장음표시 사용
91쪽
iussi adiro; iis quoquo quae darentur, portata, togae praetextae 10 et terna pondo paterae aureae. Et Alexandream ad Ptol maeum et Cleopatram reges M. Atilius, M.' Aellius, legati ad
commemorandam renovandamque amicitiam missi, dona tulere, regi togam si tunicam purpuream cum sella eburnen, reginae pallam pictam eum amiculo Purpureo.
ii Multa ea aestato, qua haec facta sunt, ex propinquis urbibus agrisque nuntiata sunt prodigia: Tusculi agnum eum ubere lactenti natum, Iovis aedis culmen fulmine ictum ac 12 prope omni tecto nudatum; iisdem sermo diebus Anamim teresim Anio Portam istam diem ac noctem sine ullo ignis alimento arsisse, et aves ad compitum Anagninum in lueo 13 Dianae nidos in arboribus reliquissa; Tarracinae in mari haud proeul portu angues magnitudinis mirae lascivientium 14 piscium modo exsultassa; Tarquiniis porcum eum ore humano genitum, et in agro C enate Rd lucum Feroniae quattuor Ib signa sanguine multo diem ac noctem sudasse. Hare prodigia hostiis maioribus proeliruta decreto pontificum; et supplicatio diem tinum Romae ud omnia pulvinaria, alterum in Capenati agro ad Feroniae lucum indicta. 5 M. Valerius consul littoris excitus, provincia exemituquΘmandato Cincio praetori, M. Viaerio Messalla praefecto classis cum parto navium in Alaicam praedatum Simul speculatumque, 2 quae populus Carthaginiensis ageret Pararetque, misso, ipse
docem navibus Romam profectus, quum Prospere perveni Met, senatum extemplo habuit, ubi de suis rebus gestis comme-3 moravit. Quum annos prope sexaginta in Sicilia terra mariqua magnis saepe cladibus bellatum omet, se eam provinciam con-4 fecissa. Neminem Carthaginiensem in Sicilia esse; nominem Siculum non esse; qui lagati metu indG afuerint, omnes in 5 urbes, in agros suos reduetos arare; desertam recoli terram, tandem frugiferam ipsis eultoribus populoquo Romano pace 6 ae bello fidissimum annonae subsidium. Exin Muttino, et si quorum aliorum merita erga populum Romanum erant, in senatum introductis, honores omnibus ad exsolvendam fidam
92쪽
a consule datum habiti. Muttines etiam civis Romanus sae- Ttus, rogatione ab tribuno plebis ex auctoritate patrum ad plebem lata. Dum hare Romae geruntur, Μ. valerius quinquaginta 8 navibus quum ante lucem ad Alaicam accessisset, improviso in agrum Uticensem escensionem fecit; eumque late depopu- 9 latus, multis mortalibus cum alia omnis generis praeda captis ad naves rediit et ad Siciliam transmisit, tertio decimo die quam prosectus inde emi, Lilybaeum revectus. Ex captivis, i 0 quaestione habita, haec comperta consulique Laevino omnia ordine perscripta, ut sciret, quo in statu AMesa res essent: quinquo millia Numidarum cum Masinissa, Galae filio, acerrimo illuvene, Carthagine esse, et alios per totam Ahieam milites mercede conduci, qui in Hispaniam ad Hasdrubalem traiicerentur, ut is quam maximo exercitu primo quoque tempore t 2 in Italiam transgressus iungeret so Hannibali; in eo positam victoriam credere Carthaginienses; classem praeterea ingentem 13. apparari ad Siciliam repetendam, eamque se credere brevi
traiecturam. Haec recitata a comule ita movere Senatum, ut l4 non exspectanda comitia consuli censorent, sed dictatorem
comitiorum habendorum causa dici, et Oxtemplo in provinciam redeundum. Illa disceptatio tenebat, quod consul in Stellia ibso M. Valerium Messallam, qui tum classi praeesset, dictatorem dicturum esse aiebat, patres extra Romanum agrum seum autom Italia terminariὶ negabant dictatorem dici posse. M. 16 Lucretius tribunus plebis quum do ea re consuleret, ita decrevit senatus, ut consul, priusquam ab urbo discederet, populum rogaret, quem dictatorem diei placeret, eumque, quem populus iussisset, diceret dictatorem; si consul noluisset, praetor populum rogaret; si ne is quidem vellet, tum tribuni ad plebem serrent. Quum consul se populum rogaturum negasset, quod suae l7 Pol istis esset, praetoremque vetuisset rogare, tribuni plebis
rogarunt, plebesque scivit, ut Q. Fulvius, qui tum ad Capuam erat, dictator diceretur. Sed quo die id plebis concilium 18 futurum erat, consul clam nocte in Siciliam abiit; destitutiqua
Livius ex ree. Madvigii. IV. S
93쪽
patres littoras ad M. Claudium mittendas censuerunt, ut deseruasib collega rei publicae subveniret diceretque, quem populusis iussisset, dictatorem. Ita a M. Claudio consule Q. Fulvius dietator dictus, et ex eodem plebiscito ab Q. Fulvio di tatore P. Licinius Crassus pontifex maximus magister aquitum 6 dictus. Dictator postquam Romam venit, C. Sempronium Blaesum legretum, quem ad Capuam habuerat, in Etruriam provinciam ad exercitum misit in locum C. Calpurnii praetoris quem, ut Capuae axercituique suo praeesset, litteris excivit. 2 Ipso comitia, in quem diem primum potuit, edixit; quae, e tamina inter tribunos dictatoremque iniecto, perfici non potuerunt. 3 Galeria iuniorum, quae sorte praerogativa erat, Q. Fulvium et Q. Fabium consules dixerat, eodemquo iure voeatae inclinas-4 sent, ni so tribuni plebis C. et L. Arrii interposuissent, qui nequo magistratum continuari satis eivile esso aiebant atmulto foedioris exempli, eum ipsum creari, qui comitia haberet; ι 5 itaque, si suum nomen dictator acciperet, sis comitiis intercessuros ἰ si aliorum praeterquam ipsius ratio haberetur, comitiis
6 se moram non faeero. Dictator causam comitiorum auctori-
T lato senatus, plebiscito, exemplis tutabatur: namque Cn. Servilio consulo, quum C. Flaminius alter consul ad Trasumennum cecidisset, ex auctoritato patrum ad plebem Iatum plebemque scivisso, ut, quoad bellum in Italia esset, ex iis, qui consules fuissent, quoa et quoties vellet, reficiendi consules 8 populo ius esset; exomplumque in eam rem se habere vetus
L. Postumii Megesti, qui interrex iis comitiis, quae ipso
habuisset, consul cum C. Iunio Bubulco creatus esset, mee
Q. Fabii, qui sibi continuari consulatum, nisi id bono publicos seret, profecto nunquam sisset. His orationibus quum diu certatum esset, postremo ita inter dictatorem ac tribunos 10 convenit, ut Eo, quod censuisset senstius, staretur. Patribus id tempus rei publieae visum est, ut por veterea et expertos
hellique peritos imperatores rea publica gereretur; itaque Ii moram fis i eomitiis non placero. Concedentibus tribunis, comitia habita; declarati consules Q. Fabius Maximus quin-Disiti Cooste
94쪽
tum, Q. Fulvius Flaccus quartum. Praetores inde ereati L. 12 Veturius Philo, T. Quinctius Crispinus, C. Hostilius Tubulus, C. Aurunculeius. Magistratibus in annum creatis, Q. Fulvius dictatura se abdicavit. Extremo aestatis huius classis Punica navium quadraginta 13 cum praesecto Hamilcare in Sardiniam traiecta Olbiensem Primo, dein, postquam ibi P. Manlius Vulso praetor cum 14 ercitu apparuit, circumacta inde ad alterum insulae latus Caralitanum agrum vastavit, et cum praeda omnis generis in Ahicam rediit. Sacerdotes Romani eo anno mortui aliquot susseeliquo. 15
C. Servilius pontifex factus in locum T. Otacilii Crassi; Ti. Sempronius Ti. filius Longus augur bactus in locum T. Ot cilii CrassiJ. Deeemvir item saeris faciendis in locum Ti. Sem- 16 pronii C. filii Longi Ti. Sempronius Ti. filius Longus Euffectus.
Μ. Marcius rex sacrorum mortuus est et Μ. AEmilius Papus maximus eurio; neque in eorum Ioeum Sacerdotes eo anno
suffecti. Et censores hie annus habuit L. Veturium Philonem et IT P. Licinium Crassum, maximum pontificem. Crassus Licinius nee consul nec praetor anto suerat, quam censor est factus; ex sedilitato gradum ad eensuram fecit. Sod hi censores 18 neque senatum legerunt nequo quicquam publicae rei egerunt; mors diremit L. Veturii; indo et Licinius censura se abdicavit. aediles curules L. Veturius et P. Licinius Varus ludos Ro- 19manos diem unum instaurarunt; sediles plebeii Q. Catius ot L. Porcius Licinus ex multaticio argento Eigna aenea ud Cereris dedero, ot ludos pro temporis eius copia magnifici apparatus secerunt. Exitu anni huius C. Loelius die quarto et tricesimo, quam IR Tarracone prosectus erat, Romam venit; isque cum agmine captivorum ingressus urbem magnum concursum hominum secit. Postero die in senatum introductus captam Carthaginem, et caput Hispaniae, uno die, receptasqlio aliquot urbes, quae desecissent, novasque in societatom adscitas exposuit. Ex captivis 3
95쪽
comperta his sero congruentia, quae in litteris fuerant Μ. 6- Iorii Messallae. Maximo movit patres Hasdrubalis transitus 4 in Italiam, vix Hannibali atque eius armis subsistentem. PrO- ductus et in contionem Laelius eadem edisseruit. Senatus ob res seliciter a P. Scipione gestas supplicationem in unum diem decrevit; C. Laelium primo quoquo tempore, cum quibus 5 venerat navibus, redire in Hispaniam iussit. - Carthaginis expugnationem in hunc annum contuli multis auctoribus, haud nescius, quosdam esse, qui anno insequenti captam tradiderint,6 quod mihi minus similo veri visum est, annum integrum Scipionem nihil gerundo in Hispania consumpsisse.
7 Q. Fabio Μaximo quintum, Q. Fulvio Flacco quartum: ἡ o, -idiluas Martiis, quo die magistratum inierunt, Italia
ambobus provincia decreta; regionibus tamen partitum imperium: - Fabius ad Tarentum, Fulvius in Lucanis ac Bruttiis rem 8 gereret. Μ. Claudio prorogatum in annum imperium. Prs toros sortiti provincias, C. Hostilius Tubulus urbanam, L.
Veturius Philo peregrinam cum Gallia, T. Quinctius Crispinus s Capuam, C. Aurunculeius Sardiniam. Exercitus ita per provincias divisi: Fulvio duae legiones, quas in Sicilia M. Valerius Laevinus haberet, Q. Fabio, quibus in Etruria C. Cal-l0pumius propolisset, decreto; urbanus exercitus ut in Etruriam succederet; C. Calpurnius eidem praeesset provinciae, exercitumque, quem Q. Fulvius habuisset, T. Quinetius obtineret; 11 C. Hostilius ab C. Laetorio propraetore provinciam exercitumque, qui tum Arimini erat, acciperet. Μ. Marcello, quibus 12 consul rem gesserat, logiones decretae; M. Valerio cum L.
Cincio iis quoque enim prorogatum in Sicilia imperium) Cannensis exercitus datus, eumquo supplere ax militibus, qui ex 13 logionibus Cn. Fulvii superessent, iussi. Conquisitos eos consules in Siciliam miserunt; additaque eadem ignominia, sub qua Cannenses militabant, quique ex praetoris Cn. Fulvii 14 axorcitu ob similis iram fugae missi eo ab senatu fuerant. C. Aurunculeio Oaedem in Sardinia legiones, quibus P. Manliusi 5 Vulso eam provinciam obtinuerat, decretae. P. Sulpicio eadem Diuitigod by Cooste
96쪽
legione eademque classo Macedoniam obtinere iusso prorogatum in annum imperium. Triginta quinqueremes ex Sicilia Tarentum ad Q. Fabium consulem mitti iussae; cetera classo is praedatum in Africam aut ipse Μ. Valerius Loemina traiicerea ut mittere seu L. Cincium seu M. Valerium Messallam. Noe de Hispania quicquam mutatum, nisi quod non in annum 17Scipioni Silanoquo, sed donec revocati ab senatu forent, prorogatum imperium est. Ita provinciae exercituumque in eum annum partita imperia. Inter maiorum rerum curas comitia maximi curionis, Squum in locum M. AEmilii sacerdos erearetur, vetus excita
verunt certamen, patriciis negantibus C. Mamilii Atelli, qui 2
unus ex plebe petebat, habendam rationem msa, quia nemo
ante eum nisi ex patribus id sacerdotium habuissot. Tribuni 3 appellati ad senatum rem roiecerunt; senatus populi potestatem fecit; ita primus ex plebo creatus maximus curio C. Mamilius Atellus. Et flaminem Dialem invitum inaugurari coegit P. 4 Licinius pontifex maximus C. Valerium Flaccum; decemvir sacris laciundis creatus in Ioeum Q. Mucii Scaevolae demortui C. Laetorius. Causam inaugurari coaeti flaminis libens roti- 5cuissem, ni ox mala fama in bonam vortisset. ob adolescentiam negligentem luxuriosamque C. Flaecus flamen captus a P. Licinio pontifice maximo erat, L. Flacco fratri germano cognatisque aliis ob oadem vitia invisus. Is, ut animum eius 6
cura sacrorum Et caerimoniarum cepit, ita repente exuit antiquos mores, ut nemo tota iuventute haberetur prior nec probatior
primoribus patrum, suis pariter alienisque, esset. Huius famae Toonsensu elatus ad iustam fiduciam sui rem intermissam permultos annos ob indignitatem flaminum priorum repetivit, in Senatum ut introiret. Ingressum eum curiam quum L. Lici- 8nius praetor inde eduxisset, tribunos plebis appellavit. Flamen vetustum ius sacerdotii repetebat: datum id cum toga praetexta et sella curuli si flaminio esse. Praetor non exoletis svetustate annalium exemplis stare ius, sed reeontissimae cuiusque consuetudinis usu volebat: nec patrum nec morum memoria
97쪽
Libee XXVII. A. v. e. 545. 10 Dialem quamquam id ius usurpasse. Tribuni rem inertia flaminum oblitteratam ipsis, non sacerdotio damno fuisse quum
aequum censuissent, ne ipso quidem contra tendente praetore, magno assensu patrum plebisque flaminem in senatum introduxerunt, omnibus ita existimantibus, magis sanctitate vitae quam saeerdotii iure eam rem flaminem obtinuisse. 11 Consules, priusquam in provincias irent, duas urbanas legiones, in supplementum, quantum opus erat, ceteris eXer- 12 eitibus militum scripserunt. Urbanum veterem exercitum
Fulvius consul C. Fulvio Flaceo legato frater hio consulis orat) in Etruriam dedit ducendum et legiones, quae in Etruria 13 erant, Romam deducendas. Et Fabius consul reliquias Exe eitus Fulviani conquisitas fuero autem ad quattuor millia trecenti quadraginta quattuorὶ Q. Maximum filium dueero in Siciliam ad M. Valerium proconsulem iussit, atque ab eo duas 14 Iegiones et triginta quinqueremes accipere. Nihil em ductae
ex insula legiones minuerunt nee viribus nec specie eius 15 provinciae praesidium; nam quum praeter egregie suppletas duas voteres legiones transfugarum otiam Numidarum equitum peditumque magnam vim haberet, Siculos quoque, qui in exercitu Epicydis aut Poenorum fuerant, belli peritos viros, 16 milites scripsit. Ea externa auxilia quum singulis Romanis legionibus adiunxisset, duorum speciem exercituum SerVavit; altero L. Cincium partem insulse, qua regnum Hieronis fuerat, 17 tueri iussit; altero ipse ceteram insulam tuebatur, divisam quondam Romani Puniciquo imperii finibus, classe quoque navium septuaginta partita, ut omni ambitu litorum praesidio 18 orae maritimae ossent. Ipso cum Muttinis equitatu provinciam
peragrabat, ut Viseret agros cultaque ab incultis notaret et is perindo dominos laudaret castigaretque. Ita tantum ea eum frumenti provenit, ut et Romam mitteret Et Catinam eonu heret, unde exercitui, qui ad Tarentum aestiva acturus esset, posset praeberi.
9 Ceterum transportati milites in Siciliam et erant maior
pars Latini nominis sociorumque) propo ma i motus causa Diuili od by Corale
98쪽
fuere; adeo ex parvis saepΘ mngnarum momenta rerum Pendent. Fremitus enim inter Latinos a i qua in conciliis ortus, 2 decimum annum dilectibus, stipendiis se exhaustos esse; quotannis serme clade magna pugnare; alios in acie occidi, 3 alios morbo absumi; magis perire sibi civem, qui ab Romano miles lectus ait, quam qui ab Poeno captus: quippe ab hoste gratis remitti in patriam, Ab Romanis extra Italiam in exsilium verius quam in militiam ablegari. Octavum iam ibi 4
annum senescere Cannensem militem, moriturum ante, quam
Italia hostis, quippe nunc quum maximo florens Viribus, excedat. Si veteres milites non redeant in patriam, novi blegantur, brevi neminem superlaturum. Itaque, quod propediam res ipsa negatura sit, priusquam ad ultimam solitudinem atque egestatem perveniant, negandum popuIO Romano esse.
Si consantientes in hoo socios videant Romani, profecto de 6 pace cum Carthaginiensibus iungenda cogitaturos; aliter nunquam vivo Hannibale sino bello Italiam sors. Haec acta in conciliis. Triginta tum coloniae populi Romani erant; ex iis T
duodecim, quum omnium legationes Romae essent, negaverunt consulibus, esso, undo milites pecuniamque darent. Eae fuero
Ardea, Nepeto, Sutrium, Alba, Carseoli, Sora, Suessa, Circeii,
Setia, Cales, Narnia, Interamna. Nova re consules icti, quum 8 absterrere oos a tam detestabili consilio vellent, castigando increpandoque plus quam leniter agendo prosecturos rati, eoSausos esse consulibus dicere aiebant, quod consules, in senatu sui pronuntiarent, in animum inducere non possent; non enim detrectationem eam munerum militiae, sed apertam defectionem a populo Romano esse. Redirent itaque propero in colonias 10 et, tanquam integra ro, locuti magis quam ausi tantum nefas, eum suis consulerent. Admonerent, non Campanos neque Tarentinos esse eos, sed Romanos; inde oriundos, inde m ileolonias atque in agrum bello captum stirpis augendae causa
missos. Quae liberi parentibus deberent, ea illos Romanis debere, si ulla pietas, si memoria antiquae patriae asset. Con- 12sulerent igitur do integro; nam tum quidem quae temere
99쪽
agitassent, an prodendi imperii Romani, tradendas Hannibalit 3 victoriae esse. Quum alternis haec consules diu iactassent, nihil moti legati neque se, quod domum renuntiarent, habere dixerunt, neque senatum suum, quid novi consuleret, ubi nec miles, qui Iegeretur, nec pecunia, quae daretur in stipendium, 14 esset. Quum obstinatos Eoa viderent consules, rem ad senatum detulerunt, ubi tantus pavor animis hominum est intactus, ut magna pars actum do imperio dicaret: idem alias colonias facturas, idem socios; consentissa omnes ad prodendam Han- 10 nibali urbem Rom sinam. Consules hortari et consolari senatum et dicere, alias colonias in fido atque officio pristino foro; eris quoque ipsas, quae officio decessissent, si legati circa eas colonias mittantur, qui castigent, non qui Precentur, Verecun-2 diam imperii habituras osse. Permissum ab senatu iis quum esset, facerent agerentque, ut e re publica ducerent, pertentatis prius aliarum coloniarum animis, citaverunt legatos quaesiveruntque ab iis, ecquid milites ex formula paratos 3 haberent. D o duodaviginti coloniis Μ. Sextilius Fregellan respondit, et militos paratos eae sormula esse, et, M pluribus 4 opus Esset, plures daturos, et, quicquid aliud imperaret velletque populus Romanus, enixo facturos; ad id sibi nequo opos 5 deesse et animum etiam superesse. Consules parum sibi videri
praefati pro merito gorum, sua voco collaudari eos, nisi universi patres iis in euria gratias egiment, sequi in senatum 6 eos iusserunt. Senatus quam poterat honoratissimo decreto allocutus eos, mandat consulibus, ut ad populum eos producerent et inter multa alia praeclara, quae ipsis maioribusquis Suis praestitissent, recens etiam meritum eorum in rem publicam 7 commemorarent. Ne nune quidem post tot saecula sileanturisaudenturvo laudo sua. Signini fuero et Norbani Saticulanique et Fregellani et Lucerini et Venusini et Brundisini et Hadriani 8 et Firmani et Ariminenses, et ab altero mari Pontiani et Paestani et Cosani, et modi terranei Beneventani et AEseminis et Spoletini et Plaeontini et Cremonenses. Harum coloniarum
subsidio tum imperium populi Romani stetit, iisque gratiae in
100쪽
senatu et apud populum actae. Duodecim aliarum coloniarum, I 0 quae detrectaverunt imperium, mentionem fieri patres vetuerunt, nequo illos dimitti neque retineri neque appellari a consulibus. Ea tacita castigatio maximo ex dignitato populi Romani
Cotem expedientibus, quae ad bellum opus erant, con- lisulibus, aurum vicesimarium, quod in sanctiore aerario ad ultimos casus servabatur, promi placuit. Prompta ad quattuor 12 millia pondo auri. Inde quingena pondo data consulibus et M. Marcello et P. Sulpicio proconsulibus et L. Veturio praetori, qui Galliam provinciam erat sortitus, additumque Fabio 13 consuli contum pondo auri praecipuum, quod in arcem Tarentinam portaretur; cetero usi sunt ad vestimenta praesentipocunia locanda exercitui, qui in Hispania bellum secunda sua fama ducisquo gerebat. Prodigia quoque, Priusquam ab urbe consules profici- 11scerentur, procurari placuit. In Albano monto tacta de caelo 2 orant signum Iovis arborque templo propinqua, et ostiae
lacus, et Capuae murus Fortunaequo sedes, et Sinuessae murus portaque. Haec de caelo tacta; cruentam etiam fluxisse aquam 3 Albanam quidam auctores eranti, et Romae intus in cella sedis Fortis Fortunae de capite signum, quod in corona orat, in manum sponte sua prolapsum. Et Priverni satis constabat 4bovem locutum vulturiumque Dequenti foro in tabernam devolasse, et Sinuessae natum Riubiguo inter marem ac feminam sexu infantem, quos androgynos vulgus, ut pleraque, laciliore bad duplicanda verba Graeco sermone, Rppellat, et lacte pluvisse et cum elephanti capite puerum natum. Ea prodigia 6 hostiis maioribus proeurata, et supplicatio circa omnia pulvinaria, obsecratio in unum diem indicta; et decretum, ut C.
Hostilius praetor ludos Apollini, sicut iis annis voti saetique
Per eos dies ot censoribus creandis Q. Fulvius consul Teomitia habuit. Creati censores ambo, qui nondum consules fuerant, M. Cornelius Cethegus, P. Sempronius Tuditanus. Duili od by Corale