장음표시 사용
221쪽
I78hruta, idololatriae sane non capacia, interfici iubet 7, ad repraesentandam delicti atrocitatem. Id praeterea obseruant, quando gentilis apud Ebraeos degens cum bruto rem habuisset; hominem quidem supplicium luisse, bruto autem nihil mali illatum. Add. SELDENus de I. N. & G. L. I. c. 4. &M ORNA cIVS ad L. vlt. D. de his, qui essuri vel deier. Exod. XXI, 28. lapidandus erat bos cornupeta, non quod peccasset, sed partim, ne in posterum aliis similem noxam interret, partim, ut puniretur dominus in re sua, quia eam negligenter custodiisset. Quae ctiam causa erat, quod eiusinodi bovis in nes non deberent comedi. Et hoc modo plectebatur dominus amistione sui pecoris, quando leuis tantum culpa ipsius interuenerat, seu quando ignorabat ferociam bovis. Ast si dominus vitium nouerat, ipse quoque poenas capite dabat. Vbi itidem obseruant Ehraei, bouem sui ila occisum duntaxat, quando Iudaeum interfecerat, non quando gentilem. Enimuero instrumenta alicuius maleficii aut infortunii aboleri apud alias quoque gentes non inusitatum fuit.
Sic eκ DEMOSTHENIs oratione contra Aristocratem, & AEsCHINIS
contra Ctesiphontem adparet, ex Athenientium legibus lapidem, lignum, securim, & id genus alia, quotiens homicidii instrumenta suerant, in prytaneo in iudicium deducta, velut in poenam . Sic statuam Theagenis, quae casu suo aliquem oppresserat, Thasii in mare protrahendam decreuerunt. Vid. Dio Cust Ysos Torius in Rhodiaca p. 3 o. edit. Morelli. AMBRos i v s Hexaemeri L. V. c. 3. asinorum & Equarum coitus, ex quibus muli
generantur, vetitos Vocat, non quod brutat isto suscepto peccent, sed quia
hominibus talem commixtionem procurare interdicebatur Leuit. XIX, 19. Videantur SELDENus d. l. Ant. MATTHAEVS de crimin. proleg. c. 2.
referiantur apud THvANUM L. VI. iocularia sunt '. Quid si tamen pro excusandis I Ctis Romanis dicamus, ipsos L. I. g. I. D. .L Ius. O rure, Vocabulo iuris naturalis minus proprie Vti, pro ordine a Creatore constituto circa
) Quam ob eausam etiam in res reorum inanimatas ira exercita. Dictator apud Liv v M L. IV. e. i L ct is. de Maelio quod regnum affectat et, occiso, non satis use, inquit, sanguine
in Gae δρῶ d. rui extemplo ius ι. Huiusmodi mirique exempla extare in Rep. Romana, Ob
initit Cici Ro pro domo. l .mha-Dnenses domum Hannibalis a sundamentis disie
cerunt, tine Cornelio Np PDΥx in Hannibalee. . Apud Hebraeos re in Orietate moris suit, ob quaedam delicta donicis in latrinas vertere. V. Esar. VI, H. Dan. II, s. ubi Gr t. in annotat. Ali hi vetitum fuit. domum vnqtiam insatirare, ut inane silum monumentum esset delicii. V. 3Maccab. H.
s) Anno MPLIII. dolium, reprobis mercibus Pt iam, a cuniliae ad numςllas positum Δ ab. hine in Albim proiectunt, memorat Ant. w G
C RI V s L. IV. Deseripi. ciuitat. Dreciens tit.
s) Et aduersus lociistas in eadem Blir ndia, prolixe narrat THONAE de noxia animal. e. 2 . multa habens egregia de supplicio brutorum animalium. H. io isiciales tamen inter ecteros I ugdMnenses saeculo XV. grauiter sententias dederatnt contra bestias, quae regioni suae inses ae erant. Adii eatos etiam interdiam utrinque datos nouimus, quomina alii caussam iasiarum agorent, alii pro populo starent, antequam sententia ferretur. Vid. P Nasoire Crisieno des Prsi quos vers. t tuses tarti ειν. D B R v N S sumiua eliis, quae praesiυ est, dans les Notiuelles de la Rutillique des Ier- tres. Mense disso A. arsa. Articula VII. p.
ii) Vel intellexisse eos, ma-αama γυιου die a veteribus, liue prima haruriae, de quibi disserit
222쪽
I stilla potissimum, quae ad conseruandam ipsam naturam , id est, speciem &
indiuidua animalium laciunt '. Cuius rei argumentum videtur, quod duntaxat maris & Heminae coniunctio, sobolis procreatio, & educatio, nee non defensio sui tanquam istius iuris praecipua capita exprimuntur Sicuti& praeter multos alios isto vocabulo ad si utilem fere modum abusus est I v o Parilinus, in tramtu de iure naturali a Deo rebus creatis constituto. Nec non CARTE fius in principiis philosophiae. Apposite tamen P L v T A
vesriAu, ut labrusscis, capriscis, oleasris principia fructuum mitium cruda N imperia secta gignis: ita brutis quoque amorem foetur influit imperfectum, o non pertinentem
ad iustitiam, neque Phra utititatem sese proferentem. Homini vero, quem protulit. ut animal esset ratione praeditum ac ciuile, iustitiamque , leges, G Doum coleret, Urbesque conderet, o amice cum aliis viveret; semina quoque harum rerum praeclara,
pulcra , feeunda inseruit, amorem scilicet prolis, secuta in hoc prima principia, quae in i a corporis insint constructione.
g. IV. A Liqui obiectuin iuris naturalis constituunt actus illos, quubus per se inest moralis necessitas aut turpitudo', quique adeo in sua natura sunt debiti aut illiciti, eoque a Deo necessario praecopii aut vetiti intelliguntur. Qua nota distare tradunt ius naturale non ab humano tantum iure, sed & a diuino voluntario seu positivo; quod non ea praecipit aut vetat, quae per se ac suapte natura debita sunt aut illicita, sed vetando illicita, praecipiendo dehita facit. Lege enim naturali quae vetantur, non ideo turpia esse . quia Deus vetuit, sed ideo Deum ista vetuisse, quia in se erant turpia. Sic & quae eadem lege praecipiuntur, non ideo honesta aut necessaria fieri, quia a Deo praecipiuntur, sed i leo praecipi, quia in se sint honesta. Vid. G sto Trus L. I.
c. r. f. Io. Enimuero praeterquam quod in obscuro maneat, hac sententia a G
missa, quinam demum sint illi actus in se illiciti, &quo indicio ab aliis acti-
disserit Tauriis apud GELLI UM L. m. N. A.
IM Quatenus stili et ab homine, perinde aeanimali quaedam sine eollectione et diseeptatione, ' sensu, naturae impulsit perripiuntur. sie
animalia non minus, quam homo sentituit, di iii-re line naturae auersantur calorem, frigus,samem, stima di appetunt eontraria. Generandi quoque appetitus apita homines, ut apud animalia, ex hoe iure naturae est, nisi quod homo, ut animal nobilius, et eui rationis praeterea donata sit praerogatiua, hos motus naturae, ad destinatos ei fines attemperare debet, quum bruta animalia solissensibus obtemperent.
dentiun nominatur, de ad ius gentium refertur. quod male habet plerosque interpretes, eo quod cetera animalia qtisque vi resilant, gh ea ideo propulsatio iniuriae ad ius naturae referenda vi. deatur. Verum lare naturae vis iniusta repellitur, quatentis vis, idque menere Vlpiamis simperi aerium eenset, qMod ad ebim. tendentem ad sui conseruationem, primis mattirae deberi. vltro liquebat omnibus. Eadem eonira uis, iure gentium propulsatur, quatenus vis ininsa. Itia naturae etiam sine ratione exertetur. Sine ulla emim cogitatione, ultoue eonsilio si. quiequid natura praecipit. Ius gentium contra sequinaureum discrimine aequi de iniqui. Sie supplieitrui meritus, di ad poenain damnatus, si sententiae se non submittat, sed, quo potest modo contra. nitatur. Ius Nattirae sequitur; id enim rationem quamuis probat expediendae salillis. Contra, ut quis meritam criminis poenam subire paratus 17t. ratio facit, riai, dum obsequitur damnatus, paret auri gentium. Huius enim praeceptum est. novi propulsare, nis vim iniustam i in; uua autem vi non est . quae a legibus re magistratibus inser.
223쪽
biis liquido internoscantur ; quae item ratio sit proMima , quare iidem tales sint; etiam supra ostensiim L. I. c. a. f. s. nullos actus in se esse debitos aut illi etiatos antequam per legem tales fiant. Nec est, quod aliquem moueat it Sa dubitatio: si omnis actuum humanorum moralitas a lege dependet, annon Deus potuerit legem naturae ita sormare, ut contraria forent praecepta illis , quae iam sunt, verbi gratia, ut inter o ilicia hominis mutua et se occidere, furari, moechari, calumniari; inter vetita autem, gratum animum exhibere, pacta seruare, mutuum reddere, & similia. IIeie cisi superuacuum ac petulans vudeatur, quaerere quid Deus facere potirerit, cum constet quid fecerit: tamen, si cui etiam vana conuellere cordi sit, facile reponere poteit, illam dubitati nem non obscure contradictionem inuoluero. Nam etsi nulla necessitas Deum adegerit, ut omnino hominem crearet; valde enim ieiune de potentia
Dei sentiunt, qui putant, ipsius gloriam in obscuro suisse haesuram, si terricolas nunquam condidisset. Vid. Iobi XXXVIII, 7. tamen postquam ipsum destinasset creare animal rationale ae sociale, non poterat non lex naturalis ipsi congruere, non eκ necessitate absoluta; sed hypothetica. Si enim is ad contraria ossicia suisset adstrictus, non sociale animal, sed alia seri & horridi qwcies animantis suisset producta. Quo tamen non obstante firmum manet ante omnem legem quosvis actus esse indifferentes. Nam eo ipso, dum Deus decreuit creare hominem, id est, tale animal, cui non omnes actus deberent esse indifferentes, legem quoque sit nul eidem constituit. Sed neque exinde, quod omnes actus in te ante legem indisserentes asserimus, consequitur; Deum, si voluisset, potuisse constituere. ut blasphemiis aut contemtu coleretur. Quod sapit VAS I v s Controu. illustr. L. I. c. 27. n. 9. seqq. Nam sacra Herculis Lindii, de quibus inter alios est apud L A CTANTIUM L. I. c. 2 l. insanorum hominum commentum sunt. Nam creatura rationalis, id est, cui Deus indidit sa- cultatem. res uti sunt, adprehendendi, non potest Deum aliter concipere, quam
non solum infinita quadam eminentia, sed & summo in ipsam imperio praeditum. Secus enim inane idolum, & quiduis potius, quam Deum conciperet. Iam autem aperte implicat; idem concipere tanquam eminentissimum simul, Dabiectum; quod mihi imperat, tanquam cui polli in recte insultare; exercere aliquid tanquam signurn aestimati di eminentiam diuinae naturae, & diuini imperii, quod directe, & per se contrarium huius norat. Quando igitur Deum talia lege sancire non posse dicitur, id non plus ipsius omnipotentiae detrahit, quam quod mori, mentiri, enicere, ut quae facta sunt fiant insecta, nequit. Est praeterea & hoc monendum, si definitio iuris naturalis isti sun lamento de necessaria honestate, & turpitudine quorundam actuum superstruatur, eam non posse non fieri obscuram, & velut in circulum reuolui. Id quod Grotianain definitionem perpendenti sat manifestum est. Et recte Rich. Cura 3ERLAND
s V. Imo internosci ii sui te possi int, si praeeepta, neminem Oeeidendum, non est e suram
animaduertannis, Deum, qui res Omnes propor- anm, m eeliandum, caltimniandum, gratiam com
tionibus mi instruxit, pro immensa scipientia tra animum exhiberi deliere, semiari pacta, mu- siri, robus etiam minimienter praecipere . ita, ut mire ille reddi. ae similia. Que re adstruendae quae in3oli humanae eonuentulit. velle, sitae philosophiae Grotianae sui licere videntur. repusnant, nolle videatur. I iide sponte manant I. V. i) Hace iustitia potitis ex sapientia ipsus,
224쪽
de Leg. nai. c. q. f. 9. monet , in definitione legis naturalis bonum sumendum esse pro bono naturali, non morali; quippe cum definitio absurde sat per ea, quae definitum iam ante notum supponunt. I. V. Q v I I V R I s naturalis prototypum in ipso Deo inuestigant, in duas partes discedunt. Alii enim primum velut sontem ipsius in voluntate diuina collocant; quae cum sit sumine libera, exinde coocludunt, alis Deo
legein naturae posse mutari, imo contrarium eius praecipi, quem ad inodsm in
legibus positivis fieri solet. Alii vero in sanctitate & iustitia ' Dei essentiali illud tandari adserunt, sic ut ius naturae istam velut aliquod exprimat. Atque hinc quoque immutabilitatem iuris naturalis prouenire , quod tultitia ac sanctitas Dei utique omnem alterationem atque mutationem respuat. Nobis circa priorum sententia in monendum videtur , in voluntate diuina quidem positum suisse, tale animal, cui lex naturae congrueret, producere, vel non. Sed iam postquain a Deo creatus est homo, animal quod citra obseruationem legis naturalis saluuin esse nequit; inde hautquidquam fas est credere, eundem velle legem naturae tollere aut immutare, quamdiu naturae humanae nullam mutationem insert; & quan . diu actiones naturali lege praeceptae naturali consequentia ad socialitatem, qua temporaria selicitas humani generis continetur, faciunt, eidemque contrariae
pari necessitate hanc destruiuit, id est, quamdiu beneficentia, humanitas, fides,
gratitudo, &si initia vim habebunt animos hominum conciliandi; perfidia, ii iuria, ingratitudo eosdem irritandi. Adeoque posita rerum, & humanae naturae constantia, et ii ex beneplacito diuino illa ab initio sic sormata suerit, lex naturae firma & immota persistit: secus atque illae leges, quae ita abs diuina voluntate dependent, ut abs hominum conditione in uniuersiain ita necessario desiderari non videantur. Praeterea per hanc sententiam Deus quidem auctor legis nat ratis constituitur, de quo nemini sano dubitare licet; verum illud adlitic in obscuro manet, unde demum voluntas illa diuina sit cognoscenda, & quo im dicio conflare possit, hoc vel illud sub lege naturali Deum voluisse comprehendere. Atque idem incommodum etiam posteriorem sententiam comiti tur. Nam etsi nemo tam impius sit futurus, qui adserere audeat, legem natu ratem continere aliquid in se sanctitati & iuilitiae diuinae repugnans: Quo sensu quoque admittitur illud EvRIPIDIs Hecuba V. 8Oo.
Lege ipsis deos censemus: dissicile tamen erit probatu, legem naturalem ita ad sanctitatem & iustitiam diuinam esse expressam, ut quo modo sese Deus erga creaturas suas, & peculiariter aduersus homines gerit, taliter etiam sese homines inuicem, iubente naturali lege, gerere debeant. Add. Rich. CvM BER LAND
ct cinctitate nastitur pro lsa enim Deus v .dit, quae natiarae humanae e maenirent. pro hae naturam hominis talem esse voluit, in eidem eoruta irent. Vtram arae pro iidentiae nomine eo
plectitur Iustinianus in F. ιλ. I. de L. N. G.:Θ Q
dam prouid/ntia. eonstitue . Ex qua prouidentia perinde, ae e sapientia re sanctitate Dei, re elicitur immutabilitas luris naturae. Est enimius naturae inutilitabile, quia immutabitis prouidentia ipsius, quod inde intelligitur, quod taimmutat,ilia sapientia , M inruautabilis laneilia ipsius.
225쪽
de Legibus naturae proleg. f. s. & c. f. I 3. Neque enim adparet, quomodo ius, inter aequales natura valiturum, exprimi potuerit ex eminentissimo illo iure, quo Creator erga creaturam suam utitur: id est, quomodo lex, mutuam hominibus obligationem asserens, pollit esse specimen potestatis diuinae, quae nulla lege, nullaque obligatione coerceri apta est. Quae enim ex Scripturis saeris adseruntur, quod homo ad imaginem Dei siit conditus, huc non faciunt. Nam .& qui imaginem illam amissam fatentur, linis naturalis sensum in homine reman1isse agnoscunt. Inter homines sanctum solemus vocare, qui crassoribus sese vitiis abstinet, & ossicii est obseruans. Ad isthunc modum quis sanctitatem Dei conceperit 3 Iustus inter homines habetur, cui cordi est neminem laedere, suum cuique tribuere '. Ast Deo utique ius est, quod creauit destruendi, etiam cum aliquo doloris sensu. Neque vero Deus vlli hominum debere quidquam potest, ut eo negato iniuriam fecisse dici queat. Si quid mortalibus promisit, id seruat, non quod istis ex promisso ius adire sus Deum quaesitum sit; sed quia magnitudine & bonitate eius indignum foret, iubere aliquem frustra ab ipso quid sperare. Qui enim quod promisit non seruat, is vel facultate praeitandi deficitur, vel ex leuitate aut malitia bene conceptum propositum poli deserit, vel tempore promissi facti conditionem rerum, quae tempore praestandi promissi est, ignorauit. Quae omnia cum imperfectione sunt coniuncta. Vnde promissa sua non potest non Deus seruare, homo non debet non seruare. Et humanum promissum cadit in debitum: Dei promissa ex mera gratia praestantur. Quas regulas iustitia Dei vindicativa observet, supra nostrum est captum. Saltem hoc constiat, candem non via quequaque vestigia sori humani premere. Nec omnino absurde ARrs ToTE-
φαυλας ἐπ Θυμίας; διεξιοῦσι δε παντα cyαινοι H αν τα περὶ τας πραεεις ρυκρα κώ α να- ξια Θεοῖς. Ouales a times diis attribuere debemus y iustas ne ' Sed ridiculi sane underentur, A commercia Deerent, deposita redderent, atque alia huiusmodi inter se contraherent. Nunquid fortes, ut formidolosa sustineant, periclitemurque, quia honesum μ' Au liberales y Sed cui dabunt ' obseruum quippe, si etiam iras mimum, aut tale qui piam adesse dicamur. Nams temperantes eos se viseruerimus, quidnam eiu modi essent ' quod enim prauas cupiditates non habeant, molesta atque invidiose
laus est. Si demum omnia percurramus, quae ad actisuer attinent, praua'indigna
diis videbuntur. CATVLLvs Darm. LXIX. ad Mallium vers. i 2.3Atqui
a Et talia en Deo quoque iustitia recte tribuitur, quatenus nemini iniuriam saeit; imo beneficus est, ct quod euique eunuenit, pro suilinia sua sapientia dispensat, honos d. se colentes remi neratur; inaἰos, interdum etiam in hac vita. mi. rabiliter puniti cauo alpectu PLATO in Thoaeteto dixit: c uan n se. - Deo finisses e eiamur prMensis, iustitia . sanctitate. Deinde Nihil Deo simituri esse, Mam hi sissimum hominem. S T R A B o L. XIX. Geograph. ab antiquis
226쪽
Atqui nec diuis homines componier aequum est.
Caeterum exinde quod communc Dco cum hominibus ius non videatur admi tendum , facile respontio patet ad illa exempla , ex quibus aliqui colligere volunt, quasi Deus de lege naturae dispensaverit, dum Abrahamum iussit mactare silium. Israelitas subducere Aegyptiis vasa aurea & argenteae Deo quippe tanquam supremo omnium domino longe eminentius est ius in suas creaturas, quam homini in hominem natura sibi aequalem. Igitur proprie non est dispensatio de lege naturae, quando homo per expressum Dei mandatum exsequiturius Dei in homines, tanquam nudum ipsius instrumentum. Cons. GR OTrvs L. I. c. I. g. io. Vbi arbitror, neminem lare tam simplicem, qui crediderit, quando obiectum suerit mutatum aut circumstantiis variatum, in lege accidisse aliquam mutationem. Nain quod creditum creditor debitori acceptum retulit, non amplius comprehenditur sub illa lege: creditum est restituendum; quia creditum esic deliit Τ. In illo autem eκemplo, quando deponentis bona risco addicuntur, neque lex, neque obiectum legis mutatur. Lex enim ita proprie se habet: depositarius rem acceptam debet restituere ei, qui rem suam deposuit, aut qui in eius ius successit. Sic igitur haeo Ieκ non pertinet ad larem, quia res deposita non est ipsius: neque ad deportatum, quia in dominium cius
fiscus succellit. f. VI. SED NE E argumenta Auc Tollis de principiis iusti &
decori p. 2s . id videntur emcere, Ut ius naturale dupleκ statuamus, diu num LN humanum, quos sonte hoe mundi ordine eoincidat. Cum enim omni iurisiue legi insit obligatio, quae extrinsecum aliquod & superius principium praesupponit; non adparet, ilitona o citra absurditatem ista Deo pollit attrihui. Sicuti & valde ἀκυρως dicitur 3 Deum a se ipse, aut a siua essentia obligari '. Neque vero eκ Roman. I, 32. exsculpseris, tale ius in Deo dari. Nam cum gentes intelligere ex rationis dictamine legem naturae potuerint, proximum erat eos intellexisse, Deum legislatorem non passiarum eam impune violari. Igitur ex violata line naturae Deo quidem ius nascitur, si ita loqui fas ad exigendam poenam; seu Deus posito peccato recte comminationem suam in effectum deducit. At quis exinde iuri, id est legi Deum obnoxium concluserit 7
Sed & ambigue dicitur, Aupremum ius Dei in creatiaras ratione naturali innotescere iis priu i iis, quae inter homines furis N aequitatis naturalis fundamenta faciunt. Si
enim hic sensus est; Deum multis in rebus eo cum hominibus modo procedere, quo ipsos mortales inter sese Vult agere, nemo contradixerit. Vid. Lucae VI, s. - Sic Deuq per legem naturalem hominibus promissa seruare iniunxit, idem promissa ipsis facta firmiter seruaturus. Rom. III, 4. Ebr. VI, 3 18. Ab humanis iudia
tamen male cepit Auctor, ut latius ostendit ci HAR REYRA C. in not. 4.
2 Hune loeum apud vel Mysen;um m n ἱn iienit Cl. Η Λ R Η Ε YRACus, qui ideo alii Auctori, nescio cui, tribuendus est.
227쪽
iudicibus innocentem damnari vetat, ipse similiter facturus. et Paralip. XIX, Roin. II, e. Ast si hoc asseritur, Inco non plus iuris esse in creaturas, quam
hominibus inter se adhibere concessuria ; clarioribus argumentis opus est, ut credamus, domino erni nuntissimo non plus esse iuris in seruum, quam seruo in conseruum natura aequalem: seu vi Gmtii terminis utar, ius rectorium s aequatorium examussim coincidere. Sed nec citra animaduersionem praeteriri debet, quod IDEM Auctor p. m. set. asserit: Deum debere necessario leger naturales tauquam iustas aestimare, Posito consituto ordine tu hoc uniuerso, qualem savi esse qu rumuis oculis ingeritur : non νυ e non quicyria ab iis deflectit, tanquam iniquum aut iudecorum agnostere. Nam sine dubio imperiosa ista voeabula, Detis debernere urio, maiestati omnipotentis legislatoris sunt incongrua. Ac nulla helo deprehenditur necessitas, nisi quae ex diuino beneplacito originem duxit. N que ratio ab ipso subiuncta illam thesin sariis adstruit, quod omnes res, quas egia
iistione nobis imaginari posumus, semper qua auam κλτιν seu relatiouem habeant. nmram ex intrinsera rei natura, quMe a re, suma ratione, hyarari non potes. Illam quippe naturam, Vna Cum adhaerente relatione, res non eκ se, verum ex
Creatoris arbitrio habent; cui suae voluntatis placitum lex proprie dicta esse nequit. Sic quod inter homines beneticium ad referendam gratiam obstringat, quod pactorum violatio, inhumanitas, superbia, contumelia licita nunquam disse pol sint; exinde est, quod Deus homini sociabilem naturam allignauerit; qua salua, quae ad eandem quadrant honesta, quae discrepant, illicita & tum pia erunt. Id quod neque commune Deo cum hominibus ius, neque habitudinem aliquam seu κωιν rerum, quae abs diuina dispositione non dependeat,
inseri 6. VII. QUI Ius naturale omnium hominum, aut gentium, aut saltem plerarumque, & eultiorum consensui superstruunt, secuti videntur auctorem Astis TOTELEM ' Nicom. V. C. II. Ubi Δ ,αιον Qυσικὸν, iustum naturale vocat, το πανταχῆ την αυτην ἔχον δυναμιν, και ου τω δοκῶν η μη ', quod ibique e tu em vim habet, I non quia ita videtur, vel minime. Qui etiam Rhetor. L. I. c. I3. dicit: 'Eςι γαρ, e mei τλον-ά τι παντες, φύσει κοινρν elamo κμαλκον, κάν iaηδεμία κοινωνία προς ἀληλους W, μηὼ συνθηκη. Est enim quoddam, quod augurantur aut pro tentur omnes . natura commune iustum N iniustum. etiamsi
nulla societas inuiccm sit, nullaque pactio. CICERO Tuscul. quaest. L. I. cap. ia. 34. 3 omni in re consensio omnium genetium lex naturae putanda es. Et omnium consensus naturae vox est. Enimuero praeterquam ' quod modus hic ius naturae probandi sit a posteriori, & eκ quo nondum constet, quare iure naturae ita Lit dispositum; idem ctiam reuera est lubricus, & infinitis ambagibus implicitus. Ad consensum uniuersi generis humani prouocare, ideo Hollvx io de Cive c. I. f. i. incongruum videtur, quia alias homini ratione actu λVtenti VII. o tino reliqui philosophi quoque ita
rationes subdit ille possunt. Nam lic quoque Icti veteres loquuntur. Ecce enim, quod apud Omnes populos peraeque cui diiur, vocatur ius
sentium in s . r. IV. o I. N. GL o C. quas quo iure
omnes gentes viantur. videntur autem veteres, exemplo gentium cognitariam di moratarum uti per
denominationem potissimae generis humani partis. ab Nee, ut 9 L v T A Rctius de Stoic. contra. diei. ait. Anιψε.ias trier, quod sa sinι eadem. H.
228쪽
inenti impossibile foret contra legem naturae peccare ', quippe cum ipso, qui utique generis humani pars est, in diuelsum abeunte , consensus humani generis iam sit mancus. Dein quia iniquum sit, naturae leges ab eorum consensu recipere, qui eas violant saepius, quam Obseruant. Nam uti Isoci Α-TΕs Orat. ad Philippum L pag. is3. Ed. Paris i 62i. J loquitur: LIαντες π ω
πεφυκαμεν εξαριαρτάνειν, ἡ καrσμῖν, ita natura comparat una est, ut omnes saep1-
peccemur, quam victu Iungamur. Nec selicius ad omnium gentium consensum prouocatur. Cui enim omnium popluorum tam antiquorum quam recentium
vocabula, nedum mores & inlii tuta sunt cognita Τ Quin nec res succedet, si dicamus, inoratiorum populorum consensum suiscere; harbarorum nullam habendam rationem. Nam quae gens, cui aliqua seipsam conseruandi ratio constat, ultro 1 esse barbaram agnoscet 3 aut i tuae tantum sibi tribuet, ut ad suos mores reliquas omnes exigi postulet; quae ab istis discrepaverit, eam harbaram declaret Z Quondam Graeculorum arrogantia reliquos omnes tanquam barbaros despiciebat. In eum fastum dein Romani succedebant. Hodie pauci quidam populi Europae id nobis sumsimus, ut cultura morum reliquis superiores nos seramus. Ast dantur ex aduerso pol hili, qui sese nobis longe praeserunt. Iamdudum a Chinensibus Europaeis unus duntaxat oculus relictus, caeteri coecitatis damnati. Add. CHARRON Hela Sages se L. II. C. 8. & L. I. c. 39. ubi inter stolidas opiniones refertur, aliquid damnare, & reiicere tanquam ha harum & malum, ideo tantum, quod illud a moribus & opinionibus nostris
vulgaribus abhorret. IDEM L. II. c. 2. n. 7. Nec desunt, qui literas, quibus nos excolendis tantam operam impendimus, cavillantur, velut subsidium nostrae hebetudinis ; cum quorundam aliorum ingenia, citra cultum liter rum, naturali bonitate mitescant; & ad bonam mentem paucis opus sit literis. Neque semper literae honos mores sortiuntur comites. PLATO epist. X. TO βεαι , κ, πιτο, τουτο ἐγω φημι ειναι την αλοι νηο ψ ιλοσοφίαν. Firmitatem, Mem, sinceritatem veram esse philosophiam exsimo. Sed & quaedamnationes operoso adparatu inanium aut superfluarum rerum vehementer sibi
placent, despectis iis, quibus simplicior vita degitur. Atqui saepe apud hos,
quam illos, maior morum innocentia. Adposite IVS TINVs L. II. c. I. de Scythis: Admirabile videtur, hoc illis naturam dare , quod Graeci longa sepientium a Irina, praeceptisque philosophorum consequi nequeunt; cultosque mores incultae barbariei collatione se perari. Tanto plui tu illii proficit visiorum ignoratio, quam in his cognitis virtutis. Valeri MAXIMVS L. I. C. I. g. 2. inter externa. Non
pauca quoque occurrunt apud Sextum EMPIRICUM Pyrrhon. hypotyp. L. II. c. s. quae huc adplicari possint. Praeterea in illo consensu per se parum momenti csse, argumento est & hoc, quod & plures sint stulti, quam lapientes, & pauci investigatis ipsarum rerum sundamentis opiniones suas conceperint : plerique caeco assensu citra proprium iudicium atque scrutinium alios
L. l. de I. IB. ct P. e. I. ν. 2. Cons. L. II. e. s. Dd, seeundum cas agere. ut se ipsa pena barba- β. Ιχ. n. 3. H. ram profiteatur, necesse non est, sed stilli it, eam ) Imo id inde minime sequitur, quum de ho. nobis talem videri
229쪽
praeeuntes secuti suit . Accedit denique, quod licet de consensu plerorumque populorum saltem circa generalia praecepta legis naturalis sat liquido conitare videatur, ac de eorum quoqUe consensu, quos ignoramus, Praestimere possimus ex placitis coruin, qui nobis cogniti sunt, propter naturae similitudinem : tamen ex hoc ipso tutius colligitur, quid isti erga ciues suos obseruari aequum duxerint, quam quid erga extraneos, in quos multis promiscite hostile odium, & quos hostili modo tractare nefas non suit iudicatum. Add Mich. MONTA IGNE Essais L. I. c. 3O. f. VIII. Q v A N O V A M autem usus multorum populorum essicacius paulo videatur allegari ad oriendendum, aliquid esse Iicitum, quam iure naturae praeceptum : tamen in ne illud quidem semper tuto liceat concludere, faciunt in lituta discrepantia aut contraria celebrium populorum . Sic ut non
male adplicari heiu possit illud Socratis ' apud PLATONEM Alcibiade
L. I. pag. 43ή. Ed. V echel. Ficini: J Oωκ. εις σπουδαίους γε διδασκαλους καταφευγεις , ἐις τὰς πο/Εὐs ἀναφέρων. Non ad probatos confugis praeceptores, cum ad uti gus te refers. Scilicet uti est apud ΡLvTA CRvM Themistocle p. ias. B- Edit. V echel. J : Noμοι διαφκουσιν ανΘρωπων, ἄλλα δ' αA οις καλα. Legra mortalibus discrepantes sunt, aliis alia honesta. Et apud TACIT uM Hii l. III. c. 33.3Vtque exercitu Pario linguis, moribus, cui ciues, socii, externi immeressent, diuersae cupidines, aliud cuique fos, nee quidquam illicitum. Speciminis loco isthaec sunto. ARIs TOTELES Nicona. VII. cap. 6. tradit, quasdam esserata; circa Pontum nationes sibi imιicem infantes ad epulandum mutuare. Quas ipse paulo post vocat αλογχους, λ ριωδυς, ηκ μονοv τη αιBibes ζαντες, irrationabiles, ferinos .s δε-lo sensu viventes. EVsE EIVS de Praeparati Euanget. L. I. cap. 3. dum laedos mores per doctrinam Euangelii correctos recenset, inter alia enumerat Pers
rei in concubitus cum matribus & filiabus, de quibus etiam ex Sotione resere Diogenes L A E R Τ IVS prooemio. clam carnis humanae, & iugulationem liberorum ex praetextu religionis apud Scythas; quod Massagetae, ac Dembices propinquos senio confectos iugulauerint, & cpulati sint; Tibareni seniores praecipitarim; Hyrcani alitibus, Caspii canibus mortuos proiecerint deum ranaos. Quo reseruntur peruigilia foeda ', adulteriis stuprisque mixta, in
honorem deorum, victimaeque humanae. IDEM L. VI. c. 8. ex Bardes me Syro: Apud Getulos lex es, et theminae quibuscunque velint, misceantur, ac praecipue aduenis, nec ideo a maritis accusentur, aul adulterae vorentur. Idem in Baetris obtinebat. Contra apud Arabes adusterae omnes interimuntur, es suspectae solummodo puniuntur. In Parthis G armenia, qui uxorem, aut Alium , aut filiam, aut caelibem fratrem, aut in plani sororem interfeceris, nec accusatur quidem; lege mimque iras' Adde. etiam pome institutum aliquod inter omplures populos habere locum ex causa singulari: Ita Ios Er Hus I l. aduersus Apionem obseruauit, nullam esse urbem Graecam, nullam Barbaram, quatri non peritaserit mos si ptimae diu ei, qua Iudaei seriantur. Quod unde manarit, ex sacris literis constat. Cons. H. GROTiVM de veritat. relidion. chris lial I. I. 4. 16. n. ab
potest, non dari itis gentium, quam quidem ex hodierno dissensu philosopho in de I torum inseris re licet, non dari Ius nati rae. Sunt ea enim partim labitiosa, parti in indifferentia. Quae v ro tertii peneris habentur, ct historio fide vix a praeceptis iuris naturae recedunt, ea Dicti sunt, de ad tantiuia probant, scines non semperiuri natui e
230쪽
faueitum est. In atriis qui aliquid vel minimum furatus est, lapidibus obruitur. IuBactris qui pauca furatur, sputis dedecoratur. Graecorum sapientes speciosor pueros sequi nom verentur. Multi apud Britanu 1 viniam uxorem habent, Uu i Parthis contra
multae femi)uae unum maritum. Sextus E,lpi Ricvs Pyrrh. Hypotyp. L. III. c. e . ut ostenderet, circa turpia & honesta nihil certi esse, magnam ciusmodi repugnantium institutorum cumulat sarraginem. Vbi tamen in ipso limine grauiter impingit, dum ait: Παρ ημῖν μὰν ἀιχρον, μαλλον δε παράνομον ιεν
μιBM το τῆς se ενο iEἰοια παρῶ Γερμανοῖς δε, ως φασιν, ουκ-αλλ' ως is τι τῶν συνηΘων. Apud nos quidem turpe, imo vero etiam niarium habetur mascula I Gnere uti: apud Germanos autem, o fertur, turpe non est, sed unum ex iis, quae usu
recepta sunt. Nam cousque quidem ei vitio dediti erant Graeci, ut ΡL Tode LL. L. VIII. aliquot rationibus opus iudicet ad ostendendum , fieri posse, ut per leges id coerceatur. Neque solos Boeotios ab ca labe immunes fuisse, arguere videtur Cornel. NEPOS Epaminonda c. . ni forte posterioribus seculis apud Thebanos id exoleuit,quod innuere videntur sequentia verba: quin etiam apies Thesbauos olim hoc turpe habitum non fuisse dicitur. Sed quod de Germanis subiungit, id adeo inficetum est mendacium, ut mirum sit, quomodo illud in mentem v nire potuerit ulli, qui vel minimam notitiam illius nationis habuerit. Addit; Cy
nicos philosophos, & Zenonem Cittieuin, & Cleanthem, & Chrysippum Q ιγ
ι lis, indisserentem habuisse. Quosdam Indorum publice cum uxoribus congredi
turpe non iudicare. Mulieres corpus prostituere apud multos ex Aegyptiis etiam honoratum; & quasdam apud illos puellas ante nuptias dotem ex arte meretricia quaerere, deinde nuhere. Quin Stoicos dicere, a ratione non abhorrere cum in retrice congredi, aut quaestu a meretrice facto aliquem sustentare vitam. Persas cum matribus, Aegyptios cum sororibus matrimonia Contrahere. Quorum prius Cittieus Zenon aratione non alienum dixerat. Add. IDEM d. L c. 2s. vhi quidem dieio Zenonis ad impudentiam nihil addi potcst.) Chrysippum permittere
patrem ex silia, matrem ex filio, & fratrem ex sorore liberos procreare. Platonem uxorum communionem admittere. Multis barbaris receptum carnibus
humanis vesci; quod ipsi quoque Stoici adprobauerint. Apud multos adulteria pro re indisserente haberi. Scythas Dianae hospites immolare. Eosdem parentes sexaginta annos praetergrcssos iugulare. Solonis lege permissum unicuique apud Athenienses filium necare. Apud Romanos gladiatores perpetrato homicidio etiam honore assci. Apud Lacedaemonios punitos lares, non quod furati, sed quod deprehensi sint. Ainazones, si quos parerent mares, claudos reddidisse, ut nullum sorti viro dignum lacinus edere possent. Multa deinde subnectit de diuersis opinionibus circa Deos, de diuersitate rituum sacrorum, de sepeliendi more, de morte. Add. Diogenes LAERT ivs in A a et Pyrehone
urae eouuenienter egisse, non au em praeten a 33 Cons. H. GRO 'lum L. II. de ver. Rel. ein, om intumia eis Ddse. Satis es . nullam Christian. I. ii. Apud Babylonios seminae sentem iam harbaram es. vi ei perspecta nransuit omnes eorpus vulgabant, idque in honorem Vm teneralia Iuris naturae eapita, neminem sellicet neris, omni Muelit arta vocabant. V. M pnono. aedendum, pacta seruanda esse, de similia. τ v M. L. I. STR An D N E M L. XVI. Geotraph. Alia multa a recta ratione deflectentia institutar In quo tamen non de consensu gentium, sed congessit Georg. CALIAT v septiora. Tneia mode opinionibus vulgi agitur. resis p. 49. seq. II.