장음표시 사용
281쪽
uosseucr. de verb. si σου c. Nam certe simile non eit idem, idque per se patet. Nam landus est res corporalis, usus seu-ctus res incorporalis. Nemo autem dixerit rem incorporalem rei corporalis else Partem . Porro qui partem dimidiam non legavit seeundo, non potest dici eam partem priori ademisse, quam non legavit . Huc accedit, quod ita demum ex coni iis tutione tuli iniani pars dimidia seeundo legata intelligitur priori adempta, si testator nominatim verbo, partis eiusdem rei, usus sit id legando: quod testator non facit , qui fundum priuς legat, deinde usum infructum. Quod constitutum est non tan-
tum propter auctoritatem constituentis , sed etiam propter inanifestam rationem &aequitatem sententiae lustinianeae in hae lege, qua polita ita ita tuemus : quoties duobus eadem res solida legata est, potius singuli in eandem rem Concurrunt eΚge quis virilibus portionibus, 3. si eadem . Inst. eod. idem ex hac constitutione probandum est, si duobus ita res legata sit. ut uni legaretur solida, alteri eius rei pars sola dimidia. Neque hoc absurdum: quoniam pars dimidia secundo legata, priori detracta intelligitur : ex quo evenit , ut dimidia solum priori relinquatur ι unde& aequas partes utriusque in divisione fieri
Hugonis Donelli Comment. in Cod.
Ad g. ultim. Sed aliam Hsceptationem iuris antiqui non ah milem constitutam decidere nolis humanum esse apparuit. Agitabatur enim si quis agrum Cornelianum , vel forte alium, vel quandam rem cuidam lex erit, re postea uerum, Dei saepius er eandem rem per legatum, vel sideicommifum ad πιι , post tauea autem verba testamenti Sempronio eundem agrum, vel aliam rem legaverit, ut sepius quirim fuisset Titii mentio, semel autem Sempro
nii ; quid statuendum es λ ει quid iuris si, si coniunctim, aut separatim
eis relinquatur, sive in legato hoc consisat, Ae in hereditate λ Hum ori igitur decidentes antiquam controversam, sancimus, cuicunque sit heressitas, vel ager in memoratis casibus, sive coniunctim, sive soli, sive saepius eidem relictus: aequa lance re hereditatem N agrum , N aliam quamcunque rem diviH, N ad dimidiam partem unumquemque vocari: nisi speciatiter
expresserat, , dixerit restator, tantas quidem partes velle unum, tantas autem alterum habere. In omnibus Henim testatoris voluntatem, quae ita
rima est, dominari censemus: Datum XV Kalend. Decemb. La padio re
I. Testatore Iegante eaudem rem uni, quasvis D et ρι us, tamen ei δε- mel tantum debetur .
1. Verba sipulationis se accipiuntuν,
CUM testator i eandem rem uni legat,
quanvis leget saepius. tamen semel et . auum de helur, L. piaue ubi, 3. I. de Iaar. r. Et merito ; quoniam una res legata est, non plures, quan vis eadem ste- pius i gata sit. Una autem amplius. quam semel pia3llari non potest . itaque ingemina
tici legati in eadem perlona lesatarii iacta legato nihil adiicit. Hinc consequens eit,
ut semper ari uid egisse inteian
3. 2uicquid verba significant, id prosipalatione acerpi debet . quod hie a Iustiniano constituitur: quo ties eadem res duohus est solida legata . quanvis uni saepius legata sit tamen non aliter inter legatarios res dividitur ex re quis portionibus, quam si singulis semel tantum legata esset, quia qu&d saepius uni legatum eii, ad legatum nihil adii eit: hoe enim iuris est, si uni soli legata esset.
282쪽
ue 3 Ad Tit. XXXVII. Lib. VI. C. de Legatis. 638
Sed non caret res dubitatione, quam stipulatur hoc animo est, ut sibi caveat ob caussam lustiniani constitutione opus & acquirat aliquid, placet i verba stipit. afuit. Nam aliud receptum est in stipula- lationis sic accipi, ut semper aliquid egi uetione servi communis, L. . de stipuiat. intelligantur, L. quicquid, L. quoties infervorum. Stichus duos dominos habens stipulat. de verb. ObQ. Et i quicquid , Titium & Maevium. hoc modo fundum verba signifiearunt, plaeet id pro ili puta- stipulatus eli: uduis Tuscuianum 'Do. tione accipi debere, quia non frustra tibi minis m is, S Titio dare spondes ' Vel caverit, L. quicquι d. iv M. strin. vers. hoe modo, Titio S M υio, Sue Titio δε- de verb. obtig. Proinde, quod servus his re Dondes t Propter ingeminationem Ti- Titio domino stipulatus est, sie aecipi detii placuit in hac specie duplicem divisio- hat ingeminatio, ut non frustra Titio bis nem fieri, primum dividendum esse sun- stipulatus sit id autem ita fiet, si verbis dum in duos semisses, ex quibus unus se- ei stipulatus est, ut his in eius utilitatemmis integer pertineat ad Titium, alter se- fundus dividatur. Alia mens eli te ilatoris, mis rursum dividi debeat in duos quadran- eum fundum duobus legat, quanuis histes, ita ut Titius unum quadrantem idest, uni leget. Non enim inteligitur propter tres uncias habeat, Maevius alterum qua- ingeminationem legati, plus uni tribuere drantem, id est, reliquas tres uncias: ut voluisIe, proprer alterum collegatarium,
in summa Titius dodrantem habeat, id eli, quem pariter dilexit. li ex eo apparet, novem uncias, Maevius quadrantem, idest, quod ei pariter fundum scili dum legavit. solum tres uncias. In testamentis autem non quid sempium Sed aliud servatur in eontractibus, aliut sit, spectatur: sed qiud test ior voluerit rin legatis & testamentis; quoniam aliud quia totum in his voluntas facit, h. ex contrahentium, aliud te ilatoris voluntas facto, I rerum, D. de Bereae Ius. L. exigit. in il l putationi hus , quoniam qui o. is M. de legat. I.
Ad L. Cum quidam. 24. Idem A. Ioanni praefecto praetorio. Cum quidam suum filumfamilias impuberem exheredatum fecit, aueis heredibus scriptis, eidem autem pupillo alium obstitutum retiquit, maximam hi ei ostendens ad filium suum assectionem, cui nihil quidem emolumenta re
liquit , fled ps exheredationis iniuriam, etiam substitutionem ei addidit, ba substituto Iegatum reliquit: quaerebatur, si huis ossi legatum , vel Mei- commissum posset valere. Sed N s legatum eidem exheredato stio pater
reliquerit, est obse tuerit ei exheredato DFo aliquem extraneum I iterum
certabatur, si fallem per eundem modum Meicommifum ρυβροι relinquere.
Cum igitur antiquitas quidem hoc diverse tractare maluerit , nobis autem huiusmori iurgia supervacua essee sideantur: sancimus, nidio legato, nullo
deicommisse huiusmodi sub imum, qui exheredato pupillo datus es, str gravari: nee se ipsam rem, quam pupillo legavit, a substittito eius vel D-gare , vel Meicommittere voluit. Datum II. GL Maii, Constantinop. poscensulatum Lampadii b Orestis in. CC sUMMΛRIA.
x. Mutentia buitis Iesis. ri, aut ideirammitti possit, is
x. Aa ab exberedati sub tuto lega- uum. 3.r C Ententia est . t ab impuberis exhe- pater filii exheredati leget. & id ipsum
is redati substituto legatum, aut fidei. corpus leget a substituto. Haec summa treseommissum inutiliter relinquitur , quan vis sententias continet, qu rum unaquaeque tuam
283쪽
ue 39 Hugonis Donelli Comment. in Cod. s o
suam dubitationem habet. Prima illa eli:, Ab t exheredati subiti tuto legari, aut fideicommitti non polle. Regula vetus est,
non hoc tantum loco coniti tu a, L. an-rventili. de Iegat. I. Haec ut intelligatur,
se tendum eis, patrem filio impuberi . quem in potestate habet, heredem subliti uere polle in hune casum, si impubes intra pu-hertatem decesserit i neque id tantum filio impubere herede in Ilituto, sed exheredato, ut dicat hoc modo: Filius meus impubeς exheres ello, si iς intra pubertatem decelserit, Lucius Titius et heres ello, L. t. I. r. de vulg. substit. in pris I. tios fotum. Hinc quaelitum est, i cum exheredato impuberi pater heredem substituit, an ab hoc subiti tuto legatum, aut fideicommitIum relinquere polliti
Controversia nascitur ex alia regula iuris, qua efficitur, quibuscunque aliquid datur tellamento, ab his fideiecim millum relinqui polle, L. r. I. serendum . de legat. 3. Pecundum quam regulam videbatur dici debere, etiam a sublii tuto exheredati relinqui posse ; quia pater, qui relinquit, prius et hereditatem filii impuberis dedit:
sed placuit, quod supra scripta regula comprehensum et , ab hoc substituto relinqui non poli e . idque hac ratione, quia palera filio ipso exheredato legare, aut fideicommiti re non potuit. Nam cui tellamento nihil dedimus, ab eo nihil relinqui Poteli, L. ab eo. iu'. de fideicommissL. 6. I aD. de tegat. 3. Porro qui non habuit ius legandi ab eo exheredato, is plus iuris in personam heredis eius transferre non debet. Ratio est Iuliani in L.
qui fundum, I. qui filios, in se ad L.
Falerae Ratio iumpta est ex regula iuris nota, quod qui in ius & locum alterius succedit, eodem iure uti debeat, L. qui in ius, v. de reg. iur Non obitat, quod dicitur, 'uibus testamento aliquid datumeli, ab h s fidei commitIum relinqui polle. Hoc enim lic intelligendum elt, si is testator aliquid de suo dederit, ut intelligitur ex L. qua ratione, I quod nullo, cir. . D. ad L. Faleid. Sed & illud recie dici potest, cum pater filio impu-heti exheredato heredem substituit, non videri parrem quicquam dare substituto, neque de suo, neque de alieno. Nam magis videtur impubes ipse dare, facto tamen & auctoritate patris: nam subititutio pupillaris est impuberis tellamentum, tam in et ii pater hoc ei testamentum secit, ut dieitur in dicta L. 'Papinianus, I. sed nec
Quid ii in superiori hypothes retenta, pater filio impuberi exheredato fundum legarit, & tantundem leget ab exheredati
subiti tuto, videbatur noc saltem calu a
subitituto legari, aut fideleommitti posse:
commutata videlicet in contrarium ratione. propter quam dicebamus a suhili tuto exheredati legari non polle. Haec enim eis ratio: quia ab exheredato ipso legari
non poterat ἔ at ratio cessat , cum exheredato quid legatum eli. Nam hoc casu ab exheredato tantum relinqui potest, L. coherede, S. I in M. D. de viast. Unde effiei quis non immerito dixerit, ut etiam ab eius herede relinqui possit; quoniam cessante ratione iuris, etiam ius locum non habet, L. quod dictum, de pact. Ad
huius sententiae confirmationem facit regula iuris, qua diserte id expresIum est in
L. f. I. au. de legat. 3. his verbis: Cum ab herede. aut Iegatario retiσqui potest. etiam ab heredis is legatarii berede φdeicommissum reti tam valare, benignum est. Sed tamen etiam hoc casu placuit ab exheredati subitituto legatum, aut fideicommilIum relinqui non polle, non tantum hae rege, sed etiam iure veteri. Ex-llat enim haec sententia in ae L. qui Οου- dum. I qu/ fio vers. ne cui contrarium,
Non obstat, quod exheredalo, cui legatum datum ell, fideicommissum relinqui poseil. Non enim si ab herede relinqui non potest, quod ab exheredato non potuit: idcirco recte colligitur, contra liquid exheredato legari potest, recte etiam legari posse ab eius herede sub ilituto. Nam quod ab exheredato cui legatur, fideicomis missum relinqui potest, id beneficium personale est, nec personam exheredati egreditur: quoniam non est eadem ratio in here-
de filii, quae in filio ipso A filio exheredato, cui pater legatum dedit, fidei commilium relinqui potest; quia pater ei tantundem
dedit. aut amplius. Haec ratio locum non
habet in substituto filii: quia pater huic subili tuto nihil de suo dare intelligitur.
Nec nos moverit. quod dicitur a legatarii heredibus fidei commissum relinqui posI., dicta L. f. de luat. 3. Nam haud tim-plieiter dieitur fidei eommillum ab heredibus legatarii relinqui polle, aut relictum valere; sed valere benigηum esse. Ex his verbis intelligimus, hanc regulam locum habere' solum in aliis legatariis. non autem in legatario filio exheredat . hac ratione; quia quod benigne in aliis recipitur, id in exheredato recipiendum non eli propter odium exheredationis paternae. Exheredationes enim ut res odiosae benignitate interpretationis adiuvandae non sunt. L. eum quidam, tu stu.
284쪽
ue r Ad Tit. XXXVII. Lib. VI. C. de Legatis. s a
Sed cum haec sementia fuerit etiam ve- tem non possit idem illud corpus relinteris iuris, quid opus erat luiliniani con- quere, quod prius exheredato legarait Ets itutione ad eam confirmanda mi Respon- luilinianus adiicit, ne hoc quidem patrideo: Quia tertiam dubitationem luilinia- concedendum esse, in odium exheredanus dirimit. Quaerebatur enim amplius, tionis, ut i pie in principio huius coniti si pater non potest aliud tantundem re- tutionis significat. linquere a substituto exheredati, an sal-- L. penuit. Idem A. Ioanni praefecto praetorio,
Si legatarius, s vel fideicommissarius J celaverit testamentum, re postea
hoc in lucem emerserit, an posset legatum Hi relictum is, qui celaverit, ex eo testamento vindicare diastabatur. Suod omnimodo inhibendum esse cem femus, ut non accipias fructum suae ealtissitatis, qui voluit heredem ber ditate fisa defraudare: sied huiusmodi legatum quidem auferatur, maneat autem, quasi ρro non scripto vita heredem, ut qui alii nocendum
esse existimavit, istis fuam sentiat iacturam: quemadmodum s legatarius,
cui stropter tutelam gerendam aliquid relictum sit, non subierit tutelam: eiqu/dem legatum aufertur, ρ illo autem ad ignatur, cui ille utilis eme n
tuis. Dat. Kal. Irim Constantinop. post consulat. Lampadii N Oresisse V CC. SUMMARIUM.
1. Legati a monem mittit is, qui tu- rar datur tutelam non subiit. SEntentiam huius logis complexi sumus les tutor datus, tutor non fiat, nihilomi
ad L. s. ostr Notandum est, quod nus eum legatum consequi. is etiam lux hic dicitur, eum ' legati actionem amit- toe else non poteli, qui cum ex inquisitere, qui tutor datus tutelam non subiit. tione magis iratus dari deberet, & para-Hoc enim generalius dictum est, sed ita tus elIet tutelam suscipere, a pras Oie non accipi debet, si is qui tutor datus erat, est ad millus, ut non satis idoneus. Et ob cum pollet, tutelam suscipere noluit. non hane caulsam placuit eum. qui ita admis- etiam, si non potuit, L. pos I xatiam, sus non est. nihilominus legatum conse I. amittere, D. de his, quae tit indig. qui, L. eum sius. s. non iure D. de aufer. L. qui taleiam, mi de testam. rat. Iegat. 1. Hae iuperioris regulae excepit O Quod si quis ideo tutelam non subiit, quia ' nes non sunt, sed confirmationes Potius. non potuit, nihilominus ei legatum sal- Confirmant enim eum solum, qui ut Ozvum est. lS non potuit tutelam subire, qui datus tutelam non subiit, legatum a m tutor iure dari non potuit, ut miles. Et tere, quia noluit tutor esse, de quo solo ad hane caullam supra eonititutum est, regula concepta est. L. ab adminis sione, supr. h. t. si mi-
285쪽
s 3 Hugonis Donelli Comment . in Cod.
- L. ult. Id m Augustus Ioanni pr.efecto praetorio. Illud, quod de testatis, Oel fideicommissis te oralibus, utpote irritis, a legum conditoribus definitum est, emendare prooeximus, sancientes etiam ratem legatorum, vel Meicommissorum speciem valere re Armitatem habere. Cum enim iam eonstitutum si fieri posse temporales donationes N eon-rractus: consequens est etiam legata vel fideicommisa, quae ad temstus relicta sunt, ad eandem smilitud*nem confirmari: ρψ completum videlicet tempus ad heredem iisdem legatis, vel Meicommissis remeantibus, necessitatem habente legatario , vel Meicommissario cautionem in personam heredis exponere , ut ei pose transactam tempus res non culpa eius deterior facta res ruatur. Dat. XV Kal. Nov. Gnsantinop. stos consulatum Lis adii
C Um decem annua Titio legata sunt,
usque ad decem annos; aut cumfundus Titio legatus est usque ad decem annos. & si qua sunt legata Titio ad tempus usque certum relicta, quaes in hac t lege temporalia vocantur, de iis ita ius olim fuit . ut quan vis ad tempus data sint. nihilominus essent perpetua , quia tempore finiri non poisunt , secundum regulam iuris L. nemo. D. de legat. r. Regulae iuris id exigunt, ut obligatio semel coepta non finiatur . nisi& iure constitutis modis, tu. Instit. quibus modis toII. obtig. inter hos autem modos non est solum factum, aut χωla voluntas teilatoris. Haec ratio significatur in L. obligationum fere, in Princiρ. versse. placet, D de oblig. N ah. Iuliinianus hae lege hoc ius mutavit, & eiusmodi legata omnia confirmavit, ut vale
rent ncin minus, quam Caetera.
Hic quaesitum est, utrum t ex hac constitutione legatum temporale finiatur tem pore prae ili tuto praeterito, ipso iure, an per exceptionem Movet quaestionem, quia etiam olim huiusmodi legata finiebantur ope exceptionis. Nam si legatarius legatum post deeem annos annuum peteret, ab herede quidem iure peteret. sed exceptione doli mali submovebatur, quia Petebat ςontra conventionem. idque eL
L. Legatum te orais atram Diatων tempore praestituto, praetorio ipso
pietam est in dicta L. Obligationum fere, vers. placet. Hinc quaerimus an idem etiam nunc post hanc constitutionem proin
handum si Quod vulgo probatur. Sed perspieuum est. Iustinianum haec
legata omnia constituere temporalia. ita tempore constituto finito ipso iure finiti. id autem planum fit ex eo, quod dicit, se in eo vetus ius emendare. Nihil emendaret in iure veteri, si legatum lempore. iure non finiretur, sed tantum per exceptionem : nam & olim idem ius fuit. De inde ita scribit, se conitituere, ut legata temporalia, quae prius irrita erant, non valeant : prius erant irrita iure summo antum, non iure praetorio. Hoe igitur constituit etiam ipso iure non valere nunc ea legata . Quod autem dicitur le3ata tem poralia olim non valuit se. sic accipiendum
ell: ut non valuerint, quatenus tempora Ita erant: nam quatenus legata erant, debebantur & erant perpetua, sed quatenus iis tempus adiiciebatur, ad quod usque
legata valerent, hactenus adiectio non valebat .
Iustinianus addit, se hoe constituere, quia & idem ante in donationibus receptum erat, & idem in contractibus: quod de donationibus tantum quibusdam . &quibusdam contracti hus accipiendum est. alioqui sententia talia. Nam cum alicui dono
286쪽
ue ue Ad Tit. XXXVII. Lib. VI C. de Legatis. 3 6
dono fundum ea lege, ut id faciat, aut
non faciat: caussa non secula non revo-eatur domjnium ipso iure, ted tantum condictio ob cauillam L. 4. S L. s. supra, de condia. ob caus. Sed solum ipso iure finitur dominium rei donatae in specie,
cum donator dedit alicui, ut ab eo aleretur, & caussa secuta non est et L. I. infra, de vivax. quae sub. mod. Idem in contractibus dicendum eli : nam si tibi vendiderim fundum , & tradiderim , ut
iuus sit, donec illud non faceres, caussa non secuta; nihilominus fundus tuus manet. nec alia mihi adito tecum eit, quam actio in perlonam ex venditione, ut mihi rem reddas . Solum dominium translatum ipso iure finitur, cum res vendita eli &tradita lege commis Ioria, ideli, ea lege, ut li intra certum tempus pretium solutum non esset. landus inemptus ellet, tu . deIege commissorsa. Has igitur species in hac lege accipere debemus.
De his itaque caustis haec constitutio accipienda eii, quorum argumento Iuilinianus dicit, se idem conlii tuere in legalis omnibus temporalibus, ut post tempus constitutum, & decem annua desinant ipso iure deberi, & fundus legatus desinat ipso iure legatarii' esse. Quamobrem caussam adiecit ivllinianus, non aliter huiusmodi legata praelianda este legatario. ubi aliquid illi daretur, quod poli ea relli tuendum esset, quam si caveret heredi, se id legatum poli tempus constitutum restituturum salvum & integrum, quod sine culpa sua fieri posset, cuiusmodi cautio recepta est in re fructuaria . quae fructuario fruenda
datur , L. I. N. Uufr. quemadmodum
Uoniam titulus sequens tantum de
verborum significatione . non de iure est, Omnia rescripta eius talia sunt,
ut legenti facilia sint, itaque pergimus ad
287쪽
ue Hugonis Donelli Comment. in Cod. s 8
COD. SI OMISSA SIT CAUSSA TESΤΑMENTI. Ad L. si in fraudem. I.
I p. Severus & Antoninus ΑΑ. Ianuariae. D in fraudem legatorum transmisam heressitatem ad fulsitutum ρrob rura es: utilis actio adversus eum cum quo fraudis consilium participatum est, tibi competit. Plane si pecunia Moeota omisit aHitionem: legata re Iia deicommissa praestare cogitur. Accep. Kal. Octob. Fusco N Dextro Cossin L. Eum. 2.
I p. Philippus A. & Philippus C. Victoriae.
Eum qui cum testamento posset obtinere hered talem, ab intestato ius successonis voluit amplecti: tibertatibus eoaem restamento datis obesse non posse, iam pridem placuit. Quod si eum iam neque adiri ex testamento hereditas,
neque bonorum possessio peti possit, iudicium defuncti non usurpabitur, sed
ad irritum iuris ratione revocatum est: stetitio retictorum nullo rure ρrocedit.
Si vero iure facto testamento, cessante herede scripto, alter ab intestato adiit hereditatem: neque libertates neque legata ex testamento ρUse praestari, manifesum est. PP. Kal. Ian. Philippo A. S' Nuiano Cossin L. Si Procul ans. 3. n. Diocletian. & Maximian. ΑΑ. & CC. Apro de Piae. Si Proculiana patri vestro, cuius estis heredes, resamento quid reliquit , re scripti iure secundum eius iudicium, vel omissa caussa testamenti successerunt ab intestato: aditus competens iudex, quatenus legis Fescidiae in dus patitur, vobis reticita res tui iubebis. Dat. XV Kal. Ian. Sirmii.
r. Actio legatorum, seu fideicommisso
L. Omittere bere itatem quis dicatur, quis item caussam te menti. HEredem legatis teneri certum est, si hereditatem ex testamento adierit, de quo dictum ad L. x. sv de legat. Placuit imperatoribus etiam eum, qui ex 3. Actio lineatorum. fea fideicommi rum quibur, quarum rerum gratia, S quatenus detur. testamento hereditatem omisisset, legatis obligari, si ab intestato pollideret hereditatem, L. uv. hre. Quam ob caullam merito hic titulus superiori de Iegaιis suti-
288쪽
ue o Ad Tit. XXXIX. Lib. VI. C. Si omissa &c. sso
iungitur . ut intelligeretur, quae in totum obligatio esset heredis in piaellatione te. gaiorum. De hac parte fuit edictum praeis toris ad hanc sementiam: Sι ρωιν omina ea a testamenti, ab intestato herodita- em, startemve eiur ρ Hebit, aut dolo
malo fecerit quo minus tossideret . quo
D laterii. eaterique quibus ex rudreto
defuncti ati quid deberi potuit, si non ab intesato pusideretur bereritas, careantiis, quae sibi reticta oue: in eam perimis, quasi eae testamento adiiset. roga/ta
caussa, actionem dabo. Haec propemodum verba edicti fuisse. arguunt ea fragmenta, quae iuris auctores veteres interpretantur, sub eodem tit. D.
Sed lingulae partes facile notabuntur inexplicatione edicti, & totius huius tituli, quam subiieici. Coni lituitur hoc edicto a cilci legatorum . seu fideicommis Iorum n va, & quae iure civili ei incognita. Videndum est, in quem detur, quibus detur, quae sit actio. & quatenus detur. Haec t aetio in eum datur, in quo quatuor concurrunt. l. Hum elIe oportet, qui
omist eaussam te ilamenti. L. I. iu str. M. B t. unde titulus, Si ais omisa ea a . se. Omittere t hereditatem maxime is dicitur, qui cum poliet ex testamento hereditatem obtinere, vel per se, quia institutus erasi vel per alium, quia institutus erat eius tervus, aut filius, quem inpotellate hahebat: noluit hereditatem ex testamento habere . quod contingit in extraneis heredibus repudiando i in suis se abit inendo hereditate, aut iubendo, ut is,
Per quem acquirere potuimus, repudiet, L I. iu str. ver. S uth I νefert. L. I. s praetermittere. D. eo. Hic volumus non
aliter videri omitii hereditatem, quam si quis ideo non adeat. quia noluit. Cum
pollet. Ex quo intelligitur, si quis herestellamento inititutus ideo hereditatem non adiit, quia tella mentum iure non valu: l, non teneri legatariis, quan vis ab intellato
defuncti pollideat hereditatem, quod scri- eum eit in L. x. b. t. scilicet quia qui Iure non potuit esse heres, non potest dici ex superiore definitione Omitisse hereditatem. Edictum autem ad eos solos pertinet . qui omiserunt caullum testamenti. Praeterea omittere caudam testamenti etiam dicitur, qui testamento praeteritus b norum pollellionem contra tabulas adversus testamentum patris petere potuit. Et ideo plaeet. si is omitti honorum polIensione conira tabulas ab intellato petat bonorum pollelsionem, unde tiberi, eum insolidum legata praeliare debere, quae cer ijs tantum personis deberet, si petiisset ho- Tom. IX. norum pollessionem contra tabulas , L. quια. 6. I. pen. L. si stius. D. eod.
Sed quomodo diei potest testamenti
caussam omittere, qui ex teilamento nihil habuit, quantumvis non petat bonorum postessonem contra tabulas . item quaero, etiamsi bonorum pol Ielsionem contra la-hulas peteret . quo nodo dici possit caussam testamenti sequi. qui let amento praeteri ius elli Resst Hoc ideo responsum est,
quia ex Fili malum est, non solum honorum polsessionem secundum tabulas esse ex te flamento, sed etiam bonorum polleslionem contra tabulas, quia neutri locus esset, nisitelia mento rite tacto. Sunt autem, qui bonorum pollessionem petere pollunt, non tantum heres tellamento institutus, aut filius te ita mento praeteritus. qui omittere
poteli caulIam testamenti, & ab intellato possidere hereditatem; sed etiam legatarius . cui tellamento aliquid relietum est, quod iacit tunc, cum dolo malo faeit, ut heres scriptus omittat hereditatem, & fienon ex caussa testamenti legatum obtineat
ab herede . itaque platet hoc casu, si is
legatarius rogatus tu testamento legatum id rellii uere. fi .setcommissi nomine obligari, tanquam qui Oinissa caussa testamenti postideat hereditatem. vel rem hereditariam, L. I quamquam, D. eo Ex hae parte intelligimus, si quis non si testamento institutus heres, & ab intestato postideat hereditatem, eum legatariis non teneri ex hoc edicto, quoniam non omisit caussam tella menti, qui ex te
flamenti caussa nihil habuit. Sed hoe eit, nisi is, qui ita possidet hereditatem ab intestato, participato cum heredibus seriptis fraudis con filio hereditatem possideat. Nam hune placuit utili actione teneri, L. r. . D. N. eod. Et ideo li heres scriptus
pecuniam accepit, ut omitteret hereditatem, vel gratis omiserit hereditatem, hoc consilio, ut hereditas ad substitutum, aut legitimum heredem perveniret : hoc casu utili act ne a legatariis Re fileicommissariis conveniri potest. Utili. id est, non ex verbis edicti, quoniam heres pollidet hereditatem , sed non omissa caussa testamenti i verum ex senientia praetoris, seu
edicti, quia perinde est , quasi omisit et
caussam testamenti. qui huius omissionis fructum percipit. De herede scriptum est L. a. 3. 4. II. h. t. De subit liuio est.
Non suffieit omisisse eaussam tellamen ii , nisi quis post ideat hereditatem, vel
partem eius, aut dolo malo fecerit, quominus poIsideret. Horum igitur alterutrum concurrere oportet. De eo, qui possidet
289쪽
est in L. i. statim is pr. Nihil autem refert, utrum quis possideat hereditatem. an partem. an vero etiam hereditatis rem heredit riam minimam, L. eis, cum 3. se . D. h. t. in eadem caussa cum posset loreeli is, qui dolo malo fecit, quominus possideret, de quo in L. r. faue intervenies-re, I. se . 'II. b. t. idque ex regula iuris perpetui conitituitur; secundum quam par caulla eli eius, qui possidet, & eius, qui dolo deliit pollidere, secundum quam eandem regulam se n per qui dolo desiit possidere, pro polle Ilore habetur, L. quido . de ret. iur. Duo dolo facere intelliguntur, quo minus hereditatem ab inteissato postideant. Primo & quidem pro prie hi, qui ab intestato polsidere coeperant i deinde ad alium hereditatem. quam
possidebant. transtulerunt volentes scientes, cum ab his hereditas noo evincere tur, L. I. g. fave inter Uenrente, vers.
dolo, S. b. t. Deinde hi, qui ab initio
malitiose fecerunt, ne hereditatem possiderent, quo ea vel ad substitutum, vel ad heredem legitimum perveniret, L. I. I. ea. 29. b. t. Et ideo sive heres scriptus pecunia accepta omisit hereditatem, sive nulla pecunia accepta, sed tantum gratia
subitu uti aut legitimi heredis idem facit:
utroque casu actione tenebitur, non utili,
sed directa, quoniam dolo secit, quo minus possideret. De eo qui pecunia acce pta omisit hereditatem eii, in L. E. D. eod. De eo. qui omisit gratia, tantum etii a L. . D. eod. Sed ita, ut ex ea lege non satis aperte colligatur, utrum hoc casu heres omittens hereditatem conveniri debeat i sed satis intelligitur ex eo, quod dolo pollidere desiit, & hic generaliter dicitur ex educto teneri, d. c. I. s. pes. Secundum haec evenit, ut cum heres institutus dolo malo hereditatem omittit, quo ea perveniat ad subili tutum, aut heredem legitimum. hoc casu .inciere duos teneri ex hoe edicto legatariis; eredem scriptum directa actione, quia Omilsa caulla tella menti perinde habetur
uati pollideret. cum dolo desierit possiere ; & praeterea sublii tutum & here. dem legitimum utili actione. ut in superiori parie dicimus, & L. I. h. t. comprehensum est. Ubi tamen monendi sumus, hoe casu prius conveniendum elle & exeutiendum pol sessorem; deinde si ab hoc omnia o tineri non possunt, tum secundo loco perveniendum elle ad eum, qui dolo malo omilit hereditatem. Quae cautio diligenter notanda eii ex L. x. v. eod.
Ex hac parte primum colligimus, si
quis omisit caussam tellamenti, neque he. reditatem possidet, aut dolo malo possidere desiit, hunc legatariis nullo modo leneri, quantumvis alii possideant hereditatem ab inteliato. Liberum eli enim eui. vis hereditatem non adire & implieari hereditariis oneribus, L. si quis, 'D. eod. Alterum ex eadem colligimus parte . si heres institutus omissa caulla tella menti non possideat hereditatem, neque dolo fecerit. quo ad alium perveniret, alius veωro ab intestato possideat. evenire id quod scribitur L. x. in D. B. t. nempe legata nullo modo praellari debere : non enim tenetur heres inlii tutus, qui omitti quidem caussam tellamenti. sed non possidet hereditatem: non etiam is, qui possidet hereditatem; quia neque caussam te stamenti prius omisit, cum institutus nouesset. neque fraudis consilium participare
potuit cum eo, qui dolo nibit seeit. Ne hoc quidem satis est, omissa caussa
testamenti possidere hereditatem, partemve eius; sed & tertium concumere oportet, ut quis possideat hereditatem. Par
temve eius ah u te ita O, ut omnia hic rescripta deelarant, de et i in L. I. in ρr. D. eod. Ah intellato pollitere hereditatem intelligitur qui pollidet tamquam he. res: nam iure intellati non nili heres possidet. Sive igitur quis iure legi imo heres erit . ut olim agnalia sive quis bonorum possessionem petierit, ut cognati; sim et . iam quis hereditatem nullo iure possideat ab intellaici; possideat tamen tanquam hev res, quod se heredem eo mendat. auI he redem es Ie velit, is ell, qui hae ed-cti
Parte tenetur, L. I. I. non quaerimus
'D. eod. Quod si quis omissa cauda leti menti pollidet rem aliquam hereditariam , sed titulo singulari, velut pro dote. Proemplo, pro donat cit item quia legatorum servandorum caussa , aut rei tervandae caussa in pollessionem rerum milus est. is non tenetur hoc edicto; quia non possidet intellati titulo, sed alio iure. L.
Hie excipitur subiti tutus, qui partici pato fraudis consilio cum herede instituto hereditatem possidet; nam hune diximul
utili actione teneri. L. I. 1. 3. m. h. tis
Et tamen hic ab intellato non possidenhereditatem, verum eκ testamento, uem
pe ex syblii tutione. Sed habita ratione institutionis, perinde habetur, quasi ab intestato lacte deret & obtineret hereditatem ι videtur enim magis succedere in locum instituti. Excipiendus praeterea ei hlegatarius, de quo supra ex L. 4 I . ea
Hugonis Donelli Comment . in Cod.
290쪽
s ue 3 Ad Tit. XXXIX. Lib. VI. C. Si omissa &c. ςς
v. eod. Nam hic tametsi omissa eaussa testamenti obtineat legatum; tamen non obtinet tanquam heres, sed titulo privato.
Ex hae distinctione nata est in seriptio ti. tuli in D. M quir omissa eaussa testamen-ri ab intesato. vel atio iuro possideat hereditatem. Qui ab inleslato postidet, tenetur, qui alio iure, non tenetur.
Ad hae e omnia & quartum exigitur, ut quis ex hoc edicto legatariis teneatur. id autem ell, ut qui omissa caulsa testamenti ab intellato hereditatem postidet, id secerit in fraudem legatariorum, & caeterorum , quibus quid testamento datum est, quo carerent his, quae tibi relicta sunt. quae pars indicatur in L. r. in pri sed apertius in I. sane inter Ueniente. vers. dolo, D. eod. Ex quo intellectum est, non teneri hoc edicto eum heredem scriptum, qui sine fraude hereditatem omisit,& ab intellato pollidet, ut tibi consule rei, cuiusmodi eit patronus, si sita liberto inlii tutus ex legitima portione, sed ea portio legatis sit exhaulla, L. quia autem , I. si patronas, L. excusatus, v. eod. Simile exemplum est in filio instituto, quem pater nimium overavit, in L. quaesitum, D. de acq. her. Hare cum in aliquem concurrent, turn is erit, in quem actio ex hoe edicto competat., Caelerum i quibus detur, quarum re rum gratia, quae actio, & quatenus detur. continetur in his verbis edicii: Peria inde ae s ex testamento hereditatem arii
fet. Quae verba in edicto expresta sunt e constat, ex L. si duo, L. si dolo. N. eod. Ex his primum intelligitur hane acti nem permitti legatariis, & his, quihustellamento quid datum eli. Nam iis te neretur heres. si ex testamento hereditatem adiisset. Ex iisdem verbis intelligimus, non tantum legata ex edicto peti posse, sed etiam salvas esse libertates teis 1lamento relictas tam directas, quam fideicomini Isarias. L. antepen. I. I. L. ρe .
L. de Iibertatibus, P. eod. Quod & expressum est in L. et . in pr. h. t. Ex iisdem verbis intelligimus, quatenus legatorum sve fideicommittarum nomine actio detur in eum, qui omilla caussa testamenti ab intellato convenitur. Nec minus ex illis
verbis intelligitur, quae sit actio, & qualis tum in legatariis, tum in heredibus. Seu intelligitur, quatenus detur actio in eum, qui omissa cauisa testamenti ab intellato hereditatem possidet. Intelligimus
autem ita dari, ut quemadmodum tenetur possessor legatariis; ita etiam eadem commoda consequatur, quae habiturus eruset, si ex testamento hereditatem adiisset.
Ea autem commoda tria sunt. Primum, quod ei, qui omissa caussa testamenti ab intellato pollidet hereditatem , commodum legis Falcidiae concedatur, ut quemadmodum legata ex hoc edicto praestati,su ex hac parte edicti ea praeli et, reten
ta quarta ex lege Falcidia, L. si duo. F.
uit. L. cui, D. eod. L. au. b t. id autem ex eo effieitur, quia si heres ex testamento hereditatem adiisset, beneficio legis Faleidiae citra controvernam uteretur. Nam ea lex ad heredes scriptos pertinet. Secundum commodum est, quod si duci om illa caussa testamenti ab intellato pollide hunt hereditatem, linguli in solidum tenentur leg tariis, sed pro ea tan tum parte, quam possident, L. si duo, L. si BD, P . eod. Nam & idem e mee retur, si duci testamento hereditatem adii
sent: tenentur enim heredes oneribus hereditariis pro portione tantum heredita ria, L. 2. inst. de ber. action. Tertium
commodum est in libertatibus fidei commisiariis. & si is, qui omitia caulla tellamenti ab intellato possidet hereditatem, fervis hereditatem prael literit ex caulla fi . deleommisti, hos sibi lihertos habeat, L. 'euult. D. eod. Nam & idem iuris foret,
si ex testamento hereditate adita manu
mitillet, s. au. IV. reb. per sdeicom. retia sius. Sed datur haee omnis actio non simplieiter, verum cauila cognita, ut est in L. uia autem, I. non se Iis. D. eod. Quius ve his significatur, praetorem ita actionem dare aci versus eum, qui omilia caalsa testamenti hereditatem 4b inteliato ponii det, nisi aliqua aequitas suadeat, ne detur. & an si aliqua aequitas praetorem CD-gni iurum & aestimaturum. His autem ver bis contineri intelligimus, neque hanc a ctionem dari semper in eum, qui omillia caulsa testamenti ab intellato hereditatem
possidet, neque dari semper omnibus legatariis.
Ex his, qui omissa eaulsa testamenti ab
intestato possident. non tenentur ex hoc edicto ii, qui facultatem omittendi ex te stamento nominatim a testatore acceperunt ; quoniam praetori in hoc edicto solum propositum fuit, ut voluntas testato ris servaretur, L quia autem, I. plane, L. f. I. nou s ιιciter, D. eod. item
rui cum hereditatem ab intestato e cepi Dent possidere, ah his pollea hereditas evicta est sine ulla adversarii collutione, cs. non si Deiter Ex legatariis autem excipiuntur ii, qui& ipsi omissa ea ulla testamenti ab intella. to possident hereditatem, utputa heredesiasti,