. . Ergo si nullum Brurum cogitar, nuIIum Bratum dolorem senili. Camestres. 8 Ergo si aliqua para hominix non mitat ; aliquatara hominu non sentit dolorem. Baroco. 9. Ego si nutas motus materia est cogitaris , nutus dolar es morm marena. Cesare.
ro. Ergo s nutivi sensem doloris es gratus , aliqua
collirario non estgrara. Felapwn. it. Ergo aliquis Qui doloris non es voluntarius , aliqua regirario non es voluntaria. Bocardo.
Aliae etiam conclusiones Hypotiaticie possunt inferri ex li ,c generali aAiomate , Omnis doloris sensus e iratio , sed indunae illae, cum hie inoferantur cum se um naturales sint. Ex his quas deduximus Propositiones, 1, 2, 7, 8.
praeter conclusionem minorem contineΠti 3, 6, s,6,9,io. & II. majorem. Possunt etiam observari variae conclusiones conis
ditionales, quae deduci possunt a generali Propos- . tione negativa r sit autem illae Ex. g. haec Nuito
materia Nisu. 'r. Ergo s omnis anima bruti s munia, nulla anima brari eo itat. Celarent. a. Ergo s aliqua pars Aominis est materia , aliqua pars hominis non cog3rat. Ferio. 3. Ergo se anima nosra cogitat , rima nosi amn si materi . Cesare q. Eeto
273쪽
' η. Ergo si aliqua pars hominis cogitat , aliqua pars hominis non est materia. Festino. s. . Ergo δε quicquid sentit dolorem , euirat , ' nu amaterissentit dolorem. Camestres.
6. Ego si omnis materia edi subsanris , aliqua subis Hantia in evirar. Felapton. Ergo s aliqua materia est .aufa ectuum mirabi- Iium, ouicquid es cauo essuum mirabilium non ca atrat. Fenibn. Harum Hypotheticarum sola quinta praeter conclusionem maiorem continet , reliquae minorem. Praecipuus horum argumentorum usus est ut eum, cin aliquid persuadere conamur, cogauius ad consequentiae bonitatem agnoscendam ; quam quidem agnoscere potest, absque eo quod cuivis alteri assentiatur, cum illa conditionaliter innitim proponatur, & segregata a veritate materiali, ut ita loquar, 'Nam continet. Et sic adversarius disponitur ad conclusionem a sciuiam inde deducendam, majori facilitate apprinbandam, ut, vel posito antecedenti ponatur cons quens, vel sublato cohsequenti, tollatur antecedens. Si quis concessit nullam materiam currare ; in f ram ego , si anima Bruti cultat , oportet iliam non esse materiam. Et sicut negarἱ non potest laec conclusio byρο- ti et lea , ita potero ego alterutram harum conse. quentiarum absolutarum inferre. Sed anima Bruri cogitat , ergo es materia
Sed anima Bruti est maneria, ergo nima Bruti non cogitar. . Ex
274쪽
Ex dictis patet η. Propositiones fieri debere, ut hoC genus argumentorum persectum evadat. ac aliquid absolute probet: Non sunt tamen syllogismis, quoscompositos vocant, annumeranda, cum hae quatuor Propositiones nihil amplius in sensu habeant; quam tribus histe vulgaris syllogismi Proposition
bus continetur. Nulla materia cogitat: omnis anima Bruti est materia r GMNuIIa anima Bruti eo rar.
Caput Decimum quartum De Euthmemare o Propositionibus Ent me
JAm dictum est Enthymema in intellectu syllogis
mum perfectum esse , licet enunciatione non sit , quia Propositionum aliqua sublicetur tanquam nimis flara & nota, & quam, is quocum loquimur, potest nullo negotio mente substituere. Hoc argumenti genus aded usitatum est tum in sermonibus. tum scriptionibus , ut rarum sit omnes propositiones primi, quia ut plurimum illarum aliqua tam clara est, ut supponi possit: quin etiam ea eli humanae mentis indoles, ut malit aliquid sibi, quod sup-'Pleat, relictum , quam ut colloquentes opinentur opus esse, ut de omni prorsus re instruaturi Haec itaque sublicentia eorum adblanditur vanitati quibuscum loquimur, cum aliquid ipserim in-- goniis deferamus a Imo oratio dum brevior, fit etiam acutior .& essicacior. Si enim quis versum Med. - Ο Ovi-
275쪽
Ovidiana in quo habetur Enthymema admodum elegans) Semara potui . perdere an Ptifim rogas In hunc syllogismum deformasset, qui potes servare, pares perdore; potui mare, ergo possum perdere o Illum sane omni venustate spoliasset, nec immeritb. Praecipuum namque orationis decus est, sensu abundare , mentique ansam praebere cogitationes enitendi ipsis verbis latius patentes: εἰ contra inter Orationis vitia maximum est sensus inopem esse , &multiplicibus verbis rerum cogitationumque pau citatem & mendicitatem continere. Quod tamen .
vix evitari potest in syllogismis Logicis. Cum enim mens ipsa lingua volubilior perniciorque sit,
cum una propositio ambabus declarandis sufficiat; verba quae alteri efferendae inserviunt , omni utit tale carent , quandoquidem nihil novi possint animo exhibere. Hinc in vita communi aveo sari sunt hi syllogismi; quinimb nec cogitantes amputamus superflua, orationemque ad ea reducimus quae sunt menti aperiendae praxisε necessaria. Εnthymematis itaque homines passim ratiocinationes efferunt, tacita Propositione , quam rentur
ab audiente facile posse substitui. Est autem
haec Propositio nonnunquam major , fonnunquam minor , S aliquando etiam conclusio ; quamvis tunc. propriὁ Εnthymema non vocatur , cum tota argumenti Vis duabus primis Propositionibus includatur.
Aliquando accidit ut ambas Enthymematis Pro-Positiones unica tantum efferamus , quae Ob eam causam Aristoteli dicitur Propositio vel Sentenria Enrhymemarica , cujus hoc ab eo affertur exemplum .
276쪽
Ἀθάνατον ἔργον-φυλαττε, αν ἀ-rralis, ne geras odium immorroia. . Integer syllogismus talis est : qui mor alis ect misdebes gerere immortale odium . Monalis es ; er o Enthymema perfectaam tale ; Monalis es , 'noli ita que gerere immortati odium.
Caput Decimum quintum. De 'Ilagi is eompositis ex plar u quam tribus Propositionibus.
CYllogismus constans pluribus quam tribuq. Pro ' positionibus , Sorires , ut ante dictum est , --
Huliis tria possint genera distingui. Primum in quo ii ratiocinandi gradus reperiuntuῆ , de quibus .actum c. I. P. 3. Secuncium Dilemna , de quo capite sequetiti. Tertium Epichirema Graecis dicitur ; hoc vel alterius vel ambarum Propositionum prob. itionem continet, de quo hoc capite. Quemadmodum tape tenemur inter argumen tandum quasdam Propositiones nimis claras evi dentesque subiicere , ita saepe necesse est alias in in medium proferre indenas&dubias, iisque continuo probationes adjungere ad auditorum praeco cem impatientiam advertendam , qui secum perpe ram agi autumant, cum videmur , rationibus Psima specie aut falsis aut dubiis, illis velle imponere. Quamvis enim in orationis serie aliquando es-Ο , sent
277쪽
sent elucidandae atque stabiliendae hae Propositi
nes, periculo tamen non caret , vel tantis, auditorum animos abalienare. Praestat itaque illieo Pr positionibus dubiis probationes subjungere , quam alio eas rejicere. Insuper haec probationum procrastinatio maximo subjacet incommodo , cum Pr handae Propositiones etiam repetendae sint. .apropter cum mos sit in Scholis integrum syllogis inum simul proponere , ac tum demum Propositionem dubiam probare : solent homines in communi sermone dubiis effatis continud probationes subnectere :.& hinc resultat genus argumenti l pluribus Propositionibus compositum : Nam majori maioris adjungitur probatio : S minori probatio misnoris ; ac tum demum insertur conclusio.
Hoc pacto integra Ciceronis pro Milone oratio ad argumentum hujusmodi compositum reduci potest , cujus major Propositio est, licere occidere illum qui nobis insidias facit : haec autem rationibus tractis ὁ lego naturali , jure-gentium & exemplis Probatur. Ninor Propositio est , Clodium Miloni insidias fecisse : haec probatur a Clodii apparatu, satellitio Sc. hinc conclusio insertur licuisse Miloni Clodium occidere. Peccatum Originale deducitur ex miseriis infamtium secundum Methodum Dialecticam hoc pacto. Miseri non nascerentur Infantes , nisi aliquod illis peccatum luendum esset, tractum a nativitate: sed sunt miseri; ergo ob peccatum originale. Iam
vero per vices probandae sunt, tum major, tum minor.' Major scit. per hoc argumentum disjunctivum
Miseriae jutantum non possunt provenire nisi ab aliqua harum quatuor causarum; vel primo a peccatis , quae hanc vitam praecesserunt ; secvado vel a
278쪽
Dei impotentia , quae illos a miseriis tutos se sta re hon potuit: Tertio vel a Dei injustitia, quae eos his miseriis immerentes addixit : Quarto , vel de nique a peccato Originali. Sed impium est mis rias infantum dicere , ab aliqua trium primarum causarum provenire: Ergo provenire debent , quarta, Peocato scit. originalι Minor autem nim. infan esse miseros, amiseriarum quibus subjacent , enumeratione probatur. Sed quanto ornatilis validiusque Augustinus hanc peccati originalis probationem hujusmodi inclinsam ratiocinationi proposuit, Rila D. Aurullinil eo sumeriam magni
illis est, quo, meis .et. 'tudinemque malorum qui- blad recoauiusvin .eum bus infantes opprimuntur ratius opera ad manum non quam pleni sui it primi illo-
sint . nec libri citemur h - . . . a
quibus petendi sint. rum anni vanitatibus, pansionibus , illustionibus , ti- moribus. Postmodum cum grandescunt , inci'. ' piuntque etiam Deo servire , error eos aggre:
ditur ut seducat, labor & dolor ut debilitent , I concu scentia ut inflammet, tristitia, ut dejiciat, ' iuperbia ut extollat, & quis poteli paucis nume 'rare poenas, quae aggravant jugum filiorum Adae o Horum malorum evidentia Ethnicos Philoso- phos , qui nihil sciebant vel credebant de pedis cato pthni parentis coegit, ut dicerent nos ta tum nasti ad poenas luendas , quas promeriia su
mus peccatis ante hanc vitam commillis , atque eb , animas nostras alligatas esse corporibus. coruptibilibus, eodem tormenti genere, quodHe- trusci tyranni iis infligebant, quibus mortua jungebant corpora vivis. Sed animas corporibus jungi ad
alius vitae luenda commissa, sententia est ab Apo-
279쪽
stolo rejecta. Quid igitur superest nisi ut eausa Madeb horrendorum malorum sit; aut iminitia aut impotentia Dei , aut poena peccati primi homi- nis. Sed quia Deus nec iniustus est nec impolmas. solum id restat quod recusetis agnoscere , quod. tamen vel invitos oportet admitteret, grave hoe jugum quod filii Adae coguntur ferre, ex quo asinu matris messi, sinum communis matris Derrae' scit. ingrediuntur , nunquam illis debuisse impo- ni, nis illud promerici fuissent peccato , quod ab origine traxM.
Da Dilemmate. Potest Dilemma sic definiri : Rariocinario c-- posta, pon rorisu divison in omnia membra , id infern ex omni ν, quod issatum es ex singulis. Dixi quod iturum et ex singuli1. & non tantum . assismatum : illud enim propriδ dilemma est . in . quo id, quod de unaquaque parte particularialiqua . ratione probatur. Exempli causa : Ad probandum neminem in haemitε bearum 49 posse, formari potest tale dilem
Unusquissique in hae viro via eaneupiscentiis inservire, veIHIlion indicere oporter. Sed rancupisseemiis servire miserum est, idemque pro brosum, neque ita te rei ru.
Sed is missem' , i ι Hlium in iure; quia nihil
280쪽
Me imefliso belu molestius gravisu, quod quis aduersur eri umerar. Nemo iraqist in hae vita die sea rus esse res. Si probandum sit Episcopos qui ammanrum sibi coimmissarum saluti sedulam operam non dant, inexcusi usesseraram Deo : fieri poterit hoc Dilemma.
Revares muneri tantosunt vel impares. Si parax , inexcusabiles sunν , quod stlo munere non bene fungantur. Si impa re inexcusebisex esiam , quod muniu sus Porinx, mi exequendo non erans. Uroinde quomodocunque inexcussabiles erunt eoram O, si mulam operam non dantanimabussa vandis.
Sed quaedam veniunt observanda de hujuslaod
ratiocinationibus. Primo non per omnes Propositiones enunciantur. Dilemma etenim modo propositum paucis complexus est Divus Carolus in oratione quam habuit in aditu euiusdam δ Conciliis Provincialibus. ω runto muneri impares; et e tam ambitios 1 s pares,
cur ram negligentes pEodem modo plurima subintelliguntur in cele- .hri illo dilemmate , quo ex antiquis Philoisphis aliquis contendebat neminem debere rerum publicarum satagere, Si bene , Homines: s male quis agat, Deos ossen-des , nemo istaque deber rempublicam curare.
Plura etiam subintelliguntur in illo altero , quo quis alius probat non expedire uxorem ducere. Si uxor ducenda formasa D, nisi iam inducet: s dommix , fastidium: ergo nulla ducenda. In utroque etenim dilemmate Propositio qu'