장음표시 사용
151쪽
Hugonis Donelli Comment . in Cod.
AR L. ultim. IN. Iustinianus A. Ioanni praefecto praetorio. Si quis duobus heredibus institutis filio suo impuberi eos tina cum alio tertio subsilueret, re versa testamenti ita composuerit: quisquis mihi lis res erit, dc Titius filio meo heres esto: secundum quod apud Ulpianum in nimus . Mortuo impubere M o quaerebatur , quomodo ad substitutionem vocentur tres subsituti: utrumne duo priores, qui , patri heredes fuerant scripti in dimidiam vocentur, tertius in reliquam dimidiam: an tres sub Lruti, unusquisque ex triente, ad fulsitutionem vocensur λ Alia applicata dubitatione, si quis heredem ita scripseris, Titius una cum filiis suis, &Sempronius heredes mihi sunto, b in praesenti enim Jecie quaerebatur
fecundum V ianum, voluntas testantis utrumne Titium una cum filiis suis in aemidiam vocet, N Sempronium in aliam dimidiam, an omnes in virilem portionem. Nobis autem in prima quidem specie videtur tres obstitutos, unumquemque m trientem vocari: tu fecunda autem Decie, cum Nnatura pater re situs eadem esse persona pene intem gantur, dimidiam quidem partem Atio eum fliis suis, alteram aute m partem Sempronio ad
t. FIuribus heredibus institutis , aut subsituris sve eoniunctim , sue oties plures heredes instituti , aut substituti sunt, & quidam instituti coniunctim, alii disiunctim, & quae-x ritur de partibus hereditatis. t quae inter eos faciendar sint: ita veteres defini-verunt, coniunctos unius personae partem tantum ferre, ideli, non plus accepturos, quam si una persona est et instituta. ut puta testator ita scriptit: S primos feeundus heredes sunto. Semstronius be- res eso. Hic tantum duo se milles fient, ex quibus semper hic unum solidum capiet, alterum primus & secundus: ut licambo non plus capiant, quam si unus enset institutus, quod sunt coniunctim scripti. Regula haec in legatis traditur in L. plane, tu pr. de Ieg. I. Valet non minus in institutionibus heredum: exempla sunt in L. Attius L. interdum, in pr. g. ult. δε hereae insit. Ut autem plures her des coniunguntur particula, aut limitibus coniunctioni-isus, ut in exemplo subiecto: ita coniundisiun rim, quae partes inter eos
guntur nomine appellativo & eollectivo, vel plurali plures eiusdem genetas homines sub se continente: ut puta tellator Plures heredes seripsi, & duos deinde ii a sutilii tuit filio suo impuberi: heredes a me feripti S Semprouius sitio beredes Iuvio. Hic eaedem partes fient, quae supra, nempe semisses, ex quibus unum ferent heredes tellatoris, alterum integrum Sem pronius . dict. L. ivterdum, tu pr. deber. instit. Hoc ideo, quia heredum nomen collectivum, & idem coniunctivum eii, quo se ille et plures collisantur in
unum corpus, & una ratione, Idem con
firmatur in L. si quis in pr. de uost. accres Hinc nata eli dubitatio huius con- itinctionis, an idem dicendum sit, si testator filio impuberi ita substituerit heredem: qui'uιs mihi heres erit, & Sempronius ficio meo heredes suus o. Non
enim videtur referre, utrum teliator di-Xerit , o innes heredes mei, an vero, quisquis inibi heres erit. Et Iullinianus consti-
152쪽
Σ Ad Tit. XXVI. Lib. VI C. de Impuberum lcc. 278
stituit non idem esse, sed si duo heredes testatoris fuerint, & his adiectos Sempronius: pro numero personarum, & capitum hereditatem impuberis dirigi. itaque non duos semisses fieri, sed tres trientes, ex quibus singuli heredes unum fetant. Recte lustinianus . Ratio enim differentiae non eli obscura, nam haec oratio,
heredes mei, colle et iva eit, & proinde coniunctiva: verbum autem quis alis, disributivum est, ae proinde disiunctivum
Cum enim tellator dicit: quisquis inibi Beres erit: perinde est, quali ita dixit let: e bie mihi beres erit, he ine, sue omnes, quos scripsi heredes, S Se r
vias, heredes fianto, quam orationem t tam esse disiunctivam apparet. Ex eo quaestum est de hac forma, si testator impu- heri filio ita substituit. Titius S Sempronius eum heredibus meis sitio meo impuberi heredes fuσto, an hic Sempronius,& heredes lint coniunt i in unum Corpus,
ac proinde unius personae viee fungi d beant i ut sie hereditas dividatur in duos semisses, ex quibus unum capiat Titius, alterum Sempronius cum heredibus tellatoris i Et placuit in hac oratione heredes non magis coniungi cum Sempronio, accum Titio, sed perinde habendum, quasi testator ita dixisset: Titius S Sempronius S beredes mei mii heredes sunto. Pro
inde hereditatem filii in tres trientes dividendam esse . ex quibus primum habeat Titius. alterum Sempronius, tertium he
redes seripti. Quod diserte scriptum est in d. c. si quis avi. - . de uis'.
Hi ne altera dubitatio huius eonstitutionis. 4n idem probandum in hac sublii tutione: Atius eum Hiis suis. ae Sempro-uius heredes Iunio p Et iustinianus constituit hie duas tantum esse partes iacie das, ex quibus una pars au filium, eum filiis eius. altera solida ad Sempronium reseratur. Hic obiieitur L L. si quis avo de arustu. accrese Respondeci: dilli miles esse species horum locorum. Nam hic filiui nominatus est eum filiis suis, hie filii
in unam orationem, & unum corpus coniunctim intelliguntur, non propter eon ditionem orationis, sed propter conditio
nem personarum . Nam filii eum patre coniuncti sunt, filii autem & patris una& eadem persona intelligitur, quae rati redditur in hac constitutione . qua satis admonemur . non idem etiam dicendum fuisse, si alii extranei eum Titio coniuncti esseni: veluti si ita dictum ellet. Sempro ius is Titias eam heredibus meis h redes Duro . S
153쪽
a s Hugonis Donelli Comment. in Cod. a go
COD. DE NECESSARIIS SERVI sHEREDIBUS INSTITU INDIS .
r. Servus proprius iUitui stotest testa.
mento a domino non abier, qua eum tibertate.
x. Domi ηa adulterii eum Iervo commissi rea, eum heredem fatere no ρ tes. s. Debitor, qui solvendo uon e λ, heredem testamento fervom mstitueri non potes. 4. Servus aν sine libertate barri tosti,
Evam servus proprius test3mento dormini heres institui potet . ut dictum ad tit. de bered. inis. tit. I fit. de he- , re.. inst. Sed is 'on aliter, quam Lur' libertate, ut idem prius liber sit, deindo
heres, quoniam non est testamenti factio, nisi eum civibus Romanis, L. I. ad L. Icid. Huius rei argumentum est, quod si servus a domino prius inllitutus fit. &libertas ei data lit sub conditione: institutio heredis differtur in id tempus, quo libertas data est, L 3. I. 1. de her. t t. Quod confirmatur in L. uis. hie. Quia ante eventum conditionis liber esse hqqpotest, nec poteti eisse heres spmino, ni is prius liber sit, idest, civis Rqmanus. AI que hinc etiam consequns er l, ut dein seiente conditione libertatis. fervus nς-que liber fieret, neque esset heres Seqlustinianus hane distinctione φ dbibuli inae L. sis. in r, ut siquidem servus libet esse tullus erit, sub ea conditione, quae in potestate eius ei set, neque ei paruisset, non sit liber, eoque nec heres. Sin libertas data sit, sub conditione, aut casu alio, nihilominus deficiente conditione servus liber fiat, & heres, etiamsi hereis
ditas solvendo non sit . interim hoc manet, non prius servum heredem futurum, quam si liber erit . eadem de caussa, quos quis testamento non potest manumittere, eosdem nee heredes testamento potest in
Hi ne tria genera dominorum, qui servum proprium heredem instituere non
heres pecesar tar, fg qu.e sint. o. Servum fieri secessarιν is beredem qui si , S quam vim habeat. possunt . Domina adulterii l cum servo i commissi rea. eum servum heredem facerre n*n potest, qφη & liberum facere pro
est, heredem testamento servum instituere non potest, quia nec potest manumittere in fraudem creditorum, vetante L.
AElla Sentia, nisi unum instituat, qui ei heres sit solus & necelsarius . tit. Insit. quibus ex easi mau. iv pr. tit. de bered. instit. in pr. Quod etiam confirmatur in L. is, qui in r. b. t. Et hic tantum ad inditur exceptio, nisi is, qui solus heresinuituitur, sit aliis creditoribus pignori oblis Ius, d. L. is, qui fomendo. Et hoc ter tium genus est eorum, qui servum manumittere non possunt, si qui servum pignori obligarunt, neque debitor, neque pignus klienando, neque manumittendo, neqye legando, neque quovis alio facto deteriorem conditionem creditoris sui fa-cgre potest, L. debitor. de pianor. Sed hoc ita, si modo servus obligatus sit specialiter: nam bonis generaliter tantum obligatis, li-eet domino etiam servum manumittere, ac proinde instituere, ut liber & heres fiat, L. as eod. in f de serv. pio. dat. manumis L. os di rentia, v. qui b. tu causis pis . t eite contrab. Λtque haee omnia efiiciuntur ex eo, quod nemo dominus servum
proprium instituere potest, nisi eum libertate, & post coalli tutiones lusti aiani
154쪽
Quid sibi vult t igitur, quod Iullinianus in ae tit . de hereae insit. in ρr. ait iEx sua consit utioue fervum beredem m-stitui posse etiam Me tibertate χ nimirum
noc sentit, poste inlli tui sine libertate nominatim adscripta. Hse enim est, quod conssuuit praeter ius, quod ius prius obti0xbat: nam ita prius iuris erat, ut servus proprius institui non posset, nisi aperte ei etiam tellamento libertas data ellet,
S hoc secundum plurium sententias, ut ibi dein dieitur: ex quo nata est dubitatio& responsum L. eam fervi, tu r. h. t. Telluor servus suos ita heredes instituerat : Stiebus is Pamphilus Aserti mei heredes fauto, neque adieeit, is Liberi foro. Quinitum est, an institutio valeat Resp. summo iure non valere, sed benigna interpretatione eam scripturam sic accipiendam , quali testator heredes ' liberos esse tui erit, sed hae ratione, quia iustituit sub appollaticine libertorum . Nams liberii t appellatio supponit manumillio-6 nem praecedentem. Eil enim liberius is, tqui ex ulla servitute manumisiuis est tu. Inst. de tiberi. Ex quo satis iotelligitur, si sub hac appellatione heredes instituti non essen , heredes etiam suturos nonfuille, utpote inutili institutione constituista, cui libellas vex bis adscripta non esset. sed lus inianus constituit, ut etsi servi sine libertate initituti sint, idest. libem iste nominatim non adscripta, tamen libertas tacite data inteiugatur, ut institutiimul liberi fiant. de heredes, quemadramum veteribus phaeuit, ut si servus proprius tutor datus ess,t. liberta e non adseripia, nihilominus & liber & tutos esset. Holullit, anus in L. qui sum in ρκ. ae,. r. quia prius non obtinebat, merito
stripsit, I. idemquo iuris, I '. qui ε ex
caussis manumsit. se hoc constituuIe n va rati Rae. Recte uoυa. quM prius non obtinebat: de tamen non minus vere idem
scribit sub tit. da hered. in ι. se hoc
non induxisse. ut novam sententiam. &nullis iuris auctoribus ante probatam . NO-
igitur constitutio est, si ius spectes, non nova sententia, si eo spectemus, quibus εnt placuit. Hoc autem iure posito consequens est, quod scribitur in eqom L. quidam , s θή cum vet. ias'. ut si testator servum est mento suo heredem i*ilituerit. libertate spo adscripta, dei ode codicillis ei libert tem dederit. nihilominus is testamento, Sc liber sit. de heres. Λnte constituti nem Iustiniant i stitutionem non v lere.
qui codicillis heredit i d xi non p0 est.
tas, eX qua hereditas consequitur : sed hoc post constit utionem lut liniani non me tuimus. Et si enim etiam nune frustra hereditas & libertas, per quam hereditas sequitur, codicillis detur, tamen codicillis libertatem datam in speeie proposita nihil
noeere. Nam eis Omnino libertas servo data non ellet, nihilominus institutio valet Ox superiori constitutione, tanquam libertate tacite data. Multo igitur magis
valebit libertate codicillis data, etsi inutiliter data sit. Per oecasionem huius constitutionis quaelitum et , ιn sui dominus aliquid le- gaverit servo proprio, legatum inutile sit, quasi libertate non data, an vero legatum valeat, quasi per legatum libertas tacite data sit . ut in institutione servi supra fieridi mi De hoe lustinimus cavit. ne idem ius exilet in legato, quod in institutio M. ut si servo legatum datum sit non adscripta libertate, non ideto servus liber fiat.& tamen legatum ita valeat, ut praestetur servo hereditatis ratione, hoe in L L. quidam, I. sed eum vel . vers. illo etiam Osf Sed cur non idem e stitimur in legato, quod servo relictum est, quod eo .stituitur in servi inititutione, cum nrani magis iure civili servo heredi legatum dariri possit, quam servus heres institui t D nserentiae ratio eli, quia qui heredem instituit, sua cauIla tollituit, proinde q.
heredem esse vult, ea etiam velle intelligitur . sine quibus heres esse non potest.
At qui legat servo, tervi e uiri legat, &ideo ocin contio o velle intelligitur, Mliber si i , quoniam potest testamentu
non valere , in nihil intersit tellatoris Huc aceedit . quod servus heres esse no potest. nisi sit liber: at ex constitutions lustiniani etiam servo leg tum piaellari debet, quan vis liher non fiat. Proinde etiam poli hanc constitutionem manebit id, quoqdieitur in L. si servi. in o. b. t. ut uservo proprio aliquid legatum sit, liber,
tale ei nominatim nota ηdscripta, non ea
magis fiat liber, quan vis legatum ei d tum sit sub appellatione liberti, de quo dictum ad L. ex bis verbis, s r. delpes. misit.
Ex eadem coastitutione t de libertate axacti a d ta sunt & ia consequentia, d qquibus cavet lustini nus eadem L. qqida .la quibus eli illud, ut si idem servus heres institutus sit a domino libert te no adscripta, de idem leg tus eadem testamento, is nihilomiam liber sit & heres.& quoniam non simul potest esse libet stlegatus, fit eti m ut inutile sit legatum, hoc is pr. S s. h. Non obstat, quod obcitur
155쪽
eitur in testamentis novissimam scripturam valere, L. in I. ult. de Legat. r. hoc enim in libertate locum non habet. Nam
si alicui libertas data iit, & idem sit legatus, ea scriptura valet, qliae tribuit libertatem , nisi inani selle appareat aliud seniisse tellatorem, & hoe favore libertatis, L. si pecu . prae Ieg. I. uit. de mitit. restam. Eodem pertinet L. quod dicitur, cum seqq. v. de eondit. S demonstr. Si.
cui autem lut linianus voluit servum a domino inlli tutum limul libertatem accepisse videri, proinde libertas legato praevalebit, unde eveniet. ur egato inutili instituto, servus & liber fiat & heres domino suo. Ex eadem ratione consequens est, ut
si idem servus pure legatus . sit & inllitutus heres sub conditione. legatum statim non fit inutile, sed expectari debeat evenistus conditionis, sub qua servus heres insitutus et t. id constituit Iullinianus in eadem L. quidam I. vis. in hoe exemplo: Dominus servum legavit Titio, eundem servum secundis tabulis subiti tuit filio suo impuberi heredem, si filius intra pubertatem decellerit. Veteres in hac specie ita statuebant, primum hunc servum lihe-Tum non elle, quia non elset heres institutus adscripta libertate. Hi ne eonsequens erat, ut legatum servi valeat. Quod ad subili tutionem attinebat, quidam putabant omnino hic non valere, quod suhstitutus est servus proprius testatoris, sine libertate. Alii putabant valere, quod eum servus legatus ellet, videretur substitutus esse
servus alienus. Ex quo consequens erat,
ut legatarius, idemque dominus huius servi Iegati efficeretur heres ex persona . posteaquam ivlIu legatarii hereditatem adlistet . ius inianus omnia contra , utpote superiori suae conititutioni consequentia. Nam primum ex constitutione servus heres institutus liber erit: hoe ipso, quod substitutus est libertate servo data, consequens est, ut legatum servi sit inutile. si modo conditici libertatis exilii erit. Erat autem haec conditio substitutionis & libertatis. si filius intra pubertatem decessi et . Proinde placet. exspectari debere eventum huius conditionis, ut siquidem filius impubes decedat, servus liber fiat& impuberi heres, legatario autem nihil debeatur. Si autem filius intra pubertatem non decessisset, tunc utiliter legatus servus intelligatur, ut qui neque liber factus si, neque heres ex domini tella
Servus ita institutus a domino, ut di-9 xi, ut sit liber i ita domino fit heres, ut
si idem necessarius, non voluntarius, idis est, ita ut fiat heres, live velit, sive no-
Sej duo concurrere oportet, primo, ut sit a domino institutus, deinde, ut ex domini teli amento utrumque consequatur &hereditatem & libertatem. I. servus au tem, Iustitui. de her. instit. Primo a domino institutum este oportet : hinc quae-llio eiusmodi in L. 3. b. t. Tutor pupilli sui ancillam eontubernio sibi iunxit,& moriturus eam liberam esse iustit testamento, & quidem instituit. Quaesitum est, an sit tutori heres necessaria, & libera ' Movet dubitationem, quoj tutor
pro domino habetur, L. talsr, qui tu reum, de administr. tui. Respondetur. ancillam non magis eo liberam futuram.
Quod ad institutionem attinet, ipsa adire hereditatem poteli, sed iussu pupilli sui
domini, qui cum extraneus sit, v luntarius erit heres, non necessarius. Non obstat, quod tutor dicitur loco domini esse. Hoe enim se temperatur, dummodo tu
telam administret, non si pupillum spoliet,& privet suis bonis, ut fit cum servas
impuberis manumittere vult, L. qui fundum I. s tutor, D. pro empl. Etiam alterum illud exigitur, ut servus,
quem necessarium herudem elle volumus, non tantum consequatur hereditatem testamento domini, sed etiam libertatem. Quare si libertatem aliunde consequitur. fit arbitrio suo heres, d. I ferυus au tem, IV. de hereae insit. A ne rursum nata dubitatio eum quidam, b. t. in speeie huiusmodi : dominus servum suum testamento suo liberum ella iussit . & in secundis tabulis eundem servum filio suo impuberi substituit. Mortuo domino heredes tellamento instituti heredes exti erunt, & eodem tempore servus liber factus est. Moritur deinde filius impubes, eui hic servus substitutus erat. Servus libertate quasi ex alio tella mento accepta, quam ex tellamento pupillari, non vult hereditatem adire. Quaeritur, an fiat he res impuberi necessarius, nec net Movet dubitationem, quod ex eodem gradu, id- est, eodem tellamento pupillari tervus non consequitur libertatem S hereditatem. Iustinianus constituit, nihilominus servum impuberi necessarium heredem futurum , & recte,& seeundum regulam suprascriptam traditam in L I servum. Nam testamentum patris & filii unum testameniatum est patris, L. patris ae fui, de υust. s pupili. Quod si verum eii, consequens
eli hunc servum tametsi ex primo gradu libertatem consequatur, ex secundo autem
156쪽
asue Ad Tit. XXVII. Lib. VI. C. de Necessariis icc. 286
tem hereditatem, nihilominus vere dici
utrumque accipere ex eodem testamento domini.
vo Quod dicitur, servum t necessarium heredem domino fieri, hanc vim habet, ut servus heres fastius obligetur creditoribus hereditariis in solidum, sive sit hereditas solvendo, sive non sit, in proinde si vendamur bona, dicantur bona servi venundari, non domini defuncti, L. morte, deae uir hered. g. au. Insit. de ber. qual. Et ad hoc onus de sugiendum nihil servo
pro. eli, si minor erit annis. Nam adverius hanc neces litatem nulla eli rellitutio in integrum 3 L. necessariis, in M. de acquι r. bered. & merito. Quia rei titutiola piis datur, & aliquid serentibus: non L -bitur autem, vel decipitur is, qui iure
communi utitur, idest, utitur necellitate iuris communis L. ult. βρr. de in integr.
res. min. Et hoc sine exceptione verum est, quatenus patiuntur facultates patroni defuncti. Quod ii servus post mortem patroni aliquid acquisierit, placet id non attingi , si modo separationem bonorum servus impetravit, quam impetrare poteti, d. s. au. Insit. de her. qua . S L f. L. I. I. ult. de mar. bon. Verum hae separatio sub conditione conceditur, siserVus eam tunc petat, cum bona patroni nondum attigit, nam si se iis immisceat, sera petitio est, L L. I. g. aD. Sed hoc ita. nisi sit minor, qui hereditatem patroni attigit. Nam hic in integrum restitui potest, ut est in L. ait praetor, I. noustam, de minor. Quod sic accipiendum est, ut restitui possit, non ut non sit heres, quod nullo modo ei conceditur, c L. necessariis, tu M. de aequir. her. sed ut pollit impetrare separationem, quam rebus integris poterat . cum nondum facto
157쪽
ag Hugonis Donelli Comment . in Cod. 288
COD. DE LIBERIS PRAETERITIS VEL EXHEREDATIS. SUMMA
r. Tituli summa. x. Liberi omnes aut heredes institueudi, aut exheredandi. 3. Partieuia omnes quid in se contineat hic. . Liberi si non exheredautur . fauem ex aliqua parte instituendi sunt. s. Liberi exheredandi sunt nominat Im,
sis pure, X si inpliciter. s. Pictis Nominatim quid significet. IN his, quae testimento cavemur, quae
desiderantur ad vim testamenti ; non tantum hoc est, ut quis heres instituatur testamento . sed praecipuum ius est in liberis exheredandis , vel instituendis, L. inter, de lib. X post. de quo
ν agitur hoc tit. cuius es haec t summa :liberos omnes. quos quidem nemo gradu praecedit, aut heredes inlli tuendos, aut
exheredandos esse, neque institutos, neque exheredatos testamento , praeteritos videri . Praeteritionis hanc esse poenam eonstitutam, ut testamentum factum a patre vel inutile sit, vel postulantibus iis, qui praeteriti sunt, rescindatur. Hinc in seriptio de Iiberis proteritis, quia hic traditur, quae iit poena praeteritionis: non dieitur de liberi institutis & exheredatis, sed utrumque eandem significationem habet. Nam qui dicit, praeteritionis pCenam constitutam esse, hoe dicere intelligitur, liberos ad hanc poenam evitandam instituendos, aut exheredandos elle. Adii eitur de liberis exheredatis: quoniam
praecipue hic traditur, quando liberi sint exheredandi, & quibus de caussis. De in institutis nihil adiicitur, quia quomodo instituendi sint liberi, dictum est in L. q. f . de iηst. V obstit. Haec pluribuq Pxplicanda sunt, ut quaestio, & partes huius
tituli intelligantur. Primum igitur de liberis ita statuendum 2 est. Liberi t omnes, qui modo pari conditione sunt, aut heredes instituendi, aut exheredandi sunt, s. 6ed boe idem, Inst. de exber. Itb. L. maximum, ius li; Aurb. 3 non Ircet, inf. h. t. Dixi Oisues t quia
placet hoc ius ad omnes liberos pertinere. Primo sine exceptione sexus, ut non
. Filius simpliciter exheredatus utrum
videatur ab omnibus gradibus ex heredatur, an ab uno tantum, Ss ab uvo, a quo exheredatus inistemgatur; quo tu loco de hae redishuretur . 8. In causis exberedationis quae requi
s. Praeteriti tesamento qui dieantur. minus filii instituendae sint, aut exhere- dandae, quam filii. item sine exceptione gradus, ut non minus instituendi, aut exheredandi sint nepotes, & deinceps reliqui liberi in infinitum, quam filii, L. maximum, iust. h. t. Postremo etiam sine exceptione potestatis: nam qui liberi in potestate sunt, instituendi sunt, aut exheredandi iure communi, tot. tit. Iust. de exhereae lib. in prive. Emancipati vero praetorio I. emancipatos Inst. eod. Reliqui, qui nunquam in potestate parentis fuerunt , ut sunt lilii matris, aut aviae , item nepotes avo materno, hi inlli tui, aut exheredari debent eo iure, quo constitutum eli de querela in ollieiosa rei lamenti. g. vis. Instit. eod. Solum hoc exigitur ,
ut liberi sint primi gradus. Nam filio vivo non est, ut nepotes instituantur, aut exheredentur, de quo in L. Σ. infra.
Non solum autem liberi inititui , aut exheredari debent, sed certo modo, &certis legibus institui, aut exheredari iu-hentur; nam aut pure instituuntur,& tunc plana res est; aut sub conditione, & po-i eis institutio sui, conditione fieri, quae sit in eorum potestate; sub alia conditiona non poteli, nisi sub contraria exheredentur, de quo in L. 4. δερ. de instit. Sobst. ubi dictum. His autem rebus Oh- servatis, nihil refert, quota ex parte li. heri heredes lint instituti. Qui ex una unciola hereditatis heres est in illi utus, recte institutus ell, ut tella mentum valeat.
Debet quidem filius legitimam partem hahere, olim quartam, nunc trientem, ac
semillem pro numero liherorum, L. Pa strianus I. quoniam, de ivus . festament.
158쪽
289 Ad Tit. XXVIII. Lib. VI. C. deliberis prae. 5c C. 29o
qui ex aliqua parte institutus est , hanc portionem legitimam supplebit ex his . quae ei testamento relicta erunt: si nihil
relictum erit amplius, aut relictum ad legitimam portionem non sufficiat: constitutum eis a Iulliniano, ut institutione firma manente, agat filius ad supplementum
reliquae legitimae, L. omnimodo, in f dein GV. te stam
tuantur saltem aliqua ex parte, nisi exheredentur, quod diserte cautum est Noveti.
xx. ut eum de appetiat. I aliud quoque evit. Non obstat Novella de triente ς semisse, I. r. ubi dicitur, ad trientem suppleri omnia relicta, sive sint relicta iure inlli tutionis, sive iure fideicommissi, legati, aut donationis caussa. Nam iis verbis non cavetur de iis, quae desiderantur ad
vim inlli tutionis, sed de iis, quae in legitima portione imputantur. Fatemur Oinnia reli ela imputari, sed dummodo supponatur prius testamentum valere . CO-gnoscimus autem ex alia eiusdem luiliniani conlii tutione, non valere testamentum , nili aliqua eκ parte liberi instituit sint. Sunt igitur instituendi etiam, quan- vis priori illa Novella de triente, nominatim scriptum esset. licere parenti totam legitimam partem implere filio legatis, & fidei commissis: tamen cum No LIa , ut cum de a p. cognosc. pollerior sit, priori derogat. Per posteriorem intelligimus, si quis liheros instituere non vult.
potestas est exheredandi , quod quibus
verbis recte fiat, dicitur L. 3. inst. Sunt autem exheredandi certa ratione& modo, partim in forma exheredandi, partim in exheredationis caussis. in forma exheredationis haec observanda sunt.
s Debent i liberi exheredari nominatim, quod ius porrectum est constitutione luiliniani S ad filios , & ad nepotes, L. ma-6 ximum, b. tit. Nominatim t non lignificat, nomine filii appellato, sed filio aliquo signo, aut aliqua demonstratione ita designato, ut intelligatur, de quo tellator sentiat, quod declaratur in c. r. h. S3. in prine. D. b. t is in I nominatim, Inst. de exhered lib. Debent praeterea exheredari pure, non sub conditione, quoniam certo iudicio exheredandi sunt, L. 3. g. pure, D. eod. Et hoc ideo, quia si sub eonditione exheredati sint, contra. ria conditione instituuntur, L L. - . op.
pliciter hoc modo: Filius meus exheresso, aut si quid adiicitur, debent exheredari ex hereditate, non autem ex re certa . utpote haec exheredatio inutilis est: Titius meus ex rebus Italicis exheres esto. L. cum quidam, P . eod.
Obllabat huic sententiae, quod receptum eit filios ex re certa, pula ex fundo recte institui: quod, ut inlli tutio valeat, perinde accipitur, quali institutus esset, detracta fundi mentione, L. I. I. sex fundo, de hereae insit. Respondeo: sciendum in ae L. eum quidam, hanc institutionem recipi, non lummo iure, sed qu: a benigne interpretamur inititutionein, quasi landi mentio non esset adiecta . Haec benignitas, & hereditatis interpretatio non est admittenda in exheredatione: est enim
exheredatio res odiola, quae interpretatione adiuvanda non est.
Poliremo debent liberi ab omnibus heredibus, & ab omni gradu heredum exheredari, idest, tam ab inititutis, quam a substitutis, si forte testator plures gradus
heredum in tellamento fecerit: si ab uno tantum ex heredibus institutis filius exheredatus sit, inutiliter exheredatur, L. 3. S. sitius. II. eod. Si ab uno aliquo gradu exheredatur, is gradus valet lotus, is non valet, a quo est praeteritus L. et . si ρο- flumus. g. quod enim vulgo, D. eod. Hi ne
quaestum, t cum filius simpliciter exhe-
redatus est, utrum videatur ab omnibus gradibus exheredatus, an ab uno tantum,& si ab uno, a quo intelligatur exherem datust Quaestio est L. i. inst. b. t. ubi explicabitur. in caussis exheredationis i hoc ius est, tui non nisi meritis de caussis liberi exhe- regentur , quae caussae , quot, & quales sint, & quid in iis observandum videatur. quod dicetur Auth. non Leet, in '. b. tit. Si autem omnino instituti liberi non sunt, aut non exheredali, aut sunt
quidem vel instituti, vel exheredati, sed non ut oportet, hi sunt, ' quos praeteri- ρtos testamento dicimus, , . eadem, Inst. de bereae quae ab intestato. Praeteritioni poena constituta est, sed varia, prout sunt liberi, de quo dicitur partim in Auth. ex caussa, partim in Auth. non licet inst.
159쪽
as 1 Hugonis Donelli Comment . in Cod. a 92
Ad L. Cum post omnes. I. IN. Antoninus A. Faviano . Cum post omnes heredum gradus exheredatio scribitur, si ad iciat te- sator ab omnibus se gradibus exheredare: non dubitatur iuri fatis esum esse. Et ideo etiam si id non assiiciatur, appareat ramen eum id eo consilio scripsisse, ut ab omnibus exheredaret: recte factum te mentum videtur . Proinde cum ρaterfamilias filiis institutis N invicem substitutis, filium exheredaverit, intelligendus ess exheredationem ab utroque gradu fecisse. Nam cum iidem heredes instituti sunt e nulla ratio reddi ρotest, quare Diadeatur in ρosteriore tantum casu exhereiare voluisse. PP. VI. Kal. Iul.
x. Filius exheredalus a patre veI ab omnibus heredum gradibus , vel ab uno tantum tradu aut herede inteIIigitur exheredatus, a quibur vel a quo expresse testator exhe redatum voluit. S quid si eum simpliciter exheredavit. 1. Filius quando dicatur exheredari iu- ter medias heredum institutio es.
A Qqo gradu filius praeterhus est, is
gradus non valet. Regula est iuris.
tradita in L. si postum. 3 quod vulgo,
v. eod Hinc quaestio . cum filius exheredatus est a patre, utrum ah omnibus heredum gradibus institutorum & substitu. torum intelligatur elle exheredatus, an ab uno tantum Haec quaestio dicetur partim hoc loco, partim L. 3. Mius, usque ad D. D. .eod Εκ qiii hus coniunctis loci ς haec sententia i efficitur de ea quaestione. Si testator expressit, a quibus gradibu . quibusve heredibus vellet filium exheredatum esse , voluntas servanda eli. itaque si nominatim filium exheredavit ab omnibus gradibus, is ab omnibus exheredatus et . ut hie respondetur tu pr. Qua ratione si dixit se ab uno gradu exheredare, ab eo solo gradu filius exheredatus est . Similiter & si dixit. se ab uno herede exheredare, ab eo sola exheredatus filius intelligitur, quo casu exheredatio plane nullius est momenti, d. L. 3. I frius. Quod si testator simpliciter filium exheredavit, hie sequimur quod verisimile est sensisse tellatorem. Quod autem hic senserit, de eo varie statuitur pro loco, 3. Filio post omnes gradus exheredato, quid iuris sit. . Atius inter duos gradus exheredatus, ab utroque gradu inteligitur
s. Filius exheredatus inter medias be-redum insitutiones, a toto gradu exheredatus videtar. quo exheredatio test seripta . Est autem varietas haec scripturae in eo. Nam aut filius exheredatur ante heredis inlii tutionem, aut poli omnes gradus, aut inter duos gradus, aut in uno gradu inter me dias heredum institutiones.
Quid sit ante heredis institutionem, quid si post omnes gradus, quid si inter duos
gradus, notum est. Inter i medias autem ,
heredum institutiones dicitur filius exhere dari, cum pluribus heredibus institutis, inter eorum institutionem exheredatio filii interlicitur hoe modo: Primus S δε- euutis heredes funto. Filius meus exbeis res esto, tertius S quartus heredes funis. igitur si filius ante heredis institutionem exheredatur. ah omnibus gradibus exhered ius intelligitur. d. L. 3. I. ante hered. Quia hoc consilio exheredatio in capite te ita menti posita est, ut ad totum testamentum pertineret, posita est enim lan dandi testamenti caulIa. Si t post o- , mnes gradus filius exheredatus sit. casus est huius rescripti, de quo ita respondetur: filium hoc ea in ab omnibus gradibus. idest, tam a substitutis, quam institutis
exheredatum videri, si iidem instituti lint, qui
160쪽
193 Ad Tit. XXVIlI. Lib. VI. C. deliberis prae.&c. 29
qui & substituti, quod contingit, cum testator quos heredes prius instituerat, eondem postea invicem substituit. Et merito
hoc casu exheredatio ad utrumque gradum pertinet. Nam conflat eam pertinere
etiam ad proximum gradum substitutorum . Non potest autem a substituti filius exheredari in hac specie, quin ab institutis eX heredetur, qui iidem erant instituti, qui & substituti sunt. Ex hac conditione liquet. non idem probandum esse , si alii substituti sint, quam prius in illi uti erant: proinde filium
extremo loco eae heredatum, solum a substitutis exheredatum videri. non item ab institutis, argumento certissimo ducto per contrarium, ars. L. I. D. de o e. eius, cui manae est iur. idque etiam intelligitur ex ratione, quam tradidimus supra,
quae in institutis, & invicem substitutis locum solum habet, cellat autem in substitutis. qui non sunt initituti. Proinde etiam huic iuri locum non esse dicemus,
s argumento L. quod dictum de his H. Si tinter duos gradus filius exheredatus est, ab utroque gradu exheredatus intelligitur, d. L. 3. g. ante heredis, idque omnino consequens eis superioribus . Nam secundum ea, quae d:xi, exheredatio subiecta ad proximum praecedentem gradum, praeposita ad omnes sequentes pertinet. idem placuit, ii teliator ita exheredauit filium inter duos gradus , ut gradus misceret, seu ut gradibus misceret exheredationem ,
quod ita fit, cum duobus heredibus institutis,& in unius locum subititutione facta, filium exheredat, deinde in alterius heredis locum alium subliliuit, hoc modo: Primus S fecundus heredes funto , si
primas heres nou erit, tertius heres so .
Atius exheres esto, si secundus heres non erit, quartus heres esto, hoc in L L.
Quod i si testator filium exheredarit
inter medias heredum institutiones, plae et filium a toto gradu exheredatum videri, id eis, ab omnibuς heredibus in ili-
tutis, tam qui scripti sunt ante exheredationem, quam qui postea, d. L. 3. I. I ius. idque etiam plane his consequens, quae dixi de exheredatione inter duos gradus interiecta, ut scilicet exheredatio iam ad praecedentem , quam ad sequentem
gradum pertineat. Quod de pluribus gradibus dieitur, id nune die imus in pluribus personis. Verba autem Ulpiani in hae reexpendenda sunt. Non dicit hoc casu filium exheredatum ab omni gradu, ut intelligeremus non esse exheredatum a substitutis, sed ab institutis tantum . in quorum institutione inclusa eii exheredatio. Sed dixit a toto gradu, ut intelligeremus, non a proximis tantum heredibus inllitutis exheredatum esse, sed ab omnibus etiam remotis, qui eo gradu instituti sunt. optima ratione, quia non potest exheredatio casu hoc valere, nisi intelligatur ab
omnibus heredibus inititutis facta est e. Nam si fingamus, ab uno aliquo heredestium eisse praeteritum , totus is gradus non valet, 4. L. 3. I. scius.