장음표시 사용
71쪽
si in pectore - -- clara in cauda
clara in sede - ω - P E R S E V S.Clara lateris - Boreastriara in capite Medu
Ues in humero dextro SERPENTARI v Sseu Ophiuchus. In capite Antecedens in manu misia D Urogenu -
in dextro genu -- clara in colis serpentis . AQUILA seu Vultur viamS.
In ore Lucida in mure, Scheat In humero, Marcis In extremitate alae
72쪽
s A N IS M Α Ι O R. Θίendidissima in ore, Sirius
CANIS MINOR. In femore clara, Procyon 6. 86. 6
Ex hac tabula etiam aliorum annorum declinationes haberi queunt, si differentiam declinationum adhibeas pro ratione annorum. Vt si declinationem stellae polaris quaeram ad annum 1639, accipio declinationem anni , graduum 87, scr. 21 , & anni 16so, graduum 87, scr. 26. horum numerorum differentia in proportione annorum adplicata, prodit declinatio anni 1639 , graduum 87 , scrup. aal . Est enim ut x s anni, ad mutationem declinationis scr. s , ita anni 4, ad scrup. , quae addita ad declinationem anni
73쪽
σε DE USU GLOBOR v MXII PROBLEMA, De altitudine Solis Ustellarum, S ut inveniamin. ΡEr altitudinem Solis, stellarum , aut alterius caeli puncti, intelligenda est distantia earum ab horizon. te versiis Zenith; & per varia instrumenta, ut sunt Quadrantes, ρstrolabia, Radius Astronomicus, alia, potest mensurari.Per quadrantem sic proceditur: latus rectum A B, in adjecto schemate, collocatur ad libellam ho-rironti parallelam curvum vero Κ D H obvertitur Soli, & Index F C attollitur ac deprimitur, donec lux Solis radiet per crenas pinnacidiorum; ac tum extremitas indicis F , ostendit gradus altitudinis Solis numerandos in arcu a K sursum in D & F.
Aliter collocatur latus rectum quadrantis ΑΒ horizonti
74쪽
2ER TERRAM IMMOBILEM. Izonti parallelum , & latus curvum a Sole
diis ergo Solis incidentibus in utrumque pin- A n
Aut utimur 'quadrante mobili cum pinnacidiis fixis in alterutro latere collocatis, ut sunt in
& filo cum per pendiculo C ex Centro pendente e quadrantem Rsursum deorsim- que vertimus , donec lux Solis per foramen anterioris pinnaci- Cdii radiet in foramen p8sterioris , ac tum filum ostendit arcum estitudinis Solis, numerandum ab E in C. Si altitudo Stellae capienda st loco irradiationis Soli4 , oculari intuitu stellam per cretias aut Dramina De com
75쪽
st D E v S V G L Ο Β Ο R v Mcomprehendimus, indexque aut filum, ut anto indicat quaesitam altitudinem. In medio mari ubi liberum lice intueri horizontem, magno commodo in accipienda Solis stellarumve
altitudine utimur radio astronomico,quem vocaratrum tuam Iacobi, hinc ratione. Extremitatem baculi adjungentes oculo transi ersarium adducimus,aut abducimus,donec visis per inferiorem ejus terminum, horizontem ;per seperiorem,centrum Solis aut stellae apprehendat, ac tum stimimus gradus in indice notatos, abscisosque . a transversario, pro quaesita altitudine.
Elmasionem Poli inquirere per flesias circumpotimes
SI Polus non' foret punctum Mathematicum sed visibile, ejus altitudo, non aliter ac Solis aut stellarum, timplici via per Quadrantem,Astrolabium, aut Radium observaretur: sed quia videri nequit, alia adhibenda sunt media,ut altitudo ejus obtineatur,hunc in modum. Accipe' per x et Problema altitudinem stellae alicujus circumpolaris, quae non occidat quoties humillime in-fia Polum se dimittit. Eam athunge meridiano pro modo observationis tuae, nimirum vel infra Polum vel si-pra eum ; &,stella deorsum in meridiano numera gradus altitudinis observatos ; & terminum numerationis applica horletonti; eritque Polus in sphqra totidem gradibus stipra horizontem elevatus, quot attollitur Polus caeli in loco tuae habitationis. Exemplum I.
Pono stellam quae Dabe dicitur, &sita est in dotibvris majoris, seu in boreali duarum posteriorum rotarum majoris plaustri, observatam me in humillimo situ stib Polo, deprehensamque altitudinem ejus supra horizontem graduum 1a. Eam ergo stellam versis boream. sib Polo adjungo meridiano globi, ac numeran do de-
76쪽
PER TERRAM IMMOBILEM. odo deorsum Ia gradus, terminum numerationis impono horiZonti: quo peracto numero rursus a Polo deo sum usque ad horizontem, ac invenio meridiani gradus 38, scrup. 17, pro elevatione Poli, loci in quo obsere tio peragebatur. Exemplum II. . Eandem stellam in boreali posteriorum rotarum majoris plaustri, pono observatam esse stapra Polum,habuisseque altitudinem supra horizontem graduum 66,cum so scrupulis. Adjungo ergo stellam meridiano stapra Polum in Septentrione , & ab ea deorsum in meridiano numero graduS & terminum numerationis applico horizonti ; ac dein numerando a Polo ad horizontem invenio gradus meridiani interceptos Aocum I 3 scrupulis. Tantam ergo pronuncio fuisse Polielevationem in loco observationis. Totum hoc negotium facillime abselvitur per numeros, hoc pacto: quaere per Prohlema II, declinationemsessae observatae, ut hic borealis e postremis rotis plaustri ; & invenies gradus 63, scrup. 3. Hujus complementum ad so gradus, seu distantia stellae a reto, esta6 graduum, Ir scrupulorum : hos adjice altitudini observatae in primo exemplo Ia graduum, & habebis, ut ante, altitudinem Poli 38 graduum, II minutorum. Aut iubtrahe eos ab altitudine observata in posteriori exemplo, & invenies eandem Poli elevationem graduum 4o, scrupulorum I 3.
vationem Posi obtinere per flens Equinoctiali vicinas UT habeatur elevatio Poli per stellas circa AEquinoctialem stas, acoe earum altitudinem quum in ipse meridie sunt altisumae ; inde observatam stellam quaere in globo, & applica meridiano, & gradus altitudinis numera in meridiano , a stella deorsita versus
77쪽
- DE Vs V GLOBORVM horizontem ; numerationis terminum siste adhqrizontem, eritque Polus globi eadem altitudine elevatus qua Polus cacii. Exemplum L. Acceptam pono altitudinem meridianam stellae in austrino oculo Tauri, dictae AMA ran, graduum so. Converse globo, alungo stellam meridiano, eumque per crenas horizontis sursum ac deorsum tantisper convolvo, donec inter horizontem & stellam sint gradusso: ac tum Polus globi in tantum supra horizontem Hevatus est, in quantum ipse Polus mundi, nempe gradibus sy, minutis ψ3.
Exemplum II. lAltitudinem Sirii seu stellae fulgidae in ore canis majoris, suppono in meridiano acceptam esse graduumeto. Stellam ergo appono meridiano, numerando ab ea deorsiam gradus 2o, terminumque numerationis in meridiano, locando in horizonte, invenio Polum bo- reum elevatum supra horizontem gradibus 3 3, scrupulis 48. Sed haec non minus facile abselvuntur per numeros, hunc in modum. . Pro Exemplo L. Quaere per a Problema declinationem Aldebarae,&invenies gradus Is, min. 43, ab AEquinoctiali in boream. Hos subtrahe ex altitudine observata, grad. so: quia stella totidem gradibus est altior aequinoctiali, & lrestabunt gradus 34, min. 17, pro altitudine aequatoris meridiana. Eos iterum si subduxeris e gradibus 9o, m
nebunt gradus ys, scr.43, aequales Hevationi Poli per
' Declinationem graduum Is, scrup.43, adde complemento altitudinis observatae grad. o, summa fa-
78쪽
PER TERRAM IMMOBILEM. si cit gradus f s, scrup. 43, pro distantia inter aequinocticilem & Zenith, quae aequalis est elevationi Poli. Pro exemplo I L' Quaere per a Problema declinationem Sisii fulgentissimae stellarum in cane majore, & invenies gradus 16, scrup. xa ; eos adde altitudini observatae graduumeto, quia stella tendit in tantum ab aequinoctivii versus austrum ; & acquires pro elevatione aequinoctialis gradus 36, scrup. xa e quibus subtractis e Madibus 9O, remanent gradus s3, scrup. 48 , pro altitudine Poli.
Subtrahe declinationem graduum 16, scrup. xa, a complemento altitudinis datae Io graduum,& remanebunt gradus 3 3, scrup. 8, pro distantia inter Zenith &aequinoctialem quae aequatur elevationi Poli.
XV PROBLEMAElevationem Poli invenire per Solem.
ACcipe prius altitudinem Solis meridianam , inde
per ' Problema quaere locum ejus in zodiaco. Hunc adjunge meridiano ad austrum, ac numera deorsum altitudinem inventam, & terminum numerationis horizonti applica ; eritque Polus in globo elevatus, ut PolusFaeli.
Pono altitudinem Solis meridianam a die M i observatam esse graduum 48, & locum ejus per 9 Problema inventum esse in Ia gradu Tauri: eum adjungo parti meridiani australi, ac deorsim numerando vilitudinem Observatam graduum 48, te ainum numerationis horizonti impono, invenioque Polum in Septentrione elevatum esse gradibus sy, scrup- 3Q- Praxis
79쪽
DE USU GLOBOR v MPraxis haec per Solem, uti per stellas aequatori vici nas, etiam numeris potest abselvi, hoc pacto. Sole existente in signo boreali, ut dicto a die Maji, invenio per Io problema ejus declinationem borealem graduum 1s, scrup. 3o; eamque deduco ab altitudine observata graduum 48, ac remanent gradus fis, scrup. 3o, pro altitudine aequatoris , quibus stibtractis aso, manent gradus, 3o scrup. pro elevatione Poli. Exemplum I I. Die xo Novembris, existente Sole in signo australi, invenio ejus altitudinem meridianam grad. 18, & declinationem per Io problema, grad. 17, scr. Is ; hos adjungo gradibus 18,altitudinis Solis,proveniuntque gradus 3 s, scrup. 1 s, pro elevatione aequatoris; citius complementum ad so gradus, est 14 graduum, s scrup. pro altitudine Poli.
Si declinatio borea grad. is, scrup. 3o, addatur
complemento altitudinis observatae grad. 42, prodeunt gradus FZ, minut. 3o , pro distantia Zenith ab aequatore , quae per a problema aequatur elevationi
Aut si australem declinationem graduum aer, min. xs, deducamus de Ia complemento altitudinis observatae grad. 18 , inveniemus gradu4 sq, scrup. 4s, pro intervallo aequatoris & Zenith, cui altitudo Poli se
Tota haec operandi ratio procedit quando sol, &aequinoctiesis simul Zenith aut in boream recedunt, aut in austrum. Sed in iis terrae locis quorum Zenithest intra aequinoctialem, & Solem, complementum declinationis Solis ad vo gradus subtrahitur ab altitudine inventa, & residuum est ipsa Poli elevatio. Si Sol sita Zenith borealis, attollitur Polus borcus, sin australis, Polus
80쪽
PER ΤERRAM IMMOBIL EM. Eo Polus austrinus et quod liquet a globo, si Poli eousque deprimantur versus horizontem, donec Zenith obtineat locum inter aequinoctialem, & locum Solis medium lxv I PROBLEMA. - .
Elevationem Poli invenire 'er radios Solis.
Locetur globus per problima 6 ad parallelum si
tum cum horizonte, & quatuor plagas mundi. Inde gradui Eclipticae quem Sol occupat ad diem observationis, applica gnomonem sphaericum, aciculam, aut aliud quoddam perpendiculum modico cerae firmatum, ut undique ad angulos rectos insistat superficiei globi. Illud adjunge meridiano, dc exspecta donec Sol attigerit meridiem,hoc est, donec meridianus aereus ita obvertatur Soli, ut umbra in neutrum deflectat latus, sed directe ei subjaceat. Tum horizonte immoto, verte globum per crenas horizontis, sursim ac deorsum, donec gnomon sphaericus aut perpendiculum nullam projiciat umbram versus superiorem aut inferiorem globi partem, & erit Polus in globo, eodem graduum num ro elevatus, quo Polus mundi in ipse caelo.
Per radios Solis invenire ejus aulinationem V locum . in Ecliptica.
GLobi situm compone cum caelo per problema ις,& obserea appulsium Solis ad meridiem inuem
facile notabis ex umbra meridiani aerei directa, neque in hanc aut illam partem deflectento ac tum gnomonem sphaericum aut perpendiculum in meridiano colla,ca sursiim deorsumque movendo, donec nullam de se projiciat umbram. Inde nota gradum quem perpendi culum in meridiano denotat, leu ad boream ab aequinoctiali, seu ad austrum, & indicabit is declinationem Solis