장음표시 사용
121쪽
delectatione immorans ', eorum imagines alte animo impressit. NONNvs Dionys L. XLII. p. IO96. U. 44. 4SQ
- Ἀντιτυπον γάρ Εργον, οπερ τελεει τις ἐν ηματι, ιυκτὶ δοκευες. Simile enim opus quod facit quis in die, nocte eernit. Unde nullum sane climen
illius. qui Claudium per somnium corona spicea redimitum viderat, apud T Λ-c i T V M A. XI. sc. J Add. Ammian. MARcELLI Nus L. XV. c. 2. Sic& ne quidquam anxius crat piscator ille apud Tulloc I TvM Idyl. 22. in Gne 3 qui per somnum iurasse sibi visus erat, quod in mari non amplius pedem est et potiturus. Add. tamen de iuramento ab Euagrio per lotimum facto, apud Sozo MENvM Hist. Eccles L. VI. e. ao. Neque incestus Caesar ob somnium, quod refertur apud SuETON. Caes. cap. 7. Qilanqu1m non omni
Saepe videt, quod amat. visa es quoque iungere fratri Corpus es erubuis, qua is sopita iaciret. apud OVI DivM Metam. L. X. LV. 468. & seqq.J Neque vana Omnino sunt, quae PLUTARCHus de prosech. virtuti lenti I. 82. 8M J disputat, eX somniis non obscurum posse argumentum duci, quam composito aliquis animo sit. Epicurus apud Diogenem LAERTIVM L X. dicit, sapientem κου καθ' ἴπνους ομοιον εσεθα , tu semulis quoquesbi similem futurum. Nonnulli etiam huc adplicant Psalmum XVII, 3. Add. CLAVDIAN Us praefat. ad L. II. dc raptu Proserpinae ' . Tu Eoc Ra rvs Idyll. 22. creqψ-4 . J li γαρ εν υπνοις πατρι κυαν αρτον ριαντίυε es. In somno quacuis canis panes diuinat.
3. XII. DEN rq v g contra rationem est, ut suturi alicuius facinoris mali imputatio ad antegressos actus velut retro trahatur; nisi sorte futurum itulud facinus a praesenti quopiam aut praeterito nostro actu , tanquam esse stus necessarius a tua caula, dependeat. Nam ut effecitas illi imputetur, i ad quem causa pertinebat, irequentissimum est.
α) Tune enim vigilantis potius eogitatio puni. tur, quam somnium d rmientis. Et solent hae Parte plerumque uigilantes peccasse, qui sibi dominientes in amantium amplexibus haerere viden. tur. dum simili redit sub imagine sotianus. In iis etiam, qui se magorum ei in tibiis adesse somniant, animus saepe antecessit eorporis moram , de quitas exit B A v Liv s Reponia aua est. δ' uia provine . T. I. p. 32 os. q) Pollutionem nomimam nou spontaneam, etsi eum imaginatione coniunctan , non esse itu. munditiem, disputauit Ioann. ZUNAE RAs, oratione ad eos, qui naturalem seminis fluxum imis munditiem exivi ant. L. v. Iuris Graeco-RO- Biani. s Add. Edinundus BONE FIDivs Iuris
Equidem illud haut absurduna, ut per
orientalis L. III. p. ais. J V. sc ΗΙΤ ΥER Us maliudues. philosoph. mores. ad iurispr. c. 6. g. 36.ῖ . H. Indieare verisii nil iter voluit PUPE DOR Pius C t. A v DIA NI poeula in UL Comsilatum Honorii:
Omnia. quae sensere voLuntur vota diurno, Pe. ore sopito reddit amica quies.
νιο gaudet amans. permeιsat naueta merces Et istis elapsas. qtia rat auarus opes.
Vbi vide Casp. B A R T HI v N in annotationibus P. II .' l. Addi hie potuissent somnambuli: imieniuntiarenim, qui, dum dormiunt ei reumambulant, uel alios verberanti caedunt, inerant,imo etiam occiis dunt ,
122쪽
Imputationem G gratia suturiim aliquod factum in ipso agente, aut alio essectum velut in antecessum exserat. Cum enim cuilibet beneficium gratis dare liceat, penes benefactorem suturi gnarum crit, sub aliquo titulo beneficium impertire. Ast cum malae actiones non nisi cx debito queant imputari, absurdum prorsus fuerit, retrorsum eas imputari aliis, queis nulla suturi cognitio, nulla obligatio, aut facultas id impediendi, quo minus fieret, nulla denique cum eo, qui commissurus id erat, actionis communicatio intercessit. Cic Estode inuentione L. I. sc. 49.J Remotum est, quia ultra quam Ialis es petitur, hoe modo: quid si non P. Scipio Corneliam filiam Tiberis Graccho collocasset, atque ex ea duos Gracchos procreasset, tantae Iedisiones ortae non essent. Eare hoc incommodum Scipioni ad cribendum videtur. 'f. XIII. Ex TRA haec nulla actio humana inuita & imputationis ine pri censeri debet, si vel maxime eam suscipi a sana ratione abhorreat, aut morbo animi quis in eam vehementer rapiatur. Equidem PLATO de Leg. L. V. p. 737. C. Tom. II. Ed. Steph. p. 8 1. M. Francos. Ficini J tradit: in
iis iniuriis, quae tales siunt, o Iunari potat, nosse inprimis oportet, nullam intusum sponte inissum esse. Nemo enim unquam maximorum malorum aliquid alicubi vellet
habere, multoque minus in his . quae fibi praestantisma fui ; uti est suus cuique animus. Add. IDEM in Timaeo p. m. 3OS . A. & Marsilius Fic uspraefat. ad Platon. L. IX. deLL. & Ap vhrius de Philosophia. Aristippus dicebat apud Diogenem LAERT iv M L. I l. L . 9s. Edit. Anaster. J Errata ἁμαρτηματα I mnia digna esses neque enim volentem que equam errare, sed perturbatisne aliqua coactum. Eadem sententia extat apud Marcum AN To-
NINvM L. IV. g. 3. L. VII. f. 22. Q. L. VIII. f. I . L. XI. g. i8. Quam
sententiam non uno in loco refellit ARIs TOTELEs. Sic Magia. mores. L. l. e. 9. Socrates dixit, in nobis non es, probis vel malis esse: quandoquidem A quis roget aliquem, urbine iusiur esse, au iniustus ' nemo delegeris iniustitiam. Indep rspicuum es, se mali sui aliqui, nou sponte eos esse malos, is proinde ne probos quidem. Id quod eo argumento reiicit Aristoteles, quod alias absurde legislator bona iuberet, mala vetaret aut pleeteret, ni utraque essent ἐφ' ἡλῖν, in nostra potestate. Et quod alias absurde virtutem laus, vitium vituperatio
dunt, quo pertinet e. . x deIIomisi . et olunt r. o casuali. Memorabile exemplum talis solumnibuli habet MARV LLE Melanges d' his ire S de Litterature. L. II. Ra I. Vbi facile apparet, adhuc eulpae reum esse soninambulum, si morbi sui conscius arma non seposierit, reliquasi te sibi pectandi oceasicines praesti derit , etsi tune editi sint hi amis, quum asouimmime praeluccret intellectus. ct ad eius nutum decerneret voluntas. XII. Ex eodem prinei pio deducimus, euentus desii natis adii ersos eonsilium danti nonycise imputari: non enim ei critus, ut oensilia,
in cuiusquam potestate situs est. C i c E R O XVI. ad Attie. e. itutia de et, qui consilium dat, praestare praei ιν sisem ' Iani ante I H V C et D i n ps L. III. 29ο Ii quis non reuum consuam δε Ariciis non modo mul a nulla. su ne ignominia qui-ἀem puniendus es SENECA VII. de benei. N. Si omnia fecit ut sanaret. pere it mediciis parro
seras. EIIam damnato reo ι Orsitat oratorr eloquen-
123쪽
LIB. I. CAP. V. DE ACTIONI Busconsequeretur. Et prolixius Nicom. L. III. c. 7. Vbi recte quoque reiicit
tunt , quod bonum esse Usis videtur: mantasiae autem dominus es nemo, sed ι olis unia cuique finis adparet, qualis quisque est. Nam id utique in nostro arbitrio neque adeo arduum est, ut quid iustum sit, quid non, recte intelligamus. Add. EusTRAT Ius ad d. l. Sic & Ibidem recte docet AstasTOTELEs: uti ignorantia, quam quis sua culpa contraxit, inuitam non reddit actionem; ita nec prauos habitus, & corruptum crebris peccatis animum actionem inuitam reddere. Si quis non ignorans, inquit, ea agit, ex quibus inlusus e citur, sponte luiustus es; non tamen s voluerit, iniustus esse desinet, iustus erit. Quod posterius tamen intelligendum vel in sensu composito ', vel quod nuda voluntas non statim contractum semel animi morbum tollat: quem tamen sane connixum studium abolere iterum potest. Nam neque qui aegrotat, Ianur e Liur ; licet, si ita contigerit, sponte aegrota, tum intemperanter uiue1ido, tum Med corum Praeceptis non obtemperando : Pιrum tunc quidem licebat illi non aegrotare; tibi
tame u semel neglexit, non amplius licet. quemadmodum qui lapidem proiecit, resumere eum amplius non potes, quamvis in eo proiiciendi facultas fuerit: principium enim in ipso erat: eodem modo quoque es inluso G intemperanti a principio licebat non esse eiusmodi : unde sponte eiusmodi sunt: ubi vero semel tales sunt, non amplius non esse talibus eis licet; antequam scit. sese correxerint. Hoc loco expendi quo
que debent, quae Auc Tost de princip. iusti & decori p. m. I6s. seqq. dispu
tat; habitus moralet, quos vulgo malos vocamur, reuera non esse peccata, nec poena dignos, A in Ie considerentur '. Illos quine nulla causalitate morali effectum artim gere, quamdiu manent habitur, nec in actum prorumpunt. AE A virtuti ponam imp dimentum, id facere per actum, quem homo voluntate elicit, quae voluntas tunc eseausa vitii moralis. Voluntatis avIem causam aliam moralem superiorum dare velle, esse voluntatis naturam tollere, N actum elicitum facere imperatum , es habitui actum lem operandi e caciam attribuere siue operatione. Operari enim tantum per volant tem es ante elicitum actum Polumatis mhil morale operari potvisse, eum actur moralitas a voluntate proficissatur. Imo ante voluntatis actum esse taurum rem physicam. siue motum animae Ptificum. quando autem anima operatur per voluntatem male, iune desinere actu esse habitum. Illam usicaciam, qua habitus mali disponunt animam ad male agendum, esse diuersam ab ea, qua verbi gratia sermo impudicus animis audientium instillat libidinem 2 eum ille sermo operetur ante voluntatem eius, qui eum am
it, licet effectur non semper sequatur. Quae isthac similitudine declarari possunti Pedis
M Id est . malos. ut malos, semper adsectare personam virorum bonorum. 33 Id est, si eulpam separamus. qua eos conistraximus. Ceterum haee Velinu, nii Philo sophemata recte plus subtilitatis, quam utilita tis eontinere videntur CLBARBRYR AC o. f. XIV. ) praesertim in meritis , quae personalia sunt. V. L. VIII. e. 3. f. 33. iunct. L. IV.
Q Hine sola seientia erimen aliquod commisibin
esse, non imputatur scientiam nasci. v. LM. . a. D. da ortis. can. Iaetiit o. soaes. a. Nisi quis Meuniam aeeeperit eo nomine, ne indiearet ι aut quaerente posscsbre rem aut furem ne ita uerit. V. L. .. s. vis. D. de condis . ob iuvem caus e. 4. X. vi Greas. Quin etiam in retieemtes seelus eoiraminiim lege ei illi poena statui queat, dubitandum non es et ut apud Romanos in eoruscios perpetrati eriminis maiestatis, aut etiam parricidii. svuiliumve. V. L. s. o. C. ad L.
124쪽
Pedis distortionem in se, & quamdiu pes quiescit, non peccare contra regulas artis saltatoriae. Sed ubi loripes gressus male sormatos secerit, causam mor Iem osse non distortionem pedis, sed voluntatem eius, qui pedem mouit.
Addit; eistisam quare malis bubitur oderimus esse. rum quod malis actionibus humaeum comparaverit; tum quod hγmines istis imbuti in actus malos Ioleant use procliuerin quanquam si sui morbi animae ; non tamen illos per se poena dignos esse, saequia volunta se contracti sunt. Sicuti si puerum verberibus oneremus, qui potulanti, ac temerario saltu sibi talum detorsit; causa plagarum non est ipsa tali detorsio in se, sed saltus ille temerarius. f. XIV. PORRO imputari homini solent non propriae duntaxat, sed& alienae aetiones. Quod tamen ut recte fiat, necessum est, ut ad eas iste
aliquo modo enicaciter concurrerit '. Alias enim ratio non seri, ut effectus actionis moralis de persona in personam transeant, nisi ad eandem quis influxerit, aliquid agendo vel omittendo. Arriani EPICTETVs L. I. c. 28. Δἰ αλλότριον -γον πλαι- aias . Nemo ex alieno facto cladem accipit. Marcus ANTONI Nus L. VIII. g. ss. Arbitrio meo ex aequo res indifferens es arbitrium vicini m.i , atque animula aut caruncula eius. Etiamsi enim alter asteriureaus mutuo nati semus, mentium tamen nos rum peculiaris sua consat potesas. Alioqui vieini mei malitia malum me faceret: id quod Deo non es visum, ne alieni arbitrii
esset miserum me facere. Sic cum etiam nobis inuitis sonus ad aures accidat φ, crimine caret aliquid audiuisse; si nihil praeterea accesserit. Lvc1ANus de imaginibus f Apolog. in fine J: 'Eκτός ει ριν τnνα voia ς ἀκροασεως ἐυθυ- νει, α . nisi putes I in auditione culpam quandam esse. Eis aliquando quieta auditio pro assensus signo habeatur. Hinc apud T A C I T.V M Am. I. Ds.J Ge manicus , cum seditiosi imperium ipsi osserrent, quas scelere contaminaretur praeceps tribunali desiluit. TRE M IsTI v s orat. LXIX. de humanitate Theodosii p. 23o. M. Paris. Harduini. J Olim in eisumisi criminibus nihil inter culpam
es fortunam discernebatur ; parque V idem erat noxae genus nefarium aliquid ac seis Iesum moliri, G id iesum praeter voluntatem audisse. Atqui hoc erat naturam hominus arguere, quod apertas ac patulas aures dedisset, nec quemadmodum palpebras aluuos, se etiam aures claudere ac diducere in nostra potesate esse voluset: cum fere unus his Ausus potestatem no ram atque libertatem effugiat, ac quicquid in eum incurrerit, velut ianua carentibus N Vertis aedibus, ita necessario sint illi omnia fuscipienda.
Σὐ δά την νύν ακοην - πανταπασι τῶν ἐγκληματων. Tu vero auditum
prorsiis ab crimino separopi. Quandoque igitur contingit, ut ei, qui immediate actionem patrat, illa penitus non imputetur, sed alteri, qui eandem imperauit '. Nempe
ut Mais'. L. o. D. ad L. Pompei. de parrIeM. D Quod ne quidem admἰtti potest, in eiusmo- L. mit. C. de rapria vison. Quanquam si quis di mancietis, qualia erant ea Graeeorum, in quae norit aut compertum haseat. erimen adhuc com- doinini I espotica plane potestate utebantiir. demissum iri, ipsum ius nat. dictet. id a conscio quihus es apud Se AN ML Nivm ad Callim.
aperiendum este, ut damnum alii imminens auer- hymno in Cererem v. 62. tiam hie repeti debet,iatur, etsi leces eluius huiusmodi reticentiam quod supra monuinatis a X. nota a. aetioni uia non semper puniant. v. multa Ictomim de M - lae nee a iussu superioris excusationem petirali aurum nomina apud TABOREM Racemat. poste. criminat . ad ι. or. d. Furιis. H.
125쪽
IINempe si quis subiecto sibi, sub comminatione grauissimorum malorum, &quae repraesentandi facultas ipssi est, meram exsecutionem alicuius actionis iniungat. Quo spectat illud P Roc op II Hist. Goth. L. I. p. 17s. Edit. Augustae Vindelic.J Legatur mitientis iussu verba enunciat; eorum culpam, si quid peccatur, non ius, sed ei qui imperauit, aequum es imputarie eum legato obse uti in-eumbat necessiar. Sic cum in Senatu Romano decretum esset de Consule Romano Samnitibus dedendo, stolide quidam censuit, eum quoque dedendum, qui dum foedus seritur, porcam tenuerat. CICERO de Inuent. L. II. c. 3O.3MAMERT IN Vs Paneg. r. c. H. n. s. J ab Imperarare proficiscit r, etiam quod per alios administratur. SENECA Troad. LV. 87o. 87i. Edit. Gronou. JAu auctores redit steteris coacti culpa.
Apud APprANVM Alexandr. Mithridat. Cum hello Mithridates Attilium Dalios insidiarum sibi structarum reos occidisset, Attilii libertos illaesos dimisit,
ως δεσπότη διακονηπαμλους, tanquam paιν nisi minis1 os. Sed frequentius est,
ut & ei, qui actionem patrauit, illa simul imputetur. Idque fit triplici potissimum modo: vel in alter principalis causa actionis, patrator minus prinCNpalis habeatur; vel ut uterque pari velut passu ambulet; vel ut alter minus principalis, patrator principalis causa sit. Vbique autem concursus ad actionem alienam sit vel positive, vel priuatiue; seu committendo aliquid, aut omittendo. Principalis igitur causa actionis ab alio immediate patratae habetur, qui iubet aliquid fieri ab eo, qui ipsius est imperio subiectus ; vel qui auctoritate duntaκat sua, cui non facile erat reluctari, aliquem perm uel ad patrandum aliquid , quod pro imperio, stricte accepto, iniungi non poterat. Quo pertinet proprie illud Tiberii apud TAci TvM Ann. III. de M. Pisone, quem ipse crimine civilis belli purgauit: patris qui pe iussa nec pomusessium detre mire. Add. L.37. prine. D. ad Aquit. L. I . g. I.seqq. D. de iniuriis. Ant. MAΤTHAE Vs de Crimin. proleg. c. r. f. 33. Nam ut isto se crimine obstringeret, auctoritas, non imperium paternum, valere quid Poterat. Item, qui consensum requisitum adhibet, citra quem alter non erat acturus. Cons. Valerius M A x I M v S L. II. c. 8. f. 2. LI B A N I V S progymn. p. 32. D. Ed. Paris
Morelli. J ου μή συγ-μπαντος ουκ αν ποτε ἐπεπρακτο, τουτον ηγριτο δίκην των πραχθμων ο φώλων. Abique cuius per millis nunquam perpetraretur, eum poenas com- Antist peooluere debere satuit. IDEM ibid. Δῶ τα αδ ματα νομίίειν ἐν των ταῖς χερτιν εργα ομδεων μα Reν, ἡ τωντο συνηθῆνε σεδωκοτων. Alaleficiorum avetores non tam putandi Aunt illi. qui patrarunt illa manibus siis, quam qui ut patrari possent copiam dedere. Item, qui eκ obligatione perfecta, & ex qua alteri ius erat illud ab ipso exigendi, quid debebat vetare, & non secit. Vid. L. s. D. ad
4) CICERO IV. in Verrem. Si innoe vi/, sunt obstrie i, ob ea etiam poenis obnoxii. Vid. existimara vota a , non serum nos ais moros. LoVBER vs de regno statuens Tom. l. pait. 3.
sed ei am xos os omnes praestare debemus. In c. 34. N. 22. H.
imperio Sinensi ct regno stamens parentes de sa- sa Et in Sinens Imperio inhumana illa qui. His liberorum storum, magistratus de factis Et dem . sed in speeiem neresaria , ob quor damdehelis innistromun siorum rationem reddere perfidiam ae auaritiata , eonsuetudo eli, ut Du-
126쪽
βροτῶν διδασκαλων λογοισι γίγνοντα κακοί. Delinquenter sunt mali exemplis regentium. Quo nomine etiam Diogenes paedagogo pueri obsoniis edendis dediti pugnum incussit; 'Oμῶς ου τὼ μὴ μανθανοντος , α,α τῶ μὴ διδάξανυς, το αμαρτηαα ποιησας. Recte non ei, qui non didicisset, sed qui non docuisset. culpam imp tans. PLvTARCHus libro; virtutem doceri Posse. Vid. quoque AE L 1 Α-N v s L. III. c. Io. I U U E N A L I S Sat. XIV. vers. 233. 23 JNemo satis credis tantum delinquere, quantum Permittas, adeo indulgent Abi latiui ipsi Add. L. 4. g. a. D. de Ge. prorans Apud TACITUM A. IV. R. sto. num. LEd. Rycqu J Messalinus censuit: Cavendum S to, ut quanquam lusen res magis tur , T culpae alienae neficii ', provincialibur uxorum criminibus, perinde quam fluit iplecterentur . Sic & legibus Angliae maritus pro ostensis uxoris, lingua aut opere aduersus alterum patratis, respondere, & satisfactionem praestare tonetur, eo quod. non sit usus potet late sua, qua pollet circa errata eius corrige da. Quin si maritus simul εχ uxor seloniam committant, per leges inor ne que principalis habetur in delicto, neque in parte accessorii, quod propter o sequium , quo marito tenetur, necessitas ipsi illata credatur. Edruata CHAM 3ER LAINE Notitia Angliae Part. I. c. I 6. Pari sere culpa hahetur qui mandat, aut alios ad patrandum facinus condu it. Vid. Ant. MAT-vu Allus dicto loco ε. tr. & ad Lib. XLVIII. D. tit. q. c. 3. f. r6. Qui adiuuat; puta qui suri per senestras in aedes inuadenti scalas supposuit; qui alicui nummos eκ crumcna cκcussit, ut ab altero rapi possent; qui alterius pecora fuga-tiit, ut alius eadem interciperet. Add. L. s . g. 4. I . . g. a. D. de funis. Qui receptum praestat, iuxta versiculum PHOCYLIDIS Uers. 328. J'Aμφότερρι κλωπες, M. o κλε ιαμενος, κέ o inbας. Vterque fur, is qui furatus es, ta qui occultavit.
latam sciens receperit, in eadem culpa sit, qua ille , qui furatus est. L. r. strine. D. defugit tuis q. Add. t. t. D. de receptatoribus. Et edictum Regis THEODORi-C I C. H6. De adiutoribus adulteriorum Vid. L. S. L. p. D. ad L. Iuliam de adtille. riis. Periander Corinthiorum tyrannuS τάς πρραγωγὼς Στάτας κατεποι σε,
ees ix praesecti rei morte mulctetmir , in qu mim administratione infelicius qui piam incide. rit. Si miis aduerso Marte pugnatii initti s eommissam stii prouinciani percussit; si populi desectione millies seditione tumultuantur a ea Reipublieae vulnera undecunqtie proue ierint, ad praesecus transeunt, quom in paucis vita relim quituri persias enim sunt Imperatores, illa nori ex ineonstanti fortunae vieissmidine orta, sed vel ex negligentia, vel perfidia. Vt obseruauit MARTixius libello de bello Tatarim , sue regni Sineri ἰs a Tararis tyrannice deuas ali enar. ratione. H. O Et VL Capitular. Franeor. II9. H.
127쪽
lenas omnes mari demersit. HERACLIDEs de Politiis. Add. Ant. M A T-T M A E v s de Crim. proleg. cap. I. . II. & ad Lib. XLVII. D. tit. X. cap. I. & 2. Item, qui cum opem serre deberet iniuriam patienti, id non fecit. CI cxllo Oss. I. sc. 7.J qui non defendit, nec is is, si potest, iniuriae, tam es in vitio. quam si parentes aut amicor aut patriam deserat. Add. Anti ΜATT H Α Ε v sProleg. c. r. f. is. Sic conducti ad viatorum praesidium milites, ubi grassato. res ingruentes, quibus pares sunt, repellere noluerint, pari cum his classe censebuntur. Sic recte imputabitur incendium vigili, qui cum illud eκoriensirohibere posset, neglexit. Add. EZech.XXXIII, 6. 7 Sio apud Aegyptiosi quis in via hominem interfici, aut quamlibet vim sustinere videns, cum pollat, non vindieasset, capitali supplicio obnoxius crat. Si quis opem perinfirmitatem ferre non potuisset, indicare tamen latrones, & actione scelus persequi tenebatur. Hoe negligenti plagae certo numero inflictae, ac triduo cibis interdictum. Diodor. SI C V L U S L. I. c. 77. Add. L. 7. D. Nautae, cauysab. L. II. l. 6. D. ad L. Pompeiam de Larricidiis L. 7. d. t. L. s. g. r. D. ad I.. Corne de falsi, L. 6. I. I. D. de Re militari. Sic & Abas Persitae Rex, ut latrones extirparet, decretum omisit ', ut si quis occisus aut spoliatus csset, incolae proximi oppidi rationem de co facto redderent. Vid. Petrus DE VALLE Itin. Pan. I l. Epist. I. Sic apud Spartanos, qui se praeseme peccantem non ensia
faret Perbis, in eadem erat culpa cum delinquente. PLUTA Rc H. Iiistitui. Lacon. Cp. 237. Ed. V echel. T. II. 3 Sic Cato, instigans magistratus ad imponenda sontibus supplicia, dicebat: Eor. otii male vcntes prohibere possint, neque id facerent, eorum flagitiis assentiri. Vici. L. a. D. de noxat. Oct. L. 7. D. qui sine manumissione. t. t. D. de magistratibus conveniendis. De silentio quoque , atque dissimulatione magistratuum cgregie PLATO de LL. L. IX. ling. 92 . B. Edit. Francos. Eicini.J Secundus ille hostis es diuitati, qui q/ιamuis particepi huius se-DVD nempe laesae maiestatis) non D; ramen cum amplis simis fungistur in ea republira magisratibus, eas coniurariones non animaduertit, si animaduertit, timiditate
quadam patriae non succurrit. Addatur historia de filiabus scedas apud P Lv-T A R c H v M in amatoriis narrationibus. G R o T I v s ad Prouerb. XXIX, 2 Par furi est, qui a malistratu a iuratus Drem sibi notum non indicat. Vid. quoque Levit. V. t. Sic & qui furiosum suae custodiae creditum negligentius habuerit, & iste aliquem laeserit, custos ex facto tenebitur 3 cili ipii surioso nihil imputetur '. Vid. L i D. d. O e. praesidis. Ninus principales autem causae alieni facti habentur, qui consilium dant, qui laudant, de assentantur ante patratum facinus, Se ita, ut ipsorum consilium, laus, & assentatio ad facinus suscipiendum aliquod momentum attulerit. Alias enim, qui laude sia ad prauum facinus nihil contulit, non ipsum facinus, sed prauam suam voluntatem luere potest. O v I D I v s Trist. L. V. Eleg. vlti bust. vlt. 3 i
Hane te mi sorte seelitus est Moses, nece Italiae, qua lautum erat, ut omne damnum sum Aeet pili iniuriam p pularis sui vindicaris Exod. t ire que proxima eluitas aut vires resarciret. vid. II, la. Est autem Diodoro si Cu Lo d. l. piae. A Ant. I adin. Ai et EssRRAN de Duribus acipue ferino de latroniblis. H. Comitib. prouinciat. Gall. I ii. c. a. Adde legems' Et A stis τοτ xt Es in librum de rebus Regis Scotiae aptia Bi CHANAN 'N L. IX. admirabilibus retulit legem Prouinciae cuiusdam Rer. Sccitie. sub Rese s3. ab initio. H.
128쪽
sui mona Di Dcias, quia iam facit, illi monendo Laudat, hortatu comprobat acta suo.
Sic lex Longobardorum L. I. tit. 9. f. 2s . pro laetente habet, qui facinorosuin
adstans hortatur. Add. Roman. I. v. vlti INTILIANVS Deelam. 2sse Naiura simile est, facere silvs probare. Ant. MATTI Eus de Crimin. proleg. e. r. f. 9. Io. & I . '' Possis etiam huc reserre, qui sua commendatione essiciunt, ut negotium quoddam alicui committatur, quorum peccata non immerito illis quoque ruborem incutiunt. Vid. Soc RATEs ap. Xenophontem memorab. L. II. p. in. 72. Peculiariter autem circa consilium expendimeretur I. t . Ins. de Obligat. quae ex del. nasi. & quae ibi Interpret. disputant; utriun
verba, ve I consilio, coniunctim, an distinctim sint intelligenda. Si enim consilium idem significat cum intentione aut destinatione; ille sane duntaxat surti est reus, qui non per imprudentiam, sed dolo malo furem adiuuit. L. sa. g. s. D. de Furiis. Quod sit vero consilium quis citra opem dederit, videndum cst, generale id fuerit, an speciale. Prius est, verbi gratia, si quis de paupertate querentem hortetur, ut furto rem sibi quaerat. Talis consiliarius, saltem in soro humano, pro sum haberi nequit. Sed si speciale consilium quis dederit; puta si ostenderit, qua via in aedes sit penetrandum, & quo tempore, ubi res amoueri aptae sint positae, aut quae ratio latendi: hic sane non medioeriter iurem redolebit. Vid. Ant. M A T T II A E v s de Crimin. proleg. C. I. 3. P. Est praeterea circa consilium, & similem influxum adactionem alienam Obseruat dum, per id communicari duntaxat reatum, non autem a patrante in constite tem plane deuolui; nisi hic peculiariter ad euentum praestandum sit obligatus. Inde non iniuria queritur Diodotus apud THUCYDIDEM L. III. c. - . p. l73. Ed. Oxon.J quod oratores consilii sui rationem reddere debeant, non autem p
pulus suae auscultationis. Addit: Equidem si tam suaser, quam ii qui credis,
damnum futuria, prudentius iudicareris. Num vero si quando ira ad irritum eadem ris spei commmemini, Dasrem hiam multatis, non vosmet fit, qui vos frequeuter erroris comites praebuisit. Inde in uniuersum pronunciat Hos ΗΕs Leviath. c. 2s. Dantem mussium is qui petit neque punire, neque accusare iure potest. Numqui petit, eonsilium arbitrio dantis dari voluit. Itaque qui Monarchae vel coetui conmuum dat petenti, siue placeat, siue inpliceat, puniri nonpotest, ut quod volentibus dartim est.
Addiderim tamen, modo consitarius bona fide sententiam dicat, & rei de
qua consulit, notitiam habeat. Improbum quippe est, circa res incognitas sententiam velle dicere. Sed si emis ciui consilium det faeiendi aliquid, quVI lege
prohibitum est, siue consilium id a praua intentione, siue ab ignorantia taulum procedat, puniri a ciuitate potes; quia ignorantia Dim illum, qui legis votitiam habere debuit . nou excusat. Inde & sine grano salis admitti non potest illud axioma apud Anglos, cuius aequitatem commendat Georg. BAT Evs Elencho mo-
y Quod exemplum recte ab Auctore interea ponitur, ex quibus perinde oblisamur, ae si ipsi aliquid commisistemiis. Quain iis enim quod cl. Barbeyraciis monet, furiosis nihil imputari pollit, stillicit tamcn . custodem vice eius ivnsi, ik huius ne isentia Iacitonem contigisse. Io De eommendatione & eonsilio quousque in alitibus lieitis imputari queam, agere solent
Commentatores . 6. Inst. de mandato, is adiit. D. eod. Adde L. M. D. de his, qui notantur insem a. L. a. D. de pro Vener. L. xy. C. quod ιtimeo qui in Hien. potestat. H.
129쪽
tuum Anglic. pari. I. Rex nunquam potes errare, aut cuiquam iniuriam facere rquippe in admini ros ta consiliarior, quorum est admonere Principem, iniqua volenti denegare operam, aut incis renunciare potius, quam contra leger quidquam iubenti parere tam eulpa omnis, quam poma deriuari G Het. T debet. Add. GELLivs
L. I. c. 3. de Clutone, qui conscientiae vellicationes sensit, quod amicum facinoris manifestum ipse clam condemnauerat, sed aliis iudicibus, ut eum absoluerent, persuaserat. Memorabile est quoque illud apud EvNDEM L. II. c. i8. ubi refert, larem esse hominis iudicatum, qui quum fugitiuus forte praeter oculos domini iret, Obtentu togae tanquam se amiciens obstitisset, ne iste a domino videretur. Huc , an ad priorem classem pertinent, qui exemplo suo alios accendunt ad peccatum, quod citra istud omissuri erant. Matth. XXIIX, v. 6. IvvENALIs Sat. I. vers. 79. & seqq.3
Unius scabie cadit V porrigine porci, Vuaque conspecta liuorem ducit ab uva. Add. GROTIUS L. II. c. 17. f. 6. seqq. & cap. 23. f. I. seqq. Anton. MAI TII A E v s de Criminibus prolemni. cap. i. f. s. seqq. Eκ hactenus dictis facile perspicitur ratio iuxta ac limitatio vulgarium mi omatum : quod quis per alium facit eius Auctor ipse censetur. L. i. g. r. D. de eo, per quem factum cris: nostra facimus, quibus auctoritatem nos irain impertimur : quod iusiu nostro circa res nos spectantes ab altero gestum est, nos ipsos obligat: nostra actio habetur, cuius exsecutionem alteri iniunximus; & similia. Porro de illa actionum communicatione, quae ex coitione in unum corpus morale resultat, alibi
erit dicendi locus. Quando denique ex permissione, seu ex eo , quod quis alienam actionem fieri non impcdiuit, de actione alterius quis participare dicitur; requiritur, ut non solum per vires suas naturales eam impedire valuerit , sed ut obligatio quoque ipsi incubuerit candem impediendi . Vbi alterutrum horum desecerit, nihil imputari poterit illi, qui alterum pro lubitu uo agere permisit. Vnde Deo nihil potest imputari eo nomine, quod is peccata permittere dicitur. Non enim tenetur ad illa prohibenda eo modo, quo omnino fieri non possent; id est, negando, aut subtrahendo vires naturales, aut libertatem voluntatis extinguendo. Haec enim madessent, nulla actio moralis ab homine possiet edi '. Rotunde Luci ANus de mercede coim
ductis, in sine. Θεος αναλος, αιτ α δε ελομέ-. Deus in culpa non es, verum
qui sua sponte delegerit. Sic iocularis tantum locutio est, quando verbi gratia permittere dicimus, ut pluat. Siccsiectu morali caret illa permistio actionis ab altero susccptae, quam prohibere nobis non est iniunctum, aut supra nostras vires, nili impotentia illa per nostram culpam sit contracta; aut ubi quid nobis ignorantibus sit actuin, nisi per supinam negligenti in ignorantia obrepse
ri) Quod panim eonvenire videri possit prim e. 17. f. s. S v. I. Intereste inter omelaeipio Soeialitatis, quo, ut est apud CicERO- itistitiae attribi tricis ct expletricis, ita, ut es il-
N EM l. De osse. e. 7 is, ροι iniuriam ab AEIt ro litis qui8em praeceptis vir bonus ad auertendunt propudare potest. si non auertar, non m ntis in damnum teneatur, ad darent contra reparationem Iraos. quam 'o parentes. aut amitos, arat ex iustitia expletrice non obligetur: nui aliud peri atria o riserat. Sed rem' monet G R O Tiv s ll. 1onae,
130쪽
obrepserit, & intra gradum diligentiae , quam adhibere tenebamur. Dentiaque imputari non potest permillio actionis bonae, quam de facto quidem pio- hibere poteram. sed non debebam. Sic nihil ille mihi potest imputare, qui in eo me iure uti petanisit, seu non impedivit, id est, qui nullam nisu in
iuriam intulit............ . . . ........................
RALIVM, SEU DE LEGE IN GENERE.
I. Lex dissert a Consillis; II. A pacto;
IV. quid sit lex RV. Otita obligatis PVI. Vnde sit, ut quis possis Obligari yUII. Sibi ipsi nemo obligatur. VIII. qui obligandus es, debet habere δε-
IX. Vnde Au, τι quis asteri pessu obligatio
X. Id non esse ex nudis viribus rXI. Neque ex sola naturae praestantia. XII. quid vis obligationibus addat ' XIII. Legislator I lex debent esse e
XIV. Partes legis essentiales quae' XU. Permissio legis quid' XVI. Materia legum. XVII. Lege quis obligetur ρXVIII. Legis diuisio.
IA PICIENDUM porro Pst de norma illa morali, seu de Iege, adm quam actiones morales debent exigi, & ad quam ubi congruunt vel non Congruunt, peculiares qualitates sortiuntur. Vbi ante omnia accurate discernenda est lex ab illis rebus, quae cum eadem Cognationem aliquam habere videntur, & ideo a quibusdam cum ea confunduntur; uti est Consilium, Paetum Ius. Et a conlilio quidem lex dissere, quod per illud rationibus ex ipsa re petitis ad suscipiendum quid, aut omittendum adducere quis ronatur illum, in quem, saltein quoad praesens negotium, potestatem non habet, sic ut obligatio nulla eidem directe adseratur, sed in arbitrio ipsius relinquatur, sequi velit consilium, an minus. Et si consilium obligationi o casionem praebere possit, quatenus notitiam alicui imprimit, quae obligationem parit aut auget. Sic Medic pro imperio nequit aegroto praescribere,
Ionae, veluti custodis qualitaa exigat. aut lege eL CHALCIDIvsr a penos optan em r Deus usi cautum sit. De qua proii.de posteriore iunio extra evirpam. H. Unde imper te ille, apud p R V-tiae specie, accipiendus est Auctor. DENTIUM Hatuartig. v. 6 o. nihil interestu .ia 3 Quod iisdem verbis dixerat PLATO II. putat, maline auctor sit Deus, an, quum prohibe de Rep. euius locum ita vertit in Timaru re id possit, perinitiat.