장음표시 사용
101쪽
quid in ea aecidat absque rasone sussieiente,dum imaginatur. Enimvero si somnium consideret r objective, quatenus phant γρῖa exhi
bent res ranquam extra nos praesenter, minationea harum retram ahs
que ratione sussciente fiunt, propterea quod ex eadem ratione poni nequeat res una posita altera, ex qua ponitur perceptio rei illius posita perceptione hujua. Mirum igitur videri paterat, quod sibi de acumine gratulentur, qui discrimen hoe non pervidentes conina lita onem hine exsculpere conantur, nisi sitis superque constaret, quam sim ad deproperanda judicia p. omti, qui sibi videntur este, nec Lint. S. 129.
Si in duabus personis siomnium initium capit ab eadem p rυῖσι sensatione debili, omnia tamen diversa sunt. Eteni in somnium Γ ἰηi
in utraque persona per phantasmatum successionem continuatur g DI.), consequenter phantasma primum ideo succedit iu locum sentationis debilis , vel eidem superaecedit , quod res, quam ipsum repraesentat, fimul fuerit percepta Cum re altera, quam exhibet sensatio debilis. Enimvero quoniam res illae smul perceptae non iunt prorsus eaedem in utroque subje isto, id quod obvia experientia manifestum est; nec phantasmata, quae easdem reserunt, prorsus eadem esse possunt. Quare cum idem valeat de phantasmatis, quae prioribus succedunt; phantasmata prioribus succedentia multo magis diversia esse debent. Enimvero cum somnia per phantasmatum successionem continuentur I 23.), phantasmata vero sibi invicem in duobus subjectis succedentia eadem non sint, nec somnia eadem sunt, sed diversa.
Consultum nobis videtur propositionem praesentem illustrare emplo, cum multum saciat ad demonstrationem rectius intelligen. dam, ubi abstractis eoneipiendis nondum sueris adsuetus. Ponamus in duabus personis dormientibus fiagorem tormanti explosi excitate . sensitionem debilem. Ponamua in utraque eam adhuc superesse per reptioni claritatem, ut Bagorem tormenti agnoscar. Ponamus ter. io unam personam fiagorem tormenti saepius percepisse, dum in se-stivitatibus solennibus cives ae milites in toro catera arim congregati . . .
hombardas exploderent. Recurrat igitur pbantascia sori cum uulm- , .
102쪽
bus & eivibus ibidem eum bombardis eongregatis. Quodsi iam inloeam quendam sori particularem mentis aciem dirigis, ubi poma alio questuitus arborum vendi frequentissime vidisti: civium cum bo- bardis ibidem constitutorum in locum succedunt mulieres poma vendentes & currus pomis onusti una eum plebis multitudine, qualem adesse vidisti, eum poma venderentur. In poma, qualia in horto aliquo, ad urbem Hocul disicam sito comedisti, respiciens te mox in horto illo deambulantem cori spicis ei m persona, cum qua in eodem deambul ' aepius. Et quia cum eadem persona saepius una suisti intemplo, te in templo e0rgr gira multitudine sedentem conspicis. Q oniam vero ibidem ingentem vidi ili multitudinem, quoties tubarum & tympanorum strepitus personuit; in frequentiam hominum mentis aciem dirigens hic quoque in mentem venit phantasina, quod te praesentem sstir in templo monachorum disputantium,quorum solennitatem augent tubarum S tympanorum sonitus. Non dissicile solet somnium ita continuare vel per integrum diem, siquidem ponamus nulla sensatione idem interrumpi. Enimvero ponamus jam personam alteram
fragorem tormenti percepisse in adventu solenni Principis alieulus: mox imaginatio eidem suggeret multitudinem confluentem, qualem eum saepius viderit maleficia ad supplicium ductis, recurret ipsi latronia phantasma, qui erum praelata duobus Ecclesiae ministris comitibus in euriam dueitur ibidem a scabinis condemnandus. Iu crucem intuens se vidit in coemeterio constitutuni, in quo cruce praelata funus ducitur. In eadem eruce attentionem defigens videt se in templo, in quo imam salvatcris eruet assici erecta conspicitur. Ad Cinestum respicientit currit phantusma templi, in quo aliquando verba e suggestu ad populum feeit, seque ad eundem ejusdem finis gratia contendentem pereipit Sita porro. Vides itaque somnia, quae ex eadem sensatione initium capiunt, esse prorsus diversa pro diversitate subsectorum. Immo si
vel centum ponas personas, ex eadem tamen sensatione in singulis divem si ortum trahent somnia Neque enim in una perceptiones rerum lia multaneae eodem modo sese habuerunt, quemadmodum in altera. n que in una eaedem inter se connexae sunt, quae connectunω inalteis.
D sisseeum Quoniam etiam in vigilantibus ex sensationibus oriun- phantasma tur phanta linata i&ex his PQπο alia 3 Iog.& seqq. ); eodem
103쪽
. De Imaginatione. prorsus, quo ante f. Iz9o, modo ollenditur ,s in diversi sub- tum ex e jectis ex eadem sensatione continuamur phantasmata , seriem phantomatum in uno non fore eandem, quae est in altera. t ' mu
Pr positionia praesentis veritatem expetiri datur. si diae vel plures ' ' '' perso ae in eandem rem snsu perceptam intentae respicere jubentur ad phantasmata inde orta S continua letie sibi invicem succedentia. Fieri enim potes i. m. do sueris exercitatus, ut ex eadem sensatione non in errupta serie phamasinata eontinues. Atque ita simul veritas propositionis pr .e lentis experimento confirmari por est Series enim phantas tum ex eadem sensatione continuatorum aequipollet scinoi modo dirinionem aciei mentis arbiti io tuo subducas, quc madmod. m
ne feries phantasmatum drideriae ortum trahunt, Ilae vigiles.sPeph .nj jm dormiat , Ii vel interea temporis facilitatem alterius phanIlmatas tum ex ea- vi illius sesationis reproducendi sibi contraxit, uel uno tempore dem sensa aliud insensatione respicit, quam altero. Etenim si interea tem - ρης oi'poris, quo Phantalitia aliquod ex perceptione quadam oriri v se solebat , iacilitatem contraxisti phantasina aliud vi cjusdem
sensationis producendi c*. Io 8. ); ubi sensatio ista in poste-'
rum praesens fuerit , ex eadem posterius hoc phanto una oriri debere patet. Enim Vero cum ex hoc phantasmate proindire debeant phantasinata rerum antea simul cum aliqua earum perceptarum , quas ipsum nobis tanquam praesentes exhibet l. io4. , diversa autem phantasta ala non casdem res exinhibeant ; ideo porro in hoc altero casu non eadem eX phantasmate primo oriri possunt phantasmata, quae inpriori oriuntur. Quare cum idem dicendum fit de phantasinatis ulterioribus, evidens est seriem phantasmatum fore diversam, ubi anima contraxit facilitatem phantasma aliud ex sensatione data produceadi, quam alias ex eadem oriri solebat.
Similiter si uno tempore in aliud, quod sensatio data re-. I L 3 Pra
104쪽
praesentat, mentis aciem dirigis , quam altero, vi imaginationis quoque uno tempore aliud producitur phantasma, quam altero g. - . Unde porro ut ante ostenditur, seriem phantasmatum uno tempore ex data sensatione ortum trahentium esse diversam a serie phantasmatum alio tempore ex eadem hac sensatione
Quoniam utraque ratiocinatio subsistit, sive te vigilantem supponas cf. III. , sive somnies g. ieta. ; utrumque tam in somniis, quam quando vigilas,evenire debet.
Patet idem a posteriori. E. gr. Pon amus te in templo, quod ει-quentare sol. tua fuisti . e regione habuisse altare & in hoe saepius ae diu convertissa oculos. Templum adipi eienti e longinquo reeurret noti ai taris. Quodsi jam locum vel in qodem templo mutas , vel aliud deinde Dequentes, &e regione sedeant personae, quae oculis tuis constanter objiciuntur : ubi postea templum aliquod vides, reeurret tibi
phantasma loci illius templi, in quo sedere soles. una cum personis e regione sedere solitis. Jam cum in casu priori mentis aetes in altare virigebatur & in inraginem quidem christi resurgentia , quae principem in eodem loeum occupat; mentem subibit phantasma ceremonia Christi ex sepulchro resurgentis , quam in templis Pontificiorum antea vidisti. Quodsi jam in Leerdotem vestitu saero indutum S inlepule um Christi eonstendentem mentis aciem dirigis, prodibit in anima phantasma clerieorum aliorum cum rebus aliis eonnexis ct iis Porro. Enimvero si in casu altero respicia person,,.qua 'ei et templo sedemes videre soles ; earum oceasione mentem subibunt perlonae aliae, quas alibi cum istis vidisti, una cum Ioeo, ubi eis vidisti. Unde porro alia prorsus nascuntur phantasmata, quam in casia priora. riter itaque ex eadem sensatione i n eodem subjecto vatia sibi invicem succedere phantasmata, ubi phantasma aliud ex sensatione data producendi facilitatem tibi comparasti. qium quod antea vi illius
reproducere sueveras. Enimvero si in casu primo altare templi r sp1eiens in eandelabras argenteas cogitationem tuam dirigis; mentem subit taberna vasis argenteis instructa una cum loco,ubi eandem vidi.
105쪽
diverso tempore diversae propagantur series phantasmatum . prout mentis aetem vel in hane, vel istam pereeptionem partialem dirigis, quam sentivo continet. f. I 32.
Si diverso tempore sensitio debilis, a qua somnium ori
tur, diverse fuerit debilitatis , quamvis alias eodem; eandem tamen rem tibi percipere non videris. Etenim si identatio suerit qdebilis, minorem claritatis gradum habet, quam alias habere solet, ubi debilitata minime merit cf. 73 ), consequentor pro diverso debilitatis gradu diversus quoque est claritatis gradus. Quare cum vi claritatis res perceptae agnoscantur 3. 33. , deu- ciente magis magisque claritate minus quoquo agnoscuntur& ab aliis perceptibilibus distinguuntur, consequenter Cum aliis confundis, quae per debilitatam perceptionem repraesentantur. Quare cum perceptionis tibi conscius sis, quatenus clara est, eandem rem tibi percipere in quolibet debilitatis gradu non videris.
Propositionem praesentem experientia eonfirmare Iieet, si probe ' notes, quc modo sensus saltat. si in luce erepera eontueris aliquod o jectum, vel etiam idem e longinquo visum obscurius evadit.
Quoniam imaginatio non producit nis perceptionem Diver arret antea simul perceptae cum ea, quae nune percipitur fio4. 3 --ἔσμη sensatio autem, a qua phantasma ortum trahit, pro diversitate debilitatis non eandem rem exhibet 3. ixi. ;phomo a quoque diuersio tempore ex eadem sensarione debili diversium oriri debet, R., hos debilitas variat. Unde porro Ostenditur , quemadmodum pis Asupra f. i 29 ex eadem sensatisne debili diversa somnia ortum trahere debere pro diuerso debilitatis gradu.Non e pus est, ut corollarium piae lena exemplo aliquo illus retur: eum levi immutatione superiora huc accommodari possint, aut ad iuIorum imitationem alia vi legis imaginationis, aut imaginationis liberaveratione, reperiri queant. V - . .
106쪽
88 g. 334. Si phantasimarum claritas successise debilitetur, somnium tandem per Iomnum profundum extinguitur. Quoniam eni invi claritatis phantasmatum nobis conscii sumus ejus, quod per
ea repraesentatur . continuo claritas debilitatur, nobis continuo minus ejuSdem conscii sumus, quod repraesentant. O iamobrem cum claritas tandem omnis evanescere debeat,
ita ut nihil prorsus appercipiamus, seu nihili prorsus nobis conscii fimus g. 2 . , somno profundo opprimimur sq. II9. O iare cum in io innio rerum absentium . quas phantalinata repraesentant f 93. , nobis Conscii simus 3.12 i. s somnium per
profundum somnum extinguitur. Veritas propositionis psaeientis e nfirmatur etiam a posteriori. Cessat enim somnium somno continuato. SGmnum autem absque somnio profundum dicimus F. ii 9. .
β. 119. ; adeoque nobis conscii sumus rerum praesentium I. 67. 6o. . Enim vero tu somnio nullius rei praesentis nobis conscii sumus l. I 2I. . Somnium igitur cessat. Idem etiam sic ostenditur. Dum evigilamus, redeunt sensationes clarae g. II9. , adeoque ideae sensuales f. 93. , somnium vero nonnisi phantasmata S. I 23. , aut sensationem unam vel alteram debilem H6. actibus imaginationis aequi. pollentem admittit g. 98.), Consequenter ideam unam vel alteram sensualem cum phantasinate confundendam 6 93. 93. . Enimvero quoniam phantasmata minus clara sunt ideis sensualibus in statu scilicet vigilantium, quo non debilitantur g. 96. , atque adeo illa ab his distinguimus ἔ. 97. , consequenter nec res absentes pro praesentibus habemus 3 67.92. . Quare cum inibitivio res absentes pro praesentibus habeamus s. I 27. ; somnium, dum evigilamu,sextinguitur.
107쪽
Poterat idem pluribus modis aliis ostendi: sed in re manifesta tam is demonstrandi apparatu opus non est. Ex demonstratione poste- ,riori patet ratio, eur somnium extingui debeat, dum evigilamus. Ete . nim vulgo somnium ideo a phantasmatum successione . quam vigilantes experimur, distinguimus, quod in somnio praesentia nobis videantur , quae non sunt. atque in rei veritate eontingere existimemus, quod tamen non eontingit. Continet tamen etiam prior aliquam rationem. sed eam magis secretain, ut non quivis eandem animadvertat. Etenim somnium a successione phantasmatum, quam vigilantes experimur. distinguimus, quod in somnio phantaunata in eadem serie eontinuentur, nobis tale quid non euitantibus, neque eontinuationem intendentibus, multo minus promoventibus; in vigilantibus autemideis sensualibus continuo interrumpantur, nee in eadem serie nisi nostro studio difficulter continuentur.
g. 136. Si actura imaginandi elare percipimus , sed phantasimata sem εο inon multum claritatis habent, aut is maris, o cura fuerint, quid somniemus, non agno sicimus. Etenim phantasmata sunt ideae 'n' 'ab imaginatione productae I. 93. ), adeoque repraesentationes rerum f. 48. , consequenter perceptiones g. 24. objective
eonsideratae. Quando igitur phantasmata Obscura sunt, rem, quam repraesentant, non agnoscimus nee a ceteris perceptibili
bus satis distinguimus f. 32. , etsi actum imaginandi, a quo
pendet phantasma 93. , clare percipiamus. Quamobrem nobis conscii sumus nos somniare f. 3 . , non tamen agnoscimus quid somniemus *. III. .
Dari istiusmodi statum animae experientia obvia loquiit r. nee . quisquam illorum ignorat, quibus somnia sunt frequentia.
Somnia igitur perinde ac perceptiones singulae distinc romiorumgnenda veniunt in clara & obscura. Clarum scilicet somnium qwἴση est, quando agnoscimus, quid somniemus: Asiurum vero δε- mnium est, quando, quid somniemus non satis agnoscimus, etsi actus percipiendi nobis conscii simus.s Wolam Priobrigia. . M . . Sunt
108쪽
smatum di viso Sunt adhue plura, quae de somniis notanda veniunt, sed hie no dum tradi possunt, suo adeo Ioeo tum in Psyehologia empirim, tum rationali, tum in aliis philosophiae partibus in medium afferenda. Similiter plura quoque de imaginatione ipsa observanda occurrunt
sed quae itidem l oeis eonvenientibus trademus. Quoniam enim ea,quae de anima a posteriori innoteseunt. ita proponere visum est, ut adpropositiones determinatas reducta ex aliis deducantur. & observata rationis lumine eollustrata universalirati notionis cIaritatem tanerent; plura hie afferre non datur.
absque modo, non tamen absque attributo , imaginari FDmus. In omni ente composito partes a se invicem s. parari possunt & una absque ceteris existere potest, ita ut nec unam absque altera sensu percipi repugnet: id quod obvia emperientia adeo manifestum est, ut nemo id in dubium vocare ausit. Sane a trunco arboris separamus radices atque ramos 3 radices pro arbitrio dividimus in partes minores ἔ a ramis resecamus surculos; a surculis decerpimus folia & ita porro. Partem unam transferimus in locum unum ceteris alibi
relictis. Atque ita illam absque his visu percipimus solam. Similiter a trunco corporis humani amputari potest caput, amputari possunt artus. Anatomici partes singulas pro arbitrio suo a se invicem separant & unam absque ceteris sigillatim oculis subjiciunt. Quoniam igitur in se non repugnat partem enistis compositi unam absque ceteris sensu percipi ; quae autem sensu percipimus, ea etiam imaginari valemus g. 9I92. 3Partem etiam composita unam absque altera imaginari possumus. . . Idem. Diuit Zoo by Cooste
109쪽
Idem confirmatur a posteriori. Pone enim te vidisse animal quoddam antea tibi non visum de diuturna contemplatione acquisivisse sacilitatem reproducendi perceptionem, seu
phantasma g. 93. animalis istius absentis. Facto in te ipso
experimento constabit, te etiam capitis solius,uci aurium iis larum, vel caudae solius phantasma reproducere posse: quamvis negari non possit, inexercitato recurrere phantasma totius animalis, dum phantasma unius tantummodo membri reprodu-Cere conplur. Ne tamen conatus destituat successus, imaginandum tibi erit, amputari caput de aliorsum transferri; reseca.
ri aurem & resectam vel abscondi, vel oculis accuratius inspiciendam subjici; detrahi pellem de mensae imponi. Quod fienim actum separationis simul imagineris de partem separatam mente rebus aliis jungas; te quamlibet absque ceteris imaginari posse intelliges. Quoniam modi inesse & non inesse possiant f Iso. Oarol. ; ideo non repugnat, ut subjectum modo instructum , eodemque etiam destitutum sensu percipias. Quamobrem cum imaginari valeamus, quae sensu percipimus S. 0i. 92. ); subjectum quoque absque modo imaginari licet. Idem confirmatur a posteriori. Ponamus te vidisse florem coeruleum. Quoniam Colores, quae insunt subjectis, mutabiles sunt, adeoque inter modos reseruntur g. r i. Ontol. ); facto in temetipso experimento reperies, te eundem florem absque celore caeruleo tibi imaginari posse, ut album v. gr. objiciat imaginatio, quem caeruleum sistebat visus. Idem eodem modo deprehenditur in aliis subjectis. Denique quia attributa enti constanter insunt f. ISO. Onto Jab eodem quippe inseparabilia f. 3C4. Ontol. ; impossibile est, ut sine attributo sensibili unquam sensu percipias subjectum. Quamobrem cum imaginatio reproducat sensu perceptibilia c*. 9 I. ; non minus impossibile est subjectum aliquod imaginari absque attributo perceptibili. M a Idem
110쪽
Idem confirmatur a posteriori. Ternarius numerus angulorum est attributum trianguli. Quodsi triangulum imagineris , impossibile est ut idem absque tribus angulis tibi repraesentes. Quodsi imaginando montem tibi repraesentare velis, impossibile est ut eum tibi repraesentes absque valle : habere enim vallem aut, si mavis, necessitas coexistentiae vallis est quasi
attributum montiS. Etsi obvia admodum sint, quae propositione praesente eontine tur, necesse tamen est,ut probe expendantur, ne desectus claritatis nomtionis utilis pariat in rebus arduis dissicultatem. Ceterum ars pictoria& leulptoria in servit experimentis, quibus comprobetur, quaenam Visi bilia imaginari possimus. Quicquid enim imaginati licet; idem etiam utraque arte repraesentare valetmus. Ratio clarius in Psychologia r tionali elucescet.
rum disin um a composita. quid iacm Ita phantasmata dividimus. dum pereeptionem trunci a pere ν-. ptione composita arboris separamus; dum florem eceruleum absquueolore caeruleo imaginamur ; dum a phantasmate ignis calorem removemus. Quodsi quaesiveris, quomodo id fieri possit, ut ignem tibLimagineris absque calore; notandum est, calorem tactu percipi. Quamobrem ut ignem absque calore imagineris phantasma ignis producere debes. quale visu percipis, una eum phantasmate digiti igni immissi. Clare enim percipere poteris eum ignem, tum digitum eudem immissum, nihil tamen percipiens caloris.
g. Ido. Ejus reasL Quoniam partem entis compositi unam absque alicta. sevicta. subjectumque absqua modo imaginari possumus S. I 38. , pe ceptio vero partis in perceptione entis compositi, perceptio modi in perceptione subjecti continetur, adeoque non minus illa, quam haec partialis est, perceptio autem entis compositi de subjecti composta cf. o. ὴ perceptiones partiales a composit