장음표시 사용
521쪽
per demonstrata; tristitiam quoque pro tanto majore bono habere debet, quanto major eadem deprehenditur. Enimvero ex eo, quod bonum nobis videtur, tanto majorem voluptatem percipere debemus, quanto majus nobis bonum istud apparer g. 6ia. : cino qui ex voluptate alterius taedium percipit, adeoque . contristatur , quod gaudet alter f. Fri. Fig. , is summam quoque voluptatem ex alterius tristitia Capere, adeoque ideo gaudere debet , quod alter tristitia afficitur j 138.). Non absimili modo ostenditur, quod qui ex taedio alterius voluptatem percipit, ac ideo gaudet, quod alter contristatur; is ex voluptate alterius taedium percipere ac ideo COntristari debeat, quod gaudet alter. Confirmatur quoque propositio a posteriori. Hinc audias dicentes, bonum esse, quod alteri taedia creentur,ubi gaudio efferuntur , quamprimum ipsis narrantur ve Xae, quae creantur aliis. Patet adeo taedia & tristitiam alterius in bonorum numerum referri ab hominibus. Ex adverso etiam audias an . , firmantes, malum esse, quod alteri Omnia ex voto ςedant, ubi tristitia afficiuntur, quamprimum ipsis narrantur, quamassi fortuna secunda illi obtigerint. Unde liquet, gaudium ac VO luptatem alterius etiam in malorum numerum referri ab hominibus. Propositionem praesentem instar lemmatis hic praemittimus ad deis monstrandas sequentes. Utemur eadem quoque in sequentibus.
Si quis alterum odit, ex ejus voluptate taedium percipit, aliut odii ae ideo coruristatur, quod gaudet alter. Si quis enim alte. efectu . rum odit i is volvvatem percipit ex taedio ejus fg. 66 . .Enimvero qui ex taedio alterius voluptatem percipit, is ex voluptate alterius taedium capit f. 666. . Ergo qui alterum odit, ex voluptate ejus taedium percipit.
Similiter qui alterum odit, ideo gaudet, quod tristitia aD
522쪽
P LII. SH. L Cap. III. sicitur altero 664.. . Sed qui ideo gaudet, quod alter tri-
sitia assicitur'; is propterea contristatur , quod alter gaudet S. 666. . Ergo qui alterum odit, is contristatur , propterea quod alter gaudet. Idem confirmatur a posteriori. Ponamus enim. Titium odisse Sempronium atque ideo in votis habere , ut muneri, quod ambit , minime praeficiatur. Quodsi jam contrarium evenit, eum vel taedio , vel tristitia assici intelliges, pro uti vel majus, vel minus suerit odium, quod adversus ipsum concepit. Inde est, quod rationem reddituri, cur aegre ferat Sempronium praesectum esse muneri, cum ex ea nulla utilitas in ipsium redundet, si collatum fuisset in alterum , nec ullum inde in- Commodum , multo minus damnum in ipsium proficiscatur, quod Sempronius ad idem promotus fuerit, odium Titii allegemus, quo adversus Sempronium flagrat.
g. 668. Si quis ex voluptate alterius taedium percipit, ac ideo comtristatur, quod gaudet alter 3 is alterum odit. Qui enim ex
voluptate alterius taedium percipit, ac ideo contristatur, quod gaudet alter, is ex taedio alterius voluptatem capit, ac ideo gaudet, quod alter tristitia assicitur g. 666. ). Enimvero qui ex taedio alterius voluptatem capit, Vel prorsus gaudet , dum alter tristitia assicitur , is eum odit g. 663.). Odit igitur alterum, qui ex voluptate ejus taedium percipit, Vel contristatur, propterea quod alter gaudet. Ad confirmandam propositionem praesentem a posteriori sedit. quod cadem tanquam ligno odii utantur, quemadmodum ex iis intelligitur , quae ad propositionem praecedentem a posteriori confirmandam in medium addoximus.
Ab hoc usu commendatur propositio praesen ,, cujuS rei ratiOnes insuperioribus jam dediimi, not. . 663. .
g. 669. ut alterum odit, is taeduum bus appetit contra. Etenim
523쪽
enim qui alterum odit, ex ejus taedio voluptatem capit ae ideo gaucet, quod alter tristitia afficitur S. 66q.9 . contequenter voluptatem ex alterius taedio tanto majorem capit, quanto majus hoc deprehendit ἔ.6i . 6i9. . Taedium igitur, quo alter allicitur, tanto majus bonum ipsi videtur, quanto major est voluptas, quam inde percipit f 6I2. . Enimvero
quam primum nobis rem quandam repraesentamus tanquam
bonam, eam appetimus 3. 89. . Quamobrein qui alterum
Odit, altei ius quoque taedium appetere debet. Quodsii quis taedium alterius appetit, is idem sibi repraesentare debet tanquam bonum β. 87. 389. , consequenter tanto majorem inde percipere debet voluptatem, quo majus bonum judicat taedium alterius * 6ia. . Animus adeo ipsi dispositus cst ad voluptatem ex taedio alterius percipiendam, Conlequenter alterum odit f. 66o. .
Non dubito fore aliquos. quibus contradictorium videbitur, taedia alterius ac ea. quae tadia ipsi creant, consequenter quae nemo non mala judicat. in numerum bonorum referri. I cnendum itaque est, taedia non in se considerata in numerum bonorum referri, ted bonum judicari, quod alteri creentur. Non Vero repugnat, bo num judicari, quod alter malo quodam assiciatur. Similiter e contrario non repugnat malum judicari, quod quis bono assiciatur, etsi bonum in se spectatum in malorum numerum referri nequeat. Un de patet, quomodi intelligendae sint phrases ex voluptate alterius taedium, ex taedio voluptatem percipere, etsi idem jam mani sestum sit ex demonstrationib assuperioribus. Nimirum Voluptas non percipitur ex taedio, quo alter assicitur, quatenus in se spectatur. sed quatenus alteri creatur, adeoque si rigorose loqui velis, ex eo, quod . alteri creatur, non ex taedio ipso. Similiter taedium non percipitur ex Voluptate, qua alter delictatur, quatenus in se spectatur,sed quatenus alteri creatur.adeoque s verba exacte exprimere debent,quod eisdem c T rre decreveris, dicendum est, taedium percipi ex actu quo alteri creatur voluptas.
enim alterum odit, ex voluptate ejus redium percipit s. 667. . alius odii.
524쪽
Quare cum affectus ex confusa boni Ae mali repraesentatione oriantur cf. 6o .) , quamdiu autem in notione mali confusi acquiescimus, adeoque quamdiu alterum odio periequimur, eam rem aversamur, ex qua taedium percipimus g. 392. , qui
alterum odit, is voluptatem ejus aversatur. Ex iis, quae modos not. S. 669. ad propositionem praecedentem dicta sunt, intelligitur, quo sensu Voluptatem aversemur Nimiruis nemo aversatur voluptatem, quatenus in se spellatur ; sed aversatur tantummodo actum, quo alteri Voluptas creatur, quemadmoudum nemo appetit taedium, quatenus in se spectatur . sed tantum. modo actum, quo alteri taedium creatur. Sed ubi acumen ad ea, quae diversa sunt, discernenda non omnibus suppetit; phrasibus receptis uti licet, quae, cum id involvant, quod acumine aperte diis stinguitur,citra erroris periculum adhiberi possunt.
Pui alterum odit, is taedia eidem errare; voluptate vero quominus perfundatur, impedire sudet. . Qui enim alterum odit, istaedium ejus appetit g. 669.). Quamobrem cum unusquisque in se cxperiatur, quod ea consequi studeat, quae appetit, alteri quoque taedia creare studet,quem odit. Similiter qui alterum odit, is voluptatem ejus aversatur f. 67o. . Quare cum denuo unusquisque in se experiatur, quod ea a se amoliri studeat, quae aversatur , Voluptatem quinque alterius a se amoliri studeat opus est, consequenter id agere debet, ut quovis modo impediat, ne alter voluptate fruatur, quem odit. . Utrumque a posteriori confirmatur. Si quis alterum odit, is alios adversus eum instigat , qui eundem injuriis assiciunt , propterea quod novit ipsi hoc modo taedia creari. Narrat de eo , quae in detrimentum famae ipsius tendunt, propterea quod novit hoc modo aegre ipsi fieri, ubi fama suae adversa in publicum sparsa esse intelligit. E contrario impetadire solet, quantum in se est , ne munus in eum , quem ambit, conseratur, propterea quod novit insigni prorsus voluptate
525쪽
priorem reserre malis, quod ad eundem quoque mutata intentione cjus, qui alterum odit, reserri possit 3 perpendas velim Titium, qui odio persequitur Sempronium, impedire quo minus Mevius eidem donet librum tantopere ab co exoptatum , ne fruatur gaudio , quo eundem clatum iri praevidet.
S. 672. vi alteri taedia creare, ac voluptatem, qua perfripot- odii erat, impedire studet ue is alterum odit. Qui enim alteri taedia signum. creare studet, is eadem appetit, quod per se patet. Enimvero qui taedia alterius appetit, is eundem odit g. 669. . Ergo qui taedia alteri creare studet, is eum odit. Similiter qui impedire studet, quominus alter voluptate fruatur ; is eandem aversatur: id quod denuo per se patet. Enimvero qui voluptatem alterius aversiatur, is cundem odit g. 6jod. Ergo alterum odit, qui impedire sudet, quo minus is voluptate fruatur. A posteriori confirmatur proposito, quod vulgo ex studio alteri aegre faciendi ac impediendi felicitatem alienam nemo non odium colligat.
Si quem nobis repraesentamus tanqVam noxium, seu ora ortus. bis aliisque' malum 3 odium aduersiss eum oritur. Etenim si nobis alterum repraesentamus tanquam noXium , adeoque anquam nobis aliisque malum S. J6s. I , eum aversiamur cl. 39o. , atque adeo eundem a nobis procul remotum esse cupimus, ne noxius esse possit, immo in destructionem ejus fertur appetitus. Quoniam adeo interitum ejus nobis repraesentamus tanquam bonum a. SJ4. , ex eo voluptatem percipimus tanto quidem majorem, quanto majus bonum istud
nobis videtur g. 6ia . . Disponitur itaque animus ad volupta- . Ssa a tela
526쪽
tem percipiendam ex taedio alterius 3. Si8. ), consequenter
Idem confirmatur a posteriori. Si quem novimus nobis adversum, quamdiu appetitus ratione non reguntur 3 ejus mortem appetimus, in votis quam maxime habentes ut moriatur. Quando vero ita dispolitus est animus ; experimur quoque nobis voluptati esse sortunam advertam, qua alter utitur, consequenter nos eundem odio persequi G. 66i.). O servamus haud raro idem ita sese habere, etiamsi alterum amaverimus, antequam nobis adversaretur. Atque in hoc inprimis casu cui dentissime omnium liquet odium ex eo oriri, quod alterum nobis repraesentemus tanquam noxium, seu tanquam nobis malum. Enimvero animo nostro ingenerari quoque odium adversus alterum experimur, si nobis constet de ejus aliis nocendi animo, quos vel amamus , vel in quos indifferenti animo sumus. In priori casu facile admittitur ab que observatione, propterea quod eum, quem amam ,tan
quam nosmetipsos spectamus 3. 639. . Posterior adeo casus huc potissimum spectat, ne exceptioni ulli locus sit. Quodsi vero quem odio prosequimur , cui aegre fit ab altero , odium adversus facientem oriri nequit, quod appetamus istiusmodi secta, quae alteri taedia creant g. 669 . Hic adeo casus removendus. Communiter ωdia hominum ex eo oriuntur, q)wd alios sibi adversos experiantur, ut adeo veritas propositionis praesentis a nemine in dubium revocari possit,modo ad ea attendere velit.quae quintidie obvia sunt. Quodsi quis etiam absens nobis noci re possi appetitum nostrum serri in mortem ejus, ipsa verba cepissime produnt, quae Odio ducti proserimus. Soppono autem in i mni asse.ctuum doctrina, animum rationis lumine minime perfundi, quod affectus omnes dispellita Si qui malitiosi sunt . eum , qui modio prosequuntur, e medio tollere student: ast illi, a quibus tanta malitia remota est, in votis tantummodo habent, ut Iri u - mora jubeat eum , quem odio babent. Λtque ad hos potissimum casus reis
527쪽
spicit nes una ubi circa demonstrationem propositionis praesentis dubia quaedam suboriuntur,quod prolixitatem nimiam evitaturi notionum analysin ad ultimum evidentiae gradum producere non valea mus. Quodsi quis nobis tantummodo praesens molestus suetit. ab sentiam ejus morti aequiparamus,cum rei pectu nostri perinde sit, ac si prorsus interiissoci
Si quod nobis disiplicet in altero ob eruamur, vel unde tin Ortur odii dium percipimus ; odium oritur. Si quod nobis displicet in ulterius Bltero observamus, ex eo taedium percipimus q. 42Q, atque 'ἴ σε μ' adeo hypothesis eadem est sive supponamus, nobis quid Ob- .servari in altero quod displicet, sive ponamus nobis quid observari in altero , unde taedium percipimus. Quamobrem cum id alteri tanquam inhaerens, vel ad eum speelans consideremus, taedium ex eo percipimus, quod ulteri inest, vel ad eundem spectar. Quoniam itaque affectus ex confusa repraesentatione oriuntur 6o , in confusa autem repraetentatione
subjectum ab eo, quod ipsi inest, non distinguimus g. 39.),
ex ipsa persona alterius taedium nobis percipere Videmur,COnsequenter alterum tanquam nobis malum, vel noxium repraese
tamus s* Ois. J. Enimvero si quem nobis repraesentamus tan quam noxium, seu nobis aliisque malum, adversus eum Oritur odium sq. 673.). Ergo odium adversus alterum Oritur, si quod in altero observamus nobis displicet, vel si exeo,quod in athero observamus, taedium Percipimus. Idem confirmatur a posteriori. Odimus subinde personam, quam primum eandem adspicimus, sola forma corpOris , vel solo vultu offensi. Immo i ibinde quod nos offendit adeo leviculum est, ut ipsimet icl minime appercipiamus, ideo affirmantes , nos odisse Mevium, sed non posse dicere quare: id tantummodo nos dicere posse, quod ipsum Odio prosequa- .mur. Quod si vero quis ac tior fuerit, is rationem odii de- . Prehendit, etsi tanta non videatur, cur odio alter dignus sir,
528쪽
sto pari. II. IS. I. Cap. m. .
ubi ratio integra non detegitur , propterea quod imaginationi plurima in isto odio tribuendae sunt partes, non autem in apricum producuntur. Quodsi quis ea neglexerit, quae in recitando odio imaginationi tribuenda veniunt ; ci saepissime dubia videbuntur, quae in se clarissima sunt. Cautione igitur opus est, ubi propositionem praesentem a posteriori confirmare voluerimuS. Homini naturale est tendere ad ea a se amolienda eorundem. que destructionem , quae taedia ipsi creant.
Idem Mutri. Si nobis repr.esentamus malum, quod alteri inest, veI ad eum M pra ' quomodocunque pertinet; odium oritur. Si nobis reprauentamus iiμr. malum, quod alteri inest, vel ad eum quomodocunque pertinet; tanto majus taedium inde percipitur, quanto majus malum istud videtur g. 6I3. . Quamobrem cum taedium alterius
displicere nobis debeat f. 42 I si nobis malum, quod alteri
est, repraesentamus , aliquid in eo observamus , quod nobis displicet,consequenter odium oriri debet 3. 674. . Idem confirmatur a posteriori. Si quis deformitatem in malorum numerum refert quod salva rei veritate fieri posse alibi ostendemus 3 is eum odit, quem deformem intuetur, etiamsi antea ipsi uerit ignotus. Hi ne audies affirmantes, adeo deformem esse hominem, ut propenso in eum animo esse neque- . amus. Ita vero loquentes eos deprehendes , qui sormae pulchritudine delectantur, consequenter qui hanc in bonorum nu. merum, adeoque cidem oppositam deformitatem in malorum
1 vi adlue G qvi in altero observamus nobis ta quam nobis malum tisterius ex. repraesentamus; ossium addersus alterum oritur. Si quid entinpenditur. tu altero tanquam nobis malum repraeseutamus cum asse istus Diqitigod by COOste
529쪽
ctus ex repraesentatione consula oriantur cf ssos in ea autem,
quod alteri inest non distinguimus ab eo, quod inest g. 39.),
alterum nobis tanquam nobis noxium repraesentamus, Consequenter odium adversus alterum oritur c g. 673 . Idem etiam sic ostenditur. Si quod in altero observamus tanquam nobis malum repraesentamus, nobis quid tanquam malum repraesentamus, quod alteri inest. Quare cum odium oriatur , si quid nobis in altero repraesentamus tanquam malunt I. 67s. : odium quoque oriri debet, si quod in altero observamus tanquam nobis malum nobis repraetentamus. Idem confimatur a posteriori. Ponamus alterum propalasse, quae nobis nocua sunt. Factum alterius nobis repraesentamus tanquam nobis malum f. s6 . . Nemo vero non novit istiusmodi factum esse odii causam, ita ut vel amorem in odium convertere possit.
Si rem re ratius examines, omni sere in casu quod nobis displicet in altero nobis repraesentamus tanquam nobis noxium , quatenus scilicet id malum judicamus respectu nostri, quod taedium nobis
I. 677. Odium est amistus, qui oritur ex eo , quod quid in altero Desinit stobservamus, quod nobis displicet , seu si quid in altero nobis οβ
repraesentamus tanquam malum, praeiertim reipectu nostri. D lini Poni, hujus realis,quae excitationem odii declarat,veritas patet ex propositionibus proxime praecedent bus. Patet etiam eae eo, quod odium opponatur amori: id quod ex collatione defini., tionum realium dii atque amoris innotescit. Equidem dubium oriri poterat ex definitione Cartes.rna, de qua mox dicemus disertius an repraesentatio ejus, quod in altero observamus , tanquam mali fieri debeat respectu nostri: enim vero propositiones praecedentes contrarium loquuntur. praesertim si ad ea respicias, quae ad eas confirmandas a posteriori in medium adducuntur.
g. 678. Sitnseatur Demitis odii tam nominalis , quam realis Qui seque ηδε μ
530쪽
conformis. Definitionem realem ex nominali Quamobrem si una earum suerit usui loquendi consorinis, eo lain altera eidem conformis esse debet, de si quis unam earum admittit, is alteram etiam admittere tenetur. Cartesus lOC. Cit.
3. 649. odium definit per assectum qui oritur, siquid nobis
repraetentatur ut malum respectu nostri. Haec definitio, si consideretur ut propositio, non habet, quod a veritate aberrat
f 6 6. . restrictio tamen cum non in omni casu obtineat I. 674. 67s. , adaequata definitio non est, nisi dicas id, quod nobis displicet , vel quod ut malum nobis repraesentatur respectu ipsus subjecti, cui inest , vel aliorum hiatinum a nobis diversorum, repraesentari in eo tanquam nobis noxium, quod
nobis simus conscii taedii ex eo percepti. Quodsi definitionem Cartesv hoc modo salves , quemadmodum salvari potest; nihil est quod in ea reprehendas, sed cum definitione reali, quam nos ex nominali deduximus, prorsus conVenit c 67 . . Atque adeo definitio nostra nominalis odii non contrariatur significatui, quem vocabulo tribuit Cartesus. In superioribus evicimus S. 6 3. definitionem nominalem amoris,quam dedimus, esse notioni amoris conformem, quam Arooteles dedit. Quoniam notio odii notioni amoris opposita est , de nostra quoque hinc odii definitio nominalis definitioni odii nominali opposita s. 633. Sol. ; hae quoque a mente Aristotelis aliena esse nequit. Amare Aristoteli est velle alicui, quae bona arbitramur , illius, non sui causa. Quare odisse eidem idem esse debet ac velle alicui, quae mala arbitramur, illius, non sui causa. Velle in affectuum doctrina denotat actum appetitus sensitivi, quemadmodum jam supra 3. 6 3. monuimus. Ex nostra odii definitione neccssaria consequentia deduximus, quod, qui alterum odit, ejus taedium appetat s. 669. , eique taedium creare studeat 3 67o. . Enimvero cum ea mala judicemus alteri, quae taedium eidem creant 3 6I3.ὰ nostrae definitioni odii conveniens est, ut ea appetamus, quae mala alteri