장음표시 사용
141쪽
De Memoria, Oblivione I Reminiscentia. Ir3
est 36. Ontes. , consequenter aliud adhuc praeterea requiritur f O. Ontol. . Quare cum aliorum tibi conscius non sis, quam actionum mentis super objectis perceptis reficistentis;
in his simul quaerenda ratio est. Mevium adeo recognoscis, quatenus ejus idea nunc in alia perceptionum mentis serie est, quam in qua continebatur, cum eum primum videres.
Propositio praesens properii odum ad notiones communes reserti poterat. Etenim quaesitus, unde Mevium, quem in templo videra nune vero in Titii aedibus vides, recognoscas, respondes ex eo, quod eum videris in templo. Quaesitus porro, unde certus sis, quia eum in templo videris, reponi' exinde te certissimum esse, quod eum ibi. dem videris, quoniam agnoscens hominem esse tibi ignotum nosse avebas. quinam esset. Aecidit nimirum, ut homines quaesiti attentionem dirigant ad ea, quae in notionibus confusis involvuntur, adeoque ad responsiones eorum attentus plurima addiscere possit, quae ad evolutionem notionum faciunt. Ceterum propositioni praesenti plurimum lucis inserius affundetur, quando de judiciis & ratiocinii a dicturi sumus : tum enim clarius constabit, quinam si ut illi actus, seu operationes istae mentis. quae seriem pereeptionum ingredientes animi m juvant in ideia denuo oblatis recognoscendis. Notandum denique est, ideas, quas ante jam habuimus, reproduci vel sensuum,
vel imaginationis ope, ct utrumque casum in propositione praesente supponi.
eas repraesentatas recognoscendi Memoriam dicimus. χο- suid M. niam itaque ideas reproductas recognoscere valem not. f. 373U; memoriam habemus.
Equidem nemo dubitat. hominem memoria pollere r quoniam
tamen memoriam definivimus, necessarium utique videbatur ostendere, nobis competere memoriam eo sensu, quem voci tribuimur, praesertim eum notio memoriae imaginaria, quae communiter obtinet,
diversum quid indigitare videatur. Ne vero haec quemquam turbet, . sequentem propositionem addere libet.
142쪽
non stertineat ad meis moriam Notis ima gi ria momoria. sed
f. IT6. 'Facultas ideas, quas antea habuimus, reproducendi, noupertinet ad memoriam. Facultas enim reproducendi ideas rerum, quas antea habuimus, rebus licet absentibus, quam nobis competere certum est '. Io . , ad imaginationem spectat 3. 92. ), adeoque citra confusionem imaginationis atque memoriae , duarum lacultatum a se invicem utique discernendaram, ad memoriam reserri nequit.
Et fieri sane potest, ut idea aliqua in nobis reproducatur, non tamen recognoscatur: quo in casu nemo effectum istum memoriae trisbuerit. Ponamus te quid legisse in libro quodam, S alio tempore vi imaginationis ideam istam in mente tua reproluet, sed ita ut tibi non sis conscius ea, quae jam mentem tuam subeunt, te jam in libro isto legisse. Memoriae non tribues hune effectum, quamdiu conseientia ej is rei abest. Unde eolligitur , quod notio memoriae, nec ab usu loquendi communi abhorreat. etsi ineonstantia loquendi signifieatum vagum secerit, ut subinde tantisper varietur, quemadmodum saepissime accidit eo in easu, quo definitiones accuratae desunt.
g. πτω. Notio memoriae, quod si receptaculum idearum, in quo
renisuntur unde rerum usu exigente denuo promuntur, imaginaria est eademque minus exacta. Quoniam enim ideas, quas habuimus, reproducere . IO4. & reproductas recognoscere valemus I. i 74. ; id quandam similitudinem habet cum rebus, quas in rcceptaculo quodam recondimus,& usu exigente iterum inde depromimus. Nimirum ideae, quas habemus, ante non habueramus , respondent rebuS, quas recondimus, iliearum reproductio actui, quo eas depromimus, quando iisdem opus habemus. Fingimus igitur ob hanc similitudinem, quod non est, scilicet receptaculum quoddam, in quo ideae acquisitae conduntur & ex quo iterum depromi possunt, quando iisdem opus habemus, ut facultatem animae, quae in oculos non in
currit, veluti quidpiam iisdem praesens per imaginem sistere valea
143쪽
De Memoria , OblivionλU Reminiscentia. Iry
mus. Quare notio memoriae, qua nobis eam repraesentamus tanquam receptaculum idearum, in quo conduntur & ex quo usu sic exigente iterum depromuntur,imaginaria est f.HO. Ontol. . Enimvero quoniam ideas depromere ex receptaculo, in quo reconditae fuerant, idem est ac eas, quas jam ante habuimus, re producere , facultas vero ideas, quas ante habuimus, re- producendi ad memoriam minime pertinet g. I76. , notio imaginaria memoriae aliquid continet, quod ex ea exulare debebat, adeoque accurata non est f. IS 3. Log. . Accedit quod ad memoriam requiratur idearum reproductarum recognitio S. 3T . in , quae in notione imaginaria nonnisi tacite lupponatur, quatenus nempe sumitur, animam sibi consciam esse , quod jam ideam ex receptaculo, in quo eam reposuerat, depromat.
Notio imaginaria memoriae involvit facilitatem ideas aequisitas reproducendi, quae cum in animim cadat, eatenus vicaria veri eli &in ratiocinando adhiberi potest not. g. Iio. ΠI. Onto P. Admodum eircumspenus tamen esse debet ejusdem usus. ne in errorem incidas. Reproductio enim ideatum sequitur Iegem imaginationis . io4. , ad quam spectat, neque adeo athitrii nostri est, cui sese subinde vel nobis
in viris subducit i. 172. , etsi vi idearum juxta legem imaginationisi reproductarum reprodititionem aliarum intendere ac in eandem destinato consilio tendere valeamus, quemadmodum ex iis liquer, quae
de figuris hieroglyphieis sq. isa.& seqq. γ&in genere de arbitraria
phantasmatum combinatione s I. I l. dicta suere. Notio autem 1 imaginaria incautis facile imponit, ac si arbitrio nostio prorsus subjecta esset, quatenus ideas in receptaculo reconditas depromere dici. . tur. dum eas repreducit suppressa lege imaginationis, quam Violare
nequit. Quoniam praeterea nonnisi tacite supponit, quod maxime omnium ad memoriam spellar, immo rationem eius formalem con stituit, ut cum Scholasticis loquar ; vix consultum est, ut notione imaginaria unquam utamur, praesertim eum nihil disseultatis habeat sicilitas reprodueendi ideas ct facultas reproductas recogno scendi, quam inram lue menti eompetere constat absque ulla fictione I. io 8. tu . ὶ, ac diversiae istae saeuitates non commode eodem no
mine insigniantur. Habianus nimirum in mente facultatem res sensu
144쪽
pereeptas denuo reproducendi g. I 4 , quae ita comparata est, facilitatem id faciendi nobis aequirere valeamus 9 iO8 . itemque fa cultatem ideas reproductu recognoscendi cf. II 4. . Has igitur facultates a se invieem nomiiabus dishmgui convehit. Facultas prima Sensus dieitur g. 67. , secunda Imagmatio j. 92. : tertiae igitur relinquitur Memoriae nomen. Si quis tamen facilitarem reproducendi ideas a saeuitate easdem reproducendi separare S ad memolliam trahere velit, is per nos abundet suo sensa: nulla tamen ratio nobis suadet, ut idem saciamua. D
' ' f. I78. '--νἱa Memoriae mandare dicimur illud, cujus ideam reprod mandari cendi sacilitatem nobis comparamus.
quid duo' Supponit phiasis notionem inemoriae imaginariam quam etsi - . non probemus f. ι T. , multo minus autem admittamus, si quis ea uti velit ad memoriam veluti a priori per causas suas explicandum, eum sie in notionem deceptricem degeneret l. 38.Lot.L consultum tamen est communes loquendi formulas ad listuficarum naturae mentis humanae conformem teduci,ut iisdem cura vetitatu dispen dium uti liceat. quomodo
Quoniam itaque facilitas reproducendi Ideas acquiritur, si res saepius ac diu sensu , sive imaginatione simul percipiantur 3. Io8.), memoriae mandamus ea, quae sepius vel diu Amul pe ripiuntur sve id t senseum ome imaginationis ope 3. I S. J.
Consentanea haec sunt experientiae obviae. Neque enim ali memoriae qaid mandandi modus in praxi communi receptus est, quam ut o ctum aliquod septus,vel diu sensibus pi aesens sistamus &verba, quae memoriae mandari debent, saepius repeiantur.' Atque hinc apparet, nos in explicandis formulta communibua ab usu i
quendi non recedere a. I 39. LV. . f. ISO.mmoria M moria retinere dicimur id, cuius ideam reproducendi quid retine, & reproductam recognoscendi facilitatem conservamus.
145쪽
Eisi enim proprie loquendo memoriae tantummodo sit ideam re- productam recognoscere g. 37s. : quoniam tamen recognosci nequit, nisi ante re producatur; si quid memoria retineri debet juxta communem usum loquendi, eandem quoque reproducendi facilitatem conseIVare debemus.
Quoniam facilitas reproducendi ideo m acquiritur , s istisomodo eam saepius re producas β ios. , atque adeo, si vel maxime M stat. amissa suerit, eodem modo reparatur; ea vero recognoscimuS, quae saepius simul cum aliis percipimus f. 3744; multo magis hoc pacto facilitas ideam reproducendi & reproductam recognoscendi conservare debemus. Memoria igitur retinemus ea, quorum ideam saepius in nobis reproducimus, sue id falsetfisum, aue imaginationis ope.
Consentit denuo praxis eommunia: neque enim habemus aliud medium,quo memoriae semel infixa eadem retinere studemus, quam repetitionem, quae in iterata idearum earundem reprodumone con-sstit. Propositio adeo piaesens ita etiam efferri poterat . Memoria retinemur, qua frequenter repetimus; siquidem definitionem repotitionis praemittere libuisset.
Abi diuturniore objecti contemplatione, vel pluribus actibus Difremiis iteratis facilitatem ideas reproducendi edi reproductas recognoscen- memoria infli Mi comparant; alii minus diuturna contemplatione edi paucio- diversu subribus actibus iteratri ad id opus habent. Experientia obvia idem jecti loquitur, ad quam hic provocare iussicit g. 666. LogContinetur in his ratio, cur in memoria gradus admittamus, di unum altero memoria praeitate affirmemus, etsi ea non sit unica.
Alsi ptires idem reprosictas ne gnoficere Palem, stiri pau- Agia dis .ciores. Loquitur , hoc expet ientia obvia,ut adeo denuo ad eam rentis. Frovocare iussiciato 666. Let ). '
146쪽
In his quoque continetur ratio,cur in memoria gradus admittan. tur & uni majorem, alteri minorem memoriam tribuamus. ιι
in γνον Alii frequentius iterata idearum reproductione memoria disrentia. retinent, quod eidem demandarunt , alii minus frequenter iterata idearum reproductione memoriae semel in a retinent. Nec hoc' a communi, de obvia experientia abhorret, ut adeo hic etiam ad
, eam provocare lassiciat. En rationem ulteriorem graduum memoriae in divet sis subjectis diversorum.
3. 33sa5. m. Mώ' Alii idem memoris demandatam reproducere I reeoνο-ria disse. sicere valent, es multo tempore eandem non reproduxerint : alii rentia. eam non amplius reproducere, nec reproductam recognoscere valent, A aliquo tempore eandem non reproduxerint. Patent hac non minus obvia experientia, ut ad eam provocasse lassiciat cS 666. Log. .
Gradua hine memoriae tribuuntur ob diversitatem temporis, quo eadem idea a duobus subjectis memoriae demandata fuit: ted in comparatione subinde quoque habenda ratio modi, quo quid memoriae infixum niti M ira attentione opus est, ne inrer se comparemus, quae ob diversitatem aliquam intercedentem comparare non licet.
3. I 86. . Cito memoriae quid mandare dicitur, qui minus diuturna --.λιὰ contemplatione Objucti paucioribusquc actibus iteratis id saei quid man quatenus actus pauciores ee eris paribus minus temporis spati- ῶν. um exigunt. Unde ex adverso colligitur, quinam tardius m moriae quid demandare dicendus sit.
Numerui actuum, quibus quid memoriae infigitur, hie non atten. ditur: sed tantummodo tempus, quod uni eorum necessario impen- dendum Pro eorundem numero reduplicari debet, ita ut actu, idem his, ter, quater iteratus migat tempus duplum, triplum, quadruplum ejus, quod uni impenditur.
147쪽
S. IS T. Absque multo labore seu facile quid memoriae mandare dicitur, qui paucioribus iteratis actibus id facit, vel etiam minus diuturna objecti contemplatione, quatenus ea paucior maudet. Operationes mentis continet. Unde ex adverso colligitur , quinam difficulter quid memoriae mandare dicendus sit.
Nimirum hie temporis nulla habetur ratio, sed spectantur tantummodo operationes mediis. quibus in eontemplatione objecti utimur ad ideam ejus memoriae infigendam.
3. I 88. Diu memoria quid retinere dicitur, qui ideam eius re D. -- producere & reproductam adhuc recognoscere valet, etiamsi ria quiηam
longo tempore eandem non reproduXerit. quid reti. Revoeamus ad notiones distinctas & determinatas communes lG- neat. quendi formulas, ne notiones consula, quae iisdem adhaerent, cum aliquid imaginarii a notione memoriae imaginaria trahant f. I77. , ineautis imponant. Id enim plurimis solenne est, ut notionem α- verbia, non ex rebus deriventi
Bonam memoriam habere dicitur, qui cito di facile quid Bbisa M.
eidem mandat, diuque retinet. moria qua. Utrumque ad bonam memoriam ex eommuni usu loquendi re- nam quiri ad eommunes sermones attenti distimus. Videas enim homines mirantes, si quis cito & facile quid memoriae mandat, sed non diu retinet: eum ex priore bonitatem memoriae colligant, posteriuata men eidem advelsari existimanti
f. 190. Bonitas memoriae diversos admittit grahi, tum quat Gradur Hisnus quid memoriae cito , tum quatenus facile mandatur, tum nitatis me quatenur diu retinetur. Bonitas enim memoriae cum consi- moris.
stat in aptitudine animae aliquid cito ac lacile eidem mandandi diuque retinendi g. 189. , in determinationum animae f. ur. IMissis Q bologia.2 R Iia.
148쪽
ria Oxol. 3 de quidem intrinsecarum numero est 3. 34 . Ontol. . ' Quare cum fine tertio assumto intelligatur, quod per se patet; in qualitatum animae numero est s. 4 a. Ontol. . Jam vero qui cito quid memoriae mandat , minus diuturna contemplatione objecti ac paucioribus actibus iteratis id facit, quatenus scilices actus pauciores ceteris paribus minus temporis spatium exi-gunt ἔ. I 86 : Q u facile quid memoriae mandat,paucioribus iteratis actibus id facit, vel etiam minus diuturna contemplatione , quatenus ea pauciores operationes mentis continet g. 137 i Qui denique diu quid retinet, ideam ejus re producere& reproductam adhuc recognoscere valet, etiam longo tempore eandem non reproduxerit s. 188. . Quare cum alii diuturniore objecti contemplatione , vel pluribus actibus iteratis sacilitatem ideas reproducendi & reproductas recognoscendi, consequenter memoriae quid mandandi I78. , sibi comparent ; alii minus diuturna contemplatione opus habeant
alii frequentius iterata idearum reproductione memoria retineant, quod eidem demandarunt, alii minus frequenter ite rata earum reproductione memoriae semel infixa retineant 184. : alii denique ideam memoriae demandatam reproducere& recognoscere valeant, etsi multo tempore eandem non re- produxerint 3 alii eam non amplius reproducere , nec reprO- ductam recognoscere vabeant, si aliquo tempore eandem non
reproduxerint s. 18s) : qualitas illa animae in diversis subjectis differt, consequenter cum id, quo qualitates eaedem salva identitate differre possunt in diversis subjectis, si gradus 3 746.
Ontes.); bonitas memoriae gradus admittit, tum quatenus quid memoriae cito, tum quatenus facile mandatur , tum denique
quatenus diu retinetur. Bonitas memoriae eoosideratur instar termini simplieis, eui aliqua notio respond t independenter a memoria in se eonsiderarec g. io8. Di) Unde boniras memoriae spectatur tanquam qualitas animae; non tanquam qualitas memoriae: quamvis respectu no- a tionis Disiligod by Gooste
149쪽
tionis imaginariae bonitas m moriae instar qualitatis ejusdem cor. sile.. t rati possit c . iv . , a qua tamen abstinemus, cum nulla necistitas gut ut quid fictitii admittamus not. est. 2.f. I9 I. Gradus bonitatis memoriae aestima Mur ex tempore im- Mensura pendendo, ut quid memoriae mandetur λ ex numero inuum, qui. g μαμμ' bus ideae reproductae memoriae demandantur ; ex numero dini se ομιi qNe iactuum, quibus in ae retinentur. Bonitas enim meino si M'riae gradus aclmittit, quatenus quid eidem cito ac facile demundatur, diuque eadem retinetur 3. IN. 9. Quare cum cito quid memoriae mandetur, quod minus diuturna contem- 'Platione objecti & paucioribus actibus iteratis mandatur, quatenus actus pauciores ceteris paribus minus temporis spatium exigunt I. 186. ); in bonitate memoriae aestimanda, quatenus quid cito eidem demandatur, temporis inprimis ratio habe-Gradus igitur bonitatis memoriae, quatenus quid cito
Eidem demandatur, afflimatur ex tempore, quo quid momoriae mandatur. Porro qui sacile quid memoria mandat, paucioribus iteratis actibus id facit, vel etiam minus diuturna contemplatione , quatenus ea.pauciores Operationes mentis contineto. ig . ). In bonitate igitur memoriae aestimanda , quatenus quid facile eidem mandatur , numeri actuum habetur ratio, quibus aliquid eidem mandatur, consequenter gradus bonitatis memoriae, quatenus quid facile eidem mandatur, aestimanda venit ex numero actuum, quibus repetitis quid eidem
Denique qui diu quid memoria retinet, ideam ejus
reproducere ili reproductam adhuc recognoscere valet, etiamsi longo tempore eandem non reproduxerit Ii Is8. . In bonitate igitur memoriae aestimanda, quatenus quid diu eadem retinetur, numeri actuum habetur ratio, quibus diverso tempore R a re
150쪽
Magna me. moria quanam dumtur. Gratat me. morsa simaginatio.
repetitis ideae memoriae mandatae retinentur, consequenter gradus bonitatis memoriae, quatenus eadem diu quid retinetur, aestimatur ex numero actuum, quibus diverso tempore repetitis memoriae semel infixa in eadem retinentur. Eisi ope propositionis praesentis gradus bonitatis memoriae inter se distingui possint in diveris subjectis ; in applicatione tamen circumspectione opus est, ne fallamur. Seponimus enim impedimenta . quae sese offerre solent atque mentem ab attentione avocant, quam ad res memoriae mandandas afferre debet. Hae eerte absente &tarde, & dissiculter memoriae mandatur, quod dias cito ae facile 'mandari poterat. Unde accidit, quaedam ab eodem subjecto tardeae disse ulter memoriae mandari. cum alia cito atque saeue eidem infigantur, prout scilicet vel Voluptatem. vel taedium quis percipit ex iis, quae memoria retineri debent. Sed hae e ex inserius dicendis Partim de attentione, partim de voluptate ae taedio patebunt.
Magnam memoriam habere dicitur, qui multarum reorum ideas reproducere & reproductas recognoscere, longam
quoque rerum seriem memoria retinere valet. Ita memoriam magnam eis tribuimus, qui integra loea, ne stilaba quidem immutata, ex Autoribus recitare valent. Magnam quo que memoriam tribuimus, qui multarum rerum notitiam ita ani. mo comprehensam tenent, ut data occasione ideas in se reproducerect reproductas reeognoscere valeant. Exempla specialia in prioricasu praebent illi, qui integra Biblia, vel Corpus juris integrum m. moriae ita infixerunt, ut singula lusto ordine recitare aliisque in ea ' lamum dictitare potuissent, si Biblia amissa, vel Corpus juris amis. sum restitui debuissent. In posteriori casa exemplum speetale of runt, qui plurimarum disciplinarum eampum ira emensi sunt, ut da singulis, quoiteacunque sari occasio, disserere valeant.
. Memoria es imaginatio admittunt gradus, quatenus rerum multarum idem reproducere es reproductas recognostere valemus. Imaginatio est cacultas ideas reproducendi I. siet. ;