장음표시 사용
831쪽
yo LIB. V. CAP. X. DE PACTIS p . CESSORIIS.
disse, ne torquerentur, suppliciter orantes, & ut datis vadibus iudicarentur, vixque hoc potitos, postquam Vades dederunt, conscensis equis ad hostes transfugisse, Καταλιπαντας τὰς ἰγγυητάς δε ε τela αυτοῖς ἐνέσχεθα D eliπνρ ἔς γγυησαντο, Cadibus res iis, qui mala seu ire coacti fuerunt, quae illi subituri erant, pro quibus psponderant. De Damone & Pythia qui Phintia, dicitur a Dio Dollo Si v Lo in Excerptis Peircscianis p. 244. historia ex C icΕ-κo N p. de fossic. L. . III. c. io. J notissima est. In quos Μ ANIL Ius Astron. L. II. Pag. 48. Uers. I. 2. Ed. Scalig. J dicit: H duo qui Invere fieri, Padimonia fons :
tauitque reum Donser non 'sse reuerti, Spenseremque reus timuit, ne tueret imum.
Gemina de Maero & Selinuntio reseruntur ab It Y G I N o Fabula et . Similis historia extat apud MARTINIVM Histori Sin. L. IV. C. II. Add. OUINT GL 1 A NI Declam. XVI. quae inscribitur, amici vades '. Enimuero saltem ad regulas iustitiae vindicativae, inter homines inuicem exercendae, non quadrat, vades hoc fine dari, ut ex solo consensu possint subire poenam corporalem n centi alias infligendam: nisi quis sorte dolose se substituerit, ut alteri praeberetur occasio iudicium subterfugiendi. Tunc enim merito luit, quanti fuerat magistratui, nocentem poenae non suisse subtrachim; quod aliquando morte taxari potest, praesertim ubi qui effugit, multa mala deinceps daturus est. Vid. i Reg. XX, 39. De caetero eiusmodi vicaria mors in foro ciuili illieita est, tum quia tanta potestas homini in propriam Uitam nequidquam competit, ut ex nudo consentu, nullo bono publico, eandem abiiciat, ne alter, quod meritus est, patiatur: tum quia hoc modo non obtinetur finis poenarum, qui est, delinquentem, aut alios emendare. Nam neque ipse vas deliquit, neque actu suo reatum delicti in se deriuauit. Neque a peccando deterrebitur, qui videt pati innocentem: sed aut misericordia tangetur, aut in admirationem amoris & constantiae, mortem pro altero subire non renuentis, rapietur. AMAnt. MATTHAvus de Crimin. ad L. XLVIII. D. tit. I . c. a. g. I3. seqq.
Adparet igitur , hactenus tantum vades in criminibus recte interponi, ut vel
d m. se pro aliis sub amissimie vitae obligantium, ob id in suris literis non increpitorum. Genes. XLII, τ. XI. II, 9. IOsuac IX, I . VI, 22. 23. Add. a Reg. XX, M. seqq. pro utilitate patriae se deuotientium; O dum etiam, qui pro sde ciuium suorum spondeant; populoriam denique, qui vehittaeito eonsensu pro iure talia admiserint: eelebra ta esse exempla Damonis de Eueriti t Obsde, leti
interemtosa in regno Neapolitano pro rapitalium delictorum reis aciniissos Fideiussores . I Keime. merlandiae statutis quondam idem cibi iniuste. Ad dit. tales pro nocentibus haberi, quippe qui in loeum gelii uentium succedant sta oluntate, coriis sentiente Reip. Rectore, dc id suadense publiea uti. litate. Ad quae bretiiter reponimus: non leue erimen esse alios per ealumniam accusare: Commentarienses puniri Oh dolum vel eulpam eontra legem omeli; eoque etiavi pertinere ex plum. de quo tReg. XX, 38. senu. exempla caetera in diis uinis lueris non esse oblieantium se pro eriminum reis. Amorem sui cedere amori publicae rei
Iudicia populorum S aliorum vel innira fuisse salsae hypothesi , quas ilia vitae ct necis penesqtiemelinque si, vel nihil prohare. Postremum
quo minus vades pro noeentibus habeantur, O sare rationes, quibus ΛvCTOR utitur. H. a) Cons supra L. II. c. 4. I. Ir. 8.
3) Ita Megaleas Dux Philippi Regia Maced
num , ah eo multatus . pro se fideiustore debiti Lecimio constituto, a earce e liberatus est. Po-LYEIus L. V. Histor. e. re. H.
832쪽
promittant iudici, cui delicti est persecutio, se damnum delicto datum sartu
ros ', multamque pecuniariam soluturos: vel caueant de reo listendo, si a knsul, ne in absentem, & indefensum, tanquam conuictum, aliquid statu tur; aut si praesens sit, & in carcerem coniceius, ne eκ vinculis causam cogatur dicere. Ubi tamen conuenientissimum fuerit; in antecessum dictari a magiitratu certam pecuniae summam, quae exsoluenda sit fideiussori, si forte reus per fugam iudicium eluserit; ut possit iste deliberare, anne lacultates suae serant, tantam summam ex rei fide suspendere. Obsidum obligatio, cum citra laedera & imperium ciuile vix cognoscatur, infra commodius eκcutietur '. f. XIII. FRE UENT IssIMUM quoque est, ut creditori in securit tem debiti tradatur, aut assiqnetur certa quaepiam res, pignoris vel hypothecae nomine, quousque istud fuerit exsolutum. Cuius rutis est, non solum ut debitor ad exsoluendum debitum urgeatur ' desiderio possessionis rei suae recuperandae; vid. L. n. g. r. de Actsim fluerat. sed &, ubi debitum non exsoluitur, habeat, unde suum nanciscatur; utque creditor, dum pignori incum-hit, inolestia per adtionem debitum extorquendi supersedere queat. Inde &pignus ordinarie pretium debiti aequare, aut superare sueuit. Cum porro pignora inuenta sint ob securitatem debitoriam, quae pretio vulgari aut eminenti constant, conueniens inique est, pignora parem cum istis habere indolem. Sic ut probari non possit mos Aegyptiorum, qui parentum suorum condita cadauera oppignerare solebant '; etsi eum, qui ista reluere neglexisset, maxima ignominia,& desunctum priuatio sepulturae consequebatur. DIODOR. SICVLVS L. I. c. 93. Inde & ab humanitate alienum videtur ', obaeratos sepultura prohibere, eaque contumelia ipsorum coniunctos ad solutionem, ad quam alias non adstringebantur, adigere. Obiter quoque notandum, in regno P gu creditoribus uxorem & liberos oppignerari posse ' . Seὸ ubi creditor Cum eiusmodi oppignerata uxore aut filia concubuerit, credito suo excidit,& pignus restituere cogitur, nulli praeterea poenae obnoxius. Caspar. B A
s Qtiiaer. . XIV. SUNT autem res, quae pignori opponuntur, vel fructuosae, vel steriles. Circa priores irequens est, ut adiiciatur pactum ' ἀντ σεως ', seu
P. XIII. I Pignus v nusquo 1νariae dissur, o in ae s ahquis in Aratur di ea usqua retinet posHLι oras, quo magιs pecunia es erodasών, ct c, edi- sessionem pignoras Leo . donoe illi pecunia soluatur Iroris, quo magas ei an ruto sis ereditum. β. 4. Inst. cum in Uuras stiditis pereolat, aut Iotando , aut th. mod. re contrah. obligatio. Vid. THO. ipse tereipundo, insitandoque. L. Ir. I. I. D. M A si us de Distines. inter empl. eum pacto de Pignorid Hypoth. Add. NO DTivs Obs L. ILretrouend. de Contractum pignoris e. 2. e. s. TH ΟΜ Asius authmcit. loe. e. 2. I.9. ct sqq. 2 Infra e. rL 3. Ia. H. eontendit, solo itire naturae Antiehresia tacite sem a Stib grauibus etiam poenis vetitiam a Ius T - per subintelligi. ita, ut ereditor, ne ad reddendas ra-NIANO Imp. Nou. 6o. e I. Et Noti. iis. e.,s t. H. tiones quidem administrationis suae adigi queat.
J Miter atque apud Romanos, qui pignoris M Quanquam di sinιχom sine pignore esse poceonstitutionem in filios m. adeo vetabant , τι sit. ut eonstat ex L. o. c. quod eum eo qua in aιιen. Heritor eιιam , qua eum hiem a parre puniri -- potes. L. i . h. o. Quis Vbistis. L. o. . uti. de Suaa. epreat. ν eieraretur. L. s. D. Euae res pagnor. Cons legar. Errant enim uulgo, diim existimant, antia. o. C. eoii. H. chresia esse speciem pignoris, nee sne pignore ex
833쪽
seu ut creditor loco usurae fructus istius pignoris percipiat in solidum, aut prorata, eo quod excedit domino restituto ' . Ast sterilibus pignoribus saepe
solet addi leκ commissoria, ut nisi intra certum tempus reluantur, cedant creditori. Id quod naturaliter non est iniquum ', in primis M ubi pignus non pluris sit, quam debitum, & usurae intermedii temporis: aut si quod excedit, domino restituatur. Etsi legibus Romanis ea lex commissoria sit vetita ' , quod per auaritiam creditorum egeni ac necessitate presti debitores rebus suis facile exui possint, dum pignori opponunt; quae multo pluris quam debitum
sunt V. Recte quoque ita conueniri potest, ut pecunia destinato die non soluta ', pignus velut emtum esse debeat iusto pretio, tunc arbitrio boni viri constituencio, aut ante constituto; vel etiam ut tunc pignus recte aestimatum in solutum detur. De caetero uti creditor pignus solutione facta debet restituere; ita interea non minorem ' quam propriis rebus illi custodiam dehet & nisi pactum antichreticum accesserit, sitque talis res, quae usu atteratur, imuito domino eadem uti non potest. Unde si quid detrimenti id capiat, aut prorsus pereat per ipsius dolum, aut defectum diligentiae saltem communis, eiusdem id periculo & damno contingit. f. XV. COMMUNITER traditur , pignora non posse usucapi. Ratio redditur, quod tuitio pignoris sit talis actus, qui non habeat quotidianum exercitium, sed semel ubi commodum fuerit '. Accedit quod usucapiones potissimum sint introductae ad extinguendas lites infinitum pullulaturas, & ne
dominia rerum sint in incerto. Id quod circa pignora non est metuendum. Nam de illorum domino non potest oriri dubium, cum ea detineantur tanquam aliena. Et cum satis constet, quare dominus ista relinquat apud creditorem, non potest praesumi, illum eadem pro derelictis habere. Nihilominus videtur casus dari, ut debitor a luitione pignoris recte excludatur. Qualem GROTIus ponit L. III. c. ao. g. vlt. si quis cum luere vellet, impeditus id silentio transmisisset tanto tempore, quod ad consensus coniecturam sufficere
ermino solutionis, plenus de irretioeabilis rei pignori datae dominiis si, aequo anim latrariis. si rem deinde minore quantitate vendiderit, qt in quae ab ipso eredita esset, quia plerumque luatoria pretii est, idqtie adeo raro eontii sit. ε) L. mis. C. NeoEos de Commasor. roscindend. vhi Iaeoh. GOTH FREDus pluribus eontra Salmasum disputat; ct L. Ge. C. dis Patiti pQnor.H.
) Rationes hasce illustrat GO NEALE E ad
ut si intra eertum tempus non si soluta petunia. iura emptoris possidear rem. ιusto pνονιο itine aesι-
mandam, soc enim casu viderur quodammodo eon.
ἀrioniara es vinditio L. is. β. s. D. de Pignor. ct hypothee. s) Casum fortuitum non praestat. Eis malo. ris eautionis eatin ita eonuentum inter Eriei tu Duem Saxoniae ct Margaretham Dan. Reginam.
apud poNTANVM L. IX. His or. Danie. ad Α. MCCCCXI. H. e Nisi frumis sint inrerti eroi erim , vel ae. stimatione, vel utroque; vii fit in s iactibiis prae.
diorum misticorum. CICERO V. Verrin. T raa νει νι ιcaa eiusmodi sunt , ων eas non raria, non lasost , sed res ineertisma/, venti remesares. aue, modarentur. Vid. L. an C. de Uinis. H.
43 CicΕRo L. XIII. Ep. s6. Nil res Alabari. Ain is ou.N Ciaias δεδι hae eommissae sunt. valetque etiam nune in terris, ubi leges Roma.nae reecinae non sunt, ut in Dania. Doret id CRANetius Saxonieor. X. A est historia eo pertinens in Excerptis imat. Prisci, ubi de Atii - a. Et pactum huiusmodi est in pacificatione inter Gustainim Molphum Sueciae Reg. ct Christia mim IV. Dan. Regem, apud LOC CENIυΜ L. VIII. Histor. Sueean. ad A. MDCXIII. De Iure Suetieo vid. LOC CENIvs Syn s. iur. Diff. is.
ae restrictiones super euae sunt iudiee THOΜASIO, e. l. s. 4. Debitor enim, inquit. rem vendidisse hoe eam intelligitur . pro quantitate mutuo data, ideoque eredator, . elapsa
834쪽
LIB. V. CAP. X. DE PACTIS ACCESSORIIS. 93
possit '. Quin & si dilata in infinitum solutio creditori damnum sit aflatura, non iniquum est, hune pignus velut in solutum retinere, praesertim ubi per temporis diuturnitatem monetae valor sit mutatus; quo essicitur, ut creditor longe minus, quam dedit, recipiat, si rei uitio pignoris tanto post fiat, verbigatia, credidit quis alicui M. ante C. annos, opposito pignori lando cum pa-o antichretico, qui tantidem tunc erat. Interea temporis valor monetae
dimidio decreuit. Heio si tantum M. reddantur, creditor recipit summam, qua iam vix dimidium possit fundum comparare, cum tempore contractus initi integrum posset. g. XVI. SOLET ius Romanum distinguere inter pignus specialiter siedictum , & hypothecam; quorum illud constituitur rei traditione, haec autem constat nuda assignatione honi alicuius potissimum immobilis, ex qua, solutione non laeta, suum nancisci possit creditor. Nam res mobiles nuda hypotheca obligari in nueniens est, cum facile possint remoueri, & sic creditori nequeant securitatem praestare. Circa hanc distinctionem notandum, illam utiliter locum posse habere inter ciues eiusdem reipublicae. Nam cum frequens urgeat necessitas mutuum sumere, cuius solutio se e in diem solet disserri; neque semper ea rerum mobilium copia sit, quae sum ciens praestare pignus queant: inde durum nimis foret, statim ad traditionem rerum immobilium, puta aedium aut landorum adigi: cons etiam Exod. XXII, 26. 27. Deut. XXIV, 6. Iob. XXII, 6. XXIV, 3. Prou. XX, I 6. L. 1. 7. D. de Piguor. DI ODOR. SIC VLvs L I. c. 79. L. 8. & Authent. Agricultores C. quae rerpun. oblig. p . igitur sum ciebat rem immobilem designari, qua creditori caue tur; quae neque auferri, & in quam per iudicem immissio semper obtineri pos-st '. Ast inter eos, qui in libertate naturali inuicem uiuunt ', nudae hypothecae sunt inutiles. Nam ubi ultro debitor soluere renuerit, vi utique &armis erit inuadenda possessio hypothecae. Atqui etiam citra assignationem hypothecae inter tales quaelibet bona debitoris inuadere licebat.
t8 Ea igitων. aa d ligens parer milIas MDAνebus ρνaesara solat, a ereditoνe exuunIur. L. 4. D. de pignorat. act. Vid. Noo DTivs Probab. Iur. L. I. e. 4. L. Iv. e. 3. ct Obs L. II. e. 13. Sed, s pignus. sine culpa ipsus, easu pereat scrtuito, itu ereditoris in reliqua debitoris bona transseritur. Aliter THora Asius e. I. β. i . ct la. quii is ereditoris, inprimis in re frugifera penitus ex. stingui es istimat , quia dominium. eis reuocabile, penes elim resederit. F. XV. i) Distentiunt hie interpretea Iuris Romani. Plerisque tamen plaeeth utique Praescri. gioni in pignore locum esse. vid. GROTIvs. I l. e. 4. l. II. ad euius sententiam Αυ TOR adludere videtur. , Conserri quoque meretur GuNDLINGius in I. Nat. P. 328. M verba sunt M. G R O Tii L. II. de I. B. Ap. e. 4. I. iis. Et licet debitor ipso iure , sua a primo. vi in scholis loquimur, pignoratiliam actio nem habeat; tamen eum ea, nondum soluto pi. gnoris vinculo, reapse sue actu secundo inten. tari nequeat, praeseriptio, ob iinpediruentum ilia
ris intrinseres inhaerens , loeum non habebit. mane ut stipulatori in diem, liret ei actio ipso iure quaesita lit, praescriptio non obstabit. Vid.
p A R v Υ υ N Histor. Venet. L. VII. I Instriment. Paeis V estph. A. MDCXLIIX. art. s. g. 23. H. 3) Nam ct hoe modo res merae saeuitatis praeis seriptione acquiri posse, vulgo existimatur. Vid. ROSENT NAT. e. s. de Feudia eones. 23. ME. v i v s pari. VII. Dee. 247. H. f. XVI. Q ,, Pierioris adpellatione eam pro prie rem eontineri dicimus, quae simul etiam traditur ereditori, maxime s mobilia st. At eam. quae sine traditione , nuda eontietitione tenetur proprie hypotheeae adpellatione eontineri diei. ratis I. IV. de A Jιon. Addatur N o D TI va Probab. hir. L. l. e. s. L. IV. e. ro. M. & ohs L. II. e. s. ubi ostendit, hypothecam nu/o pacto eonstitui solitam fuisse. ad Et itis in re sit eotistitutum; ceti absquo h potheca milliam sui usim praebere posset. it.
o Neque tamen desimi exempla hypothecarum
835쪽
. ................. . ...................
I. Modus maxime naturalis fluendare obligationis es explere conuenta.
V. Compensatio aduersus quem N a quo opponatur PUI. Vbi eadem locum habeat. VII. Remisone seruitur debitum. VIII. Mutuo dissenseu quatenus seruatur ullario. IX. Vnius perfidia alterum obligalione fluit. X. ni muratio Iulus, in quo fundabatur obligatio. XI. Ouatenus tempore expiret obligatio.
XII. Μorte quae obligationer expirent. XIII. De delegatione, XIV. Confusion .XV. Et Nouatient.
Illux set, et, videamus, quibus modis obligationes ex passtis Oriundae
dissoluantur. Inter quos maxime naturalis est expletio eius ', de quo suit conuentum. Eo enim peracto, partibus nihil amplius i uicem est negotii. Obseruandum autem est, quasdam obligationes ita personae nudo pacto eonstitutarum. Ita A. MDCXXV. Poe derati Belgae Regi M. Britanniae ehirographo
subdatos, tam unatiosos, quam singulos, suas ipse. rum ρὸν onas , se bona molitia atque ammositi apud Leon. ab Λ i Z ΕΜ A Histor. tractat. pac. Belgic. p. n. Add. ΑvCTOR L. VI. Rer Bran deb. 3. 82. ad A. MDCLVII. vhi de praesectura Drahi meus Electori Brandenburgieo a Polonis pignoris iure obligata Λ NCTO R i s ratio nihil emit. Quid enim si res ita obligata perueniat ad tertiuini De ouo insignis eastis est in Consul. rationibus Hollandicis Part.lII Consuli. t. Forte potior est ratio, quod sola contientio secintillim Ius naturae nee dominium nee aliud ius in re transferat. Viae supra L. IV. e. s. i. s. seq. H. . I. i) THAIαν aurem omnis obligatio s. u. tione eius, qAod a seriar. Prine. Inst. Quibita modis tollitur obligatio tot. tit. D. de Solutionidus a liberationibus.1 Veluti, si vestimentum faetendum locatae rim , aut sabrieandam e istam. Nihil enim inter est, utrum sartor, vel faber ipse opus secerit. an per alium eiusdem Opifieii artificem saetendum ratierit1 nis diserte conuetierit, ut ips Opere perfungereritur, aut inter eorinn studium S eius qui secerit, insola st differentia. Meia loeatieram
sam fori vis, non consentiexea DpuI..roνε , non ILόeνalia νε-. L. gr. D. de Sohit. I liberat. O Etiamsi dissentiat debitor. δε me interest quis soluat; utrum ipse qui debet, an alius pro eo: liheratur enim di alio soluente: sue sciente sue ignorante debitore, vel innito eo solutio sat. ram. Ins. uuis. mo toll. olliv. M Quoniam meisliorem quidem conditionem alterius, etiam iiiiiito eo reddere licet. soluere pro ignorante ct imitto euique licet: eum sin iure ciuili constiti uim , li eere etiam ignorantis. ii uitiqite meliorern conis ditionem facere. - L. s. D. vi Ioiar. is hierac., L. a3. or c. D. e/d is L. m. d. Nogos. Gur. ) Et soluens habet condiectionem indebiti. L. N. I. I. M. in s. D. de Cox. a. radetur. H.
836쪽
OBLIGATIONES, QUAE EX PACTIS ORIUNTUR. usq
nae inhaerere, ut ab alio recte expleri nequeant: alias vicariam admittere ope ram, ut nihil intersit eius, cui quid debetur, per quemcunque eadem expleatlari Quales viplurimum sunt contraetias, quibus conuenitur de praestanda aliqua opera mercenaria ', & vulgari, & quae aeque commode ab uno, quam ab altero obiri potest. Item, quibus conuenitur de praestandis rebus fungibilibus,& quibuscunque aliis, quae undecunque ad nos perueniant, nostra nihil interes In talibus ergo etsi maxime naturale sit, ut ipsi debitores soluant, aut praestent conuentum, aut illi, qui ab ipsis mandatum habent: creditorem tamen oportet adquiescere, si alius quiuis debitoris nomine ' velit soluere, mam quod quis sio nomine Ioluit, non debitoris, debitorem non liberat'. L. I D. do
Hereri petit. ὶ & sit istud acceperit, ab isthoc nihil amplius postulare poterit'. Quo loco circa fidei utarem obseruandum: siquidem principalis debitor soluerit, tam hune, quam fidei utarem liberari. Ast sit fideiussor soluerit, princi-ialem quidem debitorem a creditore ' liberari, sed fideiussori contra idemebere incipere ', utut hic inscio debitore soluerit f. II. Q U AN Do autem quaeritur, an & quatenus qui pro alio soluit, In neque fideiussor est, neque mandatarius, id quod soluit repetere queat
inguere solent, an pro inuito & contradicente, an vero tantum pro ignorante sit solutum. Priori casu nullam ipsi repetitionem competere constat . Nam quomodo obligationem, quae eκ consensu oritur, mihi inuito quis possit impingere 3 Quia tamen nemo temere praesumitur sua iactare, igitur Ulterius videndum, an quis creditori id, quod soluit, donare voluerit, an Vero minUs. Priori casu debitori nihil accedit aut decedit. Posteriori casu nihil superest, quam ut ipsum hoc egisse dicamus, quo creditoris ius & actionem contra deinbitorem in se transferret. Et ut ut creditor sorte ab initio nesciuerit, eum qui
mod. rassi oblig. In omnibus speeiebus libera tionum etiam aeeessionea liberanturi puta adpro. missbres , hypothecae, pignorar . praeterquam uod inter creditorem AE adpromisores. consuatione facta reus non liberatur. - L. M. D. de M. Ivis. Θ Λόorat. p) Vhi multum refert, an ereditor nomen surameesserit fideiussori, an non. Si prius saetiim sume it fideiussori a ereditore remissum esse debitum. L. Io. et t. D. Mandata. Sin posterius: non aliter ille habebit actionem mandati vel ne gotio in gestoriim,quam si reuera soluerit. L. .ρν. D. de Adei sor. L. ν . C. eodem. Nihil autem ue. tat, fideiussorem pro inuito debit re soluere, modo pro volente ipso fideliasserit: quoniam manis dato de fideiubendo eontinetur ratioqtie mandatum de soluendo. quod re non amplius integra reu eare mandatori haut lieuit. Caeterum fideiussoesoluens repetere poterit omne illud, quod fido iussionis nomine necessario aut utiliter expendit.
vel quod ipsi propter fideiussionem abest. vid.
s) vid. L. 29. A M. D. Mandati. I. II. i) Praecipue, si debitum non fuerit legitimum, aut non satis liquidum.
Ceterum animaduerti oportet. loquendi more Ictis familiari, quos eommode in hoc eapite AUCTOR seduitur, nomina sistet re sis
lusionis . Desitoνis in Creduoras, non ad pecuniam tantum numeratam reserri, aut aliam rem sungi.
hilein, sed in genere ad promissones omnes peristinere, rei itiseimque, veluti locatae, aut d postae. A creditorum adpellatione ncm hi tan. tum accipiuntur, qui pecuniam erediderunt, sed omnes, quibus ex oualibet caussa debetur. η L.D. D. da V. s. , Credendi generalis adpellatio est ideo &h hoe titulo Praetor, ct de Commodato ct de Pignore edixit: num euicianque rei adsen. tiativir, alienam fidem sequuti, mox recepturi quid ex hae contractu, eredere. dicimur. L. a. D. de Re s ere . . ,, Solutionis verbo satis faeti nem quoque omnem aeeipiendam placet: soluere enim dicimus eum, qui fecit, quod frueere ρroinist. L. ινε D. A V. S., L. - D. de M.
ε) Etsi pro inuito solutum. L. u. ct L. u. D.
) - Item, si reus soluerit, etiam ii, qui pro eo
interuenerum, liberantur. Idem ex contrario
eontingit, s fideiussor soluerit: non enim ipse solis liberatur, sed otiam retia. Pram. Ins. 2MA.
837쪽
γε LIB. V. CAP. XI. QUIBUS MODUS SOLVANTvR
soluit hoc agere, illudque velut debitoris nomine solutum acceptum tulerit: tamen ubi hie ultro a debitore ouod soluit recuperare nequit, aequitas dictitat, aut creditorem, quod accepit, huic debere restituere, salua sua in debitorem actione; aut eidem actionem suam in debitorem cedere. Praesertim cum is,
ni pro altero soluit, praesumatur credidisse, solutionem suam debitori gratam
aturam. Quam ob rationem & huic leges Romanae dederunt actionem negotiorum gestorum '. L. f. L. Dis. D. de Neg. gesis '. Quatenus tamen debitor excipere potest, sibi gratum non fuisse, quod iste suo nomine χ' verit, seque nolle ipsi hoc beneficium debere; simplicissimum est, ut ei, qui pro ignorante 'soluit, creditor actionem suam cessisse intelligatur M. Si autem quis alias in res ignorantis utiliter quid erogauit, aut Operae quid impendit, ni melioratio inde detrahi possit, recte rei tanquam pignori tamdiu incumbet , quousque quod impensum suit sibi sarciatur . f. III. S o L v T I o porro, & quaevis obligationis expletio debet fieri ei ipsi, cui ' debetur: aut quem hic delegauerit', ut ipsius nomine debitum reci-
creditori iste debere desinit; verum illud tanquam indebitum qui soluit repstere poterit. Praesupponitur quoque eum, cui soluitur, & habere bonorum suorum administrationem , & intelligere, quid geratur. Alias enim. potius temeraria effusio, quam solutio facta intelligetur, collato, quod ad utilitatem trocurandam erat destinatum in eum, qui eiusdem finem aut dissolute negligeat, aut plane ignorabat. g. IV. Ρ AETEREA soluendum est illud ipsum, de quo conuentum fuit, non aliud eius loco: add. L. n. D. de Soluum. integrum, non mutilum, non pars ' duntaxat, non diuisum: loco ' item & tempore ' conuen
negotiorum gestorum simpliciter negabant. L. f. C. M I. D. vi Negor. Isis. L. M. Mandast. L.
In I. C. de Neto . as. Nis prohibitio pietati
aut publieae utilitati aduersetura Malia esset, ut ne cura funeris suscipiatiar. L. I . 9. 13. D. de Reli.
sTAL vs add. L.8. inserunte repeti poste pecu. Ham, pro alieno, licet prohibente, qui in perieulo uitae ct famae eoni mitiis suit, solutam. Caeterem qui eesione nomen mi comparauit, actionem habet, non ut soluens, sed vi pro .llator in rem suam , quem vulgo cessionarium v eant. H. 3) Cum pecuniam eiici nomina stareos, quἱ ruiniωι manuatierat, negorio m restoriam aes,o tibi metuet cum ea salutione Διιιον ia erodissνe Γιεν ιιι sis nisis quid disitoris intemuir, eam pecuniam non sortii. Sed in hae lege de eo agitur,riti inscio debitore soluerit, quum AUCTORIe illo sermo si . mi soluerit pro debitore pro.
hibente. Neg tiortim tamen gestori, vi recticsime obsereat HERTI vs in nota 2. contra do minum prohibentem nulla eompetit actio. Vnde
probabilitet eo decurrit cl. Jη ARBE YRACus, in nota sua vi dieat. Musterilite ab A vcTOR Espeetes debitoris in m a ne itintio nisi sane, quod praestat, eimi benignius interpretari a di rere velimus, exeidisse hic quaedam culpa Ty
rante, quod eontextus suadet, ut rectissime monuit diligenti mimis Interpres, qui hoc opus Gallico sermone elegantissime transscripsit. Vid.
s) Imo cessio non si taeite. Rectius Auc TOR
supra e. 4. I. r. dixit, stindamentum actionis M. gotiorum gestorum este mandatum taeitum. H. ε) V. supra L. Iv. c. I 3. 3. 13. H. a Vid. supra L. IV. e. ia. s. r3. De reliquo sine tia tua videtur haee periodus: adeo partim cohaeis ret eum superioribus. s. Ill. i) Solvitam pecuniam insolusimus, vilis aua narinae ser , s numera a sit eria, ori. Sia os insiti eιtis alia βαιιών. vel credat ora eius, vel orino detitor, . vel etiam ei donarurtis erat: absolui dolet. L. 49. D. de Sollit. a) Quo pertinet etiam adiectus. De quo v. g. .. I. de Inusit fistulat. L. f. O L. n. D. da SHωιon. H.
838쪽
OBLIGATIONES, QUAE EX PACTIS ORIUNTUR. D
to, imprimis ubi illius, cul debetur, intersit, hete & non alibi, nunc & nonsio tempore solui aut praestari. Nam & tempus pars pretii est. Vid. MAR
TIALIs L. VI. ep. 32. Nissi tamen noua conuentione alia res pro re debita
suerit substituta, aut circa locum & tempus quid mutatum. In qualem substitutionem aut mutationem saepe creditores consentire necessum habent , quando per impotentiam aut malitiam debitoris satius ducunt aliquid accipere, quam nihil; alio loco, quam nullibi, post interuallum, quam numquam. Etsi & aequitas saepe requirat, ut tempus vel prolongetur debitori, vel praestationes velut dividantur, quando solutio in praetens, aut simul fieri nequit. Sic cum Athenienses Dianae votum secissent, tot illi se capras immolaturos, quot hostes oecidissent, ac totidem victimas ex toto agro comparare non potuissent, quotannis D. ma stare decreuerunt, apud XENOPHONTEM PIερὶ ἀναβασεως του Κύρου. L. III. s c. 2. g. 7. Ed. Oxon. J Alias circa tempus solutionis obseruari etiam solet L. Ios. D. h. t. Saepe quoque, ubi iudex fuerit aditus, nulla alia patet via litem expediendi, quam ut rei conuentae loco ad quid aequi pollens debitor condemnetur. Id quoque manifestum est, eum duntaxat, cui debetur, posse aliquid de debito remittere, aut super eo transigere; quod creditoris ministro aut dispensatori citra mandatum non competit. Verum ubi debitoris minister cum creditore transegerit, & minore summa, tuam quae reuera debebatur, eidem satisfecerit, id lucro cedet non minittro,
ris, qui in minorem summam cum creditore transegit, integram in rationes
reserre Velit, sibique reseruare, quod minus solutum est. Sed & id iro solutione habetur , si pignus a creditore vel ipsum in solutumuerit acceptum, vel ex lege adiecta in commissum ceciderit, vel si pre-
3 Ira 1 visis serui, sina amoris aiactoritate non p/tas, L. 6. D. ae solui. I. IV. x vid. verba legis reeensiae ad e. z. f. I. nola g. Et se is, qui pecuniam debet, loco eius iuuito ereditori nomen debitoria sui offerre nequit. Etim a quo mutuam stim i ρε niam,
tuo datae fieri potest. Add. THON Asius de Pretio a sed . in rea sungibiles non cadente e. a. s. 3. a seqq. iod tamen admittitur in L. et . D. de Rebus
creditis. migam existimaueriint. neqMe eiam, Jui decem peteret, cogendtim quinque aecipere,c reliqua persequi: neque eum, qHi fundum sutim diceret, partem dumtaxat iudicio persequi. Sed in utraque eausa humanius faeiurus videtur Praetor, si actorem eompulerit ad aecipiendum id, ouod offeratur: eum ad ollieium eius Pertiisneat lites diminuere. Qua in re tamen aliquid
Actoria arbitrio gandum vigetur, exta θερι Θ
ad solu/ndam νγ m, gori lu/riam resn Λ , inre Δ- si ur. L. O. D. de solui. a liber. Nisi die, insatiorem ereditoris adiectus fuerit. s) Vt tamen eius, quod interest, petitio salita
M PAvLus L. sto. D. Mandati. Ex manis diata apud eum, qui mandarum suseipit, κi il ν
de Administratu I perieulo tutor. H. sE quibus lepibus ratio similitudinis a tutoribus f procur toribus duei tantum potest ad ministros vel dispoti. toresὼ
839쪽
98 LIB. V. CAP. XI. QUIBUS MODIS SOLVANTVRtium ex eodem distracto redactum, loco debiti in acceptis relatum fuerit. Quod sit autem quis, multiplici debito obstrictus, partem soluerit 7, fauor bile iudicatur, pro eo debito id esse solutum, quod odiosius videtur. Vid.
L. t 3. 4. s. 7. g. L. G. s. a. L. y7. D. h. t. Ille tamen modus solutionis est plane
irregularis, quo usus legitur Vitellius apud XI PHILINvM Epit. Dionis, cuius creditores, qui eum in Germaniam proficiscentem viκ datis fideiussoribus dimiserant, eo mox Imperatore facto, Romamque reHerso, sese occultarunt. Qui-hus requisitis ipse dicebat, se redidisse salutem pro credita pecunia, tabulasque contractuum reposcebat. β. V. EsT & usitatissimus modus tollendi obligationes per compens tionem, quae est crediti & debiti inter se contributio, L. t. D. M Compenset. seu quando ideo aliquid deberi desinit, quia eidem ipse creditor rem eiusdem generis, & quae tantidem est, vicissim liquido debet. Cum enim inprimis in rebus fungibilibus tantundem sit idem, & vero, ubi mutuum est debitum, mihi statim tantundem esset reddendum, atque ipse accepi; igitur ad redigendas in compendium inutiles solutiones commodissimum est, utrumque suum retinendo solutione desungi. Praesertim Cum omnem fere eκactionein aliqua molestia comitetur; & valde imprudens fit, per solutionem non necessariam H efiicere, ut alter in suo aduersum me debito eo facilius possit tergiversarLVid. L. a. L. I. D. h. r. ' Adparet autem, compensationem duntaxat locum habere inter eos, qui inuicem sunt creditores & debitores; non autem si quid a tertio quopiam mihi debetur ', id alteri inuito velut in solutum obtrudere possum. Nisi sorte talis inter quosdam sit societas, ut ipsorum obligationes iura inuicem sint communia ' . Sic si inter duos sit omnium honorum s cietas, & eorum Uni ego tantam summam pecuniae debeam, quantam alter mihi, recte isti, debitum me poscenti, compensationem Oppono '. Nam horum hona pro uno patrimonio habentur. Imo si certae duntaxat rei inter aliquos sit societas, compensatio locum habebit, si & creditum, & debitum eκ eadem
in id eoastis e statum, in auod σδε, si iterae, ese s lininias, id est . in ad deιιιum, Mod non sin controvisa, aut in illud, quod pro Hio Dis A
. iusserar, aut euius dies non m venerat .
Et magis, quod meo nomina , quam Pod pro alia frita oris nomine vibeo : is potius quod cum pae. . qtiam quod sim poena debettir --- porror Aia ιιων caussa eias pecuniae, quaa βι infamia δε- ιορων - - - quae Iut hypothaca. vel pignora
sι ,αδι. Deilem existim Di ρν- ra. L. I .ir. C. de Compensat. Dicitur autem conit satio a vetusto aeris appendendi more , ct hellissime ab H EI NEC CIO Iur. N. L. I. . CCC IX. solutio Metii manias Ea dieittir Q Vnusquisque creditorem sinim , eima demisque debitorem, petentem sumniouet. si paratus est, eoinpensare. Ideo eompensatio necessaria est, quia interest nostra potius non soluere, quam solutum repetere. 3 Deficit enim eompensationis prinei pale reisquisitum, mutuum scilicet debitum : deinde des eat aequitatis ratio, quae est, ne quis sinini soluere et aliud petere cogatur. Recedit multum interesse
ereditoris, ne compensetur, maxime ratione usu rarum: nam ct iure naturae compensatio retroa
840쪽
OBLIGATIONES, QUAE EX PACTIS ORIUNTUR 'D
eadem re, cuius inter eos societas fuit contracta, resultet; quia & hactenus Isti velut pro uno stare intelliguntur. Sic & quod ego debitoris mei heredi debeo, compensatione tolli potest ', & vice versa, quod mihi antecessoris mei creditor debet. Compensationem autem etiam inuito creditori posse opponi patet; cum valde impudens sit, idem alterum poscere, quod ipsi praestare detrectes. Exinde etiam, quia compensatio locum non habet inter eos, qui sibi inuicem non debent, deducitur; si quid ego alteri debeam, me non
lud in me non fuit translatum '. Nam dum quis suis me negotiis praeficit, non statim ipsius res inter meas numerare, & meis me debitis inde liberare possum; praesertim cum saepe alterum, quam me, debitorem creditor malit habere. Nec si cui mea negotia committo, statim ipsius quoque onera & obliugationes in me derivare volo. Sic, verbi gratia, si mihi Caius iniunxisset, ut credita sua ipsi exigerem ab Seio, cui ipse debeo: inuito Caio neque Seius poterit debiti mei compensationem obiicere, &eo praetexto solutionem reculare; quid enim Cato cum meis debitis λ) neque ipse me Cato debitorem pro Seio substituere possum. Sic debitor pupilli non potest in compensationem deducere creditum tutoris ', nec tutor suo se debito exsolvere, offerendo creditori suo in compensationem creditum, quo hic pupillo tenetur. Vid. L. V. D. h. t. Contra recte tradunt, fideiussorem, si a creditore ex causa fideiussi nis conuenitur ', non solum in compensationem deducere posse, quod creditor
ipsi, sed & quod principali debitori debet, etiam hoc inscio & inuito . Nam siquidem ipse principalis debitor soluisset, compensationem sui debiti creditor tenebatur admittere ; cur ergo fideiussori id non prosit λ Et improbus foret debitor, si fideiussorem vellet prohibere, quo minus sui debiti compen- latione deiungatur; cum utique quod hic pro ipso soluerit, restituere t
f. VI. REGULARITER autem compensatio Iocum habet in rebus langibilibus eiusdem generis φ, quorum soluendorum tempus iam praesens,
Q Godis ιν eomonsare non cogitur . quod Isi, quam Διiroνi sua isseei a tiamtiis ere..tον eius praeo, qui eo /nitur, ob delirum proprsiam, vetit eomis en ara, L. I . I. . D. de Compensat. Add. L. I prine. D. de L. f. C. de Compensat. s) - Si duo rei promittemui melinon fine: non proderit alteri quod stipulator alteri reo pecuniam debet, M L. I. D. i Duel. νeis eon ruen a s.
η Quod Iure ciuili loeum habet, etiam si he.
res hereditatem, cum Beneficio inuentarii adierit, quia adhue desunmim repraesentat, ct inde saltem ultra id. quod in hereditate est, compensare meis quit. Vid. gr. 3. D. de Dra des boanu . Vno verbo eompensitio ex persona tertii fit, quoties Debitor aut Creditor in ius alienum labit. ) Ita saepe iudicatum v. Consuit. Hollandie. Part. I. Consuli. 274 HVBI RVs Praetia. auris. D. ε CompeWal. f. o . H. s) Quo casu procurator in rem suam dicitur Ictis Romanis. A In rem suam procurator datur, post litis eontestationem , s vice muttia eonvenia. tur, aequitate compensationis utetur, M L. Ia. D. da Compensat. 93 Id quod Pupillorum nomine debetur, si Tutor petat, non posse eoinpensationem obiici eius peeuniae, quam ipse Tutor suo nomine aLuersario debet. M L. a . D. eod. io si si qitida fideiussore petatiar, aequissimum est, eligere lideitiorem. qtiod ies, an quod reo debetur, compensare maliti sedde, s utrumque compensare velit, audiendus est, M L. I. L. 3.
ita Cum in huius phtestate non sit . ius quaestum fideiussori auferre. Vid. L. .. D. δε Comemor. M v v I v s Part. I. Decae Iis. p. 4. Decis 26 . a pag. 7. Decis. 32. H. s. VI. a) Compensatio enim debito respondere debet, et debitor rem tu eadem bonitate reddere