장음표시 사용
301쪽
ue rue Hugonis Donelli Comment. in COG. 676
illa nata sunt, ut fideicommissia dicerentur elle vice legatori , seu Gmine legati contineri'. L. Dei commissa, delegat. 3. Hinc& illa formula. qua utitur Se aevola: IegsUrrat aliquid per fideicommissum, L. uxorem S. legaverat, de I gat. 3. Qucid ita dictum ellis apparet, quas legare idem .sit generaliter, quod relinquere. cuius relicti sunt duae species: una, cum per leg tum relinquitur c altera cum per fideicom-
Et res ita habebat, fidei eommissa effectu pro legatis erant; sed nihilominus etiam hac persecutione constituta differentiae manserunt inter legata & fidei commis-ε sa apud veteres. Differebant autem l leta a fidei commistis, & in actionibus.
in viribus utriusque relicti. in actionibus plus tributum erat legatis, quam fideicommissis. Nam legata olim variis actioni lius consequi licebat. L. eum Miur. I. variis, de Iegat. m. nempe actione in personam ex testimento, S: actione in rem, ubi res tellatoris suillat, & actione hypothecaria, ubi legatarius millas esset in possessionem bonorum legatorum serinuandorum caussa , de quibus dieitur ad
L. I. infra, commun. de legat. Fideicommissa autem, qima praeliabantur tantum de manu heredis seu legatarii, unde relinquebantur. I. ρeu. Institui. de fingui. reb. per Meicomm. retur. ideo intelligimus recta dominium in fideicommiliarium non transiilse, sed peti debuisse ah herede, ut transiret. Proinde unam tantum
actionem in personam fuisse, non ei iam
In viribus autem utriusque relicti' dinferentia hare erat, quod fidei commiisa, quia non nascebantur ex utilitate & subtilitate legis, ideo plerunque & benignius accipiebantur, quam legata, I. sed non usque, Institur. de Iegat. Ex hoc fonte quinque differentiae natae erant. l. Quod legatum teli amento solum relinqui poterat, non etiam codicillis, nili eodieilli ad tellamentum pertinerent: fideicommissum relinqui poterat & tes lamentis & eodicillis, I. praeterea, Institur. de Meleom.
hererit. I. Differentia ex hoc nata eli, quoniam ut legata constituta sunt lege m. tabularum, ita convenire putabatur, ut legatis eiusdem iuris solemnitas servaretur; solemnitas autem suit in testamentis, non in eodicillis. Fideicommissa eum v x iure non essent. subtilitas iuris civilis in his negligebatur. Il. Differentia est, quod legata a solo herede relinqui poterant, non etiam a legatario: fideicommissum autem& ab herede relinqui potuit, & a legatario, nee non fideicom missario. Iustit. in ρr. se sing. res. per. Sc. Dilserentia
haec ex verbis legis ret. tahularum nata
est, quae potet latem facit legandi de suo: is autem legare videtur de suo, qui ab herede legat, quia heres intelligitur eadem persona eum defuncto, Noveit. de
ur. a mor. praesit. in me . Quod autem a legatariis relinquitur, id de alieno relinqui certum et t. Sed liare ratio coatem pia est
in fideicommissis, quia etiamsi fidei commissum de alieno relinquatur, tamen ae quum eit, quatenus quisque a nobis acincepit, eatenus eum nobis obligari
heredis legari non poterat, fidei commis sum relinqui poterat, g. post mortem. IV. de legat. Differentia haec nata elt ex xe- ιgula iuris civilis, qua efficiebatur, acti Ones ab heredibus & contra heredes incipere non poste, rix. at actionea ab heredib. svr. Haec regula, ut iuris veteris erat, ita in legatis ex iure naseentibus fervabatur , non ita in fideiecim mistis . lv. Differentia erat . quod legari non poterat ante heredis institutionem, quasi quae esset eaput & fundamentum tella menti. I. ante heredis, Institui. de Iegat. At fi. dei committi poterat, ut ex eodem S. colligitur . quia de legato tantum illic nominatim scriptum eli, sed exprelle scriptum est in fragmentis Ulpiani, iat. de s des com. V. Et polirema differentia erat in lingua. ut auctor est Ulpianus eod. eit. Nam le- 'gata tantum Latine relinqui poteranti fidei commissa & Latina & Graeca lingua.
Iustinianus has omnes disterentias, editaeonstitutione, sustulit, non tantum in actionibus, sed etiam in viribus legati & fideicommiss. I. . h. ius'. commau. de legat. Ea constitutione, quod legatorum proprium erat, fidei commissis tribuit ι& quod fidei commissorum erat, transtulit ad legata . Legatorum proprium erat tribuere plures aAiones: lustinianus effecit, ut totidem actionibus fideicommilium peti posset, de quo plenius titui. infra, communia de legat. Proprium fideicommillorum erat . ut multis modis fideicommissa valerent, quibus non valerent legata: Iulii ἀnianus conlii init, ut quibus modis fidei commissum utiliter relinquitur, iisdem modis legatum datum valeat . ita effectam est,
ut legari possit in codicillis de a legatario.& post mortem heredis, & ante heredis institutionem, & quae unque lingua, quoniam & his modis fideicommissum datum
Post quam eonstitutionem in summa fere definiemus, legata esse per omnia
302쪽
ue Ad Tit. XLII. L1b. VI. C. de Fideicommissis. 3 1
egaequata fideicommissis, & fidei eommissa cisse potestatem. Ex quo genere esse du- legatis, idque ex eo patet, quod totidem bitare non debemus ae L. I . I t. r. verbis legimus L. I. de legat. I. cuius haec Narn eum Ulpianus, ut verisimile est, inseriptio eli ; UIpiau. &c. Unde valde ex usu & iure suorum temporum scripsia laboratum est omnibus temporibus, quo- set, legata maxima ex parte exaequata esse modo ille loeus conciliaretur cum innu- fidei commissis, Tribonianus, ea potestate meris locis Pandectarum, in quibus utri- a Iulliniano sibi facta, pro illis verbis, usque generis differentiam mansisse appa- Laaxima ex parte, vel similibus, reposuit, ret, & praecipue quomodo conciliaretur per omnia, ut in eo serviret constitutioin cum lus liniani conuitutione, d L. I. ius ni iam editae, vel quae mox promulgan cum de Iegat. in qua ille profitetur, di D da esset. Monendi tamen sumus, hacte- ferentias legatorum & fideicommissorum, nus differentias Iuttinianum sustulijse inter non solum fuisse temporibus Ulpiani, sed legata.& fideicommissa, quatenus ad vo- etiam ad sua tempora mansisse, utpote qui luntatem tellatoris conservandam natura eas hae eonititutione sullulit; quae omnia id fieri potuit: sed ubi id non poteli fie- falsa sunt, si verum ell, Ulpiani tempori- ri, intelligendum est, etiam veterem diffe-hus per omnia exaequata tuisse legata fi- rentiam mansisse. quod accidit in liberta-deicommistis. Sed ne laboremus, memi- tibus. Nam si servo libertas directe datanisse oportet eius quod Iustinianus seri- sit, deinde ali eo cui per fideicommi Lbit L. E. I. taatum, fur. de vet. iar. sum iam relicta erat: ut prior fiat liberinentiruando, se potestatem fecisse Pande- tus tellatoris; pollerior heredis, 3 uis.ctarum compositoribus emendandi & mu- Insu. de sing. reb. per sid. per rerum tandi, si quid supervacaneum, vel alienum naturam fieri nequit, ut idem sit libertus a suo tempore, vel minus idoneum in ve- heredis & testatoris. Quapropter & veterum seriptis invenissent, & mutata atque terem differentiam manere in his liberemendata etiam sub inscriptionibus vete- tatibus necesse est. Tum iuris auctorum in Pand. redigendi fe-- L. D probaveris. I.
Si probaveris Demetriam petiisse . de matre heriaeque sua, ut tibi alia
menta menstrua vestiarium annuum praestaret, eamque secutam Doluntarem sibi Di per multum temporis, idest, non minus in tali caussa triennio, ea maestitit: ut is futurum quoque ea praesentur, re si qua in straeter tum Praestita non funi, ut exsolvansur, impetrabis. PP. XVII. Kal. Sept.
is L. Hs. 2. Idem Α. Eupatrio. Eis inutiliter Me cominissum relictum sit: tamen s heredes comperta voluntate defuncti praessia ex causa Meicommis avo tuo praestiterunt: Ρ-sra ab heredibus mus de ea re quaestio tibi movetur, cum non ex ea sola
scriptura, sed ex conscientia resim fideicommissi defuncti voluntati satisfactum esse videatur. PP. VI. GL Aug. Laeto II. Cereale Coss
I. Fideicommissum an ex imperfecto te- 3. Prima huius tegis senteπtia. samento S iniasis eodietuis r . AItera Buras Iegis sententia.
Linqui post utiliter. s. Tertia huius IVrs Butentia. E. Sententia huius es se . legix. Coniungenda est eum hae lege L. L. nem inris pertinet. Ius ita est: Fidele minUtraque enim ad eandem definitio- mi IIum t ita, ut legatum non relinqui, Tom. IX. O o aiu
303쪽
s y Hugonis Donelli Comment. in Cod. sgo
nisi iusto testamento, aut iustis eodieillis. Ex imperfecto autem testamento & iniustis eodie illis fidei commillum inutiliter relinquitur. ac proinde inutiliter relictum non debetur, L. is in epipola. in f eod.
interdum tamen, quod ita inutiliter relictum ei l. voluntate heredis eonfirmatur, ut non minus valeat, quam si utiliter esset relictum. id contingit. cum heres, a quo fideiecimmissum rel: Aum est, sciens a se relictum. sponte sua agnoscit voluntatem
x & iudicium defuneii: quae t sententia est
harum legum . Qui voluntatem defuncti agnoscit in fideicommillo, qua nuis inutiliter relicto, fidei commilium confirmat, ut sve praestiterit. repetere non possit, L. 1. h. t. sive nondum quicquam praeiliterit. nihilominus ad praestandum obligetur, quae sententia expressa est in L. non dubium.
in M. δερ. de tesam. Eadem sententia
Voluntatem defuncti intelligitur agnoscere heres. aut aperte, cum se eam agnΟ-
seere profitetur, & legatum praellare velle: in quo an sola voluntas sufficiat, an vero cautio, seu stipulatio necellaria si, oportunius dicitur ad L. si veritas, itfr. h. t. At agnoscit legatum re ipsa praestando. & quidem in eo, quod praestat heres
sua sponte. ita voluntatem agnoscit, ut
quod praestitit, repetere non possit, L M
Sed an in futurum quoque obligetur, ut fideicommissum praestet. ex eadem caussa quaeritura quae modo locum habent infideleommissis annuis, cum decem annua puta relicta sunt Titio, vel alimentorum, vel alterius rei caulsa. Et placet eum. ut ex caussa huius s deleommissi aliquan-iu fideicommissum praellitit, se actu non tantum, ut non iure possit repetere, quae solvit; sed etiam in futurum obligare, ut fideleommissum deinceps praeitet. non secus, quam li utiliter esset relictum: si modo praestiterit fideicommissum non minus, uam triennio. Quae sententia est L. r. te. Quae, ut recte explicetur, animadis vertendum est, hoc rescripto exprimi sententias tres, quae separatim sunt discutiendae., Prima i sententia est, fideicommisso
inutiliter relicto, puta, vel imperfecto testamento, vel imperfectis codicillis, si heres sponte saepius id prael iterit ex iudi-eio defuncti, non ideo in posterum obligatur, ut praestet, si nolit: nisi fideleommissum diu antea praelii terit . idest . in
hoc casu non minus triennio. Hic opponitur L. non dubiam. δερ. do te m. ubi
simplieiter definitur heredem, qui iudi-eium defuncti agnovit . hoe ipso, quod
agnovit . ia posterum fidei commisso obligari non tantum, si fidei commissum aliquoties praelliterit, sed ii non praelii terit. Multo ergo magis si aliquoties praestiterit, ut B. t. in L. r. Nam heres fideicommissum aliquoties praei literat, de adii- eitur id eum fecisse secutum voluntatem
defuncti. Resp. Quia fideicommissum aliquandiu praestiterit. non agnoscit voluntatem defuncti in laturum: nihil enim vetat, ut heres velit praei lare id, quod praeliat per id tempus, quo praestat; nolit autem id amplius in posterum praeliare, aut certe nolit in posterum obligari. Hoc loeo opponitur L. x. seq. ubi una praeitatione fidei eommissi dicitur heres agnoseere desuncti voluntatem. Respondeo: agnoscit in his, quae praellat, in his autem, quae non praelii tir, non aliter apnoscere intelligitur, quam si triennio ndeicommi ilum praelii titi ideo lex prima est de fidei commisso praellito, seeunda de fideicommisso praestando. Qua ratione responsum est argumento Accursit ex enumeratione partium sumpto. quod eli glollae . Ille ita argumentatur hoc rescriptum non posse consillere. Nam si utiliter fidei commissum relictum fuerit, statim debetur, sive quid praestiterit, sive non . . Si inutiliter relictum est, & heres ignorans inutiliter relictum praestitit, dum in facto eris rat, non obligatur fideicommis lario, quan- vis per decennium praestiterit, quia errantis nulla vciluntas, L. cum restamento , IV.
de iur. X fan. ignor Hoc amplius etiam quod praestitit, potest repetere ut inde biis tum per errorem iacti solutum, L. err.
ius ad L. Falcid. Quod si heres seiens
inutiliter rePctum sponte solvit, secutus defuncti voluntatem, hoc ipso, quod agnoscit voluntatem, fidei commillum confirmat, ut probatur L. L. h. t. Respondeo: Priora duo eertissima tunt, tertium di istinctione est explicandum. Nam cum heres sciens fideiecim mi ilum annuum esse inutiliter relictum, solvit, agnoscit voluntatem in eo,uod solvit, & ideo non repetit, d L. L. t. in his autem pensionibus, quas nondum solvit, non continuo agnoscit voluntatem defuncti . sed ita si per triennium
fideicommilsum annuum praestiterit.
Altera sententia i hie statuitur, si fidei-
commissum annuum, quanuis inutiliter relictum, heres secutus voluntatem desuncti, triennio praellii erit, non solum quae solvit, non repetiti sed & ut quae nondum praestitit, in posterum praeitet, obligatur. Cur potius hoc casu, quam tunc,
um Per uriennium non praestitit Quia ubi
304쪽
ue g. i Ad Tit. XLII. Lib. VI. C. de Fidei commissis. ueget
ubi per triennium praestitit, constantia &perse verantia praestationis declaravit, animum heredis fuisse velle sequi voluntatem defuncti. & in posterum praestare fideicommissum , L. quod calore, de reg. iar. Constantia igitur praeliationis declarat agnitionem voluntatis defuncti. Huic sententiae opponitur L. si certis de paris. O L. credι tor, φώρ. de uor. Quibus in locis haec sententia exprimitur: Si quis pensioσem annuam, aut usuras
ertiter promiserit, quanuis pacti sidem
fecutus, purιώur affuis eam pensionem, aut eas usuras praestiterit; tamen uou eo
magis obtigari in posterum, ut praestet,s notit. Et in summa multorum auustis
rum praestationem in re aliqua iudebita non ivducere rei prius indebitae obtig sionem. Respondeo: Nihil verius dicitur
in universum, quam praestationem multo rum annorum non inducere obligationem
rei prius indebitae, quoniam certis & constitutis modis obligationes nascuntur & finiuntur, L. obligat. fere, vers. placet, M. de oθώg. S aesioni . inter hos non numerat ut praestatio alicuius rei, quanuis saepius repetita. Proinde ex ea obligatio non nascetur, idque verillimum est, non tantum inter vivos in his rebus, quae in
tili pacto debentur, sed & fideicommissis,
neque tamen hi loci inter se pugnant.
Qui fit igitur, ut qui ex inutili pacto
saepius eandem pentionem pro millam praestitit, in pol terum non obligetur invitus, fidei eommiiso autem inutiliter relicto obligetur, li per triennium totum praestiterit Respondeo: Differentiae ratio eth, quia cum ex pasto inutili saepe aliquid praeitatur, non nascitur nova aliqua actio, ex
qua praellatio inducatur . Nam effectume it, solam praeitalionem non esse in hoo
numero earum caussarum. Praeter autem
eam praulationem nihil inducitur, nili agnitio prioris pacti, quod promissor se agnoscere ostendit hoc ipso, quod ex pacto solvit. Sed haec agnitio pacti non magis in caussa iusta inducendae obi gationis, quam praeitatio, atque adeo ipsum pactum, si promissor iterum pacto eodem constitueret id, quod sola natura debetur, L. I. I debitam, O. de petunia constituta. Nunc autem qui hodie aliquid pra stat, non ideo id in tuturum promittere intelligitur: ita praeter praestationem nulla hic noVλ eaussa eli, ex qua promissor in posterum obligetur. Proinde in totum nulla, uia nee praeliatio ipsa eaussam inducenae obligationis continet, ut supra dixi.
At in il l leommisso inutiliter relicto, cum Tom. IX. heres id sponte triennici pretellitit, in futurum obligatur . non qu a id praestitit, sed quia p itando voluntatem defuncti agnovit. Haec autem agnitio satis est ad
eum obligandum ex manifesta ratione a quitatis. Nam heres prius a defuncto accepit & lucrum & honorem. Equum est
igitur, ut quatenus accepit, eat unuS vo
luntati defuncti obligetur, maxime li sponte eit eam voluntatem secutus. Non Dbitat huic parti L. quod bovis. vers. nomideirco, 'D. ad L. Faleid. ubi tellator
legarat fideicommissium annuum; sed quia
supra dodrantem legarat, totum fidei com-mli Sum non debebatur. Poterat enim heres ex Lege Falcidia retinere quartam ἔ eruntamen voluntatem defuncti secutus
primo & seeundo anno solidum legatum praei literat: Illi e respondetur, non ideo in tuturum obligari, ut solidum praellet. id ipsum hoc loeci confirmatur, non enim dicimus, heredem primo & secundo anno fideicommissum praeliantem in sui urum obligari, sed ita demum, si non minus,
Sed videri potest ei iam in hae sententia falsum esse, quod dieitur, fi eicommissum deberi, si solum triennio p lii-
tum iit. Videmur enim exigi non minus, quam decem anni, ut quis ob praeuallonem plurium annorum in futurum obligetur, ex L. eum de in rem verso, D. de Uur. ubi filiussa milias pecuniam mutuam acceperat sub certis usuris. Si ea pecunia in rem patris versa sit: con stat patrem de in rem verso obligari,
etiamsi filius nihil in peculio habeat, L.
I. de in rem verso. Cum de hoc non conitaret, paler eius pecuniae usuras per deeem annos creditori filii solvit. Mortuo patre conveniuntur heredes a creditore filii tanquam de pecunia in rem patris versa: negat heres patris. pecuniam in rem elus versam. Creditores quia agunt & di- eunt elle versam, id prohare dehent L. 1. de probat. Dicunt creditores id .sa is probari ex eo, quod pater tamdiu eius pecuniae usuras solverit. Rescriptum est, heredes patris de in rem verso teneri , quali pecunia in rem patris versa esset, idque probari ex eo. quod tamdiu pater usuras praestitisset . Verisimile est enim, eum praelliturum non fuisse, nis soriemiplam debuisset. interim ut conveniri pater possit de in rem verso, aut patris heredes. exigitur ut usurae sint praelitiae, non per trientium, sed non minus, quam
Respondeo: Non constabat in hae lege, Pecuniam in rem patris versam nonoox esse,
305쪽
ue s 3 Hugonis Donelli Comment. in Cod. ue g
esse, & ideo non constabat a patre non
deberi: quod si conllit illet, & id faterentur creditores, nunquam praestatio diuturna usurarum patrem, aut eius heredes
obligallet, non magis, quam obligat de-hitores, in L. s eortis, Iul. de pati L. creditor, δερ. de uor. ubi creditor, qui pecuniam annuam petebat, fatebatur initio fuisse indebitam, sed contendebat deberi coepisse ab eo, quod tamdiu solviselati & ideo illic negatur, eum qui praestitit, propter praesta ionem obligari. At in
L. eum de ac rem verso, creditores dicebant pecuniam in rem patris versam,& ita a patre debitam, & de eo erat cou
Dicitur autem probari, versum esse in rem patris ideo, quia pater eius pecuniae usuras diu praestitisset: ex quo intelligimus, nunquam praestationem diuturnam inducere obligationem rei, quam constat
indebitam fuisse: si de eo dubitatur, an debita fuerit, tunc praestationem plurium annorum conlinere pecuniae debitae probationem. id ad speciem hanc pertinet, ubi eonstabat fideiecim missum inutiliter re- Iictum, & non quaerebatur huius rei prohatio; sed quaerebatur, an Propter prae stationem plurium annorum in futurum heres obligaretur ad hoc praestandum tAd hoe diei mus sustieere triennii praestationem. Caeterum ii quaereretur, an hoc fideicommissum esset a defuncto relictum, S id praeli itisset heres per aliquot annos: deinde negaret a se nullum fidei commiselam relicium esse: diceremus ad hoc pra-handum non susticere , quod per trie nium praellitisset ex fisei commissi caussa, sed exigendam diuturnam praestati des ,
ideli. io. annorum, argumento c. cum de tu rem verso de uor.
ν Tertia i sententia huius legis pertinet
ad petitionem fideicommilli & earum rerum, quae in pollerum peti possunt. Sic
autem rescripto expressum est : Postquam heraes fideicommissum inutatiter retictum
fimum impetraturum, ut non tantum praeterita annua, vel menstrua exfomantur, sed ut an futurum ea quoque praesentur. Exempli caussa : heres hoc fideicommisium triennio praestitit, deinde dum bus annis cessavit nihil petente fidei commissario; poli eos duos annos agit & mdeicommissum petit. itaque non tantum pensiones duorum praeteritorum annorum consequetur, quae adhuc solutae non sunt, sed ei iam consequetur, ut in futurum quinque sequentium annorum Pensiones praeuentur. Huic parti opponitur L. non quemadmodam. v. de iudiciis, ubi regula iuriseertissimi traditur, iudicium non posse esse in pendenti, ideit. de his rebus, quae non dum debentur, & postea futurae sunt. Ex quo emcitur, in fidei commisso annuo depensionibus annuis sequentium annorum agi non posse, quia haec nondum debebamur. Omnes interpretes fatentur , locum esse
contrarium, sed speciale in huius esse le- sis specie, ubi de pensione agitur, quae iam debebatur, & propter praeteritas agiatur de futuris: atqui id fieri dicunt favore alimentorum.
Sed haee sententia dici non potest, utrum magis falsa sit, an inepta. Nam cum annuum aliquid legatur, aut fideicommittitur, in hoc legato plura sunt legata: primi anni purum legatum, sequentiunt, annorum conditionale . In est enim haec conditio, si legatarius, aut fidei commi Distius initio cuiusque anni vivat. L. 4. de
anauis legat. L. uec feme , quas ales L. eed. Proinde ubi nondum sequentes
anni venerunt, eorum annorum pensiones
non debentur, & ut in dicta L. nee semes, eorum legatorum dies non cessit :quod si non cessit, eorum annorum legata peti non possunt, L. cedere diem, de veta. Qu. Secundum quam sententiam
vere dicitur ex L. nos quemadmodum , de sequentium annorum pensionibus iudicium esse non polle. Ineplum est autem,
quod putant id esse huic legi contrarium, ubi nullo modo id in hae lege agitur. Cum
enim dicitur, fidei commillamum impetral rum, ut in futurum quoque legata praestentur, sic accipiendum eli: ut impetret suo tempore, non praemature, idest, ut impetret, cum sequentium pensionum dies ceu
rit Et merito: quia agnitio legati, quo heres legatum praestando voluntatem dem cti agnovit, non mutavit qualitatem fideicommisit: sed tantum fidei commisiarium confirmavit, ut polt triennii praeitationem non minus obligetur heres, quam si Mdeicommissum utiliter esset reIictura . Λtsi utiliter esset relictum, non possent pelisequentium annorum pensiones. Priusquam dies venii et . dicta L. nee semel, quaa do dies legat. eed. Ergo nec tum peti poterunt. ubi heres fidei commissum tam
tum agnovit . Absurdum enim est plus imbui inutili fideleommisso, quam utili, plustribui voluntari heredis, quam utili v
306쪽
ue sue Ad Tit. XLII. Lib. VI. C. de Fideicommissis. fg 6
AE L. Cum secundum. 3. Idem A. Rufino. Cum fecundum voluntatem defunAM G sidem puellulam ab heredibus manumissam, eamque stra quam ei restitueretur hereritas, intestato vita functam proponas: ais manumissores eius successio pertinet. aeui si adierint eius hereditatem: confusis actionibus, MeicommiDo sunt liberati. PP. Idib. De
cemb. Laeto II. N Cereale Ost. SUMMARIUM.
i 'r' Estatrix t duos heredes instituit, eon L que rogavit, ut Chrysidem anciliniam, quae forte heredum erat . manumitterent , manum ii Iae hereditatem rellit uerent. Tellatrice mortua, puellam heredes manu miserunt, sed moram in fideicommisso fecerunt. itaque priusquam ei rellitueretur hereditas, puella decessit intellata, quia teli amemum sacere non potuit, & sine liberis, quia puella erat: ita factuin eli , ut ei heredes situ ex lege duode ei m tabularum iidem illi heredes, a quibus manu inissa erat, ut defunctae patroni. I. sed nostra, versic. sta atitem. Ins. de Decessio . libor. Cum heredes suprascripti non tantum ex fidei commissa obligentur Chrysidi, sed etiam id restituere debeant Chrysidis heredibus : ipsi autem Chrysidis heredes sint : quaelitum es. de fidei commissi obligatione, & an adhuc ea obligaticine teneantur Reseriptumeli, eos confusis actionibus liberatos esset fidei commisso. Hoc videtur salsum esse: natu quo te debitor sue cedit creditori. ut hie dehitores Chrysidis ex caulsa fideicommissi sucincesserunt credi trici suae, non confunditur obligatio, nili ero ea parte, ex qua de functo heredes sucςesserunt, L. penati. δερ. de hered act. L. si uxor. ius debon. ainoris. iudae. Proinde in proposito cum duo heredes ex aequis partibus Chrysidi successerint: non confundi ar aeti
fideicommittaria in singulis heredibus, nisi pro dimidia parte, & ita sinsuli portionis suis dimidium debeat, nisi aliquo casu pro ea dimidia portione fideicommissi trierentur. Caeterum alterum dimidium tuae portio is debent coheredi: boc-enim ulli restituere debeat: neque eatenus fidei commisso liberantur. Neque hoc dicimus line manifesta utilitate, quae in hac
specie subiecta apparebit. Finge duos he4redes esse institui os . Primum & Meunis dum, Primum ex octo unciis, Secundum ex quatuor : eosdem exstitisse Chrytidi heredes ex aequis partibus, nempe ex se missibus. Fidei commissi divitione ita res transigetur: Primus ex octo unciis, quaaeli iussus rellituere heredibus Chrytidis retinebit quatuor, tanquam heres pro dimidia parte, alteras quatuor reitituet secundo: Secundus ex his quatuor, quas est iussus restituere, retinebit duas ut heres ex parte dimidia, reliquas duas restituet Primo i & ita fiet, ut Primus, qui institutus erat ex octo unctis, nihil habeat ex divitione fidei commissi, nisi sex uncias: Secundus autem habeat tantundem, qui institutus tantum erat ex quatuor. Huic rescripto hodie etiam I cus erit, si heredes rogati erunt restiis tuere hereditatem libera homini , puta cognato, ac deinde cognatus ante reis stitutionem fideicommissi decesserit, cui postea iidem heredes succellerunt ab intellato. Nam hoc casu succedunt heredes ab intestato ex aequis partibus.
Quod si fingamus in specie proposita hie Primum & Seeundum heredes inlit- tutos laceessille Chrysidi ex inaequalibus partibus: divisio fidei commissi inter eos ita fiet, ut si Primus successisset pro dodrante, Secundus pro quadrante. Primus ex tribus partibus, in q s eius portio dividetur, duas retinere debeat, & unam restituere, Secundus eκ tribus partibus ψin quas eius portio dividetur, duas relliis tuere debeat, unam retinere. Sic autem
eveniet in specie proposita, ut Primus Seeundus pro his partibus succedant Chrysidi libertae suae. ii fingas Chrysidem fuisseane illam testatoris. & Primum iniit tutu fuisse ex dodrante, Secundum ex qua
307쪽
ues Hugonis Donelli Comment . in Cod. uegg
drante. Nam ex portionibus hereditariis intelliguntur manum illae Chrysidi succedere. ut Primus sit patronus pro dodrante. Secundus pro quadrante, Pro quo iu-
t 3 si quid iudi . latercidit omnino aseuid ex huius 3.
2 Comm.asaria a nam cum Auctor lubitandi rationem pro-3 al. eamque confinx et a nullibi apparet nodi dissolutio
re patronatus constituto consequens est ,
ut ab intellato Chrylidi succedat pro iiDdem partibus, pro qua sententia facit I
quod profecto non est interpretira nee urique Donello convivenit, ut quae legi. seu reseripto eontraria videntur proponat. di minime diluat.
Ad L. Voluntas. 4.LN. Alexander A. Victorino.
Voluntas patris prohibentis liberos fundos extra familiam vendere, vel pignori dare, fratrem δεν ori donare prohibuisse non videtur. PP. V. Kalend. Iul. Maximo II. N AEliano OsfsUMMA Ri A.
r. Testatore si mytieiter vetante. ne B res fandum alienet, Princeptum nullius est momenti 'heres impune fandam alienat. h. Frohιbitus fundum Deaedere extra
dum alienet, si simpliciter vetet , Plae eplum nullius momenti est, tanquam nudum itaque impune heres landum alienabit, L. νι ursam. I divi, de legat. I. Tum praeeipitur hoc utiliter . vel cum te sator vetat alienari, ut in familia maneat, aut vetat alienare extra familiam, & obhoe hie proponitur testator prohibuisse fundum vendi extra familiam . Hoe adiecto, quae sit alienationis poena, si forte heres contra voluntatem defuncti fecerit, dicetur in L. quoties. Hinc quaesitum' est, an t qui plohibitus est fundum vendere cκtra familiam, videatur secille contra voluntatem defuncti, si sorori fundum donavit Seriptum est hic non Deille .
3 Quid ii t alii heres donavit . quam sororit Respond. Etiam alii donare potuit, quam sorori, si modo ei donavit, qui sit ex familia. Nam solum extra familiam prohibitus fuit alienare . Familiae verbo in hae genere legati quid contineatur,eautum est L . MD. de ver . signis. Quid ergo si heres extra familiam venis de re prohibitus t donet extraneo Movet dubitationem. quod vendere tantum prohibitus est: aliud autem est donare, familiam, an videatur feci se eoutra voluntatem defuncti, si forori eum donarae Ps. Quid si alii donarit ρ quid se extra.
eo taliud vendere. ut proinde non videatur prohibitus donare. Respondeo: Ex hoe loco latis colligitur, si alii. quam sorori. ant ei, qui fit aeque in familia, ut soror. donarit, contra praeceptum testatoris viis deri factum, alioqui frustra hie de forcire esset comprehensum , quod verum est. Nam qui prohibet quod minus est, multo magis id, quod maius est, prohibere intelligitur. Tolerabilius autem est vendere extra familiam, quam donare, quia qui vendit, habet pretium, quod taltem in familia maneati qui autem donat. &pretium & rem amittit, quia gratis donat. Proinde qui vendere prohibitus est extra familiam, ex sententia testatoris multo magis donare prohibitus intelligitur. Sed & voluntas huius testatoris manifesta est . idcireo enim fundum vendi vetat extra familiam, ut fundus maneret in familia. At multo minus manet in familia donatus, quam venditus, ob eam caussam, quam supra dixi, quia fundo donato, ne pretium quidem retinetur in familia. lnium ma qui vendere extra familiam prohibitus est, ex sententia testatoris quovis modo alienare prohibitus est extra familiam
308쪽
ues 9 Ad Tit. XLII. Lib. VI. C. de Fideicommissis. sso
Si frater ruus postquam patri heres exstitis, pubes iam factus sine liberis decessis: ex pupillari subsiitutione tibi hereditas eius delasa non es. Se si oerbis fideicommissi aliqua parte testamenii confirmata est: 'deicommissum ab heredibus petere non probιberis. PP. XV Kal. Aebr. Iuliano IL N
1. Primo is secundo heredibus institu- ριs, defuncto fecundo an eius heis
ΡAter duobus filiis. Primo & Seeundo,
heredibus institutis Secundo Primum substituit, quandocunque moreretur. Se
eundus pubes factus sine liberis decessit. et Quaeritur, an t eius hereditas ad Primum pertineat ex subititutione ' Respondeo :Distinguendum eli: nam si Primus Secundo substitutus est directe. hereditas ex subiit tutione Primo non desertur, ac ne potest. Exempli cauila, pater ita substi-ttiit, si heres erit, is quandocunque deineesserat , frater eius Primus beres e . Ex hac constitutione non potest Secundi hereditas Primo deserri. Non deseretur enim ex substitutione pupillari. quia Secundus proponitur decessille pubes. Substitutio autem pupillaris Pubertate evanescit, L. iu pustiuari. v. de vust. Non desertur ex substitutione, quae post annum x . facta sit, quoniam post eam aetatem substitutio directa frustra fit. L. verbis, L. ιη pviI. de vast. Proinde recte respondetur. in totum ex substitutione diis recta hereditatem Secundi Primo deberi non pol se. Quod tamen sie est interpretandum, ut non pollit deferri tanquam ex substitutione. Caeterum ex eaussa fidei-eommilli ad eum pertinebit, tanquam tacito fideicommisso in hae substitutione comprehenso, argum. L. 1. I. a. m. de reditas ad primum pertiueat ex substitatioue .
Quod si pater verbis precariis, seu fidei commiliariis petat a Secundo. ut post mortem suam restituat portionem tuam fratri suo. hoe easu substitutio fideleommisissaria valebit. I. uis. Iust de ρουρiI. L. esthered. I. eum sitia. de vast. Cuius substitutionis effectus hic eli, qui declaratur in hoe rescripto, ut hereditas Secundi lure pertineat ad omnes alios heredes eius le-gytimos; sed ita. ut hi ex fideleommissici obligentur Primo, ut hereditatem restituant. quod faeient deducta quarta ex Seis natu onsulto. I sed quia heredes, Instit. de fideleom. bere it. Veruntamen ita fidel- commissum debebitur Primo, si Secundus pubes factus sine liberis deeellerit: non si deeesserit susceptis liberis & exstantibus: nam hi laecedunt excluso substituto, ex L. cum aesti mi, in '. Me tit. Et haee caussa est. eur in principio huius reseripti proponatur frater Secundus decessii e pu-hes & sine liberis. Nam alioqui quod ad directam substitutionem attinet, nihil refert, utrum Secundus frater sine liberia decesserit, an susceptis liberis, ad hoc, ut Primus frater eius ex substitutione pupinlari non admittatur.
309쪽
Hugonis Donelli Comment . in Cod.
AE L. Praeae a. 6. Idem A. Nilio. Praedia obligata per legatum, vel Ideicommissum relicta, heres luere debet: maxime cum testator conditionem eorum non ignoravit, aut, s sit fer, legaturus tibi aliud, quod non minus esset, fuisset. D vero a credisore ae acta sunt: pretium heret exsolvere cogitur, ni S contraria defunctι -- Iunias ab herede ostendatur. PP. AH. Kalend. Mart. Iuliano II. est Cri
x. Luere pigπus quid. . Res aliena Iegata, si testator scivit pignori obligatam, ab herede luen-CUM testator legat rem, quae Pigno ri obligata est, non talis est praelianda, qualis eil. sed interdum heredes pignus luere dehent. Est i autem luere, pretium creditoribus exsolvere, & liberare nexu pignoris, tit. de uir. pis inf. Quod ita dictum eis, quasi dicat pignori Eluere& delere, ut amplius ea obligatio, & tanquam macula in re non maneat . in hac re autem eli eadem distinctio, quae servatur, cum t res penitus aliena est legata.
Si testator scivit pignori obligatam, ab herede luenda eli secus si ignoravit, Inst. de tegat. I. sed etsi rem c. se res obtigata, v. de legat. r. Sed ita demum cum tellator ignoravit rem pignori obligatam, res fidei commiliario luenda est, nisi alteruter ex his duobus casibus contigerit. Unus est expresIus hoc reseripto. si tellator rem hanc aut tantundem acque legaturus fuisset, ii rem pignori obligatam esse scivisset . Quando autem existi meis tur tellator id facturus fuisse. dictum ad L. eum alienam, fur. de legat. Alter casus eli adiectus in L L. m s res oblig. de Iesai. r. Est autem hic, ut fideicommissarii rem pignori obligatam luere non debeant, si aliquid superfuturum est exsoluto tere alieno, verbi gratia: fundus aliquis ducentorum legatus, aut fideicommissus est. is fundus pignori obligatus erat creditori, cui trecenta debebam. Dicemus legatarium seu fideicom mssarium . usque ad 1 oo. debere luere fundum, sed centum reliqua non praeliabit; verum heres. ut ita pignori liberato fideicomminiarius suodum consequatur; & ita, ubi ali-
da est: in quando quibusve casibus.
ibid. S num. 3.uid superlaturum est, quod debeatur cre-itori, cum exsolutum erit ars alienum tantum, quantum fundus valebat, pro superflua quantitate fideicommissarius non luet, quia ultra quam fundus valet, fidei commissarius praeliare nihil eogitur, L. civitatibas I. au. de tegat. r. Caeterum ad eam quantitatem, qua fundus testimatur, praestare dehet. L. Ditur, de Iegat. 2.
Ex his intelligi poteli, cur hie scriptumst, heredem luere debere pignus maxime in his casibus, qui hie expressi sunt.
Hoc verbo maxime lignificatur , heredem & in aliis ea sibus luere debere. Id verum esse, ex his casibus, quos complexi sumus, intelligitur. Quibus t aurem ca- asibus luendi pignoris onus ad heredem pertineat, id ut faciat, heres consequetur legatarius actione in personam ex te itamento, non etiam actione in rem, ut dictum L. 3. δερ. de legat. Sed & illud intelligendum ell, tunc solum heredem posse pignus luere, idest, pecunia soluta pignus recipere, cum pignus nondum a creditore legitime eli diffractum. Nam ubi distractum est, amplius posselso a possessore revocari non potest, ut dominio pignoris in eum iure translato, L. au. inst. si ve L pig. L. nou es novum, D. de acquir. rerum dom. Proinde hoc casu nil superest. nili quod dicitur in extremo huius rescripti, ut heres rem a creditore distractam aut redimat a creditore i aut si non redimat, aestimationem exsolvat, ut
fit in rebus alienis legatis, I. non sium. Insitast. de Iegat.
310쪽
ue 93 Ad Tit. XLII. Lib. VI. C. de Fideico ullis. s 9
Ad L. Voluntatis. 7. Idem A. Septimo.
Miuniatis defuncti quaestio in Uimatione iussicis es. PP. XV Kal. Mari. Fusco II. ρο Dextro Cossi.
I. Voluntatis quaestioni quando sit Deus S seqq. x. Ubi nihil feristram, aut nuncupatum a Vr oluntatis 1 quando est quaestio, qua V quaeritur, quid te ilator voluerit, senserit, huic quaeitioni non eli locus, ubi
testamento, aut codicillis nihil seriolum 2 a teli lore. aut nuncupatum est. Nam tubi nihil scriptum, aut nuncupatum est, nihil debetur, etiam ii de praeitando letta tor senserit, ut proinde sit lupervacua hoc casu voluntatis quaestio, L. quoties, s. de beredib. instit. Sed tune ei locus est, cuin ieitator aliquid seripsit, aut dixit, sed verba obscura sunt, aut ambigua, aut ea, quibus aliquid de iit, ut proinde ex his quaeratur, quid lenierit tellator: veis luti si Maevio roo. nummos legaverit, &quaeratur, de quibus nummis lenierit. Huiusmodi voluntatis quaelii O est in cognitione & afltimatione iudicis, ut hic traoditur. Ideit, quae illo iudici cognose enda& iudicanda committitur, non autem Principi, aut prudenti alicui. Cuius sententiae haec est ratio. qu a voluntatis quaestio diiudicatur ex circumitantiis, quae sunt in facto positae . Nam ut maneamus in
exemplo nummorum legatorum, cum I .
nummi Titio legati sunt. & quaeritur.
quos nummos tellator intellexerit: praecipitur id aelli mandum esse ex consuetudine loquendi tellatoris, aut ex more re gionis, ubi res geritur, aut eκ his, quae in teliamento antecedunt, vel sequuntur,
L. si fervus piarium. I. uD. de Iegat.
Haec Omnia, quomodo loqui si solitus testator, quia frequentetur in ea regione, quid in testamento ante, vel post seriptum sit, haec inquam, omnia facti sunt irim. IX.
es, nihiI debetur , etiams de prae- sando testa or se erit.
3. Ne vota utatis quaestio σe ex iuris r tione respondera nequit. quae nulla definitione iuris, aut prudentia luriseonsulti explicari possunt, sed cognoscuntur probationibus testium & instrumentorum. Caussa autem omnis factieli in eognitione & aestimatione iudicis. ideli. iudici examinanda & iudicanda committitur, ut in L. mora. D. de usur. seripium est . ubi initio dicitur, an mora facta sit. iudie em examinare debere.
Et ratio hic subiicitur, quia haec sit quaestio faeti i & adiicituri ideo nulla definitione iuris, nulla prudentia iureconlulti, vel Principis auctoritate decidi polle. idem de definitione facti significatur a Scaev la. L. s ita quir. I. Sela, in M. de ver . obligat. ubi ita seripium eli. Respondit πιι posse. si debitor non multo pos o tutisset. re nihιι actoris inιeresset, quod
omne ad iudicis cogWittonem remitreu-
dum est . Recte, quoniam an debitor obtulerit pecuniam, & an interiit actoris, nec ne . in facto, non in iure conlillit.
Hoc eli igitur, quod imperator seripsit
hoc loco, cum consuleretur de volunta
tis tellatoris i quaellione ι rescripsit se de aea quaestione consuli non debuisse, quia non possit de eo ex ratione iuris respondere. Rem enim facti ei te: facti autem cognitionem iudicis eisse, non Iuri lconinsulti, aut principis. idque est, quod dicitur in L. eam. fui temere, I. ult. de iudie. iudicibus de iure consulentibus, praesides provinciarum respondere solere, de facto autem consulentibus respondere non debere . quia res ex cognitione & relisione iudicis pendeat.