장음표시 사용
291쪽
LIB. II. CAP. IV. DE PRAESTATIONI Bus
Anthon. MATTHAEus de Crimin. Proleg. c. 3. f. 4. Deinde usque adeo non sequitur, ius naturae istud non praecipere, quia instinctus iam ante in id satis acriter ferebatur; aut potius iste dictamini rationis velut succenturiari videatur, quasi hoc soluin non sufficiat fundamento generis humani continendo. Sane enim si considerentur molestiae, quae Uitam humanam comitantur, longe superantes exiguum illud & vile voluptatum, eodem tenore, sed languidius fere & non citra fastidium recursans : ac quam multis vita producatur, ut plura excipere mala possint; quotusquisque non primo quoque tempore vitam abrumperet, ni instinetus tantopere eandem commendaret; aut ni morti tanta opinio acerbitatis esset coniuncta : aut quotusquisque instinctum istum non vinceret, ni omnipotentis Creatoris iussa obstarent γ Nec plane de nihilo sunt
illa apud QI INTILIANUM Declam. Ouid iuuat, o misera mortalata . animam per tot annot, etiam si natura patiatur, per infinita temporum spatia tristissimo eo oris retinere eomplexu Si cuncta gaudia nos , si voluptates, G quaecunque ex hae uniuersitate mundi vel filicitans adspectu, vel blandiuntur etsi, diauenter excutias, tota vita hominis unus es dies. Humiles prorsis abiectaeque menter, quas non implenthaee eadem semperque redeuutia : ut qui honesis operatus artibus sciat, quis finis honorum, quae vera felicitas nunquam Abi videbitur praematura morte periturus: U L- eis causas ad animum mentemque referentium neminem quotidie visa non satiat. Rel rurum me nune putatis quanto plura sint tu hac aeui breuitate fugienda r comparaturum gaudiis, prosperii, metus, calamitate ' Illa asimemus, propter quae furigamus votis deos , Proptιr quae breuem querimur aetatem. Nempe sum vanitas, cupido. Iuxtiria, libido. Non pudet propter haec ferre debilitates, laetus, spatia morborum sts eum licear euadere, malle pati ' Et paulo ante: Hoc maximum quod pro ineol mitate hominis natura commenta es, ut periremus inulti: π contra tot aduersos easur. patientiae nobis aequanimitate succurreret. Apud XENOPHONTEM Apomnem
eniis conditoris artificium iudicat, quod cupiditatem procreandae sobolis nobis immisit. matribus vero cupiditatem nutriendi, procrcaris autem atque nutritis mammi vivendi de derium, maximumque moriendi timorem. Quorum ultimus etiam suam cuique
vitam ab aliis hominibus tutam praestat. Quam facile enim esset occidere, ni mori acerbum laret λ Vnde dominus cir alienae vitae, qui suam contemsit; & aliena capita meum custodiunt. Add. CHARRON de la Sagesie
f. XVII. I L L v n altioris est indaginis, an & quousque homini aliqua
potestas in propriam vitam competat, ad eam vel periculo ancipiti ultro exponendam, vel lentis viis atterendam, vel denique Violento modo abrumpendam. Sane multi antiquorum absolutum hela satis homini ius concedebant, sic ut
XVII. Menelaire apud EURIPIDEN Te fas perpetuis laudibus. O puer. Phoenissis
tu, pro patria non rimιdum mori. Tu patra remi um, sed decus ruebrum Tu Ieptem geminis tinxibus adferes. v. S pr. Inst. δε excusiar. lnt r. H.
I. XVIII. 1 L. vlu. e. a. d. 4. H. Quo pertinet exemplum de Minyarum moribus,
292쪽
HOMINIS ADVERSUS SE IPSUM ET C.
2 9 crederent, posse aliquem Vltro vitam pro altero pignori opponere, eam etiam citra conseritationem alterius pro ipso deuouere, & ubi eius pertaesum iret, ante naturalem seu fatalem terminum ipsam abrumpere. PLINIO Nat. Hist. L. II. c. 7. mortem sibi consciscere porie vocatur Urimum in tantis vitae poenis.
Qui quidem nullo modo ab impietatis crimine absolui potest, dum ita abieete de maximo Dei beneficio sentire non veretur. Nobis quid principiis iuris naturalis minime videatur congruum, inquisiuisse curae erit. Illud igitur primo dubium non habet, cum homo possit, & debeat sua opera aliis inseruire,& vero certum genus laborum, aut eorum intensio vires hominis ita afficiat, ut senium, vitaeque terminus maturius ingruat, quam si quis molliter aetatem exegisset; recte posse aliquem paulo breuius aeui spatium eligere, ut saeuit tum suarum usum aliis hominibus largius dispenset. Cum enim non nobis solis vivamus, sed Deo & societati humanae; inde si vel gloria Creatoris, vel salus societatis humanae vitam nostram velut deposcat, eam sane ad istos usus libenter consumere debemus '. STAT Ius Thebaid. L. X. vers. 629. JFelix qui tanta lucem mercede relinquit. HORATI vs Carm. III. e. Dulce sdecorum es pro patria mori. Mors s fugacem persequitur virum, Me pareis imbellis iuventae Poplitibus, timidoque tergo. Huc facit Pompeii Magni di istum, qui cum Romam fames premeret, annonae importandae praesectus, & amici vehementer dissuaderent, ne mari tempestuoso se crederet, respondit: Necesse estvr eam, non ut vivam. Achilles apud HOMERUM Iliad. ι. elegit vita potiushreui, sed gloriosa desungi, quam ingloriam, domi desidem ad extremas aet tis metas peruenire. f. XVIII. DEINDE cum certum sit, saepe numero multorum Vitam
seruari non posse, nisi pro iis alii probabili sese vitae periculo exponant; id quoquc constat, ex iussu imperantis legitimi posse alicui iniungi obligationem, ut eiusmodi periculum declinare ipsi non liceat, ni grauissimas subire poenas velit. Quo sundamento obligatio militum nititur ', de qua suo loco pluriabus. Egregie Socrates apud P I. ATONEM in Apologia L. VIII. c. a. f. ψ.J
προ τῖ ἀικμου. sitio quisque in loco Niseimum consituit. arbitratus id optimum esse, vel a superiore iubetur consipere, in eo permanere oportet, periculumque Aubire, neque mortem, neque aliud quidquam magis, quam turpitudinem formidantem. Sed neque in ipsa ratione naturali, neque in diuinis literis; quae vitam pro fratribus prosundere iubent, quidquam repugnare videtur, quo minus etiam citra tam rigidum imperium ultro quis probabili sese vitae periculo pro aliis exponere queat '; modo spes aliqua sit, istud in aliorum salutem cessurum, & hi di nilint, qui tam care redimantur '. Nam id stolidum suerit, alteri perituro sise frustra
tibiis, qui maritos iam morte mille andos, veste eorum sumta. ipsae in earcere manente , libera. runt, apud HERODOTVΜ L. IV. H. Helena apud EURIP IDEM in eius nomiis nis Tragoedia:
293쪽
LIB. II. CAP. IV. DE PRAESTATIONIBVs
frustra comitem addere, aut egregium virum pro homine nauci iugulari. G Ro-T I v S ad Ionae c. I, 12. Si homo unus, vis multos servet, recte morti se ostierι, quod Demostheni dicebat Phocion: multo id faciet iustus , qui se aliis periculi scis esse cau- sum. Vnde etiam nos licitum putamus, ut quis pro altero, praesertim innoscente ac praestanti viro, vadem sese constituat, aut ad securitatem salutis mulistorum obsidem se dedat, sub periculo mortis subeundae, sit reus se non stiterit, aut paetum non fuerit seruatum. Quanquam ab altero huiusmodi vades ac 'obsides recte morte plecti nequeant = : uti alibi ostendemus. Eiusmodi tamen deuotiones, quae non nisi vanam sidei & sortitudinis ostentationem citra vllum usum habent, quales apud Iaponenses adhuc frequentari ' supra diximus, quin iuri naturali repugnent, nulli dubitamus. Frustra enim pro virtute venditatur, quod ratione caret. Enimuero hoc per legem naturae praecipi, ut quiuis cuiusuis alterius vitam, caeteris praesertim paribus, suae praeserat, hautquidquam arbitramur; & contrarium non obscure suadent hominum communis illa inclinatio, & omni exceptione maiores testes, qui proximum si hi quemque esse admittunt. Vid. 2 Corinth. IIX, I 3. I . L. t . Print.
D. praescri'. verb. L. 1. C. de Seruitur. L. 2.9 s. D. de aqua pluu. are. ' Non obstat L. F. s. q. D. commodati. ' L. r. I. u. D. de Scio Silan. Add. A v c T o R de Princip. Iusti & Decori p. m. Iaa. seqq. f. XIX. I L L V D denique discutiendum restat, an homo proprio eX arbitrio, ubi iucunditatem vitalis aurae adspernatus fuerit, aut declinandis ingentibus miseriis, & anteuertendae ignorniniosae morti iam iam impendenti, sibi ipse sata properare queat λ Hanc in rem notissima est sententia Phaonis in Phaedine, Christianis etiam scriptoribus laudata: 'LIς δε - φρουρα ἐσμεν οἱ ἄρορρωποι, κοι ου δει δη ἔαυτον ἐκ ταλτης λ ιν Ω' αποδιδρασκεπιν' In custodia quadam nos homines sumur; neque decet quemquam ex hac seipsum fluere. neque aufugere
Id quod copiosius expressit LACTANTI vs Diu. Instit. L. III. c. 18. Siem in
hanc vitam non nostru ponte venimus, ita rursus ex hoc domicilio corporis, quod tuendum nobis assignatum est, eiusdem iussu recedendum es, qui nos in hoe corpus induxit, tamdiu habitaturos, donee iubeat emitti. Etsi bene obseruandum, qualem sui inter
sectorem PLATO de LL. L. IX. ignominiosa sepultura assciendum pronun-
etiam hodie marito demortuo viduam sponte rogo instire, δ: una eum ipsius cadauere conere mari. Vid. Io. de LAET de Imperio M. Moro. liv. e. 3. Cuius moris eausam refert Diodorus sic VLus L. XIV. Biblioth. ad mulierem unam, quae maritum dolo interemerat. H.
gorae mira mit, qtio nomine veniebant praece. pia secreta, quibus discipuli eorum imbui solebant. Vid. Cicir Rra de Senectuto e. 2o. S, si Od ad Saera ατ S C H L F F E R V 1 de not. ct constit. Phil. Ital. c. I .
294쪽
HOMINIS ADVERSUS SEIPSVΜ ET C.
2si ἔαὐτω δίκην αδια αν ἐπ θη. sui simum vita es Arte fatorum vi priuauerit; non iudicio eluuatis, nee trist G ineuitabili fortunae casu coactus, neque pudore aliquo exatremo eo ut Fus; sed ignavia. V formidolosi animi imbecillitate de se se iniuste sa-
si quidpiam fugiamus. fortis viri minime es, sed potius timidie quippe cum labri is a fugere mollities fit. SENECA Phoenissis. Non es virtvr Timere vitam. sed malis ingemibus obstare nec se vertere ae retro dare. MARTIALIs L. XI. epiths7. Rebus in angustis facile est contemnere vitam. Foraiter ille facit, qui miser esse potes. VIRGILI vs Aeneid. VI. in tartaro locum assignat iis, qui Abi Ditim
Insentet peperere manu, lucemque peror Proiecere animas. PROCO P ivs Hist. Gotii. L. IV. c. 12. J Vitam abrumpere nullo mortis Uu ', praeceps amentia est, eaeea aduersus morum ferocia inanem quandam haeι fortis animi Ipeciem, a sapientibur insipientia ducitur. Amm. MARCELLINUS L. XXV. C. 4. Aequo iudicio iuxta timidus es, ta ignauur, qui quum non oportet, mori desiderat: qui refugiat, cum fit
Noraunum. Add. Abr. ROGER Ius de Braminibus Part. II. c. ii . Nicolaus TRIGAvTIus de Regno Clunae L. I. c. 9. CHAERON de la Sagesse L. II. c. II. n. I 8. G R O T I v s L. II. c. I9. f. s. Vbi memorat, tam apud gentiles, quam Ebraeos y abs sepulturae honore suisse exclusos, qui mortem tibi ipsi consciverant. Add. Ios Eprius de Bello Iudaico L. III. c. M. Quamquam nonnulli Ebracorum de lege se non interficiendi vimin causam eXCeperunt, tanquam ευλογον εξαγωγῆν, si quis videat, se deinceps victurum in probrum ipsius Dei '. Nam quia non nobis, sed Deo in vitam nostram ius esse statuebant, existimabant solam Dei praesumtam voluntatem esse, quae mortis antecipandae consilium absoluat. Atque huc referunt Samsonis exemplum, qui in suo corpore veram religionem videbat esse derisui Saulis, quilladio incubuit, ne a Dei suisque hosLibus illuderetur, & sua captiuitate fortasse eruitium populo conciliaret '. Nam hunc resipuisse isti volunt, postquam Samuelis umbra mortem ipsi praedixerat; quam gnarus sibi imminere si pugnaret, pugnam pro patria & Dei lege non detrectauit, aeternam inde laudem meritus, Dauidis etiam praeconio, a quo & illi, qui Saulum Cum honore sepelierant, recte saeti testimoni uin retulerunt. Atque hoc aliqui ad similes quoque casus producunt, eo nixi sundamento : quemadmodum sibi nemo potest obligari, ita injuriam sibi non facere, qui vim vitae suae intulerit. Quod au-I i a ten
eontra reuerentiam Diuini Numinis, satis excuti-nvir, etiamsi prosariis occasionem praebeamus il ludendi Creatori nostro: neque haee oeeasto ai Horamentum nobis praebere potest traivgrediendi praecepta Diuina, elim iure naturae, tum rei elatione nixa, quibus vitam sne itimi Deide, serere prohibemur. 3 Imo id a Si institie uindictae nugio famini Via. CLERI vs ad Iudie. XVI, 28. 3 . vi p te qumn Deus puniuit etiam quilin preces eius
Suo . si 'aetas ense transegia Azi. Quaerit Helena
3 Et apud christianos U. Concit. Rracarens. I. Can. 34. C . R PEC U. L. II. Iuris pr. Cons. Des. 376.I Quaest.Criin .II. n.23. R. tum 1 Cris passitu .H. Qua taineri ratione eaedes sui ipsus minime eaeucitur. Modo enim ipsi nihil admittamus
295쪽
esa LIB. II. CAP. IV DE PRA STATIONI Bus
tem quis seipsum ex lege naturae teneatur conseruare, id inde esse, quia a Deo ad colendam societatem humanam est destinatus, quam ad desertoris instar aut infrequentis militis destituere hautquidquam pollit: adeoque quod ego me tenear conseruare, id me non debere mihi, sed Deo, & societati humanae. ARISTOTELI Nicom. V. Is. αὐτοχειρες non in seipsos, scd in ciuitatem iniurii dicuntur, eoque nomine etiam ignominia astici. Inde si respectus ille erga Deum, & genus hominum sit remotus, hominem sibi commendari per solum illum instinctuin sensitiuum videri, qui cum vim legis non habeat, eidem repugnasse quoque pro peccato non siit putandum. Inde illorum causam fauorabilein iudicant, certe miseratione quam aspera sententia digniorem qui manus sibi inserunt, quod certitudine moraliter infallibili praeuident, mortem libi paulo post ab hoste cum cruciatu & ignominia adferendam; nec boni publici intereste, cur ad arbitrium alterius moriantur: aut quod ab aliis sibi via dent intentari, quo admisso ipsi caeteris mortalibus deinceps fuit fastidiendi Quales sunt, qui cum mortem sibi ab hoste truculento, aut saeuo principe instare cernerent, festinata fata maluerunt, quo tormenta, & ludibria, aut ignominiam carnificis effugerent, aut ut suis aliquod inde commodum procurarent Sicuti apud T A cI TvM Ania. VI. c. 29.J est: Promas eiusmodi mortis metur earnificis faciebat; quia damnat . publicatis bonis, sepultura prohibebantur: eorum qui de se fatuebam, humabantur eorpora, maneboni tes amenta, retium fesinandi. Εκ quo
obiter patet, non usquequaque probari posse illud M inis L. II. Ep. 8o.
Hostem cum fugeret tae Funnius irae peremit. Hic rogo non furor es, nemoriare. morιy
qui tur: 'Oυκ ό Θάνατος σεινὸν, αλ' η περὶ τὴν τελευr ν-φecipia. Neque enim terribilis es interitus: sed contumelia in morte es metuenda L Huc rescrri quoque
solent foeminae, aut formosi pueri, qui pudicitiae suae violationem hoc modo declinarunt ' Vil Paulus D co Nus L. XV. de Dugna foemina Aquileiensi. E v s E B I v s Hist Eccles L. VIII. e. et . 27. Hos plausibiliter in excusiationem sui proferre posse arbitrantur: eκ admota tanta necessitate, & quam nili velut per miraculum effugere non datur, se collegisse. missionem iam sit,ia lumino imperatore dari 'ue Veniam quoque generis humani facile praesumi: cui iam perierint; nec ullius interesse ; tantillo tempore mortem abs se antecipari, ut tormenta & ludibria non sentiant, quae ad graue fortasse peccatum stimulare ipsos queant: nec videri generosos animos ad id necessitatis damnatos, ut omnino ad libidinem alterius, contumeliis prius vexati, vitam ponant 1 c R O, T sculan. quaest. L. I. C. 3o. J Cato fle abiit e Pita, ut causam morae
vi maum se es gauderet. Vetat enim dominans itae in nobis Deus iniussu sine nositio demigrare. Cum vero causam issam Deus irae dederit, ut Iunc Socrati, nunc Ca-ι , saepe mutiis ; nae ille medius sidius vir sapiem laetus ex hir tenebris in lucem illam excesserat: nee tamen illa vincula carceris ruperit: leges enim vetant: sed tauquam a magisratu aut aliqua potesate legitima, Ac a Deo evocatus atque emissus exierit. a integritas, qua nullius sibi sceleris eo, . t: temeraria autem aliorum iudieia Aila inde obuenientia patienter serenda erant. era enim pudicitia a nemine nobis eripi potest. octin.
Exempἰa plurima habet H. GROTIus rat animi ii . L. II. de I. B. de P. e. 19. A in notis H. Dii essent 8 Qui tamen sine sontiea litis eatissa suas sbi alia mala in
Solatio enim ipsis esse debue.
296쪽
HOMINIS ADVERSUS SE IPSUM ET C.
rit. Cons. L.I. g. o. D. de bonis eorum, qui ante sententiam. L. s. g. a. D. de iure Issi. Addatur Qv INTILIANvs Declam. IV. Ant. MATTHAEus de Cri- min. ad L. ψs. urit. V. c. t. s. s. GROTI Us ad Iudie. c. XVI, 3o. Verum ist- haec nos quidem in medio relinquimus. Illud manifestum est, eos, qui vel solo taedio molestiarum vitae humanae communium, vel indignatione malorum, quae humanae ipsos societati non erubes hendos erant redditura, vel metu dolorum, queis sortiter toleratis exemplo suo prodesse aliis poterant, vitam ultro abrumpunt, nullam adserre posse sat validam defensionem, quo minus in Iegem naturae peccasse sint censendi. Aliter sentire videtur Thom. Mostvs Vtopia L. II. quod ego non prohauerim. Illi vero contra merito a crimine ἀὐτοχειριας sunt eximendi, qui ex morbo, rationis usum adimente, manus si-hi inferunt. Multos quoque, qui in voluntarium exitium ruunt, magnitudo consternationis apud aequos Viros excusat. CVR ivs L. IV. c. I6. Vbi
intrauiι animos pauor, id filum metuunt, quod primum formidare coeperunt. LV-c A N v s L. III. vers. 689.69o.J Mille modos inter leti mors una timori est, Oua coepere mori. Mors timore appetita dicitur apud SVET O N IVM Nerone C. 4.
Addatur Mich. MONTA IGNE Estais L. I. c. i7. Add. L. ιη . s. D. quod me-ιus causa. Id quoque heie obseruandum, ad rem nihil sacere, propria quis manu cadat, an alios quouis modo adigat ad mortem sibi inferendam. Sicut Deianira apud SENE AM Hercu 'e Oetaeo V.s96.J loquitur: Dextera sernar tua, sed mente nostra. Nam qui mori heic & nunc non debuit, non eκcusatur, si alterius manibus in arcessenda morte usus fuerit ἔ quippe cum ipse secisse censeatur, quod quis per alium lacit. Etsi qui manus suas huic ministerio commodauit, crimine se quoque adstringere possit. Inde nobis non probantur illa FLORIL. IV. c. p. suis sepienti mos viros, Brutum, & Cassium non miretur ad vitiamum n/nsuit manibus usos ' nisis hoc quoque ex persuasione defuit, ne violarent manus, sed in abolitisne sanctissmarum, pientissimarumque animarum, iudicio sio. fel re alieno. uterentur. Nam si is iis nefas fuit vitam tune abrumpere, nihil interfuit, sua an aliena manu perirent. Sin illud licitum fuit, non recte ministris scelus tribuitur. Etsi ad locum Flori illustrandum possit sacere illud A Ε-s cui Nis Orat. contra Ctesiphontem: 'Eαν τις αυτον διαχρη - , την χειρα τὴν τουτο πραξασαν τῆ σωματος Θριπτομεν. Si quis se imum occiderit, manum, quae id fecit, a reliquo corporι sepelimus. Caeterum cum nos absolutam homini in vitam propriam detrahamus potestatem ; adparet quoque, non posse probari leges illas, quae vel iubent, vel permittunt ciuibus vltro vitam proiicere. Qualis lex apud Taprobanenses memoratur Diodoro Sicu Lo L. II.
c. s7. qua statutum erat, ut ad certum annorum numerum viverent; quo explero, in Iolenti mortis genere decedebant, Feriae indormienter. quae eis sensim doloris necat.
Add. IDEM L. III. c. 33. de Magabarcis, gente Troglodytica. Sic apud Ceos edicebat lex, maiores sexaginta annis aconito vitam finire, ut reliquis cibaria susticerent. STRABO L. X. HER Achinas de Politiis. Etsi AEOANus
a immerito vili penduntur, qui quaeue mei v. - ρεν Me quod voluptatem eareis senserunt vimerint vi maiori. passae)-qtiae se ore derunt, neptiequam huius. modi paterenιών. ouis stimanus aferetis eis nollet
297쪽
eM LIB. IL CAP. V. DE DEFENSIONE SUI.
V. H. L. III. c. 37. hanc causam alleget, quod sibi ipsit conscii sint, se ad proni
uenda commoda patriae inutiles amplius esse, animo iam ob aetatem delirare incipiente.
Add. Valerius MAXIMus L. II. c. 6. f. 7. 8. De more Herulorum, apud quos senio aut valetudine debiles mortem ultro sibi arcessebant, uxoribus quoque ad mariti sic defuncti monumentum laqueo sese necantibus, YH. PROCO Ovs Hist. Goth. L. II. D. i .J De Sardis, & Berbiccis vid. AELIANus L. IV. c. t. De Massagetis STRABO L. XI. & HERODOTvs Clio in fine.
I. Befensio sui volenta est licita.
II. An etiam naturali iure Praecepta pIII. Defensis qualis in liberaate naturali riV. Oualis eadem in riuitatibus 'V. An V contra inuasiorem errantem: VI. Tempus defensionis in libertate naturali ;VII. VIII. IX. Eu in satu ciuili quomodo se habeati
XI. Et pudieiiia r XII. Nee non alapa. XIII. An fugere quis teneatur flXIV. An reiqio Christiana diuelsum heis disponat' XV. Gedes in defenscnepatrata es inomia XUI. De defensione rerum. XVII. XVIII. De fure nocturno. XIX. De dcfensionu eius, qui iniuriae ivi.
tium fecit. 2', cosset v ATIONEM sui, quam cuique & amor longe tener I, rimus, & ipsa ratio commendat, pertinet quoque sui desensio, seu . Hic, a propulsatio malorum in laesionem hominis tendentium, quae ab altero homine intentantur. Isthaec defensio duplici modo instituitur ; vel sitis laesione eius, qui malum nobis machinatur ', vel cum eiusdem laesione appernicie. Prior quin sit licita, omnique peccato Uacet, nemo sanus unquam in dubium reuocauit. Circa posteriorem autem nonnullis ideo scrupulus suit obortus, quod per ipsam utique laedatur, aut perdatur nostri suntlis homo, quicum ad colendam vitam socialem adstringimur, & quo extincto parem iacturam videtur sacere genus humanum, quam si ipsi pereamus. Et quod maiores turbae societatem humanam videantur inuadere, si vim intentantem vi repellamus, quam si vel per fugam malum declinemus, aut vhi id non datur . corpus nostrum patienter inuadenti praebeamus. Enim vero quod defensio nostri non priori duntaxat modo possit institui, sed &, ubi iste locum non habuerit, cum laesione eius, qui nos oppugnatum it ' ; & ratio euincit, .& sapientum iuxta atque vulgi consensus adprobat. Equidem ad pacem cum
. I. 1 Velliti ut aditum imiasori inferch - rem moneam, velit desistere R eoeca meruis dam, ut intra munita loca me eontineam, ut inua. rabie.
298쪽
LIB. II. CAP. V. DE DEFENSIONE SUI. an
sui similibus agendam homo conditus est, omnesque naturae leges, quae alios homines spectant, primario ad pacem Constituendam, & seruandam tendunt. Nec minus tamen natura ad vim coniugere quandoque indulget, ubi aliter per alterius iniuriam salvi esse non possumus. Scilicet obligatio ad eκercendas inuicem leges naturae, & Ossicia pacis est mutua, & omnes homines aequaliter stringit; neque ulli prae altero priuilegium per naturam competit, ut ipse in altero
violare eas leges queat, alter autem aduersus hunc pacem continuare teneatur.
Sed utrinque stringoris obligatio facit, ut munia pacis mutuo debeant cAerceri. Adeoque via alter contra leges pacis talia aduersus me suscipere aggreditur, quae ad meam perniciem spectant, impudentissime a me postulauerit, ut ego ipsum deinceps sacrosanctum habeam 3 id est, ut meam salutem prodam, quo ipsius malitia impune grassari queat. πυλογον κω ἀναγκαῖον τον μπεισεθαι δεινον, ἀμύνοιθα . η -ομῶνα . Τη μ, γάρ συμφλορα τῆ πεσοπτος, κρου ἀνανδρIας ψογος παρακολουθῶ. Rectum G nece rium vindieare magis quam accipere iniuriam ; quippe ad occisi calamisatem etiam infamia timiditatis accedit. H ER D I A N v s L. IV. c. s. Sed cum is insociabilem sese aduersus me exhibeat, & ineptum ad recipienda a me ossicia pacis reddat; omnis mea cura ad expediendam propriam salutem reuocatur; quae ubi citra istius laesionem seruari
nequit, habet quod sibi imputet, qui ad isthanc necessitatem me adegit. H o-R A T I v s L. II. Sat. I. vers. M. ψ .J Nec quisquam noceat cupido mihi pacis. Λι ille, lui me commouit melius non tangere Hams,9 Flebit. Alias quippe omnia
hona, quae natura aut industria nobis dedit, frustra forent concessa, si alteri iniuste illa inuadenti vim non liceret opponere; ti parata praeda improbis expositi sorent probi, siquidem illi hisce vim nunquam deberent opponere. Siovi violentam sui defensionem plane proscribere, hautquidquam paci, sed ex tio generis humani conducat. Neque vero lex naturae, in salutem Vtique hominis instituta, tali quoque paci fauere est censenda, quae praesentem ipsius perniciem, & nihil minus, quam sociabilem vitam erat productura. Add. GROTIus L. I. c. 2. & C. 3. I. 3. f. II. I L L v D N o N adeo liquidum est, an defensio violenta, & quae eum laesione aut caede inuasoris coniuncta est, etiam sit in obligatione. N que loquimur de militibus, aut viatorum praesidiis, qui dum se cum caede hostium aut latronum defendunt, patriam simul, aut sidei suae commissos protectum eunt; in quos quadrare potest illud SENE cAE Phoenissis vers. 29 .J:Vuam ubi ipssi negas, multis negas : sed de iis, quos proprium duntaXat periculum in defensionem sui excitat. Quo facit illud P LvTARcHI Phocione spag. 7s6. Tom. I. Ed. wecli. J quum Phocion eulparetur, γοd dimisisset Nicanorem,
nec retinuisset, negavit in dere se Nicanori, vel quidquam ab eo expectare mali. Sin secur foret, malle se omnibus innotescere iniuriam accipere, quam facere. Hoc ab eo
de se ipso videatur aestimami prole G fortiter dictum. At qui salutem patriae in
praecipitem casim adducit, atque is dux magistratus, haut fio, anne maius Visset,
G antiquiui erga citui ius. Equidem sunt, qui eousque illam praeceptam VO-Iunt,
G Tale ius , ., voeat Plutaret uis in T i v Μ L. n. de l. B. S P. s. ao. I. 3. n. a vita Arati. V. Sapientum dicta apud H. G R O. ct a. H.
299쪽
LIB. I. CAP. V. DE DEFENSIONE SUI.
lunt, ut ne lege quidem ciuili eadem possit tolli; & qui se, cum defendere posset, occidi permittit, illum damnari posse, non aliter ac si seipsum occidisset.
Vid. ZitGLE Rus ad Grol. L. I. c. 3. 3. 3. Et huc aliquo modo pertinet, quod Ephori Seiraphidam quemdam multarunt, quod multi ipsum iniuria allicerent. PLUTA RCHvs Instit. Lacon. pag. 239. B. Ed. wechel.J Auc Tost quoque de Princi p. Iusti& Decori. p. m. 33. in hanc sententiam inclinat; argumento usus, quod praeter alia, ad conseruationem hominis spectantia, nobis sit insitus acutus sensus doloris, ardor vindictae, manusque laedendis aliis, &propugnandis nobis habiles; quae cum frustra non sint datae, inde colligi Deum velle, ut istas conseruando mihi ipsi adhibeam. Ac perinde fore ', si maiiibus meis non ad internecionem usque inuasoris pugnem, quam si easdem ultro mihi abscindam. Et si infra p. H8. fateatur, legem illam de conseruatione sui ipsius non esse eiusmodi neces litatis, quin eueniant nonnunquain casus, qUi hominem in praestanda obedientia aut dispensent, aut sui iuris faciant. Nobis id cumprimis videtur considerandum, an aliorum multum interiit, ut qui invaditur sit superstes, an vero iste sibi duntaxat qdeatur vivere; in priori quidem casu ad defensionem sui quo lique modo expediendam teneri aliquem dicamus; posteriori aiatem inter licita duntaxat habeamus, se cum caede inta soris defendere ; praesertim ubi inuasoris vita multis est utilis, & probabiliter praeuidetur, eundem, dum in eiusmodi lacinure caeditur, damnationis insuper aetemae periculum incurrere. Nain etsi magnitudo imminentis terroris . merita personarum ita otiose trutinari non permittat; & eius periculi, in quod quis se ipsum coniecit, & ex quo sese eripere iterum pro lubitu potest, nulla habenda iit ratio, praesertim ab eo, cuius damno alter furit; Isoc RATE saduersus Callimachum spag. 6so. Ed. Paris. J: Nonne absurdum est, istum in eo
periculo a vobis Πιere misericordiam . quod penes φsum est, I in quodse ipse coniecit, ς T quo etiam nune liberari potes' LIBANI vs Declam. 23. 'Λ ουκ εποιθε, , ουκαδκων, ταυτα αυτον λασεν η ικηκως. Ouac passus non esset. nisi iniuriis prouo-
easset, hare sibi ime fecit iniuria illata. Tamen ut eiusmodi laetum, ex quo tanta alteri mala proueniunt, inter debita numeretur, & quo intermisso peccatum contrahatur, vero simile non videtur. Praesertim cum huc quoque adplicari queat illud tritum: priuilegio suo quemlibet posse renunciare, ubi citra praeiudicium tertii id queat fieri '. Id quod ita expressit Q v INTILIANvs Declam 7. Omnium beneficiorum isa natura est, in non fit necessitas, sed potestas. tequid in honorem alicuius inuemum es, desinit priuilegium vocari pine, si cogas. Cuncta. si videtur, iura percurrite; nusquam adeo pro nobis solicita lex est, ut quia
. II. t Quae verba non Velthuysenii ipsius
sunt, sed per consequentiam ab Auctore e senten. tia eius ducuntur. Q Imo, quum natura vel per solunt instinctuineonseruationi nos nostrae thidere iubeat, defensio sui ipsus non tantum licita, sed utique etiam Iraecepta videri possit. Vid. vin der M v E L E Nad Grotium de I. B. A P. L. II. e. r. 3. g. dc s. ST Trus ad Puse . de off. hom. & eiu. Obs. CXXI. quamuis de hoe argumento non temere laborandum sit, propter naturalem hominum ad defendendum sese procliuitatem.
300쪽
LIB. II. CAP. V. DE DEFENSIONE SUI.
2s79. III. SED ut super defensione sui accuratius cognoscatur, qua ratione illa temperanda, & quousque recte possit progredi, ante omnia distinguendum est, utrum, qui se defendit, in statu naturali: an vero in ciuili degat: quippe cum heic longe arctioribus, quam illic, limitibus ista sit circumscripta. Quod cum a multis non satis suerit obseruatum, inde de inculpata sui tutela in uniuersum tradidere, quae de alterutro duntaxat statu vera senti Ast ubi distinete fuerit expositum, quidnam iuris sit in statu naturali, facile dein patebit, quousque & quibus rationibus istud in ciuitatibus sit restrietum. Ac illud quidem
prudentiae est praeceptum: υmnia prius. quam armis, experiri sapientem decere . Cum enim omnis pugna habeat aliquid aleae ancipitis; inde ubi ab altero iniuria intentatur, ConsultiuS fuerit tutiora prius remedia tentare, quam in pugnam
descendere. LIBANIUS Declam. I. ΙΠρῶτον μεν τα δῖκαα τῶ λίγω πειρα-B- λαμβανειν, αλα μη τοῖς ἴπλοις επιπηδαν οἰ θρωπινωτερον. Primum non satim ad arma ruere, maSis autem verbii experiri, sto De quod itis est obtinere
id o homine dignius. Sic ii invasuro viam possim intercluuere, ne ad me accedere queat, stulte cum eo manus citra neces litatem consero. Sic quem parietes ac ianua possunt defendere imprudenter pectus suum hosti obiicit. T ε-R E N T I U s Eunuch. Aet. IV. Scen. 7. V. 23. J Tu quod cauere possis, stultum arimittere est. Deinde gehoc prudentis est, leuis iniuriae patientia defungi, si commode fieri queat, adeoque de iure suo aliquid remittere potius, quam intempestiua defensione maiori sese periculo exponere I praesertim ubi imperatur id, quod iacile reparari aut pensari queat. PLAvΤvs Amphitr. Adt. 2.sc. e. vers. 7i.&seqq.J Bacchae bacchianti si velis aduersarier. ifana in furorem facies: seriei saepius. Si obsequare, una reseruas plago. IDEM Trucul. Act. IV. scera. 2. vers. ss. J M simulor pugnis caedis, manibus plus duet. M A R-T i Λ L I s VI. Epigr. 64. Sed miserere tui, rabido nec Perditur ore Fumantem nasum vitii teruaueris ursi '. Sicut sapientius meo iudicio facit, qui cum altero super decem aureis, quos ipsi debebat, utcunque transigit, quam qui molesta illosagione extorquere contendit, siquidein rabulis in mercedem linguae quindecim suerint dandi. ΜΛRTIALIs L. VII. Ep. 6 . Ab miser demens viginti tui.
gat annis Ouisquam, cui vinci, Gargiliane licet f THEoc Ri Tvs Hyll. 23. vers. Io. J 'Oλθω τοι ἔρικε κακω μέγα νεικος οἰναρειν. Par es exiguo malo magnam litem tollere. Praesertim cUm νεῆκος κρεσσονων α τσΘεBαι απορον, conte
rionem aduersus potentiores Ausceptam depcnere disicile fit. PINDARus Olymp. Od. X. v. 7.& seqq. J & ετιν ἀφάνεια νυχας κοέ μαρναμένων πρὶν τελος ακρον IDEM Isthm. Od. 4. Sic summopere laudandum, quod de seipso praedicat Isoc RATEs de Permuti pag. S 3. J me artes meae fuerunt, ut ne quid