장음표시 사용
161쪽
D e Memoria, oblidisne es Reminiscentia. V3
obtinetur. Memoria enim acquisita praevia ex ercitatione & quomodo artificiorum ope obtinetur . ros. ), ac in specie quidem arti- obtineatur. siciosa artificiorum ope comparatur G. cit. . Enimvero artem nemonica memoria extenditur q. 2O4. , adeoque exercit tione praevia G. I98. ). arte etiam mnemonica per artificia ju-Vatur memoria f.2o . . Memoria igitur acquisita & in specie
artificiosa arte in nemonica obtinetur. Apparet adeo usus artis mi emonicae, quae memoriam naturalem perficit, ut imaginationis ae memoriae ope esticere valeamus, quod alias a nobis fieri minime posset. l. 2OI.
Memoria dicitur labi, si id am reproductam habemus in ris pro eadem, quam ante nos habui Te conscii nobis sumus etsi qμμ δε se immutata fueri r 1eu corrupta. Memoria in hoc casti etiam nos ' . fulgere dicitur, quatenus in causa est, ut diverta habeamus pro ' 'M 'iisdem.
E. D. Vidimus Sempronium veste viridi indulum. Reeurrit nobis idea Sempronii vi imaginationis prodiicta . sed qἰ te cum Veste rubia indutum iistit. Quodsi nobis persuadeamus nos vidisse Sem pronium veste iubra indutum, memoria labi liosque fallere dicitur.
f. dos . . Ri iam nihil frequentius est, quam ut homines dis. quod -- sentiant in iis, qDat simul videriant, cum repugnet idem simul moria ia ι6Isne & non fuisse s . 28 Ontol ): necesse est ut vel uni imaginatio rem aliter repraeserum, quam era vel utrique 'o Quia ta- n. . n uterque sibi conscius esse videtur, se talem vicisse, qualedi fibi repraessentat; memoriam vel unius; vel iΗritisque ubi necesse es I. 2o7. . Memoriam igitur labi p e mans um' est.' Lx sus memoriae nemo non in se unusquis tie expetam p/ i est Ho- 'm tendere ve 'it. Errores inpr mi calculi lapsi memmae innimi ititur ab iis, qui in .ndem exeretyis fiunt. Immo p Idras viiidem debeatur, quemadmodum insertus cstes.sari sumus.
162쪽
Memoria dicitur labilis, quatenus fieri potest,ut labatur, seu lapsus eidem non repugnat. Quare cum manifestum sit memoriam labi posse g. 3 memoria utique labilis.
Memoriam esse labilem, adeo mimpertum est, ut eam esse labilem in proverbium sere abierit. Utinam vero eam perpenderent, qui e erroribus lapsu memor.ae commissis, & a quovis tyro e facile colligendis nescio quid adversus errantes eolligere voluntl Astron mi aequio. res ceteris se praebenr, qui errores calculi memoriae lapsu comissis sicile condonant alteri. g. 2 IO.
Si imaginario ad restum olim pereeptarum idem diver- fas spectantia in unam eonfundit, nec anima sibi conscia est idear rei unius, quam reproductam cognoscit, quidpiam ex idea res a terius admisceri 3 memoria labitur. Etenim dum ideam olim pe deptae rei is imaginationis reproducit anima reproductamque recognoscit pers oth. conscia sibi est se rem istam olim percopi se 3. II. . Quoniam vero imaginatio eidem aliquid admiscet ex idea rei alterius antea similiter perceptata, ideam quoque ejus, quod alteri admiscetur, reproductam recognoscit I 4. , adeoque non minus sibi conicia est, se idem olim percepisse 3. I73. ). Enimvero quia sibi conscia non est, id ex idea rei alterius ideae rei reproductae ad mliceri per hγpoth. id ad eam pertinere putat. Ideam igitur vi imaginationis jam reprod eham pro eadem habet, quam olim habuit, cum rem sunt u perciperet, utut immutata fuerit β. I7ι. . inmoria igitur labu
Memorabile mihi iacturrit exemplum, quo proposito p sensu firmatur. Titius adolescens in lectione pcetarum Graecorum in mis Hesiodi. Pindari versarus fuerat. Cum ab eadem abstinuisset, in manus , pilus ineiderar libellus, qui sub titulo Hellenodiae Mineramea, edirus est & in quo cantiopes in Ecclesia usitatae in rhythmos Glaeeoa eiusdem terminationis , retentis melodias, conversae leguntur. Eum euriositatis gratia aliquoties perlegerat S ope melodiarunt ipsi a . modum familiarium identitatem terminationum, qualia in versibus e Ger. Diuitigod by Cooste
163쪽
De Memoria , Oblivione I Reminiscentia. I I
Germani eis recepta, memorae firmiter infixerat. Aliquot annis elapsis ubi sermo incidcbat de Poesi Germanica , quod ii b identitatem terminationum in versibus praeter metrum obversandam sit dis. fiet iij; Titius contendebat, eandem dissicultatem obtinere in versibus G taeeis, qui perinde ac Germanici eandem admittant terminationem,& qniequid ceteri, qui aderant, in contrarium dicebant, se a sententia sua dimoveri non patiebatur : se enim optime rezordari ejus ajebat. cuod in Homero, Hesiodo, Pindaro, aliis observaverit. Immo tam certus sibi videbatur lententiae suae, ut vix propriis oculis fidem lia. heret, eum in Homero contrarium videret, ct attonita mente haereo ret, quid responderet non habens. Evidens hic et Haps m memoriae eontigisse ex eo, quod vi imaginationis eaedem terminationes rhythmorum in H rllenodia id rae versuum Gi aerorum Positarum fuere admixtae, nee Titiu ejus sibi conscius suit, tantummodo sibi conseius versuum Homeri, Hesiodi, Pindari a se aliquando lectorum, ct terminationum earundem in rhythmis Graecis observatarum.
Hinc vero simul liquet, quam sacilis sit memoriar lapsus ae subinde inevitabilis, ut adeo ablonurn sit eundem labeatibus imputari.
percipiantur ; ideas earum vi imagiasitionis reproducere non posi s e..prodia. sumus, nec reproductas semu recog fcere valemus. Edenim si res rise, nec diu, nec sepius, sive sensu live imaginatione percipiantur ; guincendi fieri non potest, ut, si idea rei simul perceptae in anima produ- impotentia. catur, illius etiam idea simul recurrat g. Io7. . Quare cum imaginatio in reproducendis ideis rerum antea perceptarum constantem hanc legem sequatur, ut, si unius rerum simul perceptarum perceptio in nobis producatur, perceptionem quoque alterius producat . III. ; si res nec diu, nec saepius, sive sensu, sive imaginatione percipiantur, ideas earum vi imaginationis reproducere non possumus. in odsi ideam rei antea perceptae vi imaginationis reis producere non valemus ejusdemque sensu iam productae nobis conscii sumus 3 perinde est, ac si eam prima vice perciperemus,
sum prima vice eandem percipientis imaginatio similiter eam
164쪽
Part. I. Sest. II. Cap. Videam cum aliis non reproducat G. 337. . Nulla igitur adest
ratio, cur nobis conscii esse debeamus, quod rem istam iam perceperimus, vel ideam istam jam ante habuerimus, consequenter conscii nobis esse non possumus, quod eandem jam habuerimus l. 7o. Ontol. . Quamobrem ideam rei antea perceptae, etsi jam sensuum vi reproducatur, recognoscere non valemus g. 173. . Enimvero si res nec diu, nee saepius,sive sensi,five imaginatione percipiantur 3 ideas earum reproducere non possumus per partem primam. Ergo nec ideas sensu reproini duchas recognoscere valemuS. Utrumque confirmatur a posteriori. Experimur enim deesse nobis iacultatem reproducendi ideas rerum antea per-Ceptarum : experimur etiam deesse nobis facultatem ideas rerum antea perceptarum recognoscendi, si sensuum ope denuo producantur, ubi res, cum primum perciperentur, non diu
percepimus, neque deinde eas saepius percepimus. Quod vero deesse debeat, inde colligimus, quod jam cesset ratio, cur in casu opposito adsit. Si vero ratio lassiciens cessat, illud etiam cessare debet, quod propter eam potius est, quam non est l. III. Omo ).
Propositio praesens a posteriori adeo manifesta nobis videtur, ut eam unusquisque statim largiatur, qui sibi conseius est, quomodo objecti diuturna vel saepius iterata eontemplatione ideam ejus repro. dueendi & reproductam recognostendi Reilitatem sibi comparaverit. Quodsi tamen in notionem evidentiae eurativa inquiras ἰ notioni principii ontologici, quod adduximus G. I 8. Ontoc , Huae quudem. etsi eo usae, id tribuendum esse animadvertes.
q. raro μωυι νε- Si ideam sensuum ope reproductam non recognostere umesinitionis lemu , nee eam vi imaginationis reproducere valemus. Si enim re repro ' ideam sensuum ope reproductam recognoscere non valemus
monis i μ' nobis conscii non sumus , quod eam jam antea habuerimus f. 173. , consequenter ratio cessare debet, cur nobis conscii
165쪽
De Memoria, obliuione s Reminissentia.
simus, nos eam jam antea habuisse g. I l 8. Ontol. . Quare cum ideam reproductam recognoscamus, adeoque nobis conscii simus nos eam jam antea habuissh g. IT3. , quia idea reprinducti in alia perceptionum serie continetur, quam acte per-Cepta continebatur & utriusque seriei nobis conscii sumus s. Ι74 I, utriusque autem seriei nobis conscii esse nequeamus, nisi Vi imaginationis rei, quae nunc sensu percipitur, idea cum ideis
ceterarum rerum antea cum eadem pereeptarum simul repro- dueatur, quod per se patet; idea vi imaginationis non producitur, dum sensium ope reproducitur, ubi eam recognoscere non valemus. Patet itaque si ideam sensuum ope reproductim recognoscere non valeamus 3 nos nec eam vi imaginationis reproducere valere.
Idem etiam sic ostenditur. Ponamus nos imaginationis vi reproducere valere ideam ejusdem rei, quae nunc sensiudenuo percipitur. Quoniam res sensu jam percipitur per hypoth. necesse est ut idea ejus cum ideis rerum aliarum simul perceptarum actu reproducatur vi imaginationis g. Ioq. Anima igitur perceptiones sensuales cum phantasmatis conseis rens perspicit, ideam rei sensu nunc reproductam in alia perisceptionum serie contineri, quam antea percepta, ab imaginatione nobis exhibita continebatur, adeoque illam recognoscete valet I. I74. : id quod hypothesin evertit. Veritatem propositionis praesentis etiam in nobis ipsis
experimur, modo ea attentione uti possimus, quae ad impotentiam observandam sussicit. Etenim si rem sensui oblatam admoniti recogns cere non valeamus, clausis oculis, ut mentem a sensu abducamus, ejus aciem in ideas, quas habemuS, intendimus , si forsan exiguam claritatem habeat idea vi imaginationis cum sociis reproducta , eam tamen animadversuri q. IOI. ). Enimvero dum nihil ejus animadvertere valemus, in bac tandem verba erumpimus : nos nullo prorsus modo me-
166쪽
148 pari. I. gessi II cap. V. minisse posse, quod rem istam jam antea sensu perceperimus; quo ipso significamus impotentiam ideam vi imaginationis re- producendi 3. IIT. J.
Quoniam reeognitio idearum, consequenter rerum, quas repraesentant, eum earum reproductione vi imaginationis ficta adeo fi miter cohaeret; mirum videri non leber, quod vulgo faeilitas ideam reproducendi ad memoriam reseratur ,& facultat reproductam recognascendi, in qua proprie memoria consistit I. I7s. nonnisi tacite supponatur S. 177. . I. 2I3.
Si res aliqua saepius sensu vel vi imaginationis percepta
in iteratis perceptionibus recognita fuit it eandem postea re- productam anima recognoscis ex eo, quod eam jam ante recognoverit. ' Etenim si res aliqua saepius sensu vel imaginationis vipercepta & in iteratis perceptionibus recognita suit, vi legis imaginationis f. I i 7. posthac idea ista cum perceptione actus recognitionis reproduci debet F. io 7. . Quoniam igitur antima sibi conscia est, se ideam istam jam antea recognovisse, consequenter se jam antea sibi consciam suisse, quod eandem ideam, quae nunc in eadem reproducti fuit, jam antea habuerit j II 3 ; ex eo utique intelligit, quod ideam, quae nunc in eadem re produista fuit, jam antea habuerit , consequenter ratio sufficiens recognitionis in eo continetur g. 6. Outoi P. Quare cum posita ratione sussiciente ponatur etiam id , quod peream potius est, quam non est cf. H8. Onto ); ex eo, quod ideam, quae nunc denuo reproducitur, jam antea reproductam recognovimus , recognoscimus. Actiones seu operationes animae in reeognitionem id earum reproductarum influere, vidimus jam superius fg. I . 2, eum recognitio nem ideae prima praesertim vice reproductae demonstraremus. Immo nihil magis influit in istam recognitionem, quam Operationum, mentia circa eas simultanea reproductio-
167쪽
De Memoria , obliuione I Remisiscentia. Io
ratis perceptionibus recognita fuit I ideae postea reproiictα οἷ ἡ , is, haeret perceptio quaedam confusa , unde recognoscitur. Si enim Vatio a res aliqua saepius cum aliis aliisque percepta & in iteratis perceptionibus recognita fuit; idea ejusdem re producta fuit secunda Vice cum iis perceptionibus, qua 'anima in prima simul habuit, in tertia tam cum iis, quas in prima, quam cum is is, quas in secunda habuit , in quarta tam cum iis, quas in prima, de iecunda. quam quas in tertia habuit & ita porro f. I7 . : id quod etiam experimur, dum singulas ideas reproductas melitis acie perlustramus, utpote successive in eas incidentes, quae diversis vicibus una percepimus. Quoniam vero toties quoque recognita suit, quoties iterato reproducta fuit, Ii m l poIh. perceptio quoque iteratae recognitionis una cum id ea rei tOries perceptae ac recognitae reproduci debet . . IΟ7. III. 9. Quoniam igitur multiplices perceptiones cum idea rei sirpius jam percepiae una re producuntur , anima vero omnes simul uno veluti obtutu comprehendens in perceptione hac composita non distinguit eas a se invicem, quae ipsam ingrediuntur,
perceptio ista confusa est I. 39. ). Atque adeo patet perce- p ioni rei sapius cum aliis aliisque percipiae & in itcratis perceptionibus recognitae adhaerere perceptionem quandam consulam. Enimvero quoniam ipsa experientia edocti sumus ae ceptionem istiusmodi confusam achaerere rebus antea jam perceptis , ex perceptione illa confusa perceptionis reproo uchae:
socia intelligitur, quod eam jam antea habuerimus. Est igitur confusa illa perceptio ratio suffciens, cur intelligamus, quod perceptionem reproductam jam habuerimus m. Ontia. consequenter ratio sifficiens recognitionis ι73. I. Quare cum possa ratione siissiciente poni etiam debeat id , quo a Propter eam potius est quam non est 3-Onto ex confusa ista perceptione ideae re productae socia auinast adeam reproductam, recognoscere debet, - ε
168쪽
Iso Part. I. Sect. II. Cap. V.
Propositio praesens plurimum prodest ad pereeptiones eonsulis, quae vi imaginationis, sive ideis sensualibus,sive phantasmatis sociantur, evolvendas,ut successive singulae reddantur elatae. Ad eam vero atque praecedentem attendere debent,qui veritatem propositionis de modo recognoscendi ideas reproductas cs i 74. experimento in se secto intellitere gestiunt. Alias enim accidit, ut in calum propositionis praesentis, vel piaeeedentia incidentes modum recognitionis non agnoscant, adeoque tanquam spurium rejiciam, quod eum e perientiae contrarium judicem. Reserenda igitur est propolitici praesens io earum numerum, quae mentia aciem intendit, qua seme ipsam cognoscit.
I. IIS. Memoriae opponitur Oblivio, quae adeo est impotentia
ideas reproductas consequenter reS per eas repraetentatas recognoscendi. Memoria enim est saeuitas ideas reproduitis recognostendi
Us. . Ergo si oblivio contraria esse debet memoriae; in impotentia eas recognoscendi consistere debet : facultati enim agendi opponi. tur impotentia,eum in posteriori casu impossibile esse debeat, quod in priori possibile. D snitio oblivionis eum nominalia sit. rhitraria utique est, atque ideo nulla prorsus probatione indiget. Quopiam tamen arbitrium regi debet rationibus, nee a significatu recepto immere est recedendum cs. I 42. Disc. prasim. ἔ cur oblivionem ita definiamus, reddenda nobis suit rauo.
f. 2I6. Quoniam ideam vi imaginationis reproducere nequit, qui eandem ope sensuum re productam recognoscere non valet f. an.); qui vero rei cujusdam OblituS est,eam recognoscere non potest, dum sensu eandem percipit cν. ais.): Pui rei cuis, iam oblitus est deam evus Di imaginationis repνoducere nequis. Hineci ad obliυionem jectat impotentia reproducendi ιdeas rerum antea
perceptarum. Impotentia reprodueendi ideas opponitur facultati easdem re- producendi. deoque imaginarioni f. 4 b, e talequenter ad eandem referri nequiti quamobrem quoniam oblivio absqus ista impotentia loeum Disilia 6 by GOoste
169쪽
De Memoria , Oblivione I Ren scentia. II1
Iocum habere nequit, nulla vero ratio est, cur istam peculiari nomine insigniamus, neque ullum peculiare nomen suppetit, quod eidem tri-hui possit ; ad oblivionem utique reserenda. Consentit quoque eommunis loquendi usus, quo impotentia reproducendi ideas rerum antea Perceptarum una cum impotentia easdem recognoscendi oblivio sae
g. 2II. Si quar ideas longo tempore non reproducimis rerum suorum per illas repraesentatarum obliviscimur. Etenim si longo tempo- nam Ouis re ideas aliquas non reproducimus, cessat ratio , cur memoria 4 retineantur cf. III. ), consequenter eadem retineri nequeunt l. ii 8. Onto . Anima igitur facilitatem ideam reproducenis di & reproductam recognoscendi, quam habuerat, amittit SO. , Consequenter ad eas reproducendas & recognoscendas impotens redditur. Quare cum in ista impotentia ideas recognoscendi atque reproducendi oblivio consistat rinxi 6. ); eorum obliviscimur, quorum ideas longo tempore non . reproducimus. Idem etiam sic ostenditur. Si quas ideas longo tempore non reproducimus I eas posthac vi imaginationis nec r producere, nec sensuum minister io reproductas recognoscere valemus β. aiI. . Quare cum eorum obliviscamur, quorum ideas ministerio sensuum reproductas recognoscerenon posi mus S ais. γ, neque vi imaginationis reproducere valemus . . f. M6. ; illarum rerum oblivilcimur , quarum ideas longo
tempore non reproducimus. Veritatem propositionis praesentis unusqn sque In semetipso experitur. Lubet ramen in medium asserre exemplam memoratu dignum, quod a Letanitio me aecepisse memini. Ex duabus ep stolis 3 h. nnis mddenti de reductione aequationum & de mammis S m. nimis, quae inter Commentarios in Geometriam Cartesii leguntur. i apparet, vii um fuisse Algebiae ac Gec mettiae sub: imioris peritissimi m. Quod ii opus MSC. prostaret, in q iod inventia sua tetulit, multo magis idem appareret. Enuti ero consul Amstelodameti sis saltua rerum
170쪽
gerendarum cura a caleulis algebraicis S figuris rometricis avo fatur, ut holum ideas in se reproducendi occasione dini tueretur. Quamobrem eum Leibnuius ex Gallia redux eundem accederet de rebu3 ad Geometriam sithlimiorem spectantibus eam ipso collocu. tutus libram suum M S C. ei obtulit, in eundem perlustraret, quem Recte se doctiorem appellabat, propterea quod ideas rerum geome-etiearum & algebraicarum oblivioni dederar. Propria igitur inveataron amplius intelligehat, nedum noVerat Huddenius, propterea quod rebus aliis intentus diu de iisdem non cogitaverat. I aeus Novio-osus inventorum mastematicorum gloria eminet , qtae inprimis in eximio opere Principiorum philosophiae naturalis mathematieorum leguntur. Communis isma fuit non modo in Angua. verum etiam in Germania , in quam inde translata , eum aetate proum Diore libros a se conseriptos non amplius intellexisse. Pr thabilioetate non destituebatur vi propositionis praesentis. Cum enim ultra seeali duadrantem dister editio secunda a prima, nulla tamen inventa ulteriora huic accesserint, qualia uberrima & maxima a tanto viro inroficisti poterant intra tantum temporis intervallum; haud obleure hine eolligitur, quod intra istud temporis intervallum de rebus ge mettieis.nuales in opere principiorum continentur, non amplius eogitaverit. Eas igitur rursus oblivisci debebat. Nihil sutem hod risum derogat laudibus summis tanti viri, quas ex inventis consecu. L Minet enim investor, sive inventa propria ipsemet uerum obis livioni dederit, sive ad extremum utque vitae halitom eadem meis otia retinuerit. Absit etiam ut quis sibi persuadeat, vires inteli n 4 fleerisisse si quis oblivioni dedit, quae noverat in aliqua letem laus manet, sive fama de Oblivione inventorum propriorum vera fumeit sive sallax, quemadmodum PomDrrenur centendis in praesa ione
.d Conspectam Philosophiae IIaaci Newtoni, quem idiomate Anglisco edidit. matenus fama summir vera, Propositionem praelemem
Blastrat, m.' Si rei cujusdam ideam pro arbitrio nostro reproducere
s non reproducere possumus 3 easdem ob om tradere valeis testate nius. Si enim arbitrii nostri est ideam rei cujusdam reprod nostra pς cere; ab eadem reproducenda tanto tempore abstinere post uiniam mus,