장음표시 사용
71쪽
LIBER SECUNDUs 3 ih brim A aliud quidὰ proprium ea muscuiuis alas, allud
inulte et ii, litari. soluit , si vitum de multis, prout ii it liυ autem commune omnium. γ
gitur Prater principia,quibus unum in multa diuiditura unde resiliquitur in vii luctialia secundum Φωnt uniuersalis,lion sunt nisi iii aninia. I sautem naturae quibus aecidit in iantio vitiuersu is, iit in rebus. Et proptertio non ita communia significantia naturas ipsas, prs dirantur de indiuiduis, non autem nomina significantia ilitentiones. crates. ii. est homo, sed n5 est species,*uis homo sit species. Deinde um d citi
Nunc id sit a nobis determinatum: cum simplexin qua non fit id quod dicitur esse potetia, sed aliud quidem sit ut puer,que militare posse, dicere licet raliud aute ut hisce,qui iam aetate, militaria: arte, ap/tus euasit ad militandum, sensitiuum similiter se ha/bere. At v cum ipsorum differentia nomine careat, determinatum autem sit ipsa esse diuersa,& quo pa/cto diuersa sint, necesse est,ipso pati. ac alterari, tan/quam proprγ nominibus uti. Ipsiam autem selisiti. uumrtentia tale est, quale iam ipsium sensibile est actu,ncuti diximus. Patitur igitur, cum est non simile.At passum euasit simile,& est tale quale est illud. Nunc autem tantum sit diffinitum suod cu non
simplicita fit id, quod potetia dicitur, scis aliud qui
dem, sicut si dicamus, puerum posse militare . aliud autem sicut in state existente, sic habet et sentiti uu. alloniam autem innominata est ipsorum differen/tia, Determinatum est aute de his quod altera sunt, re quomodo altera. Uti necesse est ipso pati, dc est rari tanquam propriis nominibus. Sensitiuum au/rem fotentia tale est, quale iam actu est iens hile, sicut dictum est: Patitur igitur non simile existens, passum alitem Uin ulatum est,& est tale,qtiale illud.
Reeollinil aiiod dictuni est de sensu. Et dicit,q, nuc ia. tum sit diuiti itiina, et non simpliciter dicitur id, quod est in pollata, sed multipliciter. Vno. n. modo dicimus piae. rum posse militare, secundum potitiam remorum. Alio modo posse dicimus militare, quoniam iam est in xtate persee re hoe secundum politiam propinquam. Et si/militer se habet isensitivo i m pliciter.n. est aliquis in potentia ad sentiendum aliquid, ut iam dictum est. Et licet non sint nomina posita, in quibus harum dii serentia potentiarum ostendatur,tamen determinatum est,. isis potentiae sunt alters abinuicem,de quomodo sint alterae. Et licet alterari oc pati non proprie dicatur aliquid, secunduq, exit depotentia seciliata in actum, prout habens sen. sum fit actu sentietas,tamen necesse est vii hoe ipso, quod est pati, oc alterari,ac si essent nomina propria conue. se habet sensus ad sensibilia, incipit determinare de sensi. hil oc sensu. Et diuiditur in partes duas. In prima parte det crininat de sensibili biis. In secunda de sensit ibi adiutat turnientia,quia selisitiuum in potentia, est tale, quale est in
pri dum in iam est passum,estas sindatum senactu sensibile. Et propter hoc sequitur, et, secundum . patitur a principio, non est similis sensus sentiet Desen sit 33 obiecto. SEisibile tripli.
loquὼe est illud. Qiod Aa distinguere nescierat antiqui philosophi, posuerui senium esse positu ex sensibilib .
At enim de unoquom sensu, deinceps a sensibili λbus cuius in proficiscentes, dicamus oportet. Atque prius ipsa sensibilia distinguenda esse videntur. Sem sibile iram trifariam di citur. Sensibilium enim qiis dam peris quaedam per accidens sortiuntur. Et il/lorum, rursus alia sunt uniuscuiuscu propria sen/sus,alia communia cunctis. Dicendum autem est secudum unumquem p sen sim,de sensibilibus primo. Dicitur autem sensibile tripliciter,quorum duo quidem dicimus per se sei,
uti r inum autem per accidens. Duorum autem, autem uniuersaliter de omni sensu et c., Prima diuti in duas partes. In prima distinguit sensibilia propria ab aliis modis sensibilitam. In secunda determinat de sensi γhilibus propriis secundum vnsiquem p sensum: ibi , uius quidem est instis &αγ Cirea primum duo facit. Dimmo ponis diuisonem sensibilium. Seeundo eκ ponit natabra diuisionis i ibi meo autem propriis quidem oce. Dicit ergo primo, . anteib determinetur de sensu qui Lnam sinoportet primo dicere de selisibilibus secundum M vnisquetra sensum,quia obiecta sunt praeuia potent ijs. Sensibilia vero tribus modis dictitiir. Vno quide modo per accidens,& duobus modis per se, quorum uno dicitiatur sensibilia illa,quae propria sunt singulis sensibus: alio modo dicuntur scii sibilia illa,quae eo muniter sentiunt ab omnibus quae sentiunt. Deinde,cum dicit.
At v proprium id sensibile aeco, quod alio sensu Quid sit
sentiri non potest,& circa quod error feri nequit. Propriuvi color respectu visus,dc sonus, aditus, sapor regu io sibii sus. Tactus autem plures differetias habet quidem, iudicat tamen de illis,ut caeterorum sim suum quis ide suo sensibili de non decipitur. Visus enim no er ratesse colorem aut auditus esse sonum, sed quid sit id, quod est infectum colore, vel ubi, aut quid nam .Huiuscemodi igitur sens bilia dicuntur uni ubcuiuis propria sensus. Dico autem proprium quidem, quod non eotin C Ut altero sensu sentiri,de circa quod non contingit errare, ut visias, coloris, S auditus, soni,& gustus, si poris. mis autem plures habet differentias. Sed unusquita sorsus iudicat de his, dc non decipitur, neque visus, qdi color, net auditus, qui sonus sit, sed quid est coloratum,aut xhi,aut quid sonaris. Huiusmodi igitur di r Ipria uniuinitul si is obra.
Εκponit membra diuisionis. Et primo exponit quaesiuit sensibilia propria. Et dicis inscii sibile proprimest,qmin sentit uno sensit,in no potatio sensu sentiri,et circa qansi pol mare sensus,sicut visus a,prie est cognoscit .coloris,oc audi iussoni,oc gussus humoris.i. saporis, sed inebis habet plum ditas appropriaras sibi: gnoscit. n. Oliduoc humidii: frigidii,oc secur graue,ocleue,ct hmoi multa. Unusquisque autem horum scia suum iudicat de propriis scit sibilibus, Ocivin decipitur hi eis, sicut visus i GAZ A D dccipituri sit talis colorincipauditus decipitur desiἶiii se a ici, Qx isensibilia per accidens,ves communis,de' capiuntur sensu sicut decipitur visi si velit iudicare homo per ipsum, quid est coloratum, aut ubi sit. risimili, tredecipitur quis, si velit iudicare pre auditum, quid est, quod sonat. Haec igitur sunt propria sensibilia uniust iu sensiis. Secundo ibi. munia vero sunt haec, motus, quies, numeruS, s
figura,& magnitudo. lianaiam nutatis sunt a pria sibile eis sensus, sed omnibus communia sunt. Etenim tamI, mune. motus quidam sensibilis est, atq; visu. Communia autem sunt motus, quies, numerus, δfigura, magnitudo i huiusmodi enim nullius sen, 'his sunt propria, sed communia omnibus . Tactu enim motus aliquis sensibilis est, de visu. Per se igitiir sunt senlibilia haec,
72쪽
Exponii secundum membrum diuisionis dicens, Φ Εeommunia sensibilia sunt ita quini, motus, quies, nomerus,figura,re magnitudo. Haec enim nullius sensus unius sunt propria,sed sunt communia omni . Quod non est se intelligendum,quasi omnia ista sint omnibus communia, sed quaedam horum. s. nummis, motus, requies,sunt communia omnibus sensibri Tacitas vero, re Visus percipiunt omnia quinq;. Sic igitur mani sessum est quae sint sensibilia per se. Tertio ibi.
Per accidens autem sensibile dicitur, ut si album Diari filius sit.Per accidens enim hoc sentis,quia al
bo quod sentis id accidit . Quapropter & nihil ipse
sensius ab huiuscemodi sensibilibus patitur, vitalia sunt .Eorum autem quae per se sentiuntur, illa sunt
proprie sensibilia,quae propria sunt, & ad quae sub
stantia uniuscuiuis sensus est apta. Secundum accidens autem dicitur sensibile, ut si salbum sit Diari filius. Secundum accidens et enim hic sentitur,quoniam album esse,huic accidit, quod sentitur, 'nde sensus nihil patitur a sensibili, quate/nus tale est. Sensibiliu autem secundum se ea pro/
prie propria sensibilia sunt 3c ad quae substantia uni
uscuiusq; sensus est naturaliter accommodata.
Euponit tertium membrum diuisionis,de dieit,secudum accidens sensibile dicitur, vi si dicamus Q Diarius, vel Socrates est nil sibile per accidens, quia accidit ei esse album. Hoe. D. limitur per accidis, quod accidit et,quod sentitur per se, accidit aurein albo, quod ea sensibile per se sit Diarius: unde Diarius est sensibile pera dia. Vn. de nihil patitur sensus abhoe, inquantii in lim5 i. iauis
autem sensibilia eo inmunia,et sensibilia propria sint per se sensibilia: tamen propria sensibilia sunt proprie per se sensibilia,quia substantia uniuscitius* sensus, re eius dis G finitio est in horiquod est aptu natu pati a tali sensibilit
Ratio autem uniuscuiuis potentiae consilii in habituditu ad proprium obiectum. Diibitat tu aute in hie dedi. stinctione scii sibilium commuitium,a sensibili is per aecidens. Sicut enim sensibilia per accidens noti appraehenduntur,nisi inquamuin sensibilia propria appraehedian tur, ita nee sensibilia comunia,nun* enim visus apprie. hendit magnitudinem,aut figuram, nisi inquantilina in praehendit coloratum: videtur ergo Q sensibilia eommunia si metiani sensibilia per accidens. Dicunt igitur quis damu, huiusni odi eommunia sensibilia non sunt sensi,
bilia per accidens, propter duas rationes. Primo quidem quia hutiusmodi sensibilia communia sunt propria sen sui communi, sicut sensibilia propria,simi propria singulis sensibus. Secundo,quia sensibilia propria no possunt esse sine sensibilibus communibus: possunt autem esse si ne sensibilibus per accidens. Vtram autem resposio in. I competens est. Prima quidem,quia falsum est,ir istasen sibilia eo inmunia sint propria obiecta sensus comunis.
Sensus. n. inmunis est quaedam potentia, ad quam ter. minantur immutationes omnium sensuum, ut in patebit. Viidei possibile est in sensus communis habeat aliquod proprium obiectum, quod non si obiectum sensus proprq. Sed circa immutationes ipsas sensuum pri priorum a sitis obiectis, habet sensus communis aliqiras operationes proprias,quas sensus propin habere no possunt,sicuti percipit ipsas immutationes sensuum, α discernit inter 1ensibilia diuersorum sensuum. Sensu. n. c5muni percipimus nos videre,et discernimus inter sensibilia diuersorum sensuum. s. album etdulec Praetere Dato p sensibilia communia essent priFria obiecta sensus communis,non excluderetur quin esimi per accidis se sibilia, respectu sensuum propriorum. Sic. n. agitur de sinsibilibus, secundu Q habent habitudinem ad sensus pro 'prios. nam potentia sensus communis,n5dum est des rata. Qiiod autem est obiectum proprium alicuius intorioris potenti aereontingit esse pera dEs sensibile, ut postea diectur. Nee est miris,quia hoe qae est per se sensibile, uni sensuum exteriorum, in per accidens sensibile respoctu alterius, sicut dulce est per accidens visibile. Seeuda
etiam ratio non est competens. Non. n. resert ad id,quod
esse sensibile per a d larum, in id quod est si Neistum sensibilis qualitatis, sit per se subiectuin eius, vel non perti. Nullus. n.diceret ictem,qui es proprium subiectum loris, esse per se sensibile tactu. Hideo allire direndum,' sentire consisti in quodam pati re alterari, ut supra dicium est. Qui equid igitur facit disseritiam in ipsa passi ne,vel alteratione sensus,habet per se habitudinε ad sen, sum,oc dicitur sensibile per se. autem nullam iacit diiseremiam circa immutationem sensus, dicitur sensibile peraecidis. Vnde et inlitera dicit Philosophus,iraseno sibili per aecidens, nihil patitur sensiis, secudum in hii iusmodi. Disserentiam autem cirra immutationem sensus,
potest aliquid facere dupliciter. Vno modo quantum ad ipsam speciem agentem,oc se faciunt disserentiam circa immutationem sensiis,sensibilia per se, secundum P ho est colora illud aute inest sonus,lioc autem est album,ilulud vero nigrum. Ipsae enim species activorum in sen suactu,sii ni sensibilia propria ad quae habet naturalem aptitudinem potentia sensitiva,& propter hoe fecitdum aliquam disserentiam horum sensibilium diuersi fieatur sensus Qiixdam vero alia faciunt differentiam in irata sinutatiotie sensitum, non quantum ad speciem agentis, sed quantum ad modu actionis. Qualitates. n. sensibiles mouent sensum corporaliter,et sit ualiter. Vnde aliter moliri
seeundum in sunt in maiori vel minori corpore,& secundum Q sunt in diuerso situ. s. Vel propinquo, ves remoto vel eodem, ves diuerso. Et hoc modo iaciunt circa immutationem sensuum, differentiam sensibilia eo munia. Manifestiam est enim Q secundum omnia lixe quinq; diuer sificatur magnitudo, ves sius. Et quia non habent habititudinem ad sensum, ut species activorum,ideo se dum ea non diuertineantur potentiae sensii lux, sed remanetat communia pluribus sensibita. Viso igitur quomodo dicantiir per se sensibilia,& manuiua,et propria, testat videndum,qua ratione dicatur aliquid sensibile per accidens. Sciendum est igitiir,ip ad hoc, in aliquid ut sensi bile per accilla, primo requiritur q, accidat ei, quod per se essensibile,si i accidit albo, esse hominem,&aeciditri esse dulci. Secundo requiritur,q, sit appuliensum a senti me,si enim accideret sensibili, lateret sentientem, ii 5 dicereriir per accidens sentiri. Oportet igitur P per se cognoscatur ab aliqua alia potentia cognoscii tua sentutis. rahoequidem ves est alius sensus,vel in intestems, v lvis cogitativa, aut vis aestimativa. Dico autem in est ali sensus, sicut si di mus,et dulce est visibile per accidens, inquantum dulciaecidit albo,quod appraehenditur vi D, re ipsum dulce per se cognoscitur ab alio sensit. s. agas Sed ut proprie loquamur,hoc no est uniuersaliter serisbile pera ciens,lia per accidens visibile,sens e auiEper se. in ergo sensu proprio no cognoscitur, si sit ali ad
uniuei saltiappraehenditur intcllectu . non tamen omne
quod initale appraeli di potest in re sensibili, potest dici sensibile per accidis, sed statim qd ad occursum m semiam apprenenditur in lectu. Sicui statim cum vi seo aliquem loquentem,Vel moueres ipsum, appraehendo perinialectum,vitam iust unde possum dicere in video minuere. Si vero apprinendatur in singulari, ut puta ciim Video coloratum, percipio hune hominem vel hoe anumat, huiusmodi quidem appraehenso in homine fit per
vim eogitatiuam,quae dicitur etiam ratio particularis, eo est eollativa intentionum indiuidualist, sicut ratio viii iurialis est collativa rationu uniuerialium. Nihilominu Lib. .
73쪽
ossiciis iani hae evis est in parte sensit tua, quia vis scit si uua in cogitati sui sit premo, participat aliquid de vi intelle 'tua in homi
a fili ho ne,in quo sensus intellectu coniungitur. In animali vomitiae re in irrationali fit approchensio intentionis indiuidualiassiimati per aestimatiuam naturalem relin duminouis per audi i bru- tum vel vi sum eognoscit filium,vel aliquid huilismodi a tis,et dis Disserenter tamen circa hoe se habet cogitatilia, dcaesi M ferentia maliva. Nam cogitativa apprxhendit individuum, ut eamdeuel existens sub natura eommuni,quod contingit ei, inqua a Dotiati, tum unitur intellectuae,in eodem subiec io, unde cogno . min. scit hune hominem, prout es hie homo , oc hoc lignum, prout in hoc lignum. Mimatiua autem non apprs heni dii aliquod indiuid intin, seeundum et, est sub natura comi muni,sed solum secundum in est terminus,aut prinei pia klicuius a boni, vel pallionis, stetit ouis cognoscit hunc agnum, non inquantum est hie agnus, sed inquantum est ab ea lactabilis, Oe halie herbam, inquantum est eius bus. Vnde alia indiuidua ad quae se non eviendit eliis actio vel pasio, nullo modo approeliendii sua aestimat Dua naturali. Naturalis enim sminatiua datur animalibuVt peream ordinentur in actiones proprias, vel passio, nes, prosequendas, vel fugiendas.
Cuius igitur visus est perceptiuus, id est visibile. Visibile vero est color,& id quod oratione quidem
explicare,ac dicere licet, nomine autem caret, atque
idipsum maxime patebit, cum ulteri' procedemus. aetac. 66 Cuius quidem est visus,hoc est visibile. Uisibile autem est color quidem, id, quod oratione quidedicere possumus ima ominatu aut est. Manifestum aute erit,quod dicimus ubi longius erimus progressi. Lec. xiiii. POST VAM Philosophus distinxit propria
sensibilia a comunibus sensibilibus , et a sensibilibus seeudum accidens, hie determinat de proprins sensibilibus secundum unumquem p sensum. Et primo de proprio sensibili visus. Seeundo derprio sensibili auditus:ibi ueaut primum de sono &αγ Tertio de proprio sensibi
sensibiligustiis:ibi Gustabile autem est ei: FQuinto de rinio sensibili lac ibi ciniasibili aut re taM ete. FGrea primum duo facit. Primo determinat de visibili. is Secundo dicit,quomodo visibile videaturii bi Nuca ira rem in tantum sec. I ea primum duo facit. Primo doterminat quid est visibile,disin ens visibile induo. cundo determinat de viro in vi ubili tibi Visibile. n. ea n color o F Dicit ergo primoincum di in sit,u apprii sensibilia sunt quae unusquis ιν sensus proprie percipit, iis illud sensibile euius proprie pereeptitius est visus, hoe est
visibile. Sub visibili autem compraehenduntur duo. Navisibile est eolor cest quoddam aluid, Piodrarione ciuidem designari potest, sed no habet proprium nomen sibi impossinini,quia quidem visibilecompetit his, quaevi. dentur deno sicut sunt noctilueae, oc putredines quercuum,et huiusnodedemn serit manifestum in proci ssu huius tractatus, postό ingre is uterimus in comition visibilis,eκ eognitione colori quodestinani seiviis visis hile. Deinde,cum dicit.
visibile igitur est color .hic autem est id, quod in
eo quod per te, visibile est. Per se vero,non ratione,
Quid sit sed quia in se causam habet, ut si risibile. colorati colori rem omnis motivus est eius, quod est perspicuum a M.& id,est ipsius natura. chiaeropter non est visibile absis luce sed omnis uniuscuiust color inlumici Sine lim ne sane videtur. iam obrem quidnam sit ipsum luce vide. men, prius dicere declarareq; oportet.
M rinthii Vibbile enim est color, hic autem est. de quovis/is PQ O- bile per se praedicatur, secundum se autem, norati
. ne, sed quoniam in seipso habet causim esten divisi. bile. Omnis enim color motivus est eius quod secis Te, dum a m est diaphani,& haec est ipsius natura.Vnde nihil est visibile sine lumine, sea omnino Vnus
quin color per lumen visibilis est. Quapropter de lumine primo dicendum est quid sit.
Determinat de viro ii visibili. Et primo decolore. Soeundo de eo,quod dixit esse in nominatum tibi Noaim tem omnia visibilia αα irca primum duo facit. Pi mo ostendit quomodo color se habet adhoe, et, si visi bilis.Secundo determinat de his, qlix requirutur ad hoc, color videatur: ibi , Est igitur aliquid diaphatiis etc. FDicit ergo primo,q, eum color sit quoddam visibile, es se visibile conuenti ei seradum scinam color in eo quod est color, in visibilis per se. Perse autem dupliciter dicit. Uno enim modo dicitiir pro stio per se, cuius praediscatum eadit in diffinitione subiecti, si lista: Homo est animal :animal enim odit in dissinitione hominis, et aairiquod est in dissὶntisone alicuius,est aliquo modo cauo saeuis,in his quae sunt perscidicuntur praedirata esse eau Asdissa subiecti. Alio modo diciturvositu per se cuius econ cata. trario subsectum ponitur in dimnitione praedirati, neutsi dicaturi nasus est simus,vel numerus est parismum. Πώnihil aliud est,quam nasus cimilis, de par nihil aliud est, b numerus medietatem habens, re in istia sibi emini est causa praedicati. In testigendum nemo, et, eolor est vis bilis per se,hoe secundo modo,& non primo. Nam vi si Non hilitas est qiixdam passio,scuismum est passionas. Et ut pat. hoc est quod dicit, et, color secundum se est vis bile nora so eoi . tione . i. non ita. visbile ponatur in eius dii sinitione, ria ad x. sed quia in seipso habet eausim,ut sit visibile,sicut subie qitata trctum in seipso habet eausam profriae passionis. Qxiod stipim sprobat perhoe, omnis color est motitius diaphani se generi .cundum actum. Diaphanum autem,est idem intranspa putati rens, ut aer Vel aqua,&hoc habeteolor de sui nati ira, P cidi. possit mouere diaphanum in actu. Ex hoc autem in m O. Diapli.
uet diaphanum in actu, est visibile, Vnde sequiturine, quid . Ior seeundum suam naturam est visibilis. Et quia diaphanum non fit in actu, nisi polumen, sequituri color non sit visibilis sine lumine. Et ideo ante* ondat qualiter color videat, dicendu inde Iutrunci Dcinde, tum dicit.
Est igitur aliquid perspicuum'. Perseimum aut E Quid id dico, quod est quidem visibile non est autem ut diaph υ
simpliciter dicam per se, sed per alienum colorem nutrit visibile.At prestalis est aer, Saqua,&solidorum pG complura, ut vitrum,& glacies,& huiusmodi corpo ςvum ra. Non enim aqua vel aer, ut est aqua vel aer 'erspicuum est,sed quia natura eadem inest his viris , de perpetuo suino corpore. Est igitur aliquid diaphanum . Diaphantina aute Tricios dico quod est quidem visibile, non autem secudum
se visibile ut simpliciter est dicere sed propter ex/
traneum colorem. Huiusnodi aut cest aer.-aqua,
ct multa solidorum. Non enim secundum Q aqua, neq; secundum Q aer diaphanum est, sed quoniam est natura eadem in his utrisque,& in perpetuo sit,
perno corpore. De terminat de his sine qitibus eoior videri n5 potest, scillari diaphano,oc lumine. Et diuulitur in partes tres. Immo ostendit quid sit diaphanum. Meudo determinat de lumine,quod est actus ius: ibi Lumen autem in hin. his actus ααλ Tertio ostedii quomodo diaphanum est
susceptiuum coloristibi Est aut E coloris θce. γ Diciter
go primo, . cum color sit motivus secundum sciam ii
uncini,diaphani, te liti est in diaphanum stati ii id. Est autem dui phanum,quod no habet proprium evior L ut
74쪽
s diuidum ipsum vidui possit, sed est susceptiuum extra
Dei coloris ecudum qiaem aliqlio modo est visibile. Hu iusmodi aluein diaphamim est,sictu aeroca qua,ta mulo, ta corpora solida: ut lapides quid arre vitium. Licet aui' alia accidentia qui conueniunt elemeniis ct elementatis,' conueniant m fm naturam euintiorum: si eut calidiim: refrigidum: gratie ioc leuerocalia limoi tamen diapha. num non conuenit praedictis in natura aeris aut aquae,m ιγ hmotu sedeonsequitur quandam naturam communem non solum aeri re aquae: quae sunt eorpora corrupti
hilia: sed conuenit etiam coelesii eorpori, quod in perpe tuum oc incorruptibile. Μanifestum est enim aliqua cc linia corpora esse diaphana. Non enim possemus videin re stellas fixas, quae sunt in odiaua sphaeraenisi in seriores
sphaerae planetarum essent transparentes:vel diaphanae. Ne ergo manifestum estu, diaphanum no est proprietas consequu naniram aeris aut aquaeised aliquam colorem naturam:ex cuius proprietat oportet causam diaphanitatis assignare:vt postea apparebiti Deinde eum dieiti
Quid Lumen autem a bis est huiusce perspicui,ea nimi lux sine rum ratione, a perspicuum est. At id est potentia, lumen. in quo nunc idipsum inest,nunc tenebrς. At lunae
quasi perspicui color est, cum est perspicuum a si igne, vel ab huiuscemodi corpore, Guale est ipm superum corpus,nam huic inest aliquid , tu de ide. TE. Lumen autem actus est huiusmodi diaphani, se,
cundumst est diaphanum. Potentia autem: in quo, hoc est de tenebra. me autem,ut color est diaphani, secundum quod actu diaphanum ab igne, aut hi iusmodii ut Q sursum estcorpus . Etenim huic ali/quid inest xmum de idem.
Ostendit quid sit Iumem dc primo manifestat veritat ε. secundo excludit errorem. ibi, iod quidem igit oce. FDicit ergo primo,in lumen est aetiis diaphani, ρm eii
diaphanum. Alani sinum est enim lite is aerii mi aqua: nem aliquid hinsit, est a iii transparens Musi si ierit illuinis natum. Ipsum aute diaphanum finisci est in potentiare spectu lumini de respecti, tenebre,quae est priuatio luminis: sicin materia prima est ut potentia respectu formae scpriuationis. Lumen autem comparatur ad diaphanum: sicut color ad eorpus terminatu imquia virunq; est actus
reforma sui suscepi tui. Et propter hoedicust lumen est quasi quidam eolor diaphan L mis diaphanum est actu
factum diaphanum ab aliquo eorpore lucente: siue illud sit ignis: aut aliquid aliud lini sit siue aliquod eorpus eo tis e. Esse enim lucens actu oc illuminatiuum: commune est igni re corpori Gelestu sicut esse Saphanum est eseaeri,&aquore corpori ecclesii. Deinde eum diciti
m n insid igitur est perspicuum diximus, de quid etia
oon, dὸ scemodi cuiusdam in perspicuo praesentia corporis. nuxus. QVid quidem igitur diaphanu: dc quid lumen dictum est i * nem ignis est: nem omnino corpus: ne i defluxus corporis vllius. Eli et enim utim aliquod corpus de sic aut ignis: aut huiusmodi alicuius m sentia in diaphano.
Excludit i Lim opinionem de lumine. Et circa hoe
duo facit. Primo ostendit,lumen non est corpus.Secundo improbat quandam solutionem ad ratio iem quan
eam per quam potest probari lumen ii 5 esse corpus. ibi Et non recte m. irca primum tria faciti Primo ponit intentum de diem p eum dictu sit quid est diapha nuimoc quidlumemmanifestu est in lumlanein est ignium quidam dicebant, pontio tres species is , caritatis amma, 5 Iument necli est aliquod corpii omnin t nec aliquid defluens ab aliquo eo oret sicut posivi Demo critus, lumen esse quasdam decisiones defluentes a corporibus lucidis scilicet atomos qiio Mam.Si essent aliqua de uuentia a corpore: sequiretur quod essent corpora vel aliquod corpus ire sic nihil aliud esset lumen quam pracsen/tiai is:aut alicuius huiusmodi corporis in diaphanoi nihil ergo differt, dicere. Iumen est corpus: auti est de fluxus corporis. Secundo ibi.
Fieri nancν non potest: vi in eodem sint duo cor pora simul. Nem enim possibile est,duo corpora simul in eo.
dem esse. Probat quod proposuerat tali ratione. Impossibile est
duo corpora esse si inui. si ergo lumen est corpus: impore est,tumen sit simul cum corpore diaphano: hoc autem est salsum.ergo lumen non est corpus. Tertio ibi.
Videtur autem tenebris contrarium esse lume. Attenebrae priuatio sunt talis habit':atq; ignis, vel corporis talis absentia a P spicuo. Quare patet, huiusce
praesentiam esse lumen. Videtur autem lumen, contrarium esse tenebrae. T. e. o. Est aut tenebra, priuatio huius habitus ex diaphano.Quare palam est,' δe huius praesentia lumen est.
Probatu, liimen sit simul cum diaphano. Contrario tum militi in idem subiectum: lumen alitia re tenebra sunt contraria:Fm modum quo priuatio re habitus est quaedaeontrarietas: ut dicituri n. io. metaphisice. Manifestu est Do se, autem Φ tenebra est quaedam priuatio huius habitus. s. tu prini minis ut diaphano: α sic subiectum tenebrae est diapha. te. G. snum. ergo repraesentia dicti habitus. s. lucis, est lumen, ergo lumen est timul cum diaphano. Dcinde cum dicit
Atm non recte dixit Empedoclesi& siquis itidem
censitit lia men ferri, at v extendi tandem inter terr S continens mosq; idipsum latere. Hoc enim S r,xionis metas egreditur i dc estpraeter ea nimirum, quae apparent. In paruo inani spatior minus sistas De lateret i sed ab ortu solis ad occasum, laim cor, poris motu latere: magna nimiru rfecto postulatio. Et non recte Emmocles, neq; li aliquis aliussi edixit, et feratur lumen, extendaturui medio terro de continentis: nos autem lateat. Hoc enim est de extra eam quae in ratione, veritatem e de extra ea:
quae videntur. In paruo enim spatio latere nos popset. Ab oriente autem in occidens utere, magna admodum quaestio est.
Reprollat qualidam responsionem ad ratione quanodam, quae potest fieri contra ponentes lumen esse rinis. Potest enim contra eos sic argui.Silum est eo musta ρου ict illuminatio sit motus localis luminis, deuenis in diaphanum. Nullus autem motus localis cuius Q cor potis, potest esse subitus,siue in instanti ergo illuminatio non est sibilo:sed successsime. Cuius cotramim videmus quia in eodem instanti, in quo eorpus lucidum praesentatur, illuminatur diaphanum totum simul r& non pars eius post partem.Non autem rem Empcnet quicunqualius dixit:. s. lumen seratur motu locali, tan* eor imG eκtendatur succis iue in spatio,quod est medium inter terram de continens. seceIum: oc et ista successo nos lain cieati sed videatur nobis in totum illuminetur simul Oe su biso. Hoe enim dictum χ eontra veritatem, quae potest ratione percipitquia ad illuminationem diaphani nihil i drequiritur,nili direm oppositio,ins obstaculo medio, . corporis illuminantis ad illuminabile. Iterum autem est ii
Gua id quod apparet. Poslamini dici si iecessio mo .
75쪽
ωὶ tali iis cenitate digressio.
tua loralis parito spirio lateat nos, sed ιν lateat nos suo cessio in motu luminis, oriente, vis ad occid&ε hori. aeotis nri hoc h3 magna q5nε,tano difficile aut oino impollibile. Quia vero hic agit de naturali immis, O dia Phani, re necessitate luminis ad vidi tu, de his tribus co sideranda est. Circa natura igit luminis diuersi ditiosi
inode opinaiitlint: quida. ii. opinati simili iram esecor.
trus: ut intra dr. Ad quaedicendii,moti sunt ex qui biis laocutionibus, quibus uti inur oqii tes de luinine, Cosue
iiimus. n. dicere, ὲ, radius tra sit Paere, δ' reuerberat,e m.
dii se intersecant, quae ola via r ei se corporis. Quide pinio stare no pol, Pp rones,quas Arist. in ita adaucis, Oc plures alias iacile esset adducere.Non. n. facile esset assignare, quo huiusmodi corpus pioru henii sphsitu sibi. to multiplicares,aiit generares, vel corruperet: quo et Dia oppositio corporis opaci esset ca corruptionis huius corporis,in parte diaphani aliqua. Quod autem dicitiir de motu luinin is,aut leuerberatione ipsius,metaphori re di. est, seut etia possemus dicere, Q calor procedit' dia aliqua de nouo calefiunt, ves rei ire ius,cu h3 obstaculum. auida vero ain dixeruiit,in lux in quaeda natura spua
Iis,argumetu summi cs, γ in rebus intellectualibus, noleluin hiis utimur: dici intis. n. in substant is intellectuali More quodda lumen intelligibile. Sed hoc t est impose. Impore est. n. q, aliqua natura spualis N intelligibilis cadat in apprshensione sensus,qui cum sit virtus corporea,ti 5 Potesseeognoscitii ius,nisi rerueorporali u. Siquis aut Edieat in aliud est lumen si uale, ab eo qaesensus percipit, no erit eum est diau,diimo hie habeat inlumεqavia spei pit, no est natura spitalis. Nihil. Diphibet Vnun imponi ribiis quatia Φ diuerss. aut lumine,cie his q ad visum peritii et, utamur in rebus intellectualubiis si tingit ex nobilitate sensiis visus: qui est spualior et subtiliori liter o s sensus. Quod patet eκ duobus. Primo quidE ex suo obiectio. Na aliqua eadui sub visu, 3 pyrio
rates,in quibus coicant inferiora corpora eum ecclesii blatactus autem est perceptilius proprietatum,quae sunt propriae elementis. s. calidi,oc frigidi,&sinum: gustus aut Eet olfactuswprietatum quae tapetunt corporibus in istis diuersam ron eo mistionis Olidi, re frigidi i litimidi,ecs i. Sonus aut E catur ex motu lorali:qui etia esiis est eorporibus coelestibus, Minferioribus: licea spri motus, qus causat sonu, no copetat corporibus coelestibus sue filiam Aristo. Vnde eκ ipsa natura obiecti, apparet in visus est altior inter sensiis:& auditus rpinqlitorei, & ain sensus magis remoti.Secudo apparet in sensus vitis est spiritualior ex modo immutationis. Nai quolibet alio sensu noest immutatio spualis, sine naturali. Dico aut immutationem naturat L prout qualitas recipit in pati te u esse naturae,sicut eu aliquid intri: sas vel calefit, aut mouet fim locum. Immutatio vero spualis est fim Φ sp s recipis in oragano sensus, aut in medio p modum intentionis, re n5pmodum naturalis sorinae. Non. n. se recipis spla in sensus in illud esse qaeha in re sensibili. Patet aiuε Φ in tactu, α ustu,qui est tact' quida, fit alteratio naturalis i calefitin.
bc instigidas aliquid, p eontactum calidi de hi dure ii 5
fit immutatio spualisti . Sila aut imulatio odoris sim quada sumali euas oratione. Imminatio autξ lani, O motu lorali.Sed in i minutatione visus est sola linutatio spiritualis: unde patet in visus interoes sensus est spiritualior,
re post hune audi ius: re in hoc hi duo sen ius sunt maxime spiritualo,ec soli disciplinabit Moc his quae ad eos z-tinent, utimur in intellectualibi is, de praecipue his, quae
pertinent ad visum. Quidam vero di κerunt, et, lumen non est nisi eludentia eoloris. Sed hoc aperte apparet esse salsum in his, qus lucti de nocte,et in eoui color oeci illin.
Alia vero dixerunt,ir Iux est serina substantialis solis, 5c lumen desuens a luee taberesse ini tionale, si ut spiscolorum in aere. Vtrunm Eliora est falsum. Dii mu
A qii id ,quia nulla sorma subst Aialis . st d se sensibilis, sed solo intellectu eo praehensibilis. Et si dicatur,. id, qae vi
in sole, non est lux, sed splendor, non erit Giendeiidui de Dote,dummodo ho quod dicimus lucem. c. quod ex visu appraehenditur, non si sorma subst5tialis. Secunducti a salsum est,sa quae lint sola esse intinionale,n5 facimtralismutationem natural Eradii aut e corpora coelestitim
transmutant tota natura in seriore. Vnde dicimus, in mcut empora leuientaria hiat qualitates activas, per quo agunt: ira lux est qualitas activa corporis coelestis in quas agit: oc est in tertia specie qualitatis, licui re eator. Sed in hoc dissere, a calore, quialii κ est qualitas primi corporis alterantis, qd'non lis contrarium: unde nec lux corrariuhabetiolori aute est aliquid eontrarii, Et quia hici nihil esteontrariis, in suo susceptibili non psit lire contraria dusposition dixit hoc suum passitu. s. diaplianu3 laea iuvii ima dispone ad sormam , π hoc statim illii minat: B non alit Eealefactibile statim eatenti Ipsa isti participalio vel assectiis lucis in diaptiano, vocatur tu inen. Et si fit urectani lineam ad corpus lucidis, vocatur radius. Si auterauni ex reverberatione radia ad corpus lucidum, vocat spundor. Lume aute, c5e est ad oriri essectum lucis in dia an o. His igitur visis circa naturam luminis, de facili apparet ratio, quare quaeda in corpora sunt lucida actit, quaeda dia phana,qiixda opaca. Na cum luκ sit qualitas primi alterantis qui es maxime perfectu et formale in corporibus: illa corpora 9uae sunt maxime sormalia, oc no-Diliora, sunt lucida actu: quae aute propinqua his sum receptiua luminis, sunt diaphatia: us autem sunt maκime materialiarnem habent lumen in sui naturam eo sunt limminis receptiua, sunt opaca. aiiod patet in ipsis elemen iis . Nam ignis habet lucem in sui natura: licitet iis lux noappareat nobis, nisi in natura aliena propter densitate. Aer aut ε, re aqua quae sunt minus formalia, sunt diapha C ria: terra aute quae est maxime materialis, est opaca. Circa tertium vero,sciendum est,. quidam dixerunt z. Iu men necessari uin est ad videndum, eκ parte ipsius colo ris. Dicunt enim Q color non habet vinulem, ut moueat
diaphanum, nisi a lumen. Et huius signum dicunt et quia ille qui est in obscur videt ea quae sunt inlumine sed noeeonuerso. Rationem etia ad hoe adductit: quia oportetu, eum visus sit unus:Φvisibile non sit nisi per rationem unam: quod non esset: si color esset a se visibilis, non per virtutem luminis: oc item lumen esina se visibile. Sed hoc est manifeste contra id quod Aristotele, hie dicii ocquod habet in se causam essendi visibile. FVnde Fm sententiam Arist. dicendu est Φ lumen necellarium in ad videnda, n5 ex parte coloris: Placiat colores esse a quos quida, im dicunt esse in portita, cu sum in tenebrist sedeκ parte diaphani, inquantis facit ipsum esse in actutut in litoa df. Et ad huius euidentia, eonsiderandu estu Ois forma inquantuli molest principi uag di sibi si . D unde tu color in quaeda formatin se habet causet sui similituditia in medio. Sed tu sciendum est indita est inter Virtut perfectam,& imperfectam. Na sorma quae est per se, virtutis in agendo, non sola potest linducere sua si . militudine in suo susceptibilii sed potest udisponere pa/tiens,ut sit prium eius susceptiuum:quod quidE no potest sacer cum fuerit imperiacts virtutis. Dicendu es igisu, virtus coloris in agendo est impersecta respectu viriu/tis luminis. Nam eolor nihil aliud est,iu lux quaeda quodamodo obscurata ex admixtione comis opaci. Vnde non habet virtut ut faciat mediis in illa dispone, qua sit susceptiuu coloris: quod in pol iacere lux pura. Ex quori patet, ν cum lux sit quod amo subsiatia coloris:ad eandEnatura reductioε visibile: nee oportet Q colora lumε extrinsecum fiat acti, visibile. in aut colores illuminati, ab eo qui est in obscuro videatur, cotini ex eo, . Et me diu sibi minas,quantu sessicit ad immutation ipsius.
lumen deo atrii oema Intenotionis .
76쪽
sunt i lumine visibilia, qui α
At p coloris quidem id est susceptiuum,quod com s
tore vacat, soni autem,id quod sono. Vacat aut e co/lore, perspicuit ipsum,& inuisibile, vel id, quod vixtadent videtur, ale id esse videtvi i quod tenebris est affectum alip tale est ipsum, ut patet, perspicula. Attamen no m est perspicuu actu, sed vi potina, ea dem. n. natura, modo est tenebre, modo lumen. Est autem coloris susceptiuum, quod sine colore, soni autem, absonum. Sine colore autem diaphanu, de inuisibile, aut quod vix vadetur, ut quod tenebrosum est. Huiusmodi autem diaphanum quidem est, non cum sit actu diaphanu in ,sed cum potentia. EDdem enim natura,quando quidem tenebra, quam docv autem lumen est.
POSTQUAM Philosophus ostendit sit perius, quid est eolor, quid diaphanu, oc quid lumen. Hieam Fiem ostendit quomodo diaphan υ3 se habeat ad colores. Alanifestuni est autem en praemistis,in diaphanum est susceptiuum coloris: est. n.colotimoiiuus diaphani, ut si pra dictuin est. Quod autem eli susceptiuu coloris: opor tet essesne colore, sicut quod est susceptumni sonis opor tet este sine sono: nihil enim recipii, quod iam ha uel se patet et diaphanum, portet esse sine colore. Cum autem corpora sint visibilia per suos colores,sequitur i, diaphantini semitidum seipsum stinuit bile. c)uia vero eadὶ est trita cognoscit tua oppositorum: sequitur visus, ciui cognoscit lucem,cognoscat octenebrain. Licet igitur diaphanum secti dum se careat colore re lumine, quorum est susceptiuum,& se secundum la visibile non sit,eo modo quo uint visibilla, lucidare colorata, tamen potest dici visibile,setit videtur tenebrosum,quod vix videt. Dia phanum igitur est huiusmodi. i. tenebrosum, cumno est actu diaphanum, sed in potentia tantum. Eadem enim natura est subiectum, Quando quidem tenebraru, quando in autem luminis. Et se diaphanum carens lumine,
quod es accidii di ' est potentia diaphaniim i oportet
In tenebrosum. Dein ricum dicit.
At vero non uniuersi visibilia in lumine sunt vinbilia, sed solii uniuscuiusq; proprius color. No nul/la nan* in lumine quidem no videntur, in tenebris aute essiciunt sensum,ut ea quae apparent ignea, atq; splendes. Haec autem nomine carent uno: ut fungus, Oornu, piscium capita, lauamae,oculi, sed nullius hirum proprius color viaetur, ait quam ob causam haec visibilia sunt,Alia ratio est. Non omnia autem,visibilia sunt in lumiue, sed solum uniuscuiusq; proprius color. Qiipdaaa. in lu/mine quide non videntur, in tenebris aute faciut sensum, ut quae ignea videntur,dc lucentia . Non autem nominata sunt haec uno nomine, ut quercus putridς cornu, capita piscium, uec squams, de oculi. Sed nui, lius horum videtur proprius color. Propter quam igitur causam lipe ridentur,alia ratio.
ita ia determinat si est de lore, cicrur in lumincide, terivitiat de alio visibili,qasupra dixit esse innotauis. Et dicito n5 oia sunt visibilia in lumine, sed latii proprius color uniuscuiust corporis in lumine visibilis est: quina
enim non videntur in lumine,sed in tenebris, sciit at alia i in tenebris vii rignita, et lucentia, et lise sunt multat sed non hiat virili nomen ede,sicut putredines quercitu, re aliquod cornu alicuitu aialis,& capita quorunda piscium, ex squams ct oculi qtior uda alatii 3.Sed licet ista videant in t iebris, nulli iis tri horali propri' color in tenebris via
Uur ergo illa in tenebris,oc in lumincised in tenebris, ut lucentia, in lumine initivi eolorata. Sedra qua eam se videant in tenebris luatiaralia AE est. Non.n. hie inducithoe,nis quasi a Mens i ad ondendu GFnε visibilis ad lumen. Vraulia visibilitatis eorta in tenebris hae e essero, Aa limoi ex sua e5p5ne lint ali ad lucis, inquantia lucida
ignis re diaphanu aeris, re aquae,non est totais in eis m. praehesu in t opacis terri. Sed sa modicu lint de luce,eorulux ad piitiam maioris luminis oecultas. Vn in lumine non via r ut lucεtia,sed ut colorata tiar. Lux aut ξ eoru in sui debilitate,n5psit diaphanu perfecte reducere in actus ni in natu est moueri a colorci vii sub eoru luce, nec eoru color,nee aliola vi,sed solu lux ipsost. I ii κ. n. eu si tessi cacior ad mouEdisidia phallu, Φ color,et magis visibilis,ca minori iminatio e diaphani videri psit. Dein eis dicit.
Nunc tantum patet, id inquam q, in lumine vide
haec est enim sane coloris ratio esse inquam eius motivum,quod est perspicuum actu. Actus autem per/spicui lumen est, uti diximus. Id ita esse, ex eo tanu emanifesto signo patere potest. Nam si quispiam id quod habet colore, si per ipsum vilam posuerit, nosa ne videbit. Sed color quidem mouet perspicuum,
ut aerem ab hoc autem,cum sit continuus, sensus instrumentum mouetur.
Nunc autem intantum manifestum est, quoniam quod quidem in lumine videtur.colorem e e , unde non videtur sine lumine, hoc enim erat ipsi coloriese, motivum esse .secundu in amam diaphanir actus autem diaphani,tume est. Signum autem huius,mMnifestum. Si quis enim ponat habens colorem. super ipsum visum, non videbitur. Sed color mouet dia. Phanum, puta acrem . Ab hoc autem iam continuo existente,mouetur, quod sensitiuum est.
Ostendit quo color perueniat ad visum. Et circa hoc duo facit. Prinio ostendit quid est necessarium ad hoc,Qvisus mouea iura colore. Secundo ostendit aliquid sis quod est necessarium in aliis sensibilibus: ibi Eade atii 3 ratio. irca primum duo facit. I rimo determinat veri. ratem. Secundo excludit errore: ibi Non. iti bene hoc. γDicit ergo primo,q, per supradici in tantum manifesta sit, in illud ,quod videtur in lumine est color, α ιν sine lumine videri non potest,quia vi supra dictum est, hoc est de ratione coloris,m sit motivum diaphani, quod quin fit per lumen,quod est actus diaphani,& ideo sine lumbne color videri non potest Cuius signum est, quia si alia quis ponat corpus coloratum super organum visus, n5videbitur,quia non est ibi diaphanum in actu, quod moueatura colore. Nam res pupillast quoddam diaph num, non tamen erit diaphanum in actu, si superpona
tur sibi eo us coloratum. Oportet autem, P color minueat diaphanu3 in actu: puta aerem vel aliquid huiusmodi,& ab hoc mouetur sensitivum. i. organum visus, scuta eo ore sbi continuato. Corpora enim non se immu rant,nisi se tangant. Dcinde cum dicit.
Non.n. hoc loco recte sentire videtur Democri
fiati tormicam ,etiam si sit in coelo . exacte perfecte bvideri .Etenim id ipsum fieri non potest.Visio naiam fit,patiente aliquid senstivo i at ut patiatur ab ipso colore, qui videtur, fieri nequit. Restat igitur ut a medio. Qirare necesse est aliquod esse medium inter colorem ipsum,& visum. God si id incuum fiat, non modo non exacte, sed ne v quiri omnino vide tur. m igitur ob causim neces la est in lumine colorem videri,diximus.
ida lucida itinebris videant et ii 5 in Ia
77쪽
G. - . Nomn. ne hoc dicit Demomtus opinatus, si es Aset vacuum medium, perspici uti exam et si fornum in coelo es R. Hoc enim ipossibile est. Patiente. n. aliquid sensitivo, fit ipsum videre. Ab ipso igitur, qui videtur colore impossibile est. Relinquitur m temo a medio. Quare necesse est aliquod esse modium. cuo autem facto.non aliquid certei sed omnino nihil videbitur. Propter quam igitur causam, colorem necesse est in lumine xadeat, dictum est.
Excludit errorem dicens, non bene dixit Democri. tus,qui opinatus sitit, P si nimium, quod est inter rem visam,oc oculuin, Met vacuum , in posset aliquid quarum. iii parisum videri per quantacun* distantiam et putasi sorini esset in coelo. Sed hoc est impossibile et oportet enim ad hocica, aliquid videatur, organum visus pa/tiatur a visibili Oileii sum est aluent,st non patitur ab ip Bla visibili limnediate: quia visibile superpol tum oculo non videtis r. Resin qiii iurergo, Q oporteat organum vusus pati a visibili per aliquod inedium: necisse est ergo esse aliquod medium inter visibile ct visu in . Si aute est va. euum,nihil est medium,quod posset immutare,dc i inmutari. Relinquitur ergo,q, si esset vacuu3, omnino iiihil videmur. Lacidit autem in hanc opinionem Democritus: quia putabat, P causa quare distantia impeda visionem alicuius rei, sit per medium, quod resistit iliuntitationi visibilis: hoea item est salsum. Non. n. diaphanum habet contrarietateni ad itimen, vel color Lsed est in ultima dis spositione ad eorum receptionem, cuius signum est, subito iminutati ira hirnine, vel colore. Causa ainem,qua. re distantia impediat vitam est, quia omne corpus videlsub quodam amaulo cuiusdam triati guli,vel magis pyramidis,cilius basis est in re visa, Oc angulus est in oculo videntis. Ne petiteri quat uni ad hoc, utrimi visus fiat ex tramittendo: itala lineae concludentes triangulu, vel pyramide sint lineae visuales progredientes a visu ad rem Visam, vel Gotiuerso fiat, dum iriodo visus sit sub praedicta figura tria li, vel pyramidia. Quod L eo ne eest, quia cum res visa sit maior quantitate, Φ pupilla: Oporatri proponionaliter dimi mundo, proueniat immuta tio visibitis,usQ ad visum. Alamsessu est autem, in quanto latera trianguli vel pyramidis sint longior dummodo sit eadem basis,tanto angulus est minor, oc ideo quanis a remotiori videtur,mimis videtur,oc tanta potest esse distantia,u omnino non videtur. Dcinde, cum dicit.
At ignis in viris' plane videtur, in tenebris imqua atq; in lumine .ld autem necessario accidit. Ipλuam enim perspicuum ab hoc perspicuum fit. Ignis autem in viris v videtur, α in tenebris, de inlumine, Ma ex necessitate. Dupla anum enim ab hoc diaphanum fit.
Ostendit quo videat ignis,& lucida eorpora,& dies Q videns non sola in lumine, sicut lorat sed etia in te nebris,sciit ili de qui M supra dixit. Et hoc necessita Mootingiu/a ignis habet im de lumine, ut pol diaphanuvino sacerea actu, ira ut reipna, et alia videant. Nec est tmdebile lumerius,u, ad psitias maioris tumulis ob rei,sicut accidit in his,quae sunt dicta supra. D. inde eu dicit.
Eade autem est.&de sono, di de ore etiam rotrahit. n. ipsorum sensus instrumentiam tangens,etsi/cit sensum, sta ab odore quide dc sono mouetur medium ab hoc autem rirundi sensuum instim. Quod
si q*ii sup irin instam senuis, vel id sa sonat, in id
qstinet, posueri triauli' profecto seni seisiciet. Sitimo tra se habet in tactu, ac la gustu, sed no apparet, Qtiam aute ob causam, postea dicetur, ac patebit.
Eadem aut e ratio est,& de sono.& de odore. NDhil. n. ipsorum tangens sensorium,ficit sensum. Sed Te.ανς ab odore quidem de sono, medium mouetur ab hoe autem sentitiuorum utrunq;. Cum autem super ip/sum sensitiuum aliquis apponit olens, aut nam, nullum sensum ficiet.'De tactu autem, de gustu ha/bet se similiter, non autem vid turi Propter quam
autem cauum: posterius erit inanitestum. Ondu q, si is s. h3 in aliis sensib',siciit in vis re dicit, , eadEro est de sono,oc odore, stetit re decolore. Nullus
enim eoru sentitur, si tangit organus scillas, sed ab odore 'α sono mouentur media,a medio aut cin via ut organorum:auditus. Locollactus. Sed cum aliquis ponit corpus odorans,aut sonans, super organum sensus, nostiiritur. Et similiter est in tactii et gustu, licet no Vitiatur, propter causalia,quae insertiis dicitur. I uide,eum dicit
Atm mediu quide in sonis est aer, in odori . aut L i. i. te. note vacat. Navi perspicuuin colore, cois est qui/ co. in dam affectus in acre,atq; aqua,sic alius quida in odoribus est affectus,qui quidem inest in his utras*, in
aere Inquam,& aqua. Vidctur .n.& animaliu ea, quς versantur in aquis, sensum odoris habere. Uerus, s romo caetera animantia, quae degunt in terra, atq; re spirate aspirant, queunt sine respiratione olfacere. Et cauri Disila etiam liu uisce posterius explicabitur. spirado Medium autem soni quidem,aerest. Odoris au ,
tem,in nominatum est. Communis .n. quartana passio est aera, &aqur, si cut diaplianum colori, sire est habenti odorem alia qua dam passio est conumnis tetrasq; his. Videntur enim a talia aquatica habere odoris sensum. Sed ho ex pedibus ambulatia respirant impossibilia sunt odorate,nisi respirantia. C Caula a vieinde his post ius dicetur. Osidit ad si mediu in his sensibus,dc dicit . illi,d,qa . amouet a sono est aer,med mira aute qaemouet ab odore essali ad coe aera, Ac aqliae, sicut oc viru* eoru es mediu,qd mouet a colore: sed a colore niouetur viri P horii3, fimdiaphanu. lyasio autem cois aeris, de aquae, sin quam inouens ab odore, est innominata: n5.n. moueni odore,fim Q, sunt diaphana. Et in utru horum oueatur ab ore, malitiastain hoc it atalia aquatica lini scii sucido ris,eκ quo manifestu est,in aquae in mi ab odore. Ho ino aute S aialia gressi talia sc respirantia, non odorant nisi respirado.Et si e manifestum est. aer est medium in odoratia. Horiam autem causa posterius dicetur.
Nunc autem post haec de sono & auditu,determinemus oportet. Est ita sonus duplex . Quidam. n. est actu,quida potentia sonus. Na corpora, qta eos 1, non habere dicimus sonum: ut ongiam, lanam, de Soti dishuiuscemodi,quaedam habere, ut a s, re quaecunque pliciter. solida lenias sunt quiNossunt sonare, id est inter
se de auditum, sonum e lacere. Nunc autem primum de sono,& auditu determi G. c. νnemus. Est autem duplex sonus. Hae quidem enim actu,quidam autem potentia. Alia enim non dicismus liabere senum, ut spongiam,lanam pilos .QUPdam autem trabent, ut aes, de quae iam plana,& lenia sunt,quoniam possunt sonare. Hoc autem es, ipsius medii,& auditus facere sonum actu.
POSTQUAM Philosophus deterni inauit de visibili: hie deierminat de audibili i de sono. Ea diuiditur in duas partes. In prima determinat de sono in c5ni uni. Iu scinda dcurni inat de quadam specie soni. s. voeriuri S. Tho. sua. ia. E ij
ira rediticitia localis ip diat visum
78쪽
dia si intin actu. Son' abal is sensibilibs disserti
vox autε. Prima in duas partes diuidiuir. In prima Ε
terminat de sono. In secunda de disserenitis sonorumtibi Disseremiae autem sonoriam.y Prima diitiditur in duas. In prima determinat de sono. In secuda mouet quadam dubitationem circa praedeterminata: ibi Vtrum
autem sonat.)Prima diuiditur in duas. In prima dete minat de generatione soni. In secunda de immutatione auditiis a sonoribi Vacuum autem .Hi autem quaeras, quare determinat hic degeneratione sinit, cum supra nodeterminauerit degeneratione coloris, sed solum de in . mutatione sensus,re med i a colore. Dicendum est,cd color,ec odor,&sapor,et qualitates tangibiles,habent esse permanens,& fixum in suo subiecto. Vnde est alia coli. sideratio ipsarum qualitatum smindum se, oc secianduinci, immutant sensum,dc propter hoc alterius est confide. rationis utrim*.Vnde Philosophus de generatione coloris,ct saporis,&odoris,determinat in libro de Sensu, Oc Sensato. De qualitatibus autem tangibilibus, in libro sde Generatione,& quantum ad aliqua, iis libro Μeseor. In hoc autem libro,non intendit determinare de Sensibi. libus,nisi inquantum sunt immutativa sensus. Sonus aintem causatus eκ motu,& non habet esse fixum, requie. stens in subiecto: sed in quadam immutatione consistit, unde simul determinatur de eo, secudum Q generatur in. sua specie,et secundum Q immutat sensum. Prima autem pars diuiditur in ditas. In prima determinat de prima goneratione soni. In secimda de secunda soni generatione,
quae fi t per resteκionem:ibi Echo autem fit.,Circa primum duo facit. Primo ostendit,u, sonus qnΦ est in aetii, qnoe in potentia. Secundo ostendit,quo ni sonus in actu ibi Fit autem fini actum.) Dicit ergo primo, ut ante*determinetur de tactu,α degustu:dicendum est de sono, α olfactu,sed primo de sono: quia spiritualiores, ut sit pra ostensum est.Sonus autem dupliciter dicitur,dξ enim sonus in actu,& sonus in potentia. Dicimus aute aliqua crem habere sonum,& quando actu sonat,&quando habet potentiam sonandi: sicut dicimus, haec campana beone sonat, luis non sonet in actu. Et fim hunc modum dicimus, 'usdam no lint sonum, quia non hiat potentia sonandi ,sicut spongia et limo i inollia. Quaedam autem dicuntur habcre sonum,quia possunt soliare,siculas, Ocalia huiusmodi plana, re leni a. Sic ergo patet, P sonus uando p dicitur secundum potentiam, quandocpsecuum actum.Sed Φ fiat sonus in actu: hoc pertinet, ad medium,oc ad auditum.Omne.n. sensibile,dupliciter dicitur esse ita actu.Vno modo,quando actu sentitur, hoc
est dum species eius est in sensu,& sic λnus est actu,finest in auditu. Alio modo Fin q, habeta priam spem , per qua sentiri psit,prout est in suo sudio,dc se alia sensibilia nunt in actis,prout sunt in corporibus sensibilibus, sicut
color prout est in corpore colorato:α odor, o sapori p. ut sunt in corpore odorisero,&saporoso.Sic aute no est de inno.Na in corpore sonante,non est lanus, nisi in po tetia. In medio aute,q mouet eκ percussione corporis sonantis,si t sonus in actu.ENn hoc di,u, sonus in actu est medij dc audii no aute susi son bilis. Deinde,cu dicit.
Fit autem actu sonus,alicuius semper ad aliquid de in aliquo. Ictus est enim, qui sonum efficit 'plumi QuaprIter sieri non potest,ut si unum sit corpus;
sonus eiciatur .Quippe cum aliud sirid, quod verra rat, aliud quod ver atur. aret 'quod sonat, ad aliql sonat,sine autem latione, nust efficit ictus. Fit autem qui secundum actum sonus semper ali cuius ad aliquid, in aliquo. Percussio enim est B. ciens.Vnde impossibile est,cum sit unum, feri sonu. Alterum enim est verberans, quod Verberatur. resonans, ad aliquid sonat. Tangit enim ali quid .Cum autem ictu tangitur, sonat Ictus autem
non fit sine motu . Ostedit quo Qnus fiat in actu. Et circa li duo facitis
Primo ostendit,quot concurrunt ad hoc, ν lanus constituatur in actu. Secundo ostendit,qualia esse oporteat: ibi Sicut autem diximus.) Dicit ergo primo,u, ad hoc,Planus fiat in acti oportet tria concurrere. Titin. sp alicuinius, re ad aliqilid,et in aliquo,et ideo si sit unum tin, non potest innum sacere. Et huius ratio est,sue signum: quia percussio est causasoni oportet igitur esse aliquid. i. percutiens,cialiad percussiam. Et pa hoc dicit,ir sonus est alicuius ad aliady. i. percutietis ad percussum. Oportet. n. . illud,quod facit sonum, tangat aliquid: occum tetigorit suo ictu,generetur tunc ianus. Ictus autem perciitietis, non fit sine motu locali: motus autem localis non est sine medio. Vnde relinqttitur,q, oportet esse mediu, ad hoc
fiat sonus in actu. ra hoc est,quod dictum est:.q, oporatet esse lanum,non solum alicuius, re ad aliquid, sed etiain aliquo. Deinde,cum dicit.
Atq; uti diximus, non quorumvis ictus corpo/rum, line ullo discrimine, sonus est. Nullum enimessicit sonum,si percussa fiterit lanat sed aes, dc quae
cunq; sunt lenia, concauas. Aes quidem, quia corripus est lene. ConcaMavero: Pila per reflexionem, complures post primum effici ut ictus, quippe cum
non possit aer motus, ac agitatus CX ire.
Sicut autem diximus, non quorumlibet ictus so/nus est,nullum enim laciunt sonum pili, etsi percu
tiantur,sed aes,&quaeci inq; lenia, dc concaua sunt. Aes quidem,quoniam lene est.Concaua autem ex re
percussione faciunt multos ictus post primum inpo
Ostendit qualia oportet esse ea,quae requiruns ad soni generationem. Et primo ostendit,qualia op3 esse percotiens,oc percussum.Secundo quale oporieteste medium: ibi Amplius autem.)Dicit ergo primo,q, sicut praed i ctum est,sonus non fit eκ perculsione quoruncunt corin Porum. Dictiun est.n. supra , pili,α spongiae, re ninoi mollia non lint potentiam sonadi,unde nullii sonum saciunt,etici si percutiani. Cuius ratio est,quia mollia cediit percutitii: unde ex percussione non extrudit aeri ut sic in eo possit sorinari sonus ex ictu percutientis, cic resistentia percussi. Sed si huiusmodi mollia comprimantur, Ut ali/. quam duritie habeant,re resistat percutietu sequit lanus, licet χnus surdus. Sed aes,oc corpora lenia, re concaua, sua percussione iaciunt sonu.Necesse est. n. Pili eri quorum percussione lanus redditur,lint dura,vt aer extruisatur, quae quidE extrusio est ca generationis soni. Requirii etia, et, sint lenia,ut sitare Unus,sicut infra dicet.Cocaua auicti percussa, bene reddunt sonu, quia in eis intus aer concludit.Et cu illud, quod primo motum est,no possit statim exire,percuti talium aerem,& sic eκ repercussione filii multi ictus,et multiplicat sonus. Et an hoc etia illa,q, insui copone lint aere bene dispositi sunt bene sonora,
sicut aes,&argetu. In quom aute copone aer non bene se
habet,no sunt bene sonora,sicut plubu,et alia limoi,quo sunt magis seculenta,&terrestria. Deinde, cum dicit. .
Praeterea auditur quidem sonus dc in aere, de in aqua. At vero nec aer est author soni, nec aqua, sed opus est, ut inter sese lolidorum corporum, atq; ad aerem ictus fiat.Quod quidem tum sit,cum aer per cussus permanet,nem dii ditur. Papropter si ci/to vehementerq; percutiatur, sonat. Opus est enim, ut percutientis motus,diffusionem prrueniat aeris, perinde, atq; si cumulum, aut aceruum arens,cuier tur velociter,quispiam verberet. Amplius Q isbe
79쪽
Amplius auditur in aere.& in aqua, sed minus in A QIlod praecipue fit, quando illud obstas, ad quod repen
Te cry aqua. Non est aut soni proprius aer, neci aciua Sed oportet solidorum percussionem fieri in sein/uicem & ad aera. Hoc autem fit, cum permaneat erectissus aer, dc non dissoluatur, unde si velociter Se s liter percutiatur, sonat. Oportet enim prpoccupare motum ferientis,fraeharam aeris, sicut si congrega/tionem aut cumulum lapillorum percutiat aliquis latum velociter.
Ostendi: qitalem mediuinin quo mi eratur sonus:&daeuo mediu in quo sortiis audii est aer cica ilia ed mi α' auditur in aqua: Φ in aere, unde proprηssimu mediu is in generatione soni, si inauditu, est aer. Et quia nitatu in quolibet sensu,qualitati bita sensibilibus secundum illum sensiam caret, ut possit omnes reciperet manifestum est oenmi aer, neq; aqua habent proprium soniim i sed neceia
tit aer motus, est aliquod corpus conraus, quasi quod dani vas determinatis, oc concludens aerem in sua unitare,oc ideo prohibens ipm diuidi. Tune. n. ille aer sic uni
tus , fc comotus, quia non potest ulterius motu proiiad re, propter corpus Obliatis,per tit iterum aerem , a quo Percutiebatur,oc fit motus in cotrarium. Sicut accidit cualiquis proneit pilain, quae hic sphera dicitur, et inutilita obstaculum retro resilit. Dei Geum dicit.
videtur autem talis sonitus feri semper, sed non per clarus efficitur . Na S in sono,perindeat pin lumine fit. Lumen enim semper re gitur, ali quin non fictet lumen ubiq; , sed essent extra locum
eum tenebre,quo radii solis peruetuat. Verum non ita semper refrangitur, ut umbram efficiat, qua ter
minare lumen solemus, quod quidem tum fit , cum
Ita c. I Videtur autem semper fieri Eclao, sed non certa,
quia accidit in sono, licui*in lumine. Etenim lumesemper repercutitur,nem enim fieret penitus lunae
sed tenebra extra locum a sole illuminatum. Sed nosic repercutis sicut ab aq, aut aere, aut de aSaliquo alio tenvi ut umbra faciat qua lunae determinam'.
Ondit quo diuerti inode fit echo. Et dieit in visa fieriecto, sed non sir fit certa. i. inani teste percepi dis. Et hoc osteiidit Psire. laicit. n. p accidit in sono, sicut in lumine. Lume. n. se repercistit, sed qsit quide est matti sta reper cussio lum illis,qn p aut E non. Manisella quide est reperaciusso luminis, qn repercutii ab aliquo corpore fulgido, ita in cu quada claritate fit luminis reperetissio, sin modo prinis luminis emissioni. Immantialia auia est reper Diio luminis,qn repercutit ab aliquo eorpore opaco, quia limoi reperculso fit sine claritate, radioru emissione. Nis. n. a corporibus opacis fieret repercussio radioris Molis,lion fieret lumε penitus. i. in qualibet parte aeris supe/rioris hemisphernined ubi esset tenebra extra son. i.- ira loca,ad quae directe perueniunt radii solares. No in sic repercutii tum a corporibus opacis,sicut ab aqua vel
aere,aut aliquo de numero lenium corporum,oc terior'
a quibus fit repercussio eliciaritate 5 radiosi emistione. Et ideolla repercussio, quaesitae poribus opacis, non in siris repercussolii, quae fit a corporibus fulgidi repercusso quae fit a corporibus opacis iacit tenebo. i. umbra ex illa parte,Vbi determinai lumὶ manifestu,qdis eκ directa missione radio& solaris. Sila autem qn repercus soni fit ad corpus concauu,in quo natus eli multiplicari sonus,fitecto certa. Lmani seste compraehensibilis. Qua do autem ad alia corpora fit reuerberatio soni, quae non sinit nata multiplicare sonum,ncm fit echo manifesta
Recte autem a veteribus, audiendi vacuo tribui/qua corpora firma vel solida,Wdura percutiat scinuicti et pcutiat aerε. in aut E simul fiat perciissio solidoria aditi
Mice: et a cosequia sonus, re ad aera: cotingit mi aer in sua integritate mane ut possit percuti, re non diuiditur ante percussionem. Et propter hoc videmus,.si aliquid rarado motu tangat alterum, non facit lanum, quia prius re cedit aer, re dissolui niti contactis solidorum corporufiat. Sed si poculso sit velox et seriis, tunc fit sonus:qilia ad hoc innat sonus,oportet intriculas percutientis p ueniat diuisionein aeris, ut aer adhuc aduriatus, siue collorius percilii possi oc in eo sonus generari. Et est simile,sicut cum aliquid velociter sertur, percutere potest aceruus Iapidum antein dissoluatur, quod non contingit si tardet noueamiat propter hoc etiam, quando aliquid veloci ter sertur in ipso aere, iactisoniam Destio motii, qtita ipse aer ad hi te adimatiis, se habet in ratione perciisti, oc non solum medii. Deinde, ni dicit.
τ . Fit autem echo sonitus inquam is, qui post sonu
resultat: cum aer factus unus, obvas vel locum, qui ouoaxat inderesi
lit, veluti pira,repulsus. Echo autem fit, cum ab aere uno facto proptervas determinaris,dc prohibens diffundi, iterum aer repellitur, sicut sphera.
Deteri itiat de secunda generatione soni, qtiae fit pron uo. Derberationem,qui quidem sonus vocatur Echo. Primo ergo determinat quomodo genereuir. Secundo Ostendit quomodo diuersificiti irin sui generation clibi Gidetur autem. onsiderandiim est alitem cirra primum, in graiieratio soni in aere, eonsequitur motum aeris, vidi ii mraesan est. Ne aut meontingit dei muttitatione aeris apud gen coPara rationem soni, sicut de immutatione aquae, eum aliquid
rio. in aquam prorici iuri Manifesti in est enim, in fi ut quinare ratioties in circuitu aquae percussae. Quae quidem cis D tur auctoritas,nam aer vacuum esse, videtur, Isauia
locum percussionis sint paruae, dic motus est sortis Inremotis autem gyrationes sunt magnae, remotus debitilior. Tandem motus totaliter etianescit,et gyrationes stant. Si autem anteiu motus ala, gyrairemes illae aliqae obstaculuin illam,fit monis gyrationis in cotrarium,oc tanto v xhementius, quanto propinquius fiunt primae Percussioni. Sic igitur in teli sedum est,ci, ad percussionEeorporum lanativum,aer in gyrum mouetur, ct sonuavitas in diffinditur. Et in vicino quides pyrationes sint
minores, sed motiis sortior. vii de et sonu, sortius percipitur. in remotis autem gyrationes sunt maiores, di motus delutior, α sonus obscuritis audii iir. Tandem autem descit totum. Si autem antecti hi iusmodi gyrariolus deficiant, fiat reuerberatim aeris sie moti, re sonum des reniis ad aliquod corpus, gyrationes reuertentur in Guaritim,ec se auditur Ioniis quasi ex aduersis. Et hcc vocat e uio.
est qui audire facit, cum continuus unus v fuerit agitatus.Verum quia fiagilis est, non personat, nisi id, quod est percussum, sit lene. Tum . n. vn', ipso simul
ob planitient iplana evadit. Lenis nam corporis planum est unum. Id igitur sonum efficit, quod mouetv ad auditum, continuatione aerem unum.
Vacutari autem recte dicitur proprium audi Uir M. ει Videtur enim elis vacuum aer.Hic autem est faciens audire, cum moueatur continuus S unus. Sed pro pter id, quod Dagilis est,no sonat, nisi lene sit, quod Percutitur,tuc autem unus fit. Simul enim propter planum: virum enim est lenis planum. Sonatiuum Te. e. x est igitur id,quod motivum est , mus aeris, cotinui tale usu ad auditum. S. Tho. sudata E in Lec.
80쪽
POST V AM Philosophis, det mninauit dege
ratione sani: hie determinat de immutatione sensus a sono. Et primo quantum ad immutationem medii. SOLundo,quantum ad immutationi instrumenti ibi Au. dirus autem. Dicit ergo primo, ιγ quia medium inso. no est aer, res dicitur a quibusdam,q, vacuum est pro prium sensui auditus,qusa videtur eis, q, vacuum sit aer. Aer autem lacu audire sonum , cum moueatur, eκ istens unus,et continuus, ut in eo possit larmari sonus. Et quia ad hoe larmetur lanus, necessaria est unitas, dc coniunuitas aeris, ideo non fit sonus, nisi sonabile, quod percutitur, sit lene. Lene enim est cuius una pars non supereminet alteri. Asperum autem cuius una pars alicui super quid. minet. Vnde. manifestum est, . superficies lenis corpo tis est simpliciter una.Et propter lio aer propter unita tem planui superficiei fit unus,& simul existens. Si aut Ecorpus non sit lene, sed asperiim, tune superficies non est Vna. Et quia aeres frangibilis. l. facile diuisibilis: sequitur v etiam aer non sit unus re continuus: unde non potest in eo formari sonus. Sic igitur patet, illud est sonas tantum. i. iaciens sonum, quod movet aerem unum, conuinnuum existentem a se us p ad auditum. Sic ergo patet, in illi,qui dicunt, in vacuum est proprium sensui auditus, dicunt aliquid recte, quia esse proprium auditus, m. petit aeri, quem vacuum esse dicunt. Non autem di eunt recte quantum ad hoc, p plenum aere dicunt esse vacuu. Deinde cum dicit.
Triora Inest autem auditui quidam insitus aer, ait cum
V auditus in aere sit,cum externus aer mouetur. S in diu ' ternus mouetur ac agitatur .Quapropter animal noomni audit ex parte, 'quovis aer pertransit repenetrat,quip cum animatum non tineat aerem
ubiq; , quo pGt quavis sua parte moueri. Aumtus autem connaturalis est aeri, propter id autem quod in aere est,moto exteriori, ia qui intus est, mouetur. Propter quod no ubiq; audit animal, neq; ubi Q pertransit aer. No enim Aiq; habet aere mouenda pars,&animatu, sicut pupilla humidum.
Determinat de immutatione auditus a sono, quatum ad ipsum organum sensus auditus. Et circa hoc tria facit. Primo ostendit,uaer appropriatur organo auditus. Se cundo ostraidit,qualis sitae qui competit organo audis
iustibi Dci se quidem igitur. γ Tertio ofudit, quomodo auditus impeditur,vel non impeditur ex impedimento organi: ibi Propter hoe autem 5e aqua. λ Dicit ergo primo, P auditus connaturalis es aeriata . sicut humidum
aqueum conuenit instrumento visu ita aer conuenit in
si iumento ait vis. Et hoc ideo quia si attribuatur aer ii γniumento auditus, sequiturin AE passio soni erit in aere exterius moto, re in aere qui mouetur intus, o est instriis ni emis auditus. Et ideo animal non audit in qualibet parte sui corporis,net aer sonans genreat sonum, siue penetrat quai cun ip partem eorporis animati, quia animaiulion nabetur qualibet sui parte aerem, ut quaelibet parsebis possit esse mouenda a sono, sicut etiam animatum habet humidum aqueum,non ubi 'id ed in quadam parte determinata cin pupilla. Dcinae,cum dicit.
Ipse igitur aer vacat ex se sono,qilia facile disper gitur,ac dissoluitur.Verum cum prohibetur dissol. iii modo: tum ipsius est sonus.At is aer, qui in auri, bus est collocatus intus est conditus, ut hi immobiblis,aim hoc ut exacte sentiat differentias omnes.
v. e. si Per se igitur insonabilis aer, propter id, quod la elle s. angibilis est, accedit. vero prohibeatur diffluere,huiusmodi motus, sonus est. Hic autem estin
E auribus ςdificitus, in hocvt immobilis sit, quatenus
exacte sentiat omnes differentias motus.
Ostendit qualis sit aer,qui appropriatur instrumento auditus. Et dicit:q, cum omne habens sonum sit apriliri natum resistere percutitii: Alani sessum est in aer per se noliabet sonum,eo in de se non est natum resistere percutimii, sed facillime cedit. Prohibetur enim cessio eius siue dis. suos ab aliquo eorpore solido,et ideo clim hoc accidit, motus aeris reddit sonum. Dictum est enim, ad generationem soni,oportet fieri percussionem duorum solido rum ad inuicem re ad aerem. Sed aer qui est connaturalis auditui est idi fieati γ.i firmiter dispostus in auribus, eum hae proprietate et, sit immobilis, ad hoe et animal possit sentire pereertitudinem omnes differtitas motus. Sicut enim humidum aqueum,quod est in pupilla, caret omni eolore, ut possit cognoscere omnes lorum differentias , ita oportet . aer qui est intra tympanum auris, Τ careat omni motu, ad hoc' possit discernere omnes si norit in differentias. D incirieum dicit.
Et propter hoc in aqua etiam audimus, quia non int editur in ipsum insitum aerem, nec in aure ob
obliquitatis ipsius aqua. Quod si acciderit, no audi
mus, nec item si aegrotauerit ipsa membrana .Quemadmodum etiam non videmus,cum ea pellis aegro tat,quae pupillam complectitur. Propter hoc autemWin aqua audimus: quonias non ingreditur ad ipsum connaturalem aerem, sed nem in aurem,propter reflexiones ipsius. Cum autehoc accidat,non audit, ne v si meninga laboret . sicu/ti neq; tum videmus,cum ea pellis, quo pupillam tegit,morbo quopiam laborat.
Ostendit quo impediatur auditus ex impedimento ora gani. Ponit autem duo impedimenta, Fri Quo quae dixit esse necessaria ad omanum auditus. c. orum primu est, si tibi aer. Secudum est,m ille aer sit immobilis. Primit ergo impedimentu est ex hoc, et, ipse aer corrupis. Et ideo ev pdisis manifestu est,in in aqua auditus fit, ita dum Natinaqua non ingrediat ad ipsum conaturan aerLquε dixit aedifieatu esse in auribus, sed necp tali in aurε ingre/dia dimpore est ad reflexiones , quae prohibεt introiissast i auri. Sed eu hoe aecidit, in aqua. Ligressias ad natura IE aer .no audit aiat pa eorruptionε aeris, R est necissari ad audienda. Sicut etii, si eorrupat humidis pupillae, eκ immissione alicui 'extranes,impediivisio. Et no solum corruptione aeris impedis audii', sed is si me ningab. . pHlis circudans aeri,aut aliqua pars Gium Oa rei,
Li firmes, seviri viso impedis,si impedias pellis pupillhquae e5tinet humor ε aqueu pupille. Quida aut E libri lint in aqua non audimus. Quod est eoua illud qadictusi est,. audimus in aerere in aqua,eccotra illud qd' Philolaphus dicit in libro de Hist.atalium, id alalia audiunt in
aqua. Licet. n.aqua non ingredias ad interiore aer , in potest eum tam ere,oc sic imprimere in ipsum speci- ω
ni. Secundum autem impedimentu auditus, ponit ibi.
At enim signum id est audiendi, vel non audierudi. Nam auris semper personat, perinde ac cornu. Semper enim aer insitus motu sito quodam in auribus agitatur.Verum ipse sonus alienus est,& no proprius. Et pria veteres vacuo nos inqui ut audire, aevsonateisqa audim' eo,qa determinatu aere has A. Sed fienum est audiendi aut non, sonare semper aurem, i icut cornu. semper enim quodam pro prio motu aer mouetur in auribus, sed sonus ex/traneus,& non proprius. Et propter hoc dictit nos audire vacuo,& sonanti, quia laudimus habente doterminatum aerem. Dissi