장음표시 사용
31쪽
Praetereas simius eadem conuersio stridem si ri A substantia prpter naturam sane mouebituri vini cpius intelligere Oportebit. At Verone beatum,quod non secile, sed violen qui bra. An ius autem, si eadem circulatio multotiens tum. Si autem est motus ipsius non substantia rex/ τ est. est: oportebit multotiens intelligere idem. tranaturam 'tim mouebitur. Te t.
is pendet quod amodo ex piscedrei,dc est. q.quod. . dam membru eius. praevini probat vinea in si inutilectus est circuliis stetit malo posui sit nulli genua erit cir eulatio,& pirabatiu superiori ratia neu intelligentiano est ei rei auo,cte hoe idem probat hic tali ratione. Vide. mus Q heredisseretitia est Diter circulatioti Φocali mo . rus,quia impossibile est in alns motibus unum oce M imotum reuerari super eandem iniantitatem multo imis.
Et hoc apparet deducetido po singulas species motus. ita alteratione eiuni impossibila in eundὶ motum super idem rei terari: non mini idem sui idem de albo fit nigraioc de nigro at m. In motu etiam augmenti impossibile, est unum re idem fini idem augmeniari oc diminui. In motu etiam locali imposibile est eundem motu fimidE reuerari,quia in motu loca i fini rectiun semper sunt duo termini. Labu. Vnde si reiter arci oporteret leonino ique uti bis: quia visne dc principioAc de necessitate in .urueniret ibiqities, reste non esset idem motus numero.
In circulatione vσo solum hoe eontingit , unus oc id Emotus fim eandem quantitatem multotiens rei teraretur. Cuius ratio est,q ua in circulatione no sunt aliqui ternis intactis,oc ideo quant neuno reiteretur non interuenis qui evmec Variatur motus. noe ergo sic arguit.Tu ducis et, intellectim est circulus, ergo ocintelligentia se circulatio es:sed hoe estinconueniens. Lu, intelligentia suo se latio, ergo ec primu Mi sit inconueniens illa ostendita Constat ineadem circulatio Fin unu ocidem multos iis est. i. reiteratur , ergo si intulis emia est circillatio, sic uiudicis, intelligentia multotiens sin unum oc eundem nioso seni multotiens reuerabitur oc sic mulio. itiens intelliget idem. Intelle bis enim mouendo si tam
itere tangendo intellisit, si pit ipli dieinit, occirculari t. mestotiens talisit idem sie milliotians intelliget
idem i quod vi inconum scias. Sextam rationem PO. . nit cum dicit.
Protere intellectio quieti magis statui tu motui similis esse videtur. Eoaem modo re ipsa etiam
Adhuc autem, intelligentia assimilatur cuidam statui de quieti magis si motui: eodem autem min
aetatis est. Si intelligentia est latio est,ut tu diei st.
debet assimilari motuu sed nos videmus totum contra inam: quia intestigentia magis alii milatur quieti in ano iiii, mintelligentia non in circillatio. in autem magis assimiletur quietissimotui. pat quia sicut ipse dicit.
in . V l. ysi. non potest fieri aliquis sapiens quado ino. tus eius non resident nee quiescimi Vnde in pueris ec in omnibus in quibus motus non quiescunt, non de iacilii unitur sapientia. Sed tune aliquis sapientiam acquirit
quando quiescit,unde dicit crinquiescedo resedendo, anima sapiens fit oc prudens. Sed quia posset diei,hoe verum est de simplici intelligentia, sed non de syllogis mo i ideo Arino. dicit in eodem modo re syllogismus animi latur magis quieti in motui. Et hoe patet. Anterni in sit syllogiamum de aliqua re t intellectus Oc mens hominis fluctat ad unam re ad aliam hari x non qui in aliqua. Sed quando iam est syllogiaeatum, deter
minate inheret uni partire qii iescit in ilia. Septimam rationem ponit cum duit.
Atqui nem beatum id est, quod non est facile,sed violentum, ut patet. Quod si Inotus non sit ipsi
. Qitae talis est. nstat. atitudo animae in in intil. Mini ligendo, sed beatitudo non potest esse in eo quod est vi ni a rhlenuim N prster naturam,cum sit persecti 1 oc finis vittimus an inis ergo eum motus nota sit fim naturam dc imitibuatitiam animae ed prsier natura eius t impossibile est rintelligere, quod esto patio alii insα in quo est bea/titudo an inis,st motiis, ut Plato dicetat .in autem et O. tua su priter naturam an in s patet eκ positioe I latonis. Ipse enim dixit animam componi eκ numeris, oc molli ea dicit eam dispartitam in duos or os,re hos res , Ut in. v a.dceκ hoc sequii mouis: ex quo apparet Pn O. itia saron inest ei naturaliter,sed per ac uens. Octauam x rationem ponit cum dicit. 3Laboriosum est etiam, coniunctum esse clam corypore: ne absolui ab eo posse:&i super maximope. . : i
re fugiendum. ippe cum melius sit intelleiai, fion He cum corporer quemadmodum 3c dici Q.
Ire dc complures plane consentiunt. Laboriosum autem est, commisceri animam cor ,
pori, nec possibile absolui Et adhue fiagiendum, si quidem melius est intellectui, non cum corpore 'em,quemadmodum de consuetum est dici:&mubtis videtur. Quae talis est. Videtur ιδ ει opinionE Platonis,ani
made sua natura non sit unita corpora. Nam ipse posuit eam primo copositam ex eIementis,oc postea com- 'pleκam re adunatam corpori: de inde non posse recede. re cum vult. Inde se. Qitandocunm est aliquod unitum tua naturam suam alioli,5c non potest inde eum vult recedere,ei est psnule, de qua cuni aliquid in uni me . ad aluid deteriolanitiess iugi edum re nocivum. Sed anima unitur corpori contra naturam suam ut dictum est: . nee potest inde recedere cum vult i necnon α deteriori in unione ad corpus sicut consuenim est dici a Platonucis oc multis ex eis. Viditur ergo Φ animae poenale est refugiendum,esse cum corpore. Non ergo com leniens est dictum Platonis. s. . anima com sita eκ elementis, primo commisceatur corpori. Nonam rationem po . nit eum dicit.
Causa pinerea ea qua coelum conuertitur et non videtur ex dietis illis emergere. Nem enim anti labstantia causa est conuersionis r sed per accidens hoc modo mouetur. Nel etiam corpus: sed animay corpori potius causa est motionis. At nem dicitur ita melius esse dc tamen oportebat ideo Deum ani/ bmani orbe versari facere: quia melius est ipli moue ri et stare:& hoc pacto moueri u alio modo .Verum erit in cum huiuscemodi consideratio nugis aliis
accommodetur sermonibus: eam nunc omittamus.
Immanifesta autem Scirculo ferri coelum tau L. Ne v enim animp substatia. causa circulariter fera 'ti animam: sed sin accidens sic mouetur. Ne F cor
pus causar sed anima magis illi. At vero neq; quia melius dicitur r& tame oportebat propter hoc deuiacere circulariter ferri animam i quia dignius stipsi moueri si nunereimoueri autem sic u aliter. imoniam autem huiusmodi intentio est alteris Text. rationibus magis propria, hanc quidem dimittae c5.si.
32쪽
cit eam moueri circularitemsed fim opinion suam usa quare dum mouetur circulariter in immanifesta. Lno assignatur. Si enim eo tum mouetur circularit aut ergo hoc erit propter principia naturalis, aut propter finem. Si dicatur Q naturaliter propter principia,aut erit pro mer naturam animae, aut propter natura corporis este stis:sed non est propter natura animae r quia moueri cit
eulariter non inest animae fini substantiam suam: sed per accidens, sa ut dimini est anima mouetur per scire fimmam substantia motu recto:&deinde aspinum re in
res exit in circulos.Nec etiam propter natura ipsius cor potis caelestis:quia corpus non est causa motus animae,
sed anima est magis eo ri causa Q moueatur. Si aliiε dicatur in propter finem: non potest assignari aliquis finis determinatus fim eum i cum quaeritur quare sic mo uetur,ec non alio moti misi in se deus voluerit eum moueri. Sed deus propter aliqua causam dignatus in eoelsi Fpotius moueri. manere, ec moueri sic. i. circulariter in alio motu I qua causam Platono assignat. Sed quia hae assignare est magis proprium at is rationibus P. Unalio tractatu. s. in lib. de coelo, ideo di inittam iis ipsam ad praesens. Decimam ratiotiem ponit eum dicit.
Illud autem absurdum euenire videtur tam huic sementir,q etiam compluribus aliis quς dicuntur
de anima. Etenim coniungunt,quidem anima cum
corpore: ponuntq; ipsis, in eo: dc tamen nihil prorsus determinant, qua ob causam es quo modo sese habente corpore.Quod tamen neces larium este vibdetur. Nam ob propinquitatem:hoc qui dem agi trillud patitur: dc noc rursus moueturtillud aut e mo
uet. diciorum nihil sane quibusvis inter sese com/petit. At illi di me quidem quale quid sit ipsa mi
maenituntur:de sisceptiuo vero corpore nihil po strutus dicunt, atq; determinant i perinde quasi neri possit, ut qu is aia, sine ullo dilcrimine, quodvis corpus inbediaturi ut Pythagoricorum fabulς di. cunt. Animantis enim cuiusp propriam speciem habere larmam* ridetur. Perinde igitur dicunt:ari
si quispiam artem filmilem fimitas ingredi dicat.
Etenim ars quidem instrumentis et anima vero cor pore utatur Oportet.
Illud autem inconueniens accidit & huic rationi& pluribus quς de anima. putant enim &pomi
in corpus anima: nihil determinantes propter qua causam,& quomodo habente corpore . Et tamen videtur hoc utiq; necessariu eser propter enim cO munitatem hoc quidem agit: hoc autem patitur:&hoc quidem mouet i illud autem mouetur. Horuautem nihil inest adinvicem quibusciin p. Hi aute . . solum conamur dicere quale quid sit anima: desii, sceptiuo autem corpore nihil adhuc determinant,
tanqua contingens sit, sin hythagoricas fabulas, quamlibet animam in qu ibet corpus ingredi. videtur enim , numquod p propriam habere spe/ciem de formam. Simile ita paliquid dicunt, sicut si aliquis dicat tectonicam in fistulas ingredi . Oportet enim artem quidem uti organis: animam autem corpore. Quae non solum est eontra Platonem , sed etiam cono iis multos alios: oc ducens est ad biconuenirii μα osten dens eorum positiones deficientes t qui talis est.Constatu inter mouens oc mouim est aliqua proportio, oc inter
uniturin eo omne agens agit in omne patiens. Nemquodlibet mouis mouet quialibet motum, sed oportet sit intre ea aliqua comunicatio de proportio , o qua
hoe si aptum natum mouere, illud vero moueri. Patet autem in isti philosophi posuerunt animam esse incor pore oc mouere corpus, cum ergo loquantiar de ipsan tura antinae,videtur etiam nee in uium Q aliqui ci dixis.sent de natura corporis,ppto qua causam Vniatur cor pora, re quomodo se haluat eorpus adeam,dc quomo do comparatur eorpus ad animam.Non ergo sufficienter determinant de anima, dum conamur diem solum
uale quid sit anima,oc negligunt ostendere quale quid sit corpus suscipiens ipsam . Eκ quo conuenit eis illud
quod in tabulis Pythagoricis habetur, quod quaelibet
anima in quodlibet corpus ingrediatur, putas ciau contingat in corpus elephatis intrare animam mulas. Qua illa hoe non possit Ascleum unumquod p corporum ocmaxime animalium, habeat propriam larmam repro. priam speciem: oc propritim moliens, dc proprium m
tum,dc multum disserat corpus vermis a corpore canis,
ec eorpus Hephantia a corpore eulicis. Hoc tamen ι centes. s. p quslibet anima quodlibet corpus ingreditur, di ni simile ae siquis dieat artem textrinam ingredi infimitas ct aerariam in tela iam. Et tamen si ipsis artibus inesset natura ingrediendi eorpora seu organa ex seipsis non qiixlibri in mi libet ingrederetur, sed fistulativa ingrederetur in fistulas, non in lyras,cytharathia autem in tharas, re non in fistulas. Eodem igitur modo si anims cuilibet sit eorpus, VnMiis p anima non quoslibet corpus ingreditur,immo ipsa anima idoneum soromat sibi corpus re non assumit paratum. Sic ergo Pla/io re alii philosophi loquentes tantum de animae natu ra, insus lictento diκctunt, non determinantes quod sit Tusconueniens cuilibet animsi oc qualiter oc quale existens villatur sibi.
Est autem & alia quidam opinio de anima tra/dita probabilis quidem compluribus: dc nulla ea/rum in or quς de ipsa dicuntur. Reprobata ta/nim dc hisce rationibus quae in comunibus sermo/nibus fiunt. Alia autem quidam opinio tradita est de anima, credibilis quid multis, de nulla inserior earum, quae dicu sunt trationibus tamen tanqua poenis castigaraat damnata, dciniis qui in comuni fiunt sermonibus. Harmoniam enim quandam dicunt. Lectio. M.
PosT VAN Philosophus reprobauit opinionem Platonis,hice sequenter reprobat quandam aliam opinionem consermem opinioni Platonis quantum ad aliquid. Fuerunt enim quidam qui dixeriant in anima Orat narmonia. Et isti eoncordaver ut ciim Platone in hoe Plato dixit in anima erat composita ex numeris har monitas, hi vero-ctat harmonia. Sed disserebat in hoc Plato dixiv. anima erat harmonia numerorum. Hi vero dixerunt in harmonia tam eompositorum Φ mi κtorum vel eontrariorum erat anima. Circa hoc autE tria facit. Primo enim ponit opinionem istoriam re rati εopinionis.Secundo disputat edira dictam opinionem.
i Ei quidem harmonia occi Hertio osEdit quomodo fixe opinio est mulium problabilis. ibi. Sivreo aluterum anima est occ)Circa primum duo facit. Primo enim ponit dictam opinionem de anima dicens: P quγdam opinio tradita est ab antiquis de anima, quae vi hatur habere rectas rationes ,α non solum in speciali de anima, sed etiam quantu ad id quod eo mune est ad om/nia principia. D ciciis quantum ad id quod comune
33쪽
est, γ qui, antiqui philosophi nihil tractauerunt demirata formali:sed raniu de materiali. Et inter omnes illi qui maῖis Visi sunt appropinquare ad causam formal χ me, ruiit Democrinis & Empedocles: qiii. s. Empedoclct di.
xit in omnia constabatit ex sex principqs: qxiorum quatuor posuit materialia. s. quatuor elementa, oc duo sor malia partim activa, Spartim materialia. camicitiam S litem. Et diectant in lixe principia materialia habe ham inter se quandam proportionem quae resultabat ex istita in conueniebant in aliquo uno, quia sine hoe i
possem esse simul. Ethane gicebant formam rerum ocharmoniam quandam esse. Vnde sicut de at is formis, se dicebant de anima. erat harmonia qusdam. Secundo clim dicit.
Anima Animam enim harmoniam quadi inquiunt esset
non est harmoniam nanq; temperationem esse et composi /harmo- tionemj contrariorum dicunt,& corpus ex con sita cone uariis compositum esse. nil Etenim harmoniam temperamentum & compositionem esse contrariorum,& corpus componi excinio contrariis.
Poni ira nem hi liusmodi opinionis direm, Q har ' monia in eo inpleκio oc proportio re temperamentum contrariorum incompositis remixtis. Et haec propor tio qlix est inter ista contraria,dicitur harmonia resor. ma illius compositi. Vnde cum anima sit quaedam so ma,dicebant ipsam esse harmoniani. Dieitur autem i, se opinio sitne euliisdam Dinarini et Simiaiis ec Emped. . Consequenter cum dicit.
Verum enim harmonia quidem ratio quaedam eorum est quae sunt permixta. vel etiam composi/tio. Anima autem neutrum istoriam ese potest, ut patet.
Et quidem harmonia, quaedam ratio mistorum est, aut compositioianimam autem neutrum possi
Disputat contra opinicinem praedietam. Et circa hoe duo facit. Primo enim disputat generaliter ad postioli edictoriim philosophorum . Secundo vero in speciali adonentem. s. contra Empedo. ibi. In uestigabit autem oe occi,Ad positionem autem obncit quatuor ratio nibus: quarum prima talis est. Constat in haritioni a proprie dicta eli eonsonalia in sonis, sed isti transumpserui istud tioni ad omnem debitam proportionem, tam in
rebus compositis eκ ditie is partibus:di iii comixtis ex contor as. Secundu hoc ergo harmonia duo potest dicere,quia vel ipsam eo positionem aut c5mixtionem,uel proportionem illius compositionis seu edmixtionis. Sed eonstat in neutrum istoriim est anima, rego anima non es harmonia. Q. autem anima non liteompositio sue proportio eompositionis patet. Isti enim accipiunt animam ut substantiam quandam, sed illa duo sunt ac cidentia, non ergo idem sunt. Secundam rationem ponit cum dicit.
Praeterea harmoniae non est mouere: animae au tem id.omnes mari me tribuunt. Amplius autem mouere non est harmoniae r ani mae autem attribuunt hoc omnes. Quae talis est. Constat et, omnis philosophi diei i panima mouet, sed harmonia non mouet: immo relinquitur eκ mouente,& smilitiir: sciat ex motu chordarii quies per musicam relinquitur harmonia qiraeda in sono. Et ex applicatione re contemperatione partium a com ponente relinquitur proportio quaedam in coni positor
ergo ii anilita est hari noni oc hsc reluiquitur ex harmo
nietator Oi oriebit ponere aliam animam qui harmo.niare. Tertiam rationem ponit cum dicit.
Accomodatius autem harmonia de sanitate, at somnino de virtutibus corporis r qua de anima dici
potest.Atm manifestissimu id erit profecto, si quis
piam operationes at' affectus animae in aliqua harmoniam reducere miratur: Accommodare nanque
Congritit autem magis desinitate dicere harmo Text. niam,& omnino de corporeis virtutibus qua de a/ co. 6.nima. Manifestum autem si aliquis tentaverit red dere passiones& opera animae harmonia quadam. Difficile enim adaptare.
Qiis talis est. Philosophus dicit in iiij. phys. Qui/ mei in m a signat distinitionE seu natura rei,oportet in illa Tametitatio, si si is sciens est, ii ueniat operationibus oc pastio libus illius rei. tunc mi in diffinitur optime quid in re quando non solum cognoscimus iubstant uim ocnaturam ipsius re sed etiam passiones oc acciditia eius. Si mo anima est harmonia qusdam, portet . perco mitionem harmonis deueniamias in cognitionem ope rationum accidentium anim Sed hoe est valde diuicile, ut puta si velimus operationes aninis in harmonis referre. Citius enim harmoniae erit sentire,&cuius ama. re aut odire,α ilitelligere. Sed per cognitionem harmo Dis magis con it venire in cognitionem accidentium corporum, ut ii velimus cogno cere sanitatem,dicemus Q in eo inplexio adsquata re contemperata humorum, re qualitatum incorpore,ct sic de aliis eorporeis virtuotibus, ct iste harmonia 'magis esset attribuenda eorpori
Q an in s. Quartam rationem ponit eum dicit
Praeterea in duo respicientes harmoniam dicere Harmoconsuevimus, de pruriissime quidem earum lia, ni adu gnitudinum compositionem : quae motum habeat plex. politionemve r cum adeo sunt coniunctae, ut nil ileiusdem generis inter sese suscipere possit. Hinc au. Pr pHψtem & rerum rationem mixtarum. At neutro pr.
fecto modo consentaneum est rationii harmoniam , animam appellare . Atq; partium corporis compinsitio ficilis est admodum inquisitionis. mplures 'nani compositiones sunt, ut patet:& variae partiti. Cuius igitur aut quonam pacto i intellectum aut e/tiam sensitiuum: aut appetitiuum compostionem esse putare oportet Similiter absurdum est saneri hixtionis quoque rationem, animam esse putare. Non enim elementorum mixtio rationem habet eande in tarne, re o se, caeterisu corporis partibus. Fient igitur ut complures habeat animas per to εtum p corpus et si partes quidem uniuersae corporis ex elementis constent permixtis iratio vero mixtimnis harmonia sit ut inquiunt anima. .
Amplius autem dicimus harmoniam duo respi/ Text. cientes et maxime quidcan proprie, magnitudinu in eo. r. habentibus motum & politionem, copositionc ip suum: cum se congruant ut nullum congeneu intermittatur. Hinc autem dc eorum quae comiscente rationem. Neutro quidem igitur modo rationabi te. Copositio autem partium corporis multum in
uestigabilis est. Mulis enim compoliriones partita, de multipliciter sunt.Cuius igis de quomodo con gruit opinari, intellectum eompositionem esse:autoc sensitiuum&appetiti uii. Similiter autem dc in
conuenienses rationem mixtionis esse animam.
34쪽
Texti Non enim eandem habet rationem comixtio ele mentorum,sci qua caro,& sin qua os raccidet igis multas animas habere.Et sin omne corpus: siquide
omnia,ex elementis comixtis sunt, comixtioius in rem ratio,harmonia & anima.
istalis est harmonia inuenitur aliquando in eo positure habentibus copositionE dc motu Aa quanis Haemo inuicem simul ponuntur Oc ordinantur, vinia i ma nullum congelamim γ.ti ut nullus defectus eiusdE gene uilitudi sit,tunc illae parto dicuntur bene harmonizatae. iii bomo S co positio ipsam vocatur harmonia, sicut ligna re la tu ae oo re corpora naturalia. Sic ei laec choias quan si imitε ordinate sunt,ues fistulae, ut exinde eonsonalia lini ibo sonorii restillet, aiciatur bene harmoniolae,re huius G. sonantia dicitur harmonia,& hoc modo poprie dicitur In eor, harmonia. Aliquado tuenitur in corporibus mixtis in cibus contrariis. Quado enim aliqua eouaria sunt taplexare iniisti .. Gmixta in aliquo uta ut 'nulla repugnantia seu eκeessus alicuius contrarn sit ibi: ut puta calidi, aut sifigidi:aut hi midi aut sicei,iue illa di tur bine harmoni Eata,re ho
rum ratio.i. proportio dicis armonia. Si ergo anima est harmonia,fim alique istorti modo ru diemi, sedeon statu, neutro istoris modorsi rationabile est anima dici har monia,ergo maledicut animam harmoniam esse. Et a neutro istorii modorti anima dieatur harmonia patet. Non enim anima potest dici harmonia,quod inuenitur in rebus esi posuis, oc habentibus eo position Lquod pa/tet. Nam Oriso partium c5politam in corpore est valde manifestus, satile enim est scire ordinξ ossium ad ossa, α neruoru ad nermos , Whractu ad manum, S ramis ad ossa. Sed ratio ordinis partium animae est nobis imani,
festa. Non enim per hoc possumus scire ordinem qui est inter intes lectum oc sensum re appetitum re huiusmodi. Nee cita in potes dici harmonia Fin proportionE cor .
porum cominiorueκcotram s. Et hoc duplici ratione. v na ratio est, quia diuersa proportio inuenitur in diuer, sis partibus corporis . nam comixtio elementoruno ha het eandem rationem. i. proportionE F in qua est raro,dc in qu si est os:ergo in diuersis partibus erunt diuerss ani inae fini diuersalii proportione oc multiplicationὶ paratium animalis. Alia ratio est, quia omitia corpora sunt comixta ex clementis eccotrariis, si ergo proportio mixtionis in quolibet eo ore est harmonia echarmo, sita est anim ergo in quolibet corpore erit anim quod est incoli ueniens. Et sic patet . inconuenienter dictit animam esse, harmoniam. Consequenter cum dicit.
Id etiam quispiam& ab Empedocle non iniuria petet.Vniquata nam partium aliqua ratione dicit esse conseiam .utrum igitur ipsa ratio fit animaran potius sit aliquid aliud anima i&ipsis membris adueniat. δText. Inuestigabit autem hoc utim aliquis ab Emped.
G. sq. Vnuquodcv enim horum in ratione quadam dicit esse.Vtrum igitur hcc ratio anima est an magis alterum aliquid cum sit,in membris ingeneratur.
Disputat contra Emped. oc ponit contra eum tres raotiones quas non deducit. Quam prima talis est Ipsi ponunt quodlibet corpus consis ure ratione γ. i. propo tione quadam,qua dicunt harmoniam, O sianc dieunt anima, qus o ergo vim anima sit ipsa ratio. i. proportio eo mixtionis, tali ad aliud a proportione Si tu dicta pest ipsa proportio,tunc cu in uno corpore sint disierasae proportiones findiuersas parare, sequuntur duo in.
conuenientia. s. ymul animae sint in uno corpore Fm
diuersas partes, occγ in quolibet mixto sit anima.Sidiis
linea aliud proportio me cum proportiost hae
monia, animi non erit harmonia .eseeundam ras nem ponit eum dicit.
Praeterea virum cuiustis multionis,sine ullo di/scrimine, cauti sit ipsa concordiar an cius quae ra tione conficitur . Amplius autem virum concordia cuiuslibet mixtionis Gai, an eius quς sm rationem.
Quae talis est Emped. ponebatinamicitia esset causa congregationis in rebus, octis causa disgregationis, sed
in eo gregatione fit aliqua proportio,quaero ergo virumami ilia sit causa cuiuslibet congregationis, aut tantum congregationis harmoniaras. Si tu dicas Q, amicitia est causa cuiuslibet congregationis, tune oportebit ponere
aliquid aliud ab amicitia, quod causet huiusmodi pro Portionem oc harmoniam in congregatiora iis harmoni tis: erit dicere liuisismodi harmoniaeatio est a casu. Si tu dicas in causa solum congregationis har
moniaeatae, tunc amicitia non erit causa omnis congre gationis, quod est contra eum. Tertiam rationem p
Et hic Hrum sit ipsa ratio,an aliquid diuersum
arati .Hsc igitur tales dubitationes hae videns. ς0 si Et Vc utrum ratio estr an alterum aliquid priter rationem. Haec quidem igitur habent huiusmodi dubitationes . x talis est.Emped. dicit id amicitia esi qus facite
gregationem in rebus, quaero ergo virum amicitia si idε cum ipsa congrmatione harmoni ata, aut non. Sidica. uru, est idem,tunc cum nihil fit eausa sui ipsius, amici. tia non erit eausa illius congrmationis. sicut Emped. ducebatiSi vero dicatur in non est idem, contra. Cong atio harmoni Eata nihil aliud est Φ conuenientia qi da,
antici vero videtur esse quaedam conuouentia, ergo
in idomo sie idem quod prius. Consequiser cum diciti
Verum si anima diuoesum a mixtione sit, in diserimur cur una cum ratione carnis i & caeterarum e/tiam animalium partium ratio tollitur . Insuper si non mavrcv partium animam habeat, si non sit anima, ratio nuxtionis,quid est quod decedete corarumpitur anima.
Si vero alterum est a mixtione anima: quid igies imit curarim esse, interirnitur&esse aliis partibus animalis .Adhuc autem siquid eno vnaqui* paritu habet animam: si non est anima ratio compositi
nisi quid est quod corrumpitur, mum digressa.
Ostendit quomodo lixe opinio est multum probinilis dictus, ideo videtur haec opinio probabilis, quia
posito uno ponitur aliud, α remoto uno remouetur al/terum. Nam recedente ab aliquo eo ore harmonia, rocedit anima et permanente harmonia permanet anima.
Sed hoc non sequitur, quia proportio huiusmodi no esssorma,sicut ipsi credebant, sed est dispositio materiae ad Solutiosormam. Et siesi accipiatur propriatur harmoni amcompositionis pro dispositione, ne sequitur manente dispositione materiae ad formam,manet forma, redemum dispisitione emouetur forma. Non tamEq, hara monia sit mrma, sed dispositio materiae ad formam. Secundo cum dicit.
Ex his igitur quae dicta sint patet, anima necar
moniam ei, posse, nec orbe versari. Anima cum mouet corpus, seipsam quoip pre accidens mouet. Per accidis tamen, ut diximus, moueri potest,re seipsam mouere. Mouetur nam corpus. in quo est . Mo
35쪽
uetur autem, ut pate anima, alio vero modo fila Ari nequit, ut ipsa moueatur motu ad locum acconmmodato.
iod quidem igitur ne v armoniam, possibile
est esse animam,nem circulariter moueri, manifesta
est ex dieri. Secund uia acccidem autem moueri est dc mouere seipsit ut moueri quide in quo est, hoc autem moueri ab anima. Aliter autem non est possibile moueri secundum locum ipsam.
Concludit ocepilogat ν anima non mouetur circulariter, sicili Plato diκiti Nee est hamioni sicut Empe. anseruiti sotietur autem secudum accidens, si eiu diximus supra, oc mouet seipsam. Et et, moueatur secundum a Ddem patet, quia mouetur inquatitum mouetur corpus in quo est,corpus aut Emouetur ab anima. Alio modo nobest, moueri ipsam in locum, nisi per accidens. D
At enim rectius de hae ipsa quispiam ad talia rospiciem dubitabit, putabit j ipsam moueri. Dolere
nam p dicimus animam gaudere,confidere, timere, insuper irasci, sentire,ratiocinari, quae quidem om/nia motus esse videntur. Qi ropter ipsam quis piam existimabit moueri.
Rationabilius autem dubitabit uti v aliquis de ipsi laquam qur mouetur, in huiusmilai relpicio,
Dicimus enim animam tristari gaudere, confidere, timere .Amplius autem irasci,& sentire, & intelligere. Hoc autem Omnia motus esse videntur, unde opinabitur aliquis ipsam moueri.
Lectio x. P os ταv A M Philosophus posuit rationes illorii quidi cervini animam moueri meo in ipsa mouci corpus, et C disputauit contra eos. Hic consequtier vult ostendere Φeuidentior ratio in anima molieaturpotest sumi in ipsis operationibus antinae. Et diro hoc duo iacit. Primo enimouct dubitationem illorum qui dixerarant animam motivi ex operibus animae. Seei indo vero soluit dubita,
Donem huiusmodi qualum ad propositum poetinet. ibi. Hoe autem non est necessere mi itergo primo in licet pis di i Philosophi dubitauerint utriam anima mo De restir ex eo Q mouet corpus, tam rationabilitis, i. probabilius dubitabit alias de anima in moueatur 65sderatis hi huiusmodi) quae dicentur id est l.i opera , Dibus animae. Ex his enim poterit probabiliter ostiat in anima nimietur. Vos enim dicimus antinam tristari,
gaudere,considere, i. audere re timere.γ Amplius autem dicimus ipsam irascissentire,et intelligere. Cum ergo hse omnia sint operationes animae, re sint motus quida videtur panima moueat. Haec aut Vero dubitalio vide, Metur magis probabilis * sumor. Nam illacosiderat motum animsex motu corporis. Dicebat enim et, nihil moti usi moueatur.Vndem anima moueate Fus, in a.
nifestum est in ipsa mouetur.Hxe M opinio cons derat motum ipfius anims ex propriis operationibus antiris. Consequenter eum dicit.
Verum id non necessirium est . Nam de si quam
maxime dolere vel gaudere, vel ratiocinari, monis sunt, vel potius moueri,iame ipsum moueri ab ani ina est. Irata nam v aut timere est hoc modo moueri cor. Ratiocinari autem, aut tale forsitan est, aut etiam aliud.
Hoc autem non est necesse. Si enim & si maxime gaudere aut dolere aut intelligere, motus sint, dc Vnumquod F moueri aliquid. Moueri autem est ab anima, ut irasci aut timere, in eo * eor quodammodo mouetur.Intelligere autem aut tale est, aut forasitan alterum aliquid.
Soluti dubitationem tarea quod sciendum est . quado Aristo. inquirit veritatem aliquam soluendo oc obii ciendo, aliquado obiicito soluit post determinatam voritatem o tune obii cure soluit secundum suam opinio.
nem. aliquando Vero ante determinatam veritatem, &tune obiicit resoluit supponendo opiniones aliorum et non secundum suam opinionem veritatem, quam ipse opinatur. Et li is exemplum habemus ut te o physeorum, ubi Philosophus disputat contra ponentes in. finitum, oculitur contra eos multis rationibus, quae se eundum se sunt sals licet fim illos reputentur vox, P min quod omne corpus habet leui iME&grauitate. Cuius ratio est, quia hoc. s. utrum omne eorpus habeat levita. tem re grauitatem, nondum determi auerat, quod postea determinauit in libro de coelo. dc ideor iterauit ibi quaestionem de infinito. Hune autem modum obiiciem dire soluendi finiat hie Aristoti unde re procedit cotraeos supponendo illorum opiniones . Illi enim re maxime Platonici opinati sunt in tristari, gaudere, irasci, sentire,ec intestigere, de huiusmodi qus dicta sunt, sint motus animae. Et Qquodlibet illorum, etiam intelligere, fiat
per organum Liciaminatum, et quantum ad hoc non sedisserentia imo sinsitivam & iii tesse suam, ec*omnis anima non solum intelle ima sit incorruptibilis. Aristo. vero omnia ista concedit. Ipse enim supponitis huiusemodi opoatiotici fiant per determinata organa, etiam intelligae Et in omnis anima situ eorruptibilis. Hoe tatum negat. s. quod huius operationes . s. sentire gaudere dc huius odi sint motus animae, sed motus coniim ec quatum ad hoc disputat eontra eos.Et circa hoc duo facit. Primo enim ostEdit quod huiusmodi operationes non iunt mouis animae. Secundo voci probat hoc quo
dam medio. ibi. Intellestiis autem occae. , Dicit ergo quod isti dicunt duo. Et primo quod gaudere dc tristari
ochuiusmodi sunt motus. Secundo quod ii attribuuntur animae. Lirascat litigaudeat,senuat,oc huiusinodi, ocse videtur quod anima moueatur. Sed hoe est no ne, se, immo unum istorum est satiantis. quia neu, huiusmodi operationes sunt motus et nor auribuuntur anims. Loe irascas, gaudeat, sentia Oc huiusmodi. Sed dato quod sint motus, re loquamur de eis seciuidum qu5d sunt motus, nihilominus tamen salsum est quod a tiribitatur animae. oc per consequens quod secundum hinusinodi operationes moueatur. Qui l se patet. Constat enim quod si huhismodi operationes sunt motus & attribuatur ani/nix, qu5d non attribuuntur sibi, nisi secundum aliquas determinatas partes corporis, sicut sentire non attribuutur animae nisi in aliqua parte corporis, ut in oculo, sensus qui est per visum,&irasci in corde, oc se de a liis. Similiter manifeste apparetu, non sunt animi innotum motus, sed coniuncti. Sunt tamen ab anima: ut
puta hi hoc quod in irasti. Anima enim iudieat aliquid
essedimum ira,eor autem animalis eκ hoe mouetur, ocseruet circa ipsum sanguis. Sic autem se habet ad tim res . Nam aliqua particula corporis contrahitur ad temribile o alterarii Goc similiter desiis. Et se anima non mouetur, sed est moueri ab ea in eo in aliquid, ut cor, quodammodo mouetur. Et quia ipse determinabit in. usq intelligere in quaedam operatio animae in qua non comunicat cum corpore dc non est coniuncti. Ideo dicit et intelligere sorsitan in aliquid alterum ab operationibus coniuncti. Et dicit forsitan, quia non loquini rdii finiendo: sed supponendo . Quia vero dixit .h iusmodi motus non sunt animae,sed coniuram,suntia men ab anima. Ideo cum dicit.
uestiganda veriotate, ecdissoluedis abie
36쪽
Atq; quaecum istorum fiunt, cum aliqua latione T
mouentur,qurdam cum aliqua alterantur. Qi naveto sint illa, ct quomodo fiant, alia ratio est.Dice re autem animam irata,vel timere, simile at* si qs iam animam texere dicat, vel aedificare. Nam motus est fortasse dicere, non animam, sed hominem anima misereri, vel discere,vel ratiocinari. Idq; non
quia motus in illa sit, sed quia nonnunqui quidem
usu ad illam, nonnunquam vero ab illa, veluti seri sus quidem ex hisce, recordatio autem ab illa, ad eos motus vel status, qui sint in ipsorum sensuum
instrumentis. Teast. Horum autem accidunt alia quidem, secundum eo. s. loci mutationem qui Hain motis,alia vero secundum alterationem. Qitalia autem dc quomodo, alterius rationis est. Dicere autem irata animam, simi/ Ple est,& si aliquis dicat eam texere vel aedificare, melius enim inrtassis est non dicere animam misereri, aut addiscere aut intelligere, sed hominem anima. Haec autem non tanquam motu in illa existente sed
aliquando quidem rim ad illam, aliquando autem ab illa. Vt sensus quidem ab his, reminiscentia vero ab illa, ad motus qui sunt in sensibilibus organis,
. Vtili ostendere inhiaulinodi motus eor potu sui it ab anima secudum loci mutation . Sicut patet in ira, no/i ii, Dibusdam partici laris ipsius corporis. s. moto cor tu corin enim lan is exit ad paries exteriores, in tu Q a seniore eordia. Alia vero est secundum alterationem, si
eui patet in timore. Nam cor ad terribile contrahitur Min figidatur, oc alteratur homo ec pallescit. Qitales aim tem passiones sint, re quomodo moueantur,alterius ra tionis est diecte. Sie igitur patet quod huiusmodi motus non sunt animae, sed corporis ab anima, ut dictum est. Stetit ergo animal halia operationes eorporales, M huhismodi non sitiit animae, sed eo oris, seu coniuncti, ita re huiusmodi operationes, scilicii sentire Oc ς dere, et huiusmodi non debent reserti ad animam,sed ad coniunctum. Nam si aliquia dicat animam irasci, et secudum hulia odi operationes moueri, simile est ac si dicat ipsam animam texere vel aedificare aut cithariaare. Naoc anima est causa horum motuum. Habitus enim aedificativus Oc te iuus,oc cithariaeandi,est in ipsa anima, echuiusmodi ab ala sunt. Sed sicut melius est dicere sdificator aedificat, non ars, licet aedificator aedificet per aedi. ficatiliam vitem, se fortassis melius est dicere in anima non miseretur ne di addiscit nem intellii, sed homo per animam. Dicit Fortassis intelligereγquia loquivir sup
ponendo , ut dictum est. Quia vero per hoc quod dieit Hnon mouetur anima. , sed homo per animam, posset intelligi in motus existeret in anima sicut in subido, ideo remouet hoc dicens, cum dico hominem moueriis anima,no sic dico et, motus in illa. sim anima existat,
Hoe ab sed quasi ab illa. Cum enim dico, hoc mouetur per hoc, hoe mo istud potest dupliciter intelligi, vel quia aliquandolpia uetur dia res qua aliqilial mouetur, motus sustinet. Vt eu dico h Pliciter minem moueri pede,quia ipse pes mouetur. Vel quia ipsumi dυ so aliquando res no sustinet motum, sed impellit aliquid
sce. ad motum, S. hoc modo homo dicitur moueri per antimam. Et in hoe est duplex motus, quia aliquando antima est ut terminus motus , quando cui tus est ad illam: . s. ad animam, sit in appreti sione sensibilium. Nam quando anima apprehedit exteriora sensibilia,tune vir ius senstitia i est in organo , nititur Oc mouetur ad remittemium re reducendum species oc intentiones rerum sensibilium vis ad illam .c ad animam. Aliqu/ndo uno
anima est ut principium motus,qitandossi motus operationis initiatus est ab illa. s. anima ut est in remniscentia, aqua intentiones rephantasmata remim oecultata rer condita educuntur ad intelligendi im res sensibiles. Sive autem motus alit quietes dicat aliquis phantasmata hi iusmodi sui derelicta interius, non re seri quantu ad porsentem materiam. Patet igitur in hiiiiismodi motus non attributitiir animae, sed sunt eonii uictu ab ipsa anima tamen, re non sicut motii existente in ip ta anima. Notaridum tamen in lixe solutio praedici dubitationis no est distinctilia dedissinitiva veritatis, sed obviatilia. Sestia dum enim P motus attribuuntur operationibus animae a diuersis diuersimode. Nam tripliciter i uenitur motus in operationibus animae. In quibusdam enim inuenitur motus proprie,in quibusdam miniis proprie, in quibusdam vero minime proprie. Proprie enim inuenitiar in tus in opationibus animae vegetabilis,& in appetitu senstitio. In operatione quidem animae vegetabilis est pro.
Prie motus, quando mouetur, Vel ines e naturae per mi trimentum, re hic est motus augmenti,dc secundum hoc anima vegetabilis se habet ut agens, corpus vero ut pa tiε s. In appetitu vero sensuuo proprie inuenitur motu ecseeundum alterationem, Ac secundum motum localdi Nam ad appetitum alicuitas rei,homo statim mouetur et
alteratur. Vel ad iram sicut in appetititu vindi . Vel ad gaudis sietit in appetitu delectabilis. Item eκ hoe molietur etiam sanguis qui est circa cor ad partes eκterioresecetiam homo de loco ad loeum ad conseqtiendum id quod an petit. Minus veror prie iniimitur motus in operationibus animae sensitiuae. In his enim non est motus secundum esse naturae,sed solum secundum esse spiritua le,sciit patet in visu, cuius operatio non est ad vite natu rate, sed spirituale,quia est per species sensibiles seeudum esse spirituale receptas in oeulo. Sed tamen habet aliquid demutabilitate inquantum. s. subiectum virtutis vini est corpus. Et secudum hoc habet rationem motus, licet minus propriam. Non enim dicit ur motus in operationibus proprie, nisi eum operatio illa est adesse nati M. Minimum autem de proprietate motus, re nihil nisi metaphorice inuenitur in intellectu. Nam in operatione in . testinus non es mutatio secundum esse naturale,sciat est in vegetabili, nee subiectum spirituale quod immutetur,
sevi est in sensibile. Sed est ibi ipsa operaiio,quae quoda
modo dicitur motus inquantum de intelligente in potia ita sit intellis sinam. Dissema metia motu eius operatio,.rix operatio, quia eius operatio est acti is perso ebis, motus vero est actus impersecti. Et ideo patat quo. modo operationes animae vegetabilis resentitiuae non sunt motus animosed coniuncti. Operationes autem intellectus non dicuntur motus nisi metaphorice, re sunt solum animae intellectivae absir aliquo determinat Oor .gano. Sciendum etiam in sicut in sensu inuenitur vis appetiui a re apprehensima,ira et in intellectu invenitur vig ppetitiuare apprehensium. Et ideo haec, amor, odium,
gaudiu oc limoi possunt intelligi, si Mut sunt in appetitu
sensitivo, et se habent motum corporalem coniunctum Oe prout sunt in intellectu cic volutate tentum abs ii ominni essectione sensitu oc seno possunt diei monis, quia non habent motum eorporalem coniunctum. Et inue Diui uir etiam in substant is separatis secundum-in staquentibus melius patebit. Consequenter cum dicit.
Intellectus autem aduenire videtur.& substantia quaedam esse,ac non corrumpi. Nam ab ea maximequpini enectute fit, offuscatione corrumpCretur Nunc autem perinde fit, atq; in seii suum instrumen .Etenim si senex talem acceperit oculum, videret sicut & iuuenis .Qiores enectus,no quia anima quic
quam est pas sed quia id in quo est aliquid pastum
Vis an petiti uari cogitat tua, talsensi, est
37쪽
quemadmodum in ebrietatibus & in morbis fieri ibi et . Et ipsum igitur intelligere ac contemplari
marcescit, quia aliud quoddam intus corrumpitur, ipsum aut e passione vacat ratiocinari vero, & ama
reaut odisse non si in t illius aliaetus, sed huiusce qa habet illud, ea rone qua illud habet . propter re
hoc corrupto, nec recordatur,nec amat. Non enim
illius erantsed ipsius communis, quod quidem portit. Intellectus autem diuinus quid est, fortasse, pabsone* vacat. Esse igitur impossibile moueri ani/mam perspicuum iam ex dictis euasit. Quod sin nino non motu cietur, patet nec a seipsa motu cieri. Υ- ω Intesimus autem videtur enim substantia quae/' ' dam existensacn corrumpi. Maxime enim corruIrima a Peretur uti*ab ea, pestin senio, debilitate. Nue
autem quemadmodum in sensoriis accidit. Si enim accipiat senex oculum iuuenis, videbit sicut&i uenis, quare senium non est in sustinendo aliquid animam, sed in quo, sicut in ebrietatibus & infirmistatibus.Intelligere igituro considerare marcesciit, alio quodam interius eorrupto.ipsum autem passi/Ρὸὸ Cogitare autem,&amare,& Odire. no si int' illius passiones, sed huius habentis illud secundum m illud habet. Quare & hoc corrupto, non remini scitur,neq; amat. Non enim illius erant aed communis quod quidem destructum est. Intellectus autem fortassis diuinius aliquid de impassibile est . Quod quidem igitur non possibile moueri animam, manifestum ex his .Si autem penitus non mouetur,manifestium quod ne v a seipsa.
Vult probare ea quae ostendit. s. et huiusmodi opera. cones etiam si sint motus, sciit ipsi dicebant, non attri. huuntur animae,sed corpori re coniucto. Et hoe probat per quandam opinionem illorum qiis erat lamosa tempore suo, scilicet in omnis antina est incomiptibilis, Ocn secuti dum eos erat de intellectu oc de omni anima.
Dicit ergo in videtur praedictis Philosophis ιν intelle, Obs sit quaedam substantia quae est in fieri re nondunt completa,& q, non corrupitur Culias ratio est,quia nos videmus il omnes debilitationes qux fiunt circa intellectum re sensum, non attingunt ad ipsam animam secundum se, sed proueniunt ex debilitate organi. Vnde videtur pintellectus α omnis anima sit incomiptibilis, oc. debilitatio in eius operationibus non sit ex eo et ipsa
corrumpatur, sed ex eo Q, debilitantur organa. Si enim corrumperetur anima, maxime corrumperetur a debili. ta quae est in sene te,sicut accidit in organis sensititiis quae debilitamur ex senectute, tamen anima non debili tatur ex hoc, quia si senex accipiat oculum iuuenis, vide .hit ut iuuenis. Quare senectus debilitat, non quidem ipsa anima patiatur seu virtus sensitiva, sed id in quo est. dieiit in aegritudinibus re in ebrietatibus non debilitatur seu alteratur anima, sed corpus. Sic ergo intelligere,. . simplex apprehensio reconsiderare i. operaiio intellectus qus est in eoinponendore diuidendo, narcesciit, non quidem P intellectias corrumpati irre patiat m, sed corrupto quodam alio interitis. i. corrupto aliquo quod est organa intellectus. Ipsum autem intelligere in passis bile. Hoc autem dicit misso. non in sit huius opinionis, quod credat intellectum habere determinatum Organu corporale, sed, sicut dictum est,ipse hoc loquitur suppo. nendo opinionta istorum Philosophoriam, qui si idi. ctum est, erant huius opinionis, quod omnes operatio Des animae, ec etiam ipse intellemis haberent organa de
L re marcista quia hiiliasinodi operationes quae sunt iiii Iligere mare,ocodire, non sunt passiones illi iis . s. animae supponendo loquitur. Sed huius habentisγ. s. eo. iuncti seu organi eorporalis. Organi dico hab iis, illud .Lintelligerere huiusmodi Secundum quod illud h beio Vnde eorrupto hoc s. determinato organo, huiusmodi operationis quae in amare seu intelligere, 'no re
memoratur neqiamatis anima. Cuius ratio est, quia hui
iusmodi passiones non erant animae tantiim sed comomunisγ.s.coniiuncti, quod est iam destructum re remptum. Si ergo omnes huitismodi motus re operationea debilitantur, non propter animam, sed propter debilitatemhorporis seu organi', ut dictum est. Μanifesti im est quod non sunt animae uintum, sed miihincti.&per consequens quod anima non mouetur, sedeoniun&m,li. cet anima. Quia vero Aristoti locutus est hie de intelle, ,supponendo opiniones alioriim,sicut iam patet, ne
I eredatur quod ipse opinetur intellectum se est e vi sup posuit laseo remoueth dicens,qiiod Fortassis intellectus est aliquid diuinius re impastibilo. i. aliquid altius
aliqua maior potentia, de per consequens operatio ipsus animae, dicatur hie. Dieit aut fortassisFquia nondu hoc determinauerat,sed postea hoe in tertio ostDdit. Vnde patet qu5d supponendo loquitur. Consequε Lee .lo. ter concludit ex omnibus dicens, quod manifessum est
ex omnibus his qus dicta sunt, quod no est possibile ani
mam moueri, quod si non mouetur aliquo modo, mani
festum est quod non mouetur a seipsa huiusmodi moti. 3,sicutim ponebant.
Atqui numerum mitram esse dicere seipsum motu cientem, multo longius,quam ea quς dicta sunt, 'a ratione distare videtur. Nam iis qui id asserunt, ea primum impossibilia quae emerPnt ex motu, dein uει, eon' de pruria quNam ex eo quia dicunt ipsem nume/ tra Xe.
rum esse, euentuti Quo nam P modo unitatem nam nocrate
ueri itelligere oportet, de a quo de quonam pacto cum impar tibilis sit, de nullam habeat disserinam, si mi motitia sit at v mobilis, diuersa esse oportet. Multo autem his quς dicta sunt irrationabilissi
mum dicere animam esse numerum s ipsum moue
remansunt enim his ini possibilia.. Primo quide ea,
quς ex eo accidui, q, animam moueri asserunt. Pr pria autem ex eo et dicunt ipsam esse numeru. o modo enim oportet intelligere unitatem motam,& a quo,& quomodo, impartibilem di indifferemtem existentem . Si nanam est mora & mobilis, differre oportet. Leci xi.
ros T vari Philo potis improbauit opinionem illorum qui dixerim simpliciter anima moueri. Hiceon , sequenter arguit contra opini non Xenocratis, qui si pra motum addit aliquid aliud .s quod anima ellet numerus mouens se ipsum. Et haec opinio est multum irra.
iionabilior opinionibus aliorum Philosophorum quae . dictae sunt. Nam his qui dicunt animam esse numerum Op- n ouentem seipsum, multa impossibilia insunt. Ei pri, no Mismo quidem ea quae accidunt eo quod est moueri Fidest ex motu, quae etiam accidunt omnibus dieentibus animam moueri. Accidunt etiam si edicentibus, Mine5 uenienti πropria, ex hoe squ5d dicut animam essen merum. Et propter hoe Philosophus improbat diffinutionem hane Xenocratis de anima, oc non tantum est
disputans ad nomen, sed ad ipsim intentionem dissimi em. Cura hoe autem duo sicit. Primo ostendit hane dis
finitionem esse inconuenientem, quantum ad ipsam animam vel substantiam animae. Secundo vero quantum
ad eius accidera. ibi. optinetibus igit in unu de
38쪽
Cirea primum duo saeu. Primo enim deseruit diisnilli, nem praedicta de anima per rationes. Se do vero ostendit . ad hane diffinitionem sequentur omnia inconuor lentia quae sequuntur ad opiniones aliorum Philola, Phorum. ibi. Aecidit auia stetit diximus &αγc aut praedista dii uio si lineongrua probat sex rationibus.
uitarum prima talis est. Tu dicis animam, esse numerum entem seipsum, numerus autem constat ex Unitati biis.ergo dicis animam esse unitates. Si iudicis animam esse mimerum mouentein scipium,ergo re animam viii rates mouentes seipsas, sed omne mouetis seipsum habet duas partes,ut probat in.F. physi. quarum una est in oriens et alia mota. ergo oportebit dicere Unitas seu pu/ctuin diuidatur in duas partes,quari in una sit mouens, et altera mota. Hoe autem est impossibile. ergo impossibile est ιν anima sumi merus mouti scipsum. autem sitim possibile unitatem habere una partem mouentem, et aliam motam probat, quia nullo modo illud quod est omnino impartibile oc itidusei es, potest intelligi,moueatur per se, sta in habeat partem mouentetri vitam, α aliam motam. Nam in nullo pol sunt l,se duo. s. vis motiva vel mota, Oc mobilis vel mota esse, nisi diiserant. euergo unitas sit impar tibilis oculduferens, non potest huiusmodi partes habere,oc sie nec minieri Argo anima noesinui nerus mouens seipsum. Secundani rationem ponit cuni dicit.
Prpterea cum lineam quidem , motione supericlem iacere dicitat punctam autem lineam . unitatu etiam motus erunt continuo lines. Pur, im enim unitas est, positione habens, at tu numerus animr iaalicubi est,positionem* habet. Amplius quoniam dicunt lineam motam . planufacere,punctum autem lineam, & vim ratum motus, liner erunt. Punctum autem unitas est, ponens ha/hens. Numerus autem animae iam alicubi est, depo. sitionem habet.
uitae talis est Tu dicis animam esse nummi in .er O et Unitates ut dictum est. Inter unitatem autem 5e putatim nulla disset Elia est,nili Q, punilius habet positionem .. est enim punctum unitas positionem habetis. Sed si anima est numerus, oportet et alicubi sit huiust nodi numerus animae, Oc polationem habens. ergo anima erit unitates positione habens. Huiusmodi aut sunt puncta ergo erit
iucta. Sed iniri dicut Platonici, motus pulti iacit linea
in ea alitein mora iacit superficiem, superficies vero cor pus, sed est anima nummis motita seipsum. ergo eodem modo oc unitas i dc per consequens eii pune tum moues seipsum,punctum autem motum non facit nisi lineam. ergo motus animae no facit nisi lineam. Et sic anima motu suo no causat vitam,sed lineam, quod est salsum. Noesi igitur anima numerus mouens seipsum. Tertiam rationem Ponit cum dicit.
Praeterea si quis a numero numerum vel unitate abstulem alius relinquitur numerus. Atl plantae. multa animalium vivunt diuisa, dc eandem inbmam specie videntur habere. Amplius autem a numero si auferat aliquis ni merum aut vivitatem, relinquitur alius numerus. Plantae autem dc animalium multa diuisa vivunt, α videntur eandem habere animam specie.
Quae talis est. Ni anima est numerus, ut tu dicis, opor tet P conseqtiatur passiones re naturam numeri, sed constat in si aliquis aut erat a numero unitatem aliquam seu addat mutat speciem. Nam si huic iiumero. s. tri addas unitatem. mutat speciem. Alia enim species eii huius numeri quatuor,oc alia eius quod est ut Si veroab eodem auisas unitatem,efficitur duo et mutat similiter specie
E. Constat autem in animalia sumunt spectem ab anima , cum Vnumquodcpeo sequatur per formam speciem su iergo si anima es numerus , ex sibtractione vel additio itu alicuius ab anima, relin iiiii alia ala specie, ociiqedii salsum. Videmus enim in decisioniblis plantarii de mi. . malitim annulosorum q, diuisa seu decisa vivunt, x ea iidem speciem habent. Non ergo anima in numerus trib. uens se ipsum. Qitariatii rationem ponit cum dicit.
Atqui nihil referre videbit'. itates dicantur, at corpuscula parua. Et enim si puncta fiant ex Demo Win villulis, modo maneat quantitas, erit in ipsi inua quidem quod mouet, aliud autem quod mo uetur, sicut in magnitudine.Non enim quia magnitudine di iserunt aut paruitate. id quod dictum est, accidit, sed quia labeunt quantitatem. Quocirca ne F eesse est aliquid esse, quod ipsis unitates mouebit. Quod si id quod inanimali mouet, anima est ;& id
quod in numero est anima mouet, quare anima
in id quod mouet, atm mouetur, sed id quod nim
Videbitur autem utim nihil diiserre, dicere in latra,aut corpora parua. Et nam ex Democriti sphoris si fiant puncta, solum autem maneat quantitas, ierit aliquid in ipso, hoc quidem mouens. illud au/tem quod mouetur,sicut in magnitudine. Non .nis propter hoc'est magnitudine differre aut parui tale, accidit quod dictum est, sed quia quatum. Vir de necesse est aliquid esse motivum initatum. Si autem in animali quod movens, anima est& in num: ro, quare no, mouens, de quod mouetur, est anima
R ix talis est. Tu dicis animam esse numerum, re sis. dictuni est sequitur i, anima sit unitates positionem. h bentes, de per consequens in sit piuicta. se dum hoe autem, si recte consideremus, videbiti irvii in nihil disset dicere in anima sit corpora parua re indivisibilia, sicut dixit Democritus,aut dicere in sit unitates positione habentes. Vnum enim posuionem habu , quantitas estoc indivisibilis. Ex hoc ergo sic arguo. Anima, secudum positionem tuam, est numerus mouens seipsum, re per consequens unitatore piincta molientia se ipsa. pona mus autem in corpora indiuit bilia quae posuit Demo, critus sint puncta, quia non disset sicut dictu est, re sine quanta, quod ne sie est, quia proprie non mouetiir nisi quantum. Huiusmodi autem puncta mouti seipsa, quia anima est numerus seipsum mouens. Sed in mouente se ipsum, sicut dictum ei duo sunt. ergo erit in ipso piacto H unum quod est mouens, cic aliud quod est motum. Nec in curandum virum sint magna seu parua, dummodo sint quant quia in quolibet continuo mouente seipsum hoc accidit. s. in sint duo ibi, unum ut mouens, re aliud ut motum. Et sic necesse est q, sit aliquid mortuum unita. tum. In animali autem, illiid quod movet animal, est anima. σςo re in numero, illud quod mouet numerum,erit anima. ergo anima non est ia quod mouetur, sed illud quod mouet. Et sic mala est diffinitio animae, sit raumerus mouens seipsum, sed potius in sit numerus mouens Humcium motum. iali inrani rationem ponit eu dicit.
At vero qui fieri potest,ut haec, iras sit Opor tetenim ipnus ad caeteras aliquam differentiam es se. At unici puncti quaenam, praeter positionem esse differentia potest e Si isitur unitates punctave quae sunt in corpore, diuersa sunt ab miratibus animae, ali punctis, erunt ipsς unitates in eodem profecta.
39쪽
locossiunctum enim animae, locum occupabit cor. I
poris pun&.Atl quid obstabit ac prohi bit, ut ii
duo puncta sunt simul in eodem loco, de plura sint duobus,ac infinita. Quorum enim locus indivisibilis est,& ipsa idiuisibilia sint. Sin vero ea pulla qus sunt i corpore,sint ipse numerus ala,vel si numerus qui ex punctis constat, quae sunt in corpore, sit ipsa
anima,cur no omnia corpora animam habent nam
in cunetis puncta esse videntur de etiam infinita. Contingit autem quodammodo unitatem haec esse . Oportet enim ipsi inesse quandam differentia
ad alias .Puncti autem solitarii,qus utim differentia erit,nisi positio Siquidem igitur sunt altero in cor
pore unitates dc puniti,in eodem erui unitates,O
tinebit enim locum puncti,tamen quid prohibet in eodem esse,si dup sunt, & infinitas . Quorum enim Elocus est indivisibilis, de ipsa. Si autem ea quς sunt
in corpore puncta sunt numerus animae, aut si eo rum quae in corpore sunt punctorum numerus, est anima, quare non omnia habent animam corpora Puncta.n. in omnibus vidisur esse,& infinita,
Quae talis est. Secundum opinionem Xenocratis co- tingit hanc. s. animam esse Unitatem, sed eκ hoc continis
gii ipsam esse puncta,quia si anima est unitas,oportet disserat ab alijs unitatibus, no poterit autem differre abris nisi per positionem, qusenim est differentia puncti solitarit,. i.untiatis intellecis, nisi positio. nulla Vnitas autem nisi positionem habens,est punctum .ergo anima non est unitas, sed puncta. Sed anima est in corpore, requodlibet corpus, habet pucta sua P se. quaero ergo viris puncta quae sunt anima, sint eadem cu punctis corporis aut alia.Si ade sui altera,ergo i illibet pie corporis sit'ia, in qualibet parte corporis erut puncta animae,oc sic erutduo puncta in eodem loco simul. Et si duo propter quid no plura,aut etiam infinita. Nam illa quorum locus est indivisibilis,oc ipsa indivisibilia sunt,unde non indiget ampliori loco. Vnde si ponatur duo esse in loeo indiuissibili, per consequens possunt in eodem loco esse infinita.Si vero dicas sunt eadem puncta qus sunt in corpore cum his punctis quae sunt anima, sequitur. cum Ominne corpus habeat puncta, domne corpus habeat anima sed hoc est falsum, non ergo anima est numerus mouens seipsiam. Sextam rationem ponit cum dicit.
Insuper qui fieri potest ut separentur ac absolua tur a corporibus ipla puncta, siquidem lineo non diuiduntur in puncta Amplius autem quomodo possibile est separari 1
puncta & absolui a corporibus, siquidem non diu, dantur lineae in puncta.
Et sumitur eκ praecedenti, quaeialis est. Sicut dictum est, sequitur expositione Xenocratis, anima sit puista sed nos videmus Q puncta non separantur,nec absoluutur a corporibus. Nam lineae non diuiduntur a superfi/
ciebus,nec puncta a lineis. Anima vero separatur μ abo soluitur a corpore. ergo non est puncta neque numerus.
Patet ergo in dissinitio Xenocratis de ala est incongrua quantum ad ea quae in dissinitione ponuntur. Conso
Fit autem ut diximus, ut partim idem si'dicant, quod illi, qui corpus quoddam subtilium paulum
animam esse dixerunt, partim proprium ipsos comitetur absurdum, corpus ab anima perinde moueri, perinde ait Democritus afferebat . Nam cum mi
. ma sit in omni corpore sentiente necesse est in eosdem duo corpora esse, si anima corpus aliquod esse
ponatur. Et horum etiam sententia, qui animam numerum esse censent, fit ut uno in puncto multa sint puncta, aut omne habeat animam, si non numerus quisqua alius, at diuersus a puncti: s ipsius corpo ris superueniat . Fit etiam ut animal a numero per inde moueatur,alm Democritum diximus idiplum
moueri censere. Quid enim interest paruae pilae di
catur,an unitates magnp, vel unitates omnino quae agitantur motu. Vtro nanim modo necesse est ipsis ex eo mouere animal,quia ip* motu cientur.
Accidit autem,sicut diximis, partem quidem,ide Texi. dicere,corpus quoddam subtiliu partium ipsem po α. i.
nentibus, partim autem. sicut Democritus dicit ab anima moueri,proprium inconueniens. si enim est anima i omni eo q, sentit corpore,necesse est duo in eodem esse corpora, si corpus aliquod anima. Nu/merum au te dicentibus,in uno puncto puncta mul/ta,aut omne corpus animam habere, nisi quidam numerus differens fiat,& alius ab his quae in corpore sunt Eunctis. Accidit autem animal moueri anu mero, licui & Democritum dixit, ipsum mouere, Texti
Quid enim est differt dicere sphrras partias aut uni e5. ,
tales magnas,aut omnino unitates ferri utrobique
enim necesse est mouere animal, in eo quod moucitur ipsip.
Dicit dissinitionem praedictam esse incongruam, quatum ad inconuenientiam.Nam eκ huiusinodi dissinitione de anima,seqitutur omnia inconuenientia quae sequu tureκ opinionibus omnia Philosophorum cle anima. iidam enim errauerunt circa animam re diκerunt ip/sam esse eo us subtilissimaru paratu. Εκ quo sequebat, Q cu aia sit ubicum est sensus i corpore,et sensus sit iis Per corpus, q, si ala e corpus , , duo corpora sint simul.
Et hoc idem sequitur si anima est pucta. sicut dictu eius. . duo sint simili,& etiam infinita, re hoc si puncta animae sint alia a punctis corporis. Sed si non fiat disseris
numerusγ punctorum aninas. i. si non disserant punctii animae a punctis quae sunt in corpore, sequitur,in quolibet corpore si anima. In quolibet enim corpore est in uenire puncta. idam vero sicut Democritus errauit
dicens animam moueri,et corpus eκ motu animae,5c cu
ipse diceret componi animam in indivisibilibus sphae ris,N eκ motu ipsam moueri corpus, sequebatur cycor Pus moueretur eκ corporibus indivisibilibus. Et hoe id inconuenies sequitur eκ diffinitione istorum, scilicet anis, mal moueri eκ numero,&per consequens a punctis,scnon est disserentia,dicere sph as paruas, et unitates magnas,aut quas iam unitates moueri.Nam utrobi*F.i. in sphaericis corporibus 5c Vnitalibus, necesse est animal moueatur, eo quod ipsa scilicet Fora sphaerisca re puncta seu unitates mouentur. Consequenter cum dicit.
His igitur qui motum ac numerum in assignam da anima coniunxerunt,tipe quae dicta sunt absurda S alia huiuscemodi multa eventui. Est enim impossibile no solum dissitationem animp talem esse,sed 'etiam accidens. Quod quidem patet, siquis ex hac
ratione, operationes at s affectus animp conabitur gnare,cogitationes inquam, sensus, voluptates,
dolores, cptera istiusmodi . Nam ut prius diximus, ne vaticinari ex ipsis facile possumus . Gut. Complectentibus igitur in unum, numerum S c5. 4.
40쪽
motum & hpe recidiit & multa alia huiusmodi. No
enim solum diffinitione atumς i inpossibile est iu/iusmodi esse, sed de accidens. Manifestum est autem
siquis conatus fiterit ex ratioe hac, passiones de opera animo reddere,ut cogitationes,sent us,lptilias,tristitias,dc quςcunt alia huiusnodi. Sicut enim dixismus prius,neq; diuinare est lacile ex ipsis.
ostendii insiissicientia prudictae diffinitior is ere par teaccidentiunt. Dicit ergo Q qualido ii dissi initio sui selanur ais Utatur,non solum disci ducere in cogniti neni sudorei diminiis,sed di accidentio. Sed si coni plic Maus in via uin ista duo qus posita sulit in dimittitione animae. s. nun erum oc motuin, non solii in aecidunt nobis
inconuenientia qiue dicti sunt circa sub tantiam ipsius anims sed etiammulta alia,quia haee duo non solum estim stibile esse similitionem, idest substantiam animae,
verum etiam est impossibile in ipsa. s. numerus oc in iis sint accidentia animae seu ducant in eognitionem acci. dentium. Non igitur est congrua diffinitio,cum non duo eat in cognitionem aecidentium. Et in non ducat in eo initionem accidentium allims,manifestum est si quis eκuiusnodi diffinitione eonabitur passiones de operatioties atrinas assignare, puta ratiocinationes, delectation Geristitiam, oc hi iusmodi. Εκ ipsis enim . s. in iiii mero ec motu,non solum no erit iacile deuenire in cognitionem aecidentium oc operationum animae, sed nee diiunare
poterimus eκ eis kiquid de ipsis passionibus oc oper
Tribus aute traditis modis quibus antiqui dissi/
niunt animam,duos iam reprobauimus, Sc quas ha het oram sententia dubitationes contrarietates , pene diximus, de ea inquam quς maxime motivum apum esse ex eo ponit, D seipsam mouet. Et ea quς corpus ipsam subtilissimarum partium,aut magis qc era incorporeum esse cura. Restat igitur tertius modus at 3 sentina quae ipsem asserit ex elementis colare, qua quidem deinceps e sideremus opor/tet. At in patet ob hoc ex elementis animam consta/re quosdam dixisse,ut sentiat ea quae sunt,ec rerum unamquam 3 cognoscit. At hanc sententiam multa profecto comita itur absurda, atq; eorum qua plu rima quae fieri nequeunt. Asierunt enim simili co gnoscere simile, quali animas, res ipsas esse ponem res. Verum non elementa sunt solum ut patet, sed praeter ea multa sunt etiam alia,quin potius infinita tortasse numero,quae constant ex ipsis ac componatur. Sit igitur ea cognosco, sentireq; anima. Ex quibus illorum unumqtiod p componitur. At totum ipsim compositum, quo cognouet qupso, vel sen tiet, ut quid sit deus, vel homo, vel os, vel caro, de caeterorum compositorum unumquod 3 simili ter. Non enim unum quodin istorum est i pia elemeia,quovis sese habentia modo, sine ullo discriinine, sed ex ipsis unumquodin conficitur ratione quada, copositione .Qiaemadmodum de Empedocles os
ex elementis constare censet. Dicit enim.
Ceperat ante duas tellus iussistina vasis Aeris ac fontis partes, vulcanus S ipse Quatuor exocio ad. unxit quis candida magna Vis foecundat, naturς confecerat ossa. Nil igitur elementa prohant, si sint in anima, nisi rationes etiam insint, ct compositio. Vnii quodq; enicognoscet sis, os autem, aut hominem non cogno/
Dei profecto, nisi ipsi etiam insint. Hoc autem non
E opus est unum eoru ese dicere, quς seri nequeunt. Quis enim ambiget unquam si lapis, vel homo, vesequus infit in anima,& bonum similiter, de non bonum, S de caeteris identidem rebus. Tribus aut modis traditis secudu quos diffiniue
animam, alii quidem maxim e moliuam enuntiau Grunt, in mouendo seiplam. Alii autem corpus subtilissimum aut incorporalisIimum aliorum .hinc autequas dubitationes ec contrarietates habent, praeterivimus fere. Relinquitur autem cosiderare, quomodo dicitur ex elementis . pum esse,
Diciit enim quatenus sentiat ea quς sint,& is,
quodi cognotat. Necessarium autem est accidere multa di impossibilia rationi. Ponunt enim cogno stere simile iis, taquam si animam,res ipsas esse pinF nant. Non sunt autem lipe sella, multa vero oc alia. Magis autem fortassis inmuta numero quae sunt ex his. Ex quibus igitur est unumquodl horum esto cognoscere anima dc letitire, sed compositum quo cognoscet,aut tiet, ut quid deus, aut homo, aut caro, aut os, similiter autem quodlibet aliud com politorum. Non enim quolibet modo se habentia clemeta, horum unumquodq;. sed ratione quadam
ec compositione, sicut Empedo. dicit os . Terra au te adamabilis ,in amplius receptaculis, duas ex octo partibus loruta est aquae lunumsequatuor aute Vulcani, ossa autem alba tacta sunt, nulla igitur utilitas est, elementa in anima esse, nisi α rationes meru ne dc compositio. gnoscet enim , numqtiodi limi te. Os autem aut hominem nihil ,nisi ec hoc inerunt
et Hoc autem ' impossibile sit, nihil oportet dicere.
Quis enim dubitabit, an insit in anima lapis aut limmo. similiter autem dc bonum, dc non bonum, em dem modo S de aliis. Lec. xu.
POST QV A M Philosophus ostendii sima quomodo antiqui naturales in eognitionem anitns venerui Per tria. s. per motum et cognitionem, et inresse incorporalissimum,α disputauit contra illos qui venerum in cognitionem animae per motum, re contra illos qui dixe rusit animam esse quid incorporalissinium, oc maxime sinaplex, laoc consequenter disputat contra illos qui dicebat animam omnia eo oscere, quia composita erat ex omnibus. quorum politio fuit ιν anima cognosceret res Oinnes,et quia cognitio fit per assimilationem quasi hocia longe diuinantes,dicebam animam, ad ii in omnia cognosceret, esse compositam ex omni biis,& in similitis FI do rerum omnium esset in anima secundum proprium modum essendi. s. corporalem. Vnde cum res constene ex elementis dicebant, in anima erat composita ex omn.hus elementis, ut sentiat oc cognoscat omnia quae sunt. Et quia principalis hi hae positione fuit Empedo. cum poneret animam compositam ex pluribus elementis. aliquis aliorum . ideo Philosophus principaliter hie re probat opinionem suam oc disputat contra eam. Et cir ea hoe duo facit. Primo enim improbat opinionem Empedo. secundo Vero qliandam aliam. ibi In toto auten
quidem ipsam ααγ Improbat autem opinionem Em
redo. decem rationibus quarum prima talis est. Enipeis
dicit in quia cognitio fit per similituditum , cum anima
gnoscat omnia, oportet animam compositam essem
omnibus. Sed patet Q huic rationi est necessarium aemdcre multa intonuenientia, re impossibilia. Constat enὶ . in qualibet re non sunt haec sola. Lelementa, sed muli alia ab elenitus,sicut est propolito commixtionis, S No