장음표시 사용
401쪽
Nihi minus ex hoc uno principio statuere non possumus . quidnam sit pro axiomate habendum. Nam quaedam in Meis attributa continentur, 'uaere possunt & debent demonitrari, uti in triangulo aequalitas trium angulorum cum duobus rectis :vel in Hexagono aequalitas omnium cum octonis rectis: Sed videndum est , an medioeri tantum attentione opus sit ; ut sciamus attributum in Idea contineri : an vero alia adsciscenda sit Idea, cujus iope hanc connexionem detegamus. Nam si asciti-itia Idea opus non sit, ad hanc detegendam , Propositio axiomatis dignitatem habebit, praesertim si ad
hanc connexionem cernendam, mediocris attentio, tquam vel mediocria ingenia possunt adhibere, tantum requiratur. ast 1i alia Idea , praeter rei ipsius Ideam. fit in auxilium advocanda, Propositio illa, debet demoni rari. Poterunt itaque de Axiomatis liae duae Regulae sanciri. l
. ut sciamin astribu rum aliquod subjecto eo ν. g. roro comisnire, quia 'st majiu sua parre, confideranda est: -disset rantum . semione utraque Idea fisjecti es attributi ; ira ar hae mMiseris considerario ortiitui non pussit, quin elare innorsar Ideam a tribueti revera rantiam in Ges sub ecti t rune ratis PH,postis. Oroma erit, nee demonstrisione indigebit: quia eae s habebir omnem illam evidentiam , quam habere poterit a demonstratisne ; ' 'quae aliud praestarea M poteriι , quam osandere est utum iIIud subjecto 'comvemre . ops sit. urriae Ideae illam connexionem lanantis , quod sine hujus tertiae '' Idea offera Iam
402쪽
. Sed hic confundenda non est simplex explieatio , clicet speciem prae se .serat ratiocinationis
cum . vera demunstratione. Nam quaedam axiomata sunt quae explicari debeantc. ut melius cognoscantur. & intelligantur; cum . tamen demonstranda non sint. Ex statio etenim est aliis uberioribusquo verbis clarior .eXpositio ejus , quod in axiomate continetur , cum demonstratio exigat novum ali-iquod medium , quod clarE in axiomate non habebatur. di Regulas unda. .
. stuando ia consideraris ureiasyue Idea subjecti
attriburi non sinen ad cuia ostendendum auritarum subjecto ranumire., Propositis rid Mirmaus Miamatk Ioco haberi non debet, sed erit vitemus Demoaemando ullis Ideu adbibius ad hane connexionem declarandam : fe adhibemis Ideam . siniarum para E sarum ud .stendend- ires angulos triariuii esse aequatiae
Majoris momenti sunt hae duae regulae, - quam quis primo intuitu crederet. . Nam hominum culpa communissima est, quod seipsos de rebus, quas vel affirmant vel negant, non satis set consulant, sed iis fidem habeant, quae vel fando audivere , vel ipsi olim cogitavere stinsuper habentes ea judicia, quae jam formarent, Feadem denub attentε considerarent et quod verborum χnitum potius attendant quam veras rerum Ideas ; quod pro claris &evidentibus ea vendant, quae omnino conc .i non possunt, eaque pro falsis reficiant, quorum veritatem impositoile esset non agnoscere , si vel tantissper serio de iis cogitarent.
403쪽
Exempli ciuisa: vii asserimi praeter partes, Pamtium situm. figuram, motum vel quietem meatus- .
que partibus interiperis , esse etiam in ligno so mam substantialem, ab his omnibus distinctam , aihil se credunt pronuntiare quod non sit certum cim tamen id dicant , quod nee ipsi intelligunt vel ullus alius unquam intestexit, vel est unquam
intellectur . Si vero quis conetur illis naturae Phaenomena explicare per partes insensibiles , ex quibus corpora componuntur, per partium varios situs, magnitudines, figuras, motus, quietem, & per meatus interspersta, qui alia corpora vel arcent vel admi
rant , contimali arbitrabuntur se somnia & nugas audire , iam tamen nihil dicatur, quod non facil- sina possint concipere. Imb . mirabili mentis caecatione , ob ipsam facilitatem , quam in ipsis
percipiendis experiuntur . proclives sunt ut credant ea non este veras Phaenomenon causas, quas rentur magis abditas & mysteriorum scit. pleni res : adeo ut citius audituri sint eos, qui naturameXplica . per principia carea & non intellecta ,
quam illos , qui principia adhibent probi illia
. . Iusuper assatim Iepidum est quod, cum de Prei-hus insensibilibus sermo institurire . has summo iure credunt se ivisse rejice, quia oculis manibusique si jici non possiunt , tamen illis formaeui antiales , gravi as . attractio & reliqua quat,
intum turba impendis satisfaciant, quae tamen tantum abest, ut cerni queaut aut tangi, ut ne quidem misiui ullo modo mente e prehendi.
404쪽
Caput Septimim. iam axismata valde .lilia, ct qua nise piorum lora esse ρθμηt , ad gravissima,
veritates aismo randas. IN eoosita apud omnes est fides um mile me, quaedam axiomata dc primiis meqte memori que tenere , quae, cum clara sint di indubia, usui in possint .aa imum ab io Ure mitionem comparandam. Sed illa. Quae nobis passim obtruduntur , tam inama S iuxilia Rhit, ut possint sine ullo incomtiodo ne igi , omnis cognitionis principium dicitur . - Im - .est idem simul esse es non esse , clarissimum quidem est& certissimum , sed Mil in ubinam pre desse postit ad scientiam generandam. vero
hie su ungo illis , ni fallor, utilitate Naestant. Sit itaque primum illud quod modo expli
405쪽
possumus illi non concedere existentiam possibilen S com ω Blam contradictionem , quae inter Ideas nostras reperitur , negamus quidpiam posse existere. Iam verb in Ideis nulla est contradictio, ' sint&distinctae
non potes esse ali isti ea.. Ex hoe alia deducuntur' axiomata , quae illius dici Cortalaria possunt ; uia haec quae sequuntur.
rima. . sive 3. Corollarium 1. .
Nulla res , nee perfectio rei existenru potest bere pro eos Iliae existentia uitii , sue rem non
: Axioma s. sive 3. Corollarium A.
omnis realis- spe perfectio rei invinitur πιι ρε τρι eminenter in cause pinn/ ae adaequata. Axioma 6. sive 3. Corollarium 3. Natam eorpis muct si uis misere : id est , sibi ipsi motum imprimere si prius Diescat Hoc principium usque adeo ex se evidens est, ut Drmarum sunstantialium & qualitatum gravitatis& evitaris introducendarum causa fuerit : Cum enim Philos hi hine viderent impossibile esse ut corpus immotum seipsum moveret, illine falso sibi perseaderent nihil extra luidem esse , quo deor-lum propelleretur necessario in lapide duo distinguenda M
406쪽
tuenda duxerunt , materiam'scit. motum impres.sum recipientem & mam substantialem gravitate adjutam, modum illum imprimentem. Cum tamen non animadverterent se neutiquam eo laqueos effugere quos cupiebant evitare, si harae --ma materialis sit , id en, vere materia. Si autem vere materia non sit, omnino necesse est, ut sit substantia a materia realiter distincta : talem autem clarε concipi prorsum impossibile est nisi adinstarmentis concipiatur , id est , substantiae cogitantis qualis est forma hominis non item λrmae caeterorum corporum.. 'Axioma et, sive 3. Corollarium A. erepto Hres aliud movere , s sis immotuis. Nam si corpus immotum semetipsum movere non potest,. - tb minus poterit alius movere. Axioma 8. Id quia ect Harum V evidens negari non diser , 'quia quod est obscurum asin ponstra rebendi.
407쪽
Nam certius est , nubd Di est infiniti sapiens non fallatur , & qui eli infinia bonus non nos faulat : quam Udd non fallamur a nobisnetipsis ,
etiam in rebus evidentissimis. His tribus ultimis axiomatis innititur fides ninina de qua plura inferius, . ι
--ωtur DBimoviis multorum hominum , diversarum aera rum , diversarum unionum , diversa con
Da prosequentium , s deiIIu sequanisν ranquam asvi , neque suovis D eos μέ irasis ad mendacis' sabiliendum , non minus eo anter eredi dein, quams Wisa fissur is nisis pror iis ocis . In his axiomate fundatur pars maxima nostrarum ninitiarum, tam longε plura sint, quae hoc modo cognoscimus , qtam quae a nobismetipsis .
Caput Octavum. Iu regulis pertinentibiu ad Dem Erationemugitima demonstratio duo exuit ι Hierum
quod in materia nihil incerti & dubii sit; ait rum quod in forma nullum sit vitium , utrumque autem consequemur, si illae duae regulae , quas prae misimus observentur. Nam nihil incerti ἡubiive erit in materia, si Omnes propositio φ quae ad alia probanda adhibes untur, sint. '
408쪽
Cap. VIII. SIVE ARS COGITANDI.
Vel definitiones nominum jam expositorum, quae . cim ad libitum sine, sub disputationem nini cadunt: Vel axiomata jam concessa , & qtae neutiquam admitti debuere , nisi ex se clara & evidentia sint, , per remiam tertiam. . Vel propositiones prius demonstratae L pr inde ipsa sui demonstratione evaserunt clarae &evidentes.
Vel rei ipsius constructio, si quid sectendum Ponitur in quam dubitatio non magis cadit quam in reliqua, cum illius possibilitas prius demonstrari debeat , si de illa aliquod dubium subsit. . Clarum itaque est ex primae regulae observatione nihil unquam P propositionem probanda allatum iri quod non sit clarum S evidens.
Difficile item non est ostendere nultam adversus formam demonstrationis vitium admisi iri, sicunda regula chservetur , quae omnem . terminis aequivocationem tollit, delinitionesque , illos r stringentes & explicantes semper mente substituit. Nam si unquam adverses syllo morum regul' peccamus, id tunc accidit, cum nodis termini alicujus aequivocatio imponit , quem variε in diversis propositionibus intelligimus: Hoc autem praecipuE contiivit in medio termino, qui , in praemissis duplicem lensum habens, communissimum stidinis morum vitium est : palam autem est non posse hunc errorem illis obrepere qui secundam regulam
Non quod ista syllogismorum vitia ea sint, quae a terminorum aequivocatione oriuntur : Rd illa alia usi di sunt, ut impc ile sit, hominem vel mediociis inuenit , & mente uisuruque non
409쪽
destitutum in ea labi, praesertim in rebus specula- tivis: ac proinde inutile erit, aut regulas praeser here, aut monere ab illis esse cavendum: Imo hoc obesset potius , Oia animi ad has regulas supervacaneas applicatio , eum a necessariis distraheret. Paucos Geometras videmus , quos argumentorum formae sollicitos habent, aut de iis ad Logicales regulas refingendis somniant, cam tamen hac in Parte nunquam hallucinentur. Hic enim tutissimε natura duce sine ulla sollicitudine gradiuntur. De Propositionibus , quae demonstrari debent, haec etiam notatio adjicienda est: si is scit. non esse accensendas , quae demonstrari possunt sola appI . catione muta evidentia ad pro Dionem euidentem. Aliter nullum daretur Axioma , quod non esset demonstrandum, clim seia omnia demonstrari possint illo axiomate quod omnis evidentiae basin statuimus, nimirum, uinequid cuia cognoscim- in alieWis
Ideo elara ae distincta, id pares vitia da isio a mari. Exempli gratia.
Quamvis autem haec demonstratio validiitima fit, necessaria tamen non est, quia major Propi sitio sine ulla speciali attentione ab intellectu suppletur, cui clarε & evidenter apparet totum esse majus ' sua parte , quamvis non attendamus , unde nobis harc evidentia oriatur. Nam unum idemque non
410쪽
est, scire quidpiam evidenter, & scire unde sit laee
quibusam defectibus in Geometrarum methodo piam obviis. ἰαod in Geometrarum methodo obvium est ,
iam vidimus ad quinque re las a nobis reductum , in quibus ohimandis nimii esse non possismus : & istendum quidem est . rem esse prorsus admirabilem , tot occulta & eruta esse, & firmissimis rationibus demonstrata ope regularum aded paucarum : ita ut inter omnes Philo phos soli Geometrae sint, qui filis ε scholis Sc libris disputationes litesque exterminarunt. Nihilominus si , sepositis praejudiciis , dicenda sententia sit , ea laude spoliari non debent, quod viam prae caeteris omnibus maximε certam inlliterunt ad veritatem assequendam . ita negari non potest , quin in aliquos defectus lapsi sunt , qui a fine quidem proposito ec's non averterunt , sed tamen per devia S sncommodas viarum asperitates circumduxerunt. Et hoc illud est quod tractis 4b ipso Euclide exemplis canabor osten