장음표시 사용
131쪽
23s Hugonis Donelli Comment . in Coae a 3 s
is L. Si testamento. 7. I p. Dioclet. Ac Max. A A. & CC. Feliciano. Si testamento iure J facto intra pupillarem aetatem re in sua potestate eonstitutae Aia, si intra pubertatem decesserit, direms verbis pater substituit: heredem te factum ex testamento post eventum conditionis, intesati successonem exclusi e constat. s. Kal. Ianuar. Sirmii, M. CossS U M Mx. Substitutio pupillaris quae sit.
α. 2uibus rebus sax, ut valeas ad . que. 3. Faberibus tiberis eur non liceae pu-pitiariter substituere, eam is tui tiberi sist. . Parens cur non possit impuberi eman-eiρato substituere. s. Substitutio ραρiliaris ut Gat . quo tempore i ubes in potestate parentis esse debeat. 6. Part/cuia quoque alaad tempus, quam mortis. includit. . Error quorundam iπterpretum no
8. In omni iustitutio e duo tempora sunt spectanda, at iis vatiat te mentum.
s. I uber. cui pater obstituit stupin
iarirer, cur ratis esse debeat, ut
morte patris fui iuris fleri pos
xo. Parens si pupiliariter Aubstituat, ae
pupillarem aetatem excedat, an
HOC rescripto valde commode comprehensa sunt breviter ea, quae in subiti turione pupillari cognoscenda sunt, sed obse irius, quia brevius; ideo ut ola ne intelligatur, paulo explicatius tradenda sunt. Quae hic cognoieenda sunt, tria sunt numero . l. Quid sit substitutio haec.
valebit, quis, si eius effectus. Substitu- Do t pupillaris. ut initio huius tituli dictum, ea eli, qua pater filio impuberi instituto subitituit heredem in hunc casum, Si impubes heres erit, is intra ρubemtatem decesser/t, aut impuberi institutolia substituit, a i ubes decesserιt, ut declaratur Inst. δε pa I. in priue. S I. non solum . In qua substitutione, quia heres instituitur pupillo, non Patri, ideo substitutio
xx. Liberoνum nomine an in pustiuari θυιtutione fa minae qu que con tineantur. M item postumi. Auitem nepotes, S abaestotes . An etiam instituit lis exheredati . ix. Substitutio pastiliaras ut υaDat. tria in te mento paterno requιrumis
13 I. Ut pater sibi testamentum faciat.
delude fa Uirsat fitio. 6. III. Ut testamentum patris valeat. r . Substitutio ρViliaris quibus eas bus valeat, etiam refrasso Patras to
18. Substitutio cur ita dieatur. V. Substitutus quis dicatur. xo. Substitutiouis variae appellationes e
dieitur testamentum pustiuare, de quo paulo poςt plura. Vi t valeat substitutio , pupillaris. positum est in quibusdam observationibus, quarum aliae spectantur in ipsa substitutione, aliae spectantur intrinsecus, nempe in testamento patris, in su stitutione ipsa. lus hoc solum concedit, ut parentes hoc modo substituant , seu testamentum faciant , primo liberis, secundo impuberibus, tertio quos in potestate habent, quarto qui quidem morte patris tui iuris fiunt: tum subςtituant cum hae conditione, Si intra pubertatem δε- eesserint, quae summa colligitur ex L. h. in priue. D. h. t. & idem hoc rescripto comprehensum est. Exigitur . ut sulistituant parentes liberis impuberibus. Sunt autem impuberes masculi usque ad annum decimum quartum; foeminae, usque ad duodeci-
132쪽
deeimum, intra quod tempuς potestas hu- magis potuit de honis. Unde & illud r ius substitutionis consistit, 3. ρeae. In e. eeptum fuit, ut quanuis filiusfamilias vivo de pupili. igitur puberi hus liberis hoe mo- etiam patre existimetur dominus elle ho-do heredem substituere non licet. norum; tamen liceat parenti eum exhe-
, Sed i cur non licet, sum & hi liberi redare, ideli, bonis iis suis excludere, sinit Quia si sunt sui iuris. ipsi sibi testa- quod argumentum etiam eii Pauli in L. mentum sacere ' ossunt, quae libertas ho- in Isis, in M. v. de lib. S post. mini sanae mentis adimi non debet, L. Notandum est autem 3 hoe loeo dum s 3. ex Iacto, v. eod. Si sunt filiifamilias, hus temporibus impuberem in potet late& si bona castrensia & quasi habeant, et- parentis esse debere, ut substitutio pupiliam de iis ipsi sibi testamentum facere laris valeat, nimisum & eo tempore, quo possunt, quae libertas itidem illis re in- pater ei substituit, & eo tempore, quoquenda est. Si haec hona noα habeant, pater moritur, quod utrumque tempuS DO- ne in iis quidem heredem hinere pos- landum est. L. I. cohereri, 3 eum sito, sunt, non ex testamento, quia de iis te- 2 . eod. his verbis: Cum 'lio. aut nepoti
est permissium testam. De. non ab inte- si irrita. Haec autem 1 particula, quo- 6stato, quia peculium filiifamilias intestati, que, aliud tempus, quam mortis includit, etiam milicis, occupat pater iure peculii, hoe aliud tempus intelligere non pol I non ut hereditatem, L. pater. D. de ea- mus, quam id, quo parens substituit. Nam fresi flecui. Non sunt in eadem caussa ex eo maxime tempore spectatur institu- imp9beres, quibus pater hoc modo sub- tio, ut consistat, deinde & tempus mor-stituit: nam ii, quia morte patris, sui iu- tis, ut exitum habeat, media tempora non ris futuri iunt, ideo bona habere poIIunt, noeent, L. s alienam, I. I. de hered. proin de etiam heredem . Sed quoniam iustit. s. in extraneis, de ber. quac Spropter aetatem ipsi tibi testamentum fa- di er. cere non possunt. I. praetrea, Inst. ναμ ideo diligentius t notandum est, quod 'bar nos est permi . ideo aequum visum inolevit error vulgaris interpretum, admit est, ut parentes eis facerent. Instit. de tentium mortis patris tempore debere im-Fupiu. in sin. ideo enim aequum, quia u- puberem esse in potestate patris; non autem tile est pupillis heredem habere non eum, quo tempore fit substitutio, dummodo poli quem sors dederit, qui potea esse ido. ea veni t in potestatem patris substituentis, neus, sed quem dederit iudieium & ele- idque propter verba L. a. in pris. Pe s.ctio patris, qui de hac re propter affe- sed extra aeum. Qui error valde uoran etionem suam erga filium recte existi- dus est. Refellitur autem sententia non ab i. tantum H 1. L. mm heredi. s. eum Exigitur praeterea, ut impuberes, qui Iius, sed manifestis verbis huius L. f νε-hus pater hiic modo substituit, sint in pa- samento, L. h. v. de pupiu. ru str. Nam tris potestate, ut patet ex hoc reseripto, in hae lege dicitur, patrem ita recte filiae& d. L. 1. ire ρr. Ex quo colligitur, ne- substituere in secundum casum, non si iique matrem filio impuberi, neque patrem lia contii tuetur postea in pote ilate patris,nlio eminei pato impuberi line modo te- sed si iam antea eo nititula erit in potestamentum facere polle, s. au. Instit. de state patris. Et in tot. tit. de pulit. di- ρviu. Sed i eur non potest impuberi ei tui, permitti parentibus testamentum D emancipato parens substituere, cum & eese liberis impuberibus, non quos in polyc nos magis. quam i , qui in potestate testate hibebunt. sed quos habeant. & inest, testamentum tibi facere possit, & vi- d. L. L. permitti parentibus facere testa-deatur, in quibus eadem ratio sit. idem mentum liberis impuberibus . non si libe- ius statui debuitIet Respondeo: Quia nulli ri erunt postea in potestate, sed si sine debet lipere . ne parenti quidem. alienis in potestate, quae omnia ad praesens rem bonis heredem instituere, nisi in quae bona . pus substitutionem reserunt, non ad futu- ius hahet, vetante lege duodecim tabu- rum. Huc accedit, quod antea dixi, in larum Sc naturae aequitate. omni t institutione duo tempora spectan- 8 At patet ia filii emancipati bona iuris da esse ut ita valeat testamentum i tem- nihil habet, in filiisamilias autem hona ius pus, quo test mentum fit, & tempus, habet, propter potestatem patriam . quae quo testator moritur, c L. s atienum, olim tribuebat parenti etiam ius vitae & S d. s. tu extraneis necis. i. sit. i f. de patr. potes. Qui Non recte in contrarium moventur ver- autem de vita statuere potuerat, multo bis d. L. L. vers. sed s extraneam, v.
133쪽
Hugonis Donelli Comment . in Cod. et O
eod. Sic enim ver ha sunt: sed si extra
rit, potest subsiluere, si modo eum adoptarit, vel arrogaverit fio ρraee edente.
Εἰ .ec verba, ροι est ei obstituere se, acceperunt. ei nempe extraneo, non recte.
Nam adi ieere debuerunt conditionem , quae sequitur, ut possit testator ei subistituere pupillariter, ii modo eum prius ad Ptaverit, vel arrogaverit. Et quanvis Ulpianus non adiecit, prius vel pollea; tamen eum alterutrum verbum supplendum sit, oportet ex iure sumere, utrum intelligamus. lus autem praecepit, ut cum Ora tio ambigua sit . eam sententiam accipiamus, quae vitio caret. Haec autem vitio
caret, si intelligimus tellatorem ei impu- heri extraneo substituere polle. qui ante extraneus fuit, sed quem antequam substitueret, arrogavit. aut subieeit pote ilati
s Exigitur praeterea, ut impubes. t cui
pater pupillariter substituit, morte parentis sui iuris fieri possit, ut colligitur exae L. 1. in ρr. D. eod. Quod exigitur propter duas caussas: primo propter eos. ut vivo patre sui iuris fiunt. quo casuixi substitutionem fieri irritam. ex L. coheredi. s. cum filia. D. eod. Deinde S maxime propter eos nepotes impuberes, quibus avus pupillariter substituit, qui iidem mansuri sunt in potestate patris morin Iuo avo, tit. quιb. mod. in strin. Inst. lis avus Dultra pupillariter substituit. d. L. 2. in strin. Et ea ratio est, quam supra diximus. quia cum sint in potestate patris hi impuberes mortuo avo, ut hnna. sic heredem habere non polsunt ; frustra autem iis testamentum fit, qui hus heres elle non poteli, cum sine heredis inllitutione nullum sit tella mentum, L. I. in str. v. eod. Exigitur ad extremum , ut parens, qui pupillariter impuberibus liberis subiit tuit, substituat hae conditione, si intra pubertatem decet Ierint, ut hie is tit.
go de ρuριII. in prin. Quid ergo i si pater
hanc matem excessera i t Resp. Placet substitutionem quidem valere intra puhertatem, sed si filius hane aetatem excesserit. substitutionem finiri, L. verbis legis. in rι . L. verbis r. iu strin. de pus. Quod
ita intelligendum est, si pater filio directis verbis substituat post pupillarem aetatem, ut in hac lege exprestum est. Di versum est, si post eam aetatem roget filium, ut hereditatem suam alii restituat, quod omnibus etiam extraneis testatori inhus facere concelsum est, I. ult. IV. de
Notandum t est autem, quemadmodum IgIiberi sunt impuberes, quibus parens iubstituit, ita nihil amplius exigi, quam ut
iberi sint. Quod dictum eli sine distinoctione sexus, O t. intelligeremus, ut pater
subiti tuere poteli masculis. tie polle &steminis impuberibus. I 'eu. Inst. de pust. unde & hoc rescripto proponitur patersuhllituisse filii impuberi. item liue distincticine nativitatis, ut intelligeremus substituere licere, non tantum iam natis. sed etiam pollumis. d. f. h. ia pr. Item sine dili in tione gradus, ut sciremus licere su stituere non tantum filiiς, sed etiam nepotibus. & liberis inferioribus in infinitum,
qui mortuo testatore mansuri non erant in alterius potestate. L. 2. in pr.
Postremo & liheris dictum eli, neque
distinguitur. sintne instituti, an exheredati, ut hoc quoque intelligeremus, non tantum parentem liheris institutis testamentum neere posse, sed etiam exheredatis, L. I. I x 'D. eod Nee obitat, quod inexheredato filio, cui pater testamentum Deit, aperte de alienis bonis i latuit, nullo autem modo de suis, L. I L. L. verbis
legis, de vers. Qu. Nam hoc singulati
iure receptum est moribus in persona patris, & cur receptum sit, supra diximus. Nee illud obitat, quod dicitur, cui testamento nihil relictum est, ab eo nec legatum nec fideicommilium relinqui polIe, L. s. v. de Iesaι 3 leg ab eo, infra,
de fideicommiss. Nam hoc ad legata & fidei commilla pertinet, non ad mltitutionem heredis quem inter m suhsiit uere pater filio potest, nempe impuberi, & intra pubertatem, si eum parens in potestate habet Neque haec inter se contra ria sunt. Nam cum aliquid ab aliquo relinquitur, is oneratur legati, & fidei commissi praestatione, item ei detrahitur aliquid de honis, quorum neutrum fit in pupillari substitutione. Nam in hac pater Mare dem filio impuberi dando, hunc non onerat, sed honorat, ei non detrahit, sed adiicit heredem non sine impuberis ullialitate , cuius interest idoneum heredem habere. ut supra dictum . Unde qui oppugnat sub ilitutionem pupillarem, is dicitur oppugnare utilitatem pupilli, in L. Iutianus, de acquir. heaed.
Atque haec in substitutione ipsa pupilli
spectantur, ut valeat. Extrinsecus autem
ad vim huius sub ilitutiooes etiam quaedam in testamento patris exigimus, quae ex hoc principio ducuntur, quod subiti tutio pupillaris, & quod idem est, testamentum pupillare, pars est & tequela paterni, g.
134쪽
2 1 Ad Tit. XXVI. Lib. VI C. de Impuberium irc. et a
ter. I. uis. in D. D. eod. Cui sententiae consequens eli, nili sit paternum telia mentum, quod speciale est, non polle locumelle accessioni, id est testamento pupillari. Ih Propterea t ut lubstitutio pupillaris valeat, haec tria de te ita mento paterno exigimus.
l. Ut parens, qui filio impuberi testamentum facit, ipse sibi testamentum faciat. Secundo, ut prius heredem sibi scribat, deinde subitituat filio. Tertio, ut idem testamentum valeat . ideli, exitum habeat.13 Primum t exigitur, ut pater sibi te itamentum faciat, L. L. f. D. eod.
Ac proinde hoc exigitur, ut pater sibi heredem initituat, siue instituat ipsum filium impuberem, sive alium quemvis extra neum; quoniam sine heredis institutione
testamentum non valet, L. I. in s . 'D.
eod. Atqui eum hoc exigimus, limul hoe requiri intelligimus, ut testamentum iure fabium sit, puta ne liberi praeteriti sint; nam iniustum testamentum nullius momenti est, id est. ne testamentum quidem est. L. I. de inin test. Hoc est, quod in hac lege scribitur in ρr. si testamento iure ricto pater sui,stituir, non est satis patrem sibi testamentum facere. Hoc am
plius exigitur, ut prius sibi heredem scri. hat; deinde substituat filio, & non con vertat ordinem scripturae Hoe ita diserte& multis vcrbis seribit Ulpianus iu d. L. 2. I βrιus. Et ut intelligere liceat hane sentem iam ei probari, eam & ratione &auctoritatibus pluribus, scilicet Iuliani &imperatorum confirmat.
i. Sed i difficultatem facit hoc loco, quod in eod. g. vers. sed si quis, hanc sententiam vibetur mutare: scribit enim subiti- tui filio impuberi recte hoe modo, Si flius meas ι ubes lutra pubertatem δε-
cesserit, Titiue b ros esto. deinde . Sem-srouius stLus meus heres esto, ubi Titius subiti tutus primo loeci scribitur, Sempronius filius inititutus secundo, quod Ulpianus au in substitutione re te fit, & addit, ut videtur, sentent .m supericiri contrariam, ut nou ordo scriρturae, sed ordo is cessionis oectetur. Sed pii ne i pium cum fine ita conciliandum est : observandum eli in extremis verbis, quae supra retulimus, Ulpianum exemplum proponere de impubere silio instituto, cui pater subitituit, sed de instituto tantum, non de exheredato . Ex quo intelligere debemus illum, hunc casum a priori sententia generali excipere, ut sit totius eius 3 prius, haec distinctio: eum pater prius iubilii uitillio, deinde sibi heredem scribit: & quaeritur, utrum 1 converso ordine scriptura ' substitutio pupillaris valeat, necne: inter-Din. IX. est, utrum pariter substituat filio impuberi exheredito an in Ilii uio; ut si subitituit exheredaro, iubili tutio nullius momenti sit: sin autem lubili tuit instituto, valeat, idque optima ratione, quia cum pater filio impuberi prius subitu uit, deinde eundem filium initituit, secundum manifellam verborum sentem iam ita heredem 'filium instituit . ut velit eum primo loco succedere , substitutum autem impuberi datum, velit secundo loco & polle i, ut merito hic ordinem sueeellionis, S lententiam testatoris, non verba scripturae spectare debeamus. Nam cum pater hic subitituit filio impuberi, inhilii uit nominatim sub conditione, si Atius intra pubertatem decesserit. Cum autem eundem instituit paulo poli. instituit simplicii er &Pure , ac proinde filio mortuo ita tim illum heredem este, & iure ipso statim heres erit, quia est suus heres: 1ie fit ut seeundum necessitatem naturae & iuris non possit fieri, quin sit prius heres, quam moriatur, eoque non sit prius heres, quam substitutus ex subititutione vocetur, quod contra fit in impubere exheredato. Proinpone enim hoc modo testatorem scripsisse: Filius meas impabes exheres e so, si is intra pubertatem decesserit, Titius ιι- res esto, Sempronius heres esto . Hic prius exheredato impuberi substitutus datus est Titius, deinde Semproniustellatoris heres ex testamento. Sed Titius impuberi heres ex substitutione non erit, uamvis intra pubertatem decesserit, quia ubiti tutio non valet. & ideo non valet quia vere dicitur in hoc exemplo & secundum verha, & secundum sententiam,
patrem prius substituisse filio . deinde sibi heredem scriptisse. quoniam iubili tui in est suli conditione, si fitius impubes decesse rit, & instituito heredis item sub conditione tacita; Sa Se rauius heres in situlus bereritatem arierit ι quia nisi adeat, heres non fit: at per rerutR naturam non potest adiri, quamdiu impubes filius vivit, ut tunc adeat, cum impubes
erit mortuus: quo fit, ut in hac specie, sive scripturae ordo spectetur, live ordo successionis, videatur pater prius substituisse filio, posterius sibi heredem initit utile. Haec est autem conversio scripturae, quae improbatur in principio eius I. Ne haec quidem satis sunt in tellamento patris, tertium t etiam hoc exigitur, ut Istestamentum patris iure factum & seri-plum, rite etiam valeat, id est exitum habeat L. h. g. quisquis. D. eod. S. liberis, Instit. de ρυρiu. Huic rei haee sunt
consequentia. Primo, ut ne rumpatur te-
135쪽
stamentum patris, itaque rupto testamen to, tellamentum pupillare evanescit, diu.
quens, si testamentum, querela inofficiosi perlata, resci IIum sit, simul & tabulas pupillares evanescere. L. Paρin. 8a. sed neci Nub. s. uit. de in . tesum. Consequens& illud. hereditatem ex testamento patris adiri oportere, hac aon adita Cyanescere substitutionem pupillarem, quanuis testamentum patris ita iure factum sit, ut testamento eo adiri possit hereditas ,
Hoc ideo consequens, quia non adita ex testamento patris hereditate testamentum eius fit irritum, L. r. 29. de iniust.
Sed hoe quod de adeunda patris heredi rate dicitur, in extraneis heredibus Io- cum habet, qui non aliter fiunt heredes, quam si hereditatem adierint. Caeterum ad heredes suos testamento patris hastitutos non pertinet. itaque si proponas Patresa filium impuberem, quem in potesate habet, heredem instituisse , eique sub ilituisse si impubes deeessiit et, si mo tuo patre pupillus per tutores abstineat hereditate patris, deinde impubes decedat, nihilominus substitutus ex substitutione ad inmittetur; quia substi rutio valuerit, L. frius qui D. L. Iulianus. δερ. de aequit:. hered. Nec ad rem pertinet, quod filius impubes hereditatem patris non adierit ;riam line aditione ipso iure exstitit petri heres. L. in suis, de oris Ieg. hered.
Quod autem exigitur in extraneo, ut hereditas ab eo adita sit, ideo exigitur ut heres exsiliat. Proinde si quis heres erit ei ut modi, qui sine aditione heres iure non exiliterit, idem probandum est , nempe confirmatum esse patris testamentum. ut se confirmentur quoque tabulae pupillares. Et ideo vere dictum est a Rariolo
in Z L. filias, qui se, exilientia sui heredis confirmari tabulas pupillares. interdum tamen . etsi hereditas ex testamento patris adita non sit, aut rescinsum etiam lit patris testamentum, nihilor I minus t substitutio pupillaris valet. Aeprimum quibus calibus fit potestas heredi,
repudiata hereditate, iterum eam adire, si adierit, confirmantur tabulae pupillares. Id autem contingit duobus modis. l. Si heres minor 1 s. annis hereditatem repudiaverit ἔ nam huic potestas est impetrata restitutione in integrum rursus hereditatem adeundi: quod si fecerit . ut ei dantur utiles actiones ex edicto praetoris . ita Confirmantur tabulae pupillares, de pupillo
quanquam decedente, decernuntur etiam utiles actiones eius substituto, L. 2. I. interdum, D. eod Secundo modo idem accidit, .s heres testamento patris rogatus sit hereditatem alteri restituere, nam quan- vis initio hereditatem repudiaverit , t aismen cogi potest a fidei commissario . ut hereditatem adeat, & restituat, L. 4. ad
Quod si evenerit . ut adeat, eadem opera confrmantur tabulae pupillares, ut ex iis quandoque substitutus admittatur L. nam quod . I. r. ad Trebeu idem probandum est, si substitutus pupillo heres
rogatus sit hereditatem restituere alteri, Nam hoc casu quarevis heres institutus testamento patris hereditatem patris repudiaverit : & quan vis filius impubes eo ta-
stamento fuerit exheredatus: Iames postulante fideicommiliario, cogi potest sub- . stitutus impuberis hereditatem adire ex substitus ne pupillari . Quod si quis dieat substitutionem pupillarem valere non posse; quia testamen tum patris non valeat, ex quo hereditas adita non est, huic non incommode ita oeeurritur. Nam ut substitutus impuberis ex suhstitutione adire possit, fideicommissario postulante, eogetur heres patris heia
reditatem eius adire, ut sic eonfirmetur paternum testamentum prius, deinde eo confirmato tabulae pupillares confiemen tur, quae species est d. L. E. I. inserdum, in strin. δε υust. Praeterea etsi ex tella mento patris non adeatur omnino hereditas. tamen quibus casibus ex eiusmodi testamento legata iure praetorio conseria vantur, iisdem casibus etiam ex tella mento valent tabulae pupillares. id rursus ac-eidit duobus casibus: unus est, si legitimus defuncti heres sit testamento institutus; deinde mortuo testatore omisa cauila testamenti ab intestato possideat hereditatem : placet hoc casu conii mari tabulas pupillares d. L. 2. I. pu pris. VI. eod. Hoc ideo, quia etsi repudiata ex testamento hereduate, testamentum iure civili non valeti tamen ex edicto praeto
ris, si quis omissa causa, Se. perinde id
habetur, quati ex testamento ellet adita hereditas; quoniam sic ex testamento &legata & caetera relicta praulantur, ac fiex eo adita hereditas esset. L. I. D. AEquis om. caus test. At si legata a pratiore conservamur, multo magis substitutio papillaris propter utilitatem pupillorum. Altero modci hoc idem fit, cum tellain mentum patris rescissum est, honorum possessione contra te b. petita; nam & hoc
casu etsi non valeat testamentum, n n e minus
Hugonis Donelli Comment. in Cod.
136쪽
minus tamen substitutio pupillaris valet, L. ex duob. g. xD. L. seq. D. eod. Hoeideo, quia singulari quodam iure praetorrete illo per honorum poIlessionem contra
tabulas testamenici, nihilominus legata servantur quibusdam personis, nempe parentibus & liberis, L. i. de IN. ρraest. Si
legata: multo magis servat hereditatem li- heris puberibus ex substitutione pupillari. Haec summa eit earum observationum, quas in substitutione pupillari tenere oportet, ut valeat sublii tutio. Ex his autem varia nomina subititutionis nata sunt, quae ideo nobis sunt observanda, ut cum Oecurrent, flatim ex iis res. quae demonstrantur. intelligantur, & limul explicetur eorum verborum appellatio. Primum igi-x8 tur dicitur t subiti tutio, tit. de ρuρ. iupr. lis I. non solum, quoniam in hac substitutione instituitur heres secundo loco de gradu. Prius enim pater sibi heredem facere debet. deinde filio. & ita debet, ut prius heredem oporteat ex littere patri, quam subistitutio pupillaris valeat. is au-ry tem ' dicitur subiti tutus, qui secundo lo- eo inititutus eli heres, ita ut non nisi secundo loco succedat, ut initio dixi b. t. L. i. Et notandum eis substitutum impu-.beris . seu hane substitutionem non diei subiti tutionem habita ratione impuberis; nam substitutuς impuberis est impuberi prius heres, & solus, non secundus. Sed nee ita dicitur, habita ratione patris substituentis. Nam substitutus impuheri non est omnino patri heres, nedum prim , aut secundo, sed eli solius impuberis heres. Verum ita subititutio, & subititutus hic dicitur, ex comparatione heredis paterni ; nam prius heredem a patre institui oportet, ut dixi deinde secundo loeo filio impuberi, δc non convertere ordinem scripturae, quod ab Ulpiano signifieatur in L. h. in s . D. eod. Dicitur substitutio pupillaris, g. igitur, Iuti. de ρυρ.L. in 'vivari. L. ex duob. I. ult. de vulg. S pup. quia et ii non possit i ub Ilitui pupillo, nisi tunc. cum est in potestate patris; tamen sublii tutionis eventus confertur in id tempus, cum impubes morte patris, sui iuris erit factus, quo
tempore dieitur pupillus, L. ρustiuas, deiti Verb. fg. Eadem l dicitur tella mentum pupillare, tit. IV. de pup. in pr. Eodem tentu dicuntur tabulae pupillares: hoc ideo, quia ex hae substitutione heres instituitur impuberi, non patri, I. I. vers. ouo casu IV. de ρυ. Id autem cuiusque dicitur tella mentum, in quo heres cuique initituitur; quoniam ex heredum instituistione tellamentum pendet, L. I. I. Tom. IX.
ne u , de ber. Inst. I. cum heredem, Iutri Ieg. idem tella mentum ex ordine institutionis dicitur secundar tabulae, ut eaedem sint tabulae pupillares, & secundae tabulae, d. I interdum, in pr. d. L. qui plures. I. ult. D. θ t. Ex quo intelligimus in inlli tutione pupillari, lubili tutione facta in tes lamento patris, duo testamenta elle, unum patris, ex quo heres ei
instituitur; alterum filii, ex quo inlli tuitur pupillo heres ex substitutione pupillari. patris S sit, D. b. t. I. uitar, Instit. de ρtipit. Et tamen quia tabulae pupillares, seu substitutio pupillaris per se non valet, sed pars & sequela est paternit ei amenti. g. sibi ira , Instit. de pupili. rursum hae ratione fit, ut suhlli tutione pupillari facta , nihilominus unu in dicatur teli amentum elle patris, cuius pars sit &accessio, subili tutio pupillaris: ideoque dicitur hoc sensu unum esse tei tamentum duorum casuum, idest, hereditatum, d. g. igitur . Ex hac ratione, cum pater subitituit filio impuberi in secundum casum, dicitur patris elle testamentum duplex, &in quibuς testamentis eadem fiunt, ea dicuntur duplicia testamenia in usu iuris L.
stitutio autem hic in testamento patris, non minus ex lententia intelligitur, quam ex verbis, de quo ad L. Σ. f r. vhi constabat pupillae sublii tutionem tellamento patris ordinatam elle, & ita ordinatam secundum ea, quae dixi. Restat, ut de effectu eius quaeratur, id eli, substitutus pupillo heres quando, Se cui, seu ad cuius hereditatem ex ea substitutione admittatur, id quod paucis verbis notatum eli in extremo hac lege. Ergo ex ea sub illiu-tione admittitur substitutus poli eventum conditionis, ut sunt verba rescripti, ideli, si pupillus intra pubertatem decellerit. Nam haee huius substitutionis conlitioeli. Admittetur autem ita, ut excludat intestati succellionem. ut sunt verna re
seripti, quibus verb:s signfiatur, quod aliis locis explicatius traditum est. sub ilitulum impuberis. succedere pupillo, Ne in omnia bona cius. ac proinde in hereditatem patris, si prius impubes patri heres exstitit. d tit. ρυiI. vers quo ea , L.
sed si plures, I. μυιtutos. L. staterfa- mitias, de valg. 6s p tu. Hoc idem verbis huius reseripti significari dicimus; quis tota hereditas impulieris non pertineret ad substitutionem impuberis, ex testamento seu substitutione pupillari, impubes sucincederet. At perinde casu alio proximo ex intestato ei succederet. Nunc autem secundum verba testamenti haec intestati
137쪽
2 Hugonis Donelli Comment. in Cod. et g
laeeestio ex substitutione a substituto ex- tum succedere in substitutione, exclusis cluditur. Ex quo colligitur illum in to- legitimis pupilli heredibus.
Ad L. Precibus. 8.Impe. Dioclet. & Maxim. A A. & CC. Patronae. Precibus tuis manifestitis exprimere debueras, maritus quondam tuus miles defunctus, quem testamento facto heredem communem filium vestrum in
situ se proponis, re secundum heredem sic sisse, utrumne in ρrimum casum, an f in secundum J Alio suo, quem habuit in potestate mortis tempore,
s intra iacimum quartum suae aetatis annum aut postea decesserit, subsi- tuerit. Nam non es incerti iuris, quod si quidem in patris militis positus potestate, primo tantum casu habuit substitutum, θ' patri heres exstitis: eo defuncto ad te omnimodo eius pertineat successio. M vero substituito in δε- eundum casum, vel expressa, vel compendosa , non usque ad certam aetatem facta reperiatur: si quidem intra pubertatem decesserit, eos habeas h redes , quos pater ei constituit, , ad erint hereditatem. Si vero post pu-he talem tunc eius te successonem obtinente, veluti ex caussa Meicommissiona, quae, cum moreretur, patris eius fuerint, a te peti poseni. S. V.
SUMMARIA. x. Deetes facti, quaesio, is responsi
3. In proposito cur nulla substitutio ma. tr obflet, quominus intestati silii
. Vulgari obstitui tone e rema contia neri suilla im, nisi voluntas tein pateris refragetur . s. 'igari obsi tutione a pagano facta non admittι pupillarem tacitam adversus matrem, sed ba e sitio imptibere herede mortuo admitti ad hereditatem intestati excuso Dbstituto: s modo mater una cum Istio i situra sit: alioqui in paga
6. Valgari Iabstitutione expressa neerane eontineri pupiliarem tae tam adversus matrem, eum obsitutio a patre milite facta est , S eur
fur matrem impuberιι , qui uiε pater obstituerit, sise miles, sive
Com 'eniosa substitutio quis i ibid.8. Mitit m cuivis heredi a se instituto etiam ps tubertatem in secun
q. Ex obsitutione mrtitis in secundum e um post pubertatem , aut extra σeo hereri facta non Dium pertinere ad obsιtutum bona propria inititis; sed S fractus eoin
ditate, eum heres, cui obstituitur, moratur: S qui fruetas his verbis intemgantur. L. Centurio D. de vulg. e Iicatur: ibidem, S uu. 8.1o. Ex obsιtutione militis in ferundum
casum pos pubertatem facta filo
pertinere ad substiιutum bona mi-otis iure iurecto , non fideicommissi, quas vir mater si superses.
138쪽
et V Ad Tit. XXVI. Lib. VI. C. de Impuberum S C. et so
II. me versa, vel ut ex eaussa fideiecim missi, addita, ut signiscetur resistitionem heredatatis ex obsit titione miIitari . in foetiadum
xx. Obtineri sitit bereditas a matre quo jensu hie dicatur.
1 siles pater i filium impuberem, quem 1V1 in potet late habebat , heredem instituit, eique substitutum dedit; filius m ristuci patri exilitit heres : deinde decessi viva matre: haec filii hereditatem ut in-Lellato mortui occupat, eamque pro sua obtinet ex senatusconsulto Tertylliano :substitutus contra hereditatem filii ex substitutione sibi vindicat : quaeritur, ad utrum hereditas pertineat De hac re consuluit mater imperatores, & in facti narratione rem nude ita expotuit, ut fura dixi, nempe sub illi utum filio datum . neque ex prei sit in quem casum, utrum in primum , an in secundum . Respondent imperatores, ut mater certum & abiolutum responsum acciperet, debuisse eam mani sellius exprimere, in quem casum subili tutus datus iit; quia multum reserat ad id, de quo quaeritur, in utrum casum substitutus quis fit. Proinde cum id mater non expresserit, respondent non
absolute, sed sub distinctione, in qua versatur hoc reseriptum. Est autem haec distinctio. Intereti, utrum miles filio impuberi, quem in potestate habebat. & habuit tempore mortis, subiti tuerit in primum tantum calum, an vero in secu
L Primum t casum voeant ustato iuris
auctoribus loquendi more vulgarem, huiusmodi, s sius heres non erit: secundum non vulgarem, qui priorem sequitur,
e heres erit filius, is postea det esserit; L. 4. D. de unu . S pup. Iubii. de quo
3 Si t in primum tantum casum substitutus datus sit, de filius heres exiliterit, aiunt Imperatores non esse incerti iuris hereditatem filii hoc casu ad matrem omnimodo pertinere, non autem ad subiti tutum.
Id autem lic colligitur. Nam si nullus est filio substitutus da ius, & is tet amentum non fecit, intestatus decedit. intellati autem filii, qui nec patrem habuit, nec filios, hereditas certo iure ad matrem Pertinet ex senatusconsulto Teri ylliano. Ins. de seu. Ter II. lam vero hic substitutio nulla fuit, ubi proponitur substitutus in Primum tantum casum datus esse. & filius exstitisse heres. Nam si qua hie substitutio est, neceile est aut vulgarem este, si filius heres non erit, aut non vulgarem, si heres erit, & pollea decesserit. Hic Vulgaris non est, quippe quae filio herede extillente exspiraverit, quod & ipsum certi iuris est. L. ρost aditam, fust. boetit. Non eli non vulgaris subistitutio ; quoniam cum proponatur in primum tantum casum subliliuius datus, haec partieula, tantum, satis significat secundum easuma tellatore comprehensum non fuisse. Ita
fit, quod dixi, ut intestatus filius decens erit, eoque & ad matrem pertineat intellati hereditas. Et i haec recte dicerentur. ac citra con- troveritam si vulgari su hil tutione expressa. ut hic factum proponimus, non contine retur pupillaris. Nunc autem certi iuris est, eam contineri, L. A. D. de vast.
S puρ. Iubp. Secundum quam sententiam
diei debuit filio impuhere mortuo, quan- vis prius patri heres exstitisset, eius hereia ditatem ad sahili tutum pertinere ex suhstitutione pupillari: conlequens esse hereditatem nullo modo pertinere ad matrem, quoniam substitutio pupillaris est testamen. tum impuberis: quamdiu autem potest ex testamento impubetis adiri hereditas, tam in diu ab intellato non desertur neque matri neque caeteris heredibus legitimis; L.
quamdiu potest, D. de ac h. r. Sed quod
dicitur vulgari sutillitulione expressa eontineri raeire pupillarem, non elt perpetuum. id hactenus verum eis, nisi voluntas tellatoris refragetur, quod in specie
proposita factum esse intelligendum est. Quaeritur igitur in propolito, quare substitutus in vulgarem casum datus a patre, qui filium in potestate habuit, non videatur etiam in secundum casum datus, ut sic admittatur in utrumque exclusa matre ah inteliato, & cur non videatur pater de secundo casu cogit alle. Et vulso obtinuit haec sententia, ideo in propolito id fieri, quia filius decesserit viva matre: matri non nocere sublii tutionem pupillarem tacitam: quasi coniectura sit tellatorem voluiise, si filius heres exii fleret, deinde intra pubertatem decederet, luctuosambereditatem filii ad matrem pertinere potius, quam ad substitutos, de quibus in
Sed vereor, t ne haec sententia de sen- sdi non pollit. Nam si ob hane cauilam propter matrem excluditur subtili ut is in
139쪽
etuet Hugonis Donelli Comment . in Cod. et sa
seeundum casum in substitutione vulgaria milite facta; et iam in pagano tellatore idem probandum erit . qui filio impuberi substitutum dederit in vulgarem tantum casum: quia hic eadem mater est, quae de hereditate filii litigat, idem humanitatis sensus in pagano patre, ut proinde in eadem ratione idem ius statui debeat. L. HIud, T. ad L. Mail. Et hoc etiam vulgo admittunt. Sed refellitur haee sententia non obscure L. MD. fustr. prox.
ponitur testator, qui miles non est, uxorem praegnantem heredem in i lituisset &una cum uxore ventrem, id est, pupillum.
qui in ventre est, pupillo sub lli tui de hoe modo, Si Mius natus non esset, idest, si
here, non exilit illet, ae propterea substitu ille ei in vulgarem tantum casum :deinde proponitur postumus natus esse, &heres exstitiise patri, ae deinde impubes deces iiIe. Qua litum est de eiuς heredi- tale, utrum ex lubstitutione pupillari tacita perlinere debeat ad substiturum, an vero ad matrem reiecta pupillari substitutionet Et illi e refertur sententia Papiniani& Ulpiani, probantium quidem matrem
ad succellionem intestati filii admitti excluso subiti tuto, ut sie vulgari substitutione, quae expressa erat, non intelligatur contineri pupillaris adversus matrem . Sed haec sententia a Papiniano & Ulpiano defenditur hac solum ratione et quia mater, itidem ut filius, inllitula erat a tellatore; proinde si instituta non erit, non admittetur , sed substitutus. Vis huius argumenti indieatur in L. t. I buius rei. v. de Q. eius, cui mauae est iuri . Defenditur praeterea eadem sententia ah illis auctoribus hae ratione, quod si testator voluit hereditatem suam, quae uxori non
debetur, ad uxorem pertinere; multo magis voluit ad eam pertinere hereditatem filii impuberis, utpote quae naturaliter matri debetur. H.ec ratio cellat in ea matre, quae a tellatore instituta non est. Quare in ea hoc quoque ius cessabit. L. quod virum. v. de pact. L. iv omuibus eas ses id observatur. TI. de reg. iur. Nec
obstat Iulliniani constitutio, qua prior sententia remota omni dubitatione confirmatur. Confirmatur enim nominatim a lustiniano in hae specie, & in hoc casu.
Nam bis haec verba repetit ea conititutio, proinde in aliis casibus ius vetus manere oportet. L. praecipimus, in se. t r. de aneII. Apparet autem ex superiore dubitatione Papiniani & Ulpiani, in ea matre, quae instituta non ellet, dubium non
fuisse, quia filio impuberi heres non effer ab intestato, si pater impuberi substitutum
dedisset, quanuis in primum tantum Cain sum . Neque adversatur hic locus, ubi simpliciter dicitus hereditatem impuberis ad matrem pertinere. Nam adii eitur, in hoe easu id non esse incerti iuris. Ex quibus verbis liquet Imperatores non loqui de pagano tellatore. qui filio impuberi in primum casum subiti tutum dederit non
inllit ut a matre, aut etiam initituta. Nam utrum hoc casu admitteretur mater, im
pubere mortuo res dubii iuris suit, non certi. Ad eiusdem rei confirmationem adiicere oportet L. quavvis, fur. b tit. ubi uxore testatoris,& filio impubere heredibus inllii ut is, pater ambobus substituit hoc modo; si uxor is filius heredes usu eruvi;& respondetur quidem, si filius impubes
heres exsistat, deinde intra puberialem decedat, substitutum ex subiti tutione pupillari non admitti, sed matrem ab intestat O. Verum ratio observanda eil, quamobrem id plaeeat. Non enim dicitur ideo mater admitti, quia substituto in Primum tantum casum dato, mater excludat tacitam pupillarem: sed quia testator his verbis, s heredes non erant, substituendo, intelligitur tantum seniisse de eo eata, qui in utriusque persona locum habere potuit: potuit autem solus casus vulgaris in utriunque persona intelligi. Quo non obscure signifieatur, si uni tantum filio impuberipater sublii tuisset in primum tantum casum, cum in eius persona locum habere
potuerit etiam secundus calus, matri locum non su)urum, sed substitui o. quantumvis mater una cum filio militura fuerit. Neque hec sententia iniqua eii Nam eum pater filio impuberi subiit tuit aliquem in primum casum, vult suhstitutum sibi heredem esse. Qui autem semel eum tibi
heredem esse vult, is vult eum et am Perpetuo sibi esse heredem, live filius heres non siti sive sit heres Quapropter etiam filio herede exsistente, & intra pubertatem
mortuo. substitutus testatori heres erit ex eius voluntate. Et quoniam non pote litellatori heres esse, nisi etiam sit heres pupillo, quia iunctae hereditates esse cinis
ideo substitutus etiam ad hereditatem impuberis vocari intelligitur, ubi alia voluntas manifestior non refragatur.
Sed obdei ivr t hic locus. in quo con- 6tra placet matrem ad milli. Et observandum est locum seriolum esse de tellatore milite. Sic enim diserte verba sunt: quods sinus in patris militis positus pote te: ex quibus i melligimus aliud iuris esse in
140쪽
as 3 Ad Tit. XXVI. Lib. VI. C. de Impuberum lcc. 2s
in milit A. aliud in pagino. Merito: est
enim in utroque alia atque alia coniectura voluntatis. Nam in milite hoe probatur, ut tantum sensisse & volui l3e intelligatur, quantum dixerit, non amplius; scilicet, ut quemadmodum servatur per omnia id, quod voluit; ita etiam praeter voluntatem non servetur, quod non aperte Uoluit. arg. in De. vivus, S L. Lucius. m. de test. miI. Idque recte placuit, cum propter imperitiam militum, de qua scriptum est in L. 3. fur. de test. mi . tum Propter occupationes expeditionum . in quibus iure militari testantur. S. I. Iussit. de test. milit. Imperitia facit, ut de iure non intelligatur copitasse miles. si non expresserit, L. Dis. in prime. in'. de iure derib. Oe- eupatio autem militiae. & expeditionis omnem aliam cogitationem adimit, ut non
temere putandus sit cogitasse, quod nominatim non dixerit. Quod cum ita sit.
si miles filio impuberi substituit in hunc
casum, si heres non esset. non videbitur substituisse in hunc casum . si heres erit, s deinde decesrit. Ex quo efficitur, si heres exsistat, certi iuris esse exspirasse substitutionem, ae proinde matri l cum futurum, ncin substituto. Cui consequens est, si impubes hoc casu heres exsistat. ω intra pubertatem decedat, etiam alium quemlibet legitimum heredem impuberis heredem futurum ab intestato, excluso sub illi uto . Alia coniectura est voluntatis in iis tellatoribus, qui milites non sunt. Nam si ius non ignorant. seeuntum regulas eius iuris testari intelliguntur: si imperiti sunt; tamen de hoc ipso iure videntur sentitie, quia se iure communi testari
intelligunt: ut velint etiam ea omnia admitti, quae sunt ex iuris communis sententia, nisi aperte eorum voluntas refragetur. Ex his colligimus, quoties testator in unum Casum, puta vulgarem, substituit aliquem filio impii heri. simul etiam in secundum ea sum substituis le videri: nisi conditio heredis legitimi, qui ad hereditatem impuberis vocatur, aliam admittat coniecturam; id autem contingere. qu ties filius impubes decedit viva matre: si modo & ea testamento instituta sit ab eodem tellatore una cum filio impubere κL. ult. sum. prox. tit. aut ea non instituta Proponatur substitutio facta elle a testatore milite.
ν Atque haec t ita sunt,s pater miles filio impuberi substituit in primum tantum casum: diversum est, si substitutio a patreetias' in secvodum casum vel expressa ,
vel compendiosa factx suerit. Sic enim verba sunt huius L. in vers. sed se. In secundum casum fit hoc modo: si sititis
meus heres erit . S deinde deewerit. tius heres esto. Expressa est hoc modo : si intra pubertatem, auι postea δε- eeserit. quae formula initio huius reseripti expressa est. Dicitur autem hoc casu expressa , quia tempus utrumque verbis
specialiter exprimitur, & quod pubertatem praecedit , & quod sequitur. Com pendiosa seu compendio fieri dicitur hoc
modo: quandocunque sitius meas decesserit, vel si deeesserit. vel cum dee Grit, quia hoc compendio sermonis utrumque tempus superius comprehenditur, non exprimitur: ut alibi appellatione hominis
dicuntur compendio sermonis omnes homines contineri, L. Maevrus s. duorum,
D. de De. 3. Ergo s sublii tutio in hunc easum facta sit . qua uocunque Aius be-r s factus decesserit, nunquam hereditas filii tota ad matrem pertinebit. sed aut
tota ad substitutum, aut saltem pro parte . Utrum autem tota. an Pro Parte pertineat, ex hae distincti e statuendum est. Aut enim filius decedit intra pubertatem, aut post pubertatem. Si intra pubertatem, eos heredes habebit, itos pater ei substituit, si & hereditatem adierint, ut sunt verba rescripti. Ex quibus intelligimus, hoc casu totam hereditatem filii impuberis ad suhstitutum pertinere. Itaque in hae hereditare, & hona patris ad substitutum pertinebunt, & item hona proprie filii impuberis. undecumque illa obvenerint. Nam eum is patri heres exilii erit, iuncta hereditas e cepit e Ise patris & filii. L.
pupiu. subst. Hoe autem fieret iure comis muni. etsi paganus testator filio impuberi substituisset aliquem in secundum calum. Ino de tuρ. θυ. vers. quo ea , es d.
c. sed si pures. g. ad substitutos. de vulg. Ο ραρ. subst. Bene igitur Papinianus in L. eenturio, D. eoae dixit , hoe casu substitutos iure communi etiam propria bona filii impuberis capturos. Si bona impuberis ex substitutione ad subiti tuis tum hoc casu pertinent, sequitur rubii ex hi ad matrem redire. Nam, ut superius dixi, haec substitutio testamentum est puispilli, uuod pater ei fecit. L. 1. D. de
test ex testamento impuberis adiri heredit s. tamdiu ab intellato non defertur neque matri neque aliis legitimis heredibus. L. quamdiu potest, N. de aeq. he
Si vero ' filius deeessit post puberta- εtem, rescripti verba ita sunt: matre eius