장음표시 사용
141쪽
aues Hugonis Donelli Comment. in Cod. a s 6
filii) b reditatem obtinente, bona quae patris, eum moreretur, fuerint, veluti ex eatissa fideicommis a matre ρeti posse. Quae verha quia obleuriora sunt, & magnas di me ultates pepererunt interpretibus, nobis excutienda sunt. Et in his duci expendenda potissimum: quae hoc casu ho-na ad subiti tutum pertineant: tum quo iure. igitur cum filius, cui in secundum casum substitutus datus est a patre milite, poli pubertatem decedit. non omnia eius hona ad substitutum pertinent. sed bona duntaxat patris, a deit, quae fuerunt patris, cum is moreretur. Idem in L. eenturio , in M. T . de vulg. obst Hic occurritur ex iure communi . Nam verbis civilibus, id eli, directis, post decimum quartum annum frustra substitutio fit i &si iacta erit, tamen pubertate finitur. L. verbis eivitibus, S L. in pupillari, D. de vulg. obst. Sed hoc in paganis ius est, in militis substitutione, de qua hic agitur. locum non habet. Poteli miles ex privilegio militum heredibus a se inlli tutis etiam in hunc casum, cum heredes exiliterint , substituere , non tantum liberis , sed etiam extraneis, nec tantum impuberibus, sed etiant puberibus. L. milites, fur. de res. miI. L. miles ita heredem D.
esae Pertinent igitur bona patris militis ad substitutum non iure communi , sed ex privilegio militum, ut dicitur in d. L. centurio. Quid i bona propria filii ad
quem pertinebunt' nempe ad heredes legitimos: & ideo in specie, quae nun pro- Ponitur, ad matrem, quae temporibus huius rescripti inter legitimes heredes primum locum tenuit ex senatusconsulto :sed cur ex eodem privilegio militis haee bona non pertinent ab substitutum, cum miles substituerit heredem filio, non tibi Quia suis honis miles qua nuis substitutionem sacere potest , alienis non potest, ne ius alienum imminuat. d. L. milites, fur. X L. cum fiusfamiI. D. de tes
mil. Futurum est autem, ut minuat ius
alienum filii, si heredem ei dando auferat ei libertatem testamenti faciendi, L. ex facto, r. reis. D. de vale. Obst.
9 fidi ieitur t in releripto, ad subiti tutum
bona patris pertinere, quae patris, cum moreretur, fuerunt. imo etiam ea, dicet aliquis quae eius non fuerunt, cum more
retur. Nam haec bona ad subiti tutum pertinent cum fructibus inventis in hereditate patris, ut scriptum est in L. ceu-turio, infr. Qui hus verbis intelligere debemus fructus inventos in hereditate patris, & inventos, quo tempore filius moritur. Neque enim de fructibus inventis in hereditate patris, quo tempore pater moritur, sentire pote it Papinianus, qui prius dixerat hona patris pertinere ad Iubili tutum. Bonorum appellatione etiam fructus tempore mortis patris invenit satis Continentur . sive pendentes sint, sive iam ante a patre percepti . Nam pendentes pars sunt fundi. L. fructus ρeodentes, D. de rei viσd Percepti autem fiunt eius, qui fundi dominus fuit. L. quiescit, I. I. 2. de uor. Quapropter cum Papinianus a bonis, de quibus locutus erat, separet & distinguat tructus in his inventos, perspicuum est eum intelligere fructus in illis bonis inventos, quo lempore filius moritur. Et verum eli, hos fructus etiam ad substitutum filii pertinere: dummodo fructus in hereditate patris eo tempore inventos, intelligamus eos dici. qui in hereditate eo tempore Pendent, non autem qui ante a filio percepti sunt. Ut Corpora, quae patris fuerunt, hereditaria sunt, ita & fructus eorum corporum pen dentes . Proinde ut hereditas patris adsuhstitutum pertinet, sic & fruetus eius hereditatis pendentes. Qui autem fructus vivo filio percepti sunt, hi non pertine-hunt ad substitutos, duabus de caussis. Primum; quia amplius non reperiuntur in hereditate patris, utpote ab ea separati .
De inde; quia percepti a filio, qui dominus erat honorum Paternorum, ei quoque eadem opera aequisiti sunt, ut fiat pars hereditatis eius, non paternae d. L. qui scit, g. r. v. de Uur. Non obstat haec lex, quae de bonis tantum loquitur. quae patris fuerunt, Cum moreretur. Loquitur enim solum de corporibus, nande fructuum prael laiione . Corpora ipsa hereditaria si spectamus, ea solum ad substitutum pertinent , quae fuerunt patris, quo tempore is moritur. Videamus, i quo iure haec hona ad sub- xcistitutum pertineant. Ait enim rescriptum,
veluti ex eaussa Meicommissi peti pose.
Quae verba errori communi ansam Ptae huerunt: secerunt enim, ut ex illimarent
vulgo interpretes hcina haec in subiti tutione proposita ad substitutos pertinere non iure directo, sed iure fidei eommissi. F.t cum illis obiicitur privilegium militis, quo privilegio miles etiam heredibus a se inlli tutis, Si exit lient thus substituere alium potest: respondent hie substitutionem directo factam redigi ad caussam fidei commissi propter matrem filii intermediam. Quae sententia explodenda eit: adversatur
enim cum manifestae rationi, tum mani in
sestis locis iuris, & maxi die etiam huic loco. lus certum eii, militem heredibus a se
142쪽
aue Ad Tit. XXVI. Lib. VI. C. de Irnpuberum&c. 2s I
a se inlli tutis alium heredem substituere directo poste in secundum casum. d. L. mi Ates, is L. nules ita here 'm, D. de re p. mihi. Porro in specie hic proposita, ut narratur factum in printi pio reiari pii, miles filio suo Iecundum heredem scripserat, id est, directo subiit tuerat heredom, his verbis, si sitior meus d referit intra pubertatem, aut postea, Titius heres e .lli igitur miles subiti tuit directo, ita &directo subiti tutio valebit. Declaratur vero id evidentissime in d. l. . centurio, S. de
vuls. DU. ubi scribitur in eadem hypotheti bona patris ad subiti tutum pertinere ex privilegio militum. Si eκ privilegio, certe non fidei commissi iure. Nam ubi fideleommissum relictum est, fideicommisia
sum iure communi valet etiam post pubertatem, non autem ex privilegio. I. ult. Inst. de se . reb. per fidei comm. reti I.
I. ult. IV. de pup. obs. Et ridiculum est, quod vulgo die unt,
propter matrem filii superstitem directam substitutionem a milite factam obliquari. Hoc enim perspicue dicitur adversus notum privilegium militare. Sed & hine magis falsum esse intelligemus. Nam si substitutio . & institutio directa militis valet iure directo etiam adversus filios militis, ut
valet: L. sicut , S L. seq. si pr. de tes.
miAt. multo magis valebit adversus uxorem militis, ad quam nullo iure hereditas militis pertinet. Haec eadem sententia aperte verbis huius rescripti confirmatur. Nam haec verba, vetat ex caussa fdeicommissi; verba sunt similitudinis. Nullum autem ii mile eit idem. Quare si hona patris in proposito peiuniur. veluti ex fideicommissi cauila, non dubium argumentum id est, hic fideicommissunt non esse; alioqui dicendum fuit hona haec peti ex cauila fideicommissi, non velut eκ caussa
fideicommissi. Quod si hie fideleommissum
non esi, necesse est dire iam substitutionem relinqui, quae hic statuatur, nihil est enim medium d. I. uis. Iustit. de si . rebus, ter si ei comm rei. Et hine est, quod imperatores dicunt, haee bona a matre peti polle . Petendi verbo proprie actio in rem tignis ratur; L. amo in personam, D. de obI. S a I. L. pecuniae. I. a Itonis. D. de veν b. si u. si adi io in rem subiit tuto datur ad haec bona patris petenda, indicio eii etiam nondum rei litutis illis bonis iubili tutum eorum dominum esse; quoniam in rem actio nisi domino
non competit. L. in rem, D. de rea vinae Non potuit autem sub ilii uius recta a tellatore dominus fieri . nisi voluntate in eum collata directo, 3. tili. IV. de hing. reb. per fideiconet. retis . Tom. IX.
Quid est ergo i quod die unt Imperatores, boua haec peti ρ se vetat ex caussa deicommiss/ Additum hoc est convenientissime, ut intelligeremus, non omnia hona filii pertinere ad matrem, sed ea tantum, quae propria essent filii : bona autem patris sola in restitutionem venire . Quippe idem fieret, si pater miles filium heredemini lituisset. & eum rogasset hereditatem suam rei lituere Lucio Titio post mortem suam . Ex hoc, inquam. fidei commisso bona tantum patris restituenda essent: propriae autem facultates filii fideicommisso non
continerentur, ut est in L. coheredi, S.
& illud huic rei litutioni cum restitutione fideicommissi convenit, quod si fidei commissunt relictum esset a filio te flamento patris militis. omnia bona patris restitui deberent ex fideicommisso non imminuta ex Lege Fale idia, seu senatusconsulto Trebelliano, quia in testamento militis cessat Lex Falcidia, L. in testam. r. de test. mi I. Sic & hoc loco ex substitutione directa militis, quae post pubertatem facta
est, omnia bona patris ad sub:btutos pertinent . E. x quo apparet, non alium sensum esse horum verborum, vetat ex caussa
deicommissi, quam hunc: nimirum in propolim bona patris a matre peti polle, &restitui debere similiter, uti peti pollent,& restituerentur, si pater filio herede instituto eum rogasset, cum moreretur, hereditatem suam restituere Lucio Titio: id est, in summa, restitutionem hanc similem esse restitutioni fideicommissi Unum diis simile est in fructibus. Nam ex subiti tutione directa militis, de qua nunc agitus, ui bona ipsa patris ad substitutos pertinent ; ita & fructus inventi in hereditate
patris, quo tempore filius moritur. in restitutione autem fideicommissi fructus non veniunt, nisi ex quo tempore mora facta est. L. in fide comm aria. D. ad Treb II. Sed id non adversatur huic loco. Nam, ut dixi, loquuntur imperatores derelli tutione honorum , non etiam de ruili tutione fructuum. Verum est autem inrelli tutione bonorum privatorum, id est, corporum ipsorum, omnia esse directae
subtili uiloni, quae post pubertatem iacta est, similia cum fideiecim misso. Nihil igitur haec verha, velut ex causa fideicommissi, obitant, quominus in pioposito intelligamus bona patris ad subiti tutum pertinere iure directo, non fidei commissi, ex
privilegio militum. Magis t obstare videri possunt illa ver- Iba, te eius hereditatem obtinente, quibus significatur matrem obtinere heredi-R tatem
143쪽
tatem filii. Obtinere autem est iure obtinere: & hereditas filii non tantum propria bona filii continet, sed etiam hereditatem patris; quae postquam filius heres exstitit , coepit elle in patrimonio filii ,
coepitque ex utraque una heredita feri.
d. c. sed silures, I. scio, D. de vulg.
A puρ. sub t. Et concedendum est hoc ita eise, si in his verbis obtinendi verbo intelligeremus iure hereditatem obtineri a matre, & praeterea hereditatis verbo totam hereditatem filii acciperemus . Sed neutrum necesse est sic accipi, cum possit alius esse sensus idoneus. Et vero potest hic elle sensus horum verborum duplex, & is quidem ad verba, & quaesti
nem propositam quam accommodatissimus. Unus, ut sic interpretemur, Te eius,
idest eius solius filii hereditatem propriam obtinente, sitque haec sententia: hereditas propria filii ad te pertinet in propo-
sto, o mater; reliqua aulem bona, quae
fuerunt patris, a te peti possunt, ut sic nihil amplius ad te pertineat, quam propria bona filii tui, ut appellantur haec bona in ae L. centurio, de vulg. S l . subst. Quae sententia ut verbis convenit; ita per se verissima est, ac proinde ac-
cipienda, quia vitio caret, L. in ambi- eua, D. M legib. Eile etiam potest horum verborum alter hic sensus, non minus vilio carens, quam prior, ut intelligamus hic conditionem esse, si hereditatem filii obtines, o mater . Est enim hic
ablativus absolutus, te obtinente. Dici autem vulgo solet, & verum est ablativos absolutos resolvi in conditionum, ut, restituas hereditatem fundo releuto, vel Pecunia accepta, ideli, cum fundum retinueris, vel pecuniam acceperis: seu si retinueris, si acceperis, L. a testatore, D. de cond. V demonstr. Quo modo interpretantibus erit haec sententia, si hereditatem totam stiι, o mater, obtines, idest, tenes, possides; bona Patris, quae in ea hereditate sunt, a te peti possunt. Recte vero, & necessario ad hanc petitionem dandam superior conditio adiecta est . Nam ut quis vel res singulas, vel hereditatem possit vindicare, non est latis eum, qui vindicat dominum esse vel rerum singularum, vel hereditatis, sed opus est, ut is, a quo hereditatem petit, ponsideat pro herede . vel pro posse istore, L. regulariter, S seq. D. de ber. Eet.
144쪽
a61 Ad Tit. XXVI. Lib. VI. C. de Impuberum&c. 262
AE L. Humanismis. 9. p. Iustinian. A. Mennae P P. Humanitatis. intuitu parentibus indulgemus, ut si filium nepotem , vel pronepotem cuiuscunque sexus habeant, nec alia proles descendentium eis si, iste tamen Mius, vel Ilia, nepos, vel nemis, pronepos, Del strone'is, mente captus vel mente capta strepetuo sit: vel se duo vel plures isti fuerint, nulus vero eorum sapiat: Iiceat ii em parentibus legitima portione, ei vel eis relicta, quos viluerim his subiituerer m occasone huiusmodi substiturionis ad exemplum pupillaris querela nulla contra testamentum eorum oriatur ita tamen ut si ρostea resipuerit, vel resipuerant: istis sub tituito cemei. Vel si Aia aut alii descendenses ex huiusmodi mente capta persona sapientes snt: non liceat parenti, qui, vel quae testatur, alios quam ex eo descendentes unum Dei ceraos, Dei omnes substituere. Sin vero etiam liberi testatori vel restatrici sint sapientes; ex his vero personis quae mente cutae sunt, nullus descendat ata fratres eorum tintim, vel certos, vel omnes eandem feri sub
' a. Summa huius eo sitationis, reraminque partitio. x. Fareutes, quibus modis, quave ratione Iiberas mente captis substi
rentes liberorum mente evistrum. quorum ex irs resamentum va-Dat .
. Beneficium huius istis an ad furiosos quoque pertineat .
. An quoque ad prodigos, surris S
frenudam easum substituιt, ut va leat substitutio, oportes, ut mom, C Umma i constitutionis hape est: per- mittitur hae lege parentibus liberis suis mente captis, quanuis puberibus, heredi. hus prius non minus, quam ex portione legitima institutis, lubilituere in secundum calami si heredes erunt. S ia eadem valetudiue decesserint. Et substituere his quemlibet, praeterquam si liberimente capti filios habeant, aut Iratres ex eodem parente testatore natos . Nam si filios habent. hi substituendi sunt: si non, Tom. IX. tuo restatore uou sine in potestate avertas stareatis euiusquam . . 7. Mente eaptis liberas quibas condiationibus sub tuere liceat. 8. Mente ea ti si ex minori parte , quam Ditima institati sint, an nihiIominus substitutio valeat. 9. Meute capti st reis eaηt post obstitutionem. deinde recidi υι siaut, atque decedant. utrum substitvi
ro. Substitutio mente eaprorum quid distet a fabstitutione pupillari, o n. 3. Ο . II. Item cur tam mutiam distet a pinpiliari . 1. stat baias obstitutionis effectus. substituendi sunt fratres; dum tamen intelligamus susticere unum aliquem ex his substituere, neque nec elle elle substituere omnes. Et hoc perinillum ad exemplum pupillaris substitutionis, eadem ratione Lin his muli a queruntur ad explicationem constituti cinis, quae ut recte & ordine exisplicari possint, partes huius iuris nobis distincte exeutiendae sunt. Sunt autem haec, de quibus quaeritur. I Quod genus substitutionis hic permittatur parentibus et &
145쪽
αε; Hugonis Donelli Comment . in Cod. 26
qua ratione. Il. Qui pollini hoc modo substituere. lli. Quibus possint. IV. Qua lege & quibus conditioni hus . U. Quos poti int subliliuere. VI. Huius substitutionis recte conlii tutae quis si effecius. Primo loco genus subiti tutionis obser- vandum et t. Permittitur 1 parentibus liberis mente captis substituere , non in hunc ea sum, s beredes non erunt, quod supervacuuio fuerit; cum hoc modo quis
subiti tuere pollit quibusvis heredihus a se instituitsi sed in hunc casum, Si tiberi
heredes erant. V postea anxequam resL aerint, sive mentis eompotes facti sint, cesserint, quod contra rationem iuris conllii ut uin eli, ut initio huius tit. dictum.
Recte autem id per millum eli hac constitutione . quod prius non licebat, nam haec sub Ilituendi facultas prius impetrari solebat a principe. L. ex facto. v. demtiq. introducenda3 autem huius consti .
tutionis aequitas haec fuit, quod liberimente capit etiam ii aetate puberes sint, tamen non magis testamentum facere possunt, quam impuberes. proinde aequum
hic quoque suit, ut parentes ipsis sacerent, g qua ratione, Inst. de ρυι u. subst.
Et hae ratione dicitur haec substitutio introducta elle ad exemplum pupillaris substitutionis; nam alioqui in multis, vel in singulis fere partibus distat hoc genus substitutionis a pupillari.
3 Videndum est, i qui possint hoe modo
substituere liberis. Et generaliter hoc per milium eli parentibus omnibus sine dillincit ne sexus, aut gradus. Nam & matri eadem substitutio permittitur, & avo, &aliis p rentibus in infinitum . de quibus exprestum eli in pr. eoust. De sexu con sat ex vers μα. S xu. ubi nominatim, qui vel quae lettalor,& testatrix dicitur, qui hoc modo sub illi uerit. Unde & intelligἰmus parentes hoc modo subiti tuere polle liberis, etiam ii liberos in potestate non habeant, nam De minas constat liberris in potestate non habere, I. faeminae. Ins. de adoρι. In quo primum diserimen obtervandum est inter hanc suhili tutio. nem ,& pupillarem. Nam parentes liberis subtili uere pollunt in secundum casum, sed iis solum, quos in potestate habent,
L. 1. de vrq Quod ii plures sint parentes liberorum mente Ca Plorum, an omnes pollunt hoc modo subiti tuere menis te capiot nam constitutio parentibus inun versum permittit . Res . Non posse uoniam haec sublii lutio eli tes lamentumlii mente capti, ut appellatur in hac conis stitutione, quia si licet omnibus parenti
bus hoc modo substituere libetis, liberi
decederent. pluribus testamentis relictis. quod ius ei vile in paganis non patitur, L. quaerebatur, v. de test. mil.
Quid ergo, si nihilominus plures parentes eiusdem filii mente capti hoe modo
substituerent, puta pater. mater, avus,
avia ' Resp. Tunc dieendum. plus uno testamento ex his valere non posse . Cuius ergo tella mentum valebit Re . Si is substituit, qui mente eaptum in potestate habet, huius substitutici valebit, quoniam in eandem personam & naturalia & civilia
iura concurraui: sin omnes parentes iure
potestatis pares sint. admittetur solius patris substitutio. si is substituerit; secundo
loco matris, deinde caeterorum parentum, ut quisque gradu propior erit, argum . in L. L. vers. quirebatur, D. de ovatusirons Treb. X L. aD. in pr. supr. decur. fur. Quid si mater, quae sola substituerit filio mente capto. iterum nupserit,& induxerit vitricum filio mente capto Resp. verba constitutionis etiam h1nc substitutionem admittunt. Et haec mater parens est. Sed probo iuxta communem exies
stimationem, hujus matris sub titutionem recipi non debere . quoniam cui non permittitur bonorum adminiit ratio filii, dum filius vivit, huic permitienda non est morte filii. Hue pertinet L. 9. tutores, I. e... fur. δε adminis. tui. c. r. svr. ubi ρυiu. educ. Tertium caput est, qu hus phrentes su stituere pol Iunit Et placet liberis puberibus, mente captis. Mente capti qui sint, notum est. Sed quoniam eo nititutio demente captis solum loquitur, & multi sunt heres liberi, qui qua vis mente captincin sunt, tamen libi teli mentum facere
non pollum: ideo de iis si quaesitum est. an ad eos quoque porrigi pollit beneficium huius legis, utpote in quibus eadem ratio sit: & certi iuris sit, in quibus cause
sis eadem ratio est, idem ius admittendum
este, L. iuud, ad L. Aquit. Ac t primo quaesitum est, quid si liberi sint suriosi inam furiosi dilfinguuntur a mente captis in L. furiosi, fur. de nupt. Resp. iis
multo metis substitui polle ex hae constitutione, verbis subititutionem admittenis atthus, non solum sententia. Nam furiosi sunt mente capti: dissant quidem menteeapti a furiosis, sed ut distat genus a specie. Nam mente capti genus est, furiosi species: nam non omnes mente capti furios sunt, sed omnes furiosi sunt mente capti: nam in his est abalien tio mentis communi. omnium mente capacium, sed ad hanc amplius aceedit furor: ita plus est turiosum esse, quam mente Captum.
146쪽
26s Ad Tit. XXVI. Lib. VI. C. de impuberum d c. 266
Unde factu ii est, ut quod olim de sariolis conititutum erat, dubitaretur, an pertineret ad omnes mente captos, quae dubitatio est d. L. si furiost. θρr. de παρ'
, Quid si liberi erunt prodigi . t quibus
bonis interdidium sit, nam & ii testamentum sacere non poIIunt. I. item prodiguae, IV. quib. non es permissum, S lamen Bon videntur ei e menti capti Res p. Et in his hane substitutionem admittendam esse, quoniam & hi in honorum administratione furiosorum loco habentur , L. bis qui . s. uitia D. de tui. curat. dat. ut si subiti tutio admittitur in suriosis, ex verbis huius legis admittenda litei iam in prodigo. Quid ii liberi erunt surdi & muti . cum & ipsi tellamentum facere non pollini. L. discretis, fur. aut restam. De. possant. Et vulgo adminsum est, parentem hoc modo substituere polle eo, quo hic constitutum est i quia& in his eadem ratio sit, quae in superiori. Non recte, nam hi sunt sana mente, constitutici autem de mente captis loquitur. Nihil ad rem pertinet, quod &hi tella mentum facere non pollunt: nam animadvertendum erat, quod hie permittitur in filiis mente captis, singulare ius esse . contra rationem iuris communis introductum. Certi autem iuris ell, quod contra rationem iuris constitutum est, non ei Ie producendum ad consequentias, idiseit , non elle transferendum ad ea sus. quantunvis limites. c. quod eoatra. doreσ. iar. L. quod contra, S L. LL. feos.
substituit in secundum casum, elle menis te captos; sed oportet etiam este huius. modi, ut mortuo ieila ore non lint in pote itate alterius parentis cinusquam . Finge hac ratione: mente captus patrem & matrem habet, elique in pinei late patri si sola mater eo filio herede inlluum, ei substituit, s berer erit. in eadem vaD. tudine decesserit: dicemus sub Ilitutio hemnon valere . idemque dicendum ell, liavus filium heredem, & ex eo nepotem
habeat mente captum, ultumque in pnteilate, & nepoti subitituit in supra scri
cidit in potet latem patris, tu str. xit. Inst. qui . mod. ius. Se. quamobrem inhil tutionem evanescere dicimus. Nihil oui dem de hac re comprehensum est hae constitutione, sed ex verbis, & sententia satis colligitur. Nam eonstitutio permittit parentibus liberis mente captis testamentum facere, & substituere heredem: non
permittitur hoc, nisi in iis liberis, qui decedentes heredem habere possunt, quoniam liabent bona, filii autem ii milem h redem habere nriti pollunt, ut dixi ad L. se testamento , fur. b. e. Proinde hac parte idem probandum est in hac quaestione, quod in pupillari, quo genere substitutionis dixi, non polle parentem sui, 'stituere liberis impuberibus qui mortuo parente mansuri sunt in potestate patris, L. Σ. in str. de vulg.
Quartum caput ell, t quibus conditio- nibus hie conlii tuere mente captis liceat Et licet omnino tribus. Prima conditio est, s liberi non minore ex parte quam legitima inllii uti sint. Verba enim coniti in tutionis haec sunt, legitima eis ρortione reticta. quae valent. si legitima eis portior elim sit, in hane enim conditionem ab lativus absolutus resolvitur. L. a testatore, de coad. S dem. Quo exigit primum convitutio, ut liberi instituti sint: in quo rursum aliud dis elimen notandum est in ter hane sublii tutionem, & subiti tutionem impuberum: nam parens impuberibus liberis substituere potest etiam eXheredalis, L. 3. I. α. v. h. t. Cur secus in mente capi is conlii tutum sita infra d cetur. Exigitur amplius, ut liberi initituti sint non mi ori ex parte, quam legitima. Ex fuit olim quarta eius portionis, quam qui 3h biturus esset ab intestato, L. Papi πιεσι 3. quoviam, N. de suo . tesam Nune
triens, aut semis, pro numero liberorum.
υ II de trie ure S semisse. Quid autem t si mente capti minori 8
ex parie inlli tuti sint, quam legitimat Respond. Consequens eli lubstitutionem non valere, cum enim lex aliquid fieri iubet, id intermitti vetat, proinde si eontra se,ctum erit, non valet, quod actum est, tanquam contra legem factum . κοκ ubrum. θρ. de ιGιb. Nec alia ratione placuit praeteritis libet is, qui in potet late
parentis lunt. tella mentum nullius elie momenti. Cum enim lex liberos institui, aut exheredari iubet, si nul praeteriri vetat: uitile consequens eli, contra legem eoῖ praeteriri, eo lue testa montum iactum non valere, Non obitat . quod cum filius minori ex parte, quam legitima institutus est, placet institutionem valere, ut filius ad supplementum legitimae agat. L. σmul
modo, δερ. de inoff. te m. Nam hie de institutione filii non agit ut, sed de substitutione, quae fit filio. inlli tutio ex minori parte facta valet i quia hanc t ietur L omnimodo. Suhlli tutio huid institutioni subiecta non valet, quia haec infirmatur lege. Nihil etiam ad rem pertinet, quod filius ex d. c. omsimodo quartam supplere
147쪽
26 Hugonis Donelli Comment . in Cod. 261
potest, aut trientem: nam ex hac constitutione non est satis. si liberi mente eati legitimam portionem quovis modo ha- eant; sed exigitur . ut eis credita sit, id- eii, ut habeant eam, non iure, sed iudicio testa oris .
Secunda conditio, seu cautio exigit, ut liberis mente captis subiti tuatur, sun con ditione . si in eadem valetudine decesserint. Nam si resipuerint, constitutione exin
pretium est, substitutionem cellare. Quid; t ergo si mente capti, quibus substituti
facta erat, respuerint, deinde in eandem alienationem mentis inciderint, atque ita decesserint: utrum evanuit substitutio, an vere manere intelligitur' Secundum verbaeonstitutionis prima fronte dici potest substitutionem evanuille, quia verum est semel mente captos respuisIe. Et quan vis postea in eandem mentis alienationem in- ei dant, tamen dici potest, non ideo magis substitutionem confirmari, quia semel evanuerit , & quod semel evanuit. tractu tem poris non convalescit, arg. I. I. Insit. demutat. siρ. L. tuter. I. factum D. deverb. obl. Sed melius est substitutionem hoc casu valere. Quemadmodum enim in substitutione pupillari oportet impuberem duobus temporibus elle in potestate patris, & quo tempore ei fit substitutio, &quo tempore is moritur : media autem tempora non nocent, L. cohereda. I. eam
Ilio D. de vulg. L. si atienum, de Bereclusit. Sic in hac substitutione mente catorum probandum est lassicere, si dumus temporibus mente sint capti, S. quo tempore fit eis substitutio. & quo decedunt . Caeterum media tempora ne n eeant. Non obstant verba constitutionis,
uibus dicitur eoustitutionem ee re, βιberi resipuerint ; non quod cellare signine et, & tempus & ius suspendi . nameellare dicitur quod ipso iure,& omnino locum non habet, ut cum dici iur in testamento militis cessare Falcidiam; L. iutestamento, δερ. de δερ. de testam. mint.
sed quia haec verba, si resipuerint, sic interpretanda sunt. si omnino respuerint, ut ite in eandem alienationem mentis Postea non recidam, nam qui recidunt, plane resipuille dici non poliunt. Si tamen filius mente ea plus per id tempus, quo sanae mentis suit, testamentum fecerit: substitutio evanescit, qua rivis P stea in eundem morbum inciderit. Nam tella mentum, quod prius fecit, nihilominus valet. Is autem plus uno relicto testamento, decedere non potest, L. quaerebatur, D. de te s. mitit. & si quaeri ut utrum potius valere dςbeat: ςerti iuris est. eius potius testamentum valere debere, ne heredi sanae mentis auferatur te-ilamenti factio, L. ex facto, 'D. de υust. Tertio cautio, seu conditio exigit, ut
pater prius tibi tellamentum faciat. ideit, sibi prius heredem instituat testamento,& ita inllituat, ut tella mentum valeat. &ex eo hereditas adeatur. id quidem non exprimitur hae conlii tutione, sed verbis significatur; nam conititutio permittit parentibus, subiti tuere lineris. Non est subiti tutio, nisi sibi prius parens heredem instituat. Hinc intelligimus ipsum sibi prius
heredem instituere debere, L. h. in fis. de vulg. Et quoniam exigimus, ut heredem itoi testamento initituat, simul exigimus, ut teli amentum valeat, & exitum habeat, nam pro non facto est , quod iure non valet . Denique intestatus decedere dicitur, qui ita fecit tellamentum,
ut idem non valeret. IV. de ber. quae ab
inte' in tr. Proinde quae de testam emo patris dicta sunt, inititutionem impuberis nimirum in eo praecedere & valere oportere, L. s te mento, fur. h. t. huc
Supra constitutum est . quod possint parentes liberis mente captis substituere , item constitutione ex pretium est licere quoςlibet substituere. in initio excipitur, niti mente capti filios haheant, aut fratres
ex eodem testatore parente natos: nam filiberos habent, ii iubentur institui, fra
tres item. vel unus, Vel certi, vel omnes.
Ex quibus verbis perspicuum est, si mente capto plures filii lint, non tamen nec elle habere patrem omnes ii heros eius mente capti substituere, sed sui ieit instituere vel unum ex illis. Sed hie oc.
curritur ex iure communi: nam haee su h. stitutio est lestamentum mente capti patris, iam si liberi eius lini praeteriti, te stamenium nullius est momenti, rit. de
exber. lib. Iust. L. inter de δεώ. S post. Haec obiect o movit Aecursum & pleros.
que alios, ut hoc loco interpretarentur, non mnes liberos mente capti necesse
esse substituere, si modo hi ex iusta caussa
Sed haee sententia manifestis verbis huius constitutionis refellitur, nec tantumve rhis . sed manifesta etiam sententia . Nam primo fit potestas unum ramum instituendi, vel certos. Quo significatur, esse in potestate testatoris non omnes instituere, nec exigimus, ut qui non instituuntur, exheredentur: nam exigere, ut
exheredemur, nihil aliud est, quam exigere, ut instituantur. Ideo enim exigimus, ut exheredeatur liberi, quia volumus
148쪽
269 Ad Tit. XXVI. Lib. VI. C. de Impuberum 3 c. 27o
mns eos institui, nisi exheredentur, H tit. Eo exhereae Aher. Propterea in hac constitutione verbis exprellum est, ita licere parentibus substituere liberis mente captis,
ut advertus eorum testamentum querela
in officioli testamenti lion competat. Quae vel ba ad alios referri non pollunt, quam ad eos, quibus alioqui adversus testamentum sani hominis competeret inollieiosi testamenti querela: haec tamen competit liberis merito exheredatis, & inde intelligi oportet etiam liberis mente captis, vel praeteritis, vel immerito exheredatis in substitutione mente capti incia , nihilominus substitutionem manere, nec re
scindi eam querela inoificiosi testamenti. Additur &.hoc verillimum argumentum. Nam si dicimus licere aliquos liberos mente capti non substituere, ii modo iusta
ex caulla exheredentur: licebit etiam dicere licere nullum instituere. Intelligimus enim hanc conditionem, si modo omnes exheredentur, quod est adversus manifestam
sententiam huius loei. Verillimum igitur
est, verba constitutionis remedium esse ,
ut qua nuis mente capto patri plures sint filii, tamen possit pater mente capti unum tantum cx eis liberis substituere , ut nihilominus substitutio valeat, quan vis sine cauila caeteris praeteritis. Non obitat , quod liberis testamento patri si praeteriti testamentum nullius momenti est ; nam haec substitutio, quae si mente capto, est testamentum eius, qui substituit, nam is testamentum mente capto facere intelligitur, non mente captus sibi. Haec Papiniani ratio est ad defendendum testamentum impuberis adversus querelam , quae aut matri, aut fratri impuberis manere potest, in L. Papin. I. sed nee impub. D. de in c. testam. Nec dubium, quin hanc rationem senserit Iustinianus, cum dixerit adversus testamentum huiusmodi mente capti. querelam non dari, ad exemplum pupillaris substitutionis. Io Et hoc rursum notandum est,t distare hac parte hanc a lubstitutione pupil-
lari: nam in substitutione pupillari, potest pater filiis impuberibus, quos in potestate habet, & suos heredes, & extraneos substituere, prout velit, L. sed si plures, 3. quos, L. vel si utis, de υtiq. substit.
Non male igitur hoc loco quaeritur, cum haec substitutio mente captorum introdu-ela iit ad exemplum susbtitutionis pupillatis, cur t placeat tam multis in rebus, iret iam extra personas ei te dissimilest Resp.
Cum haec substitutio contra rationem iuris communis introducatur; consultum fuit, quam minimum in ea a iure communi recedere, etiamsi aliud constitueretur in substitutione pupillari. Quod si in hac constitutione amplius in aliqua parte constituitur, non alia huius rei ratio est quaerenda. quam quod haec constitutio est beneficium principis. Licet autem unicuique modum beneficio suo statuere, quem
Substitutione mente captis rite facta secundum sormam supra scriptam , restat postremum, ut de t essectu videamus. is ix est in eo, ut intelligatur, quatenus substitutio valeat, & ad quae bona filii mente capti substitutus admittatur. Prius e X- pretium est in hae substitutione, cum dicitur . ita valere hanc substitutionem, ut ad exemplum pupillaris substitutionis, in-ometosi testamenti querela adversus eam non competat. Posterius ex eo intelligitur, quod haec substitutio testamentum
filii nominaturi sie testamentum filii est, si substitutus ei succedat, sive eius bonis; nam ut diximus ad L. si testamento, δερ.
id demum cuiusque testamentum est, in
uo heres ei instituitur. Quod si ex hacubili tutione sueceditur filio mente capto, apparet substitutum non capere tantum bona patris, aut eius parentis, qui substitutionem fecit, sed filii quoque, undecunque a patre quaesita, idque ad exemplum
pupillaris substitutionis, de qua ad ae L. si testimento, dixi.
149쪽
r 1 Hugonis Donelli Comment . in Cod. arr
in L. penultim. Imp. Iustinian. A. Ioanni praefecto praetorio. Cum quidam duobus impuberibus si is fiuis hered bus institutis o reis, si uterque impubes decesserit, illum sibi heredem esse: dubitabatur apud
antiquos legum auctores, utrumne tunc voluerit substitutum admitti, cum uterque Alius eius in prima aetate decesserat: an alterutro decedense, ilico
substitutum in eius partem fuccedere. Et placuit Sabino, obstitutionem tune locum habere, cum uterque decesserat, cogitasse enim patrem strimo flio ae cedente frati em suum in eius portionem succedere. Nos eius em Sabini De
riorem sententiam existimantes non es ter substitutionem admittendam est e censemus, nisi urerque eorum in prima aetate decesserat. Datum VI. Kal. --
gusi. Constantinop. pose Consulatum Lampadb N Orestis in CC
tantum decessit, obstitutio non
Contraria removentur is per tot. decesserit, Titius heres esto, rursum, 'riter ρosterior item im 'ubes decus mi , irim Titius heres esto. Sed hoc tantum abeSt, ut colligatur ex superiori dicto,
ut potius contrarium eκ eo eniciatur. Nam cum testator ita dixit semel, Titius be- res esto, haec singularis, non pluralis Dra est. Proinde una substitutio, non plu- . At eum dixit, Si utemae impube umdecessit; fatemur hanc orationem, quae collecti vii est, pluralem orationem habere,
quasi dictum ellet, Si ambo impubertim decesserit, & hanc orationem resolvi in has duas, si prior iis ubes decesserit, &se posterior item impubes decesserat. Sed
que oratio nihil, nisi duas conditiones ellicit diversas, easque coniunctim adscriptas, ut ediciatur una substitutio subluabus conditionibus coniunctim adscritis Quod si verum est, constituitur magis sententia hujus loci, & ratio ea, quam
Obiiciuntur huic t sententiae tres poti Dunaum loci, L. ρeu. D. de inius. rvt. ubi ducibus heredibu et institutis substituti dati proponuntur , & uno herede deficiente, respondetur substitutum in partem eius admitti . Sed locus ad rem nihil facit, nam proponuntur pluribus heredibus institutis substituti dati, unde intelligimus, .
singulis heredibus singulos subsiliuios da- '
esto: s unus r 'r'Estator i duobus filiis heredibus im- I puberibus institutis, ita his substituit, si uterque eorum dere erit intra pubertatem, Titius beres esto. Unus decessit. Quaeritur, an substitutus in eius partem ex substitutione admittatur' Iustinianus Sabini sententiam secutus constituit in hae specie non prius substituto locum esse, quam uterque impuberum decessirit, quod & ipsum scriptum est in L. qu duos, D. h. t. id non tantum ratio personarum, sed etiam verba substitutionis exigunt, nam cum hic una substitutio sit fadia, sub conditionibus duabus, sed coniunctim adseri piis: omnes impleri oportere, ut substitutioni locus sit, G. ρev. Insther d. instit. L. si heredi, de condit. subsit. Dubitatio nata videri potest ex eo, quod scriptum est in L. La a. v. cond. S demon'. ubi traditur pluralem orationem resolvi in plures singulariter, ut cum testator dicit: Stichum S Pamphium do lega, si mei eruut, cum m0riar, tantum valeat, ac si testator ita di xisset separatim, Stichum do lego, si erit, cum moriar, S item Pamphilium,
Huic sententiae conveniens esse videri potest, ut hinc substitutionem, si uterque intra pubertatem deces erit, sic accipiamus . quali dici uin esset: Si impubes
150쪽
2 3 Ad Tit. XXVI. Lib. VI C. de Impuberum lcc. 27
tos, non sub hac conditione. si omnes heredes decesserint, ted, si singuli. Obi ieitur etiam L. Lucrus. g. Cato ad Trebe Iian. ubi duo heredes instituti Seius &Titia, ita rogati sunt restituere hereditatem, Rogo vos Sei S Titia, post obitum vesrum hereditatem restituatis primo X fecundo. Haec verba, post obitum Destrum,
hoc exprimunt, cum obieritis. Haec autem oratio conditionem habet, si obier
tis ambo, L. si ritio . v. quando dies
Leg. eed. Et lamen respondetur, ut fidei commissum debeatur primo Ae secundo, non elle exspectandum, dum Seius &Titia am ho decesserint, sed uno demortuo, fidei commissi eius partem deberi. Hic locus nihil obstat. Hie enim sunt duo fidei commissa separatis conditionibus relista: cum enim testator ita scribit: Sol STitia restituatis: perinde est, quali ligillatim dixillet: Sei remtuas ρost obitum tuam, S tu item Diιa post obitum taeam, it aut sunt plura fideiecim milia, ita plures
conditiones distincta . Hic autem agimus cum una substitutio est, in qua lubilitutus vocatus est, si uterque heredum decessistet, id eis, sub duabus conditionibus
coniunctim adscriptis. I Maxime adversari videtur L. heredes mei, I. cum ita, ad Trebeuian. ubi duo
filii heredes instituti sunt a patre, & fideicommissum ab illis relictum nepti. semel & una oratione, sub conditione, suterque si borum sine tiberis decesserit runus decessit relicto filio, alter deeessit sine liberis. Secundum verba & ita secundum sententiam huius legis diei debuit, nepti nihil deberi. quia uterque filiorum non decesserit sine liberis. quod condirio fidei commissi, & substituit cinis exigebat . Nihilominus illie respondetur: neptem in partem novissimi filii sine liberis decedentis admitti . Sed ne hic quidem locus obstat . Nam Papinianus thidem testatur, secundum verba conditionis, neptem admitti non debuisse, neque in t tum, neque in partem, in quo aperte sententiam huius rescripti confirmat: sed putat neptem in partem admitti propter voluntatem testatoris, quem verisimile sit in specie superiori voluisse ut neptis. vel utro que vel altero filio sine liberis mortuo ad mitteretur saltem in partem. & hanc voluntatem intelligi hic argumentis duobus.
i Quia duae illis saetae sunt substitutiones:
una qua frater superstes fratri substituitur, si prior frater sine liberis decederet. Altera substitutio, qua substituitur neptis, si uterque filiorum sine liheris decesserit. Prior substitutio defecit, quoniam frater priori loco decessiit reli stis liberis, ex quo Consequitur, posteriori constitutioni ex substitutione avi locum esse debere. Deinde, ii uterque fratrum sine liberis decessisset novisti me, hereditatem totam haberet neptis. Consentaneum igitur est, si
novissime filius decesserit sine liberis, neptem saltem eius habere debere. Metire