장음표시 사용
781쪽
τ o LIB. V. CAP. V. DE CONTR. ONEROSIS IN SPECIE,
constituitur. Neque vitiatur talis emtio, ubi postea ipsa res pretium superauerit, aut multum infra fuerit. Sicuti & idem in emtionibus ' per auersionem ', & in auctionibus obtinet ', quod huiusmodi emtionibus & venditi nibus aliquid aleae sit admistum. Vid. L. p. princi D. de Publicanis. Add. tamen P L i N I v s L. VIII. Epist. a. Huc pertinet ludicra venditio, Augusto in coimuiuiis usurpata, apud SuETONIVM Augusto c. 7s. in fine. De iastu retis a
enit. Ex qua orta est quondam notissima illa lis inter piscatores Milesios, &iamas retis emtorem: PLUTARCIlvs Solone fp. 8o.J habet, inter Coos piscatores, & hospitem Milesium: DIOGENEs LAERTIus Thalete, L. IL28.3 inter Ionicos quosdam adolescentes, & piscatores Milesios:) qui e
tractam verriculo piscatorio mensam auream suam esse oportere ex lege emti nis contendebat; te enim omnia, quae eκtraherentur, seu fortunam iactus redemisse. Piscatores contra excipiebant, super sola piscium captura suisse eo uentum. Et recte quidem. Nam in omni contractu interpretando onortet respicere mentem contrahentium. Atqui heic non utique de extrahendo auro, sed de piscibus fuerat cogitatum. Nec obstat, quod heic alea quaedam versetur. Nam illa extenditur tantum ad quantitatem piscium extrahend rum i non autem ad quodvis genus rerum, quod inusitato casu in rete incidere potest. Ergo mensa illa sequebatur legem thesaurorum μ. Illa autem ora ullaecisio, qua sapientissimo eandem adiudicabat, non obscure sacerdotum red let astutam auaritiam; eaque sibi tam pulcram praedam conciliatum ibant; iuxta illud SopHoc LIs Antigone: L p. 2s7. Edit. H. Steph J Tὸ μιαντικον γὰρπῶν φιλάρουρον γέies. Vares omnes captant pecuniam 7. Quis enim morta
lium principis sapientiae titulum velit agnoscere λ vid. VALER. MAXIMVS
L. Iv. c. I. I. 7. inter eκterna. ΜORNACIVS ad L. Ist. D. de action. emr.
f. VII. SOLET & hoc loco agi de monopoliis, anne illa omnia cum iure naturae pugnent 7 Nam & inuisum est illud nomen, & leges multarum
ε. VI. o Imo ets prouentus inde nullus esset.
Nι : quia osti emptis es, L. 8. I. D. de contrata enapi. Etianis quantitas demonstrationis tantum gratia si expressa. ubi tamen quidam suid.
FRANT Σκ ius ad tit. D. do Maon. emt. veri ἀt. n. υν. ex L. 4 a. d. stit. eontendunt, distin guendum esse . a a maior quantitas reperiatur. S
eommodum esse emtoris; an minor, ct vendito rem supplere debere, quod quantitati expressae deest. Hune enitu merito sbi imputare, quod maiorem quanti talem expresserit. ct teneri vel propter dolum, si sciuiti vel propter culpam, si agnorauit. quod seire taeile poterat. Emtoris vero isnorantiam esse probabilem. H. 33 cuius iam in Iure Romano mentio fit. Resin auersona amp/ . si non doti mendTroris fas sit. ad Areisurum emptoris periis lar r etfamsi res adsernata non β. C V IA Civ s Obs VIII. is. ' Quoniam id ius rum a vertim rei pretium censetur. quod populo ad licitationem admisso fuit constitutiatii i ct inlotium videtur, iis sucis eurri, qui studio vincetini insaniunta eum nulla volenti nat iniuria. Adde, si plures res alicti ni subiiciantur, utut una vel altera earum vilior vendatur. ita alias ealore lieitantiuin carius emi. Apud Romanos venditio sub hasta retractari haut poterat, si subhastationem praecessisset publiea rei aestimatio aliaque solennia adhibita sitissent. L. as. C. d. Rose M. ω-δe. Quod hodie moribus Gallorum, Lusitanoriim, Hollandorem obtinet, em apud quos subhastationes aecuratissima solemnitate peraguntur. Vid. G R O E N W vG. ad d. L. Is. E. ct A. MATTHAEI L. I. de Aliction. e. Ig. n. 3 . qu. Add. BER LICH UM Dee. αὐα ME vivΜ Part. . Dec. 2M. H.
782쪽
ciuitatum id grauiter notant. Heic multa eκ inuidia monopoliorum eκimem da , quae talia reuera non sunt. Nam sane id nullo iure est prohibitum, neque monopolii nomine venire potest, si unicus ciuis in aliqua urbe certum genus mercium solus norit conficere, aut si quis in agro suo certum genus se citium solus habeat ': aut si in sola aliqua regione certa quaedam res proue
niat DIODOR vs Siculus L. V. c. Io. Cum nultibi terrarum alumen prouc-niat, quod magnum tamen 6.m habet, non abs re monspolium habem Liparaei, auctisque pro arbitrio pretiis, incredibiles inde quaesus faciunt. Monopolium quippe hoc inuoluit, ut alii quoque potuerint habere facultatem istiusmodi merces vendendi, nisi quis soli tibi earundem vendendarum facultatem arripuisset. Sed nec ille monopolium exercet, qui ex remota aliqua regione solus merces
quasdam aduehit; modo reliquis non sit prohibitum, quo minus ti ipsi illas eodem petant. Sic & hoc Iicite fieri potest; ut populus, cui peculiaris cuiusdam mercis copia esst, cum altero populo paciscatur, quod ipsi soli id genus
mercium velit ' vendere'. Nam utique cuilibet sua licet vendere, quando,& cui velit; nisi sorte illa nobis supersint, alter autem iis carere nequeat. Quo casu lex humanitatis requirit, ne aliis tali pacto sua conditio reddatur deterior. At vero si quis citra tale pactum cum domino mercium proprio ausu viam sibi ad monopolium velit sternere, alios per vim aut clandestinas machinationes eodem accedere prohibendo, quo reliqui omnes ab ipso emere necessum habeant; hunc se in legem humanitatis peccare, & caeterorum libertatem prO-terue inuolare manifestum est. Circa monopolia autem, quae eκercentur aduersus ciues, obseruandum, non esse illicitum, si non cuiuis quodvis negotiationis genus exercere conceditur; sed illis duntaxat, quia ad idem eXercendum iuxta instituta ciuitatis sibi ius quaesiuerunt. Quemadmodum in plurimis rebuspublicis Europaeis certa quaedam praestitisse oportet eum, qui me taturam aut opificium aliquod colere vult; nec susscit eius negotii solam obtinere scientiam. Sed & fieri potest, ut a summa potestate uni ciui, aut sociditati mercatorum indulgeatur certum genus mercium eκ certis locis aduehere,
ti statu, an in ei uitate1 deinde in hae, an a summo imperante, an a subditis, iisque vel singulis. vel in uniuerstates eollectis 1 postreinuan an in necessiriis rebus, an in aliis , maxime ad voluptatem faeientibus. H. a) Quo pertinet etiam, si summus imperans reditus quosdam ex certis regalibus pereipiat; ct exteros similes res importare vetet. Ita in Gallia sal, ex Aquitania in Belgieam ae Celticam fm re omnem stinuectim , in regia horrea certis locis disposita reeonditur, poena capitis in eos sari. cita, qui alicunde, quam ex illis horreis emerint.
THvANvs V. Histor. ad A. MDXLIIX. H. O Vid. supra L. III. e. s. l. 6. δ Lib. IV. c. s.
Talia pacta Ratam eum Indiae populis imierunt. GROTi Vs L. XI. Histor. Belgie. ad A. MDCII. Vid. supra L. III. e. 3. I. 6. L. IV. e. s. g. . H. s) V lusi eum furiniam iactum reris a piscatapa
mimus, aut andaganem plagis positis a me rare,
mei panr eram as avicve. L. N. I. II. D. de Actien. empti de venditi. C Vid. supra L. IV. e. s. s. 33. Cons. BRVN
NEM ANNUR aa I. s. D. de Contris. emraon. n. Io. Caeteriam interdum dubitatur, ulmitti
emtio spei sit etintracta. Vbi tenendum, s ue. xierint res naturaliter suturae, verbi gratia. Du-etiis, emtionem rei intelligi; sin apparenter ta
les , aut quae ratione eontrahentium tantimi su turae dicuntur, spem emtam censeri L. f. pr. O a. D. A Contra . me. LAVTER BACH lvs
Tract. synoptic. ad d. tit. I. I. n. lo. ubi alios profert. H.
a Cons. van D AI. T in operibus suis de ora filia. di de Idololatria a superstitione. f. VII. o Lucidioris doctrinae catin distin
Dendum, an monopolium exerceatur in natur
783쪽
42 LIB. V. CAP. V. DE CONTR. ONEROSIS IN SPECIE,
exclusis reliquis; cuius priuilegii concedendi variae possunt esse causae. Nam commercia, quae ad loca remotissima instituuntur, priusquam rite stabiliantur, magnos requirunt sumtus; & ancipiti eventui initio sunt obnoxia. Ergo auctoribus talium commerciorum cauendum est, ne quod ab ipsis constitutum magno cum periculo & sumtu fuit, alii gratis intercipiant. Ac praeterea eiusmodi sopietates priuilegiatae opibus suis rei publicae exigente necessitate selicius possunt succurrere, quam singuli. Videntur etiam meliori fide commercia tractari, ac maiorem copiam mercium hoc modo posse aduehi. Neque de tot fraudibus, & compendiis cogitare necessum habent, quorum lucrum in Commune velut aerarium redactum aequalibus portionibus distri huitur M. Astillud prudentiae rectoriae circa concedenda eiusmodi priuilegia conuenit, ut ea non dentur, nisi circa res, quae ex remotissimis locis, & qua cum periculo aditus patet, aduehuntur; & uuae non tam ad neces litates vitae, quam ad cultu- rram eius superuacuam spectant. Neque mercatoribus indulgendum, ut prolubitu suo talium rerum pretia queant intendere. Sed & contra rationem est, paucis ciuibus occasionem praebere enormes corradendi opes eκ fortunis caeterorum, quando eκ istis in rem publicam nulla singularis utilitas redundat. Denique & illa monopoliorum genera vi X videntur iniquitate carere posse,si quando opifices aut agricolae merces, industria sua consectas, aut in fundis suis natas cereis cogantur vendere, qui deinde easdem inter alios, ciues cum Priamis, distrahant. Hoc modo enim Opes ciuitatis in paucos confluere non sine oppressione caeterorum patet. obiter & hoc obseruandum , a GROTIO L. II. C. I 2. g. IS. pro monopoliis non sitis recte adduci exemplum de Iosepho, Aegypti prorege. Nam neque rex Prohibuerat, quominus alii sertilibus almnis possent frumentum colligere; & nemini interdicebatur vendere, si quid sibi superesset. Sicuti nec Alexandrinis apud STRABONEM L. XVII. fp. s49. Ed. Geneu. Casauh. 98. Ed. Paris It 9. Ed. Amst. J μονοπωλώρουν mercium
Indicarum & Aethiopicarum priuilegium aliquod, sed situs loci attribuit. Ast vero a priuatis monopolium proprie dictum, ouodque vim priuilegii habeat, institui nequit. Quo modo enim priuatus directe possit prohibere, ne alii quoque ciues certum genus mercium tractent, cui neque imperii quid competit, neque cim adhibere licet Z Igitur a priuatis exerceri duntaxat ponsunt monopolia spuria, quae Vim iuris aut priuilegii non obtinent, sed clandestinis fere fraudibus, & conspirationibus constant. Puta, si qui astu prohibent, ne reliqui ciues ad ea lora, Unde ipsi suas merces petunt, accedant; aut ne alii in nostrum forum tales merces aduehant, aut si qui coitione facta omnes eius generis merces coemunt ', premuntque, ut sic raritate earundem
procurata, iniquo illas pretio vendant. In hos quadrat illud Apollonii Thyanael
C H. GR OTrvs d. L. M. inter eausas Indi. Conser. idem GROTIV L. XV. Histori Belgici Misae societatis a Belgis reseri, quod miata m/ν- ad A. MDCVI. p. 496. H.
784쪽
-ῆς δε αδικοι οπις πεποίηPε αυτ v αυτων μόνων μητέρα. Terra communis omnium mater est, quia iusta es: vor autem iniusti e senIer, eam vestram duntaxaι
matrem fecistis. Talium improbitas non minus coercenda, atque illorum, rui, ut in Velabro olearii, de compacto id agunt, ut rerum pretia supra m um accendantur, dum clanculum inter se paciscuntur, ne quis in a comuentum pretium merces vendat '. Quam nequitiam operarii & opifices interia dum imitantur. Add. PLINIUS L. IIX. c. 37. de Erinacio L. vn. C. de Monopol. L. 6. D. de Extraord. crini in. & CVI cIus X. obs I9. Minus rituperabilis solertia Thaletis circa conducenda omnia ἐλαιουργῶα, Olearia. Cum ex astrologia magnam olei ubertatem futuro anno praevidisseti AR Is TOTE L. Polit. L. I. c. 7. II. DIOGLNES LAERT.. L. L S. 26.
υιἰonas eam n seias, aeqvia iam risi salari asinina ostρ H. 3 Similis improbitas in L. ωα C. δε Conda eis in ptisticis A reis Oeeurrit. euiua suasor merimen Dardanariatiis ineidisse videri posset, mquid sub Imperatoribus valuissent leges in libera Republiea latae.
785쪽
II. Desinitus rei usus interceptus es damno laevioris:
III. Incertus regulariter damno conductoris.
Iv. An eadem opera pliaribus finiuI l
OCATIO conduistio, qua pro mercede alteri usus rei aut opera ad-m dicitur emtioni venditioni est vicina iisdemque sere regulis
consistit λ. Respondet enim pensio seu merces pretio; & dom nium quod emtione adquiritur, facultati rei utendi. Et uti emtio persecta est, quando de pretio conuenerit; sic & locatio, ubi de mercede '. L. a. D. Locati. Quae tamen quomodo & tacite prorogetur , vid. L. 13. I. u. L. 14 D. h. t. Et uti si res in venditoris gratiam ematur, vilius, si in alterius gratiam vendatur, carius solet emi: ita & in locatione conductione, qui velut superuacuuS COnducitur , modica mercede Contentus esse cogitur; qui ultro ambitur, magni suam operam imputare potest. Denique sicut in emtione pretium indicare est regulariter penes venditorem PLAVTVS Peria D Aet. IV. P. 4. v. 37. J iua merx est, tua indicatio es. Ultimum autem de eo statuit emtor: ita&inloc
I. I. i) Ηine loeatio alia est rei siue iaciendi ivbi qui rem dat locator; qui utendam aeeipit Smereedem praestat, conductor I singulatim aedium inquilinus, praediorum colorius voeatur. Nia operis; ubi qui opus aliquod siue -τι-- sa etendum suseipit, diuerso resλectu locator AE eon. ductor nil cupatur, locator scilicet operarum sua. m. ct eonductor operis. Alia denique operarum; ubi qui praestat operas,lorator; cui praebentur eo, ductor dieitur. Porro loeatio est vel publiearum rerum vel priuatarum. Ita apud Romanos a Cen. loribus locabantur, partim sarta tecta operum publicoram per Italiam ἶ partim vectigalia stumunum, portuum, hortorum, sodinarum, grorum; denique omnia, quae ditione Romana eontinebam tur. Ut notauit POLYBI Vs L. VI. Histor. e. I s. Cons. R MATTHAEI L. I. de Aiiction. e. 1. A modo etiam distinguitur locatior fit enim vel auersione, cum res plures aut opus uno pretio lorantur: vel in singillas operas, singulosue pedes aut mensuras. L. D. pr. Θ D 9 νι M. L. pr. I. penula. L. n. in Ana Deari. L. f. y. f. ad L. Rho. diam da Ia . Ad priorem modum pertinent redemtores. Nam ita Festus: Rede Wares pro. He atque antiqua eonsuetiarine dicebamur, qui caem md publice faciendum aut praeben m eo
duxerant effecerant aue, tum demum pecunias ac
e iobant. His similes hodie sunt adin'diatores atque arendatores. Ratione temporis alia loeatio fit in breue tempus, alia in longius: et quidem apud Romanos ut plurimum in quinquennium siue lustrinu. V. VARRONEΜ L. V. de Lingua Latin. L. M. F. vlt. L. 33. L. M. Locati conducti L. f. F. α Cum quinquenium D. vi Iure Sei. Haee loeutio barbara Latianitate dicta ad frenam maxime si fieret in perpetuum. V. D O M INIC v s de Praerogatis. allodior. e. II. q. s. ct sequ. H. aὶ Ηine verbum emendi ct vendendi saepe I eationem tonductionem significat. Ita mancipes S publicani etiam emere&redimere, dicebantur. CIC E R V. Verrinar. loeationem decumae alurales venditionem vocat, ct qui opus facie eonducunt, saepius redemtores quam in ductores appellantur. Contra lorangi quoque verbum pro emtione usurpatum , legimus: ut Nonius notat ex illo Plauti in Aulullaria: ca
786쪽
LIB. V. CAP. VI. DE LOCATIONE CONDUCTIONE. τις
ἔοικεν 1πιτρέ,- εκ-F. Dignitatem rei fatuere utrius est eiiune qui prius comtulit, an eius, qui prius ac Pit i ille enim qui confert, ei vi ritur permittere. Id quod etiam aiunt Protagoram facere consueuisse; cum culm qnaliacunque docuisset, ei qui dia dicerat iubebat aestimare, quanti videremur esse digna ea, quae sciebat, G tantum acci
piebat. Quanquam de Protagorae more ita ipse apud PLATONEM in Dialogo cognomine spag. 228. D. Edit. Francos. wechel. J Exactionis meae haee es
conditio; postquam aliquit a me didicit, si vulι ille quidem, retribuit quantum exigo argentum. Sin minus, i ressus Iemplum iureiurando praesito asinist, quanta mereede digna I bi mea documenta videamur. tantamque exponit ' Enimuero sicutrui merces emit, non prius constituto certo pretio, intelligitur se obligare ad antium commune istarum pretium: ita & qui alteri operam suam aecommodat', antequam merces suerit determinata, aequitati conductoris id committit, ita tamen, Vt non minus detur, quam Communiter solet dari. Vid. Matth. XX, ψ. . Cauillatorius autem est modus soluendi operam delectabilem, cuius mentio fit apud ARISTOTELEM Nicom. IX. c. r. M PLUTAR-cuvM de Auditione Γ p. i. D. J ia de Fortuna Alexandri. forat. II. prino. . 333. 33 . J Citharoedo quis quanto melius caneret, tanto plura pollicitus uerat: cum repeteret mane, quod suerat ipsi promissunt, voluptatem ' pro voluptate reddidisse se dixit. Sed recte ARISTOTELES: 'Ομοιον - μώεν γίγνεθω, οταν ς ε φ εται μὴ τυγχαir. Perinde est ae F nihil sat, tum id nisconseqnitur quispiam, quod cupit. Rectius similem cauillationem adhibuit Boechoris apud P LvTARc 1, M Demetrio C p. 9or.D. J stuum quidam amaret Thoniadem meretricem, Porificis illa ingentem pecuniaesummam. Adolescens inde, quum in
Aomnis Abi visius esseι cum illa eoncumbere, liberasus es libidine. Ob id mercedem ab illa institu
duniam aenum oro eon H. Quae omnia obser tiauit A. MATTHAEI L. II. de Allelion. e. s.
3) - Loeatio ct conductio proxima est emptioni& venditioni, iisdemque iuris repulis consistit. Nam ut emptici ct venaitio ita contrahitur, si depretio conitenerit; ne & locatio AE eonduel io itaeontrahi interligitur, si merces constituta sit, Seompetit loeatori quidem locati actio, conduetori
vero e raducti; prinos. Inmt. de Lacar. c dia . Quaeri solebat de loratione AE eonductione, si Orte rem aliquam utendam sue istiendani tibi aliqtiis dederit. g. a. eod. At eum do ut saetas: s t,le fit saetum, quod locari solet, putar ut tabulam pingas, pecunia data, loratio erit. s.f. a. D. da Haeser. τοιis. ) impleto tempore conductionis. re mansi in condi Aione, reconinxisse videbitiir. . . . Quod autem diximus, taetramitate virilisque par. tis cialonum reeonduxisse videri, ita aecipiendum est, ut in ipso anno, quo laeuerunt, videanture idem locationem renotiasse, non etiam in se. sirent thtis Bunis. g. ra. β. II. D. Loιari conducti
minus in ptis onibias scis maxino passus eorum e uitioκ mtitasse non videtών. H. in Vid. C v 1 A ci v s Observ.XXIII. I. -Et ut in Emptione Venditione pretium naturaliter in lin. melisum intendere licet, se in Loratione condi ctione merees in quamuis quantitatem excrescere potest. Quemadmodum in emendia Λ uendendo natur, iter eoneestim est, quod pluris si minoris eniere; quod minoris si, pluris vendere, re ita initieem se ei mimseribere 4ta in locationibus quoque S conductionibus iuris est, M L. aa. s. a. D. Lotari con e i. J Stetit enim nenio donare, ita nee gratia operam praestare censetur. Quod interdum etiam ex quarundam personarum conditione eolligitur, de quibus v. lacob GOTHO PRED. de Salario c. 2. I. II. A seqv. e. 3. per tot. e. s. f. 32. Hine valet etiam incerti promissio, quicquid aliqui ea diseiplina Romani iuris dixerint. Ald. l. I. Par em. iur. Ueriti. a. M E v I v l ad L. III. lur. Litheci
g) Quam Citharoedus ex si e praenali cepisset.
787쪽
ras LIB. V. CAP. VI. DE LOCATIONE CONDUCTIONE.
institit Nonis iudicio exigere. Cognita ea a iussiι Boc oris illi, quamum postulave, at Thonit argenti, in vase 1rumeratum huc atque illae manu iactare, ae meretricem
umbra frui. Quanquam sententiam hane arguit Lamia iniquitatis. Neque
enim, inquit, ouemit meretrici umbra pecuniae cupiditatem, fimulum vero amore
Moissentem expedivit. Illud quoque inest huic contra Etui, ut si quid detrimenti acciderit conductori, dum opus absoluere nititur, ipsius damno, non locatoris sit '. Vid. L. a. g. r. ' L. 1. D. de Lege Risuia . Est & notatu digna lex de architectis apud Ephesios quondam recepta, ubi sit supra quartam partem sumtuum, quos architeetus praedixerat, in opus laret impensum, de tuo id iste praestare tenebatur. Apud VITR v v I vM de Architect. L. X. praefat. f. II. ILLA heio quaestio expedienda: num casus, qui intercipiunt usum rei, aut deteriorem reddunt, conductori, an locatori sint damno, ac depensione possint detrahi Z Alii paueis respondent , uti res domino perit; ita naturaliter & citra pacta adiecta sterilitatem, & alios casus, qui usum intercupiunt, esse damno conductoris; & locatorem ius habere a conductore pensi nem conuentam eκigendi, etiamsi hic fortasse minus, quam quanta est pensio, eκ re conducta fructuum perceperit. Locatorem quippe dedisse conductori sicultatem utendi re sua, cuius fructuum spes eo tempore, quo contractus intrahatur, tanti aestimabatur, adeoque cum iste suum praestiterit, hunc quoque pensionem, quam promisit, praestare aequum esse. Quanquam subtilius haec quaestio videatur deducenda. Id igitur certum est, quando res citra conductoris culpam plane periit ', non solum hunc non teneri ad eandem restitue dam, sed & ex eo tempore pensionem cessare. Nam ut integra merces postulari queat, praesupponitur, rei exsistentiam per totum tempus contractus durare. Re ergo non amplius eXsistente, contractus exspirat. Vid. L. s. g. 4. D. Loeati. Huc facit institutum Sesostris, regis Aegyptii, quo si cui de anssignata
C Hine equus, quo colonus in eommodum Iocatoris usus, eolono perit, ut pronuntiatum apud ME VIVM pari. I. Dec. 189. H. io) Nam is se faber ineuism, aut malletim se.
πινit, non imputaret ν ei , qua loeauerit vias. ubi supra.
ontis integrum potutit. uuaesii,m est, an hi, quorum onus fui/, n rae tro damno eo 'νe de La ι ρ Respondit, non durior sis enim sum rusia tion e magis natiis , quam conseruan amum meνtiam gratia factus es.
D in qui distinctionem hane eommentitiam
vocat. Euo nihil causae video, quamobrem ea retineri non debeat. H. Α, fundum. I tiendum. vel salitationemiscui tiratiιι, si Hiqva ox ca se onrim mel aed/s vendat, eurare debet . ut apud emptorem quoque eadem pactiona ct retino se i is inquatinis halita- νε he. ι: alioquin pro litias is , aget eum eo ex conducto, L. 23. 3. I. D. Locati. s) si Habitatores non, si paulo minus eommode aliqua parte eoena li uterentur, statim dedit. ctionem ex mercede facere oportet: ea enim conis ditione habitatorem esse, ut, si quid transuem
788쪽
LIB. V. CAP. VI. DE LOCATIONE CONDUCTIONE. νιν
signata agri portione vis fluminis quid abrasisset, pensio imposita proportiona
liter minuehatur ; apud HERODOTVM Euterpe. seu L. II. pag. St. Ed. IJ. Stephani.J Deinde distinguendum est inter res Τ, quarum certum, & defutatum usum locator praestare potest & debet: & inter eas, quarum usus, quoad quantitatem est incertus, & aliquid aleae habet; adeoque in certa quar titate a locatore praestari non solet, nec debet. Prioris generis est, verbi gratia, domus ad inhabitandum conducta, cui usui ut sit idonea locator essicere debet '. Inde si illa vi turbinum sit deiecta, aut ob vicinum incendium minis deformata, conductor de mercede detrahit, quantum usus domus ipsi factus suit deterior. Nam pensito seu merces fuit determinata secundum istum usum, quem eo, qui in praesens erat, modo comparata domus per totum comductionis tempus exhibere poterat. Vi ergo citra conductoris culpam demia nuto, pensionem quoque pro rata deminui par est; nisi in pristinam integrit tem domus statim reparetur citra notabile incommodum & detrimentum conductoris. Vid. L g. g. r. L. so. D. b. r. ' Sic si inquilinus, aut colonus ex conducta domo, agroue fuerit eiectus ', itidem pensionem non deberi constat; quia hoc casu moraliter res domino periit; quousque hostes iterum fuit expulti '. Fructus autem iam collecti, ubi ab hoste suerint ablati, conductoris damno sunt. Circa conductionem autem operarum obseruandum; si quis momentaneam & velut transeuntem alicuius operam conduκit, ubi hic casu aliquo impeditus fuerit, quo minus conuentam Operam repraesentare posset, conductor mercedem soluere non tenetur '. Verum si quis continuam alicuius operam conduxit, ubi hic ad modicum saltem tempus morbo aut alio casu ad opus faciendum inutilis fuerit redditus humanum est, ipsum suasunctione non eiicere, nec de mercede quid detrahere, praesertim ubi spes sit, istam, quae casu intercepta est, operam subsecuta diligentia pensari posse ', aut ubi antegressa opera talem humanitatem merita sit.
tarium ineidisset, quainobrem dominum aliquid demoliri oporteret, aliquam partem paritulamineommodi sustineret: non ita tam , ut eam partem coenaeuli dominias aperuisset. in qtia magnam partem usus habitator haberet L. ari ine. D. Locari conducia.
6 Ex conducto actio conductori datur. Coma petit autem ex his caussis feret vi puta. fi re, quam eonduxit, frui ei non liceat, forte quia posiessio ei aut totius Uri, aut partis non praestatur, aut villa non rescitur, vel stabilium, vel ubi greges eius stare oporteat, vel, s quid in lege e ductio nis eonuenit, si hoe non praestatur, ex conducto agetur. MD . Si vitiatum aediseium neeessario demoli tus esset, pro portione, qua ui dum inua praedio. rum locasset, quod eius temporia habitatores lia hilare non potuissent, rationem duci de tanti ibrem aestimari. M
Ioyra. H. io ' si tamen eastis contigit circa opus ipsum. notandae L. Opus 96. L. ea lege. N. L. n. D. Loeari eonitieri. H.
os auνis adsistea d de nita. Vid. Iaeob Go- Tito FRED: de salar. e. s. β. t8. Clericus heneia ficiaritis aegrotus ini re percipit fructus benes. eii sui. e. r. X. de Clericis aegrotant. ubi plura n tat Go NE A I. E TI v s. Militibus captiuis meri. a stipendia hodie non detrahi, testis est G R o nN E W E G i v s ad L. a. C. ue Ra mitita . H.
789쪽
τ s LIB. V. CAP. VI. DE LOCA ΤIONE CONDUCTIONE.
f. III. AT vΕRo circa illas res, quarum prouentus incertus est, quales sunt agri, horti, vineae, flumina ad pileandum, & similia, uti exuberans prouentus conductoris Iucro, ita malignus eiusdem damno est; nec stricto iure de pensione ob sterilitatem quidquam detrahendum, praesertim cum unius anni sterilitas alterius vhertate soleat pensari. Non est enim honi patrisfamilias eiusmodi res ad unum duntaxat annum locare, aut conducere. Vid. L. tris. 4. D h. t. Neque opponi potest heie tritum illud: cum damno alterius neminem fieri debere locupletiorem. Nam idem posset occinere locator in vi e late insigni ad agendam pensionem; qui tamen non auditur. Et quia inaequales solent esse diuersorum annorum prouentus, ideo locator certum quid,& medioere mauult habere, quam ab incerta annorum ubertate dependere. Contra conductor certum vult expendere, spe lucri incerti; quae si ipsum se- fellerit, sibi debet imputarc . Recte tamen adhibetur huic temperamen vim propositum in L. N. I a. D. b. t. ' ubi damno locatoris esse dicitur, si fructu, ni corrupti vi fummum, graeulorum, sturnorum, si incursur hostium fiat. A uredo fructam oleae corruperit, auι μιι feruore non adsueto id contigerit. Ratio additur , ne colonus 6pra damnum seminis amissi mercedet siri praesare, adeoque duplex damnum ferre ergatur. Si qua tamen viιia ex ima re oriamur. avi si nihil extra conluetudinem contigerit, damnum coloni se. Vbi adparet, temperamen
tum aequitatis consistere in diuisione casuum, queis fructus possunt intercipi, in frequentiores & rariores '. Iungatur L. G. s. s. D. h. t. Vbi recte additur;
modicum damnum aequo animo debet ferre colonus, cui immodicum iturum non ause
tur. Alioquin enim si ob quodvis damnum aliquid pensioni foret detrahen-
φ. IΠ. 0 Continuis tamen sterilitatibus se de
rem i ssonibus eo ita re cogi P L i Niv s ait Epist. L. X. a . eis post magnas remissiones adhue resi- qtia ereti iste, adfrmet L. IX. Epist. 37. Sed videtur id psimus Deisse laudis studio. Gloriatur enim Lib. VIII. Epist. a. regione tota noti ita tem temissionis cultis iam suae iv formam laudari. Forsitan ideo simul hae remissiones ali eo factae sunt, ne eoloni, persolui reliqua posse despera
3 Iia, ut fe ,-ιὼνtim nomine de soliti ct inso liti, ra sortim autem adpellatione in itistinii ueniant. Ad toti os uiιών pertinebit Nausea pium, Tempestas, Mors, de Cessiones, quae a debit ribus stitit honorum. Insolitoriam exempla praesto, si amplioris mapnitudinis grando cadat, euitas lapides gallinarum otia supereint, s flumina tanto impetu ali eos excedant, vi nemora frangant, ut montes subruant, tecta decutiant, homine. de armenta ChrMarit. Insolis sistis tandem eastig est qui iii omni hominum memoria est inauditus ut
ne pri dentis ini quidem de eo cogitare potuerint. Talis eastis est nauis in balaenam sub suctibus latitantem ine identis, vel eurrus onusti, qMi vio. lentia ventorum de ponte in flumen praecipitatur. vel sam is non vulgaris sed inauditae, quae nihil homini relinquat, praeter hominem. Vid. Ceseb. OTTO
790쪽
LIB. V. CAP. VI. DE LOCATIONE CONDUCTIONE. σέο
dum, perplexarum litium magna seges esset pullulatura. Et ideo pensiones
fundorum ad mediocrium annorum prouentus determinantur, ne ex modi
damno coloni querelas mouendi causam habeant. Quantum tamen praecise debeat esse damnum, ob quod de pensione aliquid est remittendum, ex arbitrio boni viri, consideratis singulis rerum circumstantiis, quam ex uniuersali aliqua regula, rectius definietur '. Circa colonos & illud est obseruandum, landos illis quandoque hac lege locari, ut loco pensionis exsoluant id, quod laborem in excolendis istis positum excedit. Vbi colonus, qui velut mercenarius est, pretium sui laboris primo loco detrahit β. Et sic sterilitas plerumque est damno solius domini. Quod si autem conductor primus re conducta uti fuerit impeditus quocunque casu, & locator eandem rem alteri deinceps locauerit, aut quacunque ratione ex eadem usum, alias conductori debitum, perceperit; is quidquid consecutus inde suerit, rependere debebit primo conductori; aut pro pensione in solutum accipere, si modo hic pensionem sol uere sit paratus. Caeterum quid conductor circa rem conductam, & locator
circa operam locatam praestare debeat, docetur in L. s. g. a. S. I. L. I. L. ta. L. I. .
L. G. g. . y. q. 7. S. L. δ' L. So. g. 4. L. D. L. s. s. l. 2. L. s. g. a. L. s. Priuc. D.
h. t. Debet β nimirum ad boni patrisfamilias modum re conuucta ini&quae ipsius culpa perierunt, restituere. Qui autem opus faciendum conduxit,
quod sua culpa corruptum est, itidem praestat. J Huc quoque spectat lex Aegyptiorum de Medicis, qui si ex praescripto codicis publici aegrotum curas
sent, eo mortuo, indemnes erant; sin contra praescriptum egissent, capitis studicium subibant 7. DI o D o R. SI C V L v s L. I. c. 82. Obiter quoque no
o Tro de Praestat. eas soliti, insoliti & insolen- vestimentomim, aut argent; . aut ἱlimenti, mereetissi inomina. dem, atri dedit, aut promissi, ab eo ei istodia ta. Senatum Romanum, si quae interuenerit ea. lis desideratur. qualem ἡiligentisἰmus n3ter mi-lamitas, mercedum parte publieanos releuare, itas rebus suis adhibeti quam si praestiterit, re
Auctor est POLYBI vs L. VI. Histor. e. s. Cae- aliquo casu fortuito eam rem amiserit, de resti. r pithlitanos meroedum parte tertia reletiauit, tuenda ea non tenebituri s. In s. de Licat. eouis teste SMETONIO in eius vita e. M. De Caio. - . Celsus etiam imperissam eti paea rium'
ne Cic gno III. de Osic. ra. Nimis mihi dam - - - θνi s. si aviis vitulos pascem praefracte videbatur aerarium vectigaliaque de- dos, veIsarciendum Pid, potiendumve eand xit. sendere; omnia publieanis negare, multa sociis: eu - .am praesare deso,., is quod imp/νieitu, in hos benes ei esse deberemus: cum illis se tia peceatii/. culpam esse a quina ut artifex cin- agere. ut cum eolonis nostris soleremus. H. quit ) ---ρ. L. f. ..D. Locati t. a. ciue) Distinguendus a colono partiario, qui pro- 3. a L. I. 32.r3. II. . 3. 4. . g. L. 27.s . f. 4. Dejit nun partem tantum tollit, a lῆc sterilitatem L. *8. s,. s. . 2. L. 6 . I. 2. A L. 61. prine. eodetra. cum domino diuidit. Hane loeationem Omnium Culpam autem Coni uctor leuem praestat ex re- utilissimam censet P L Ni V s IX. Ep. 37 Medenui gula generali, ab variano tradita in L. s. s. a. D. inquit, ina rario, si non nummo, seu parrisus Io. Commo si, excepto usu vestimentomim, argenti .m Adfinis locatio . qua res in eodem genree a iumentorum, utpote in quo, tanquam rcrum. restituenda, aZameiam adpellant, de qua exstat irru quae saeile pereunt, eulpa leuissima sarcienda, signi dissertatio Tri BORIs Op. Vol. I. s. usi de Loeatu eoAu e . euius verba modo p. ret . adduximus. ε) Quae verba uncis inclusa, praeeunte Cl. Alitur ae apud nos, ubi distunt perietilia BA OL YRACO, ex OG. honi. ct citi. L. I. nostris es experimenta per mortes agunt, Mediis e. is. s. o. hie a nobis inserta sint Conductor eoque tantum hominem oeeidisse , impunitas autem Omnia secundum legem conductionis nee . nitima est. citod oliin PLINIvs Lib. XXIX.
re debeti di si quid in lege praetermissim suerit, cap. i. de Mea tela Rovianis diri id es bono ct aequo praestare. i pro usu aut