장음표시 사용
61쪽
alicuius principn inaturalis, sicut sunt spadones oc stigidi. Tertio animalia re plantae quae generatur sine
semine ex putrefactione. In his enim, propter sui imper sectionem sufficit ad eorum producitonLagens uniuero sala. s. virilis corporis ex linis oc materia disposita. In animalibus autem persectis plura requiruntur princi. . meth. Pia: non enim agens viiii iersalesiui sed requiritur a. A. . proprium univom. Dicit ergo*viuentia possunt
facere alierum: quale ipsa sunt quac cui sunt Media ad eκestidendum interos re iacui orbata. Dd eκes i. dum miniichos di habentes similes desestus: aut ouae. mi non hiat generationε spontanea. γ ad exclud Eduea,qux generamur ex putrefactionerquae dicuntur quasi sponte nasci: quia producunire e terra sine semine peril.
lam si niuati, Equa dicitiiri aliquia sponte sacere illud, ad quod ab extrinseco non inducitur. Sic aut intclligitur pro viva facit altem,quale ipsum esti quia animal iacit a. nimal 5c planta puta. D ulterius sin sp in tale animal, facit tale animal ut homo generat hominε: oc olitia oli
Dam. Ideo autem est naturale Miuentibus sacere alteru ta
ter quale ipsum cst ut semper parti irri, si in possunt,
diuino oc immoriali .i. ut assimilentii ei secundu ponsi. Considerandum est enim in sicut sunt dii tersi gradus . persectionis in aliquo uno dc eodem,qdexu de poten. tia in actuim ita inint diuersi gradus persectionis indi. Dersi sentibus: via destio aliquid fuerit magis persectum rtant5 persectioribus magis assinitatur. Sicut igitur unuqαι, qsi fuerit exiens de potentia in actimat eum fuerit inpotentia,Ordinatur ad actum,oc appetit ipsi in naturali aeri& eum si erit in actu minus persecto,d siderat actum persectioin ita viisquod p quod est i inferiori gradu re. rum, desiderat assimilari superioribus, H tu pot. Ea hoc
est quod subitingit. omnia appetui illud F. Lassimilari diuino de immortali. illius ea agim quxesio na. turaliter aginat. γ Sed intelligendum est in id cuius caia ita agitur dicitur dupliciter. Vno modo id cuius ea agi, tur directe sicut sanitatis ea agit medicus. Alio modo sicut quo. iod pol intestigi dup . uno modo ut intellugamus et huis, dicitur res ubi in habens id, cuius eria turivi si dicamus in finis medicinae est, non tin Dunbeasi sed laeorpus habens sanitalia. Alio modo vidi ea mus in finis est, non im principale intentis: sed etia illud, quo illud adipiscimur: visi aleam iis infinis medicinae incalefacere eorpus:quia a calore ha bour aequalitas e5plexionis: quae insanitas. Sic igidiiroc hic potes dici, pipsum esse perpetuum est id cuius causa agitticol res hasens perpetuitatem: citi naturalia intendunt assimilari 'per generationemrinquo. Lest perpetia ita et vel etiam ii ita generatio,qua perpetuitatem adipiscuntur. Quia ii, turnon possunt cominimicare inferiora vitientia ipsi esse sempitemo redimino, per modum cotinuationis id est Ut maneant eadem numero, propter hoc in nihil co ruptibilium contigit umina ocidem immero permanere semperieum ite cessitas eomimiotii, si necessitas abso luta: utpote proueniens ex ipsa materia: non ex fine: se uitur in vi liquod p communicet perpetuitate, secun
u potest: hoc quidem magis, quod est diuturnius:miud vero minus,quod in minus diuturnu: oc tamen per manet sempo per generationem : non idem simpliciter.
sed ut idem bi. in simili secundum speciem. Vnde inponens quod dixerat: subdit prisi permanet unumn mero,quod est esse unum simpliciteri sed pernianet ita specier quia unumquod in generat sibi simile secundum speciem. Deinde eum dicit.
Est autem anima, corporis cauli r principiuιν vi
uent iis . Atqui cum multifariam haec dicatur: anima pari modo tribus determinatis modis causa est. Naest causa, a qua profluit motus: est etiam gratia cu/
ius, caetera fiunt restinsuper ut forma corporiam ammatorum: substantiaue. . Est autem anima, viventis corporis Musa&min πω incipium. Hoc autem multipliciter dicuntur. Attame . si 'aruina secudum determinatos modos tres, causa di/citur. Etenim unde motus, S cuius ea i de sicut fit,santia animatorum corporum ranima est causi. Ostendit in opera quae attribuuntur potentiae Veget suae si antis anima.Deirea hoe duo faciti Primo ostendit veritatem. Seeundo excludit errorem. ibi Umpedocles autem non benedixit oce. γ ca primu duo lacit. Primo proponit quod intendii: oc dicit q, anima in pn cipium oc causa viventis corporis. Et cum principium&causa dicatur inultipliciter: anima dicitur tribua modis principii in re causa viutiis corporis. Vno modo, sicut unde est principium motus. Alio modo, sicut euoius usa id est finis. Tertio, sit substati a. i. sorma cora
Porum alii maiorum. Secundo ibi.
Atq; causam, ut substantiam, animatium esse non est obscurum: Causam namq; cunctis ut sint, serma
ipum atq; substitiam esse patet. At vivere viventiuest esse: cuius sane causi est ut constat) atq; princi
la enim ipsius esse, oibus substantia est. Viuere au/ tr. tem viventibus esse est. Caula autem dc principium
horum,anima. Probat quod stipposuerat. Et primo' anima sit u Viuere εsa vitientis eo oris, ut so ar cie hoc duplici ratione: .iu nsu quarii in prima talis est. Illud est eausa alicuius vi substa tia idest ut sorma: quod est eausa essendi. Na per forma
uti uin quod in est actu. Sed anima viventibus est eausa essendus eranimam enim uiuunt: re ipsum vivere, est esse eorum ergo anima est causa viii iis corporis ut so a. Secundam rationem ponit ibi.
Praeterea, aetiis eius quod est potentiae ratio est eiusdem: ut anima viventis est corporis actus. Amplius autem eius quod est in potentia i ratio actus est.
Quae talis est. Id quod est actus alicuius, est ratio et sor Υ - ὰma eiuε, quod est in poteritia. Sed anima ea amis corporis viventis, ut ex superioribus patet. ergo anima est ra/uo α sorma viventis corporis. Secundo ibi.
Patet etiam animam esse causisi: ut id, gratia cu/ius caetera fiunt. Nam et mens: sic&natura alicui '
gratia iaciti quod quidHpsius est finis i atm tale est ρον
in ipsis viventibus,mma: secundum naturam.Vniuersa nam cp naturalia corpora, tam animal tu, qua fetiam plantatum, ipsius animae sunt instrumenta. Quo M. ut ipsa sint animae, fine controuersia, gra/tia .Duplex est autem id uti diximus causa cuius crtera fiunt rat unum est quod . alterum qu O. Sup. te. Manilestum aute est in & cuius gratia. anilara causi est. Sicut enim intelle his, gratia huius facit eo dem modo & natura: de hoc est ipsius finis. Tale est autem in animalibus anima secundum natura. m. nia enim phvsica cortiora, animae instrumenta sunt: sicut animalium, sic N plantarum: tanquam gratia animae existentia. Dupliciter autem dicitur cuius
gratia id, dc cuius: de quo. S. Tho. ive aia. D n Ostendit
62쪽
ostenditantina est emis ut finis, α Φ sit causa, uti nis inuet ilium corpori,sic ostendit. Sicuti n. intellinus operatur propter finem, ita oc natura ut probatur in . x.
TA. m physi. Sed intellectus in his qus fiunt per artem, materia
ordinat disponit propter sormati ,ergo et natura. Cai tur anima sit forma viliciatis corporis, sequitur ιγ sit filiis eius. Et vlierius non solu aia est finis ululatum corporum, sed etiam omnium naturalium corporum in istis in serioribus, quod sic probat. Videmus. n. q, Omnia natat talia corpora sunt miasi instrumenta an inas, non soluminatalibus, sed cita in plantis . Videmus .n. Φ homines utuntur ad sui utilitatem,animalibus Oe rebus inanima. tis,animalia vero planus, ct rebus inanimatis,ptat salit rebus in alatis,inquantum. Latinitium re niuamen tu ab eis accipiunt. Secundum aut agitur vitiiquod in re natura,ira natu est agi. Vnde videtur Φ oia corpora ina
nata, sint instrum tia alatorii, oc sint pt ipsa. Et etiam animata minus ps , sint pn aiata magis Psecta. Et consequlare distingi ut id cuius ea tisicut ec supra. Tertio ibi.
At vero constat alam id etia esse. unde primu mόtus ad locu accomodatus cmergit, veru hrs xis non
uniuersis inest vivetibus. Fit et 2 aiam & altἘtio
& accretio, sensus .n .alteratio quaedi esse vide stimiit 4 nilii l. qa non habeat alam, eade est & de accre/tione decretioneue ratio. Nihil. mincrementa naturaliter decrementave suscipit, qdn5 nutritur, de nihil prorsus nutritur,qa no vitς particeps sit. At vero & unde principiu qui sin locum motus, ala est, non ossius aut vi uctibus inest pol ita lisc.Est aut de alteratio de augmtiu fm alam. Sensus. n. quς da alteratio esse videtur. Nihil aut sentit, qa no habet aiam . Similiter aut & de augnatio de decremeto se habet, nihil. n. decremtium patis, neq; augmen physice,nisi alat , alitur aut nihil,qd no coicet inta.
Ostendit in ala est pricipiti mobilis corporis, sicut vi
de motus, re utitur quasi tali ratione. Omnis forma cor poris naturalis, est principium motita proprii illius coraporis,sicut forma ignis est principiumotus eius. Sed quidam motus sunt propria rebus vitientibus. s. motus loca iis,quo animalia mouent seipsa, motu processivo fim Io- eum, licet hoe non insit omnibus viventibus, et siniuster sentire est alteratio quaedam ,α hoe non inest, nisi habentibus animam. Item motus augmenti et decrementi non ines, nisi illis quae aluntur,oc nihil alii tir,nisi habens anima. ergo op3 q, ala sit principitiolum istoru motuum
At v i hac parte. Mia Empe .est post lines, qui qui
Finm. dixit,hoc addens : ideo incremen
QP0 ψ' in plantas suscipe, tu in radicibus infra, tu in ramis etiam surra, quia terra deorsum suapte natura. ignis sursum identidem hergit Empedocles autem no Ge dixit hi addcs avg. mentu accidere plantis, deorsum qui deradice init λrctibus, p2ca qa terra sic fertur sm natura, sursum
autem propter ignem similiter. Lec.VIII. s VPER IV S ostendit Philosophus popera quacattribuuntur potentiae vegetat ivx,sunt ab anima. Nune excludit quoidam errores, contra determinatam verita tem. Et diuiditur in partes duas, in duos errores quos remouet. se da pars icipit. ibi. Videtur aut quibusda)Circa primum duo facit. Primo ponitem orem. Secuta improbat ipsum. ibi. Neque n. sursumWdeorsum. γSciendum est igitur circa primu Q sicut Empe. alias vitutares quae in rc biis viventibus proueniunt, no dixit pro .cidere ex intentione natuis, sed ex necessitate materis,putae pedes animalium se sunt dispositi, non vi sint viles ad gressum, sed quia se coligit materiam dispostam
fuisse circa pedes laetiam et augmentum viventium noattribuit animae,sed motui grauium oc levium. Videbat enim Q viuentia augHur in diuersas partes, puta sursum re deorsum, quod apparet manifeste in planus, qui radices in deorsum mittunt, de rami in sursum cletiantur. Dicebat igitur , augmentum plantaria in in deorsum, cat satur eκ motu terrae quae est ita compositione plaritae, ocnaturaliter deorsam fertur, propter sui grauitatem. Atia mentum ait te in sursum causatur eκ motu ignis,qui pro pter sui leuitata, naturaliter sursum seri. Deinde eu dicit.
Primum namq; non recte accipit in plantis di irerentias dictas, infra inquam ac supra. Non cium ex dena sunt omnium rerum,dc uniuersi, supra & infra sed quam habet rationem in animalibus caput, eam sit ut in plantis radices, si instrumenta diuersa,vel B eade operationibus, officii sue, dicerassereret, Op . Nem enim sursum dc deorsum bene accipit. Noenim ide omnibus sursum dc deorsum, de omni, sed scut caput animal tu, sic radices plantaru sunt, si congruit,instrumenta dicere altera dc eadem, oilibus. Nam quς ad idem opus accommodantur,eadem instrumenta esse iudicamus. Reprobat opinione dupliciter. Et primo Adὀn hoe in no bii accipit sursum re deorsum. Ad cuius euidentiam sciendum est siti sum,de deorsum,ec aliae po/sitionum disserentis. s. anteo retro, dextrum ec sinistruin quibusdam quidem distinguit imi r secundum natura in quibusdam vero solum positione quo ad iros. In quibus enim sunt determinatae partes, quae sunt naturaliter principia aliquorum motuum,in his distinguuntur prae dictae positionum disserenuae secundum naturam, sicii in uniuerso, ad cuius medium naturaliter serutur grauia, ad circunserentiam seruiur naturaliter levia. Vnde in Uniuerso sursum et deorsum naturaliter distinguutur. Et sursim dieitur locus ad quE ieruntur leuia, deorsum sile medium ad quemseriinturnaturaliter aura. In viventibus lare mortalibus, i in motu augmenti re decremetita de, terminantur sursum Ndeor si Nam sursum dicitur illa pars unde inuentia alimentum accipiis deorsum au/tem pars opposita, unde perfluitates emittuntur. Ante vero oc retro determinantur in quibusdam animalibus,ves viventibus seeundum sensum, dextrum de sinistrum secundum motum localem. In his vero in quibus no est aliqua determinata pars, pricipiis aut terminus alicuius motus, in eis non determinantur positionum differentis
in natura, sed solo positione quo ad nos scuti rebus ii, aiatis. Vn eade luna dr sinistra et dextra,fm . est ho1 dextra vel sinistra. In quibusdam autem vi uinum i qui
hi determinatur stir sum redeorsum secundum natura, eodem modo determinantur sicut in uniuerso, ut in homine cuius superior pars .i. caput est versus sursum uni in
Dersi, in serior autem est versus deorsum ipsius an plantis autem est econuerso,nam radices plantarii simi proporationabiles capiti, ad eundem enim a bini ordinati ir, nasicut animalia cibum accipiutore, quod in in capite, ita plantae radicibus. Instrumenta autem dictitur eadem ocalicta, sue similia oc dissimilia,ex opibus quae sunt fines eorum. unde radices plantarii sunt similes capitibus animalium, et tamen sunt versus deorsum. Vnde modo iratio se habet sursum re deorsum in planus, re in viii. uerso. In brutis autem animalibus non eodem modo se habet, quia eorum capita non se habent versiis sursum Vniuersi, necra deorsum ipsius. Hoc est ergo quod dicit,
. si usum re deorsumnon est idem omnibus. L inuenti bus . oc omitii. uniuerso . Sed Empedoc. sic accipit sui sui
Dextruae sint instrum. Sursiam 5e deor
63쪽
stim N deorsumtae si eodem modo esset in omnibus vi Dentibus oc in uniue M. Si enim motus augmenti,secun/dum quem determinatur sursum dede iam in viventi hiri, susec indi immotum gratii im& lolium feeiidiim quem determinariar Moc deorsum in uniuerso: se. quetur quod eodem modo sit forsit in re deorsum in omnibus viventibus rocin viii iecto. Et ideo etiam ipse in Plat saligna enim radicis didit esse deorsum. Seeudo ibi.
Deinde quod est, quod continet terram: ignem ue: quae quidem in contraria loca ferunturi Distra
hem enim prosellio nisi aliquid sit: quod ipsa pro hibeat, at* detineat. Quod si sit aliquidi id est profecto anima ipse. Quo fit ivt ipsa sit augendi causa: nutriendi uer non elementa,qucadmodu ille putabat. Π 39- Adhuc autem,quod est continens ea quae in contraria feruntur,ignem & terram: Distianisur enim nisi aliquid sit prohibens. si vero erit: hoc est ani/ma: Scausa augmenti & alimenti.
Reprobat prsdictant positionem alio modo. Ad
cuius olidentiam sei duo est: quod cum elementa non sint actu in iiii xto:sed in vir ulterii cui habet in elementuseorsum proprium motum: sed totum mixtum mouetur motu elementi prsdomitianus in ipso. Si alii quodlibet elenientum haberet proprium motum: ut Empedo. p Dere videbatur: cum naturalis motus clementorum suad contraria loca: sequeretur quod totaliter ab inuicem se Pararenturini si esset aliquid continens elementat quod non sitieret totaliter abscedete elemtia ab muleem. Illud autem quod continet elementa, ne totaliter abinuicem segregentur: maxime videtur esse causa alimenti ec auramenti Sed atigmentum secundum diuersas partes eoia tingit ex diuolis motibus elementorum. Non. n. possitima oriari qualiter esset augmentum, elementis incon traria motis, nisi per hoc quod manetit ad inuicem coniuncta: quia si totaliter separaremur, esset diuisior non
augmentum. Illud igitur; ancipaliter est causa augmense, quod continet elementane toraliter ab inuicem sep rentur:hoc autem est anima in rebus Viventibus i anima
igitur est principium augmenii. Deinde im dicit.
Te. o. quibus ipsius ims natura, causa sinis ''' pIiciter nutritionis N accretionis esse videtur: ipse
namque solus omnium corp*umr aut clemento
rum,nutririae augeri videtur: quapropter &in plantis.&in animalibus putabit quispiam ignem ipsum esse,quod operatur. Videtur autem quibusdam ignis natura, simpli citer causa augmenti re alimenti esse. Etenim ignis ipse videtur latum corporum & elementoru, quod alitur & augetur . Unde de in animalibus putabit utique quis hoc esse,quod operatur.
Hi Pontialiam position . Et circa hoc duo facis. Primo dic t ponit eam. Neeundo improba Libi. Hoc autem cocaunii samore, citi timest aurem quod lite opinio differt inus, hoe apri ina: quod prima attribuebat eausam augmentii oc alimenti diuersis Henientis. s. igni octarrphsc aut Eat tribuit eorum causam igni tantu. Et mouebatur ad hoc
hac ratione. Quia illud videtur esse principium alicuius: passu nis, vel motus in aliquo: quod secundum se habet illam passionem vel motum: sicli tignis qui secundum se
calidus est: est causa loris in rebus mixtis: 5c terra qiis secundum se est grauis: est eausa grauitatis in eis. Inter autem elementa videtur solus ign3s initri ioca ageruli si merficialiter de nutrimento M augmento loquamur, S lus igitur ignis videtur esti faciem augmentum cic alim vim ut piatis cic animatibus. Viru vero ignis nutriatur si augeatur,iserius erit inani sinum. Deinde cum dicit.
. Verum no ita est: sed cum comitetur tautan: eoA ob idipsi im quintam modo non simpliciter causa: sed talis est potius anima. Na ignis quide accretio,
le int eoru omniu, quς natura constant, est Sus tam magnitudinis qua accretionis, &ratio. Haec autem, ala sunt,non ignis:&rationis potius, qua materip. Hoc autem concausa quidem quodammodo est: re. t,
non tame simpliciter cause, sed magis anima. Ignis 'ri. augmentum in infinitu est, quousque merit coinsibile. Natura aute costantiu omniu terminus est,&ratio magnitudinis, ct augmenti, Hoc aute est animaei sed non ignis,&rationis magis,qua materiae.
Improbat prs dictam politioiaem.Sciendum tamε est
quod prsdicta positio aliquid habet veritatis, Necesse Eenim omne alimentum decoqui . qnod quidem fit per ignem: unde ignis aliquo modo operatur ad alimentur B oc per eonsequens ad augmentum: non quidem seutagens principaler hoc enim est an inis sed si eut agens se culi daritim oc in strii mentale. Et ideo dicere quod ignis quodammodo concausa est augmenti oc alimentit sietit in strii mentum,concausa est principalis agentis. Non tamen est principaliter causar ut principale agensi sed hoc modo causa est anima: quod si e probat. Illud est prini pale in qualibet actione: a quo imponitur terminus ocratio ei quod fit: sicut patet in artificialibus i quod te minus vel ratio ares vel domui non imponitur ab in .strumentis: sed ab ipsa arte. Nam instruinenta se habent indifferenteri ut cooperentur ad hane formam, ves qua titatem, ves aliam. Serra. n. quantum est de se , apta est ad secandum lienum secudum quod competit re ostio. re stanno, re domuir Oc in quacunque quantitate: sed quod sic secetiir lignum, quod sit aptum ad talem sora mam,oc ad talem quantitat ueli in virtute artis. Μ
C nifestum est autem quod in omnibus qus sunt secunda
naturam est certiis terminus et determinata ratio magniti id in is re augmenti: sicut enim cuilibet species debentur aliqua aecidentiarpria: ita oc propria quantitatisi licet eum aliqua latitudine propter diuersitatem materis ocec alias causas indiuiduales: no eni ori holes sunt unius
quatitatis. Sed is ε aliq quatitas ta magna, ultra qua species humana non porrigis: dc alia quatitas ta pila, ultra qu1 hsi noluenis. Illud igis quod est ea determinationis magnituditus, et augmeti:es pricipalis ea augmeu, Hoc aut no est ignis. Μanifestu est mi qcrisnis augmHun5ε usq; ad determinata quatitatu sedi innitu exi Asilisi is nitii materia eobustibilis iuenias. Μatiastu ε igii Qignia n5ε pncipale agis i augm to Salinatio: sed magis aia. Ei hoc tonabili accidit quia determinatio qu1statis i rehus naturalibus Eeκ forma: qtis e pncipiu spes: magis δω materia. Aia aut coparas ad semetaq si uiti corpore D vhieme,sicut forma in materia. Μagis igitur terminus
oc ratio magnitudinis re augmenti est ab ata,* ab igne.
Cu aut eade vis ala stide nutriendi 8c generandii primu de alimeso determinare necesse est. H enia caeteris poteriis, hoc opere seiungitur.
Gionia est eade pollata animae vegetativa dc ge γ
nerativa: de alimcto necessiriu est determinare primu . Separat 'enes ab aliis pol ciis, ope hoc. Lec. IX. POST QV A Μ Philosophus diris Ma pncipi u opasonii q attributii pol lais vegetatius hie illait denis determinare. Et ei rea hoc tria tacit. Prio determiat de obiecto D se. s. dea linitio.Ne do deternitat de eo fimines gruit opasAth ais vegetatius. ibi. Fiat si aut no ali .FTertio polinias diffinit, is ut piacipia hala Opationis. ibi. Quare huiusniodi aninis Scytarca primum tria sa. citi Primo dicit de quo est iliteiitio. Scundo proponii id
quod primo aspectu ai in de aliut ento. ibi Vido, S.Tho. sua aia D tu autem
64쪽
auum esse alimentii m&αγTmlomouet circa hoedu bitationem ibi Dubitationem autem habeti, Dicit ergo primo: in cum vegetasua oc generativa ab eadem eo mimi mihi a an in s couneatur: licet vegetatiua id est nil iritiua sit quidam i pecialis potentia distinista a genera. iii a. oportet primum determinare de alimento: quod est obiectuin geueratius siue nutritius. Hoc enim opere scilicet mitritione distinguitur haec pars anims abal as. scilicet it essemuo,sensititio dce. Nam alis operatio es hilitis piis id est anims hae prssiipponiit. Deinde cii dicit.
Videtur itaque contritu esse contrario nutrime tum. At non cuilibet quod uis: sed id et,quorum at terum ex altero non bolum mutuo generaturr sed incrementa etia suscipit. Coplura namque contra tiorum fiunt quidem ex sese mutuo: sea non a suis Ola cotrariis, incremesa suscipi ut rut ex rvotate fit sanu. At vero nec illa modo eodem sibi mutuo nu/trimentum ess e videntur: sed aqua quidem alimen. rum est igniri is aut non nutrit aquam.At simpli cibus corporibus: horum alterum, alimenti: alterueius quod nutritur, maxime subire ronem videtur.
λ 63. Videtur autem esse alimentum contrarium comtrario, non omne autem Omnia sed quςcunque contrariorum: non solum generationem habent ex sti inuicem: sed S augmentum. Fiunt enim multa ex inuicem: sed non omnia augentur: ut sanum exl laboraule. Vid Bur autem neque illa eodem modo sibi inuicem esse alimentum: sed aqua quidem igni alimentum est: ignis autem non alit aquam. In sim/plicibus igitur corporibus: haec esse vides maxime,
aliud quidem alimentu,aliud vero id quod alitur.
Proponit illi id quod primo aspectu de alimento ap/pam: oc proponit tria: quorum primum eth quod alimentum videtur esse contrarium ci quod ali iuridchoeideo: quia nutriinentum conuertiuir in id quod nutruturi generationes autem fitini eκ contrariis. Secundum autem est, quod non videtur quod tamque contrarium sufficere ad rationem alimenti. sed oportet quod sit de illis contrarins quae habent generationem ex se inuticem. Nutrimentum enim conuertitur in substantiam nutriti: unde qus laque contraria insunt in substantia socundum qiis sunt alterationes adinvicem: oc non νυο rationes: iton pertinent ad rationem alim ii. Non enim
dicimus quod infirmum sit nutrimentum sanu vel albunigri aut aliquid huiusmodi. Quomodo autem in subsant as sit aliqua contrarietast alia questio est. Tertio oportet quod lit de illis contrariis qus augumentum si scipiunt ex inuicem: quia ad ali intium videtur sequi ait, sinentum. Vnde licet igne generetur aqua ,sicut econ/Derso: non tamEdicitur quod eo igne nutriatur ignis,im H quantu liquores humidi cedui in ignis nutrimentit quias cet dum ignis in aqua couenitur non apparet noua aqvsgmaeratio, sed ignis prseiassens, ad sui conseruationein re augmentum videtur in se humorem conueriore. Et ideo in dementis videtur solus ignis nutriri iαχὸta aqua esse eius nutrimentu: se du quod ad aqua perii. irent omnes humores deliquores. Deinde cum dicit.
otio verum enim is locus dubitationem habere videtur. Sum mi qui dicunt simile simili nutririi que admodum M acrescere. Quibusdam autem. vii diximus , non haec sentent ia: sed contraria placetacdentque non simile simili liaco trario contrarium ali. Etenim fieri nequit ut inquiunt)via simili simile
patiatur. Alim iii autem mutatur atque digerituri mutationem ue rerum omnium in Oppositum: vel in inedium esse consul. Praeterea nutrinatium qui
dein aliquid patitur ab eo quod alitur, hoe autem
ab alimento non patitur quicquam: quemadmo/ dum nec a materia fabere sed materies ut patet a fabror qui quide ex octo mutate latum ad operandu . Dubitatione autem habet. Dicunt enim hi qui dem simile simili ali, sicut & augeri. Aliis autem si cui diximus, econtrario videtur, ali contrarium cotrario tanquam impassibile sit simile a simili: alii ac xe.... tum autem mutari:& decoqui . Mutatio aute Oimnibus contrarium est aut medium. Adhuc autem patitur aliquid alimentum ab eo quod alitur: sed non hie ab alimento: sicut nee faber a materiar sed ab illo lipe,faber aut e muratur solu in actu ex octo. Mouet quandam dubitationem circa pridei minina 'Τ
ta. Et primo ob aest ad utramque partem. Secundo sol F iiit eam ibic Virum autem sit alimentum &αγ Oritur autem dubitatio circa hoe quod supra dictum est: quod
alimentum oportet esse contrarium. quibusdam aut Z videtiir quod alim diu oporteat esse simile eo quod alitur. Alimentum enim est causa augmenti oportet aute quod simile simili augeatur Si enim aliquid diuersum appo rieretur alicui non esset riusdem augmentum: sed naturi extranes adluctio. Videtur igitur quod oporteat simile simili ali. Aliis autem videtur quod alimentum oportet est e contrarium et quod alitur, secundum id quod sit pradictum est. Et ad hoe indueunt dii plici ratione: quarum prima est: quia alimentum in contrariu aut mediu: sciit album mutatur in nigrum aut pallidum. Aledium auteest quod amodo contrarium. Pallidum enim albo eonparatum, si nimini: nigro vero c5paratum,in album. est enini compositum in utroque. ergo nutriinentu est contrarium ei quod alitur,oc in quod mutatur. Secun/da ratio est: auia agens eli eontrarium patienti: nsi enim simile a simili patitur. Alimentum autem patitur ab eo quod alitur: alteratur enim ab eo, de digeritur. Id autem quod alitur,lio patitur ab alimento. Sicut neque artis patitura materia: sede conuerso: materia enim mittatura non autem artifex: nisi sorte peraecidens: secundu quod exit de potentia in actilin. Videtur igiti ir quod alimen. tum sit contrarium ei quod alitur. Prima igitur haraim rationum sumitur eκ contrarietate, quam oportet esse inter terminos mutationis. Secunda vero eri contrarie at quam Oportet esse inter agens de pavens: Id enim quod alituri re agit in alimentum est terminus in quem ali ment uin mutatur. Deinde cum dicit.
At mi interest plane i si nutrimentu sit, id quod ultimo tandem adiungi fratque ad iuran no hoc sed id duod primu ingredi f. Quod si utraque qui de est alimentur alteru tame est Agestum: alterum idigestum: utroque profecto mon:&c5trario contrarium: dc simile simili vere licet nutriri. Nam si Responut indigestum sumatur: cotrarium cotrario alituri detque Si ut digestui simile simili nimiru hoc pacto nutri. stioni. tur. Quare patet, illos utrosque partim recte: par. Alime rim non re, dicere, atque sentire. Vtrum autem sit alimentum quod ultimo aduenit aut qa primo, habet disterentia si vero virum; nostra sed hoc qde no coctui illa at coctu: certe viro p ii 5 vero si is
continget alimentum dicere. quatenus enimno co mile euam: eatenus primu contrario alitur: quatentis aute ditic , simile simili nutri f. hiare manifestu quod dicunt quodam odo utrique de recte de non recte.
Soluit propositam dubitationε dicens: φ di siret qua tum ad propositam quaestionem, virum alimentum di catur id quod ultimo aduenitis post decoctionem oc di
65쪽
Vere Diana uti r satis au semur.
ς stionem: aniIlud quod primo assumitur, stillectanted Adigerati irre decoquatur. Et si dici possit virum horum
alimentum, unum horum quasi alimentum decoctum, aliud vero quasi non decocta sectandum utra p partem quxitionis poterit iudicari de alimento. Qitia incitu alimetit m dicitiir non decoctum, sic contrarium contra
rio alitur, hoe enim est quod patitur re mutatur. In qua tum vero est coctum, sic alitur simile similii agens enim assimilatia, i patiis, unde in fine passionis oportet pas stim esse simile demi, re per hunc modum potest augere id quod alitur. Et si e patet Q Utrii praedictor u opinan. tiuin,aliquo modo dicunt rectια aliquo modo dicunt non recte. Deinde cum dicit
cum autem nihil nutriatur, quin habeat vitam, animatum id erit profecto corpus, quod alitur, ea sine ratione,qua est animatum. rare de nutrimentum ad animatu per se refertur, di non per accid . Qitoniam autem nihil alitur,non participans in Utam, animatum utim erit corpus,quod alitur, quatenus animatum, quare & alimentum ad animatu est,& non secundum accidens.
Determinat de alimento secundum Φc mi enit ope rationibus animae vegetatiuae. Et primo secundia in congruit nutritioni. Secundo se dii in Q congratit augmen to ibi Est autem alterii maliment oeci Heniose n. dum in eongruit generationi. ibi Et generationis autefactitiiim occi,Dicit ergo primo Q nihil nutritur quod non participet vitam, omne ametri participans vitam, est animam, seqim tir ergo Φ corpus quod alitur, sit antimatum. Alim iii maii rem est in potentia ad id quod alitu conuertitur enirn in ipsum,relinquini rogo in alimε.
tum inquat mini est nittritionis obie Alim, sit aliquid existens in potentia ad animatum per se, dc non semii di ima dens. TConsiderandum est autem q, nihil proprie Cni tritur nisi animatum, innis autem, videtur quies per quandam similitudinem nutriri, non autem proprie nia tritur, quod sic patet. Id proprie nutriri dicimus, quod in seipsis aliquid recipit ad stili psilis c5seruationem: hoc autem in igne videtur qitide accidere, sed tamen non ac cidit. Cum enim ignia Ab aliqua materia combustibi iis additur, in illa materia combustibili nouus ignis eis Deratur, non autem ita in illud eobiistibile addita re saelii conseritationem ignis, in alia materia pinis aecens Piata si aliquod lignum de nouo ignitur, per hae ignitionem non eo seruatur ignitio alterius ligni prius igniti, totus enim ignis qui est eκ eongregatione multorum igni torum non est uniis smpliciter, sed videtur Vnus agrogatione, scilii Meritiis lapido est unus, re propter insen vilitat , est ibi quaedam similitudo nutritionis. Sed eor pora animata vere nutriuntur, quia per alimentum conseritatur vita in illa parte eadem quae prius fuit. Et pro Dpter hoc etiam sola animata vere augentur, quia quaeli. Det pars eortina oc mirritur oc augetor, quod non contionit in rebus in animalis quae vidciatur per additionε cres,cere. Non enim crescit id quod prius fuit, sed ex additio, ne alterius constituitur quodda aliud totum maliis Ideo alitem similitudo augmenti re nutrimenti prxcipue adiparet in igne, quia ignis habet pliis de forma, Φ alia elomenta,&est potentior in Virtute actitia, unde propter hoc in manifeste alia conueriit insevidetur nutriti re augeri. Deinde in dicit.
' Atqui diuersa est alimenti ratio: ut nutrit & au/get. Nam ut ipsum animatum quantum est quod clarauget.Vt est hoc aliqd & Lbstatia: nutrit. Costruar. n. su Li:& ceousq; δfecto, quous p nutris. Est autem alterum alimento α activo esse. Secis dum enim quia quantum aliquod animatum i est activum secundum autem quod hoc aliquid & substantia, alimentum est: saluat enim substantiami eceo usque hoc fit, quousque alatur.
Ostendit quomodo alimentum congruit augmen D. Et d.citur quod licet idem sit subiecto, quod est obloctiim nutritionis pro ut dicitur alimentum: oc quod est obiectum augmenti, prout dicitur augmentativum tramen differt ratione. Didium est enim quod alim latim est in potentia ad corpus animatumrcorpus autem anumatum, O est quoddam quantum:&est hoe aliquid substantia. Secundum iςitiir quod est quoddam qua tum,sectandum hoc, alimen tu in adiseniens ei: quod euo a re ipsum quantum est facit augumentum: oc dicitur
augumentatitium. In quantum autem corpus animatu,
hoe aliquid re substantia est,sic habet rationem alimen ii Hoc enim est de ratione alimenti,quod conseruat substantiam eius quod alitur. Quae quidem consensatio ne cessaria est propter continuam consumptionem humidia calido naturali ideo tandiu durat substantia eius quod nutritur: qtiandiu nutriatur. Deinde eum dicit.
Efficit preterea generatione ac ortum: non eius
quod alitur: sed talis quale est id, quod nutritur, Iaenim est ipsius substantia:& nihil seipsum generat:
sed conseruat. Et generationis autem factivum, non eius quod
alituri sed talis quale id est quod alitur. Iam enim est ipsa substantia. Generat autem nihil ipsum sei p. sumi sed saluat.
O iudit quo alim tu gratat generationi Et dicit in Halimentu est iactiti si generationis.Sem .n quod est sene. Tationis principium, est superst num alim ii. Non in ali, mentum est principi u generationis cius, quod alitur: sed alterius quod est tale fini spu, quale est quod aliti ira quia subsiciua qus alitur,tam esset Φ es, no generat: re nihil generat se ipsum: quia quod generat,ia est quod generas, nondum est. Sed aliquid potest agere ad sui conseruatio nem. Deinde eum dicit.
Quare tale quidem animae principium, vis est talis ivt id conseruet: quod ipsam habet: ea nimirum ratione, qua ipsam habet. Alimentum autem ad operandum praeparare videtur: quapropter alim topriuatum esse non potest. hiare tale animp principium, potentia est potesseluare suscipiens ipsam,secundiam quod est huius/modi. Alimentum autem praeparat operationemr unde priuatum alimento,non potest esse.
Eκ prsmissis aecipit distinitione in pol tiariim ais vegetabitis. Et primo potentis nutritive. Seeudo totius aievegetabilia. ibi Qitoniam a fine occJ Circa primu primo ex premissis concludit distulitione pol iis nutritius oc dicit eu dictum sit*nutrim diu inquantu huiusmodi saluat nutritum: manifestum est Φ hoc priticipiu ais, quod scilicet est principiti nutritionis: nihil est aliud qua potentia potia saluare suis susceptu, inquantu huit. sino di. Alimen iu est quod prsparat operation huius. modi pol iis inquatum talis portita,nie diale alim Bosaluat sinam susceptiuit. Et propier hoe illud quod priuatur alimento, noli potest cisset tiari. Eiqilia dixerat quod . principi nutritionis est potεtia alii nas: etitus principiura etiam alimentu, urex dictis paret. Ideo secudo ibi
At vero cum hoc in officio tria sint haec, necessa. Tioq; ncurrant, id inquam quod iamritur. 6c quo nutris, ct m nutrit,id quide quod nutrit est ipsa anima prima ad autem Q nutritur, corpus est: ν ipsam animam habet. At id quo nutrit ipsa, est alimentum.. Oniam autem sunt tria: quod aliturata quo
S. Tho. si istata. D hq aliturAIimen tu est eausa generatiois. Sem ε est stipssuua limoari Oc eaiisa
Q rnu triai corpiis quo nutrit ali mentu.
66쪽
alituri&alem: alo quidem est prima anima, quod Jvero alitur est habens hac,corpus, quo vero alitur,
alimentum. Ostendit quomodo disserentere potentia anims, re alin Eritim,sunt principia nutritionis. Dcit ergo quia in nutritio te sunt tria,quod alitiatiquo alitur, α alens primu. Prima quidem alens est prima anima. Lanima vegetabilis. Illud viro quod alitur est eorpus habens hac anima, sed ut id quo alitur est alimentum.Sic igitur potentia animae est principium nutritionis vi agens pricipale, alimolum autem ut instrumentum. Deinde eum dicit.
Atqui cum sit par, uniuersas a fine res appellare,
sinistri huius animς sit generatio talis, quale est id, talibi V quod ipsim habet. erit anima prima prosecto primcipium gener adi tale,quale est id, quod hanc ipsam
animam habet. QT k45. Quoniam autem a fine appellari omnia, iustu 'm' est. Finis autem est, & gener e quale ipsum est,utisque pria anima, de generativa talis quale est ipsum.
Dissinit ipsam primam animam, quae dicitur anima ε vegetabilis,quae quidem in plantis es anima, in anima Iibus, pars animae. Et circa hoc duo facit. Primo diffinithuiuimodi animam. Ad cuius diffinitionis intellectum sciendum est,. inter tres operationes minas vegetabilis, est quidam ordo. Nam prima eius operatio est nutritio, Timope per qua saluatur aliquid ut est. Secunda autem persectior is ve-augmentum, quo aliquid proficit in maiorem pers g bili. ctionem,& secundum quantitatem, oc secundum virium diutrire. . Tertia autem persectissima oc finalia est generatio, AugWς- perquam aliquid iam quasi in seipso perseeium existens
et alteri, esse et persectionem tradit. Tunc enim uminaquodque maxime persectum est, viiii quarto ni eteororum di ccitur cum potest sacere allem tale,quale ipsum est. Quia 'Tex.co. igitur iussum est iet, omnia diffiniantur,et denominentur, 39. a fine, finis autem operum animae vegetabilis est geno D re alterum tal quale ipsum est, sequitur in ipsa sit conue. niens diffinitio primae ait imae. s. vegetabilis, ut sit gene, rativa alterius similis secundum speciem. Et quia dixerat in alimentum est instrumentu in huius animae. necre
datur non habeat aliud instrumentum. Ideo sedo ibi
Id autem quo nutrit anima, duplex est, quemas modum & id, quo gubernator guiarnat, manus timqua de clauus. At p aliud mouet, atq; mouetur aliud. mouetur tantum. Necesse est autem omne nutrimetum, naturae sit talis quae digeri possit. At digesti nem efficit calor. Qii 'propter omne animas habet calorem. vid igitur ut alimentum ipsum, uniuer/ssiter diximus, postea vero de ipsis exactius Psa,
Est autem id quo alitur, duplex, sciit Se quo gu/
φ' bernatur,& manus, & temo, hoc quidem mouem, id qWψ &motum illud autem mouens solum. Omne aute
ti u est tale esse, ut cocoqui pos
pleκ est, Operatur autem decoctionem, calidum . Vnde coiiiiiii. Omne animatum habet calorem. Fi Praliter quidectis, dc se igitur alimentum quid sit, dictum est. Certificanduparatu. autem est posterius de ipso, in propriis rationibus.
Ostenditu habeat aliud instramentum re dicit in duplex est instruinentiam quo alitur, sicut duplex est instrumentum gubernationis, gubernator enim gubernat in ι nu, de temone. mantis enim est instri inrtum coniuncto, cuius forma est anima. unde temo est instrumentum monens nauem et motum a manu, sed manus notristitiaru
mentum motum ab aliquo exteriori, sed solum a prines, pio intrinseco,est enim pars hominis moutiis se ipsum. Sie igitur re nittritionis instrumentum est duplex, re ut
separatii in quidem, oc euius forma nondum est anima, est nutrimentum. Oportet autem aliud sit in sinimen tum nutritionis coniunctum. Necesse est eniminali mentum decoqiratur, quod autem operatur decoctionem,est aliquid Olidu. Sicut igis gubernator mouet temon E ma nu,nauem autem temone, ita anima mouet calido alimεtum,et alimento nutrit. Sie igitur ealidum aliquod, est in strii mentum coniunctum huius animae, in quo. s. radicaliter est calor naturalis digerens . Oc propter hoc oporiet ν omne animatum quod nutritur, habeat calorem naturalem, qiii est digestionis principium. Si autem haec ait ma non haberet iii sinamentu conuinctum, n5 esseta salicuius partia corporis, cinod soli intellectui competit. Ultimo epilogans quod dixerat, cocludit in figuraliter Denutrici.uniuersalit redictum est quid sit alimentum, sed posto nitio ocrius certius tractandum est de alimento, in proprηs ratio nutribilinibus. Fecit enim unum specialem librum de alimento: sicut degeneratione animalium,et de motu animalium.
Determinatis autem his, primum de omni sensu ncommuniter, deinde de unoquoque dicamus. Fit iis. ''itaaue sensus, cum mouetur, atque patitur aliquid ut diximus . Nam ipse sensus alteratio quaedam es Sensus,
se videtur. Inquiunt autem quidam,& a simili simi passiuale pati,quod quidem quonam pacto fieri potest, aut potentia non potest,in uniuersalibus de actione sermonibus, est.
passioneue diximus. Determinatis autem his, dicamus communiter
de omni sensu. Sensus autem in moueri aliquid. de pati accidit, sicut dictum est: Videtur enim quςLm alteratio esse. Aiunt autem quidam, & simile a simili pati. Hoc autem quomodo possibile aut impossibile dictum est in uniuersalibus rationibus, de age re&pati. Lec. x. POST QV A Μ dei minauit Philosopli de par
vegetativa, hic incipii determinare det te senstitia. Et diuidituri parus duas. In prima determinat de eo quod apparet in hae parte. de sensibus exterioribus. In secunda determinat de eo quod latet i parte sensititia. ibi. Q autem non sit sensus alter oce. γ Prima diuiditur in par xes duas. In prima ostendit quomodo se habet sensus adsensibile. In secunda determinat de selisibili re sensu. ibi. Dicendum est autem secundum unum. Hirca primuouo iacit. Primo resumit quaedam, quae suiu prius dicta. secundo inuestigat propositum ibi. Habet autem du vitationem Ses. γ Dicit ergo primo in determinalis his .qUs pertinent ad animam v etatiuam,dicendum est de re inde. his quae pretinent adsensum in communi. De his enim Lec. r. quae pertinet ad Nnuinquem p sensum specialiter, positi modum dicet. Duo autem resumit dicta de sensu, quoruvnum est, in senii remisistit in moueri re pati. Est enim sensus in actu, quaedam alteratio, quod autem alteratur, patitur et mouetur. Aliud autem quod resumit,est, in quidam dieiit simile a simili pati . Et propter hoc sentire est pati: quidam antiqui Philosephi posuerunt,simile si,
mili eo oscitur oc sentitur, sicut Enipe. posuit quod inora cognoscitur, ignis igne,oc sede aliis. Sed hoc quomoesse possit vel non, quod simile simili patiatur, dicta
est in uniuersalibus rationibus de aetere es pati. i.in libro degeneratione, ubi determinauit de actione Spassione Lib. i. t. in communi. Dictum est enim ibi, quod id quod patitur α, v principio dum patitur,est contrarium agenti, sed in fi- te, qualido iam est passim,est simile. Agens enim agenodo assi ilat sibi pariens. Deinde cum dicit.
67쪽
Sinis, et se semire. dupla Pollata,
Miniuria quispiam, cur, MIensuum ipsoru ira, sensus nosit,& cur rine iis, quae sunt extra, non efficiunt sen sum, cum insit de ignis,& terra, caeterat, elementa, quorum est per se sensus, vel per ea, quae ipsis acci, dum. At .n. patet sensitiuum non esse achi, sed potentia tantum. Quapropter no sentit, quemadmodum combustibile non uritur, ipsum per se, suae eo, qu dipsum urere potest.Vreret enim seipsum, dc non in/as geret eius,qui actu est ignis Habet autem dubitationem, propter quid sensuuipsorum non sit sensus, de quare sine his qus sunt extra,non ficiunt sensunt inexistente igne, k terra, &aliis elementis,quorum est sensus per se, aut per ea, quae accidunt ipsis. Mani sessum igitur est, q, sensitibuum non est actu, sed potentia ramum: unde non sentit, sicut combusti hile non comburitur ipsum a seipso, sine combustivo. Combureret.n. seipsum, necu indigeret igne actu existente.
Dcimnmat veritatem circa propositum. Et circa hoc facit tria. Primo ostendi in scii sus in in potentia. Se dou quando est in actu. ibi, Quonia autem sensiis ScyTertio ostendit quomodo selisi in rediicatur de potentia iis acti ina: ibi Dicendi imauiora die. γ Circa primum considerandum est, et Enipe. de quaeuti ii posueriint si simili cognosci, possiemini sensum esse actu ipsa sensibilia Vt enim cognosceret omnia sensibilia, posuerunt anima sensitivam esse compositam quodati modo ex o ibus sensibilibiis, inqitantum ii stabat meos ex elemeritis seno sibilium. Duo ergo ad hane positionem eo sequebantur, quorum unum est, Φ sensus est ipsa sensibilia in actu, ut
Pote compositus ex eis,dc eum ipsa sensibilia in actu sentiri possint equeretur id ipsi sensita sentiri possent. Secundum est,quod cit in sensus sentire possit praesemibus sensibilibus, si sensibilia actu sunt in sensu, utpote ex eis coposito, sequitiarq, sensus possit sentire sine interioribus sensibilibus. Vtru ri autem horum est salsum. Et ideo hse duolia conuenienti quoe sequuntur ad antiquorum positio. Nem, subquxstione proposuit, tan* quae per antiquos solui no possint,H est ergo quod dicit, et Dubitatio nε habet, propter quid non sunt sensus ipsorum sensuuFri quare ipsi sensus non sentiantur, hoc. n. Videtur sequi, si sensus lini similes Dii sibilibuti Item habet dubitationε quare non faciunt sensumγ. i. quare sensus non senilutactu sine his quae sunt extra,. i. sine interioribus sensi bilibus,cum tamen interius existant tu ipsis sensibus siti opinionem antiquorum ignis, octora,ec alia elementa quae sunt sensibilia, aut Fin se. i. Fin si iam substantiam,se, cundum eos qui non discernunt inter sensum, oc intelloctum, intelle ius enim est proprie cognoscit hius substantis, alit secundum acciden ita propria. s. ealidum, oc frigi.
Quoniam autem sentire dici duas dupliciter. Po, Tex. cotentia enim audiens de videns, audire dc videre di, cimus, etiam si forte dormiat,&quod iani operutur dupliciter utim dicetur de sensus, hic quidem stacut potentia, ille vero sicut actu. Similiter autem de sentire,& quod potentia est,& quod actu.
Ostialit in etiam sensus est quando p actu. Et circa hoe tria iacit. I iam ostendit sensium quandoU esse in actu, per hoe in dupliciter dicimus aliquem sentire, quandomenim dicimus aliquem videre,ct audire, qui audit ec vi det in potentia, puta cum aliquis eli dormiens, quadomautem dicimus aliquem videre dc audire, eo in est in ipsa operatione audiendi, ec videndi. Ex quo patet in sensus, Oc sentire dicunt dupλLin actu, et in potentia. Se ibi.
Primum igitur id scire oportet, nos inquam, quasi sint eadem,pati, moueri, ac operari, ita nunc his uti, ac dicere. Motus cnim est quidam actus: imperfectus tamen. ut in aliis diximus, Primum igitur, tanquam sit idem pati,& moueri et agere,& mouere dicimus .Et nanch motus est amquidam imperfectus tamen, sicut in aliis dictum est.
Alanifestat quomodo intelligendum sit u dicti m est, videbatur enim repugnare,q, sentire dicitur in actis,et qaedictuin est, in sentire est quoddam pati, et moueri. Ese. n. in actu videriir magis pertinere ad agere. Et ideo ad hoc exponendum dicit, ν ita dicimus sentire in actis,ae ii dicantus oe pati oc moueri sint quoddam agere. i. quoddaesse in actu. Nam motus est quida actus, sed imperfectus, ut dictum est in .i .Physicorum Est enim actiis exissentis in potentia. s. mobilis. Sicut igitur motus est actus, ita moueri oc sentire est quoddam agere, vel esse secundum actu. Per hoc autem quod dicit, primum: significat quodquPdam alia postmodum subdet ad ostendendum, quomodo sensus fiat in actu. Tertio ibi.
Ea vero cum,qur pati utur,atm mouentur ab actiuo,dc ab eo,qa est actu,patiuturiati moti laur. Icciraco fit,ut tu a simili sibi, tum a dissimili,res omnis pa/tiatur, ut diximus . Patitur n. ea quae est dissimilis, at cum est pasia, tum similis est, ut patet. Omnia autem patiuntur mouentur ab activo, N actu ente. Vnde est quidem tanquam a simili pati, est autem ut a dissimili sicut a dissimili, sicut dixυmus. Patitur.mquod dissimile, passum aute sile est.
Ostendit secundum praedicta,quomodo antiquorum positio non possit esse vera. s. d simile simili sentitur.in cit ergo, P omnia quae sunt in potentia, patiuntur,re mouentur ab activo, existente in actu, quod. s. dum facit esse in actura, qtiae patiuntur, assimilat ea sibi, unde quodammodo patitur aliquis aliquid a simili, oc quodam
dum alia huiusmodi, quae sum per se sibili a. Quaa D dQROIimii Vt dictum est,qub dum si iuigit rhae dubitationes r&soliti non possinu, si sit, Π π nsimulari et pati, est dissimili
hali et sensibilia in actu, ut antiqui posuerunt, concludittaniu manifestum,ir anima sensitiva non est actu sensibilia, sed potentia tantum. Et propter hoc, sensus non senotiunt sine exterioribus sensibili , sicut tabustibile, quod est potentia tantum ignitum, non comburitur a seipio, si one exteriori combustitio. Si enim esset actu ignitum,comhureret scipsum, re non indigeret exteriori igne,ad hoc in combureretur. Deinde,cum dicit.
At vero quoniam sentire bifariam dicere consu uimus, nam de id quod potentia videt de audit, videre audirem dicimus,& si forte dormiat, de id identi, dein quoa ia operatur, dupliciterWipse sensus pro/fecto dicetur,quidam ut potentia, quidam ut actu,
ile, in fine autem, dum est inti an sinutatum esse 5e passum, est simile. Sic igitur Asen. sus post v iactus est in actu a sensibili, est fris ei, sed ante non in sins,Quod antiqui non distinguentes errauerunDeinde distinguendum est dei potentia, ali actu, nunc enim de his ipsis simpliciter dicimus. Distinguendum est autem,& de potentia, & actu Tex. eo
est. Nunc. n. simpliciter dicimus de ipsis. me. 3s. Lec. XI.
POSTQUAM. Philosophus ostendit sensi, incise in potentia re actumunc intriadit ostendere quomodo educatur de potetitia in actu. Et diuidini rin partes duas. In prima diuinguli potentiam oc actu ni, de ostendit quo .modo diuersimode aliquid educatur ge pol ita inacii io
68쪽
mense templo in in illectit. In secunda parte ostendiis, positum circa sensiim: ibi sensitivi aui Z. Circa primis tria facit. Primo dicit de quo es intentio. Seoindo distin Mit potentiam,oc acti in cima intello iunit ibi Est qui dem enim se sciens oce. J Tertio ostendit quomodo edupturaliquid de utram potetia in actum: ibi Ambo quidem igitur oce. J Dicit ergo primo,u, dice dum est de morentia,et alia. i.ostendendum quot modis dicitur aliquid in potentia, re quot modis in actu, quod necessariu suit,
quia in si perioribus simpliciter. i. abns distinctione usus in potentia, re actu. Deinde,cum dieit.
Nam est hoc pacto quippiam sciensi, ut si dicam'
hominem esse scientem, quia homo eu talis suapte natura,ut sit sciens,atq; scientiam habeat. Est etiam
hoc pacto quippiam sciens,ut hominem eum iam di
cimus esse scientem.qui Ceometriam,aut Gramma ticam habet,atq: horum uterqi non eode modo potest potentiaeqi subiicitur,sed alter quidem ex eo qa genus ipsum est tale materiae sitae. Alter Vero propterea quod cum voluerit contemplari potestia ipsum facere: nisi quid externum forte prohibeat, impedi mento, fiat. At prpter ipsos est hisce, qui iam con templatur, dc est actu propriem sciens:hoc.A. Est enim sicut sciens aliquid, sicut si dicamus ho/minem scientem esse, quoniam homo,ex eorum nu/mero est, quae scientiam habere possunt . Est autem, sicut iam esse dicimus scientem habentem gramma ticam.Vter v aute horti non eode modo potens est. Sed hic ciuidem,quoniam genus huiusmodi de materia est. ille autem quia volens potest considerare, nisi aliquid prohibeat externum. Iam autem consi. derans actu est,& proprie sciens hanc literam. A.
Distinguit potentiam,oc actuni circa inici lectum . Et dicit, Φ uno modo dicitur aliqiiid in potetitia, pina ho mo sciens,quia habet naturalem potentiam ad sciEdum, sciit homo dieinir est. de numero scientium .dc habet iliuscientiam,inquantii in habet naturam ad latenditii ,et ad
habendum habitum scientiae. Secti do modo dicimus ali quem esse scientem,qiiod aliqua sciat, stetit dicimus habEtem habitum alicii ius scientiae, puta graminaues, esse ian scientem. Alani selium est autem,cν uter in horum dicitur sciens, ex eo Q aliquid potest sed non eode modo uteri est potens ad sciendum. Sed prunua quidem dicitur po/iens, quia est genus huiusmodi, oc materia. s. quia habet naturalem potentiam ad sci dum, per quam collocatur in tali genere,oc qitia est in potentia, puta ad scientiam, sicut materia ad formam.Secundus autem. s. qui habet ii bitum scientiae,dicitur potens, quia cum vult, potest con/siderare, nisi aliquid extrinsecum per accidens impediat, piata vel occupatio exterior, vel aliqua indispolitio ex Parte corporis. Te mi is autem,qui iam eonsiderat, est iniue est qui proprie dc persecte scit ea,quae sunt ali.
citius artis,puta hanc literam. A. quae pertinet ad gram mali eam, de qua supra secit mentionem. Horum igitur tritim,vltimus est in alta tantum, primus in potentia tantiam,secundus autem in actu respectu primi,dcin poten
ita respectu secundi. Vnde manifestu est, inesse in pol ita dicitiir dupli. s. de primo, Oe fecitndo: oc esse in asu dicit dupliciter. s. de feci indo, re tertio. Deinde, eum dicit.
Ambo igitur illi primi. potentia quide sunt scien
tes, ut diximus, verum unus indiget alteratione per
disciplinam,qua quide nonnunq et ex habitu cotra Ho,dispositione mutatur. Alter habet quidem sensum, aut gramaticam, sed indiget operationis, ut
Drio radc,o2ationis Q vacuitate, agat, ac Olletur,at P
hic in 'potctis diuellus Lut patet ab aut ea dicta.
Ambo igitur primi, secundum potentiam laicies sunt. Sed hic quidem per doruinam alteratus est, dc
multotiens ex contrario mutatus habitur hic autem ex eo φ habet sensum , aut grammaticam, non agit autem ex octo ad agcdum excitaturaverum alio modo, at pantea, cum nundum habitum esset adeptus.
Ostendit cruomodo de utra Φ potentia aliquid reducitur in actum. Et circa hoe duo iacit. Primo ostendit quo modo de utra potentia aliquid in actum reducitur sociando ostendit utrum talis reductio su fecitndii in aliqua passionemribi Non est aut simplieiternem pati θce. FDicit ergo primo, Q cum ambo primi sint scientes secundum potentiam,oc id quod est in potentia , reducat in actum: alio modo reduciti irin actum aliquid de potiata
prima,& aliter de se da. Nam quod est in potentia priuario modo, reducitur in actum,quasi alteratus per doctrinam,cic motus ab aliquo alio existEte in actu, acut a margistro,&multotiens talis mutatio est ex contrario habi. m. aiiod ideo dieit,quia mim aliquis reducitur de poten/tia prima iii actum, eκ ignorante susciens. Ignorans ait, Ignora tem dieitur dupliciter: uno modo secundum simplieem tiasti.
siegationem,quando nec veritatem cognoscit, nee etara. plex
tio errore detinetur,oc qui sic ignorans est, fit a iii sciens, Don.q. mutatiis de contrario habitu, sed solum sicut a quirens scientiam. Alio modo dicitur aliquis ignoras se cundum prauam dispositionem, utpote quia detinetur errore contrarso veritati, oc hie in actuin scientiae reducitur,*iasi de eo trario habitu mutatus. bivero est in potentia fecitdo modo: utis. iam litis habitu, transit ex eo, quod habet sensum, aut sciam, oc non agit mea,in age re,quia. s. fit ag s fim sciam. Sed alio modo ut si alio modo primus. Devide, ni dicit.
At vero neq; ipsum pati, simplex esse odenar, sed pati aliud est a contrario corruptio quaedam, aliud salus pli sciti. ipotius est eius, quod est potentia, ab eo qst ellachi, tur ore, ii mile perinde at potentia sese habet ad actum. prie di Non est aute simplex, neq; ipsum pati, sed aliud coiter. quidem corruptio quaedam a contrario, aliud aute Te N. salus magis, eiusqucra potentia est ab eo, quod est RV Sractu,& a simili, atque ita se habente, sicut potentia se habet ad actum .
Manifestat utrum fini ιν aliquid educitiae de potentia in actit in scientiae primo modo, vel secundo, possit dicipati. Et circa hoe duo facit. Primo ostendit quot modis dicitur pati. Secundo manifestat proposuit m tibi Speculans autem fit habens scientiam. γDicit ergo primo, sicut potentia, de actus non dicuntur simpliciter, sed multis dicit odia,& pati non uno modo, sed multiplieiter. Di
riteli impati uno modo,secundula quand corriiptio . . .
nem,qux fit a contrario. Passo. n. proprie dicta, videtur importare quoddam decrementum patientis, inquatum Vincitur ab agente, decrementum aut cin patienti accidit Deundum in aliquid a patiente ab acitur,quae quide abi Octio, cormptio quaedam est, vel simpliciter,sicut quando ab icitur forma substantialis, vel secundu quid, sicut quado ab icitur forma accidet alis. Huiusmodi auiciti forinsablactio, fit a contrario agente: ab'citur. n. sorma a materia vel subiecto, per introductionem contraris sortiis, ochoe est a c5trario age ite. Primo igitur modo proprie ducitur passio, secundum quaedam corruptio ut a contrario. Alio modo passio communiter dicitur et minus proprie,secundum. s. i, importat quandam receptionem. Et quia Q est receptiuum alterius, comparatur ad ipsum, si
tui potentia ad actum, actus autem est perseetio potuis deo hoe modo dicitur passio, non laeundum et, fit quae da corruptio patielitis,ied magis secundum si fit quid ii sus: oc perlectio eius, quod sit in potenμa, ab eo, quoaestio
69쪽
es in actis,quod enim est in potentia, non perficitur, nisi quis prius sciens in potentia tantum,fit addiscens, 5e a
vper id,quod est in actit. Quia autem in alia est,no est G trarium et,quod est in potentia , inquantum huiusmodi, se magis simila. nam potentia nihil aliud est, di quida orado ad amni, nisi reni esset aliqua similitudo inter potentiam re actum, n5 esset necessariuin in proprius aritis fieret in propria potentia. Potentia igitur siectim, noes a contrario,sicut potentia primo modo dicta, sed est a s mili, eo inodo quo potentia se habet secundum similitii, dinem adactum. Deinde, cum dicis.
Fit.n.contemplans, quod scientiam habet .auod quidem aut non est alterari in ipsum n.fit increme
tum,&in actum perfectionemve ut aliud alterationis est genus. Q nocirca non reiste se habet, dicere ipsum sciens, cum scimiterari, sicut nec aedificatore, cum aedifirat. Quod igitur in actum durit, ex eo qstest intelligera potentia. atm sciens, id no doct inam appellare oportet,sed aliud nonae est aequu habere. Speculam enim fili habens scientiam quod certe, aut non est alterari in ipsum enim additio est, ct in
actu aut alterum genus alterationis est. Unde non ne habet. dicere sapientem, cum sapiat,alterari, si cui nec aedificatorem, cum aedificat . In actum igitur ducens, ex potentia ente secundum intelligere, depere,non dochinam appellare, sed alteram habere denominationem iustum est.
Μ aliis stat, utrum quod educitur de potentia in actu scientiae, patiatur. Et primo manifestat hoc circa id, qaeducitur de secunda potentia in actum purum. Secundo autem manifestat hoe cirea id,quod educitur de potentia prima in habinim: ibi Eκ potentia autem ete. γ Dicitergo intino,in habens scietitii. i. habitualiter sciens, fit amispeculans. Sed hoc alit non est vere,oc proprie alterari,et pati,qitia ut dicti im est non est proprie passo oc altera, io, oim de potentia procedit ut actum, ted elim aliquid
de contrario mutatur in contrarium. Cum autem habi. tualiter sciens, fit speetilans alii non mutatur de contra
rio in eontrarium, sed proficit in eo quod iam habet. Ethoe est in dicit in est additio in ipsum, et in acti im.b Additur. n. ei persectio, secundum in proficit in actilin. Aut si dicatur a iterari se pati,erit aliud genus alterationis passionis non proprie dicta,Et hoc manifestat per exemplum dicens, ν non bene se habe die te sapientem habitualiter,cum sapiat aclis,alterari, sieiunem dicimus aedius torem alictari, cum sdificati Cocludit autem ulterius Q eum ille qui trantit de habitu in actum , no accipiat de nouo sei etiam,sed proficiat, cic perficiatur in eo quod hahet, doceri autem,scientiam est acquirere,inani se liuia est, cum educitur aliquis de potentia in actum, secundum ii in incipit sacere eum intelligere acti occipere, non est cipiens scientiam, ab eo qui est actu sciens, rea m*gistro, Vel non debet dici,pati simplieiter,&alterari , aut dicen dum est esse duos modos alterationis,quonim unus alte rationis est Deudiim mutationem in priuationis dispo sitionesγ.Lm dispositiones contrarias,quibus priuatur, propter dispositiones pruis existentes, quia unum con traii orti est priuatio alterius. Alter ureo alterationis mo dux est secundum mutationem in habitum, de naturaFrecipiunt aliqui habitus,ec sormae, quae sunt per se nes natiirxob'i eo Φ aliquid abiiciatur. Ille igitur qui addiscit scientiam, non alteratur,rimi patitur primo modo, sed serundo. Videtur autem hoc esse cotralium rius,quod supra dixit, u multotiens qui addiscit talaia, mutatus est a contrario habitu,se ita videtur Φ su altera. tio secundum mutationem in priuatitias dispositiones. Sed dieendum Q eum aliquis ab errore reducitur ad fratiam veritatis,est ibi qtis dam similitudo alterationis, qui est de contrario ad eontrarium, noli tamen vere est ibit lis alteratio. Naalierationi, qtiae est de contrario incoira Adri, riuin, trian per se,& essentialiter competit. s. Q sit a c5 alicta uario,&Q sit in contrarium. Si t. n. Qealbatio non est tionem nisi ad album,ita non est nisi nigro vel medio, quod reo ridspe albi,in quodain modo nigrum. Sed in aequisitio. ne scientiae accidit et, ille, qiii acquirit scientiam veritatis, prius fuerit in errore, ab Mi hoc. ii potest adduci ad scien
tiam veritatis: unde non est vere alteratio de eontrario in
contrarium. Item dubitatur de hoc quod dicit, pillea aecipit scientiam,fit actu sciens a sciente in actu, re magi sero. Hoc enim non semper fit,inentiam ni maliquis aequirit,iton solum addiscendo a magistro, sed etiam per se inueniendo. Et ad hoedieendum est,st semper eis aliis quis est in mitita sciens, si fiat actii habens scientia,oportet et hoc sit ab eoqilodest actu. Considerandum tamEest,. aliquid aliquando reducitur de potentia in actum ab extriti se principio talitiam,sicut aer illuminatur ab
eo,quod est asu lucidum: quadοιν autem 5c a principio
intrinseco,et a principio extrinseco, sicut homo sanatur,oca natur Sc a medico, utrobi in autem sanatur a sanitate in actii. Aia iii sectum est enim,u, in mente Medici in ratio sanitatis, si eundum qua sanat: oportet etiam in eo qui sanatur sectandum naturam esse aliquam partem sana. s.co cuius virtute aliae paries sanantur, re cum Aledici sanat, hoc modo sanat,seut natura sanaret. s. calefacien do, aut instigidando, aut aliter transmutandor unde Ase
dicus nihil aliud iucit,Φ q, auxiliatur nauirae ad eκpeludum morbum,quo auxilio natura non egeret, si esset sortis. Eodem autem modo se habet in scientix acquisitione. homo. n.acquirit sciam,et a principio in latinseco dii inuenit, et a principio extrinseco dum addiscit. Virobi ii aut redi eis de pol ita in actis,ab eo qSest actu. Homo. n. pertum E intelnagrtis,statim ci cilcit actu prima pricipia
iustum in talis exitiinde potentia in actum habeat deuo. D naturaliter cognita,reda ex eis conclusiones elicit,nii
minationε doctrins,in aliqua aliam hie, qus qd Eserte non est posita, sed mihi poni. D inde, cum dicit.
At quod ex eo quod est potentia, discit, accipi Mentiam ab eo,quod est actu sciens, at s ab ipso do
center id aut aut non est dicendii patia calterari,aut duos alterationis este modos fateamur oportet. Ea
inquam mutationem,qur ad priuatiuas est disposi/tiones, de eam,quae est ad habitus atq; naturam. Ex potentia autem ente,addiscens, &accipies scietiam ab eo qui actu,& doctus esi,dc docet,aut neque pati dicendum sicut dictum est aut duos es emidos alterationis,& eam qup in priuatiuas dispositiones est, mutationem,& ea,quae est in habit', A nam.
Alanitestaliutrum cum aliquis exit deprima potentia
in actuim scientiae, aluntur,et patiatur,et dicis e cum albin actu scit, venit in actualem cognitionem eorum, quae potentia sciebat. Et eodem modo exterius docens ei auxiliatur ad sciendum. s. ex principijs addiscenti notis, deducens eum per demonstratione in coclusiones prius igno/tas. od quide auκiliu exterius,homini necessariu non esset, si adeo esset perspieacis intellect in per seipsum posset eκ principiis notis conclusiones elicere, quae quidem perspicacitas hominibus adest secundum plus et minus.
Haec cum ita sint prima quidem mutatio sensiti ui ab eo quod generat fit, cum au tem ortum, ac ge neratum est,ha t iam sensum,perinde ati scientia, distat ire actu, simile est contemplari. Sensitivi autem prima quidem mutatio fit ago πια conerante. Cum autem generatum est, habet iam scut indis .
sciam. Et sentire sin actu, similiter di ipsi cosiderare.
70쪽
DE Atac. XII. Ivos T QVAM Philosophus distinxit potentia
re actu, to idit quomodo aliquid de potentia in actu eκeat circa intellectu, quod dixerat de intellem adaptat ad sentim. Et cir ea hoc tria tacit. Primo ostendit quomodo circa sensum aliquid educitur de potentia in actu. SOcundo ostendit disserentiam inter sensum ocintellectum tibi Disserunt autem quia huius qui δε accidentia oce. FTertio colligit epilogado qus dixerat de sensiuibi , Nile autem intanium γ nsiderati dum est ergo circa primit, Q sciit in scientia est duplex pomia , oc dupleκ anus,lta est oc ei rea sensum. Nam quod nondum habet sensiam,et natum est habere, st in potentia ad sensum. Et quod iam habet sensam, re nondum sentit, est potentia soluens , λ
teirea scientiam diccbatur. Sicut autem de potentia prima aliquid mutatur in primum actum,du acquirit sciemtiam perdoctrinam . ita deprima potentia ad sensum, aliquid mutatur in actu, ut. s. habeat sensum per generatio. Fnem. Sensus autem naturaliter inest animali r unde si t Po generationem acquirit propriam naturam.&speciti ita aequirit sensum. Secus autem est de scientia, quae non
inest homini per nati iram,sed acquiritur per inuention tire disciplina. Hoc est ergo ' dicit, P prima mutatio sensitivi fit a gelierante. Alanifestat autem primam mi ita ii nem,quae est de pura potentia in actum primum ducens. Nec autem mutatio fit a generate. nam per virtutem quae est in semine,educitur anima sensitiua de potentia in actii cum omnibus suis potent as. Cum autem animal iam generatum est,tunc hoc modo habet sensum, sicut aliquis
habet scientiain, quando iam didicit. Sed quando ia stimiit secundum actum,tunc se habet sicut ille qui iam actu considerat. Deinde, in dieit.
Differentia tamen est i Nam ea, quae actu sensum efficiunt extra sunt,ipsum inquam visibile,& audi tale,ec sensibilium caetera. Cuius causa est haec. Actu Gnanm sensus, singularium est. Scientia vero uniuersalium est haec autem in ipsa anima quodamodo sunt. propter intelligere quidem, cum quispiam umluerit, in ipso est situm. Sentire autem non collocu
turin ipso. Necesse est enim sensibile ipsum adeo, pari modo res sese habet.&m scientiis sensibilium, α ob eadem utiqMausam, quia sensibilia singularia
sunt.& externa sicuti diximus. Sedui de his exactius dilucidiusve dicamus, dabitur nobis rursus occasio. Tex. G Differunt tamen,quia activa sensititiae operatio m --. nis, extra sunt nempe, sibile,& aiidibile. Similiter
autem,& reliqua sensibilium. Causa autem est, quo niam singularium quidem, secundum actum sensus. Scientia autem uniuersalium. Haec enim in ipsa quodammodo sint anima i unde intelligere in ipsa est, cum velit, sentire autem non est impia. Necessiri u i est enim adesse sensibile. Similiter autem re hoc se habet, in scientiu sensibilium, S propter eandem causam,qa sensibilia singularia sunt,de externa. Sed de his quidem certificare, tempus erit rursum.
Quia possierat s militudinem intere sentire inam, ecconsiderare, vult ostendere dii sertitam inier e citius quidem differentiae causam assignare incipit, eκ disserentia obiectorum. L sensibilium,oc ii ita ligibiliti, quae sentiuntre eon iiderans in actu. Scit sibilia. n. qitae sunt activa operatiotiis sitiuae. s. vis bile, Naudibile, et alia huiusmo. di, silii xtra animam. Cuius causaeu. quia sensus secum dum actum, sunt singulariu.quae sunt extra animam, sed seuntia est uniuersalium,quae quodammodo sunt in ala.. Εκ quo parmu, illeqiii iam habet scutiam, non oportetqusrat extra, sua obieci sed harit ea in se: unde micy
considerare ea cum vult nisi si ruperae idem impedi tur Sed sentire non potest aliquis ciim vult, quia sensibistiano habet in se,sed oportet.assint ei evira. Et sciit est de operatione sensuum,ita est in sciri issensibilium, qilia etiam sensibilia sunt de numero singularium, ec eoru qus sunt eκtra animam. Vnde homo non potest considera. Tex.c5re secundit inscientiam,omnia sensibilia quae vult, sedit. me. i. cicla tantum,quae sensu percepit. Sed fecitndum emitudinE inde. determutare de his,iterum erit tempus. s. in. a. ubi agetur Quare de intellectu, rede comparatione intellectiis ad sensum, sensus ECirca ea vero,quae hic dicuntur,c5siderandum est qua- singula. se sensus sit singularium, scientia vero uniuersalii ini, oc rium αquomodo uniuersalia sint in anima. Settilum est igitur inulta circa primum,in sensus est virtus in organo corporali,in unum. tellectus vero est virtus immaterialis, quae non est actus alicuius organi eo moralis. Vnumquod Φ autem recipit in aliquo per modum sui: cognitio ause omnis fit per hoe cognitum es aliquo modo in cognoscente. s. secund si similitudinem: nam cognoscens in actu,est ipsiim cogitutum in actinoportet igitur in sensus corporaliter,dc materialiter recipiat similitudinε ret,quae sentitur. Intellectus autem recipit similitudinem eius, i, intelligitur incorpo ralite re immaterialiter. I ii diuiduatio autem Iaatiirsco munis in rebus corporalibus, re materialibus, est ex mainteria corporali, sub determinatis dimεsionibus eonidia: Vialiter sale autem est per abstractionε ab huiusmodi materia,& materialibus conditionibus indiuiditatibus. Alani sessum est igitur,q, similitudo rei recepta in sensu repre
sentat rem,starandum Q est singularis, recepta auiε in in tellectu, representatrem fini ronem uniuersalis naturooc
inde est in sensus eognoscit singularia, intellect' vero uniuersali ec horum sunt scientiae. Circa seeundum vero moconsiderandum est, puniuersale potest accipi dupliciteri una sint Uno modo potest dici uniuersale, ipsa natura eo munis in Ria,ci prout subiacet intentioni uniuersalitatis. Alio modo se, quoia 1 eundum se. Sicut oc album potest aecipi duplicitur,vel id rebus cui accidit esse album, vel ipsum met, fim,subes albedi, Vre esu ni. Ista autem natura citi acii lenit intentio uni ersalitatis, pis Popputa natura hominis i habet duplex esse. unum quidem cor sidemateriale, seeundum inest in materia naturali, aliud aut immateriale, secudum Q, est in intellectu. Secundum igit, Q habet esse in materia naturali,nsi potesset aduenire in. tentio uniuersalitatis, quia per materiam indiuiduas. Aduenit igitur es uniuersalitatis intentio fim, et, abstrahitur a materia indiuiduali. Non est aut possibile, . abstrahata materia indiuiduali realiter, sevi Platonici posuerimi. Non. n. est homo naturalis. i. realis , nisi in his carnibus, re in his ossibus,sicut probat Philolaph'in. r. Metaph. Lee. r. Relinquitur igitur in natura humana non habet esse pri/ κ.c ter principia indiuiduanua, nisi talum in intellectu. Nec mEx s. tamen intellectus est salsus, dum apprahendit naturam Lege iis communem p ter principia indiuidualia, sine quibus rius li. i.
esse non potest in rerum natura. Non enim apprxhεdit in te. M. hoc intelle s. s. in natura communis sit sine principq sin diuiduantibus,sed apprxhξdit naturam communem
non apprehaendido principia indiuiditantia, re hoe noest salsum. Primum autem esse salsiim, sevi si ab homine albo smararem albedinem hoc modo, in intelligerem eunon esse album: esset. n. tune appraehensio salsa, si autem sic separarem albedinem ab homine, in apprae hederem hominem, nihil appraehendendo de albedine ius, ii 5 es
set apprahensio salsa. Non. n. exigitur ad veritata apprethentionis,ut qui appraehendit rem aliquam appraenen dat omniaqtiae insunt ei. Sic igitur intellectus absin salsistate abstrahit genus a speciebus,inquantiam intelliot na turam generis non intelligendo diuerentias. Et similiter abstrahit speciem ab indiuiduis, inouantum intelligit naturam speciei,non intelligendo indiuidualia principia..Sic igitur palesie naturae commimi non potest attrib*intentio