장음표시 사용
761쪽
etao LIB. V. CAP. IV. DE CONTRACTI Bus
nisi eo ducat interpretatio verborum, mandantis proposito, & mandati essectui
congrua, iuria reciae rationis normam, & communiter reeeptas apud sanos homines regulas instituta. Nam ea demum vera alicuius voluntas censetur,
quam legitima interpretatio suggerit. Et si huic practer necessitatem heio munime indulgendum; cum alias omnis imperii vis evanescat, & saepe respublica in casum detur, si proprio ausu minister partes imperanti proprias sibi vin
dicare velit. Otho apud T A CIT V M H. I. c. 83. Si ubi iubeantur, quaerere si gulis liceat, pereunte obsequio etiam imperium intercidit. Et apud si v N D E MII. H. c. 39. maligna laus est militis; qui interpretari iuga ducum malia, quam exequi.
Add. L. A g. . D. de Re militari; &LIVIVs L. XLIV. 3 . Aliquando tamen magna auctoritate praediti ministri imprudentia principum mandata recte negligunt. Vid. I. Regum. XVIII, I . XIX, 6. V ALER. MAX. L. III. c. 8. f. I. CO nel. NEpos Epaminonda c. 7. 8. BUS SIERES Hiit. Franc. L. XI. p. ni. 39r. de Baualano imperatam sibi a Duce Clistonii necem disserente. Insignis quoque est in eam rem locus apud Hieron. OSORIUM de gest. Emanuel. L. XI. ubi Prorex Indiae urbem Adenam data occasione occupare negligit, quod mandatum regis obstaret, cum tamen quantivis esse debuerit eius urbis adqui1itio. g. VI. COMMODATVM, quo rei nostrae usum alicui gratis cone dimus, hisce sere legibus constat: ut quis eandem solicite seruet , eaque cura, qua diligentistitia homines sua solent, ampleetatur. L s. g. F. D. commoduli φ. Dein res commodata non eli ad alios usus adhibenda, aut ulterius,
Nise merus intitatae. Adge Ar IANvΜ Q. Vari Histor. q. vhi de Atheniensibiis. Anton. Mariam GRATIAM L. V. de Bello Cyprieo p. Io. de de Alphonsceri reso Sidonio Duce s TRADIVNDeead. II. L.i . ad A. ishs. ct H. G R O TIv Μ L. I. Hist. Belgie. p. I9. add. A. H. 6. VI. i) ,, Alias tamen sis qui utendum aeeepit' exactissiniam diligentiam custodiendae rei praestare eompellitur: nec stis scit ei, eamdem dis sentiam adhibere, quam sita rebus adhibet, si alius diligentior custodire poterit. E. a. s. . . D. de OtasM. O Aialon. i. I. s. f. s. D. Commodati. commodatarius Ii re Naturae praestat culpam leuissiniam, quod solidissime probat Celeb. B Λ R. REYRACVS in nota a. ad h. s. Et naturalem rationem sequitur Gaius in lege adducta, sed etiatu, sententia a Iustiniano reiecta est propter ra. tionem ciuilens, de qua Vid. Lib. I. e. I. g. I6.
M si Custodiam plane commodatae rei etiam diligentein debet praestare. 33 Alias furtum Vnii eommittitur. siue is, qui rem utendam accepit, in alium usum cana tramsserat, quam euius gratia ei data est: surtum committit: veluti si quis arpentum utendum acceperit, quas at eos ad eoenam immaturus, de id peregre secum tulerit: aut si quis equum gestandi eatissa eommodatum sibi longitis aliquo duxerit; quod veteres seripserunt de eo, qui in aciem equum perduxisset. g. o. Inst. de Ostigari quae ex delis o nascuusur. Placuit tamen. eos qui rebus eommodatis aliter uterentur . quam utendas aeeeperint, ita furtum eommittere, ii se intelligant id inuito domino sacere, eumque, si intellexisset, non permimirum: at si pernitis risin credant, extra erimen viderit ostima sane distinctione: quia surtum sine ad eiu surandi non committitur, g. r. Inst. eod. M Cuius historiam respexit IV 5TINIANV s . o. I. vi obtigas. quae ex Atti . nas. vhi proinde pro in aetem legendum initiam. H. t Addi poterat SYMMACH vs Lib. VIII. epist. 69. Aricia autem Obseruante Celeb. OTTONE in notis Criticia ad β. 6. Inst. de Obligat. quae ex delicio nasci primum ab exeesia Romae oppidum erat in via Appia. HORATIUS Lib. I. Sat. princi
762쪽
quam commodans y concessit. Vid. VALE IV s MAXIMVs ' L. Ita. e. α
Furtis. Ac demum eadem illaeis est restituenda, & prout accepta suit; vid.
L. I. I. l. D. Commodaιi, nisi quantum per ordinarium usum eidem decessit hoc quippe commodans gratis concessisse intelligitur. Add. L. vlt. D. d. t. Quod si rem ad certum tempus concesserim, & interea eadem ipse valde indigere incipiam, eκ casu aliquo tempore commodationis non praeuiis, repotenti rem protinus citra tergiversationem alter restituere debet . Nam nemores suas gratis alteri concedere praesumitur, nisi quantum iisdem ipse comm de potes s carere. Commodare autem rem suam illud in tempus, quo ipse eo
opus sit habiturus, non nisi dissoluti est, & qui aliis illudere velit. Igitur
commodatum, cui certum tempus adiicitur, hane habet tacitam exceptionem; nisi ipse interea ea re vehementer indiguero. Extra hunc casum repetitio commodati intempestiue fieri non debet 7. Uid. L ι . s.f. q. D. Commodati. Quo loco addendum erit, in quonam conueniat, & disserat commodatum a precario. Conueniunt ergo retpectu rerum & usus. Quae enim res recipiunt commodatum, eaedem quoque recipiunt precarium. Et utrobique res conceditur gratis utenda. Disserunt autem, quod commodatum est contractus,
precarium non est ', illud est διπλευρον, utrinque obligatorium, hoc ιον
πλευρον potius. commodato res aci Certum tempus vel finem conceditur: precario quam diu concedens patinar '. Commodatarius omnem culpam
praestat; is cui precario res concessa, dolum tantum & latam culpam Vid.
Et praeluerant NERTI . In eontem ra postquam eommodam id tune snem praeseribere sua . C v I A V s in notis posterioribus a retro agere atque intempestiue usum eotiam ct wIssEN BAC Rivs. ad tit. V. de Furtis datae rei auferre. non ossietum tantum impedit. s. a. sed receptam lectionem seqititur THEO- sed A suscepta obligatio inter dandum aceipiet Fui .vs de VLPIANvs quoque in L. s. c. p. dumquer geritur enim negotium inuicem . . . . D. Cis oriri equi ad Bellum educti meminit. Igitur . si pugillarea mihi eomulodasti, ut debi s) Si reddita quidem si rea commodata, sed tor mihi eaueret, non recte facies importune re deterior reddita, non videbitur reddita, nis, petendo. nam s nesasses, vel emisera, vel testea quod interest, praestetur. L. 3. q. r. D. Cammad. adhibui siem L. ar. s. 3. D. eadia Si eommodauero tibi equum, quo utereris usque g) At in disciplina hae verius est, eine tractum. deerium lorum, si nulla ellipa tua interueniente. ct quidem .: nam precarium utique sup in ipso itinere deterior equus iactuast, non ponit dominium; A si expensae non modi e 11 teneris enmmodati: nam ego in culpa ero, qui rem precario aeeeptam fuerint factae. actio ad. in tam longum iter eommodaui, qui eum labo- uersus precarium dantem dabitur. v. supra l. r. rem sustinere non potuit, L.M. eod. ct e. a. f. 4. H. in Ex rationibus. quibtis AUCTOR utitur, s) precarium est, quod preeibus petenti vienis ne ite responderi potest dicintienti TUL DENO dum coneeditur tamdiu, quamdiu, is, qui eo at tit. C. eommodati n. a. Nam subest heie viti cessit patitur L. a. prine. D. da precario. oue tantum pactum ex natiara negotii. Et quod Io) Istis adnotatae , quod eulpam non pras βdonator rem donatam reuocare non possi, licet is, qui pre νιο νυμι, s. Λtam dolum praeis ipse indigeat . inde est; quoniam in donatione fas, quamquam is, qvi commodatum fustetit. ius omne re dominium a nobis abditamus, nee non tansum dolum, seu eris ae. volumus, ut res nobis reddatur. Cons. Mum me immerito dolum saltim pras a is, qui ρνε-LEN pari. III. Fori conse. quaest. 38. H. . cano rogauis: cum roriam Me ex Iabeνatie ara da
et) Stetit autem uoluntatis ει ossicii magis, flendae eius. qui precario concessit: ct saris sio, si
quam necessitatis est, Commodare, ita modum dotas tantum praUN-. qam tamen doti pro-eommodati finemque praescribere eius est . qui xi m eontineri quis maνiro ἀπινiι. L. g. g.3. B.
Mnescium tribuit. Cum autem id seeit cid est, eod. Vid. cvlΑCivs Obseru. Iv. et. Quod se ad
763쪽
πα LIR. V. CAP. IV. DE CONTRACTI Bus
Vid. WrssEM HAC A. ad D. disp. 2 . q. I'. Illud dubitatur, an commodatarius teneatur rei aestimationem, aut aliam eiusdem generis restituere, siquiadem ea perierit casu fortuito, & quem auertisse ipsius non erat λ Id quod communiter negant 'Vid. L. r. g. A. D. de Oblig. σ action. Ego tamen pinauerim distinguendum ', an res omnino apud dominum suistit peritura, sit vel maxime commodato non laret data, an vero minus. Priori casu cessat restitutio. Posteriori autem eam fieri omnino suadere videtur aequitas; cum alias mea mihi benignitas nimio constaret, si praeter usum gratuitum re quoque ipsa mihi sit carendum, quam non eram perditurus, absque altero si sumet . Neque adparet, Cur ipse magis, quam alter, insortunium praestare debeam,
cum hic utique occasionem praebuerit, Vt idem rem meam incurrere posset. In L. N. L. 22. Commodati, rei commodatae surto sublatae aestimatio soluenda dic, tur. Atqui nonnulla furta etiam citra Omnem culpam eorum, qui expilantur, fiunt.
Etsi, ubi quis, verbi gratia, per incendium omnes res suas i mul amiserit, & ad
nopiam redactus fuerit, durum iret, commodati pretium reposcere. Et ubi eastis isti sat Dequenter solent intercurrere, uti naufragium nauigantibus, Prae- fumi potest, commodantem istos suo periculo esse voluisse. Et in hunc mo
dum putauerim limitandam L. ιδ. prim. L. s. g. q. T 7. D. Commodati. Sicut nec probauerim L. ao. D. d. t. quicum etiam non satis Videtur conspirare L. ia. F. 3. D. d. r. Multo magis autem tenebitur ' commodatarius, si cum eae
periculo, verbi gratia, incendii, naufragii, posset rem commodatam eripere, suam praetulit, utut pretiosiorem. Nam licet vitio verti ipsi nequeat, quod
ad reliqua, differentia omnia inter precarium thaommodatiam Iuris Ciuilis, non naturalis est, ut plenius ostendit TH Λ si s de Culparum
praestatione in contractibus, e. I. I. 48. & seqq. i) Et recte. Res enim quamis raomino perit. Praeter i. e. adduci solet L. f. C. D. Commodati. od vero senectute e ntisit, vel morbo, vel vi latronum ereptrina est, aut quid simile accidit. dieendum est , nihil eorum esse imputandum ei, qui eommodatum accepit; nisi aliqua eulpa interidieniat. proinde eis ineendio. vel mina aliquideontigit, vel aliquod damnum satale, non tenebitur nisi sorte cum possit res eommodatas salistias sacere, suas praetulit. In qua memorabi. Ita verba postrema, Nisi foνre sum possis res eom. amo ras fati as farreo . Das ρνα stitit, e quibus vulgo inferunt, Commodatarium rem comm datam etiam mitis am rei suae, etiam pretiosis nanas indistule e praeserre teneri, quia praestet Olpatu leuissimam. Sed haec non est sententia
Vlpiani, Icti ad aequitatem proesiliis. Exigitis a Commo latario culpam tantum leuem in L. I . . r. D. de pio oras. ast . quam sententiam Iustinianiis probauit insa. Ins. stu b. mo I re caninoble. Vid. L. l. e. I. 4. 15. nota a ) ge sine dubio
hane exceptionem subintcilicii , Nisi Vos it i
inmotararii sis preri or . refragante alias senissu communi. Ecce enim , quannus rem meam pretiosorem rei viliori eommodantis praetulerim, de hiate suae rei pretium soluerim. damnum tamen minus seel, ouam si rem ipsus praetulissem. In- eamam hie laborat TaΥ a V s, euius interpretatio, qua se eommodatarium tum denaum eulpae reum censet, si satis temporis superfuerit, ut de rem propriam ct eommodatam in tuto eolloearet, ct is suam tantum serilauerit minus naturalis est, et u obseruante Cl. BARBE YRACO qualiaee interpretatio iuuari possit, Meurrat figura apud VIRGILI vra XII. Aeneidos, vers. I43. 43.
Exagitauerat enim Iuno, mitis haec uerba sunt, pellios omnes Iouis, titillam, ut Deile ereditu aequo animo serena ct illis CURTII LVI. e. s. n. 18. Mare Caspio diatiitis ea teris i sunt enim prae sale amara Omnia.) Sed quis eiusmodi ve neres quaerat in homine Syro Semi Latitio, quali Vlpianus, suppetente sensu alio, per se inanis
sto ia) Eadem distinctione usus est MORN AC Ius
etiam j - . L. . D. Testatueri a qυ adiu. apeiariantur. Qua ratione recte Cl. BARBE YRA C v s in nota s. Auctoris sentantiam eontra imis
peium Titii tuetur. ivi Vulgo tamen dissentiunt, si res eorumcida.
764쪽
Usuerit rem viliorem perire: tamen eum periculo ea posset eripi, eamque compendii sui causa perire passus suerit commodatarius, non est, quare commo. dans illud damnum sentiati L. s. g. q. D. Commodati. Vid. quoque Exodi XXII,
13. I . Is. & L. tS. yrine. D. Depositi. L. t. I. M. E contrario non minus aequum est, ut si quid utilium aut necessariarum impensarum in rem commodatam factum sit extra eas, quae alias usum rei ordinarie comitantur, a domino resin- datur. Add. L. ig. s. a. D. Commodati ε.
f. VII. IN Deposito, quo rem nostram, aut ad nos quocunque modo spectantem, alterius fidei committimus ', ut eandem gratis custodiat , hoc inprimis requiritur, ut res concredita diligenter custodiatur, & quandocunque deponenti placuerit, eadem restituatur. Vid. L. /a. g. s. D. Derisii Quam uam interdum propter certas circumstantias depositum reposcenti non statim it restituendum. PHILO Iudaeus de Plantatione Noe: f p. 228. Et Paris A. B.J
Depositum quod aecepisti a sobrio, nec ebrio, nec prodigo, nec furenti reddideris. Num qui Aeflua recipis, ab eorum usu excluditur iniquitarc remporis. Neque debitoriabus aut seruit reddendum es, quout foeneratores insidiamur, G domini. Proditis , enim es Mee, non redditio. CICERO Osse. III. as.J Si gladium quis apud te sana mente depfuerit, repetas insani et reddere peccatum sit; non reddere incium. Ouid si is, qui apud te pecuniam deposueris, bellum inferas patriae, redis amne depositum p nou credo, facier enim contra rempublicam, quae debet esse carissima '.
SENE cΑ de Benefie. L. IV. c. Io. Depositum re cre per se rer expetenda es: Y et non
totis est vilior; quin ob eam seruat m a eonina isdatario rei pretiosioris amissae nomine agi possie afferunt, quasi is commodatoris negotium gesserit. Aequa valde est WIs I GOTHORUM lex
L. V. tit. s. l. 3. 2us comm lata veI commodatas everit , is da ruina . aut de incendio vel hostiti.
aliena periderit, quod Mevit sina aliquin excusatione cogatur exsoinere. Si vero panem aliquam de rebus propriis liberasse rognoscιtur , illi, cuius νes suum hasuerat, iuxta modum perditae rei veltiberatae resumat, qualem index rationo dedue a aestim Murere portionem. Si autem flua inmaperdidit, eum tiberaret aliena, is deliberatis σάοe Dis rabias simul r tro de carur, ut partem arbitris tu amas, qui tiberauit, accipiat. --stum est enim in simili casu, ut illa mae damnum simul accipiat, qui sa grauioribus νιι erit periculis. Θ dum aliena minora conatur liberare, I maro. perdidisse cognoscas r. H. 13 Possunt iussaa caussae 3 meruenare, ex quaιusemn eo. qui commodasset agi deberet: veluti d. ι-- pensis in valetudinem semifactis, quaeue post fugam requirendi. reducen ique emi ea a De Me e se sent: nam cibariorum impensae, nasurati scilicet ratione, ad eum pertinent. eri utendum acce.=isset. f. VII. 0 2iae si litigiosa est, voeatur seis
questrum voluntarium. Vid. de valle Tellina. quam apud Ponthleem Romanum deposti ilire es. . inter Galliae de Hispaniae Reges e nuenerat.
GRAΜo NnvM L. XIII Hist. Gall. ad A. MDCXXIII. H. a) Depositum est. quod eustodiendum alieti
datum est . . . Si vestimenta seruanda halneatori data perierunt, si quidem nullam mereeden seritandorum vestimemorauia aeeerit. depositi eum teneri. I dolum dumtaxat praestare dehe re puto: quod si accepit ex eonducto. M L. r. print. π T. s. D. Deposit. 3I ,. Praeterea a is, apud suem res aliqua de Ioautur, re obligatur, teneturque ae torie depci. iii quia a ipse de ea re, quam accepit, res iis tuenda tenetur. g. s. Ins. re conrras..blig. a Pl ATO, sententiam simonidis explieans. qua iustitia in eo eonsistit, ut sui im euique tribuatur, dieit, depositum ei reddi debere, qui deposuerit, nis furore agatur: qitoniam inter ho mines, qui inimici non siit. hoe non sit debitum reddere. s ex redditione I redilenti ct ei, mi red
765쪽
st . LIB. V. CAP. IV. DE CONTRACTI Bus
vin tamen simper reddam, nec quolibet loco, nec quolibet tempore. Aliquanda niIII interes, utrum inficier, an palam reddam. Intuebor utilitatem esus, mi redditurus sum. σ nociturum illi depositum negabo. AMBROSIUS OT L. I. c. vlt. haec exempla adsert: Si quis contra patriam opem barbam ferent, pecuniam apertus , sis repseat; aut A cui reddas, cum ad , qui extorqueat; si furenti restiuas, cum seruare non queat; si insanienti gladium depositum non negat, nonne soluisse eonfra os
Dium est y A furio quaesita sciens suscipias, ut fraudetur, qui amiserat, nonne contra incium es ' Quod si autem conuentum fuerit, ut ad certum tempus restituatur, etiam ante elapsum id tempus repeti poterit, mutata voluntate. Vid. L. t. s. s. ' 41. D. Depositi. Cui repugnare videtur illud apud Qv IN-T I LI A N WM Declamat. 24s. De nisur aliquid, quod quandocunque repeIitvr, reddendum es. Deponitur aliquid in tempus. me quomodo depositum erat δ ει aceia peres , eum luxuriari desisset. Ouo tempore repetebas, tune luxuriabaris. Non derihebatur ergo, nee potes videri insciatum, quod eo tempore negauit, quo illi extorquein
ri non posset vel eonfitenti. Vhi dicendum videtur, si is ipse, qui petebat, deposuit, non potuisse id negari. Sed si alius deposuerat, puta cuius haeres
Iste erat, tempore nondum elapso, ante exutam luxuriam depositarius ad rest tuendum non tenebatur. Add. VALERIUS MAXIMUS L. VII. c. 3. g. plater erierna. De gradu porro diligentiae in deposito custodiendo adhibendae communiter traditur, sum ere vulgarem diligentiam, quae dolum & latam euIpam excludit; idque tum, quia hic contractus deponentis tantum causa ini tur, eiusque apud quem deponitur nulla helo utilitas versatur; tum quia ipse culpa non vacat, qui homini dissoluto rem suam concredidit. Et ob posteriorem rationem io deposito a culpa excusatur, qui in eo custodiendo ad suum modum Curam praestiterit, seu eandem, quam in rebus suis solet, licet illa satis
remissa sit. Vid. L. t. s. s. D. de obligat. I actio. Enimuero cum regulariis
ter in deposito aliquid amicitiae intercurrat; nemo enim fere deponit, nisi apud amicum ', aut de cuius probitate bene iudicat: in uniuersum iudicauerim, in quovis deposito custodiendo adhibendam esse talem curam, qualem communiter diligentes homines circa proprias res solent adhibere '. Imo &
exactissima quandoque cura est adhibenda, non solum quando super ea expresse iuu
I. m. 33r. 332. Tom. u. Ed. Steph. viii Iociis a Celeh. AARBRYRAco adductiis addi potest iis,qnos exhibee No DTIVs Probab. L. Ill. c. a. - si Opostero. apud te. ut post mortem etiam reddas . A leeum S elim herede tuo, possinia depositi ageret possitan enim mutare uoluntatem , ct ante mortem tuam depostum repeteisse. M addo I. M. D ARIsTO TALE . Prohl. sin. U. quaest.
enim quicquam deponit, nis credens eon ansque. M. ae senteiitia quoque Nemiae fuit in L. 32.
ι,6 Adparet enim ab eo exigi eulpam. quam m. ctores leuem in eonereto adpellant. inare Nerina a Depositario iam etindem exigit culpae gradum , qui exigitur a Mandatario. Vid. nota Lad ι. 3. eoque concidit scrupilus, quem hae parite
766쪽
stat e uentum, sed & ubi rei depositae conditio id requirit; puta, si sit πω
closissima, aut si ex ea omnes alicuius sortunae dependeant. Add. AMBR sius ossic. L. II. c. 29. Ista tamen diligentia non in eo consistit, ut quis noctu diuque eidem rei custos assideat; sed ut eam loco, quem habet, munitissimo recondat, D ubi minime corrumpi potest. Unde etsi legibus amicitiae satisfecerim, si res amici aeque curem, ac proprias; neque ut meas alterius
rebus posthabeam, si utraeque paris sint pretii, quispiam salua seonte postulare
queat: aequum tamen fuerit, Vt quando utraque seruari nequit, ego potius rem meam viliorem negligam, & pretiosiorem depositam seruem, verbi gratia, incendio oborto, quis non iudicauerit potius seruandam esse citam auro aut aliis pretiosis rebus, vel magni momenti instrumentis literisque plenam, quam vilem supellectilem λ Ita tamen vi deponens teneatur mihi restituere pretium earum rerum, quae mihi perierunt, dum ipsius res prae meis seruatum eo: non secus atque alias impensas in depositam rem factas, aut damna, quae per illam accepi. Quod H tamen quis rem suam viliorem deposito pretiosiori praetulerit, ubi de tali diligentia &cura non fuit conuentum, amicitiae dunt xat & humanitatis iura violasse censebitur, a praestanda rei perditae aestimati ne immunis '. Nam neque inde factus est locupletior; & intermissa nudae amicitiae & humanitatis ossicia ad refusionem detrimenti inde orti non obliganti Ratio autem, quare leges Romanae Imiorem diligentiae gradum in deposito, quam in mandato requisiverint, est; quia mandatum per singularem nostrum actum expeditur, quemque adeo iuxta ungula velut momenta in nostro arbitrio dirigere est situm. Sed in deposito nemo me velit obligatum, ut ipse contunuo exsomnis apud rem depositam excubias agam. Vnde lassicit, si eandem in locum commodum incluserim ', & non nisi quando peculiaris aliqua ratio suaserit, inspiciam; sicut circa res proprias facere solemus, corruptionis perruculo non obnorias, quibus ad usus nostros non indigemus. Legi, quae e tat Eκodi XXII, iet. GROTIus hanc glossam addit: F lata euma adfuerit, quae a dolo non longe abes '. Sed & illud solet quaeri, an deposito depositarius queat uti λ Id non licere, siquidem res ullo modo usu fiat deterior, citra d ponentis consensum manifestum est . Scaevola apud GELLIvM L. VIL
Ae Ctilparum praestatione in eontractibus e. . 42.
Sed probauit IusTINIANVs in s. q. Inst.
Uilib. mod. re eontrahitur, sententiam Gali pr Aitam in L. a. s. L D. de oblig. tu Amon. qua a Depostario tantum eulpa lata sarcienda est, Da-Haque adeo fuit Iuris veteria Analogia, Prinei-pis auctoritate, in qua , non quid aequum, sed
quid scriptnm sit, quaeri solet. 84 Imo, s Deponens tenetur mihi restituere
pretium earum remm ,quae mihi periem, , da nspsuis res prae meis iuruaui , utique Depositarius
rem alienam pretiosiorem suae viliari praeserre cogitur. Sie recte rationes subducit THO ΜΛ- si v s de Culparum praestatione in Contractibus,
s. 44. Interdum tamen iudicis arbitrio hie aliaquId dari poterit, ut ostendit CI. EA RAEVR
s) Iino Deposito quoque, pro Natura rei, pilis miramite eustodiae impendendum est. Alia enim est elistodia Domus, alia eustodia virginis, alia custodia Gemmae, uel unionis, alia custodia paratae Peeuniae, alia denique eustodia Mereium, quibus nemo Deila insidietur, de quae tutae flat. modo quis eas in horrea eolloeari sueriti vid. TMON A si Vs d. l. s. 43.ro Imo hane legem Diuinant de eo eam aeriis piendam esse . quo furtum eonscio Depostario fa- tima sit, praeelare ostendit Io. CLERICvs
Commerit. in Exod. p. rio. Add. HRI NEC CIus
767쪽
vsto LIB. V. CAP. IV. DE CONTRACTIBUS&α
eap. rs si red cui seruandum datum est, si eo usui es, situ quod utendum aereperis ad aliam ram, atque acceperit, usus es, furtis Obligauit. Add. f. s. Insit. de Oblig. quae ex δει nasi. Quod si autem per vim rei nihil prorsus dec dat, puta, si poculum argenteum disponatur in ornamentum conclauis, aut ut hospiti honoratiori propinetur, non video, quare hactenus non possit eo uti depositarius; dummodo non peculiariter domini intersit, ne ab aliis depositum
conspiciatur; & depositarius sciat, sibi praestanda fore quaevis pericula, in quae
res aeposita ob eum viam incidit. Nullo tamen modo rem depositam licet exuere illis vinculis aut receptaculis, quibus a domino suit inclusa. Add. L. LM.31. D. DF 1i. imo licet res fungibilis, non inclusa aut obsignata, fuerit tr dita , non poterit eandem consumere depositarius, nisi in promtu sit ipsi, quandocunque deponenti placuerit, eiusdem generis rem eadem quantitate acquulitate restituere ': Cum saepe eiusmodi rebus tantopere indigeamus, ut alias res pro iisdem accipere nolimus. Denique & illud a legibus Romanis bene comstitutum, ut in duplum μ' condemnaretur, qui depositum miserabile, seu quod propter imminens periculum tumultus, incendii, ruinae, naufragii d sonitur, inficiatus fuerit, aut dolose detrectauerit restituere; cum utique po nam mereatur inhumana improbitas eorum, qui eκ hominum misericordia dignorum damno compendium flagitiosum quaerere non verentur. Vid. L l. s. l. 2. A. D. Depositi. QV INTILIANvs Deel. et s. addit: Depositum hoc magi Mindicandum, quod fere secreta Ain citra probationem Add. Εκ . XXII, 7.L Levit. VI, 2. seqq. Imo crediderim, turpius esse flagitium q, depositum abnegare aut intercipere, quam furtum facere; cum heic solum ius dominii & iu- .stitia, illic etiam amicitia & humanitas violetur. NICO LAUS DAMASCE-Nus: Grauisimum apud Pi das iudicium depositi agitur, quod qui fraude inuertere
conuictus fuerit, morte incitur. Nam illa ratio non satis valida videtur, quod e posito in alterius manus velut consignato, occasio praebeatur eandem interue tendi, quae alias essicacem ad peccandum habet stimulum: fur autem occasi nem res alienas inuolandi astute captet, ac praeterea communem illam sanctionem, qua cuique sua domus tutissimum receptaculum habetur, infringat. Neis
que enim leuius deliquisse iudicatur tutor, qui pupillam, suae fidei commissam,
& in proprias aedes receptam ipse stuprauerit. Addatur ARIsTOTELEs Problem. Sest 20. Quaest. g. & 6. Item L. r. s. a. L. f. princip. D. de Furtis.
ratia re fungibiIi deposta uti queat, depostum migrat in mutuum, vel statim, si id post initum
eontradium placuit et vel quam primum viatur fle. positarius, ubi ah initio ita pacti sunt. L. 3 . D. Deps . t. o. g. MAEI. L. D. de Reb. reia r. Cur tam varie Nimirum illie peramissio utendi facta censetur rogatu depostarii ob eius neeessita remi hie eonditio inest tacite si depositarius vo luerit , ct propterea factum eius sme usus aeeedere
dehet, ut sit reuera mutuum. H.
1M sma is, aqua quam res deposita ast, ea ra
obligat. quae ex delictoriast. Add. A. G E L LI v s
depositi. Sed quale hoc duplam dicemus, min umne an merum possit videri, meriam is M. cendum esse, quia quilibet depostarius rem domu
768쪽
LIB. V. CAP. V. DE CONTRACTIBUS Ste. ταν
, Illud planum est, cum in deposito custodia duntaxat gratis praestetur, refundi debere sumtus in depositum factos. Ex quo fundamento Etiam recte L. ra. princi D. Densili pronunciat: Si in s a depositum fit, τι Romae reddaιur, videtur id actum, in non impensa eius id fiat, apud quem depositum sit, sed eius, qui deposuit.
SIS IN SPECIE, ET PRIMO QUIDEM DE PER-MvΤATIONE, EMTIONE ET VENDITIONE. .
I. De permutatione. N. De pactis venditioni adiici Iolitis. II. 2uando coruractus emtionis venditionis V. suid emtor venditori hie illi prae- fit perfectus ' sare debeat PIII. De periculo G commodo rei ven- UI. De emtione spei.
V I li Neta a contrastas onerosos merito primus locus desertur permutatruont, quia antiquissimis temporibus ante inuentam pecuniam com- mercia per istam solam exercebantur. TAeITus German. c. num. 6. J Interiorer simplicius antiquius permutatione merciωm vi unetur. Vbi tamen notandum, permutationem duplici modo fieri; uno, cum res ipsae aestimantur pecunia ', & loco velut pecuniae inuicem traduntur: altero, quando nude res inuicem comparantur. Prior est velut reciproca emtio venditio, ubi viri
que res in pretium imputatur. Qui modus permutandi hodieque est usitatissumus. Vnde non est sufficienti argumento, Troiani belli tempore solam permutationem in usu fuisse, uti plerisque fuit persuasum, locus Iliad. η. V. ψ82. Ἐνθεν
positam dolo malo in usus sim eomiertens furti ix Vbi pluribus rationibus probat, maiorem tenetur, L. ao. D. Depositit. Quod a repetitur esse perfidiam depositarii, quam debitoris exuti in Nemes Carolina ar/. Do. Sed quia 4amen pro- tuti Η. rie ex e trami descendit, mixtum est hoe druplum per T. H. Inst. vi Amon. f. I. Errant enim M A NTI A L. IV. de H IDEM Decl. 3ia. Cum qkidem aliqnis diis tacit. δ amb. eontient. tit. I9. n. 4. a alii, qui eat, a po arasiad ιι, seis θser Ριd alitia vad ρων rerum aestimatam is negant esse permutationem, ad oearo quam Ies/s mos H. ct eam emtionem esse eontendunt. sane ut emio Idem CICERO sensit inat. pro Rostio tio sit. requiritur prore metium esse promissum, Amerinor Peνdasissima, inquiens. es heminas, ct aestimatio quae fit ad praeparationem suturi ui amisistam disruere, o fabere eum, qui eontra bis, non saeit emtionem; stetis fi aestiis uotis non ossea. xis reuisisse. christiani, tesse matio facta venditionia gratia, ut accipiens e . P LI N Io L. X. ep. n. sacramento se obstrinxe- stituatur quantitatis debitos. L. I. L. D. C. damnit, ne sirim Ditirens, ne derisuiam 'pellati με doratim. u. Miragarent. H.
769쪽
τag LIB. V. CAP. V. DE CONTR. ONEROSIS IN SPECIE,
Ενθεν σπίζοιτο καρηκομοωντες αγωοὶ, αλοι ψεν χαλκοῖ, ἄλει δ αι - πι σιδηρω , αλοι Oὲ ρινοῖς . αλοι o αυτωσι βοεσσιν, αλοι δ ἀνδρωτοδοις. Sic enim PLINI vs L. XXXIII. c. r. Hinam posset e vita in totum abdicari auis rum, sacra fa-s, ut celeberrimi auctores dixere. proscissum comitiis ab optimir qui busque I ad perniciem visae repertum: quantum feliciore aeus, eum res imae permutabantur inter se, Aut Troianii temporibus factitatum Homero credi conuenit. Da enim. Ut opinor, eommercia victui gratia inuenta. Alior coriis boum, alios ferro. equisisque rebus emtitasse tradit: quanquam V use miratus aurum aestimationes
rerum ita fecit, νι centum boum arma aurea permutasse Glaucum diceret eum Diom Hr armis nouem boum. Ex qua eonsuetudine multa legum antiquarum pecore compat, etiam Romae. Enimuero hodie quoque nihil est frequentius, quam in milites res praedando captas aliis rebus permutent; cum non semper pecunia in praedam cedat, & illi etiam alias res asportare non dedignentur. Adeoque non sequitur ex eo, quod milites pro rebus bello captis vinum sibi compar rint, belli Troiani tempore nullum fuisse usum pecuniae. Nam utique talentorum auri apud immerum aliquoties fit mentio, verbi gratia, Illi ad i. pollicetur Agamemnon, se Achilli daturum δεκα χρυσοῖο ταλαντα. Odyss q. singuli principum Phaeacum Uyssi donant υρυσοὰ ταλαντο, τιμηενσος. Et licet id aurum Odyss. ν. vocetur χρυσος πολε Δωδαλος, & talentum sit proprie vocab lum ponderis: tamen non probabile est, omne id aurum fuisse factum, aut tunc ad sola pocula, & similia vasa aurum adhibitum. Neque adparet, qu modo tantam τιμήν, auro tribuat Homerus, si nondum in id eminens prctium consensu gentium erat collatum L Et πολυ αλος etiam significare potestrem, quae idonea est, ut ex eadem multa affabre fiant. Quod autem H o-MERus arma Glauci aurea vocat Λατομ Ωια. Diomedis aerea ἰοεάζοι , id sine dubio ideo fecit, quia antiquissimis temporihus maximae diuitiae in pec
ribus erant sitae; inter quae cum principem obtinerent locum houm, agriculturae quoque instrumentum maxime necessarium, moris erat ad eos aliarum pretia rerum referri. Idque in Communem sermonem receptum tunc quoque non statim exoleuit, quando iam numus res omnes metiri coepit. Inde D YDi Mus ad dictum locum Homeri Iliad. o vers. 235. annotat, ab antiquis παροΘhους αλφεσιβο-, quasi diceret, boum quastrues vocatas, quibus ob tam statem insignia dona nuptialia a sponsis suerint data. Ac si maxime iunci inter Graecos non suit in usu numus signatus; potuit tamen in commerciis obtinere usus auri & argenti appensi. Caeterum ante Troianum bellum compluribus populis inum pecuniae receptum fuisse vel eκ sacra historia satis constat.
mit, qui pecuniam signatam multo serius intro. ductam eensem; ct eorum opinioni prodest, qui Siclos, quorum in Historia Saera diu ante Homeri tempora mentio fit, de monetae genere aecipiunt. M Qua ratione S ANACREON verbo πμ---, quod significat vend/ra permutationem de Mnat in Oda IX. vers 1o. ct sequ.
finitias, ne scilicet intilaa. Pantu is grandis, duos ιoties is aruin eaoώει axeiarias. Ex quo loco mendari debet FΕsTus invoce rietilatus, qui, renitente sensu eommuni, poenam grauissimam duarum ovium X triginta holam suisse ait. io Quod argumentum sententiata eo tu pro-
770쪽
stat. Sed & idem HOMERI locus admonet de controuersia, agitata quondam inter Sabinum, Cassiumque L. 1. D de Contrah. emi. an sine numis hodieque poli receptam pecuniam possit dici venditio, velut si ego tunicam dedi, ut i gam acciperem. Id quod Sabinus affirmabat eκ dicto Ioco HOMERt, quasi exercitus Graecorum aere, ferro, hominibusque vinum emerit. Enim- Uero οινίζεθαι non significat proprie vinum emere, sed quocunque modo vunum comparare; sicut apud Latinos pabulari, lignari. Dumentari in genero significat talem materiam congerere, quocunque id fiat titulo. Quanquam
contraria sententia visa potior, quod aliud λι emere, aliud vendere ἰ alius emtori alius venditor; aliud fit pretium, aliud merx, quod in permutatione discerni nequeat.
Vtrumque autem emtorem&venditorem fuisse, &utramque rem pretii &mer cis nomine datam, absurdum videri. Heic eκ eo, quod iam iam de duplici modo permutationis dicebamus, reponi potest; ubi res numo prius aestimatae permutantur, reciprocam videri emtionem fieri, adeoque nihil absurdi esse, eundem diuerso respectu emtoris & venditoris locum subire ' Est & hoe obseruandum, voce permutationis Venire interdum reciprocam donationem, quae inter amicos valde frequens est; quae cum contractus non sit, aequalit tem quoque non requirit. Quo reserenda proprie est permutatio armorum inter Glaucum & Diomedem, apud HOMERUM Il. o quae propter inaequalitatem sorte stultitiae nomine eκ parte Glauci, non tamen iniustitiae ex parte Diomedis argui potest: Sicuti & MAXIMvs TYRI Us Dissere. 23. dicit, Glau-
Cum ταν κρειω ψι μὴ τῖ αξία ταν οπλων τὴν ἀνταλα- γόν; aestimasse occasione, non pretio permutationem armorum . Et ID E M Disserti et . de eodem facto: Neque plus habuit, qui aurum accepit, neque minus, cui ae traditum est. Verum cum utroque praeclare actum es: eum materiae illa inaequalitas aequalitate propositi, quo alter dedit alteri. compensata es. Add. I s o C R A-Tgs ad Nicoclem in princip. Apud Russos sorum est imaginum sanctarum, quas illi dicunt se non emero, sed pro pecunia permutare. OLEARI VS Itin. Persita L. I. c. I. q. II. ENi M v Esto post introductum pecuniae usum, contractus emtionis venditionis coepit fieri longe frequentissimus; qua id agitur, ut pro certa pecunia rei alicuius dominium, aut eidem aequi pollens ius adquira- . tur. Vbi primo quaeritur, quando hicce contractus ita sit perfectus, ut nihil amplius supersit, quam in venditor Vacuam rei posscssionem tradat, se emtor eandem adprehendat λ Iuxta leges Romanas hic contractus persectus censetur, stat in
s) Ad quem locum vi8eatur adnotatio Daviis. ) plura loca veterum liue pertiventia apud GR OTIUM L. II. e. ia. h. g. mini. 3. inueniri, monet Cl. BARBE YRACυs in nota a. simul laudans Ioannis de WIT T Magni I tollandiae Pen