장음표시 사용
281쪽
muni est , 'quia facile suppleri potest ,, utpote quae satis designata eit, per eas Propositiones in quibus de utraque divisionis parte agitur. . Insuper cis coneturio praemisiis includatur, aliquid ubique subintelligendum est , quod omnibus con veniat: ut in primo. , Si quis Mne uir homines inendis, quod est mom
Si quis mala, De , quod item molesum est : frgo omnimode molestum est rempublieam curare QuM apprimε observandum est , ut de Ditemmatis vi & efficacia pronunciemus. Hoc enim mindo propositum neutiqvm concludit: quia homines Ostendere non est molestum si id evitare non posisimus, nisi Deum ossendamus. undo observandum est Dilemma duobus praecipuo modis vitiosum fieri ; altero quando Pr postio disjunctiva peccat, omnia illius, quod divisditur, membra non complectens. Sic infestum illud conjugio dilemma nihil infert: quia uxor seligi potest nec tam formosa qtae zelotypiam, nec tam deformis quae fastidium mar, to inducat. Hanc ob causam vitiosissimum erat illud Dilemisma , quo antiqui Philosophi usi sunt ad mortis timorem amoliendum. Anima no a , caiisanr ilis vel dinnir esse cum corpore; S se cum nullus erit sen- , nuuis Poterit malis ri obnoxia a vel corpor vers. yiour, sic beatior evader, quam cum corpori im mersa; atque adeo mora non erit timenda. Nam , ut optimi notavit Montanus , immanis caecitas erat, non advertere inter has duas tertiam conditionem intercedem ; illam nimirum , quae animam corpo
ri superstitem suppliciis & miseriis involvit : Shinc
282쪽
hinc merito timeΠda mors , ne ea nos ad illas miserias transimitat. Altero modo Dilemma vitiosum fit, quando scit. partium conclusiones necessario non deducuntur aut hic necesse non est , ut uxor sormosa maritum .etelotypum reddat , cum S prudens & casta esse possit, adeo ut nullam ansam viro praebeat male de
pudiciti sentiendi. Pariter necesse non est ut foeda deformisque conjux conjugi displiceat , - poterit enim aliis animi dotibus virtutibusque ornari, quihus se illi reddat amabilem. Tertio ι Observandum est , eum qui dilemmate utitur , prata avere debere, ne illud possit in se retorqueri. Sic teste Aristotele , dilemma illud quo abstinendum a Risublica probabatur, nunnulli in
ipsum Authorem retorserunt. i ex malis hominum placitis respublica geratur ,
Si ex ustiriae praescripto , dii/: Ergo: Sc. Sed nec hoc Dilemma tic retortum rationi congruebat, quia hominibus placere non debemus, Si
Caput Decimum septimum. De Locis , sin de , Methodo inveniendi Argumenta , est quam inutilis sit hae Methodus.
Loci argumentorum uti a Rhetoribus Logicisque appellantur. quaedam generalia capita sunt, ad quae reduci positat illae communes Probationes,. ν O I quibus
283쪽
quibus res varias tractantes utimur. Pars verb Logicae, dicta, de his tantum locis agit, Cum Aristotele & scholasticis rixatur Ramus . quod de locis agant post traditas ratiocinationum regulas; cum ille adversiis eosdam 'astreat, disequialis non nisi post explicatos locos, traditumque quod
inventionem spectat, esse agendum . . Rami ratio est , debere materiam prius e Pio,. quam de illa disponenda cogitemuλ Iam vero Iocorum deductio materiam invenit & congerit cum ratiocinationum regulae inventam congestam
Sed est haec ratio levissima. Quamvis enimneren se sit, ut materia prius inveniatur quam possit diseponi ; non tamen necesse est, ut discamus mat riam prilis invenire , quam didicimus illius disponendae methodum : ad hoc enita fissicit habere in promptu quasdam generales materias , ἡ quibin
exempla Ermentur : Harum autem mens ipsa senissusque communis abunde suppeditat, adeo ut opus non sit illas ab arte inventionssve methodo emendicare. Verum itfique est, ad manum esse deberemateriam, cui syllogismorum 4 egulas applicemus, sed falsum vicissim in , hanc materiam debere per argumentorum locos inveniri.
Inab ε eontra dici possit , prius scire eos oportere quid .argumentatio, quid syllogismus sit, cum in ipsis locis artem doceamur ex iis argumenta dc syllogismos condendi. Sed. hic r ri potest unicuique a natura indultam generalem saltem rati cinandi scientiam quae iis intelligendis sufficiat ,
quae in locorum inventione traduntur.
Operam itaque ludunt; qui anxiEdisquirunt, quo demum loco de locis agendum sit, cum illud perin-dc
284쪽
de propemodum, sit. Operam tamen non prorsiis inutilem collocaturi sunt, qui quaerent, sitnἡ oim nino a locis tractandis abstinendum. Notum est antiquos faciam habuisse hanc me . . thodum : imo illam ipse Cicero praetulit integrari illi dialecticae, quae a Stoicis tradebatur, quia apudi
,llos' altum erat de locis silentium. Im- artem aiebat ille , ure' relinq-- , qua in excogirandinargumensis m ra nimium est , in Iudicandu nimaum
loquax. cum Rhetoribus ..intilianus , cum Philosophis Aristoteles eandem cantilenam occinunt ; adeo ut via possimus inullorum non ire sententiam ; sed obstat universalis omnium experientia. Tot enim firme in oppositum citari testes possunt, quot ordinariat studiorum curricula emensi illus omne didicerunt quod hi Giminasiis de Inventio- . nis Methodo docetur .Hordm , vel unus religio Sausit assirmare , cum discutienda quaestio propone 'retur, vel cogitasse se de his locis, probatiuncul ID ciue congruas in illis quaesivise Adea itur Cono
natores laotquot sunt consulantur reliqui mo reales , qui perorant, qui scriptitant, quibusque nunquam non aliquid superest, quod dicatur. Et ve, reor ut vel unus inveniatus , qui vel somniarit de Iocis caus , ab essecti, , ab adjunctis adeundia adiea invenienda quae de quaestione possent dici.
Quinimo ipse Pintilianus, licet isteatur se hincetinem magni fecisse, coactus est tamen et oicere non esse omnes locos ostiatim pulsandos, cum quid dicendum est. Illud quoque , inquit, Hud in ei quentia cogitenr , non esse, cum proposta fueris mar xia ditanda, soranda sngula es vetur Uiarim passian--da , ut scian , an ad id probandum quod intendimus, foru res,in cant.. Verum
285쪽
Verum quidem est omnes 'probationes, quas m libet stabiliendo adhibemus , ad haec generalia capita , qui loci dicuntur , posse reserri : sed tamen illorum inventio huic methodo non debetur. Natura ipsa, rei tractandae diligens perpensio , variarumque veritatum praefrognitio nos ad eas probationes deducunt, Das Ars denique refert ad aliqua genera. Adeo ut vere de loca possimus dice- - - lre , quod D. Augustinus generatim de Rhetorices Irceptis astirmavit, illa nimirum ab eloquentibus dicendo observari, licet de iis ne cogitent qui-' dessi. sive'lla sciant, sive uestiant. Impior qui te ilia quisseno Eloquent , non adhibe uisent Eru
Naturaliter ambulamus . ut idem Patre aliolum observat atque ambulando corpus regulariter movemus. ut doceamus ambulare absu dum foret, admonere, ex. gr. spiritus animales, in. hos nervos amandandos, illos musculos motandos, tales in articulis motus eiendos , pedem alterum alteri praeponendum , ac demum illi alteri insistendum, donee alter promoveatur. . EX eorum observatione , quae natura duce agimus, quasdam nobis regulas condere possumus, sed Dunquam ea agimus ex harum praescripto regularum. i Sic in communi , sermtine omnes passim loci adhibentur : nec quic, quam dici potest, quod ad eos non resei atur. Sed hoc non accidit eR eo , quod expreta ad locos attendamus, cum haec deliberata attentio mentis impetum sis at, ardorem remittat, atque avocet ab earum rationum investigatiotae, quae acutae&genuinaechm sint , omnis orationis praecipua mavinia
Virgilius L ς. mei sis, cum nobis descripsistet
286쪽
Euryalum ab hostibus captum , hostesque jamjam
' stragem , quam Nisus Euryali amicus intulerat, ejus nece ulturos, Nisum producit haec affectuum de amoris planissima verba exfilamantem. Ne me : adsum qui feci , in me convertite ferrum o Ruisti mea fraus omnis ; nil se nee ausus Nee potuir. Gaium Me es conscia Ddera restis'
Tantum infelicem nimium dilexit amicum.
Hic locus , inquit Ramus, est a causa inicienrer Sed etiam interposito jurejurando affirmare ausim Virgilium' dum hos versus profunderet, de causa inciente ne quidem somniasse.' Nec sane tales pro- fudisset, si moras in eausa ineunte percurrenda secisset, ad hunc sensum inde eruendum. Ιmb n
cesse est Virgilium, ut versus tam elatos, tam vel, mentes pangeret, non tantum regularum, si tamen ν . illas norat . sed etiam sui ipsius oblitum , ut pers nam affectdsque indueret ejus quem exhibebat. Verum enim vero hanc de argumentorum inventione doctiinam inutilem esse argumento certissimo est exiguus illius per tot secula . quibus & in menta illa fuit S in scholis tradita, usus. Quinetiam si animus esset omnem quem possumus ab illa fructum capiendi, dici non potest nos aliquid collecturos, quod revera esset alicujus utilitatis vel pretii. Nam per illam methodum non alia argumenta vel etiam quaeruntur, quam quae generalia, communia, & aliena sunt. eorum instar quae a Lullistis ope tabularum inveniuntur : tantum abest ut haec
copia prosit, ut nihil illa judὶcandi vim corrumpat
Hertas bonas' malarum copia sust at nec quic- 'quam mentem reddit solidorum essicaciumq: argumentorum infecundiorem, quavi hic mala cogitationum
287쪽
tionum vulgarium Iuxuries. Mens quippe huic fac, litati assuescit, nec sibi vim infert ad rationes erue dum , appositas , peculiares & naturales, quae iis tantum faciunt sui ipsimam copiam , qui sedula attentque indagatione propolitam materiam sau-
Cogitandum etiam est hanc locorum ubertatem esse quam minimε utilem : pauci namque hac in
parte peccant. Saepe vitio vertitur dictorum abundantia , rub dicendorum penuria ; orationesque nunquam non verbis probatiu alisque immodicae sunt. Adeo ut ad tarmandam eloquentiamprudentem & solidam , E re magis fuerit homines docere .ut taceant, quam ut loquantur: id est . ut supprimant amputentque humiles , vulgares falsasque e gitationes potius , quam profusam farraginem proferant rationum partim bonarum , partim futilium S malarum , quibus nunc dierum , tum libri tum
sermones scatent. Et cum locorum usus talibus tantum aissument
:rum quisquiliis inveniendis inserviat , dicere pos' sumus, si aliqualiter utile sit scire quae de iis traduntur , tot enim viri celebres de illis disseruilae , ut necessitatem quandam fecerint rem aded vulgatam non imorandia ita longe utilius esse sibi persuadere nihil magis deridiculum censendum , quam illos passim adhinere ad rem quamvis vel eminus Conspectam , discutiendam atque illustrandam, squod a tallistis factitatum est ope attributorum genera- Iium . quae quaedam locorum Species sunt hancque pessimam propentionem ad dicendum de re ominni , ad rem omnem ratiunculis stabiliendam quae vana & stulta nonnullorum gloriatio estὶ animum designare -iafra brutorum irrationabilitatem de
288쪽
Quapropter omnem E Locorum doctrina fiuctum nanciscemur, si ea leviter ita imbuti fuerimus, ut ponamus nec insitantes , dicendorum diversas racies partesque considerare., Caput Decimum Octavum. Disyla Georum in Grammaticos , Loricos seMGAEphsicos. . QVi de locis Se , eos varie partiti sunt. Divisio q m Cicero libris de insent a , S Ii-Dro secundo de orarise , S item Quintilianus iboro quanto sequuti sunt, parum Me thodica est , sed eadem nihilominlis orationibuserentibus accommodatior , quas praecipuε spectat. Rami divisio subdivisionibus inutiliter laborat. En aliam cujusdam inter Germanos limati iudicii rationisque accurratae Philososii : is Clau μgius est. Hujus Logica in manus meas pervenit, non niti , cum in hac mitra edenda praelum alis quandiu laborasset: Argumenta itaque petuntur vel a Grammatica,
vel a Logica, vel . Metapnysica.; Loei Grammatici. Habentur vel ab Εtymologia vel a voeabulis ab eadem radice derivatis , quae latinis conis inara .raecis παρξυυμοι dicuntur. Argumenta ab Etymologia ducimus, cum m. gr. Probamus Paucos animum unquam propriε loquendo
289쪽
quendo relaxare ; quia animum relaxare, est eumdem a seriis avocare , cum tamen pauci animum seriis unquam applicent. Consugata itidem argumenta suppeditant, ut
. hic, Homo sum, humani nihil a me alienum puto. Mortali urgemur ab hoste Mortales. v .
Bid ram dirisum misericordia , quam miller 1 quid ram indignum misericordiά , quam superbus miser. o
Eliciuntur ab Universalibus Genere, Speeie , Differentia, Proprio, & uidenre; Definitione item SDivisione. Cum autem haec superitis deducta sint, opus non est, ut hic fusilis tradantur. Observandum tantum est .hisce Locis quaedam axiomata communia, ut plurimum. adjungi quae E te erit non ignorasse ; non quod illa utilia sint, sed quod communia & vulgata. Horum aliqua alias aliis terminis allata sunt , sed interest illa noscere ,
Prout propriis terminis traduntur. a. Quod assirmatur aut negatur de genere, assirmatur aut negatur de Specie. in omnes homines dunr , etiam in munus eadunr; non possunt ramen isti ea ivindieare, qu supra humanumgenu, sunt.
Σ. Destructo Genere, destruitur Species. . aut1 unquam iudicat, inique non judicas. aut racer, is sulfe sequax non est. 3. Destructis omnibus Speciebus , destruitur Genus. Formis , dictae substantialis excepta Ani . ima rationali; nee tarpis su ns, nee pirum : ergo 'nonsuntsa nitae. q. M
290쪽
. Si de re qualibet affirmari vel negari possit di
ferentia totalis, negari vel assirmari poterit Species. Extenso non convenit cogitarioni , ergo illa non es
s. Si de re qualibet assirmari vel negari posse Proprium , assirmari vel negari poterit species. ω imposiιbiis si evirationis medierarem imaginari . vel euitationem obaericam vel quadratam , impossbila est, ut ilia si corpu . a. 6. Assirmatur vel negatur Definitum , de quo assirmatur vel negatur Definitio. Pauci inveniunruriusti , quia Pauci sunt qui frmam sabilemque voluntatem habent suum unicuique reddendi. Loci Metaphsici. Sunt ψuaedam attributa generalia omnibus entibus convenientia . ad quae revocari 'possunt multa argumenta , qualia sunt quae ducuntur a Causa , ectu, Toro, Parrinu, Ppostiir. Nihil hic utiliusquam generales quasdam Divisiones cognoscere; illasque praecipu4 quae sunt causarum. Causarum in Genere Definitiones , quae in scholis traduntur , ut hae, Gausa es, quae efffictum produci ; vel . per quam aliud in adeb inconcinnae sunt adeoque difficile est dispicere , quonvido omni causarum generi conveniat, ut melius fuerit hanc vocem ab iis non segregasse , quae definiri non possunt, quum illius Idea non minus clara sit, quam traditae definitiones. . Attamen causarum divisio in quatuor species snalem scit. Geientem , materialem & formalem , usque adeb decantata est , ut necesse sit illam non