장음표시 사용
531쪽
LIB. IV. CAP. II. DE IUREIURANDO.
sioni, quam minis, ex quibus per se nemini ius nascitur, iuramentum fuerit adiectum. Quam in rem adsertur illud Israelitarum nate. XXI. qui iurauerant, se filias suas Beniaminitis non collocaturos. Post tamen his suadebant virgines rapere, & apud raptarum patres pro iisdem intercedebant. Albidenim est dare, aliud raptum non repetere . Et eo facilius stricta haec interpretatio admittebatur, quod crudele foret, integram tribum ob crimen, quantumuis atrox, exscindere: quem etiam casum illi fortasse in iuramento suo exceperant. Add. Ios EPH vs Archaeol. V. p. & A ME Rosius ossic. L. IlI. c. 14. Apud Ammianum Marcellinum L XXVII. c. 4. quoniam asserebat Athanaricus, Gothorum iudex , sub timenda exsecratione iurisiurandi, se esse obstrictum, mandatisque prohibitum patris, ne solum aliquando calcaret Romanorum, F adigi non poterat, indecorumque erat s vile ad eum I eratorem transire: rem msentibus cuit, nauibur remigio directit in medium flumen VRrum quae vehebam eum armigeris Principem, gentisque iudicem, inde cum suis foederari, ut flaturum est, pacem '. Sic
apud LI v I v ML. XXXIX. c. 37. cum Romani ab Achaeis postularent, quaedam decreta sua vi tollerent, hi quidem iurisiurandi religione impediri sese causabantur. Sed cum Appius Princeps legatus diceret; le magnopere Achaeis suad re, ut dum liceret voluntate sua facere, gratiam inirent, ne mox inuiti & co eu sacerent: illi metu perculsi hoc modo petierunt, ut Romani ipsi, quae Uiderentur, mutarent, nec Achaeos religione obstringerent irrita ea faciendi, quae iureiurando sanxissent. Scilicet aliud illi iudicabant esse, decretum suum ultro tollere '; aliud, ob metum non repugnare, quo minus id a potentiore tolleretur. Possis etiam huc referre, quod apud EvRIpIDEM Hecuba finino. seqq.J Agamemnon quidem renuit, punire Polymnestorem Thracem,
tanquam amicum Graecorum; promittit tamen, se non impediturum, quomi-
feruntur , pleraque speciem nimiae subtilitatis prae se serunt. Potius ammaduertendum erit utrann x. ii iurandram ρον se an Miam sis, quod aperte negligi potest, ita, ut superuacua st in. terpretatio strictas a. an per se et didum quidem si,1ed interpretatione stricta . eauillatoria ratione, eludi possi, quod Omnino seruandiim. Cons. Γ i Ti v s obsera. 173. & T H O M A s I v s Iurisprud. Diu. L. II. e. s. I. 64.
viaetur Thi OMAsivs Itirispm1d. Diu. L. Il. e. s. q. ss. Nam s. dum iurarent, interrogati sitissent Beniaminitae, an haee animi eo msententia esset . ut raptui consentirent. vel raptiam etiam suaderent, dum matrimonia negarent, fine dubio id renuissent. conser. v A N DER M U E. 3 EN in Comment. ad Grotium T. II. p. 4 2. Erat igitur hoe iusiurandunt fleniaminitariam proprie Vorem , vel ideo per se fratile a eadueum, quod non erat verismile . a Deo id, tanquam exodio ct mentia rabie pro filam, acceptum iri.
Add. CLERicvs in comment. ad h. I. modia omni iureiurando comminatorio, si e pleniore deliberatione facto. dicendum est. Si par aliter confieri non poteras, sola omnia
no necestitatis lege exeuntiis erat Attianaricus. RO.manorum prouincim ingrediens.
s) Idein de hoe exemplo dieendum est , quod
de antecedente monitum fuit. Aeeedit , quod deliberationes publicae omnes reuocari possunt, urgente id egregio, publieo, cum ea iis condi ita semper insit, Nis aliud. antequaru ad exitum perdueantur. Salus publica suaserit 6 In hoc exemplo nullum Oecurrit iustiaran. dura, ct interpretatio verborum Agamemnonis quoque ipsi promissoni adnineta erat , non auistem deinde demiam superuenit Quae minae tamen absque iureiurando n. Hae fuerant. aliter ae visum T ii o Μ Λ s Io Imrispmd. Div. l.. II. e. s. s6. V O PIs C υ s i. Aureliano e. 22. 23. Crim Thyianam venuses . eamque aeri iam νepem fer, iratus iuxasse ferraν ,
532쪽
LIB. IV. CAP. II. DE IUREIURANDO
M . Legat. g. circa finem. Sic nequam seruus apud TERENT 1vM Andria Ast 4.
. 3. D. Accipe a me hunc ovus, atque ame nostram ianuam adpone. M. uuamo
rem id tute non facti P D. suis si furta opus sit ad herum iusiurandum mihi non adposuisse, ut liquido possim. Et si eam cauillationem nos inanem arbitremur, cum perinde sit, ipse adponas, an ab alio adponendum cures. Sic recte minarum suarum strictissimam iaciebat interpretationem Aurelianus, dum milites ad cainnes oecidendos iubet discurrere 7. Flauius Vop Is Cus Aureliano C. 22. Add. Valerius M A MIM Us L. VII. c. 3. 6. 4. inter externa. Huo reserri pol
est ', quod cum Alexander sibi proposuisset Lampsacum destruere, aduentam te Anaximene iurauit, se nihil eorum iacturum, quae peteret; petiit hic, ut Lampsacum dirueret. Ita urbs seruata est. Apud HERono TvM Melpomene, spag. ITr. l72. Ed. Gr. H. Steph.J Cum Elearchus Themisonem Giurasset, ut quam rem oraretur, in ea se ministrum praeberet; & ille deinde postularet, ut hic ipsius filiam mari demergeret: Tnemison in altum subuectus puellam sinibus reuinctam in pelagus demisit, sed eandem mox inde saluam rotraxit '. Huc referri potest, quod narrat PLUTARCHus in Demetrio.
spag. 89o.J Cum Antigonus ob somnium quoddam Mithridatem interficere constituisset, filioque Demetrio, quem iureiurando adegerat taciturum id i dicasset; hic de salute iuvenis anxius ab arbitris seducto nihil quidem dixit, sed hastili in solo, inspiciente illo, descripsit: Fuge Mibridaser Item, quod
de Caesare resert SVETON Ius Iulio c. 7 . Sed N in inscenda uatura lenifimus piratar, a quibur evrus es. cum iu disionem redegisset . quoniam I fixurum s. eruci ame iuraverat . iugulari prius lusit, deinde si Mi P . Huc quoque spe
ctat iuramentum Dauidis; ὁe impunitate Simei praestitum, a Sam. XIX, 23. Quo non obstante post decessurus Salomoni mandat; operam daret, ne i cruento fato iste nequam defungatur. I Reg. II, 8. Nam pro se duntaxat --
eum . ita quasi diraretων. aera te. vetiistissimum autem gentis t quendi ab Aureliano us --ri obseruat Casan mis ad d. l. vopisti, ct foreasse non male hine relligi, Historiam cieram ei fuisse aliquando lectitatam. Ibi enim saepe ineomminatione interriecionis similia le . Gram eos deinde . hoe aliter efferre , addit, quando dicam ' ἄγγελοι λωφλεσεν . vel urti inve a eae. Αυ. C ER cvsada satinae XX v. u. ax. Alexandri autem iusiurandum, de quo mox
apud Auc TOR ΕΜ, nullum fuisset per ea, quae dicta sunt in nota a. et ianis Anaximenes petiisset. ut Lampsae is, dirueretur.
) Quae historia qiioqiae legitur apud P Ams A N I A Μ L. VI. S v tDAM voce M. s) me quoque iusiurandum Nullum erat. His pote erimini adfine. Eius igitur vinctilo ex ipsius promissi natura de indole, solutus erat Themi. n. Qui, quaim Sophist leo temperamento vim retur. pessime puellam mari uteriit, quia haec merso multis easbus obnoxia erat.
o) Qua re ipse quoque supersedere potirine.
quum hule quoque tiariiurando vis nulla inesset. eo, quod obligationi, qua malum ab aliorum e pite araertere obstricti sumus, ne iureiuraudo quidem nuntium mittere possimnia. im Iino Caecir, iusta cle eaussa sis,plieitim I eronthus his plane relaxare, vel mitigare pomisisset . qua miis tempore praestaticinis neqtie de T laxando. neque de mitigando eo emitamet. viis de, quae de iureiurandvi eo vinatorio dicta sinita in fine nota 3.
533쪽
LIB. IV CAP. II. DE IURE IVRANDO
punitatem promiserat David. Neque proprie Salomoni hoc mandabat, ut pro antiquo illo crimine eum ad supplicium raperet, sed ut nefarium hominem probe obseruaret, & si iterum peccare ipsum contingeret, hautquidquam elisdem parceret. Et prudenter heic Salomon, quod turbulentum &insensum hominem luberet in urbe regia sub oculis suis vivere, ne sone nouas res moialiretur, sub comminatione mortis; quam legem ipse quoque Simet adprobauit. Non tamen citra prouidentiam Dei factum est, ut iste legem transgressus reiscentis simul & antiqui delicti poenas lueret. Add. Mich. MONTA IGNEEssala L. I. c. I. rone etiam huc referri potest laetum Mariae Reginae Hum. gariae, uxoris Sigismundi Imp. quae Horuato Croatiae praesecto, abs quo capta se male tractata erat, incolumitatem iurato promisit; post libertatem adepta maritum ad vindictam sumendam incitasse sertur, quod ipsius nomine nihil se promisisse diceret BONFINIVS Rerum Hungar. L. III. c. a. Nescio, an huc referri debeat factum Timoleontis, Milarchum tyrannum oppugnantis, qui multos dolis circumuenerat, & neglecta iurisiurandi religione trucidauerat. Tyrannus simulabat, se iudicium Syracusis subiturum, si Timoleon non a cusaret. Hic iurauit se non accusaturum. Hac lege Mitarchus Syracusas
venit. Timoleon cum eum in conCionem protraxi Het nequaquam eum, inquit, accusabo; sic enim pactus sum, verum interfici celerrime iubeo. To-πολῶς ἰθιπα παντα, δ&αιον αν έη, mi ολπον ἄπταξ ομοιως ἐξαποσην Θῆναι qui enim multor Grepis, iustum fueris, eum semel pari modo Heli. P. 1 Y A E N V s Strat . L. V. R. II. n. 3. Edit. Maalaic.Jl. XIV. SIC NEc iuramentum excludit tacitas conditiones & II. initationes, quae ex ipsa rei natura rite fluunt. Puta, si alicui quicquid velit petendi optionem concessi; ubi iste iniqua aut absurda petierit, hautquidquam tenebor. Qui enim aliquid indefinite alteri roganti promittit, antequam nouerit, quid me sit petiturus, praesupponit esterum petiturum honesta, moraliter possibilia, non absurda, non sibi aut aliis perniciosae phoebus apud Ovi DIVM Metamorph. II. Uers. IOI. I . 3 dabitur, quodcunque optaris; sedati sapiensius opta '. Qua occasione prolatum suit illud dictum Hippolyti apud Luxi FIDEM Hippolyto, vers 6ia J a Cicerone laudatum: Iuravi lingua;
εἰ Vel se tamen, quod per mari rim feeit,
ipsa sectile videtur. Sed erat hoe iusiurandum Nullam, tanquam vi metuque extortum. pote rat igitur sine ei reui tu punire in lentiam Hor. ti. Ceterum, si quu eontenderet, iurantes emnes, in superioribus exemplis a nouiste iniustitiam iurianirandi sui, sed propter publicam superstitionem non ausos este, id prae se ferre. manum ei mirigendam esse eenserem. ν. XIV. o Ita iusiurandum de non repudianisti uxore intelligitur, si ea non delinquat in Ieges matrimonii. e p. 3-madmodum ari x. de iure- χἀ uiti iurauit se redditurum pecuniam, pot-Mi nihilominus uti ereeptione non numeTatae ipeeuniae. I. Ur. c. de Non m me s. peeum. Pro missioni enim illi, iliro me pecuniam redditurum, inest haee tonditio, s pecuniam a epero. Et tu.ram se sollitumni, uti potest e teptione compericationis, quae postea sibi eompetere eoepit. Vt est rerepta hodie a plerisque ICtis sententia. Et reptaianda merito canoni starum quorundam opunio, qualἱ iusiurandum habeat vim derogatoriam in futurum, pactoque iurato remineiatum viodeat ir omni hira exceptionibus. vid. Gu TI E R E T Z. pari. I. de iurament. eap. fin. EcquIs
enim dubitare holerit, pactum iuratum de solusndo posse tolli pacto de non petendo, licet imiurato. sustuIit eam opinioneta Lex Imperii Spirael
534쪽
LIB. IV. CAP. IL DE IURE IVRANDO. ιν1
-ntem iniuratam gero. 'H γλῶσσ' ἰώμιωχ. η-φρην ἀνωμοτες. Iurauerat enim nutrici, se taciturum, quae illa narraret; sed cum eadem post de adulterio &incestu cum nouerca Phaedra proponeret, negauit se eo iuramento ad silendum tantum flagitium teneri. Etsi utique intuitu eius iuramenti tacuisse illum refert Euripides dicto loco. Eadem exceptione utitur Nicomachus apud CvRTIUM L. R. c. 7. se vero fidem in parricidio dedisse eon mer abnuit, nee ulla religism, in scelus tegat, posse confringi. Quippe cum ciuis obligatione contineatur, non tacere, si quas machinationes contra personam Principis aut statum fieri animaduertat. Sic CIcERO OT. I. D. Io.J Potes accidera proinmissum aliquod V eonventum, in id e ciss inutile ei, cui promissium fit. Nam si, ut in fabulis ς st, Neptunur, quia Theseo iuratur promiserat, non fecisset, Theseus filis
Hippolyto non esset orbatus. Ex tribus enim optatis hae erat tertium, quod de interitumnostri iratur optauis. quo impetrato in maximos luctus incidit. cons EURIPI.DRs Hippol. Coron. v. 33is. Nec promissa igitur seruanda sunt illa, quae sunt illi Aquibur promiseris, noxia. Add. quoque DIODOR Us Siculus L. IU. e. Sic neque Herodes debebat saltatriculae priuignae caput Iohannis indulgeres
iuia cum ad illicita nulla fit obligatio, in generali promisso utique subaudienum erat; si quid peteret, quod licite posset praestari. Matth. XIV. Sicuti nec Salomon praestabat promissum indefinite factum, cum mater aliquid pet
rei, quod statui ipsius in praeiudicium cederet '. i Regum II, 2o. Notatu quoque dignum est, quod memorat DIODOR vs Siculus L. XI. e. s8. M
xem nouast in Graeciam expediatonis percupidum a Themistocle postulasse, is huiurbosii ducem se praeberet. Illum vero ita assensium, si sirim iureiurando confirmatam daret, s Graecis absqua Themistocle bellum non illaturum. Pos immolatum ergo tam rum, iuramento praesito. Themistoclem poculum taurino sanguine plenum hausisse, aroque illico expirasse. Ita Xerxem a pro Uto reuocauit . Enimuero, si alias
Xerxi ratio belli contra Graecos constitisset, non erat, quod isto iuramento moueretur, in quo utique supposuerat Themistoclis vitam; quasi disisset, se illo vivo contra Graecos absque ipsius consilio nihil suscepturum. Adeoque eodem defuncto, iuramenti quoque vis expirabat. Add. L. est. D. qui satis dare cogamur '. Sed & minus recte HOMER vs Iliad. κ. v. 3o' de Hectore dicit, ἐπιορκον ἀπωμοσε, periurium iurauit; quia conditio tacita suberat; si e
spirae Nemetum e lita, A. MDC. 33. Perturiet etiam hue, qtiod viligo traditur, iuramentum intelligi rebus in eodem stitii manentibus. R E IN κ iNG. de R. s. A MAEL. I. el. I. e. q. n. sa. seqv. Quod ouomodo intelligendum sit, infra tradetur ad L. V. e. ri Wio. In dubio valere debet thriten. ia, quae religionem iurisiurandi integram conis seruat. Vt pie monent Icti. Harimam. P I-LTO Uvs L. iv. Quaest. s. n. 3. Co I. ER. G
Processi. execratii . Part. I. e. I . n. 2 3. H.
a Idem antea ibidem: Temeraria. daxit, vox mea facta tua voce, id est, iniqua optionet s. H. 3J uuae veri,a Α v C T O R ex Horilegio quodam hausisse videtur. Ex Phoebi enim sententia, aput O UIDI V M ipsum iusiurandiim, quamuis an aliorum perniciem vergat, inuiol ile est. J Imo promissum Salomonis fine iureiura sto famam est. Nam tum demum Salomo tur uit, qMum reiecto matris petito declararet, periniciem id Adoniae, eui Propheta Abinus Sima mitin uxoron petebat, adlaturum. Culpandia praeterea rigor nimius videtur, Guo in fratrem usus est Salomo: euius molimina alia ratione ea.
hibere potuisset. Vid. CLERICVsadi Reg. II, 2 ς Ex quo loco illud tantum adparet, sedisse Themistoeli, omne abscisse iusiurandum. sine
vita exreptione, struanduin esse. Quae sententia iis temporibus inter errorea vel vinιones C mninones paganorum quorundaan fuisse videtur.
6 i iinaso promisie iudicio sisti non videlia peieras, si ex conresa caussa hoc viseruerat. via
535쪽
perimus, & tu saluus redeas. Ni ἐπίορκον capiamus pro iuramento, quod exu
XV. CAETERUM etsi in iuramentis inuocatio diuini Numinis stattemperanda ad persuasionem eius, qui iurat; sensus tamen totius orationis valebit, prout capere se illum profitetur is, qui iuramentum desert . Huius enim praecipue, non iurantis causa iuramentum praestatur . Vnde eiusdem uoque est concipere verba iuramenti, & quidem quantum fieri potest planinime, sicut & ipse significet, quomodo illa intelligat, & iurans annuat, se istius sensum probe percipere: eaque mox ab hoc liquido sunt exprimenda, fieri nulla ratione eadem cauillari & eludere queat. Inde nequidquam periurium effugiebant illi apud TACIT uM H. IV. c. t. Num a. Ed. Rycquii J trepidi Uverba iuririuranai per varias artes mutanter, quti sagitii conscientia inerat. Sic
apud Dictyn Cretensem L. V. f c. io. J Diomedes & Vlines Troianis vel
ratorie iurant: ρermansῖros se in eo, quod sibi ci m Antenree eonuenisset; cum ipsi intelligerent pactum proditionis, quod cum hoc inlueranti Quod autem apud Romanos in delatione iuramentorum iuberetur quis iurare ex animi Fui sententia. id non eum habet sensum, quasi iuramentum valeret, prout quisque supereo in animo suo senserit; sed ut indicarent serio, non simulate aut ncte, vel ludibrii causa iiii andum. Sicuti & Censoribus ea sormula erat solennis, ve hi gratia, ex minii tui sententia habes uxorem λ Quam formulam intempestiue quidam eques Romanus cauillatus, ex mel non ex tui animi sententia r spondens, seueritatem censoriam incurrit '. Elegans est locus Cicu ONIS L. IV. Academ. Quaest. sub fili. ubi probabilem duntaxat cognitionem rerum
in hominem cadere disputat. Eum rationem. inquit, eo robur maiorum di tig. mia, qui primum iurare EX Rnimi sui sententia quemqua voluerunt. Deinde
ita teneri A sciens fulgeret. quod insciensia multa versaretur in vita. Tum qui tesAmonium diceret, ut arbitrari se diceret, etiam quia i e vidisset: quaequa iurati iudices cognouissent, ut ea non esse facta, sed in videri pronuntiarentur. IDEM OT c. 29. J Ouod ita iuratum est, in mem deferentis ' conceperis fieri oportere, id fem
sandum est: quod aliter, id si non fecerit. nullum periurium est, id est, si quis mentem eius, qui iuramentum defert, non perceperit, sed in diuersum ab ista sensum
. m. Can. Θή-queP. ea f. M. quaest. s. mitis sententiam mimini est, quam torqueant M
talistae ct canoniel inris Magistri. H. x Hine non obstat, quod Moralistae diei mirneminem ex iureiurando obligari aliter, ae iur Te intendebat: utut enim id admitti possit, si quia
Proprio motu, deserente nemine, iuraueri l men minime obtinet, ubi alter iusiurandum de eulit , qNem proinde, velut ex pacto, de animo meo tertiorem reddere debeo, frustra aIioquin iuraturiis. H.
33 Quod aliter legitur apud GELLI V Μ, ex quo depromtiis videor hie loeus, L. IV. e. E . verba enim Gellii ita exhibet GR Novius evT TV Ex AN ΜI Tv I sENTENTIA XOREΜ ΗΛΕΕ s. mbea eq.ιdem. inquit, uxorem, sed non hereia ex animi mei sententia. Neque tamen is, qui respondet, eques Romammest, sed Rabula. Ex tuo imo Gellii ceterum male Ictus quidam eollegerat, seminas etiam censurae morum obnoxias fuisse. vid. T H Ο ΜΑ- si v s de iudicio seu tensura morum c. II. g. a. A seqq Deest haec vox, deferemtis a d Cicemnem. Quare hie loeus M interpretandus est: Ss areas ita
536쪽
LIB. IV. CAP. II. DE IUREIURANDO.
siam lusiurandum conceperit, illud non praestare periurium non est. Dum enim istius mens ab huius mente discrepavit, iste quoque huius oblationem tu.
ratam non acceptasse intelligitur; citra acceptationem autem in promittente nulla producitur obligatio. Non enim DIDm, pergit CICERO ivrure peiera.
re es, id est, ex errore aliquid iurato asserere, quod reuera secus se habet; sed
quod ex animi tus seruensia iuraveris, flevi verbis concipitur more noro, id non facere
periurium est. σβ. XVI. DIs EνTA TvM quoque fuit inter quosdam recentiores super luramento in alterius animam; seu an quis loco & nomine absentis prag- stare possit iuramentum, quod absentem istum stringat λ a super re nobis ita videtur. Quemadmodum quis absens per literas obligationem contrahere γ est, cum consensus aeque Dene scripto, quam viva voce queat exprimi: ire quin iuramentum quoque literis possit concipi, nihil obstare videtur. Quod tamen tunc demum, postquam solenniter fuerit recitatum, perinde obligabit, atque si coram iste viva voce id praestitisset. Sed antequam recitatum id meriti reuocari posse videtur: sic ut periurus non sit, qui attestationem suam iuratam, antequam, quo debebat, perlata sit, retractet. Illud tamen minus congruum videtur, quod procuratores ita se componunt, quasi ipsi reuera essent pro se iuraturi, aut quod ex metu, ne ipsi sorte obligari videantur, ultimam iurisiurandi formulam sic immutare soleant: ita Deus illum adiuuet. Nam sussciebat simpliciter absentis iuramentum de scripto recitari '. Nihilominus quia plurimas aPuo gentes recte receptum, ut iuramenta solennibus quibusdam ceremoniis redderentur augustiora, adeoque iuratoris reuerentia Numinis pio aliquo signo, puta adripta victima, accessione ad aram, similique modo expressius ob oculos poneretur; igitur iudicauerim, si magni sit res momenti, a sentem iuramentum in eo loco, ubi degit, solenniter deponere debere; praesertim ubi necessario requiritur corporale, quod vocant, iuramentum quale id, quod per absentem recepto modo praestatur, dici nequit Sane enim plus est, inter solennes ritus, Numinis praesentiam non tine sacro quodam
horrore exprimentes, Deum testem inuocare '; quam id chartae, quae non eru
bescit, inscribere. Nec de nihilo est, quod quae scripto perhibentur a
mile est, iusiuranflum hoe, in alte. ius animam
Praestandi im, a Cieriei repetendum esse, qui uuartis manibus, quam ins iurare malueriant.
Apud Livium tamen I Ib. XXXI. e. ε . di vit. I.. Valerius Flaeetis Aedilis, per fratrem iurat,
ct plebs sciuit, vi perinde esset, ae si ipse Aedilia
iurasset. αὶ Et qui iii iiirandiim praestat, procurator non est , sed minister aut nuncius, verba absentis inneepta tantum enuneians. Romanos iam eo modo usos fuisse testari potest exemplum Antonii, per intemurieios Pompeio se saerament
obstringentis , apud Di ONEM XI IX. Histor. Qua occasione id postea in oecidente introductum fit inualueritqiae, bene ostendit SCHIL TER UsEx. ad D. 32. g. 3k. seqv. In epistola WilhelauStelliae Regis ad Henriciim II. Anglorim Regem apud Rudolsum de Ducto in imaginibus historiarum A. Ir76. est: In νε no nostro semper edi nostris fuit rogenitoribus influetum pergo later in re. Et moxi quod nobis praesentibus in anima vestra uratum s , ermo assentis recipamus, ae si manu propria linassetist eum unum Ur idem pure sΡ-cramentum, quod veι manu pro νιa H. vel in anima rubentis re praesentis turatur. H.
D Vti appellatur in L. a. C. si a resis vendit. S L. r. in fine C. Si mauor se maiorem. Quod iusiurandum a quouis, in ιolita forma iuratur. me negari potest : absentes per alium faei-lius iurare ct peierare, malo more. Hine multa utione heie Opus. Vid. Μ F VIV s Pari. 7. Dec. 372. H.
537쪽
Mι LIB. IV. CAR IL DE IUREIURANDO.sentibus testimonia coeca vocentur. Vi 1 Lex WIsIGOTIIo v M L. IL
f. XVII. DEN rq v v & hoc solet quaeri; an & quatenus teneatur heres ex iureiurando eius, cui succedit 3 vhi illud manifestum est, si ex iureiurando alteri sit persectum ius quaesiitum, quod directe, aut in subsidium, exinpleri debeat eκ bonis iurantis, heredem teneri ad ius illud explendum '; qui pe cum onus illud, bonis adhaerens, cum bonis simul in ipsum transierit. Ait
vhi ex iuramento nemini fuit ius perfectum quaesitum, ipsaque obligatio tantum in pietat fide,aut constantia iurantis fundata fuit; patet heredem non teneri, qui alterius personam non repraesentat in iis obligationibus, quae ultimato &unice in ipsius persona terminabantur. Sic si quis iurauerit, iurato votum com ceperit, verbi gratia, sese singulis hebdomadis semel ieiunaturum, per quinque nium in caelibatu mansurum, peregrinationem in terram sanctam suscepturum;
vhi id ab ipso, dum moritur, nondum fuerit impletum, heres hautquidquam ad idem implendum tenebitur. Aliud fuerit, H quis sub tali conditione heressit institutus. Sic si quis iurauerit, sese intra proximos decem annos singulis
annis centum in pauperes erogaturum, ac nondum elapso decennio moriatur;
heres non tenebitur, nisi ius illa exigendi incertos homines sit collatum. Qui enim nemini ius aὸ exigendum promissum confert, is suam tantum fidem, non hona sua, respici vult, adeoque ipso mortuo ea obligatio hautquidquam hora ipsius, heredemue assiciet; nisi per testamentum hoc ipsi fuerit iniunctum '. Huc quoque resert GROTIus dicto loco F. 17. Si is vitium aliquod
in promisso iurato non homini, sed fili Deo iuι nascatur, tune heredem eius, qui iurauit,
ad id exsoluendum non teneri. Quod ita admittimus, siquidem is, qui iurauit,
I i6. n. 4. H. x Aut ex natura negotii appareat, iurantem soluisse obligare heredem. Ita vota. licet Deo. non personae, iacta sint, obstringunt heredem. L. a. s. a. D. vi Id.3J Quae sententia magno eonsensu recepta est. v. CARPEO Pari. II. Const. 36.def. I. L A WTER BACH. Tractat synoptie. de iurament. s. r. n. 33. vhi hoe extendit, lieet iurans in iuramento mentionem hereduvi Deisset. Caeterum ratione eius, eui iuratum, iuramentum non personale. sed reale est, de periurus is, qui successori negat iuratam duectori fidem. v. GO NEALETE. ad α i4. de iureiurand. n. 4. H.
M Vnde male Boni Nus de Republ. Lib. V.
eap. vlt. inserebat. foedera ad Regum sitecessores non transire, Obseruante GRCTI de I. B. ae P. L. II. e. 16. I. I6. num. 4. quum iurisiurandi obligatio personam tantum Obstringat, ipsa autem promissio. heredem obliget. Male quoque G R o Nou Ius ad Gicit. dicio loco n. 6a. eontendit, ex iureiurando etiam Regis, populi nomine praeis stilo Recestares obligaris quia Rex de sueeessor una eademque si persona, eo quod uterque po-vulum repraesentet, qui heri de hodie virus st. Nam meressor ex promissione tantum decessoris sui obstringitur, non ex acetaorio iurisiurandi vinculo, utpote quod mere personale est. s H. GR TIus L. III. .L I. B. de p. e. 39. s. g. Cuius sententia verior videtur. Nam quoa
Αv TOR ait, voluntatem personae moralis non
nisi derivatione a singulis per iuramentum asscit id negandum videtur, s populus iurat qua populus, non qua singuli. Ita Iosephus liberos Israe lis iureiurando obstringebat, ut aliqMando emi
grantes Aegypto exportarent eius ossa. incid
populus Israelitieus post annos sere rentum de quinquaginta religiose praestitit. Genes L, etsEeoia XIII, 19. Ita violatam a Sauelle . quondam sub iureiuratido datam Giheonitis fidem, Delia
in Hebraeorum populo triennali annonae caritate punivit. 2 Lam eι. XXI, i. h. 3. In eremptis, quae adfert AUCTOR status remm fuit mutatus.
Illud libenter sateor, si singuli e populo iuraiierunt , se legem sertiaturoa, iustiirandum illud ab uniuerso populo, vel ab eo, qui sunmam rem teneti, posse sol ἡ Η.
538쪽
eκ generositate, aut euitando conscientiae scrupulo proposuerit sibi implere iuramentum, quod per exceptionem doli, metusue iniusti elidere poterat. Nam ne ipsum quidem, qui iurauit, valide obligari, supra ostendimus. Quid sit autem heres iuratum promissum, paetumue defuncti non impleuerit, an ideo ipse periuriinintam contrahet λ Hoc vero negandum videtur '. Nam id, quod iuramentum presse dictum, seu obtestatio diuinae vindictae obligationi simplici su Peraddit, personam eius, qui iurauit, non egreditur '. Cum heres dici nequeat neglexisse reuerentiam diuini Numinis, quod ipse in testem non inuocauerat. Adeoque iste heres simplicis duntaxat perfidiae erit reus. Aliud habetur, si integer populus iurauerit. Illum enim, quamdiu idem manet, perpetua iurisiurandi religioni affici multi censent '. Quod tamen mihi non omni dubio
carere videtur. Nam iuramentum eiusque violatio voluntatem duntaxat nais
turalem , hominumque singulorum afficit, voluntatem autem personae moralis non nisi derivatione a singulis. Adeoque populus , ut est persona moralis, Iram Dei in se vocare nequit, sed singulae personae physicae, ex quibus popuIus componitur. Igitur violato per populum iurato promisso vel pacto, illi soli, qui corporaliter iurarunt, periuri erunt, sitquidem in violationem iuramenti consenserint, reliqui simplicis perfidiae nota defungentur. Vnde periurii hautquidquam accusauerim Spartanos, quod post complura secula a Lycurgi legibus discesserunt; aut Romanos, si Caesares regum vocabulo inlis
tuissent, non obstante iuramento, quo populum Romanum B tus adegerat.
Id quod clarius patebit, si consideremus, ex illo iuramento nulli homini ius iste quaesitum, sed Romanos per id libertati voluntatis suae duntaxat vinc tum voluisse iniicere, ne quam semel infelicem sibi formam reipublicae eκ-
tD Imo G R o T 3 v g, citius sententum ueri Ius subit e ni populus Iste in eas quidem promissi
nota praecedente, tanquam ei A CYDR s nes maiorum suomni, quibus ii iora aliquod 3 at e trariam laudat, eum AUCTORE amieissime sis. ν a. quod perpetuari posset, sed non iueonspirat. Agens is depromissis, subdu;s aprit . ea qtiae pri niuia ι artim stine, quati es ιudiu-eipe iactis, L. III. c. 9. I. g. num. t. Praetre , ranaeum. Vno verba populus hodiernus e- isquit, pistima pactas eiνι iureium do. nee ranis ratus ei, qui ante C. annos exstitit, vi heres serum a Rega Mu Ionaria. sed allipsae vias ro, ινιο- habet eomparatust desumcto, in euius bona meis mori in iet a Dias Laec monios iu M seja L . eessit, utpote euius promim iureiurando firmata urgus, Arsemenses Solon Ε Υ NE PER ADNA- adimplere tenetur, non propter iusiurandum. Rum M UTATIONA IVs IvRIsrυRANDi sed propter promissaonem. Exemplum, quo Her. INTER IDEREΥ, repeta tio annas itisiuran- trus utitur, liberorum Israelia. Osi a Iosephi post m. Id enim s ei omniso ne pias ea. qiaidom cI. annos ex iureiurando maiorum morum exuritit aris eatissa νeeedandum a pνomisso iniri nam portantium, probat tantum, eos eredidisse. seo destia radria eιαι at po/ais. ωecla ρtistina ex iuretiirando obligari, non autem, eo reapse ora esse aperta, me nullam ereepraonem a ιι anp. obligatos si isse. Idem de uiolata a Saule timEt utique prae se fert Gratilis, in verbia. tu risitirandi sde Gibeonitis data, diem/um esset, teris maniscillis expressa, personariun quidem mu- nisi alio obtentu, quam quod illaturan/um Nultationem obesse, quo minus obligatio intereidat, tum esse eenseret. Saulem unim esse. CLER -nis iusiurandum quotannis itereturi emerum de Cus obseruasset ad I samuel. Xxl. r. a. . inua os/νti iurantium nulla apud eum mentio. Ne- ag iusiuran)um attinet, quo iiis nemini trIbium que soli)a est ratio, qua Hertii ipse H r. Pom veluti duando leges Sacratae seruntur, palam est. ias, inquit, iurare potest, ιν populus. Nam P i4 pengere a regulis Voti, quod eatenus tantum pullis hodiernus non iclem est, ae ille, qiii ante votientes obligat, quatenus praesuini potest. Deo C. annos floruit, sed idem tantum este eensetur id malum sitisse. unde dubium non est, quin propter perpetuam niceessionem nouorum elui tm, mutari possit etiam lex sacrata. quia alias populus imqui in loeum morientium . demigrantiumque meis terdinu Obstringeretur ad id, quod nulla ratione cedunt, de propter eontinuationem Reipublicae. seri potes.
539쪽
4ys LIB. Iv. CAP. II. DE IUREIURANDO
perti erant, reducere in mentem veniret. Quo ipso se quidem obligare potuerunt, ne regem Romae constituerent, saltem hactenus, quamdiu salus reipublicae regnum non desiderabat. Nam in hoc casu & illi ipli, qui iurauerant, iuramento soluti intelliguntur, cum tunc Materia iurisiurandi per conditionem ciuiretis, quae absque regno salua non esse posse praesupponitur, illicita sit reddita. Posteri autem, qui iuramentum non repetiuerunt, eodem stringi non poterant, tum quia ipsis pro imperio a maioribus imponi non potuit, tum quia posteri non consenserunt; quod supponitur. Nec obstat, quod populus idem censeatur, singulis licet ciuibus mutatis, adeoque & actus maiorum posteris videatur tribuendus. Nam actus maiorum non nisi tunc stringere potest posteros, quando alteri homini ex eo ius suit quaesitum. Circa talia autem, quae in populum redundant eκ actione singulorum, posteri non semper stant pro maiorinus. Sicuti si populus aliquis olim gloria hellica floruit, posteri ignaui& degeneres id sibi hautquiaquam tribuerint. Aliud autem soret, si iuramem tum illud a singulis posterorum fuisset repetitum. Caeterum circa similia iuramenta obseruandum suerit illud SOPHOCLIs Antigone: spag. g3o. Edit.
rem. Non plane quoque de nihilo est, quod Io. LAR ARDA Evs Hist. de
Reb. Gall. L. VI. p. 329. scribit: Regibus, quam populix, quibus f imperium es. Diarea sanctiora sunt. Nam quae fides ab uno datur . eius seruandae religio hunc magit incit, quam Moses ex multitudine. ad quos fidei publieae vel nulla. NI ex gua par/ pcrrinet. quo fit, ut ab Me faciti discedam. Cons. Anton. MATTHAEus de Criminibus titi de periurio. n. s.f. XVIII. P o s s v N T & solent iuramenta duplici potissimum fine adhiberi, vi vel aliquid singulari cum religione promittatur, vel via aperiatur ad docidendum aliquod iactum illiquidum, & quod alia ratione commodius dein monstrari nequit. Quem in sensum explicandum illud Astis TOTE Lis Rhetor
6. XVIII. o Vid. infra f. I. I.
M Quod utique verum est. υbi pars parti de tulit iussurandum, em e pertinet dimim Pauli
Areadii Imperat. rigidae sanctioni in L. si mi
540쪽
LIB. IV. CAP. II. DE IUREIURANDO.
tor. ad AleXandr. c. I8. μετα Θέας παραλμεως Coera ς ἀναποδεικτυ.Dν amentum es cum diuina inuocatione asseriis indemo rabitu, seu quae nullis a
limentis demonstretur, sed cui ob solam iurantis religionem fides adhibeatur hi enim argumentis liquidis res demonstrari potest, non recte eκ iuramentis probatio sumitur Vbi autem iuramento lis decidenda committitur, nullae amplius probationes quaeruntur '. In aprico est autem, quare non iniuris, sed in facti quaestionibus adhibeantur iuramenta. Non enim iuratur, recte an secus iactum quid sit; sed factum quid sit, nec ne. Quo cognito de iure ex certa demonstratione potest pronunciari. Neque vero quod a iudicibus praestatur iuramentum, assertorium est, sed promissorium, quod scilicet velint sententiam pronunciare citra praesens lacium, prout ius & aequum suggesserit. Prioris igitur generis iuramenta possumus vocare promissoria, p sterioris assertoria. f. XIX. PRO Misso I A tam in publicis quam priuatis causis frequentissime adhiberi sueuerunt, & sonasse frequentius, quam necessum erat . Circa quae tamen aliqui monent, quod quaedam suscipiantur obligationis inducendae causa, promissoria in specie dicia; quaedam actus alicuius iam subsistentis firmandi causa. Quae diuisio non ita est capienda, quasi non quod uis iuramentum sit accessorium alterius obligationis ; sed quia quaedam promissa iuramentum eodem orationis contextu includunt, verbi gratia, iuro me tibi quid praestiturum; quandoque autem principale negotium a iuramento separ tim concipitur. Recte autem monent Interpretes iuris Romani, id quod tisupra ostensum est ', irrita esse iuramenta, quae accedunt negotiis, ipso iure naturae illicitis ac turpibus Τ, quaeque aut bono publico repugnant, aut in fraudem tertii vergunt. Dari tamen negotia, quae in se inualida sint in sorociuili, sed accedente iuramento confirmentur: ideo quia naturali vitio non la-horant, sed quia duntaxat sacilem occasionem possunt praebere, ut Iaedatur is, qui suscepit '. Cum autem beneficio in fauorem sui introducto renunciare quiuis
D Vsia L. f. C. Neod. vi tactis. in fine. H. svid. Lusitanomini ordinatio iiid. tit. 73. A de legibus Hispanorum P IN E L L v s ad L. a. C. de Rese. ιend.
O Meun iam Daque praedictam regula . qua:ιacunque seruari fac iam lege pMohibenta
o perii et supra iam lau8ata Regula Iu ris canonici, quae omne iuramentum se ari iii Let . quod seruatum non versat in dispendiuiti
salutis aeternae, e. as. de Iuremr. π c. a. eodem
ia s. c. a.do pactis A cro. litet aetiva eui adie mire, alias inualidus sit, qualis est fideiusso mulieris. iuretiirando fimnata. Hiae Iure itaque iuramen. tum notium vinculum addit actui Nulli contra Itis eluile. ina ratione tamen vius iurisi lirandi eontra praeceptiam Christi. Matth. V, 34. in immensunt auctuq est in caussis extraitidietatibus.atque hae praeterea ad sortim tractae Eeelesiasticiam. e. vlti defori compet in 6. Recte vero obseruat TMora Asius iurisprud. Diu. L. II. e. s. s. 9.&seqq. contrariari hoe naturae iurisiurandi, quod, ut satis ab Auefore commonstratur. aeeessorii tam tum viee fungitur; ideoque hae religione Clerum abusunt suisse, ut potestate polleret eorrigendi leoges ciuiles, A sententias iudieiam et simulque ina pediret . ne donationes iurei trando Ecclesiis sa elae, ius is exceptionibus infirmerentur.