장음표시 사용
121쪽
veluti phantasmata novum producunt. obtinet idem in arte pictoria, sculptoria & re hortet,si, aut, si mavis, architectura hortensi.
g. O. Si architectus ex iis , quae in pluribus aedificiis diuersis quando aravidit , ideam aedificii componit vi principii rationis se initis ; communis aedificium juxta eam extructum es regulis architecturae conforis invenieno me. Et in generes artifex ex iis , quae in pluribus diuersi cor- oris umporibus artifcialibus ad artem suam spectantibus vidit , ideam η''I--- eorporis cubitidam artificialis Gusdem artis vi principii rationisse cientis componit I corpus sud regulis artis conforme. Etenim si architectus ex iis, quae in pluribus aedificiis diversis ubdit ideam aedificii componit vi principii rationis sussicientis, in eadem nihil admittit , cuius non dare possit rationem sufficientem , cur adesse potius , quam abesse debeat, cur tale potius , quam aliud esse debeat g. 7o. Ontol. . Quoniarn itaque in architectura civili rationes singularum paritum desumuntur a fine earundem f. I. Arch. civit & omnes tandem rationes particulares resolvuntur in scopum fundatoris, qui totius aedificii finis est m. 2. Archit. ciuil. ; in rationes eorum inquirit, quae in aliis aedificiis Dista suisse videt, & num ea conspirent cum sine aedificii, cujus ideam animo concipere debui, iudicat. Quare cum propositiones enunciantes determinationem rationi consorinem sint regulae 3. 478. Ontol in idea aedificii, quae animo concipitur , singula fecundum regulas a Dchitecturae civilis determinantur. Et quoniam nullas dete minationes admittit, nisi quae ad scopum fundatoris oblinendum tendunt per demonstrata ; determinationes omnes inter se consentiunt & in aedificio, cujus Idea animo concipitur . nascitur persectio f. 3o3. Outol. . Enimvero illud regulis architectonicis consorme censetur aedificium, quod, cum sit per-
Distum, a desectu liberum j. 324 Onto , adeoque nihil comtinet regulis contrarium G.qT7 Onto ). AEdificium adeo regulis architectonicis conforme, si exltruitur juxta ideam ex iis,
122쪽
it14 pari. I. sea. II. cap. IV. quae architectus in pluribus aedificiis diversis vidit, juxta principium rationis issicientis compositam. Idem eodem prorsus modo ostenditur de corpore quo- cunque alio artificiali ad quamcunque artem spectante: neque enim alia re opus est, quam ut pro aedificio substituatur corpus'. artificiale in genere, tuet pro regulis architecturae substituantur tagenere regulae artis in demonstratione anteriore. Habere enim unamquamque artem suas regulas, vel exinde colligitur, quod
in quaecunque corpora artificialia perfectio cadat, vi cujus aliud praestare judicatur alio omnis autem perfectio suas habeat regulas, per quas explicari, hoc est, intelligi potest, cur determinationes intrinsecae tales potius sint, quam aliae s*. Ic9. Onsol. . Quodsi dubites, an corporibus artificialibus fingulis respondeat aliqua persectio, perpendas, quaeso, singula certi cujusdam finis gratia fieri; ad quem cum tendant determinationes intrinsecae singulae, ex earum consensu nascitur in corpore persectio 3 Q3. Otiroc).
Patet adeo usum imaginationis rectineari perconmbium imaginationis cum ratione, ut adeo ars communis inveniendi, quae vulgo seducit, ut opus artis desectu laboret, fiat proba opusque producat
Persectum , non secus ae si sine imaginationis subsidio fuisset in
Suni eatin ' Significatum hierogl phicum appello, quo res quaedam
hieroglF- ad denotandam aliam transfertur. pHcur vi' Ita signifieatus hieroglyphieus est trianguli, si eodem ad deuoten-
νβmμ. 4um Deum trinunum utamur. Sumimus Vorabulum in recepto ibgnificatu. Etenim Hierogldi leo dicta suit veteribus ara significandi aliquid per sculptas rerum animaliumque figuras : qitibus adeo utebam tur loco literarum. Ma ista olim lΕgyptiis, Sinis aIiisque gentibua usitata luit: hodie autem non adeo frequena cluet usua esL Imaginatiocni inultus loeua est in constituendo significatu hieroglyphico, mari mea soli; sed aecedere quoque debet ratio, quae illam in eomponendiaph nrasinatis dirigit. Quamobrem hie loeus est, quo modum constituendi significum hieroglyphieum distinctius expiaue debemus. m. . Disa
123쪽
: Ios3. III. Si phantasma qaoddam ita componitur, ut per militudinem partium constitutimarum cnm determinationibus rei cuidam intrinsectis hae ex istis colligi possint ; phantasma segniscatum hierogl hicum habet ac vi principii rationis sufficientis componi. tur. Etenim si phantasma ita componitur, ut per similitudinem partium constitutivarum cum determinationibus rei cuidam intrinsecis hae ex istis colligi possint; singulae partes, ex quibus phantasma componitur. sunt signa determinationum in re ista contentarum s. 9S2. Onto & phantasma integrum est signum rei ipsius . est. P. Res igitur, quam phantasma repraesentat 0. 48 93 ad denotandam rem aliam transfertur, consequenter phantasma fgnificatum hieroglyphicum habet j. a L. P. Enimvero quoniam partes hae similitudinem quandam habent cum determinationibus rei cuidam intrinsecis , per θ-pothes ex similitudine ista intelligitur , cur hae potius partes, quam aliae in compositione phantasmatis admittantur, & cut eaedem simul jungantur. Similitudo igitur ita continet rationem sussicientem compositionis I. 66. Ontol. ), consequenter phantasma vi principii rationis sufficientis componitur s. 7 I.
Oviol. . . Hibemus hie prineipium genuinum idemque faecundillimum conostituendi significatus hieroglyphicos : quod ut appareat, exemplum unum alterumque in medium proferamus. cimemus , qui non inutili instituto in gratiam puerorum Orbem pictum condidit, ut vocabula rerum eum ideis anim imprimerent. eum animam pingere non posset, ad artem hieroglyphicam confugiens phantasma eondidit, eui ignifieatum hieroglyphicum indidit. Animam enim repraesentat per
puncta in istiusmodi figuram disposita, qualem exhibet umbra corporis hum1ni in planum ad horizontem perpendiculare & eorpori atque tu. mini directe oppositum projecta. Puncta enim vi definitionis Geometuarum indivisibilia sunt, etsi talia pingi non possint, adeoque simplicitatem animae denotant. vi cujus omni prorsus parte caret. Figura
124쪽
corporis humani, perquam puncta ista disponuntur, cum per ipsa ista puncta absque ullo linearum ductu constituatur , denotat substantia. litatem animae, vi cujus absque corpore subsistere potest. Quatenus tamen puncta ista per figuram corporis disponuntur atque ita disposi ta eandem figuram necessario exprimunt; animae eum corpore unio a voluntate ipsius independens denotatur. Denique eum puncta ista per totam eorporis humani figuram dispergantur 3 hoe ipso in diei. tatur animam esse totam in toto corpore S totam in qualibet ejua parte , juxta doctrinam Scholasticorum tunc temporis in scholis re. piam. Mee igitur significatum hieroglyphicum phantasmatis, quo omentur animam repraesentavit. Dum enim idem exhibuit, perinde est ae si dixisset, animam esse substantiam fmplicem , quae independen. ter a corpore subsistere pcssit, Vinculo ramen Voluntate ipsius non dis solubili ira unita sit corpori, ac si tota esset in qualibet parte corporis. quemadmodum tota in toto corpore existit. Memini me plus simplis ei vice vidisse historiam Salvatoris a diabolo in diserto tentati ita de. pictam , ut diabolus speciem monachi Franciscant, sed pedibus equi. nia, vel eaprinia instructi referret. Ab erroribus aliis imputandis ad. eo abhorrens . ut in casu dubio alteri scientiam majorem ea , quam possedit, tribuere malim, quam errorem, mihi quoque persuadere minime potui factum hoe fuisse ex errore chronologico de origine ordianis Franciscanorum. Quamobrem imagini isti sensum hieroglyphi cum inesse eoiles. Constat Franciscanos , qui Virae austeritate et rum omnem superant, reliquos homines in universum omnes sincti monia praeeellere existimari , ita ut Imperatores, Reges ac Principes veste monaehi Franciscam induti mori ae sepeliri ament. Quare eum
diabolus visibili sorma exhiberi nequeat , nisi sub specie humana, in
angelum vero lucis se transformare solear, I Cor. XI. I4 nullum mihi dubium est, diabolum simulatorem pingi instar monachi Franc semni adsignificandum morem ejus, quem Apostolus nos docuit, tribui autem ei pedes equinos, vel caprinos, ut pono indigitetur,ipsum arte sua efficere minime posse , quin attentus formam sallacem detegat. Sensus hie hieroglyphieus convenit historiae tentationi , adeoque eundem fert phantasma pictura expressum, etiamsi eius inventor eum non intenderit. Ceterum notatu dignum, antiquissimis temporibus non
modo dogmata , sed & historica per figuras hieroglyphicas tradita
fuisse, nequivis promiscue ad haec arcana cognDscenda admitteretur.
125쪽
morat Philippur Cauplet. Soe. Iesu, Sinensis Missionis in urbem Pto- curator, in praefatione ad Tabulam Chronologicam Monarchiae Sinicae Parisiis I 626. editam C tr. Ita primus imperii eonditor Fohi in lucem editus habui s se fertur caput forma quidem humana, sed codipus serpentina ad denotandam prudentiam eallidumque ejus ingenium. Sueeessori sua X in num eaput futile dieitur bovina specie, quod industriam in atrieultura excolenda posuerit singularem & b ves sub latum mittere teperit. De eodem narratur, quod, dum agri culturam instituere medita etur, ecelum pluerit triticum & orizam, ad deuorandam fertilitatem agrorum, quain arte Prom G tr. Hiero glyphi eum istud seribendi genus qui no a intelligunt, historiam sabulosam appellant& contra evidentes veritatis characteres, quos Ou pleιus commemorat, perFeram pro conficta venditant. S. III.
Si non modo partes gulae, ex quibus phantasma compo- Perfectio nitur , denotent divebas determurationes rei intrinsecus, verum MVNν etiam 'gula, quae in istis partibus distingui posunt, denotent ea. , - - ' quae in determinationibus rei disiernuntur; phantasma totum Agniscativum est in genere bieroglpphicorum perfectum. Etenim in phantasmate non considerautur nisi partes, ex quibus componitur, de ea, quae in his partibus distingui possunt: cetera enim tacite supponenda forent. Quare cum partes singulae denotent diversas rei cujusdam determinationes intrinsecas de ea, quae in partibus hisce distinguuntur, significent quae in determinationibus istis discernuntur per hypoth. nihil est in totophantasmate, quod non habeat significatum hieroglyphicum G. ISI. . Phantasma igitur totum significativum est. Jam cum in toto phantasmate nihil detur, quod non habeat significatum hieroglyphicum per demonstrata: quaecumque phan asinati insunt ad significatum hieroglyphicum, quores quaedam denotatur j. I l. , tendunt, consequenter quae phantasmati insunt diversa, ea inter se consentiunt c β. sonoatol. . Quare cum consensu plurium a se invicem differen-
126쪽
Iostium in uno constet persechio rei cit. ); phantasma istud, quatenus sensum landit hieroglyphicum, persectum est.
Maximam utilitatem habet theorema praesens in dijudicando signifieatu hieroplyphico. Illustrat idem exemplum Comensi de anima, ad quod paulo ante cnon 3 33 a. provocavimus. Etenim in pha tasmate isto distingui non possunt ni si pancti, punctorum horum situs& terminus, quo circumscribitur spatium, in quo nullo ordine colloeantur, sed ita ut spatium totum replere videantur. Singula his significativa sunt & significatus partieulares simul sumti constituunt significatum integrum phantasmatis, quemadmodum ante dicta res genti apparet. Phanta mi igitur totum significativum est &, quatenus significatum hieroglyphicum habet . persectum est. I. I 4.
Gradusper. Si duo fuerint phantasmata eundem Agnificatum hierofectonii in Isticum habentia G sngula in se eoinderata fuerint perscta νδεμ se εὐ- quidem perfectius est altero, quod ampliorem habet Agniscatvm - 'gyp hi seu m quod plura significantur. Quoniam phantasmata eumdem significatum hieroglyphicum habent & in se considerata respectu ejusdem persecta sunt per spoth. quoad significatum
hieroglyphicum a se invicem differre nequeunt, nisi quatenus unum plura significat in subjecto, ad quod denotandum phantasmata illa destinantur o. III. , quam alterum. Quare cum in re persectiore plura observabilia sint, quam in altera, quae
minorem persectionem habet c=. sao. Ontot ) ; phantasma
illud, quatenus fignificatus hieroglyphieus attenditur , persectius est, quod plura significativa continet, quam alterum,pe quod pauciora in subjecto indigitato fignificantur. Idem etiam sic ostenditur. Phantasmati A plura insunt, quae signifieant determinationes subjecto per idem indigitato latrinsecas, quam phantasmati B, quo idem denotatur subjectum per hi Oth. Quoniam itaque phantasmata A A B, quatenus idem denotant subjectum, respectu significatus hiero
glyphici tanquam entia ejusdem species considerari possune
127쪽
. 233. 19S. Ontol. & f. II i. edicto se; significativa autem sunt determinationes, quibus in genere hieroglyphicorum phantasmata Ista constituuntur os. Iaa. Ontoc Je S. 13 r. 'γchol. θ: pham lasma A persectius est phantasmate Bo sa I. OnIOLADemonstratio posterior magis evolvi poterat: id quod ex plurium citationum cumulatione apparet. Enimvero non est, ut, quod jam ante breviter satis evictum fuit, longiore demonstratione eorroboretur. Usum vero insignem habet theorema praesens in concilianda - senses hieroglyphico omni amplitudine, quam habere potest. g. 3SI.
Si phantasma hierogl phicum repraesentet singulas.πο- D uitia.
ras, quα definitionem res alicujus ingrediunIur ρ loco a nitionis nis hiero- servit. Si enim phantasma hieroglyphicum singulas notas re-gkphica repraesentat, quae desinitionem rei alicujus ingre iuntur; per ip- pr seni ες sum patent, quaenam in definitione ista notae Contineantur. Quare cum in definitione enumerentur notae ad rem definitam agnoscendam & ab aliis distinguendam sussicientes f. is, LC. , pi finde vero st, sive notae istae verbis tanquam signis not. f. Os 8 sutol. 9, sive signis aliis, quales sunt res inhieroglyphicis f. ln. , indiguentur; phantasma hieroglyphicum loco desinitionis servit.
Phantasma Commianum de anima , quod supra t. s. r Ix explicavimus, definitionis loeo inservire poterat. Etenim anima definiri potest per substantiam simplicem eorpori humano independenter a Voluntate sua ita unitam, ut sit una in toto ct tota in qualibet ejus parte juxta doctrinam Seholasti eorum, immo ct secundum rei veritatem, squidem intelligibili modo explices, quomodo anima una in toto dccitra sui multiplicationem tota in qualibet ejus parte existat: id quod suo loco explicabimus. Quare eum phantasma Comenianum singula ista signifieet; definitionis loco esse potest.
gi 6. Si phantasma Nero 'phicum repraesentet sectum eon Vr Dic fusa perceptum me ab olate , Ae sub certis determinationibus accidentalibus una cum praedicatis eidem uel absolute, vel sub iis-
128쪽
deis deserminationibus competentibur ; propositouir in casupriori catigoricae , in posteriori θpotheticae loco servit. Etenim si phantasma hieroglyphicum repraesentat subjectum confuse per .ceptum sive ablolute, sive lub certis determinationibus accidentalibus ; per ipsum patet, quale sit subjectum & sub qua conditione in casu polleriori spectetur g. Isi. . Et quoniam praeterea denotat praedicatum subje fui vel absolute spectato, vel sub datis determinationibus tribuendum, per idem quoque
innotescit hoc praedicatum, consequenter phantasma nobis ianotionem in memoriam revocat propositioni, quae ex isto subiecto atque praedicato componitur cf. 2oO. O . , tribuendam β. fro. FH. Log. . Enimvero perinde est sive notio propositioni respondens excitetur Ope verborum, sive Ope phantasmatis hieroglyphici, adeoque phantasma propositionis loco servit, tam categoricae, quam hypotheticae.
Exempli loco est phantasma, quo justitiam nobis repraesentamus instar virginis velatis oculis libram manu una, gladium altera tenentis. Etenim hie virgo repraesentat justitiam confuse saltem perceptam. Libra indicat, quod suum tribuat utrique. Gladius significat, quod poenis siueiat delinquentes. Velati denique oculi indigitant, quod non habeat respeltiam personarum, vel generalius, quod nullis rationibus extrinsecta se permoveri patiatur. Libra ergo, gladius & velati oculi denotant tria praedicata justitiae tribuenda. Est adeo phantasma hieroglyphicum loco trium propositionum, quae idem habent subjectum. vel loco propositionis, cui triplex est praedicatum . 3 q. Log. I. Pro positio nimirum copulativa est I. 3is. Log. eaque hujus tenoris: Iustitia jus suum tribuit euique poenis debitis asscit delinquentes, nee ullis rationibus extrinsecis se permoveri patitur ad quiequam faeiendum. Quodsi velati Oeuli trahantur ad constantem ae perpetuam voluntatem, quae rationibus intrinsecis tota nititur, ab extrinsecis pro sus independens,& libra reseratur ad modum, quo jus sui im tribuit privatis, gladius vero ad modum, quo idem tribuit publico seu Rei p. quam hie instar personae considerare licet, prout in Trim. Uem. A. II 29. n. II. s. I. Observavimus; phantasma istud hieroglyphicum piaui quoque desinitionem repraesentare potest, quod sit constans &perpetua voluntas jua suum cuique tribuendi: id quod mirum viderimi
129쪽
minime dener,eum significatus hier yphievi sit arbitrarius, etsi ratione non destituatur, quemadmodum ex ipsa ejus definitione sq. ι ι. colligitur, omnisque definitio in propositiones converti possit di propositionibu ommunia subjecti condantur definitiones ejusdem.
Riguras hie og mphicas appello, quas phantasmata signifi--οι catum hieroglyphicum habentia repraesentant. νι laphica
Phantasma hieroglyphicum, de quo in anteeedentibus Ioemi su-- itis. mus, est idea, quae imaginem quandam repraesentat, cui significatus hi roglyphicus tribuitur. Ita si anima xepraesentatur per puncta ita di. sposita in plano, ut eadem perimetro circumscribantur, qua umbra coroporix humani in planum proiecta comprehenditur not. si is 20; phantasma hieroglyphi eam est, quatenus in mente existit idea ; figura autem hieroglyphi ea , quatenus imago delineatur, per quam puncta j sto' pano disponuntur. Phantasma in mente existit; imago eidem similis. quae figura hic appellatur, extra eandem . sive picta Ave sculpta, siveam incisa seu arie quacunque expressa fuerit.
I. I 8. Disciplinae per Auras hieroglpphicas tradi posκr. In umor disciplinis enim non occurrunt nisi definitiones ac propositio - - nes s f. IIII. Log. . Definitiones per figuras hiemstlyphiea, g
exhiberi possunt I. I 8S. 3 pos uni etiam per easdem exhiberi torta propositiones ἔ. I 6. . Disciplinae igitur per figuras hierogly- , 'phicas tradi possunt.
Faeile apparer,tradi debere propositiones absque demonstrati me rprolixum enim nimis foret, etsi non prorsus impossibile, demonstratio- nem quoque . u pote ex meris propositionibus ae definitionibus eontextam c g. ss i. di seqq. Log sub involuero hieroglyphico exhibere. Usi sunt temporibus antiquissimis IEgyptii hoe veritates inventas propagandi modo, ne propalando pervenirent ad indignos. qui iisdem pretium statuere minime possent, vel, ut phrasi hieroglyphi ea idem enuncietur,ne margaritae suibust projicerentur. Charaneres e inarum antiquissimi, quos Rhi imperii conditor invenisse dicitur, hieroglyphi. ci sunt ex parte, subinde etiam ex asse. Etenim ex combinatione charallaris, quo homo denoretur, I alterius,quo canis indiguatur, oritur currular docilitatis atque obccitatiae. Vid. N.uriau voyage autoue
130쪽
du monile par Mr. Ie Gentiι Tom. i. p. 239. Nemo tamen dissilebitur artem hieroglyphicam hae in parte fuisse adhue impersectam, eum methodus veteribus nondum adeo aeeutate cognita & perspecta sueriti quemadmodum ad hunc usum requiritur. Eis utern non omni.no consultum sit veritates generi humano utiles aroglyphieo velamine tegi; usum tamen adhuc habere possunt, ut rates arduae atque miles hoc subsidio memoriae tenacius infigantur ae felleius in eandem revocentur. Unde figurae hieroglyphicae in moralibus plurimum utilitatis asserunt: id quod suo loco abunde patebit. Alchytastae modum docendi & seribendi hieroglyphicum retinuere ex eadem ratione eid quod vel ex unius Basilii Valentini seriptis colligitur. Cassar Nem nonus, Theologus eximius, literis hebrateis signifieatum hieme isphicum tribuit, per quem aliquid ab essentiali trahit, quemadmodum
, adeoque ad denotandas res alias , quam quas repraesen-m m M tant, transferuntur j.i 3. , consequenter ex iis colligitur, quod aliud quid fit diversuiu ab ea re, quam repraesentat. Est igitur
signum f. 9 2 Onto Enimvero quoniam in figuris hieroglyphicis res quaedam ad aliam significandam ab hominibus tran fertur cf. 111. ; vis fgnificandi ab arbitrio hominum pendet. 5unt igitur figurae hieroglyphi signa artificialia 6g. ρ38 sntoc,
Monuimus jam in superioribus g. Irs. , phantasmata hieroglyphieum signifieatum habentia verbis aequipollere. Idem ergo etiam
Figur Figurae Hreu phicae vel primitiva sunt, vel derivm H Ust Figurae enim hieroglyphicae simi signa artificialia G. I9. . Mὸνἡὴ . Quare eum signa artificialia vel primitiva sint vel derivativa