장음표시 사용
421쪽
ara LIB. III. CAP. VL DE CONSENSU CIRCA PROMIss A
. o. . . . . . . . . ........................
I. In pro ηυμι G pactis requiritur consensus. VIII. De dolo mala. IL Gnfensus Agniscvivir expres ναι -- IX. An si picis deceptimis pacta rodria
III. Consensus supponit usum rationis: X. XI. XII. XIII. Metus promissa s pacta IV. quem impiari magna ebrietas. reddu inualida. V. De mimrennibus. XIV. Ouomodo conualescam inualida n VI. De errore circa Promissa. 'missa. VII. m errore circa pacta σ contra. XV. De consenseu aereptantis.ctus. . XH. De Agni monumento consensus.
mu M p Est promina & pacta regulariter libertas nostra constringa. tur, nobisque aliquod onus concilietur, dum necessario iam est praestandum, quod antea in nostro erat arbitrio positum, sacere in omittere vellemus; nulla propior ratio est, quare quis de eius modi onere deinceps sustinendo recte conqueri nequeat, quam quia in illud ultro consensit, suoque sibi arbitrio arcessivit, quod repudiare penes ipsum erat 'I. II.
u. L. n. e. i . l. 8o. in not. Mia Ius ali; m. s. I. M Quod belle Salamo spressit hae seruem inter Plebem ct Patricios minare nequiisse tentia et Fili ma, si ni/Ipopondim altera, defixi obseritant sine horum auctoritate * auctoritatem externo volas eiam, sid tu ruanum tuam vinctamatitem saluam esse non potuisse, nisi sthi Bilis pa. alieno tradidisti J aueatas es verbas oras emetristi retinerent possessionem scienti e Iuris Ciui, ea sis es enrunciationibus oris P. . Prouerb. VI, lia, quae scimuilia continebatur. In his autem, a. a. Inde quoque est, quod promissa Hebraeis vitit arbitrariis, omnia cincta, ct ad exactissimam vineula dicuntur. Vid. miner. xxx, ct G R ω iustitiae normam adteninerata, ut Meet BR s. TIVI L. Le. XI. 3. 4. n. La O NII aeternum Opug ae formi Iis. Rem omnem II. Ru INTIL ANUS Deelam. I. M. eaeterum proau Pomponius, in L. a. F. α σ ne um m promιttenrigem 3 es. Voluntas Bominiam s. D. M G. 1. Doriae ex his legibus fiduodecim non tantum voee sen ta es. In uniuersim diei Tabula mi eadem stempora fre, actio ras compo- Dotest, lama illa declarari verbis. vel factis. Alsitae Iunt, quiliae anser se εώ--s doce arent: haec pertinerit nutus tu. L. M. F. M. D. δε ama at pones, ne popN,' Dout v ἐών, institaeret, Obligat. π -δ symbola cui porrectio dextrae. venas solemnesque esa voluerune. em. - SOPH eLΕs Philocteter Et σ-dem ex omm 3. qui fictoriam L Iuris Ciui- κει ι Hris. IM J nacti stini ante oberrum Coruncanium μιιώ- Cedo dextra sis a te stomee professum neminem tria tur ζ Ceteri ainem ad c V. H. GROTIUS L. II. de I. B. ct P. e. 3. ax, ne via .n latenta Ius Cimis vel nere tot taιant, ubi TEε Μ AE R V s in not. Add. L. III. e. 14.ες. forumque eonsultat ribus f v c red poιρωι, suam ct alia, de quibus est Dissert. de lacietate ι . ducere volenψιμε, se praestabam, cunaacta. H.
422쪽
g. II. Is TE consensus etsi regulariter per signa puta res, literas.
nutusque exprimi soleat; aliquando tamen contingit, ut ille citra eiusinodi signa ex ipso ne potio, & aliis circumstantiis colligatur '. Sicuti etiam quam ωque ablentia tignorum, siue silentium ', cum certis circumstantiis conside ratum, loco signi consensum exhrimentis valet. EvRIPIDES ' Iphigen. in Aul. Uers It et. J 'Λυτο δὴ το σιγῶ, ομολογῶτος las σου. Hoc i8sum flere teranieri arguit. Vbi tamen necessum est, praesentem rerum conditionem ita esse comparatam, ut ex omni parte ad praelumendum consensum velut conspiaret, nec Ulla occurrat prohabilis coniectura, quae in diuersum ducat. Alias enim valde durum foret, ex quouis indicio obligationem alicui impingere. Ex quibus intelligitur, in quo proprie constitit natura pacti taciti; nempe quando consensus non per eiusmodi signa, quae regulariter in commercio h minum recepta sunt, exprimitur, sed quanao idem ex negotii natura, alii
que circumstantiis liquido colligitur Frequentins tamen est, ut quando principale padium consensu expresso fuit initum , ex ipsa negotii natura pactum tacitum illi accedere , ac ex eodem fluere intelligatur. Sicut & illud valde usitatum, vi in parus tacitae quaedam exceptiones & conditiones sint suta intelligendae. Quibus tamen non plus indulgenaum, quam quantum Communis commercii humani indoles fert, ne per illas pacta nimis reddantur lubrica &incerta. Exemplum pacti taciti esse potest, v. g, si quis peregrinus in ciuitatem aliquam, eκteros amice tractare solitam, amica sub specie accedat, etsi nunquam expresse fidem dederit, tacite tamen & ex ipso accessionis actu fidem dedisse censetur, quod pro ratione status sui velit sese legibus eius ciuitatis alis temperare; postquam norat, eam legem in uniuersum dictam esse omnibus, dui intra territorium eius ciuitatis vetiari cupiunt. Vnde ει ipse iterum, eadem defensionem sui temporariam, & administrationem iustitiae tacite stupulatus est '. Sic quando absentis negotia citra expressum mandatum gerun- Bbb et i tu
ire in negotIum, quod eius nomine gerat mistor, vel absentem e servire in rem . quam neg tiorum gestor. ipsus nomine susceperit. Hie consensus fictus, vel praesumtus in . Geon tracti G, adesse dieitur Iois Romanis. Ponunt a lem obligationes. inde nascentes. etiam sine eonsen si , ex solis ossetis halmanitatis absolutis, dedi ei. sed se de solo nomine lis est, quum nemo disti teri possit, ingenicise satis a veteribita ex gita tam este quas contractuum denominationem aris bitrariam. D Equidem H. GROTIus aseris. actionem negotiorum gestismini nullum eomim Kndam istram habere . ex quibus natura obligationem in . ducit. Verum perperam. A recte id resutatiit A CTOR L. IV. e. r3. .i3. EURIPIDE 1 A dromacha :
Maseolam, mel pre nunc sum: inter allentes qnoque sposseJ: Ied etιam rarata eonsensti conamira intenισιtur L. a. r. D. da Pactis. Conuentiones etiam tacitae valent, L. D. eod. L. ι3. I. a. an M. D. Commodati. 3 qui tacet, non utique fateriam, sed tamen verusn es, eum non ne νe. L. r a. D. de R. I.
Vid. Numer. XXX, s. ibique CLER Cus SH E R T paromniae Iur. Gerium. e. 7. Apud eundem Orestes ait in eius nominia
fension . Add. Numer. XXX. 4. Quod imprimis verum est, ubi illius, qui obligari debet, actus posῆtiinis noet des deratur. H. Consensus saetitis laetis declaratur, verbi gratia nutu, redditione vel laceratione chirogra phi. Distinguitur ab eo consensus ρν iamrias vel scius. velut ἱ, quando Icti Romani praesumunt, - aut fingunt, pupillum, in eunis vagiente , cum
423쪽
38o LIB. m. CAP. VI. DE CONSENSU CIRCA PRO Miss A
tur, pactum existit tacitum , quo postquam reus operam suam rebus alterius utiliter accommodauit, alter eandem pensare Una cum sumtibus lactis tenetur. Vtique enim praesumitur, alterum, si sciuisset, in hoc expresse consensurum. Sic qui in diuersorio ad mensam accedit, etsi nullum cum hospite verbum circa pretium cibi commutet, ex ipso tamen actu suo ad id soluendum consensisse intelligitur; quod notorium sit, nemini gratis heie cibum praeberi. Sic & obligatio, quae inter tutorem & pupillum versatur, ex Contractu tacito originem suam trahit. Add. GROTIUS L. III. c. M. Pa ctorum autem accessoriorum haec possunt esse exempla, v. F. Si quis cum altero paciscatur de tuto accessu in aliquem locum ' , etiam cie reditu conuenisse iudicatur, etsi de hoe expresse mentio nunquam fuerit facta; quod alias priore pacto nihil foret actum. Sic qui pacto consentit, ut exteri soro suae ciuitatis Utantur, etiam consentire intelligitur , Ut quas ibi merces emerunt, exportent. Quemadmodum etiam absurdum foret, verbi gratia vendere alicui agrum, non autem concedere velle, ut eundem in eo loco possideat, sed tostulare, ut in alium locum ipsum transportet. Sic qui cubiculum in aediisus suis alicui locat, concessiese etiam iudicatur usum arum partium , quibus ille carere nequit, puta ianuae & viarum, quae ad illud ducunt, saltem hin
nus, ut soras prodire, ac redire liceat. Conditionum autem & exceptionum tacitarum exempla passim Oecurrunt. In uniuersum autem obseruandum, omnium quae tacite conueniuntur aut excipiuntur, strictam esse faciendam imterpretatioPem, nec ulterius eadem valere posse, quam quo liquida consensus coniectura ducit. Add. L. aη. D. de Priamion. Cum alias facile inuito mol
ita obligatio impingi possit; & vhi tacitis exceptionibus & conditionibus nimis indulgetur, pleraque pacta subuerti aut eludi queant. ΙCti Romani exem
plum taciti pacti adducunt in L. a. D. de Pastis: Si debitori meo readiderim cauti nem . Utritur inter nos tacite conuenisse . ne peterem. Vbi tamen ex simplicitate
iuris naturalis non videtur necessarium, pactum tacitum in hoc casu statuere; cum planiore modo dici queat ', redditione cautionis intelligi debitum remissum, adeoque actionem plane sublatam. Iuri autem Romano ambages heic,& pactum de non petendo comminisci placuit, ne obligatio, re Contracta, nudo consensu tolli videreturi Sic in casu, qui proponitur in L sι prine. D. Locati, non necessarium. Videtur statuere, Mentio comenisse, ne quid praesaretur, si am
riquis uero his, ubi expensas secerunt. repetitio. nem negaret aut si negligemer in amici absenatu negotio verati sunt, eosdem non teneri assim
mahit l smilia ratio est illorum, qui sumtus in
Hienum funus seeerunt. Bene iterum E V R I PI-D E s Phoenissiar
mare ni sumtus repeti poterunt ab illis. ad qliotea eura pertinebat. sane actio funeraria Roma-.orum nihil erat aliud . quam actio negotio mgestorum . qualitatibua Mihusdam novis a Praetore aucta. H. H. GROTI vs L. III. deI. R. AE P. e. a. q. s. Adae Differt. de liter. eomni . pro pace s. IR H. 8) Atqui hoc reuera in pactum liberatorium Add. in a L. V. e. Io. s. I. I l. ω Et L. M. Commodasa. ubi POMPONI va
νorem indebisum 1atienda eatis ἀπικν. H. . III. IJ Veritas autem eonsensus aesti turn ex saeuitate eonsentiendi H ea. a ex saeuit te consentiendi Morati, ae 3) serio ae libero neustatis illius exerettio. Hie ae prima eonsentientia italitate agituri de duabus insequentibus autem eineeps agetur. TITI V a Ohserii. c VIL
424쪽
μ ampliore Reunia fundus σιι loearus. cum citra fictionem pacti taciti simpliacissime dicatur; dictam illi contractui legem hautquidquam eo usque extendi posse, vi conductori quoque prosit; cum nullo utique fauore dignus sit, qui
ex lege agrum non coluit '. Add. quoque L. a. C. de Pactis. L. s. g. a. L ιδ.L. II. D. Manisti. L t I. in fine. L l . D. Locati.
g. III. VT AvTEu quis serio & liquido consentire possit, ante omnia requiritur usus rationis hactenus ut praesens negotium intelligat, an si Conueniat, & abs se praestari queat, eoque perpenso consensum suum sumetentibus signis exprimere possit. Εκ quo consequitur, promissionem infantis ', furiosi item ', & amentis nullam esse. Circa furiosum autem peculiariter obseruandum, non nisi durante suroris tempore actiones ipsius moraliter pro nullis haberi. Quamdiu autem iuror dilucidis interuallis ' distinguitur, nihil impedit, quominus sese valide possit obligare ad id usque tempus, quo per morbum ips; rationis usus relinquitur. Nam surc. recurrens obligati nem aliquid per se agendi & praestandi suspendit, quousque actiones suas a l-trari iterum possit. Vnde vulgatum illud ICtorum: furor superueniens nullum negotium antea rite gestum perimit; intelligendum est de negotiis, quae simul & semel absoluuntur. Quale est Testamentum , quod semel rite ditum subsistit, quousque sufficienti contrariae voluntatis declaratione suerit sublatum; qualis in furore dari non potest. Verum ubi obligatio aliqua sit explenda per distinctas actiones, usum rationis requirentes, patet ab intem niente surore eandem suspendi. Si qui operam mihi suam vi certum tempus addixit, ubi interea in surorem inciderit, expirahκ obligatio, cui iam ab ill satisfieri amplius nequit Et si propter spem recuperandae sanitatis seepe tam obligatio, quam potestas & ius penes furiosos quoad actum primum durare i telligatur, cuius exercitium tantisper per alios obitur. Sed si quis incurabili furore laboret, is merito ciuiliter pro mortuo habetur . Vid. L. S. D. de hi
qui sui vel at tur. Iunt. L. 14. D. de visit. praesidis. L. a. D. de Procuraιoributo L. s. g. r. D. ad L. Aquiliam.
g. IV. CAETERVM quousque in pueris duret imbeci Ilitas rationis contrahendam obligationem impediens, in uniuersum adeo accurate definiri nequit, eum in quibusdam citius, in aliis tardius iudicium maturescata Sed
nucia maiarisas est. L. o. D. R. I.
Quam vero ineautum sit, ex unci opere. vel sermone, samina hominem referente, de his dilis eidis interuallis iudieare, indieat L. I. s. o. D. da Aedui, . ab is, quam tuet dis duobus exemplis illustrat Ttissantis de la RUE. Amoena iur. obtiserii. Dee. II. e. 6. Thes Iuris Otton. v. e. Is C. O Nam nervi res amentam ναῖε factum, metria vitam a5- noratiam νiati gestam, postea furor interueniens perimat, T. I. In . 2Mib. non es permus. De. t. --ι- L. f. C. Wre menta facere possunt. O Mors eiulIis appellatur, quando quis capitis damnatur, arat deportatur, aut aliam Doenam sub it, quae caput eius de emitate eximebatur, ita, venori amplius silperesse eenseretur. Quales apud Romanos erant, qni libertatem amittebant. Im
425쪽
respiciendum heic est in singulis ad quotidianas ipsorum actiones ηι tum etiam
quid legi hus positi uis in ciuitatibus sit constitutum, quae fere certum temporis terminum hete designarunt, prout indolem suae nationis solertem, aut he-hetiorem deprehenderunt L Sicuti apud Ebraeos valebat promissio, quam secisset adolescens, qui annum aetatis decimum tertium, puellae, quae duodecimum implesset. inia tamen tenera aetas, etiam quando negotium, quod
geritur, intelligit, vehementi & plerumque inconsulto impetu fertur, ae in promissa est facilis, spei plena, liberalitatis famam captans, in amicitias ambitiose colendas prona, & dissidere nescia: ideo in multis ciuitatibus salutariter
institutum, ut aliorum prudentiorum auctoritatem adhibere necessum haberent iuniores in contrahendis obligationibus, quousque inconsultus ille iuuenistae impetus desectuisse censeretur. Inde alicubi quae abs talibus propria a ctoritate geruntur, ipso iure nulla sunt : alicubi per restitutionem in int grum ', sicubi laesinerint, ipsis succurritur. Vid. L. u. . s. seqq. L. 2 . g. l. L. 44. D. A mnoribus. Id quod iure positivo constitui, naturalis ratio non o scure suadebat. Praesertim cum dolo vix careati qui istius aetatis facilitati im
minet, & aliorum dispendiis locupletari vult, quae isti per iudicii imbecillit
tena praeuidere , aut aestimare non norunt '. Lex λttica hae in parte ml-norennibus aequiparabat foeminas, quibus non concedebat contractum inire,
viti est apud Dionem CHRYsos TOMUM orat. et . de Incredulitate I MI s A E v M orat. 9. Sed & ipsum ius naturale praecipit, ut sicubi eiusmodi statuta in ciuitatibus extent, illla observentur, non solum si clues inter se, sed& sit cum peregrinis paciscantur. Non tam ideo , quod qui in aliquo loco contrahit, legibus loci tanquam subditus temporarius tantisper subiiciatur 'ε quam quia aetionem solet denegare ciuitas ex illis negotiis, quae ipsius legibus non sunt consormia. Nisi ciuitas expresse ostenderit, se in iure peregrinis
usum enim Auctor, In anteeedent;btia de iis . anonem habuisset . qui uni rationis destituuntur. proximum erat. loqui de insantibus, nee apte filum orationis interrumpitur tractatione de comventionibus hominum ebriorum, uteote quae elassem singularem eonstit inint i quum ebrietas stultium mentis breue, insania eontra. de infamia per tempus satia diuturnum durent.
Q Quibus f aetas. intra qtiam pacisci liceat, merit definita, res at ius illud naturale. ex obseristiatione actionum quotidianarum diiudicationem fieri volansi quippe quae valde dimeilia Et aneem est. Hine ree icti Romani pupillos nee naturaliter oblitari dicunt. H. 3J Quae aetas tamen silern est pro diuerstate
eontractuum. Dantur enim eiusmodi ecinuentio nes,quae ab adolestentibus quati Ordeeim annoriam iniri possunt, quales stini, quibus res mobiles mi. noris momenti alienantur. quum ad alios aetarxx . annortim exigatur, veluti quibus hona ini.
mobilia, vel mobilia maioris momenti distrahun. tur. Vid. interpretes ad Tit. Pandect. d. Ruineorum. ι . ρι aur/ia vel rara βω, sua deerato
gulas Iuris hae parte Naturalis, solliei e separauita plaetiis Arbitrariis Iuris ciuilis.
s) Imo uir bonus ne ciuident abuteretur simidiis eitate hominis aetate AXV. annorum maioris. Nani s vel is, negotium . de quo agitur, non sati intelligat, parcendum est stupiditati ipsus, neque mim eo in praeiudicium eius eontrahendiam : qua in re sensus magis legum, quam verba, inspicien
da. Quum autem porro quaeritiar, vapiam minor
mensiae satiem rari perseen tin' distinguetidiit avidetur an alter, quo eram eontraxit, de damno
426쪽
incundo merum ius naturale secuturam '. Atque idem fuerit obseruandum, si per literas contractus sit initus inter diuersarum ciuitatum ciues, ex quo actio in foro alterutrius, qui eo stare abnuit, sit instituenda. Nam licet co . trahens nunquam se, ne temporarie quidem, alterius ciuitati subiecerit; si tamen eius sori subsidio uti velit, ad leges ciuiles negotium erit componendum Sic licet in loco, qui nullius imperium agnoscit, puta in vasto oceano, aut deserta insula, promissio aut pactum fiat inter duos, qui eidem 'ciuitati subitisciuntur; ad leges ciuiles ramen se attemperabunt; H ex illis ius persectum &actionem in foro suae ciuitatis velint quaerere. Verum quid circa actus e rum , qui legibus ciuilibus superiores sunt, Obseruandum, alio loco mon
q. v. PORRO e VM usum rati vis ebrietas non parum Impediat, aut quandoque penitus sopiat, quaeritur: i ebrius intra tumulentiam illam
promittendo aut paciscendo se se possit obhiae λ Id quod nobis negandum videtur, si iam ebrietas eousque processerit, ut per vinum ratio plane fili Obruta. Nam pro vero & deliberato consensu haberi nequit, si quis vel maxime m mentaneo & inconsulto impetu in aliquid inclinet, aut signa quaedam edat C--
sensum alias exprimentia eo tempore, quando mens velut medicamine quodam
loco mota suerat. Sed & impudens foret, tale promissum velle exigere, via imprimis eius impletio cum insigni onere est coniuncta. Quod si vero quis ebrietatem eam captauit, & oblemata alterius facilitate, promissum astute eli- Amit, ne abs doli quidem, fraudisque crimine immunis erit. Asi qui, discussa crapula, via dicta sua in mentem ipsi fuerint reuocata, eadem rata habuerit, Vtruque obligabitur, sed non eκ eo, quod ebrius, sed quod sobrius egerat '. Paulo largior tamen inuitatio, & quae non tam rationem obfuscat, quam ad hilaritatem prouocat, obligationem contrahendam non perimit, praesertim ubi illa a
vitando eri et, quod utique a Minore sareiendi mvidetur. L) An contrainis bona ab altera fide initus sit. Nam si praeuidebat, adolescentem rem ita gurere, vi perditurus esset quod ex eontram quaesisset, merito iure filo exeidit, qui fomem ibidini iuuenili exhibuit: quum o tra dilapidationis ignarus utique inflemnis firmandug st, etiamsi adolescens rem tuse absumserit. Vid. ΛυCTOR L. V. e. Σ. . I.
tic. e. 9. Iure Lubet si L. III. tit. 6. art. 3. Uxor
.ihil aliud, quam linum re telam ad usum rei d
mesticae eo arandi faerilia em habet. Iure e- leo maritus, s uxor vltra unum solidum absque eius consensu emerit. eontractum restindere potest, ut notat Ioan. LDCCE NIVs Synops. Iur. Suet te.
addend. ad Diss 1;. quaest. I. ubi sit biicit ex I. .. Nooegi eis: Patrisfam. Uxorem ad unius assis aestiniationem mercari. H. Ridiculum errorem interpretas, qui Isaeum Latinitate transscriptit. his notat Curius. B A R. REYRACus. Add. Α R s To P H A N E Em Eecies. vers. lolr. ibique late rete mee ratio vera non est. Non raro enim ciuitas sequitur alterius Guitatis leges, Vbi V. s. Facturi est ininim, aut res sita, aut paciscentium vinis habet domicilium. Vt finius demonstrauiis tollision. Legiam set . - . l . v HGROT a Sententia, eontracti hin e sol iure naturae regi assereritis, mihi Potior via
eionibus quartus et . vid. nota L. ad paragraphimi praecedentem. a Resula haec generalis est, eorumlestere, Purratinabit onem, eessante impedimento factam,comientione antea inualitas. Quare contram quUque, a minore initus, Fem is maior factus ratthabuit, eomialuisse dicendus est, perinde, ac
s maior eum iniis lat. Vid. c. s. s. a. D. de is soritara O consonis avit Turorum edi Curat. -
427쪽
3M LIB. III. CAP. m. DE CONSENSU CIRCA PROMIss A
sobriis renovetur. Quo facit illud TACITI de Mor. German. D. 22.3 mreconciliandis inuicem inimicis, edi rungendis innitatibus, ta a ciscendii principibus, de pace denique ae bello plerumque in conuiuiis consultant; tanquam nulla magis tempora aut ad simplicer cogitationes pateat animus, aut ad magnas incalescat. Gens non asura anu eallida, aperit adhuc secreta pectorii, licentia loci. Ergo delecta EF nuda omnium mens postera die retractatur: salua utriusque temporis ratio es. Deliberant. dum fingere nesiunt; consInuum. dum errare non posunt Paria de Ρersiis refert HERODOTUs L. I. c. r33.J ATHENAEUS L. IV. C. IO. CURTIus L. VII. c.
dem id manifestum est, delicta ob ebrietatem, perquam patrata sunt, ideo a
poena hautquaquam immunia esse. ARISTOTELES Nicom. L. III. c. 7. γαρ ἐπ' ἀυτω τῶ αγιοειν κολαζου ἱν-Hέr . ) ἐοιν ἀτιος - - δοκη τῆς α Πο. c. Πον τοῖς μΘυουσιν διπλα τὼ επι α. ἡ γο ρ αρχ ἡ ἀυτω. κυζιος γάρ τῆ μη με- Θυθῆναι. τοῦτο δ' ατιον τῆς ἀγνοί. Nam ob ignorationem etiam puniunt legislatores. Afibi ima ignorationis causa quispia ιsse videmur. Vnde ebriis duplices poenae in .stitutae sunt. In i o enim, qui inebriarur, principium est; eum Aut quisqva in eo dominus fit, ut non imbrietur: id quod ignorationir es ea a. Solonis lex ita dictitabat: Τω Ηχοντι, αν μεΘυων ληφθη, Θάνατον εου, την ἐν υἰαν. Principem, si ebrius deprehensus fit, morae multandum. Et Pittaci lege delictum per ebrietatem admissum duplici poena plectebatur M. Diogenes LAERTIus L. I. f. e. JScilicet quanquam sorte in ebrietate ipsa quis ignoret, quid agat; tamen ubi
quis ultro voluit usurpare illa, ex quibus obnubilationem mentis orituram n rat, censetur etiam in ea consensisse, quae inde erant consecutura. Enimu
ro exinde non sequitur, promissa quoque ebriorum obligare ' ; cum diuersa sit ratio delictorum & contrahendarum obligationum. Nam quia absolute est interdictum, delicta admittere, ideo vitandae quoque sunt homini occasiones, quae probabiliter in delicta possunt pertrahere. Quid autem ebrietas designet, viκ est, ut ignorare quis possit. Et cum ipsa ebrietas eo praecipue nomine sit peccatum, quatenus ad alia peccata hominem disponit; non potest eκ peccatorum numero eximi, quod in se est peccatum ideo, quia peccato suam debet originem. At vero cum in nostro sit arbitrio situm , nouas obligationes adsciscere nobis velimus, nec ne; non possumus quoque teneri ad vitandas occasiones, quae consensum nostrum liquidum erant intercepturae. Perinde atque non tenemur euitare somnum, ideo quod nutando possimus videri nerlumbrium quid a nobis stipulanti annuisse. Quam ad rem facit ioculare scelus Caligulae, de quo est apud SuETONIUM Calig. c. 38. Nota res es. i loqui-Α cons. Dissertatio Tuo Μ Asir de homi. inbus propriis de liberis Germancirum f. ra. , λdd. Maxim. TYRIVS serm. XII. p. ras.
ed. Dauis. Cantabr. de POTTERI Arellaeologia Graeea L. IV. e. 2 . p. 76. 77 . vi ct BRISSON iv s de Reg. Pers. Lib. II. p. 2 8. 2I9. EL Syl- burga
σὶ Vid. loci ARII TOT ELII relati supra L. I. e. V. LIV. not. 3. 4. dc M iῖN A m v s ad lo eum Diogenis Laertii, ab auctore laudatum. In Flandria ab obligationibus . in taberna potoria iniqr poeula eelebratis . alterutri contrahentium postridie ante meridiem recedere licet. teste Nicolao 8vRGvNDO PAElogo ad cons. Plandr. Add. CARPzo v IVS Part. 1. Const. Is. def. 39. H. Nam a damnum ei Ipa datum feeundiam ius naturae resarciri debet. v. supra c. . g. 6. l .
428쪽
loquitur de auctione ab ipsb proposita. onis Saturnino inter FbHessia dormiis
tante, montium a Caio praeconem , ne praetorium virum crebro capitis motu nutamem
IIi praeteriret ; nec licendi finem factum, quoad tredecim gladiatores H. S. nonagies ignoranti addicerentur. Vnde si nihil aliud praui ebrietas essiceret, quam quod ligna, consensum alias testantia, peream ab imprudentibus aut ignorantibus possent elici, eo solo nomine inter vetita hautquidquam erat reserenda. Cum que ad contrahendam obligationem ex promitto vel pacto requiratur conset sus contrahentis, in praesenti tempore negotium quod geritur intelligentis :inde consensus alicuius non potest praesumi ex eo , quod quis consensit in usurpandam rem, quae usum rationis erat impeditura. Praesertim cum plorique, qui vino se obruunt, non id spectent, ut usus rationis tollatur, sea ut eodem ad laetitiam excitentur; prior autem effectus fere praeter intentionem
obrepat, dum huncce nimis incaute ps equuntur. Adili & hoc potest, cum ter Gelictum alleui malum inseratur, per promissum vero bonum antea indeisitum adquiratur, & vero odiosum magis sit laedi, quam aliquod bonum non adquirere; facilius esse, .ut per ebrietatem nullum declaretur promissum, quam delictum. Denique quod quis teneatur soluere, verbi gratia pretium vini, quot er temulentiam obtuso iam palato invergit, &quod bibiturus non fusrat , sui si compos fuisseis illud eri ex contractu, initio compotationis inito, quo is ad tantum vini soluendum se obstrinxit, quantum guttur hauserit. et lainsi per eandem viam iterum sit ejiciendum '. Quod si quis per vino.
lentiam quid effudit, si vasa fregit, si in complementum hilaritatis senestras pertudit; tenetur ex communi illa lege de pensando damno , quod sua culpa alteri dedit. f. VI. C ONfEN suae porro, qui ad validitatem promissorum tipactorum requiritur ', quam maκime i edit error ', per quem contingit, in intellectus a vero promissi pactive obiecto deuiet, adeoque voluntas reuera in illud non consentiat. Distincte autem fuerit dispiciendum, 'rum error eue nerit circa promissum, an vero circa pactum. De promissis ita videtur
pronuntiandum; si promisso fundata sit in praesumtione alicuius facti, quod ita se non habebat, seu ubi in promissione aliquod factum, vel etiam qualit
tem alterius supposuerim, citra cuius intuitum promissurus non fueram, natu- raliter promissionis nullam fore vim; modo ipsa negotii natura, liquidaeque circumstantiae ostendant, promitarem unice eκ illo facto, eave qualitate tanquam ex conditione consensum suspendisse. Ratio est, quia proinitar con
. VI. I Tertium requisti im veri eonsensire, 4e quo sipra dictum fuit in nota l. ad ν 3. deficit Q in iis, qui per iocum vel verba honoris aliis quid promittunt, via. supra L. III. e. s. g. Io. a) errantibus. in dolosse iseeptis. 4 iri meiseM eoad 3s. Vid. TITI vs Obserii. CLXII. de seqq.
Q Modo is einax sit. AE eonsensum adtingat. eintique eonfodiat, seu pronustio in eo franda. ta siti ad quem metum referenda die a veterum.
M. A. D. de Reg. 1iir. s. L. 76. D. de Iurisdicti ne S ilhid Senecae de Benes. L. IV e. 36. Dein mena es, qu/ Adam praesae error
429쪽
us LIB. m. CAP. VI. DE CONSENSU CIRCA PRO Miss Asensit in promissum non absolute, sed praesumtionem eius saeti qualitatisve
tanquam conditionem supposuit; quae cum non existat, ruit quoque & eu nescit, quicquid ipsi fuerat superstructum. L. D. da Iurisdict. Sic verbi gratia sit aliquo nuncio fuerim persuasus, mea negotia abs te bene fuisse gesta, e . que nomine ' tibi quid promiserim, non tenebor, ubi falsum id deprehendero. Inde etiam petenda est decisio quaestionis, quae exstat apud C I c Ε-ix o N Ε u de Oratore L. I. c. 38.J Venerat de morte miluis cuiusdam falytis ab
exercitu domum numius; quo auHIo, s credito, Pater resamentum minat, ET quem Ibi visum fuit haeredem facit, ae pos moritur. Miles domum reuertitur. ac lege agit in haereditatem Paternam. Causa ad centum viros defertur. Add. Valerius
MAXIMVS L. VII. c. . f. r. ' Pro milite adserebatur ratio ex iure ciuili deprompta , quo irrita declarantur testamenta patris , in quibus filius neque haeres laret scriptus, neque nominatim ex haeredatus; id quod heic factum. non fuerat. Etsi scriptus haeres excipere posset; legem illam supponere, pa
tri constitisse, filium adhuc sibi superesse; id quod in hoc casu pater ignor
uit. Enimuero eκ naturali iure simplicius dicitur, patris testamentum suisse fundatum in persuasione de morte filii; quam cum listam esse pateat, volum talem patris nullam suisse; cum constet, istam solam fuisse rationem, Mareis testamentum mutauerit, & citra quam idem mutaturus non fuerat. Ex quihus etiam facile patet, quid sit respondendum ad quaestionem, plus iusto curiosam, quam proponit Thom. B R o w N E de Religione Medici sest sto. Liceretne illi, quem haeredem Lararus scripserat ', bona eius obtinere, an ipse iam in vitam redux facultates suas iure repetere possit λ Quorum posterius sine dubio asserendum. Nam ratio, quare hona desumstorum ad alios deuoti. uantur, est, quia ipsi rebus humanis eximuntur , eoque istis bonis non amplius indigent. Inde & alicubi pars honoruni efuncti seponitur, sacerdotibus aut pauperibus eroganda, in usum animae istius. Alicubi quaedam cummo tuis sepeliuntur, aut comburuntur, ad ,sus alterius vitae. Caeterum si promissor fuit negligens in re exploranda, in qua consensum suum fundauit, tenetur resarcire, si quod damnum eκ inani isto promisso alter accepit. Verum
3 Quod, quia eontemplatione utilitatis promittitur, per se conditionis uice stingi videtur, ut perinde sit, ae s promittens dixerit, donatumhoe tibi volo, si nuntius vera retulerit tuque bene rem gesseris. Aliter THOMAsivs Iuris prud. Diu. L. II. e. I. 3. 43. qui tum demum nominentem obligari putat, si conditio expresse iniecta suerit. . a A. d. oratio sc HvLTINGII de Iuris. prud. M. T. Ciceronis p. 26 . ct seqq. Equidemeasum de milite hue pertinere negat ΥΗ ΜΑ-s I v s d. l. s. 44. quoniam ultimarum volunta. tum quoad interpretationem. alia sit ratio, quam promissioni : partim i) quia ex tectamento non statim ius altrii nascatur, uti expromisso, partim a) quia in testamentis necessaria non sit ae eeptatio. Aeeedere 3 putat, quod in testamen.
eis etiam fi*iciendum quandoque sit ad leges Aea potissiunuit, quae ita in fauorem liberorum disposita snt. Sed stelle apparet, Auctori se
monem tantum esse de deeitione quaestionis hu ius seeundum Ius naturae solum, di alio loco ostendetur, testamento itis heredi instituto tri
bui , eis id non sit irrevocabile.
Liber. A post hered. instit. O Prodiit, obseruante Cl. BAR REYRACOAnno M DCCV. liber, in quo quaestio haee s
rio. ct data Opera pertractatur. Titulus eius hie est: Henriei VE R D v v N disquisitio iurudica de testamento atque hereditate Laetari bis
mortui, alioriimque his mortuorum. In Ordi
nem redegit S auxit Tobias Boel. Iunior Ictus. Summam eius exhibet te Iouisai des Savana de Puis IIos. p. Ii M. ct seq. M. Holl.
430쪽
isi promissio praesentiam aut absentiam alicuius qualitatis tanquam condit nemprae se non tulerit, licet tortasse ea facta non suinet, ubi de illa promissin constitisset; promissio nihil tantis valida erit. Qiiodu promissio pro parte durata
xat fuerit fundata in errore, poterit pro reliqua parte valere; nisi forte partium promissi una alteri insit per modum conditionis, aut non nisi coniunctim omnes partes possist praestari. Tunc enim error in parte totum vitiabiti f. VII. CIRCA errorem autem, qui in pactis contingit, distinguendum videtur, utrum ad paciscendum quis per errorem suerit motus. an Uero error circa rem, de qua pae uin initum es , versetur Circa prius itidem putauerim dispiciendum, an res sit adhuc integra, an vero minus '. Si ex errore ad paciscendum aut contrahendum fuerim impulsus, eumque re in
tegra , & qua o nihil adhuc suit praestitum. deprehendero; aequum sane
fuerit, ut iacultas poenitendi mihi concedatur; praesertim ubi prae me tulero, dum ad paciscendum accedo, quae me causa ad hoc impellat λ. Vexum viares non amplius est integra, & ubi error patuerit, quando iam pactum est impletum ex toto aut eκ parte; qui errauit rescissionem contractus Urgere non poterit, nisi quantum alter ex humanitate velit indulgere, verbi gratia, Patri milias peregre versanti salsus nuncius adsertur . equos ipsius domi periisse. Hoc prae se serens circa alios emendos co tractum inivit. Sed antequam traditio pretii aut equorum fieret, nuncium istum falsum comperit. Puto, eum ad implendum contra flvm adigi non deberet cum .ciente venditore istum nuncium tanquam conditionem supposuerit. Etli ad id quod interest, aut saltem ad pensandum damnum, si quod fecit venditor, per aequitatem obliget . Verum ubi pecunia & equi iam mutuo fuerint traditi, etiamsi isti equis deinde opus non sit, non poterit ad reddendam pecuniam , & recipiendos equos
compelli venditor, 'nili expresse haec lex contrae ut dicta sit. Ast ubi er
ror contigerit circa ipsam rem, de qua conuenitur, pactum vitiatur non tam
ob errorem, quam quia legibus pacti non fuit satisfactum '. Quippe cum 'inpactis ipsa res, de qua conuenitur, eiusque qualitates cognitae debeant esse,
CCC 2 . citra . VII. 1 Quod a similitudinc doli deprom.
tmn est . qua is, in Iure ciuili. 1n dolum eonia tractui eatissam dantem , ct aneadentem diui.
13 Imo Mee distinctio solido fundamento de
stitui videtur. Ἀadisio enim, qua res integra esse desinit Auctori, est A eius ρι uias. qui comsderationi Morali nihil addere aut demere potis est: plane ut is, qui pecuniam inflebile soluit, propter actum solutionis phinctim peeuniam solitiam repetere minime impeditur. Quare non dubitandum est, quin in exemplo mox subiecto, pater - familias, eui peregere versanti salsus numtius adlatus sit, equos ipsius domi periisse. ad complendum eoniramini adigi posset. nis diser te hoe nuneio pro conditione usus sit. possienit Malias culpae reus videri, qui domi de eam equorum percunctari neglexeritis adeoque nimi praeceps fuerit in emendis aliis. Simplieissii e
dicemus errorem nocere erranti, si consensum
adtingat, ia vitium intelleetias in errante st vo luntarium. saltem vineibile, adeoque eulpabile, non si ita comparata res fit, vi ct priadentis .mum fallere posit, veluti i) s de diuersis perso. nis rebusue senserint stipulator A promissisr; Peis a) alteruter cirea personam vel rem ipsain, vel
3 eirea eas circumstantias errauexit, quae non
facile stiri potuerunt, ct quarum. sconseius suis.
set promittens, nunquam ita pactu esset. . 3) Modo Hieri adiicit A vCTOR fleolia. hiam. A eiu. L. I. e. IX. 3. xx nullum ex mea poenitexaria vitriment m pariatur. aut id pe*are ego ρε- νartis sim. Quam eonditionem ab eo nae in mente sertiari, ex exemplo manifestum est, quυd . mox subiicitur. Sed videatur nota sequens.